Upload
dangdan
View
220
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
E:PISCOPALE: . . ITALIANA
a cura della Segreteria Generale
NUMERO SPECIALE RISERVATO (FUORI SERIE) 15 GIUGNO 1969
E.' [Stato ritenuto opportuno,· a motivo della delicate~za e· riservatezza
dei documenti qui riportati, preparare· un numero speciale, del "- Notizia-
. " r 1.0 •.•
Polche·'. si tratta di una pubblicazione fuoriserie le pagine. sono in-
dicate· con numeri romani e· a .quest i si fara~ t' ifer imento nella c.ompilazio-
ne· dell' indice analitico che· [Sara'. redatto alla fine- dell'annata •.
Si raccomanda vivamente di. cons.icJerare· questa edizione- del "-Notizia-
r io" come· strettamente· L~iservata e personale ..
I
INSTRUCT,IO ilE MINISTRIS:EXTRIlOI\D'INARIIS 'S. '; CO~I~iUNIÒNISEUCHAn.ISTIICAE: ADMINISTRANllAK
NUNZIATURA APOSTOLICA IN ITALIA - PROT. N. 1255 - ROMA, 20.V.1969 Lettera al Segretario Generale della C.E.I., a firma di Mons. Carlo Curis, Incaricato d'Affari a.i.
La. Sacra Congregazione per la Disciplina dei Sacramenti ha inviato a questa Ntrrlziatura Apostolica il testo riveduto ed aggiornato della Istru...,. zione, "Fidei C1.l$ tos ":i~ riguardante· l' anuninis trazione della Santa Comunione da parte dei Milllistri straordinari.:
Sua Santita' ha approvato il testo definitivo delle nuove norme ed ha disposto che i riti relativi alla istituzione del ministro e alla distribuzione della Santa ComlUlionei< preparati .dal "Consilium ad exsequendam eoO" sti~utionem de sacra LiturgialY:1,9 facciano parte· integrante della Istruzione •.
Mi do premura di trasmettere all~ECcellenza Vostra Reverendissima co~ pia del nuovo testo della predetta Istruzione e, i riti annessi 9 facendo pr§ sente che il Santo Padre, ha stabilito che~ almeno per ora 9 le nuove dispoc sizioni non debhano essere pubblicate" j
SACRA CONGREGATIO DE SACRAMENTIS
Instructio de, Ministris extraordinariis
SQ" C~mmunionis ·Eucharisticae. admiitistrandae
Fidei custoS: 9 Ecclesia5) cuius depositum per hominum aetates servat in'violattunJl leges onmino canonicas:JI saeculorum decursu.a se latas:9 quas diligenter tuetur,9 quandoque ob peculiares condiciones novasque· subortas !'1ecessitates prudenter simul et magnanimiter immutat.~ Cum enim salus animarum sit finis Ecclesìae9 canonicae praescriptionés ad hlmc finem aptari debent.9,ut prout res et tempora poscuntJl reapse efficaces sint et ad universam Ecclesiae navit~t~m re~te ,temperandam .pertin~ant.:
Hac vero aetat~:9 quahumanae· vitae, c ond ic ione s qU{iJn citJ,.ssime·demutan;.,. . tur..9 Ecclesia praeter alia nequit non animadvertere angustias et difficultates in quibus:,9 ob sacrorum ministrorum exiguum nonnullis in regionibus nume rum j/ ipsa versatur cum animarum curae necessitates augescant et pastoralj$ .ministerii multiplices labores et .industriae expostulentur.:
II
Quam ob rem visum est 'Beatissimo Patri Paulo VI, pro Sua pastorali sol-1ecitudine"fide1ium votis accedere caute· derogando vigenti iuri5 ita ut5, praeter ministros de,quibus'in can'.: 845]/ huius aetatis necessitate comperta5 extraordinarii constituantur ministri5 qui sibi et fide1ibus Sacram Conummionem administrare possint,,:
Quod ut recte fiat ha.e:5 auctoritate SU1JIll1i Pontificis5 decernillltur normae, circa administrationem SS.mae Comml.ll1ionis iuxta ritunl 1atinum:
l.~ Episcopi residentia1es5 Coadiutores omnibus iuribus et officiis ~ piscopa1ibus praediti5, Abbates de regimme5 Prae1ati Ordinarii 10corum5Vicarii Capitu1ares5 Administratores Aposto1ici5 Vicarii ac Praefecti Aposto1ici9" etsi charactere episcopali carentes9 qu;i.que in: hoc Decreto Pastores vocantur5 adire pOSSilllt Sacras Congregationes de, Disciplma Sacranlentorum ac pro Gentiunl E.vangelizatione, seu de Propaganda Fide5 pro suae, potestati subiectis5 ad assequendant facultatem 9 qua personae cuidam idoneae permittere valeant administrationem Sanctae Commilllionis sibi et fidelibl~:
