Empresa Chiki Juni 2011

Embed Size (px)

Citation preview

  • 8/6/2019 Empresa Chiki Juni 2011

    1/20

    7/8 Disiplina palogra ksitoTrabou di

    solo pa solo

    4Servisio ta

    diferensi

    www.empresachiki.com

    ICT brd

    14

    10/11

    13

    Green Month

    Workshops

    GRATISYni 2011

    pgina

    pgina

    pgina

    pgina

    pgina

    pgina 15pgina 15

    pgina 5/6pgina 5/6

    Krsou isla di

    oportunidat

    Krsou isla di

    oportunidat

    Un publikashon mensual

    di Kmara di Komrsio

    Un publikashon mensual

    di Kmara di Komrsio

    10 aa di e korantBan wak bk riba

    Un prom ku

    ta bai purba

    Un prom ku

    ta bai purba

    2-19

    pginanan

  • 8/6/2019 Empresa Chiki Juni 2011

    2/20

    Pa e di 121 edishon aki di Empresa Chik, nos a tuma tempu pa para ketu na e echo kue revista mensual aki a alkans su di 10 aniversario. Den e kuadro aki, por ehmpel, noskolaboradornan Valesca Diaz, Angelica Parris i Farley Lourens a entrevist algun di eempresarionan ku nan a entrevist pa e revista aki 10 aa pas tambe. E entrevistananta parse bastante representativo, pasobra no ta tur por konta historia alentador. Tin ku akonfront problema grandi f ku ya a kambia di gnero pa bai hasi algu kompletamentediferente. Tur esei ta asuntunan ku kualke empresario mester ta konsiente di dje kos porbai bon, pero e por bai malu tambe. Importante en todo kaso ta ku nan a prepar bon pa

    kontrarest kontratempu. I hasta ora kos bai malu, sa kon bo mester atend seramentu dinegoshi pa evit ku esaki lo pursigu bo resto di bo bida.Ademas nos ta repas e desaroyo di e revista aki den e entrevista ku direktor di Kmara diKomrsio John Jacobs ku den tempu di su predesesor Paul Comenencia a para na kunadi e publikashon aki i ku ta mustra kon esaki a gatia te yega kaminda e ta awor aki. Dentranskurso di aanan Kmara di Komrsio a traha na diferente otro publikashon peridiko,pero no tur a logra f wanta. Esaki si. For di meimei di 2001, sin salta niun luna, e revistaaki a sali sagradamente tur luna, i tur be a distribu esaki atraves di un kantidat grandi disitio ku hopi hende ta frekuent. Sin tin nodi paga nada pe, por tuma un ehemplar na ofi-sinanan di espera (di dkter, banko, etc.), toko i supermerkado, ofisinanan di instansiananpbliko, evento spesial dirig riba empresario, i tambe naturalmente na e ofisina di Kmaradi Komrsio na Pietermaai mes.Pa hende ku sa kiko produkshon publikashonnan peridiko ta kome i bebe, e ta un bon sealku Kmara di Komrsio a logra forma un tim ku no solamente a logra tene e publikashon aki

    riba pia durante un tempu asina largu, pero tambe ku por a nota kon el a desaroy te haasu mes lug den e mundu di publikashonnan peridiko. Esei ta danki tambe na un gradohaltu di dedikashon i esfuerso di hopi hende durante tur e dies aanan, tantu kolaborador-nan fiho, komo empleadonan di Kmara di Komrsio i prom na Via Via i despues na Ami-goe kaminda durante kasi ocho aa kaba ta kompagin i imprim e publikashon aki tur luna.

    Ku edishon di e revista aki, Kmara di Komrsio ta kumpliendo ku un di e metanan ku ela pone pa su mes, esta di eduk i inform (potensial) empresario di desaroyonan den emundu empresarial ku ta importante pa e ta na altura di nan. Pa alkans un grupo masgrandi di nos mes hendenan, esaki ta sali na Papiamentu; tambe pasobra e ta dirig su mesademas riba esnan ku NO ta empresario ainda, pero ku por kana rnt ku un idea asina; fhasta e revista por pone nan riba e pensamentu ei. E revista por yuda nan formul nan ideamih pa nan logra di un manera bon organis i struktur for di salida di moda ku e chnspa e empresa bona ta mas grandi. Asina Kmara di Komrsio ta promov mesora pa dunanos mes hendenan mas sentido empresarial pa nan logra den nan bida a base di nan mes

    abilidatnan, konosementu, kreatividat i perseveransia. Pa Pais Krsou ta di vital importansiadi por kai bk riba un kantidat respet di empresario lokal ku ta hiba negoshi di forma legal,konsiente i motiv pa yuda nan negoshi flores, krea trabou, gener divisa, kontribu nakaha di gobirnu i asina yuda halsa nivel di bienestar sosial den nos sosiedat.

    Ni maske resientemente e revista a gana un bunita premio di Banko Maduro, e ta maneradirektor John Jacobs ta bisa riba e siguiente pgina aki: e trabou di Empresa Chik no ta kla.Esei no ta kaba nunka tampoko. Tur be tin empresario nobo ku mester risib informashon(den e korant aki i digital) riba un kantidat grandi di tereno, ku ke sa mas i mas, etc. Sinem-bargo, sin falta despues di 10 aa ku e revista aki nos por konklu ku orguyo apropi ku nosolamente nos ta riba e bon kaminda, pero nos ta bon na kaminda tambe ku Empresa Chik!

    22

    Ku e prom 10 aanan nos ta bon na kaminda

    Empresa Chik

    ta un publikashon di

    Kmara di Komrsio i

    Industria di Krsou

    Su meta ta pa inform i

    eduk empresario chik

    pa e por sigui kontribu

    na desaroyo

    ekonmiko di Krsou.

    Redakshon:

    Un tim di Kmara di Komrsio

    huntu ku diferente kolaborador

    Aviso:

    Spotlite Productions

    Farley Lourens

    Telefon: 767-0907

    Telefon: 560-8284

    E-mail:

    [email protected]

    Kompaginashon i imprenta:

    Drukkerij Amigoe

    Kordinashon:

    Intermediate N.V.

    Telefon: 737-1070

    Tur derecho reserv

    Empresa Chik - Tambe riba

    Facebook!

  • 8/6/2019 Empresa Chiki Juni 2011

    3/20

    Empresa Chik ta formaparti di e konseptototal ku Kmara di ta

    traha kun. E konsepto akita enser Stimul, Inform,Eduk i Guia e sentidoempresarial na Krsou. Na1984 Kmara di a instal paprom biaha su Raad vanMentoren voor het Klein-bedrijf ku tabata prkurduna konseho na hendenanku tabata ker a kumins kuun negoshi. E forma pa hasiesaki tabata ku empresa-rionan eksperensi tabatakonseh e empresario aspi-rante kon pa lanta i maneheksitosamente un negoshipropio. E tempu ei akumins tambe ku e korantInfokmara ku tabata dunainformashon ekonmiko naempresarionan.

    Metanan konkretoNa aanan 90 Kmara diKomrsio a nota ku empre-sarionan tabata demostrmas nesesidat di asistensia,i pa logra kumpli ku e nese-sidat aki Kmara di a hasialgun kambio basta grandi.Nan a kumins ku ampliae departamentu ku ta dunainformashon: di un hendeso a bai pa kuater hendespesialmente prepar paduna e empresario loke emester. Aparte di esei a hasikambionan fsiko na edifisiodi Kmara di, perkurando pakuartonan spesial kamindae empresario por a yega i

    sinti su mes trankil pa puntraloke e ker a sa i haa lokee tin mester riba tur terenoempresarial.Trahando for di su konseptototal, Kmara di Komrsioa realis ku ta bon pa hasiden kuadro di informashonusa mas tantu vehkulo kuta posibel pa trese e infor-mashon serka di e (poten-sial) empresario. E paketeaki ta konsist di diferenteaktividat: 1. Informashon alkaso na papiamentu riba ewpsait www.empresachiki.com, 2 brinda empresarioku inskrib su negoshi naKmara di Komrsio unpakete di informashon, seana e momentu di inskrip-shon mes f despues nakas; 3. saka un korant turluna ku informashon masup-to-date posibel, teneun f dos bes pa aa unMarshe pa Empresariokaminda otro instanshanantambe ta duna informashon,keda aksesibel pa dunainformashon i guia personaldurante di orientashon.

    Korant empresa chikFor di 1998 Kmara di

    Komrsio a kumins dunakurso na un forma strukturvia di e programa temporalSmall Enterprise Stimula-tion Netherlands Antilles(SESNA), di Union Europeo.Den e temporada ei a surgie nesesidat pa duna infor-mashon na Papiamentu,loke a result entre otro dene Manual Empresa Chikden forma di un buki i kuawor ta aksesibel via e wp-sait di Empresa Chik.Sintiendo e nesesidat dialgu mas dinmiko ku emanual, Kmara di Komr-sio a buska un frmula paun korant ku ta sali ku un

    frekuensha haltu. SeorHenry Gares tabata un die pioneronan pa yega nae korant aki, ku a haa enmber ku no por brua niunhende: Empresa Chik. Eidea tabata pa prkur patur hende tin akseso nainformashon tokante i re-levante pa e empresariochik. Esaki lo a fungi tantupa stimul esnan ku tabatinpens pa lanta un negoshipropio, komo pa guia i infor-m esnan ku tabatin nanempresa kaba.Pesei e korant mester taba-ta algu ku por a depontur kaminda ku tin sala di

    espera i otro lug nan p-bliko kaminda hopi hendeta drenta i sali, i e mester tasufisiente atraktivo pero nodi un tipo muchu sofistik kukisas ta deskurash hendepa kue les i bai kun. Ture eksigensianan aki a resul-t den un korant aksesibelku tpikonan general perofaltando ainda un struktu-ra bon kla: e tabata trabouden desaroyo i esei a dunaresultado.Kmara di Komrsio taduna hopi balor na opinion

    di e lesad i pesei a hasiun investigashon bou di ungrupo di lesad di Empre-

    sa Chik. E resultadonan ayuda pa e korant bira masstruktur. Asina ta ku aworkada luna ta trata un temaspesfiko, por ehmpel uzodi Social Media pa komu-nik ku kliente, i importan-sha di rekurso humano.E korant aki ta parti di emotor di duna informashoni ta hasi uzo di eksperen-sia di tantu empresarionaneksitoso komo esnan ku notabatin ksito. Di kada unu,otronan por sia kiko si ikiko no ta bentahoso pa nannegoshi. Di e forma aki kadaedishon ta enfok riba unpunto di atenshon, i ta sirbie empresario mih.

    Trabou no ta kabaDen e dies aanan ku apasa, Empresa Chik akumpli hopi bon ku su tarea,

    esta stimul, inform i guiaempresarionan. Entretantue ta rekonosibel i tur luna

    e edishon nobo ta atrak-tivo. Pero, komo ku munduempresarial ta unu ku tasuheto na kambionan denmundu, ku ta sosod hopilih, John Jacobs ta haa kuta difsil pa bisa ku a lograe meta: Semper un korantasina lo keda un desafio pasigui trese un produkto ku tainteresante, i e trabou nunkalo ta kla.

    Awendia tin hopi posibili-dat digital, i Empresa Chikta aksesibel riba e wpsaitwww.empresachiki.com,huntu ku hopi otro infor-mashon importante manerafecha di kurso i eventon-an. Aparte di esei Kmaradi Komrsio ta evaluandokua teknologia modernomas por uza pa por siguiduna e pakete di produkto

    kompleto, kumpliendo ku ekonsepto stimul, inform,eduk i guia.

