1

ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

LİSANS LABORATUARI

1. ISI GERİ KAZANIM SİSTEMİ

Günümüzde yaygın olarak kullanılmaya başlanan ve enerji verimliliği kapsamında büyük önem taşıyan ısı geri kazanım sistemlerinin öğrencilere tanıtılmasını amaçlayan eğitim setinde a. Isı tekeri veriminin hesaplanması b. Isı pompalı ısı geri kazanım sisteminin verim hesabı c. Sulu ısı değiştirici veriminin hesaplanması d. Plakalı ısı değiştirici veriminin hesaplanması e. Isı geri kazanım cihazlarından kaynaklanan basınç kayıplarının hesaplanması amaçlanmaktadır.

2

2. ELEKTRİK MAKİNALARI EĞİTİM SİSTEMİ

Elektrik ve elektrik cihazlarının çok yaygın bir şekilde kullanılması ile çeşitli gereksinimlerde ve özelliklerde birçok elektrik makinaları geliştirilmiştir. Bunların neticesinde, en temel olan cihazların teknik özelliklerinin bilinmesi ve kullanılması hususundaki bu eğitim seti vasıtasıyla;

a) Bir fazlı transformatör uygulamaları b) Üç fazlı transformatör uygulamaları c) DC motor uygulamaları d) DC jeneratör uygulamaları e) Endüstriyel uygulamalarda kullanılan DC motorların çalışması f) Üç fazlı asenkron motorların çalışma diyagramları g) Rotoru sargılı asenkron motorların çalışma diyagramları h) Üç fazlı çift devirli motorların çalıştırılması i) Frekans değiştirerek üç fazlı asenkron motorların devir ayarının yapılması j) Bir fazlı yardımcı sargılı asenkron motorların çalıştırılması k) Bir fazlı gölge kutuplu motorların çalıştırılması l) Bir fazlı üniversal motorların çalıştırılması m) Step motorların incelenmesi ve çalıştırılması n) Alternatörlerin çalıştırılması o) Senkron motorların çalıştırılması p) Bir fazlı alternatif akım devrelerinde aktif, reaktif ve görünür güç ölçme q) Üç fazlı alternatif akım devrelerinde aktif, reaktif ve görünür güç ölçme r) Güç katsayısının ölçülmesi s) Elektrik sayaçları ile iş ölçme (aktif, reaktif ve elektronik sayaçlar) t) Yıldız ve üçgen sistemlerde akım ve gerilim ilişkilerinin incelenmesi u) Kompanzasyon uygulamaları yapılması amaçlanmaktadır.

3

4

3. KOMPANZASYON EĞİTİM SETİ

Enerji kullanım ve tasarruf uygulamalarında, tüketilen enerji verilerine erişmek ve bilgileri analiz etmek önemli hususlardan birisidir. Bu nedenle kompanzasyon eğitim seti amacıyla; a) Elektrikte kullanılan yüklerin AC enerji sistemindeki şebekeye etkileri b) Elektriksel lineer yüklerin ve non-lineer yüklerin güç kalitesine etkisi ve parametrelerdeki

(A - V - W - VA - VAR - COSφ -Harmonik I / V vb.) ilişkilerin incelenmesi c) Güçlerin ölçümü d) Enerji ölçümü e) Sayaç ve ölçü aletlerinin bağlanması f) Aktif, reaktif, kapasitif enerji oranlarının izlenmesi g) Bireysel kompanzasyon, grup kompanzasyon ve merkezi kompanzasyon h) Kompanzasyon arızaları uygulamaları amaçlanmaktadır.

5

4. ÇOKLU ISI DEĞİŞTİRİCİ EĞİTİM SETİ

Isı enerjisinin geri kazanılması/farklı amaçlarda kullanılması gibi konular, günümüzde özellikle enerji tasarrufu ile ilgili olarak oldukça popüler konulardan birisidir. Bu amaçla mevcut farklı akışlar/sistemler arasında ısı geçişinin özelliklerinin bilinmesi amacıyla; bu eğitim setinde a) Fanlı serpantin (fan-coil) tipi ısı değiştiricide toplam ısı geçirgenlik katsayısının

hesaplanması b) Plakalı ısı değiştiricide toplam ısı geçirgenlik katsayısının ve basınç kaybının debiye

bağlı olarak değişiminin incelenmesi c) Plakalı ısı değiştiricide toplam ısı geçirgenlik katsayısının hesaplanması d) İç içe borulu ısı değiştiricide toplam ısı geçirgenlik katsayısının hesaplanması e) Yüzey ve boru tipi ısı değiştiricide toplam ısı geçirgenlik katsayısının hesaplanması

amaçlanmaktadır.

6

5. BASINÇ KAYIPLARI EĞİTİM SETİ

Akışkanların aktarılması konusunda meydana gelen kayıpların incelenmesi için kullanılan bu eğitim seti ile;

a) Dirsek ve bağlantı elemanlarındaki basınç kayıplarının hesaplanması b) Vanaların farlı açılma oranları için K değerlerinin hesaplanması c) Tank giriş ve çıkışlarındaki kayıpların hesaplanması d) Farklı çaplardaki düz borulardaki kayıpların hesaplanması amaçlanmaktadır.