a) quoties minister Ide, quo in can.: 845 C.J.C.: deest;
b) quoties idem minister SS.mam Communionem administrare nequeant sine in commodo ratione adversae valetudiniS:~u\,provectae aetatis ac pastoralis ndnisterii;
c) quo~ies numerus fidelimn ad SS. inam Commmionem, accedentium i ta notabilis sit ut Missae celebratio nimis protrahatw.:
2 ..... Praedicti Pastores hanc :facultatem acceptanl delegare possmt Episcopis Auxiliaribus5 Vicariis Generalibus5 Vicariis Episcopalibus et Delegatis.:
3.~ Persona idonea)]' de qua in n.: l5 designabitur iuxta hunc ordinem: subdiaconus9 clericus in ordinibus minoribus constitutus:9 tonsuratUS 9 religiosa5, cate.chista (nisi 9 prudenti Pastor,is iOOici09 catechista. religiosae praeferendus sit) aut simplex fidalis: vir et muliell.:
4' ..... Re pressius determinata:
A.: In oratoriis COMml.ll1itatum religiosorum utr.iusque,sexus5Pastores de qU! bus supra)] facultatem assequi possunt permittendi ut5 omni c aut ione
adhibita9 Superior ordine sacro carens vel Antistitia9 aut eorum substituti9 Panem Eucharisticum. distribuant sibi ac suis sodalibUS: 9 :fidelibus :forte adstantibus Eumque· aegrotis in domo degentibus deferant.:
B.: In Orphanotropheis;,Domibus hospitalibus9 Collegiis et Institutis am.. plior:e.~erbi si~ificatione acceptis9 quae moderantur religiosi V~l ~
11g1osae9 lldem par1ter Pastores9 de· quibus in n.: l5 :facultate instrui pos sunt qua Superior seu Rector ordine sacro carens vel Antistita aut eor~
III
substitut1!1 aut etiam Christifidelis spectatae pietatis Sanctam Commmio--·l1.em distribuant sibi,9 alumnispropriae, domus vel etiam ceterìs f:'ideli't.;>us,9 quovis titulo adstàntibus,9 Eamque· aegrotis deferant .. :
5.~ Christifidelis minister extraordinarius SS.inae· Commmioilis cleligen dus,9 vita christiana,9 fiBe moribusque excelleat et maturiore· aetate COImlleu det;ur _oPQrtet,9 r;tecnon rite, .instructus ad tam nobile· munus explendum.Mulier spect~tae pietatis,9 in' casibus necessitatis seligatur.,9 quoties sCl1icet alia persona idonea inveniri nequeat.:
13 .. ~ Persona. idonea ad. SS .• ina.m. Communionem adminis trandam .ab Episcopo n,g minatim.selecta,9 mandatum ab eodem acclpiat iuxta Ritum ·apparatum ad. depùtandum ministrum et d·istributionem· SS.inae, Communionis 'peragere debet iuxta li t1.J,r.gicas normas.,.
7."J,.. .In ad.minis.tratione S.: Synaxis quodlibet pra.ecaveatur irreverentiae, periculum adversum SSv: Sacramentum!l cui maximus est honor exhibéndus.:
80" ~lemorata facultas Pastoribus,9 de· quibus supra in n.: t,9iusta de· cay sa potent.ibus a Sacris Cbnw.egationibus. de, Disciplina Sacr~ntorum et pro GeÌ1.tium Eva.r:lgelizatione· séu de· Propaganda Fide· ad·· triennium conceditun~~
,'~ ',' .
9.~ Praedicti Pastores,9·elapso triennio!l ne omittant ad praefatas Congregationes referre de modo quo res process~~~t et ~trum ad bonUm anima-rum reapse contulerint.: .
EX Aedibus Vaticanisj·die 30 aprilis lSS9.:
Ritus' ad de.llut~ìldti!D :M;;inistrum qui ex 'Indulto (l) Apostolico Sacram Communionem distribuere valeat
1~4- Deputatio fieri ·potest sive intra sive extra M;issarum sollemnia. praesente POpulo!l ab ordinario' 10c1,9 aut a Parocho vel'sacerdote ab eo delegato.:
1. QUANDO RITUS INTRA MISSAM PERAGITUR
2·.~ Post homiliam,l) ii'l: qua docet fideles de ratione pastorali huius officii in' congregatione fidelium,9 sacerdos praesent~t populo electum ad mi-nisterium sacrae Communionis his vel similibus verbis ~ .