    33

    Empresa Chik ta kumpli ku parti di emeta informativo di Kmara di Komrsio

    John Jacobs, direktor di Kmara di Komrsio.

  • 8/6/2019 Empresa Chiki Juni 2011

    4/20

    E tempu ei e tabatin 20

    aa kaba ku Bofrei Agen-cies na momentu ku el aripar ku no tabatin nin-gun kosmtika pa hendedi kol distribu na Kr-sou. El a puntra hopi di sukonosnan i otro hende sinan lo ta interes di kum-pra e produkto aki. For die resultado di e enkues-ta informal aki, Mariettaa haa e konvikshon kutabatin merkado pe. El abuska un manera pa haaun lia di kalidat pa porbende. Asina el a kumin-s bende e produkto kaspa kas. Ken no ta krdaFlori Roberts? Esei tabataun di e produktonan kuMarietta tabata orguyosodi dje.

    Kambio di nmberBofrei a konos kambioden nmber. Awor e yamaBo Frei. Aa pas e kom-pania a selebr 30 aa iden e kuadro aki el a kam-bia i bira Bo Frei Agenciespa tur hende sa ku ta eempresa ku stima hende.Nan a kumins 30 aapas den kamber di kas kukosmtika i awe tin 4 ka-

    tegoria; kuminda ku nunkata di mas, tin kategoria dikos di kas, haircare estaproduktonan pa kabei sinkosmtika manera ntesi tin tur kos pa kapsalon ibarberia. Den 10 aa nana desaroy den sentidodi mas hende na trabou,nan tin mas kliente i sigure empresa a krese.Na 2001 nan a amplia nandepsito na Kaya Muizen-berg. Marietta a bisa kue ta un hende positivo.Loke ta konta awor akita servisio pasobra tintantsimo agensia, ounke

    nan tin un produkto asinagusta manera e FritoLay.Pero ora wak bon densupermerkado ta yen dichips, buskuchi, djus etc.Krsou ta konos pa esnack effect. Tur hendeta hasi meskos. E yu diKrsou e ta imit e otro.

    Desaroyo positivoKomo empresario den eltimo 10 aa Marietta a

    desaroy hopi

    bon. El a bisa ku e tabatabishit hopi seminario, turtipo di kurso pa e baidilanti komo empresario,manera papia den pb-liko. El a sigui desaroykomo persona i empre-sario. El a sigui traha pabuska pa sa mas i mas

    i ku e teknologia nobodi awe ta importante pakomo empresario bo kedana altura di tur loke tekno-logia moderno ta tresekun. Un biaha mas el abisa kon positivo e desa-royo tabata ku biahenan ipa haa mas kurashi pasigui purba.Marietta Eugenio ta pen-shonado i a disid aworku djaluna mainta e no tabai trabou. El a bisa di a

    traha hopi aa i a kumin-s hala atras pa su yu porbai tuma e negoshi. E tindos yu di kua un ta den eempresa i e otro ta na unotro empresa priv.

    Disiplinaempresarial

    Pa ta un empresario eksi-

    toso awendia, Marietta takere ku disiplina empre-sarial ta importante. Hopita kumins ku negoshi i nota prepar bon. Ta imitotro i no ta wak kiko asosod prom ku a lanta enegoshi eksistente ei. Orakumins ku negoshi ta 24

    ora pa dia bo ta traha den

    bo negoshi. Ta di bo e

    ta. Awor aki Marietta nota traha djaluna mainta,pero ntes ta 24 ora padia. Mester tin disiplinapa separ negoshi di otrokos. Kumins ku duna bomes salario pa bo trabou.No hinka man den kahadi plaka i saka sn orae salario kaba pasobratg ta di bo empresa ta.Asina komo empresarionunka bo ta sa unda bo tawak. Atministrashon ta disumo importansia. Bandadi esaki mester di hopi ini-siativa i tuma rsiko sinonunka komo empresariobo ta bai dilanti. Si komoempresario bo bai tg dene mesun direkshon kuotro empresa, wak pa tghasi e diferensia. Mariettata haa Krsou satur kuvrios tipo di empresa.Pa bo tin ksito mesterpensa kiko falta f si e teii no ta optimal, pa komoempresario bo kuminskun. Marietta a bisa kumester krda semper kukomo empresario bo no takumins awe i maan bota mionario. Semper kon-sentr padilanti i ounke

    e slanan bini, sigui padi-lanti.

    KambioMarietta ta kere ku lobini kambio ora su yunantuma e negoshi. E ta sigurku nan no ta sigui mes-kos ku nan mama i tata,pero e hbennan ei lo baiku teknologia moderno kunan komo mayor tabatinmiedu di usa, pero e baseta keda import i distribu.

    Marietta EugenioBo Frei AgenciesKaya Muizenberg

    Telefon: 869-2871

    44

    Marietta Eugenio-de Freitas:

    Awendia ta servisio tae diferensi serka empresa

    Den e prom edishon di Empresa Chik na yni 2001 Marietta

    Eugenio (e tempu ei De Freitas) a bisa ku e faktor mas

    determinante pa ksito ta ku bo mester ta 100% sigur di e

    kalidat di bo produkto. Sin esei, bo no por bende i sigui bende. Pero e

    produkto so no ta basta. Bo tin ku hinka hopi energia, tempu i esfuerso

    den dje pa e negoshi por drai. Tur dia ta trese reto nobo; bo tin ku sigui

    sia kos pa bo por bai dilanti. Despues di 20 aa te ainda mi ta bai tur

    sorto di workshop i kurso pa mi por hasi mi trabou mih. Nunka bo no

    ta kla.

    Marietta Eugenio-de Freitas: Haa mas kursashi pa sigui purba.

    Pa Manual Empresa Chik, literaturadi kalidat i tur otro informashon

    komersial general, akudi serka nosKamar di Komrso i Industra di Krsou, Kaya Junior Salas 1, na Pietermaai of

    Tel. 461-3918 * Faks 461-5692 * E-mail: [email protected]: www.curacao-chamber.an

  • 8/6/2019 Empresa Chiki Juni 2011

    5/20

    Drs. Elgenia Pieternella di Fundashon Negoshi Pikia:

    Un idea inovativo mesterdi un prom ku ta purba

    Inovashon den mayoriakaso no ta haa mesora

    apresio f sosten. Masprobabel ta ku bo ta topahopi septisismo, resisten-sia skond, duda i chrchi.Serka nos organisashonno tabata otro. Bandadi e difikultatnan aki, ekuminsamentu a enkontrmas kontratempu ainda.E organisashon no ta tinni fondo, ni trahad so-lamente plannan grandi.Pues, nos ta tin un orga-nisashon ku un meta ideali noble, pero solamenteriba papel.Aunke internashonal-mente por ehmpel naMerka, Hulanda i vriospais den nos region ekonsepto aki di konektstudiante, skol i e esprituempresarial a proba di takontribu na adelanto diun komunidat, nos mestera proba dinobo riba nospropio forsa ku por logramesun resultadonan akina Krsou, asina seo-ra Pieternella a enfatis.Fundashon Negoshi Piki-a no por a keda dunaehmpel di otro paisnanso. E skuchad pokopokoa kumins pidi f eksih

    den algun kaso pruebalokal.

    Un komienso chikKresementu ta nifik dichik bai grandi. Lokemi por konta ta ku nakuminsamentu tabata ungrupo chik di profeshonallokal, yen di otro respon-sabilidat den bida, kutabata konvens ku e metadi nos organisashon nota simplemente un soo,pero algu alkansabel. Sinsn i sin hende pa traha,a pone e kreatividat i etiki tempu liber di e prom

    direktiva mash na prue-ba. Wiknt liber, famia,trabou i pa algun hastasal e grupo aki a sakrifikpa demostr ku e orga-nisashon por logra sumeta. Esta, ku mas edu-kashon empresarial naskol hopi di nos studian-tenan ku tin e talento pabira komersiante, ta haachns pa demostr kikonan por den prktika. Nosa kumins usa e lema

    f tema Ken nos mes-ter: mas trahad f masdunad di trabou?. Esakitabata pa trigger i ponehende pensa riba e kon-testa i alabes habri e portapa nos organisashon,

    asina el a enfatis.

    Free PublicityE direktiva mes a ponesu skouder bou di e tra-bounan usando e tempuskars ku nan tabatin paduna presentashonnan nadiferente grupo i instan-sha i pa purba haa freepublicity. Apesar di turesaki nos direktiva di etempu ei a sigui papia ipresent e idea durante

    tres aa prom ku unpersona a kere den nosorganisashon i a duna nosun chns pa aplik e idea.Semper den kualke reaku bo ta purba trese unprodukto f servisio nobo

    riba merkado e momen-tu di mas difsil ta esundi konvens e prom papurba f tuma e riesgo. Panos e persona aki tabataseora Jeannette Hagendi UNA ku a duna nos eprom chns pa try outnosidea. Esta ku e yu Krsouhben tambe tin interesden lantamentu di negoshii ku e por ta eksitoso bastae haa e chns. Negoshif ser dunad di trabou no

    solamente ta pa esnan kunan mayornan un f dosgenerashon prom a binestables aki na Krsou.E yu di Krsou, bib masku tres generashon ribanos isla tambe por tin idea

    di negoshi ya ku den pas-ado nan a hasi pa sobre-viv i kria nan famia ribanos isla, asina seoraPieternella a sigui konta.

    Kresementu ta unhecho

    E fundashon por ta orgu-yoso di su kresementu.Kuminsando na aa 2003ku solamente tres stu-diante ku a gradua, nos tabai surpas 300 graduado

    e aa aki. Mas f mnos200 ta den e rea di lanta

    nan mini empresa i masku 100 den e proyektodi enseansa di fundeshi.Seora Pieternella kuorguyo por wak bk konleu nos hbennan a yega.Si, e negoshi di planta esimia f espritu empre-sarial den hbennan i vianan krea tambe un komu-nidat ku por pensa, papia ihasi negoshi pa bai dilantita eksist ainda. Nos tra-bou no a kaba. Nos alogra demostr i konvenstantu komrsio, gobirnui sektor di enseansa kuvia nos mtodonan hben-nan, no solamente ta serakonos ku negoshi, perotambe ta sia disiplina ioument nan outoestima.Banda di esei nan resulta-donan eskolar ta bai dilantidrstikamente.Kompar ku dies aa pasawor si nos tin 2 perso-na 20 ora pa siman denservisio. Nan dos ta sos-ten nos komo direktiva diprofeshonalnan boluntar-io, tresiendo nos progra-manan den skol i hasiendoe parti atministrativo di eorganisashon, asina el a

    enfatis. Kada bes di nobonos ta invert den ino-vashon di nos proyekto.Durante e aanan tras dilomba nos a demostr kunos tin motibu di eksist.E echo ku a nomin nostantu pa e premio di ino-vashon di Innovatie CenterCuraao komo pa e Pre-mio Komersiante Briante2011 di Banko Maduro, taun rekonosementu pa nosorganisashon.Aktualmente nos ta tra-hando riba aliansananstratgiko lokal i inter-nashonal, prinsipalmente

    den sektor di enseansa,pa alkans mas hben inan mayornan ya ku mashende ku ta pensa i aktuakomo empresario tin denun komunidat, mas adel-anto tin den e komuni-dat. Meta di nos tur tapa no keda un kaminda,pero semper hasi pa nosbai dilanti. Ya ku semper

    Aktualmente Elgenia Pieternella ta fungi komo presidente i

    CEO di Fundashon Negoshi Pikia. Tempu ta bai lih i nos turpor lubid. E entrevista di 10 aa pasa ku Empresa Chik i su

    kontenido seora Pieternella ta krda vagamente. Pero di e tempu ei pa

    awor tabatin masha hopi progreso den e fundashon. Aunke mi no ta

    krda e tempu ni e kontenido di e entrevista mas, probablemente el a

    tuma lug den e temporada ku masha tiki persona aki na Krsou tabata

    papia di youth entrepreneurship. E idea pa konekt negoshi ku

    studiante i skol riba un eskala grandi pues envolv mas ku un skol,

    pa Krsou tabata inovativo. A import e inovashon aki for di Hulanda.