7

6. ÇOK AMAÇLI SOĞUTMA SETİ

Soğutma sistemlerinin parçalarının bilinmesi , verimlerinin ve soğutma etkilerinin araştırılması konusunda kullanılan bu eğitim sistemi ile

a) Akış kontrolünde kılcal borunun genleşme cihazı olarak kullanılması b) Akış kontrolünde içten dengelemeli termostatik genleşme valfinin kullanılması c) Akış kontrolünde dıştan dengelemeli termostatik genleşme valfinin kullanılması d) Teorik ve gerçek soğutma çevrimlerinin p-h diyagramı üzerinde gösterilmesi e) Kompresör ve kondenser için enerji dengelerinin belirlenmesi f) Basma hattı basıncının artması g) Sıvı hattının tıkanması h) Tek evaporatör - paralel kompresör uygulaması i) Paralel kompresör- tek kompresör uygulaması j) Farklı buharlaşma basınçlı paralel evaporatör-paralel kompresör uygulaması k) Seri evaporatör-paralel kompresör uygulaması l) Emme hattına sıvı enjeksiyonu m) Sıcak gaz defrost işlemi amaçlanmaktadır.

8

7. PROCESS KONTROL EĞİTİM SETİ

Proces kontrol eğitim seti, çeşitli işlemlerin gerçekleştirilmesinde yönetimin, akış şemasının kontrolunu göstermeyi amaçlada olmakla birlikte, bu eğitim seti ile;

a) İşlem akış şemasının temel programlanması ve kavranması b) Veri toplama kartlarının kullanımını öğrenme ve bilgisayarla iletişim c) Gerçek mini-endüstriyel prosesi gözlemlemek için scada yazılım programlama

Bilgisayar yazılımıyla PID Kontrol algoritmasının oluşturulması d) Sistemdeki endüstriyel PID sıcaklık denetleyicinin davranışıyla öğrencinin

bilgisayar yazılımı kullanarak hazırladığı algoritmanın kıyaslanması e) Darbe tipli debi sensörüyle sıvı debisi ölçümü f) Dijital basınç sensörü ve ve manometreyle basınç ölçümü g) Deponun sıvı seviyesi kontrolü ve ilgili yüksekliğe göre hacim hesaplanması h) By-pass sistem kontrolü i) Gerekli senaryoya göre ilgili selenoid valflerinin ayarlanması j) Tesisatın hazırlanması ve kurulması, çabuk geçme bağlantılarla kolayca yapılabilir

9

8. HİDROLİK EĞİTİM SETİ

Hidrolik sistemlerin yaygın olarak kullanılmasından dolayı, sistemlerin çalışma prensibinin öğretilmesi, kontrol parçalarının kullanılması gibi konularda, bu eğitim seti ile ;

a) Hidrolik & Elektrohidrolik devrelerin temelleri b) Güç ünitesi kurulumu; yağ filtresi, tank, elektrik motoru,basınç tahliye valfi

ayarlamaları c) Silindirler ve hidromotorlar d) Mekanik uyarılı yön kontrol valfleri e) Hız kontrol valfleri f) Basınç ayar regülatörleri ve basınç sıralama valfleri g) Gaz basınçlı akü kullanımı h) Akış bölücüler i) Kontrol valfleri j) Selenoid kumandalı valfler k) Oransal valfler l) Röle ve mantık elektrik modülleriyle devre yapılanışı m) Endüstriyel programlama ve PLC ile iletişimi öğrenme n) Devreleri gözlemlemek ve kontrol etmek için dokunmatik ekran kullanımını öğrenme o) Örnek senaryoya göre ilgili selenoid valflerinin kontrolü p) Basınçlı yağ tesisatının kurulumu ve çalıştırılması gibi konularda deneyler yapılarak,

sistemin özelliklerinin öğretilmesi amaçlanmaktadır.

10

9. PNÖMATİK EĞİTİM SETİ

Pnömatik sistemlerin kullanılması, sistem parçalarının özelliklerinin öğretilmesi konusu ile ilgili olarak;

a) Pnömatik &Elektropnömatik devrelerin temelleri b) Hava şartlandırma c) Tek & çift etkili silindirler d) Hava kontrollü yön kontrol valfleri e) Mekanik uyarılı yön kontrol valfleri f) Mantıksal pnömatik valfler g) Hız kontrol valfleri h) Basınç ayar regülatörleri ve basınç sıralama valfleri i) Zaman geciktirme valfleri j) Venturi prensibiyle basınçlı havadan üretilen vakumun öğrenilmesi k) Sinyal elemeleri l) Selenoid kumandalı valfler m) Basınç ve debi oransal teknoloji n) Röle ve mantık elektrik modülleriyle devre yapılanışı o) Endüstriyel programlama ve PLC ile iletişimi öğrenme p) Devreleri gözlemlemek ve kontrol etmek için dokunmatik ekran kullanımını öğrenme q) Örnek senaryoya göre ilgili selenoid valflerin kontrolü r) Basınçlı hava tesisatının kurulumu ve çalıştırılması amaçlanmaktadır.

11

10. DOĞAL VE ZORLANMIŞ KONVEKSİYON EĞİTİM SETİ

Isı taşınımı konusunda, doğal ve zorlanmış ısı taşınımının etkilerinin incelenmesi eğitiminde kullanılan bu set ile; a) Farklı tip ısı değiştiricilerde doğal ve zorlanmış taşınım la enerji dengesinin

hesaplanması b) Farklı tip ısı değiştiricilerde hıza bağlı olarak toplam ısı geçirgenlik katsayılarının

değişimi c) Çoklu plakalı ısı değiştirici için farklı hızlarda yüzeysel ısı iletkenlik değerinin

hesaplanması d) Farklı tip ısıtıcıların doğal ve zorlanmış taşınım hallerinde ısıl verimlerinin

hesaplanması amaçlanmaktadır.