    Elginia Pieternella :Nos a logra demostr i konvens tantu komersio, gobirnu isektor di enseansa ku via nos mtodonan hbennan no solamente ta sera konos

    ku negoshi, pero tambe ta sia disiplina i nan outoestima ta subi

    pgina 6 >>>>

    5555

  • 8/6/2019 Empresa Chiki Juni 2011

    6/20

    66

    Ofisina pa Propiedat Intelektual ta inform

    Derechi di outor i Prensa

    Un di e karakterstikanan di derechi di outor ta ku e ta un

    derechi hopi fuerte. E kreador ta haa e derechioutomtikamente, for di e momentu ku el a kumins krea su

    obra. Artkulo 1 di e lei di derechi di outor, Auteursverordening1913, P.B. 1913, no. 3, ta bisa ku e derechi di outor ta enser

    ku ta e outor s tin e derechi pa publik i multiplik su obra.Esaki ta nifik ku pa hasi uso di obra di un outor, bo mester

    pidi su outorisashon prom. Pero deb ku e derechi di outor ta

    un derechi hopi fuerte, legislador a frmula algun eksepshon

    riba e derechi. Un di e eksepshonnan ta relashon ku Prensa. Epensamentu tras di e eksepshon aki ta has ku mira riba

    komunidat en general. Komunidat tin derechi pa ta inform.

    Segun artkulo 15 di e lei di derechi di outor,

    Auteursverordening 1913, P.B. 1913 no. 3, insiso 1, un korant

    f revista por tuma ofer artkulonan f otro informashonnan fordi un otro korant f revista, basta e korant foi unda e

    informashon a ser sak, keda menshon na un forma kla ikomprendibel. E lesad mester por mira di unda e informashon

    a bini. E artkulo 15 di e lei di derechi di outor ta aplikabel patantu prensa skib, radio f televishon.

    Insiso 5 di e art kulo 15 di e Auteursverordening 1913 ta indik

    tambe ku e eksepshon pa tuma informashon ofer for di unkorant f revista, ta konta tambe ora ku e informashon ku a ser

    tum ofer ta ser tradus den un otro idioma for di e idioma denkua e informashon a keda publik originalmente.

    Importante ta pa tene na kuenta ku ora ta tuma informashon

    ofer for di un korant f revista mester indik e fuente di einformashon. Esta e nmber di e korant f revista for di kua e

    informashon a sali.

    Edit pa: Ofisina pa Propiedat Intelektual Krsou

    Berg Carmelweg 10

    Telefn: 465-7800Email:[email protected]

    Web: www.bip.an

    pa registr bo marka

    pa proteh bo patnt

    pa proba ku ta B kreashon

    Drs. Elgenia Pieternella di Fundashon Negoshi Pikia:

    Un idea inovativo mesterdi un prom ku ta purba

    hende i sn ta skars, denkualke organisashon kumeta ideal, nos lo kedatraha riba pa e dos aspek-tonan aki. Nos ta gradi-s medionan di komuni-kashon ku semper a yudanos hiba e mensahe pa ekomunidat pa nan aportei ta spera ku nan lo siguisosten nos ku e parti difree publicity ku sempernos a haa di nan.

    Tepnan di oroUn di e ingredientenanprinsipal ta disiplina dentur sentido di palabra.Banda di esei, loke sigurlo yuda ta yega na bonkonsehero f un tim dihende pa kurash bo pa

    no deskurash. Nan mes-ter yuda bo pensa i pla-nia. Semper bo mester ta

    honesto ku bo mes i turku ta pone konfiansa denbo i yama nan danki. Ta

    ingredientenan ku ta yudabo den bo bida di empre-

    sario f lider di kualkeorganisashon. I last butnot least, sigui wak rnt dibo i keda eduk bo mespa semper bo por adaptora mester.No kumins un negoshiden un rea ku bo mes notin interes den dje. Tenekuenta ku bo abilidatnan,pero tambe ku bo pun-tonan mnos fuerte. Tumakonseho serka hende kusa i laga komersiantenanku ta eksitoso lokal finternashonal ta bo rolemodel. Ser honesto yaku esaki ta sigui bo i boorganisashon unda ku bota. Krda ku goodwill fun bon reputashon ta uningrediente impagabel paun organisashon i bo no

    ta haa esaki prnada, botin ku traha pe. Meskos

    ku un bon reputashon poryuda, un malu por kibra botambe. Tene kuenta ku bomester invert tempu, sn,idea i esfuerso prom bopor kosech. Si bo no tinpasenshi pa warda ribaresultado, no drenta dene mundu di negoshi. Sertrahad semper ta kedaun opshon pa bo tambe!

    drs. Elgenia Pieternella,

    LL.BFundashon Negoshi

    PikiaKaya Junior Salas 1Telefon: 461 6691/

    [email protected] f

    [email protected]

  • 8/6/2019 Empresa Chiki Juni 2011

    7/20

    Wilbert Geertruida di empresario pa dirigente

    Pa ta eksitoso den negoshi eempresario mester tin disiplina!

    Pa e edishon di e di 2

    lustro aki a bolbe aserkseor Geertuida pa e kontakon kos a bai e tempu eii tambe pa e inform didesaroyonan di su personakomo empresario, su kom-pania i di otro tpikonanrelevante. Mantenshon dihardin tabata algu ku sem-per mi a gusta hasi. Un13 aa asina pas mi atuma e desishon di hasi mihbi mi trabou. Seor PaulComenencia tabata undi mi klientenan for di unprinsipio. Ora ku e korantEmpresa Chik a kuminsel a puntra si mi ta interespa duna un entrevista pa epublikashon. Awor mi mesta komprond ku ya ta 10aa a pasa asina ei i mi takontentu ku boso a bolbeaserk mi.

    Inkietut empresarialSeor Geertruida a informku tempu e tabata traha naGobirnu el a sigui dife-rente kurso, entre otro unkurso di Middle Manage-ment. Prinsipalmentee estudio aki tabata unestmulo pa mi. Mi a sinti enesesidat pa mi pone e loke

    mi a sia di maneho denmi propio empresa. Esakia motiv mi mas ainda pakumins mi mes negoshi.Nada mas indik natural-mente pa mi a kumins unnegoshi den e ramo ku mita gusta asina tantu; estapa hasi hardinnan masatraktivo i mantenshon diesakinan. Na 2007 mi atuma otro un paso grandiku mi negoshi kambiandoesaki di un eenmanszaakpa un B.V. E tempu ei mia haa tabata e paso kumi mester a tuma komoku operando komo un B.V.

    tabata brinda mi negoshi imi persona komo empre-sario mas benefishi i fasili-datnan pa por a sigui desa-roy.

    Benefisio den unorganisashon

    Un otro paso lgiko kuseor Geertruida a sintiku e mester a tuma ta diafili na un organisashonku ta traha na interes diempresa chik i mediano.

    El a opta pa bira miembrodi e organisashon ADECK.Mi ta kere fuertemente kuunion ta hasi forsa. Trah-ando komo organisashonsemper bo tin mas forsa.

    Bo por logra mas kos kutrahando individualmente.Pensa aki den p.e. fasili-

    datnan pa haa mih preis,pa hasi merkadeo huntuetc. Presentando komo un

    grupo ta pone bo den unmih posishon pa negoshi ta mas benefisioso kuhasi tur kos bo so. Ami nami turno no a bira miembrodi ADECK solamente pa

    mi negoshi tin benefishi die organisashon, pero mikier a duna mi aporte pa

    e organisashon por siguidesaroy. Na 2008 seorGeertruida a pone su mes

    ilegibel pa miembro didirektiva. Su prom fun-shon den direktiva tabatadi komisario. Despues e labira sekretario, visepresi-dente i na 2009 a skoh

    komo presidente, e fun-shon ku ta okup te fechadjawe.

    Finansiamentu dinegoshi

    Seor Geertuida a bisa kue ta sinti falta di vriosaspekto pa empresarionanchik por desaroy. Un dinan ku mi por menshonta akseso na finansiamen-tu. Bankonan, sigur den efase inisial di un empresa

    chik no ta kla par pa

    finansi. Ku esei mi kerekomend esnan ku kelanta un negoshi pa nanspar pa por tin un fondo pakubri e gastunan inisial i papor drai un tempu te orae kompania kumins hasiganashi. E aanan inisialpa tur negoshi ta difsil.Unabes ku bo negoshi aproba su mes, banko lo tamas habr pa hinka sn pae negoshi por sigui desa-roy.

    Importansia dimerkadeo

    Merkadeo tambe ta hopiimportante, segun seorGeertruida. Esaki mes-ter ta inklu den bo plandi negoshi. Hopi biahaempresarionan no ta miranesesidat f ta evit e partiaki di operashon di nannegoshi komo ku e ta kostaplaka. Pero realidat ta kubo mester laga sa ku botei, usando un ekspreshondi defuntu Jules Tunk kutabata un di e personananku na bida a kontribu kuun kolumna na e korantEmpresa Chik.

    Ingredientenan pakeda eksitosoNa punto di bista do seorGeertuida, e ingredien-tenan pa un empresario isu negoshi bira unu eksi-toso i keda ku ksito ta losiguiente. Ami lo kumin-s na bisa ku e perso-na mester tin disiplina dihasi negoshi. Mester tinun grado haltu di commit-ment. Esei ta nifik ku bomester kumpli ku e lokebo ta propag i primintkliente. Banda di esaki bomester keda manten bomes al dia di desaroyonan.

    Bishit eksposishonnan,asist i partisip aktiva-mente na seminario, tayeri kursonan pa oument bokonosementu. Tambe mi takere firmemente ku mestertraha pro-aktivo. No sintawarda wak kiko ta kai fordi shelu. Banda di esaki bomester laga bo kliente sintiku bo ta pensa riba solu-

    Dies aa pas Wilbert Geertruida di C-Gardens tabata un di

    e empresarionan ku a entrevist pa e prom edishonnan

    di Empresa Chik. Paul Comenencia, e tempu ei direktor di

    Kmara di Komrsio, a suger pa papia ku seor Geertruida. El tabata

    impreshon ku seor Geertuida a laga un empleo komo mtenar na

    gobirnu pa inisi un kompania propio hasiendo mantenshon di hardin.

    Skirb pa Farley I. Lourens

    Wilbert Geertruida: El a sigui kurso prom el a lanta su mes nesgoshi

    C-Gardens (wak e aviso tambe pgina 18).

    pgina 8 >>>>

    77

    Mester kumpli ku e loke

    bo ta propag i primint

  • 8/6/2019 Empresa Chiki Juni 2011

    8/20

    88

    Wilbert Geertruida di empresario pa dirigente

    Pa ta eksitoso den negoshi eempresario mester tin disiplina!

    shonnan pe i no nika-mente ku e kliente mes-ter perkur pa bo tin unentrada.

    EkonomiaRiba e pregunta kiko epor bisa di ekonomia diKrsou aktualmente seorGeertruida a bisa: Mes-ter komprond ku, si tinun desaroyo den mbitogubernamental, e sek-tor di empresa chik ta eprom pa sinti esei. E taun sektor hopi vulnerabel.Pesei atrobe mi ta kon-seh empresario chik paspar pa por tin un bufferpa sobrebib tempunan kukosecha no ta dje bon eiainda. Mester prepar dampa warda awa, nos grandi-nan semper a bisa. Awor-ak nos a prd e kustum-

    ber, tantu di prepar damkomo di warda awa. Mi

    ke bisa ku nos ta habr naADECK pa risib un i tur kuke afili i yuda na traha unbloke fuerte pa nos trahahuntu pa adelanto di nospais i di sektor di empresachik i mediano muy enespesial. Finalmente mi keyama pabien na tur hendeku a traha dies aa largupa e publikashon EmpresaChik. Sin mas el a probasu derechi di eksistensia.Pabien i ban pa hopi 10aa mas.

    C-Gardens516-2362

    E-mail: [email protected]

    ADECKGaleria Sta. Maria

    F.D. Rooseveltweg 152868-0721 / 868-0790

  • 8/6/2019 Empresa Chiki Juni 2011

    9/20

    99

    Jacqueline Berroa-Bernabela:

    Tin be diversifikashonta importante den bida

    Na 2004 Jacqueline taba-

    tin e siguiente opinion ribasu empresa: Verzeker-ingswinkel Pearl a treseun konsepto nobo riba emerkado di seguro. Nosolamente un seguro taofres na e kliente, perotambe konseho legal, tahr outo i ta drecha outo die kliente. Pues, bou di undak ta haa tur kos.Verzekeringswinkel Pearla kumins na 1996 denun forma masha chikden un establesimentuna Boogjes den Punda.E empresa a kumins kusolamente dos trahad,Jacqueline i unu mas.Despues nan a muda paPietermaai ku 4 empleadoi na 2004 Verzekerings-winkel Pearl tabata situna Skalo i tabata konta ku12 empleado.E nmber Pearl ta bini diJacqueline su di dos nm-ber i e konsepto di Ver-zekeringswinkel tambe taalgu nobo, pasobra mayo-ria brokerdi seguro tabatakarga e nmber di Insur-ance f seguro. E kier amustra ku e ta diferentei el a kumins hasi esaki

    ku e nmber. Banda diesaki, loke ta importantetambe, segun Jacqueline,tabata ku e ke mustra suklientenan ku nan ta balio-so. Pesei e nmber Pearl(prla) ta otro konsepto pademostr esei.Jacqueline ta haa kukomo empresario e aspek-to di empleado tabata eparti di mas difsil. Aparteku e ta un hende ku portrata fsilmente ku karak-ternan, esaki tg tabata unreto pe. E mester a kedabuska te ora el a yega naun tim ku e tabata dese.

    Un tim ku no ta wak sola-mente 8 pa 5 (orario), peroun tim ku ta stima nan tra-bou i gusta duna servisiona e kliente.Di otro banda el a ekspe-rensia un kresementu di sunegoshi ku a kumins ku0 na finansa i tg a kresedi un forma positivo. Si eempresario ku ta lanta die forma aki sobrebib, e tademostr su kalidat komoempresario. Un empresa-

    rio ku a keda konsentrriba loke e ke logra. Komoempresario hben di edata hunga un rl grandi,banda di e echo ku e ta undirektor femenino. Esaki taotro reto pa e proba ku e

    por, i el a logr, asina Jac-queline a enfatis.

    DiversifikashonAwendia Jacqueline subida konos diferentekambio. Un di nan ta kuel a bende su kompania iawor ta lantando algu otro.Mi ta kere hopi den diver-sifikashon, den sierto ramoekonomia ta stanka. Si bota den e ramo bon, manerami a skohe real estate i

    dunamentu di konseho, eta bayendo bon. E parti dikomportashon di pago tahasi efekto un tiki mnosbon, pero mester sru patin e parti ei bon kontrolpa hende paga na tempu

    i asta delant pa siertotrabou.Jacqueline a bisa di akumins den segurokaminda el a pone sufundeshi i krese. El a kon-sider su mes eksitosokaminda hende ta miraedifisio grandi i kresemen-tu di e personal. Den ekresementu mester srupa no tuma demasiadohende den servisio. E tamira bk riba 13 aa eksi-

    toso, ounke ku su ups anddowns pero semper fihariba e meta i pa e ta un rolemodelpa otronan. E ksitoaki a sru pa hendenandi af a kumins aserkpa bende su negoshi. Ku

    kambio den su bida per-sonal e tabata ke un pokotrankilidat i a bai un retonobo di hala un banda.Emoshonalmente e mestera kustumbr na e idea i abai pa dunamentu di kon-seho i hasi e parti di realestate. El a kumins kubuska edifisionan deka idrecha nan. El a hasi v-rios kaba eksitosamente.Ta kosnan ku Jacquelineta gusta. Awor aki e tin otro

    edifisio di dje mes ku lo

    yama Berg Altena ServiceCenter kaminda tin un tikidi su pasado esta seguro,servisio di dunamentu dikonseho na straeronan iparti di kuido di sal. E tabende produktonan natu-ral na Krsou i na Boneirui na e negoshi nobo e tinbale dirig riba benta di eproduktonan aki.Jacqueline a bisa ku e planaki ta lo kristalis e aa akimes; probablemente nayli e lo ta kla i tur hendelo mira hopi moveshon naBerg Altena.

    Empresario eksitosoKomo empresario eksitosoJacqueline ta kere ku eempresario mester kereden su mes. E mester saku si e ke bai pa algu,traha un plan. Si bo mesno por, laga otro guia boden esaki, pone bo meta,deseonan i buska guiapa e parti finansiero. Unnegoshi sin bon plania-mentu no ta logra eksitoso.Meskos mester hasi pa eparti merkadeo, pa analisesaki bon i ketu bai kedaevalu e negoshi pa wak

    si e parti finansiero i diklientela ta kanando bon.Tambe Jacqueline ta kereku komo empresario mes-ter sru pa rondon bo kubon hende.

    Insentivo pa eempresario

    Pa loke ta ekonomia diKrsou, Jacqueline ta miraesaki ta kanando pokopo-ko. Den loke el a skohe,esta real estate, e ta miraesaki ta desaroy bon. Eta spera ekonomia ta siguibai dilanti i ku gobirnulo yuda mas empresa pa

    move padilanti. Ta impor-tante pa yuda empresariona Krsou ku sierto insen-tivo, entre otro den e partidi impuesto.

    Jacqueline BerroaBernabela

    JB Management &Consultant BC

    Salia 32Telefon: 465-6830

    Tin hopi kambio den hende su bida i tin ofertanan ta present

    ku ta masha difsil pa rechas. Esaki tabata e punto ku a

    pone Jacqueline Berroa-Bernabela bende su empresa

    Verzekeringswinkel Pearl i bai un otro direkshon komo empresario.

    Jacqueline Berroa-Bernabela: un empresario ku a konsentr riba loke e tabata ke logra

  • 8/6/2019 Empresa Chiki Juni 2011

    10/20

    Ku su di seis Dia di Penshun i Empresa (FatumPensioen & Bedrijvendag), ku tabatin komotema Nos sistema di penshun aki sinku aa,Fatum a trese e realidat di penshun mas serka.Sinku orad a kompart nan vishon i ideananriba e tpiko aki.

    Business Interruption InsuranceLoke hopi empresa no ta para ketu na djeta aktornan eksterno ku por okashon daograndi na empresanan. Tormenta Toms alaga nos mira esaki aa pas. Asina tin unkantidat di aktor mas ku por tin un impaktograndi riba operashon di un empresa. CeesRockx, senior partner na PwC (Dutch Car.), asplika di Business Interruption Insurance, kuta kubri alta di entrada di un empresa segunakuerdonan den e seguro.

    Nesesidat di un areglo di penshunobligatorioValry Sinot, Fatum Manager Employee Be-nefts, a mustra riba e hecho ku no ta tur hendetin e garantia di por gosa di dianan despuesku nan mester stp di traha sin prekupashonfnansiero.

    El enatis riba e nesesidat pa introdus unareglo di penshun obligatorio (adishonal naAOV) komo ku e sistema boluntario den prk-tika no ta traha.

    Reformanan na ChileChile tambe, meskos ku mayoria otro pais,mester a atend ku e realidat ku su popu-lashon di hende ku ta traha ta bira mas chiki eseinan mester prove pa un populashon dihende ku a retir ku ta oument. GuillermoLarrain, presidente di Chile Capital Consul-tores, a splika kon a reorm e sistema di pen-shun na Chile a tuma lug ku e ophetivo kupa aa 2014 na Chile ya lo no tin hende kua yega edat ku mester stp di traha i mesterkeda biba den pobresa.

    Situashon na HulandaMartin Jansen, Principal Senior ConsultingActuary na Buck Consultants, a indik ku naHulanda tambe ta un realidat ku hendenan tabiba mas largu (vergrijzing). El a inorm kugobirnu hulandes tambe mester a tuma medi-danan i tin plannan pa oument e edat pa porbaha ku penshun na 66 na aa 2020, i pa 67aa na 2025.

    Aruba a implement un areglo di penshun.For di yanari 2012 tur Arubiano lo por gosadi dianan despues di penshun ku mnos pre-kupashon fnansiero danki nan un sistema dipenshun obligatorio.

    Frank Snijders, a bisa durante su presentashonku na Aruba a yega na un knsnss relashonku e areglo nobo di penshun di Aruba, pamedio di dilogo sosial entre gobirnu, repre-sentantenan di dunadnan di trabou i repre-sentantenan di empleadonan.

    Awor alta Krsou ainda!

    Krsou mester yega na un sistema dipenshun obligatorio

    Mas informashon tokante areglonan dipenshun? Yama Fatum 777-7141/777-7218o bishit www.atum.an

    1010

    Manuel de Andrade di Eggs Farm Moderno:

    Empresa ta un trabou di solo pa soloEmpresa Chik a sostenun entrevista ku Manuelde Andrade, un empresariohben, dinmiko, ku hopientusiasmo i orguyoso diloke nan logra. For di ynel a lanta den agrikultura

    i krio di bestia i spesial-mente e ltimo aki taba-tin su interes. Semper etabatin e determinashon ideseo di traha riba su mes.Te 13 aa (awor 23 aa)pas e tabata traha dentoko. Na 1990 el a spe-sialis den krio di galia.El a skohe un produktobsiko, barata, nesesario iku ta fuente di kuminda. Nakuminsamentu e no a trahaun plan di negoshi deb kue tabata hopi hben i eno tabatin ningun hendedi konfiansa pa akud ne.Pero e tabatin un meta ku etabata ke logra. Bankonan

    lokal a yuda, ounke kuun tiki difikultat pasobra eramo di negoshi aki ta hopivulnerabel dor ku ta trahaku produkto bibu. E fak-tor mas determinante paksito ta depend di 3 kosbsiko: kalidat, servisio i

    preis. Di esakinan kalidatta i lo keda na prom lug,Manuel a indik na yli2001.

    AworManuel de Andrade, direk-

    tor di Eggs Farm Moderno,analisando e desaroyo den10 aa ku a pasa ta kalifikesaki komo malu pa vriosfaktor:1. Gobirnu ta slou.2. Gobirnu no ta dedik

    masha atenshon nakunuku. Esaki ta unlstima, pasobra ta fordi kunuku tur kos tabini.

    Banda di esakinan e depar-tamentunan di gobirnu,en bes di apoy produk-shon di kuminda i krio dibestia ta maltrat e kria-dnan na diferente mane-ra, entre otro ku impuesto

    di un forma no adeku pae tipo di empresanan aki.Ta trata un empresa ku taprodus kuminda meskosku un empresa ku ta dunaservisio. Esaki no ta korek-to pasobra produkshon dikuminda ta diferente. Nan

    Den e di dos edishon di Empresa Chik di yli 2001 e representante

    di Eggs Farm Moderno a duna un bista di e empresa i su

    desaroyonan: Kalidat na prom lug. Webu ta un produkto

    esensial den bida di tur hende. E ta un di e produktonan na mundu ku

    por hasi masha hopi kos kun. J & M Eggs Farm Moderno pa bastatempu kaba ta suministr webu na nos komunidat. E empresa aki ta di

    Jos Dovale i Manuel de Andrade.

    Eggs Farm Moderno.

  • 8/6/2019 Empresa Chiki Juni 2011

    11/20

    1111

    Manuel de Andrade di Eggs Farm Moderno:

    Empresa ta un trabou di solo pa solo

    ta traha a base di natura-lesa. De Andrade a bisaku nan sa kiko ta pasarnt di nan ku asuntu dientre otro bio-fluel ku tabon pa e medioambiente,pero ta kue kuminda patraha e fuel konsekuen-temente e preis di kumindabsiko a subi di preis. Nandi nan parti a bisa gobirnukiko ta nan dolnan, perotg nan ta sinti ku no taatend nan kehonan. Nanpreisnan ta want siendoku nan kostonan si a subi

    drstikamente. Nan tagasta mas di loke nan tahaa na entrada.Na 2006 gobirnu a hinkanan den buraku ku te aindanan no por sali af i tayega un kaminda ku nanke asta sera e empresa.Nan a keda un aa i seisluna papiando ku departa-mentunan di gobirnu pasubi preis i mientrastan-tu e empresanan a siguibai den debit. Despuesdi bulul ku skarsedat diwebu i kaminda nan astaa bisa di ke sera, a subi epreis.Webu ta un produkto diprom nesesidat, pero tgora nan bende nan tin dikobra OB i e supermer-kado tambe ta bolbe kobraOB. Siendo ku por ehm-pel serbes i limonada pro-dus aki i no ta paga OB.Ta bin aserka ku esun kuimport webu no ta pagaOB, pero esun lokal si tindi paga OB.

    KritikoManuel de Andrade a bisaku otro punto kritiko ta kue hende ke buska produk-

    to mas barata, pero denmundu di berdura i webuno por buska esun di masbarata; mester wak e kali-dat di webu. Eggs FarmModerno sa ku nan kalidatdi webu ta mih ku esunimport. Asta ora importe webu ta kore e rsiko ditrese webu ku vres dendje. Esaki ta nifik un rsikoku e konsumid ta korebuskando esun barata. El abisa ku mester tene kuen-ta ku salubridat pbliko orata trata di webu.

    Otro kosManuel de Andrade a bisaku gobirnu ta kobra nan2,50 florin pa un meterkuadr di tereno pa aapa agrikultura. Komrsio tapaga 75 sn. E ta pun-tra unda e parti di promnesesidat ta keda. Na kepa nan bende barata, peronan gastunan ta demasia-do haltu. Webu ta karu pamotibu di gobirnu mes kuta keda kobra e kriad masi mas. Manuel de Andradea bisa ku gobirnu ke panan empresa bai dilan-ti, pero gobirnu mes tamatando nan. E parti ditereno nan ta paga mas di90 mil pa aa loke ku e nopor kumpli kun mas. E takreando un debe inmenso ie ta atendiendo ku gobir-nu riba e punto aki.

    Riba tur e problemananawor ta poniendo parsela-shon di kas meimei kamin-da e kunukunan ta. Awore doonan di kas ei takumins protesta ku nanke pa e kunuku bai for dieinan.

    Laga nos trahaManuel de Andrade tapidi gobirnu pa laga nantraha. E ta dedik masdi mitar di su tempu paatend ku instansianandi gobirnu en bes di epor dedik su tempu naprodukshon di webu i padesaroy su negoshi. Sikos sigui asina aki, Manuelde Andrade a bisa, e tin dipara su negoshi. Gastunanpa produkshon di webu tasubiendo i e entrada tamnos ku su gastunan.Manuel de Andrade a bisaku e ke paga impuesto,pero e tin di gana sn pa epor paga impuesto.

    ModernisNan a kumins modernispero a wanta kon kosta bayendo. Manuel deAndrade ta spera ku kos

    lo kambia pa e por siguimodernis. Nan ta den dos

    awor aki. Nan lo ekspan-d e negoshi si gobirnusolushon e problema dipago pa tereno, pero sinonan tin di buska otro kospa hasi.

    Solo pa soloManuel de Andrade komoempresario ta kere esunku ke kumins su negoshimester bai den direkshondi algu ku otro no ta hasien-do. Bini ku algu inovativo.Komo empresario mes-ter atend seriamente kugobirnu i tin hopi boluntatdi traha. Un empresario nopor dedik 8 ora na suempresa, pero mas bien disolo pa solo pa e empresa.Empresa chik na Krsou abira algu hopi difsil.

    Manuel de AndradeEggs Farm Moderno

    Zee en Landzicht z/nTelefon: 737-2022

    Manuel de Andrade.

    SAVE60 min

    Minutes EXTRAMinutes

    TOTALMinutes

    SMSMonthly

    Plan

    120 min

    240 min

    420 min

    660 min

    1200 min

    60

    120

    240

    420

    660

    1200

    25 SMS

    50 SMS

    75 SMS

    75 SMS

    100 SMS

    100 SMS

    Naf. 30,-

    Naf. 50,-

    Naf. 85,-

    Naf. 130.-

    Naf. 200,-

    Naf. 360,-minutes

    minutes

    minutes

    minutes

    minutes

    minutes120

    240

    480

    840

    1320

    2400minutes

    minutes

    minutes

    minutes

    minutes

    minutes

    NEW Digicel

    with the

    Postpaid Plans

    ,,

  • 8/6/2019 Empresa Chiki Juni 2011

    12/20

  • 8/6/2019 Empresa Chiki Juni 2011

    13/20

    Kiko a kambia ltimo dies aa riba Internt?

    Aki ta sigui e 10 desaroyonan mas signifikante.Mi ta kere ku Empresa Chik lo tira un bistaatras riba loke a okur durante e ltimo 10aanan di eksistensia di e korant aki. PeroInternt ta un fuente importante di informashonpa Empresa Chik tambe. Kon e desaroyonanaki a bai.

    1. Demokratisashon di InternetTin hende ku ainda no ta online? Mi ta duda,kisas mi wela, pero e ta den su 90 kaba. Edesenio aki Krsou a bai online. Kasi men porimagin mi un mundu sin Internt. Mi ta krdakon nos mester a usa dial-up i paga pa mint.

    2. Entertainment grtisKonsekuensianan di yegada di broadband taremarkabel den e mundu di entretenementu.Masha ten no ta kumpra CD mas, ni ta wardate ora e pelkula yega den teatro, eseinan takosnan di siglo 20. E resultado di e revolushonaki ta ku diferente negoshi di CD i videoteka adispars.

    3. Internet MobilDen aanan sero nos a mira kresementu diInternet. Esaki no solamente na kas f denkantor, pero tambe den lugnan di kome ribalptp i tambe telefn selular.E kresementu di telefon selular ta pone kutur kaminda bo tin akseso na tur ltimo infor-mashon. Tur hende ta sinta awor i traha fmanda mensahe for di nan selular.

    4. Akseso tur ora na e ltimoinformashon

    Awor aki no ta warda ningun notisia pa korantmas, ta manera e suseso tuma lug, mesorabo tin e informashon ei riba bo selular. Awor

    aki den un ratu di tempu tur informashon ta ribawebsite mesora. Awor aki nos ta drenta un era,kaminda nos ta sigui e notisia, mintras e tasosodiendo, danki na Twitter, Facebook i otromedia sosial.

    5. WeblogsAwor aki bo tin sierto weblogs, ku henter dia tadunabo update di loke ta pasa.E weblog ta un deskubrimentu di aanan 90,pero ku den e desenio aki a bira algu komuni koriente. Danki na software realmente fsilmanera Blogger.com i Wordpress, ku tur hendepor konstru i manten su propio website.

    6. Social webWeblogs ta e prom website-nan kaminda pora reakshon riba un notisia. Esaki ta un prk-tika ku a haa diferente siguid. Dor di e reak-

    shonnan aki, e lesad a haa hopi influensiariba e notisia, nan ta por pone nan komentarioi diskut riba e artkulo poniendo ku website abira muchu mas sosial. Ku yegada di entre otroHyves, Facebook etc e situashon aki a kambiaradikal. Meskos ta konta pa por ehmpel Wiki-pedia.

    7. GoogleSi tin un empresa ku a ta tin hopi influensiariba Internet anto esei ta Google. Si nos ta tinmiedu un tempu di Microsoft, mi ta kere kuawor esaki ta Google. Djis pensa riba e influ-ensia ku Google tin riba marketing i tambe ribaprivacy. Google a yega, mira i konkist.

    8. Spam

    Durante e ltimo 10 aanan aki nos a tendeasina tantu hende asina tantu biaha bisa kunan si ta bai kaba ku spam, Klaro ku e spamfil-ternan di awor aki ta mih ku esnan di 10 aapas, pero e problema di spam a keda meskosi asta mi ta kere ku e la bira pi. Mi no ta miraun ksito asina lih i ku nos ta gana e batayakontra di spam.

    9.Nasementu i morto di e-mail vrusNa mei 2000 e studiante Filipino di 24 aa diedat Onel de Guzman kasi a dobleg Interntku distribushon di su vrus I Love You. Mlesdi hende a sufri daonan ireparabel. Diferenteempresa a bai plat pa motibu di e vrus aki. Edao tabata kuantioso. E kantidat di vrus viaemail ku a sigui despues ta inkreibel.

    Finalmente den mas o mnos 2005 2006 nan

    a logra proteh e kmpiuter mas mih ( fire-walls i programanan di antivirus) a pone un finna e gran kantidat di e-mail vrus.

    10. Preshon pa PrivasidatAwor aki tin tur sorto di prktika pa por kibra ipenetr drenta i saka informashon di e usuario.Via di tur sorto di manera malechornan ta tratana haa sa tur kos di e usuario, mandandodiferente sorto di karta via email, tratando dihaa informashonnan priva, e.o. di bo pen dibo karchi di banko, etc. Mas i mas ta saliendoinstansianan ku ta spirta tur hende riba ersiko ku nan ta kore ora nan ta riba Internt itambe di e manera deskabey ku nan ta aktu-ando riba Internt.

    Amplia e horizonte

    1313

    skirb pa Percy Pinedo, MBA

    Mundu digital a bltu hopi durante 10 aa

  • 8/6/2019 Empresa Chiki Juni 2011

    14/20

    Dia 5 di yni ta e dia ku UNESCOa dekret komo dia internasho-

    nal di medio ambiente. Nosmedio ambiente ta hopi impor-tante pa nos por tin sal mental ifsiko den balansa. Tur e desar-

    oyonan teknolgiko ku nos tin awendia ta butaku nos medioambiente ta keda polushon. Denkuadro di esaki InnovatieCentrum Curaaohuntu ku STIMUL-IT a sera kabes pa organise Green Month Workshops. E Green MonthWorkshops tin komo meta pa stimul empresanan chik i mediano, pero tambe tur persona enpartikular ku ke pa kumins pensa riba Krsoubrd. Aparte ku hende i otro komponentenandi naturalesa por biba mih den un medioambiente limpi, e ta yuda e empresario tambepa baha gastunan operashonal riba trminolargu. Tin un pensamentu ku pa bo kuminsoper brd, esei ta reker un invershon grandipero no nesesariamente ta asina. E invershonpor bai riba trmino mas largu tambe dor diremplas e aparatonan tiki-tiki pa esnan ku tagasta mnos energia. Ta un echo ku ora unnegoshi bira mas konsiente di medio ambiente,e ta kumins hasi uzo di energia na un maneramas konsiente i esaki konsekuentemente takondus na redukshon di e gastunan operasho-nal.

    People, Planet, Profit; CorporateSocial Responsibility

    Den e Green Month Workshops lo tin lek-tura di People, Planet, Profit; Corporate SocialResponsibility ku Javier Samson i Anton Koolkomo orad. E lektura aki lo trata kon un

    organisashon por kontribu na desaroyo sosialekonmiko di su pais pa medio di duna algubk ne. E empresa mester tene kuenta ku e 3aspektonan ku ta hende, planeta i ganashi pae ta eksitoso.

    Green ConservationE Green Conservation tambe lo ta parti die Green Month Workshops. Aki FundashonLimpi i Bunita huntu ku Selikor lo duna nanparti di konsientisashon riba resiklahe di arte-faktonan f material ku esaki ta faktibel pe.

    Green IT

    AFAS Business Software huntu ku Infotrans lobai duna e lektura di Green IT, kaminda nankada un lo duna riba nan rea di ekspertisio ediferente maneranan pa spar energia hasiendouzo optimalmente por ehmpel di un kmpiut-er. Tambe lo tin demonstrashon di programa dikmpiuter ku ta hasi ku no tin nesesidat masdi uza papel pas ku e programa bo por wardai maneh tur kos sin tin mester di saka papel.

    Green living/ construction

    Den e lektura aki e partisipante lo haa un

    bista di e diferente maneranan ku bo por aregli instal bo negoshi f kas pa bo uza energiamas efisiente i baha gastunan operashonal iden mesun rosea kontribu na un medioam-biente limpi i sano.

    Green TransportationDen e seshon di transporte lo tin algun pro-feshonal presente i nan lo duna informashondi kon nos ta par na e momentu aki i kiko eposibilidatnan ta ku nos tin i kon nos kada unpor kontribu na uza vehkulo motoris nan unmanera mas efisiente.

    Green TownE seri di lektura lo finalis ku e vishon pa unKrsou brd kaminda e ideologia ta pa noskomo pais Krsou ta mas konsiente kon paatend ku nos medio ambiente. Aki e perso-nanan di Green Town i Green Force lo uni paduna nan punto di bista i e plan pa un Krsoubrd.E lektura nan aki ta tuma lug tur djamars i

    djaweps di e luna di Yni di 19:00 - 21:00 naStimul-IT. Pa mas informashon i pa reserv papartisip na e lektura nan aki, por yama Inno-vatieCentrum Curaao na 7371360 f yamaStimul-IT na 7386299. Por inskrib tambe viae-mail di Stimul-IT ku ta [email protected].

    1414

    Investor- Aandeelhouder gezocht

    ofGoed ingevoerd "Tax free shop"

    ter overname aangeboden

    Goedlopende B.V. zoekt ter uitbreiding Kapitaal vanaf 200.000. Het bedrijf is gevestigd in Rotterdam metKantoor in Duitsland en Belgi. De activiteiten omvat-ten het leveren van (tax-free) luxe en gebruiksgoede-ren aan bemanning van zeeschepen in de haven vanRotterdam, Amsterdam, Antwerpen, Vlissingen, ende iets kleinere havens van Nederland en Belgi. De

    medewerkers van het bedrijf bezoeken alle grote zee-schepen welke in de aangegeven havens aanmerenom bestellingen op te nemen en daarna de goederente leveren. Ook hebben wij een speciale paketdienstvoor Filippijnse zeeleden.

    Voor nadere toelichting gelieve

    contact op te nemen met : +31 618 470 962

    Green Month Workshops

  • 8/6/2019 Empresa Chiki Juni 2011

    15/20

    1515

    Lusette Verboom di Galeria Alma Blou:

    Kere den e loke bo ta hasii sa kiko bo ta hasi

    Na Lanthis Habaai seo-ra Verboom ta oper su

    Galeria Alma Blou. Dene galeria nos ta konsentrriba ekspon i bende krea-shonnan di nos artesanoi artistanan lokal. Bandadi esaki nos tin tambe unparti di e negoshi dedikna benta di suvenir lokal.Alabes nos ta ofres ser-visio pa traha leshi i hinkapintura, potrt i otro kos dibalor i rekuerdo den leshi.

    Aanan inisialNa 1998 seora Verbooma inisi su propio negoshiden un lots riba waf naOtrobanda. Einan nostabata bende prinsipal-mente artesania trah panos mes hendenan ku tur-istanan ku tabata bishitnos isla riba barku krusero.Ora a habri e posibilidatpa mi a hr un espasiona Kas di Luna Blou, mi atuma esaki ku hopi entu-siasmo komo tabata unoportunidat pa mi por aofres mas kreashon dinos hendenan, i no sola-mente na turistanan, perotambe na klientenan lokal.Mi a nota ku tabatin undemanda serka nos mes

    hendenan i mi a traha ribaesaki. Mi deseo granditabata pa mi negoshi taun plataforma pa artesanoi artistanan lokal eksponnan obranan. E mester taalabes un sentro kamindatur hende interes na kum-pra artesania i obranan diarte lokal por hasi esaki.

    Edifisio propioSeora Verboom masaleu a inform ku e taba-tin e deseo pa kumpra eedifisio kaminda e tabataoper su negoshi na DeRouvilleweg, pero esei notabata posibel. Mi tabatawak dilanti i kier a invertden kompra di un edifisiopa mi por a traha pa algu

    di mi mes i ku ta brinda

    mi e posibilidat pa por tinalgu pa ora mi yega edat dibaha ku penshun. Siendoun empresario ku ta hr unlokalidat ora negoshi ta baimnos bon bo por tuma edesishon hopi lih pa stpkomo ku bo opshonnanpa hasi otro kos ta limit.Ora bo tin bo mes edifisiobo ta buska alternativa dinegoshi pa bo por kon-tinu i manten e loke tadi bo. Buskando alternati-vanan pa kompra mi a bintende di lanthis Habaaiku e tempu ei tabata unruina. Pokopoko nos a bin

    drech. Ainda tin hopi pahasi, pero nos ta trahaduru tur dia pa realis nosophetivonan.Seora Verboom ta bisaku awor ku e tin su propioedifisio e tin mas com-mitment ku e loke e tahasi komo empresario.Tur esfuerso i orananlargu ku mi ta hinka denmi negoshi, mi a hasi kusatisfakshon. E rekonose-mentu ku bo ta risib pa e

    loke bo ta hasi tambe tayuda inmensamente pa bosigui perserver i lucha.Bo mester radia un serie-dat den e loke bo ta hasi iesei ta konta pa e ramo kunos ta oper aden tambe.Mi tin di bisa di tempu kumi a kumins pa aworakku mi ta mira mas i mas

    artista lokal ta profil bon.Tambe tin mas galeria kuta konsentr riba arte lokalku loke den pasado tabatae kaso. Nos ta kere ku nostabatin un rl importantepa loke ta trata konsien-tisashon i balorashon diprodukshon di artesania iarte lokal. Apesar ku no turbiaha tabata fsil, nos tawak bk riba nos trabou kusatisfakshon. Mi ta haaku un empresario mestersia i saka ls for di turkos ku el a pasa aden. Eloke bo a pasa aden, kupor ta no ta dje agradabelei, mester sirbi pa has bomas fuerte.

    Arte i ekonomiaSeora Verboom a bisaku na su punto di bistabenta di arte ta un reflehodi desaroyo di un pais.Na Krsou awor tin mashende ta kumpra arte kutabata e kaso ntes. Mimester rekonos ku tin

    un grupo grandi di noskomunidat ta lucha pa por

    kumpli ku nan nesesidat-nan primario. Pues, nan nopor invert den artesania iarte. Di otro banda tin ungrupo ku si por kumpra.Nos mester traha dirig kue enfoke pa hasi e espa-sio entre e dos gruponanmas chik posibel. Esei tapone ku e grupo ku mi amenshon prom tambetin e fasilidat finansiero dikumpra obranan di noshendenan.

    Nos artesano iartistanan

    Pa loke ta trata arte seo-ra Verboom ta haa remar-kabel si bo mira kuantuhende ta hasi arte riba unpoblashon chik maneraKrsou. Mi tin eksperen-sia ku hopi pais grandi ipor sigur ku kua averahebo ta papia di un kantidatgrandi di hende ku ta hasiarte aki na Krsou. Apesardi esaki mi ta di opinion kumester tin mas produktodi arte i artesania lokal nabenta, tantu pa nos meshendenan komo pa turista.Mester bin insentivonan pastimul nos hendenan i pa

    produkshon lokal oumen-t. Tambe mester tin masposibilidat pa artesania iarte lokal por yega serkae kumpradnan lokal iestranhero. Alabes noshendenan mester por siguidesaroy nan don i arte.Banda di esaki pa nan porehekut e loke nan ta hasiku un vishon empresarial.Pues pa ofres produktodi kalidat haltu i haa unentrada di nan produk-shon. Tur esaki ta bene-fisi nos ekonomia.

    Rekomendashon

    Mi ke bisa ku pa bo taeksitoso den kualke aktivi-dat empresarial, bo mesterkere den e loke bo ta hasi isa kiko bo ta hasi. No hasialgu djis pasobra bo tapensa ku tin sn pa ganaaden f pasobra bo a miraotronan hasi. Sa kiko boke, kiko bo tin pashon pei konfia den loke bo por.Bida empresarial no tafsil, pero Krsou ta unpais di oportunidat.

    Lusette Verboom ku Jos Maria Capricorne

    Dia 18 di mei ltimo, riba Dia di Museo, nos tabata di bishita serka

    seora Lusette (Ppi) Verboom na su sentro di operashon dene histriko lanthis Habaai. Aya e ta realis diferente aktividat

    empresarial. Seora Verboom tabata un di e prom empresarionan ku

    nos a entrevista 10 aa pas pa Empresa Chik. E tempu ei tabata na

    Kas di Alma Blou na De Rouvilleweg Otrobanda i awor ta pa e konta

    kon a sigui den e dkada tras di lomba.

    Skirbi pa: Farley Lourens

    Lusette Verboom ku Nicole Henriquez

    Bida empresarial

    no ta fsil, pero

    Krsou ta un pais

    di oportunidat!

  • 8/6/2019 Empresa Chiki Juni 2011

    16/20

    Sptmber

    DESIGN CARIBBEANDesigners from the Caribbean will be meeting at Design Caribbean,the international fair of Caribbean Designers.Santo Domingo Repblika Dominikana, 1 4 sptmber

    NATURAL PRODUCTS EXPOYOUR SOURCE FOR NORTH AMERICAN NATURAL PRODUCTSBaltimore MD Merka, 21 24 sptmberLug: Baltimore Convention CenterWebsite: www.expoeast.com

    AUTOCLSSICO 2011International Classic and Vintage Automobile and Motorcycle ExhibitionPorto Portugal, 30 sptmber 2 ktoberLug: Exponor, 4450-617 Lea da PalmeiraWebsite: http://www.eventosmotor.com

    1616

    Eventonan internashonal

    Website ku informashon balioso

    www.123test.nl/ondernemerstestRiba e website aki e (futuro) empresario por hasi un tst pa wak si e tin kalidatnan

    pa ta un empresario.

    www.businessinsider.comE site aki tin diferente artkulo interesante tokante empresa i ekonomia inter-

    nashonal.

    www.franchiseopportunities.com

    E website aki ta duna diferente oportunidat i informashon tokante franchise.

    www.kennisvoorcuracao.comInformashon tokante studiantenan ku ke bini Krsou pa stazje f bin biba bk i

    mester di trabou.

    www.ted.comE website ta brinda diferente entrevista ku empresarionan konos rnt mundu.

    www.masterswithclass.comE website aki ta pa e hende muh ku ta dese di por komunik

    riba diferente tpiko.

    www.eenmanszaakoprichten.nlE website aki ta duna informashon na e (futuro) empresario ku tin deseo o tin su

    negoshi propio (eenmanszaak).

    www.c-lawonline.comE website tin diferente tpiko hurdiko interesante pa e empresario.

    www.curinde.comE website ta duna informashon na empresarionan ku ta interes pa habri un

    negoshi den zona liber.

    Yni

    WESTERN CANADA FARM SHOWAgricultural Equipment Trade Show specializing in Dryland Agriculture,

    Livestock Equipment, Agricultural Chemicals, Farmstead Products andServicesRegina - Canada, 15 17 yniLug: Evraz PlaceWebsite: http://www.myfarmshow.com/

    REGIONAL TOURISM TRADESHOWThe annual Caibbean Tourism bourse (BTC)Santo Domingo Repblika DominikanaLug: Dominican Fiesta, 16 18 yni

    Yli

    CANADIAN AVIATION ASSOCIATION CONVENTIONAir craft Convention, Trade Show & Static DisplayCalgary - Canada, 6 7 yliLug: CBAA (Canadian Business Aviation Association)Website: http://www.cbaa-acaa.ca/portal/convention

    SUMMER FANCY FOOD SHOW 2011International Fancy Food & Confection ShowWashington D.C - Merka, 10 12 yliLug: Walter E. Washington Convention CenterWebsite: http://www.specialtyfood.com/fancy-food-show/

    TEXWORLD USA 2011Industry Event that brings together Apparel Textile Suppliers and BuyersNew York Merka, 19 21 yuliLug:Jacob K. Javits Convention CenterWebsite: http://www.texworldusa.com/

    Ougsts

    JEWELLERY WORLD EXPO 2011The Leading Trade Show serving Canadas Fine Jewelry MarketToronto Canada, 7 9 ougstsLug: Metro Toronto Convention CentreWebsite: http://www.jewelleryexpo.ca/

    PROJECT LAS VEGAS 2011Fashion International Trade ShowLas Vegas Merka, 22 24 ougstsLug: Mandalay Bay Convention CenterWebsite: http://project.magiconline.com/

    EXPO FERRETERA 2011International Hardware and Tools Trade FairBuenos Aires Argentina, 1 4 ougstsLug: Costa Salguero Exhibition CenterWebsite: http://www.expoferretera.ixmf.com/

    ktober

    SAIE 2011

    International Building ExhibitionBologna Italia, 5 8 ktoberLug: Bologna Exhibition CentreWebsite: http://www.saie.bolognafiere.it/

    Fruit AttractionFruit and Vegetables Trade ShowMadrid Spaa, 19 21 ktoberLug: Ifema - Parque Ferial Juan Carlos IWebsite: http://www.ifema.es/ferias/fruit/default.html

    Wellness World Exhibition 2011Exhibition devoted to Fitness, Diet, Spas and Beauty TreatmentsMilan Italia, 21 25 ktober 2011

    Lug: Fiera Milano Nuovo PoloWebsite: http://www.host.fieramilano.it/hotelspa-emotion/

    ________________________________________________________________________

    Novmber

    TOP FRANCHISE MDITERRANE 2011Franchising ExpoMarselle Fransia, 14 15 novmberLug: Palais de la BourseWebsite: http://www.topfranchisemed.fr/

    PET-VET 2011Pet Congress for Vets and Vets's Assistants with accompanying Trade Exhibition

    Stuttgart - Alemania, 26 27 novmberLug: New Stuttgart Trade Fair CentreWebsite: http://www.petvet.de/

    SSW EUROPE 2011Stainless Steel World Conference & ExpoMaastricht Hulanda, 29 novmber 1 desmberLug: MECC MaastrichtWebsite: http://www.stainless-steel-world.net/

    I

    Desmber

    AF / L' ARTIGIANO IN FIERA 2011

    International Crafts Selling ExhibitionMilan Italia, 3 11 desmberLug: Fiera Milano Nuovo PoloWebsite: http://www.fiera-artigianato.com/ita/index.php

    POWER-GEN INTERNATIONAL 2011

    International Meeting of Electric Power Producers, Independent Power Producers, CoGeneration Plants, Waste-to Energy PlantsLas Vegas Merka, 13 15 desmberLug: Las Vegas Convention CenterWebsite: http://www.power-gen.com/index.html

    FESTIVAL DE LA INFANCIA Y LA JUVENTUD 2011

    Children & Youth FestivalBarcelona, Spaa, 27 desmber 2011 1 yanari 2012Lug: Fira de Barcelona MontjucWebsite: http://www.festivalinfancia.com

  • 8/6/2019 Empresa Chiki Juni 2011

    17/20

    Oportunidatnan di negoshi

    Publikashonnan noboE biblioteka di Sentro di Informashon Komersial di Kmara di Komrsio di Krsou ta kon-ten mas di 5000 dokumento. E biblioteka ta ofres un variashon amplio di rekurso pahasi investigashon. E biblioteka ta konten un kolekshon grandi di dokumento relashon

    ku komrsio ku ta dirig riba merkado mundial.

    Resientemente nos a risib e siguiente publikashonnan den

    nos biblioteka na Sentro di Informashon Komersial.

    Forum Global Value Chains Issue # 4 Contact The premier Voice of Business in Trinidad & Tobago Vol.11 No. 1 2011 Tijdschrift Recht en ArbeidAprel 2011no. 4 Maestro: Un profeshon respeta?! CBS: Stadistical Yearbook Netherlands Antilles 2010 Coaching Het vakblad voor managers op CuraaoNo. 1 2011

    E orarionan di apertura di e biblioteka ta di djalunate o ku djabirn di 8 or di mainta te 4 or di atardi.

    Si abo tin un oportunidat di negoshi ku bo ke pone den e rbrika aki f pamas informashon tokante di un di esnan menshon, tuma kontakto ku Sentrodi Informashon Komersial di Kmara di Komrsio na telefn 461-3918, faks:

    461-5652 f e-mail nos na [email protected]

    1717

    Lokal

    Ta Hr2 piso di un edifisio denPunda, 60 m2 kada un. Porhr un parti f henter eedifisio. Hopi interesante papersonanan ku ke hasinegoshi den e rea di

    Punda.

    Ta buska distribuid pa produktonanmdikoGB Daily care Corporation ta buskadistribuid internashonal pa produktonanmdiko.Tel: 732-790-2388Faks: 732-960-1352E-mail: [email protected]: www.gbdailycare.com

    Internashonal

    Empresa ta buska distribuideksklusivoTrusty-Step International ta buskadistribuid pa su produkto ku ta anti-slip.Un aplikashon ta hasi tur tipo di flurkontra slip pa un kantidat di 5 aa.Tel: 781-598-1400Faks: 781-5984937

    E-mail: [email protected]: www.trusty-step.com

    Ta BuskaTa buska un persona finstansia ku por traha kupiedra presioso.

    . . /.../ - .

    Representante f importad pa biaBodega Vizar ta buska representante fimportad pa bia VizarTel: 0034-983-682-690Faks: 0034-983-682-125E-mail: [email protected]: ww w.begasvizar.es

    . . ... - .

    Ta buska representante oimportad di produktonan pa esektor industrialJT Suministros ta buskarepresentante o importad pa nanproduktonan di materia prima(plastik, karton etc)Tel: 0058-414-0533663Faks: 0058-243-2360474E-mail:[email protected]

    Daves Gourmet ku su sous ku a ganapremio ta buska distribuidinternashonalDaves Gourmet ta ofres sousnan trahadi produkto natural i orgniko.Diferente tipo di sous manera: Pastasauce i Hot sauceTel: 415-401-9100Faks: 415-401-9107E-mail: [email protected]: www.davesgourmet.com

    www.americanfoodandag.com/.../Foodex-2008.htm

  • 8/6/2019 Empresa Chiki Juni 2011

    18/20

    Legislashon tokante lechi dipechu pa e mama trahad taun nesesidat den nos komu-nidat. Lamentablemente leg-islashon tokante duna lechi

    di pechu f pmp e lechi durante oradi trabou, manera na Hulanda i Aruba,no ta na vigor na Krsou ainda. Tin unlei aprob kaba si ku ta bai regla esaki,esta Landsverordening arbeidsover-eenkomst (Lei di kontrato di trabou),pero mester publik e lei aki ainda pa edrenta na vigor.

    Algun kompania grandi na Krsou ya aregla den nan CAO f den e kontrato ditrabou e dunamentu di lechi maternal denora di trabou, pero hopi dunad di trabouno a regla esaki ainda. Hopi bes e dunaddi trabou no ta realis ku e tambe tin bene-fisio di esaki. Un yu sano i un mama sanoi kontentu tambe tin su benefisionan pa undunad di trabou. Esei ke men mnos diaku mester falta trabou i por result den unproduktividat laboral mas haltu.

    Dunamentu di lechi di pechu ta oumen-t e motivashon, satisfakshon i ku eseitambe produktividat di e empleadonan i

    e ta sru pa un potensial di trabou massano di e empresa. Un maneho pa dunalechi di mama durante oranan di trabouta un forma di praktik un empresa na unmanera sosial responsabilis i ta kontribuna un imgen positivo di e empresa. Esakipor ta un bentaha pa e dunad di trabouora di buska empleado nobo.

    Un bentaha pa e empleado femenino die lei tokante duna lechi di pechu ta ku siesaki ta ofishalmente regl, e ta mas fsilpa e empleado femenino deliber ribaesaki ku e dunad di trabou. Pa algunempleado femenino esaki ta un temaku ta difsil pa trese dilanti, i hopi bes eempleado ta prefer di stp di traha f sita posibel traha mnos f ta stp di dunae yu lechi di pechu.Den e legislashon ku mester publik aindae derecho di alimentashon di e trahadfemenino bou di ora di trabou lo ta stipul.E orei e trahad femenino tin e derechopa usa un kuarta parti di su ora di traboupa duna lechi di pechu f sea pmp e lechi,te ora ku su yu tin 9 luna. Ta paga e tempuaki manera ora di trabou. E dunad di tra-bou tin ku duna e posibilidat ei, despues

    ku e trahad a bis ku e ke duna lechi dipechu. E dunad di trabou por hasi eseidor di sru pa un lug ser adeku kamin-da e mama por duna lechi f pmp lechi.Momentu i durashon pa interump trabouta sosod den palabrashon mutuo. Di edisposishonnan legal aki no por desvi nadesbentaha di e empleado femenino.

    Te ora ku e publik lei por duna e emplea-donan femenino ku kier bai duna nan yulechi di pechu na trabou e siguiente su-gerenshanan: Si e empresa kaminda abo komo futuro

    mama no tin un CAO f un kontratolaboral ku ta regla esaki, e empleadofemenino tin ku deliber riba esaki kue dunad di trabou prom ku e bai kuferlf di embaraso riba e posibilidat-nan di duna lechi di pechu bou ora ditrabou. E dunad di trabou e orei porhaa chns pa pensa riba esaki i reglaesaki.

    Por indik na e dunad di trabou kue interupshon di trabou ta solamentetemporal, pasobra e dunamentu dilechi di pechu ta pa algun luna so.

    Si tg bo kier duna lechi di pechu maslargu ku esei, ta rekomendabel pa

    traha areglo pa esaki na tempu ku edunad di trabou.

    Palabr di adelant un tempu mk-simo pa dia i si mester e kantidat diluna tambe pa duna lechi di pechu ikua lug adeku ku por sera i usa pae mama por duna lechi f pmp lechi.

    Stipul e areglonan semper den formapor eskrito.

    Stipulashon di e palabrashonnan denforma por eskrito ku e dunad di trabouf ku e empleado pa loke ta dunamentu dilechi pechu f pmp bou di ora di trabou,ta trese klaridat pa e dunad di trabou ie trahad i esaki ta sru pa un ambientelaboral sano den e empresa.Ta di spera ku no tin nodi warda muchumas prom ta publik e pida legislashontokante duna lechi di pechu bou ora di tra-

    bou. Ku e artkulo aki e outor ta dese papaga atenshon na esaki atrobe.

    Si bo mester tin konseho riba tema lab-

    oral f asistensia hurdiko pa ku kontratodi trabou, por tuma kontakto ku seoramr. Giolina L. Daal, number di telefon

    461 6744/ 527 7654.Seora mr. Giolina L. Daal ta abogado nae ofisina di abogado Van de Laarschot &

    Associates.

    1818

    Legislashon tokante dunamentudi lechi di pechu

    Un win-win pa e dunad di trabou i e trahad

  • 8/6/2019 Empresa Chiki Juni 2011

    19/20

    1919

    Desi Casimiri di Mon Art Productions:

    Mi a nota oumento den konsientisashoni kon ta balor nos artesano i artistanan

    Seora Casimiri a sigui unpreparashon den arte pls-

    tiko na TeHaTex na Hulan-da. Despues di su studio ela traha pa diferente orga-nisashon ku ta organiseksposishon, simposio,etc. na Hulanda. Esaki ela hasi prinsipalmente dene sektor di moda na Hulan-da. Na 1989 el a regresKrsou i el a nota ku taba-tin masha poko produktoku ta ilustr kosnan di nosisla, ni pa nos mes hende-nan por a kumpra, i pa tur-istanan tampoko. Huntuku su kas, e konosido pin-tor/eskritor/ eskultor Her-man van Bergen, nan akumins ku produkshon dikalnder, poster, tarheta,etc. Ami i mi kas a miraun merkado komersial i nainisio di aanan 90 nos akumins nos propio kom-pania. Pa loke ta e popu-lar Curaao Art Calendar,esaki a kaba di kumpli 20aa, seora Casimiri akonta ku orguyo.

    Mundu artstikono ta fsil

    Di un kos ta sali e otro.Banda di e kalndernannos ta produs i publik

    e.o. e bukinan Carib-Art itambe e popular agnda diarte. E agndanan ta kon-ten ehmpel di obranan didiferente di nos artistananmas informashon di nan.E bida den mundu artstikono ta fsil, pero mi ta bisaku meskos ku ta konta paotro sektor, den e ramo akitambe e artistanan mesterta kreativo pa buska nichedi negoshi pa nan por sakanegoshi for di e loke nan tahasi mih i gusta hasi; estakrea i produs arte.

    Traha pro-aktivo

    i ku pashonDen su kaso seora Casi-miri a mustra kon banda die aktividatnan ariba men-shon kon 18 aa pasel kumins organis eMarshe pa Estudio i Profe-shon (Studie- & BeroepenMarkt) huntu ku Kmara diKomrsio. Komo empre-sario bo mester ta alertai habr pa haa sealnanunda ku unda por tin unmerkado di negoshi pa bo

    traha riba dje. Bo mestertraha pro-aktivo riba esaki-nan. Den e mesun roseami ke bisa si ku bo nomester traha riba algu sol-amente ku e mira pa ganasn. Bo mester tin pashonpa e loke bo ta bai hasi.

    E potensial di KrsouMas aleu seora Casimiria indik ku komo e ta hopiden kontakto ku turistanan,prinsipalmente esnan kuta bini ku barku krusero ia pasa diferente isla/pais

    den Karibe i Sur Amrika,kon nan konstantementeta mustra riba e karak-terstikanan ku ta hasi nosisla diferente na otro desti-nashonnan ku nan a pasa.Nan ta bisa ku Krsou taun isla bunita, ku un histo-ria riku, kultura interesante,hende amabel, etc. Ounkepor zona manera un klish,mi ta kere ku mester siguimustra esaki pa nos biramas konsiente di loke nos

    tin i pa nos kuida e loketin. Krsou ta di kada undi nos. Ta nos produkto inos mester kuid i trahape ku e pashon ku mi amenshon mas prom. Mita haa basta bishita dihbennan aki den mi gale-ria i konstantemente mi takeda trese e mensahe eipa nan. Hubentut ta futurodi nos pais. Pesei mes mita pensa ku mi sigui trahaku asina tantu pashon pa eMarshe pa Estudio i Profe-shon. Otronan ku no ta den

    mundu empresarial pero tatraha pa un dunad di tra-bou tambe mester aportku nan trabou ku e mesunpashon ku nan doo di tra-bou ta hasi. No solamenteden trabou pero tambe otroaktividat ku nan ta ehers.

    Importansiadi kalidat i

    presentashon

    Biniendo bk riba e munduartstiko seora Casimiri a

    bisa ku trahando ku artis-tanan e ta nota ku nanta traha hopi ku emoshon.Esaki naturalmente no tinnada malu kun, pero mes-ter krda si ku si ke haa unentrada pa kubri gastunan ihasi un tiki ganashi. Nos tinhopi hende ku don i ku takreativo den e ramo peroparti kon ta kombin esakiku kon pa hasi negoshifalta basta desaroyo ainda.Prinsipalmente nos hen-denan muh ta produskos hopi bunita, mane-

    ra artesania. Loke nanmester desaroy aindata mehorashon di entreotro e presentashon dinan produktonan. Mesterdedik mas na subi kal-idat di produkshon, subikalidat di e produktonanmes, nan presentashon imerkadeo. Hasiendo esakibo tin mas posibilidat pabende bo kreashonnan kunos mes hendenan i tambeturistanan.

    E balor agreg dibishit feria i

    eksposishonnaninternashonal

    Algun aa pas seoraCasimiri a bishit e Carib-bean Arts & Crafts Fair naBarbados huntu ku Kmaradi Komrsio. Esaki tabataun eksperensia niko paami i otronan ku a bishit eEksposishon/Feria aki. Nosa haa un bon chns pamidi e loke nos ta traha akinan kontra produkshon diartesano/artistanan di nosregion. Despues Kmara diKomrsio a trese e Carib-bean Arts & Crafts Fair naKrsou tambe. Por a notaku artesano/artistananlokal a subi nivel di lokenan ta produs. DespuesKmara di Komrsio a teneun Marshe pa Empresa-rio den ramo di artesaniadurante kua a trese dosen-tenan for di Venezuela iColombia. Nos falta hopi die tipo di inisiativanan aki pasubi nivel di nos hendenani loke nos ta produs. Denltimo 10 aa mi a nota siun oumento den konsien-tisashon i balorashon dinos artesano i artistanan.Nos mes hendenan mester

    duna balor na nos artesa-no i artistanan, pa motivnan pa keda mehor nanprodukshon. Di otro bandanos artesano i artistananmester ta habr pa siamas di nan arte i mehornan produkshon. Si nos tinun bon base di artesania,tin un fundeshi pa siguiprodus kos di kalidat. Esektor aki ta enrikes eloke nos pais ta ofres.Esaki na su turno tin sureflekshon den nos komr-sio, industria, turismo iekonomia en general.

    Pa klousur seora Casi-miri a mustra ku nos mes-ter uni i traha mas tantuhuntu. Esaki no pa unukita un pan for di otro, peropa nos fortifik otro. Nosmeta final semper mes-ter ta pa Krsou bai masdilanti.

    Mon Art ProductionsRiffort unit 103

    Telefon: 462-2977E-mail: [email protected]

    Desi Casimiri ta un di e empresarionan entrevist 10 aa pas pa

    un di e prom edishonnan di Empresa Chik. Di bishita resien naMon Art Gallery den Riffort seora Casimiri a konta un tiki kon

    a bai ku e desaroyo di su aktividatnan empresarial den transkurso di

    ltimo aanan i alabes pa a toka algun otro tpiko di interes relashon

    ku su ramo di negoshinan i otro aspekto interesante.

    Skirb pa Farley I. Lourens

    Desi Casimiri: Nos hendenan muh ta produs hopi kos bunita.

  • 8/6/2019 Empresa Chiki Juni 2011

    20/20

    Pa mih komunikashon den bo osina: conference phone di UTSPa komunikashon di kalidat haltu i konfabel bo por konta ku e produktonan di UTS.

    Awor optenibel na un preis speshal e Conference Phone Soundstation 2 di Polycom. E departamento speshal pa empresa di UTSta brinda empresarionan e mih ekipo pa hasi nan komunikashon mas fsil i profeshonal. For di un simpel sentral telefn te na unsistema mas komplik pa data; tur ta optenibel na UTS. E telefon speshal pa konferensha SoundStation 2 di Polycom, ta trah pae siguiente generashon i e ta ideal pa empresanan chik i mediano.

    SoundStation 2 lo surpas bo ekspektativanan dor ku e ta ekip kuhopi benesionan manera; Microphone sensitivo, ku ta permit bo papia ku stm normal; Teknologia Akustiko di Polycom pa un kalidat remarkable; Dynamic Noise Reduction (DNR); LCD screen ku ta duna informashon di jamada i funshonalidatnan; E Micro phone ta kubri 360 grado; Ta konten tur opshon tradishonal manera: redial, mute,

    transfer i hold Tambe tin opshon pa agreg microphone eksterno; E ta simpel i fsil pa usa; Bo por konekt na un konekshon analog f un PBX ku

    ekstenshon analog.

    E telefon pa konferensha aki ta duna bo empresa untoke profeshonal i ta permit bo traha efektivo.Pa mas informashon tokante preis yama nos osina na tel 777-1155of manda nos un E-mail na: [email protected].

    2020

    MishonKomersialfordiColombia

    2022yni2011Di20pa22diyniprksimo,KmaradiKomrsioiIndustriadiKrsouta

    risibunmishonkomersialfordiColombia.Emishonkomersialakita

    organiskonhuntamentekuCmaradeComercioColombo

    CentroamericanaydelCaribe.

    Ebiahaakiempresanandenreadifrutaibrdura,konstrukshon,paai

    asesorioiartikulonanpaofisinalobishitnos.

    KmaradiKomrsioiIndustriadiKrsoutainvitempresarionandiKrsou

    patumakontaktosinantadeseditrahaunsitakuunofmasdie

    kompanianankulobishitnosfordiColombia.Esitanantatumalugna

    RenaissanceHotel.

    Parisibelistaipamasinformashonportumakontaktokuedepartamento

    diinformashondiKmaradiKomrsionatelefn4613918fmandaun

    [email protected].