IV
EX indulto Sedis Apostolicae, ,fratri nostro (sorori nostrae) N.:grave, commit:titur offic.ium9 ,ut, sacram Communionem 8ibi et aliis'distribuere'valeat, atque· sacrum Viaticurn moribundis deferre.: ' . ,
Tu autem, frater (soror):, qui ad tantum officium deputaris, studeas prae omnibus vit~ christiana, fide moribusque excellere" atque ex· hoc mysterio inlpensius vivere!!· per quod unitas Ecclesiae· apte· significatur et ndrabiliter efficiatur..: (2)
Cum autem scias nos Corpus Christi manducando et eius Sanguinem bibendo mortem Domini armuntiare donec ipse veniat (3):, opera tua in spirituales oblationes converte>, acceptabiles Deo per Iesum Chr istum., (4)
Insuper quonianlunum corpus multi surnus:, qui de uno pane participamus:, EUcharistiam fratribUSdistribuens,· fraternam caritatem impensius exerceas.,' iuxta Domini praeceptum, qui cum Corpus SUUDI discipulis tradidit mandooandum, dixit eis.: IIaec mando vobis:, ut diligatis invicem (5); et ante ipsos genuflexus pedes abluit singulorum.:
3 .. 4- Post allocutionem, Electus stat coram celebrante, qui eum interrergat, his verbis:
t) Vis officium quod tibi concreditur praebendi fratribus tuis Corpus Derminicum9 in servitium et aedificationem Ecclesiae·suscipere?
J{.: Volo.:
2) Vis de eodem Pane vitae impensius vivere· et ad sacrificium Christivitam tuam conformare?
.:R.' Volo.:
3) Vis in (asservanda et), ministranda Eucharistia omnem curam et reverentiam adhibere'?
J{.' Volo.:
Tunc celebrans surgit et super ministrum se genuflexum hanc profert hg nedictionem:
(1) Indultum petendum est ad normam Instructionis Fidei Custos.a Sacra Congregatione de Sacramentis, vel a S.C. pro Gentium Evangelizatione .. pro suae potestati subiectis".
(2) Consto Lumen gentium, n. 11; A.A.S. 57, 1965, p. 15. (3) cfr .. I Coro 11, 26.' (4) 1 Petr. 2,5. (5) lo. 15,17.
V
Deus omnipotens:.,9 fons omnis gratiae et omnis benedictionis:!) te benedicere dignetur ad officium Corporis Christi ministrandi,9 ut qui Panem'vitae fratribus tuis fideliter distribues:,9 huius Sacramenti robore confort8.tUS,9 caelesti convivio partem habere mereariSr.~:
Per Christum Dominum nostrum.:
Omnes respondent:
Amen.:
4' .... In oratione fidelium habeatur invocatio pro ministro nuper electo":
In, processione ad offertoriuM,9 minister deputatus defertvasculum eucharisticum 'cum particulis:,I) et in Comnumione'9 accipit, Eucharistiam sub utraque specie.:
II., QUANDO RITUSEXTRA MISSAM PERAGITUR
5 .... Si ritus extra Missam peragitur.,9 populo congregatio!) canitur aliquis cantus congruus*: Deinde qui celebrationi praeest brevem allocutionem.9
uti supra (ne I 2) dictum est.9 habet,9 in qua populum docet de ratione pastorali huius officii in cOlmmmitate:,9 et praesentat electum ad ministerium s~ crae Communionis his vel similibus verbis~
Sequitur invitatio ad orandum,9 oratio in silentio totius coetus liturgici et deprecatio illius qui Coetui praeest,9 ut habetur n.: 4.:
3e~ Deinfit oratio fidelulm9 in qua habetur invocatio pro ministro nu per electo!) datur benedictio.9 formula consueta~ et celebratio concluditur congruo cantu,9 dum omnes in pace discedunt.:
Ritus administrandi SeJCommunionem
a r,tinistro ex Indulto (1) Sedis Apostolicae· facultatem Hahente
I. PRAENOTANDA
lQ'" Ad altareaccendantur saltem duo cerei.: Super mensam ponatur cor-
(1) Indultum petendum est ad normam JnRtructionis Fidei Custos.a Sacra Congregatione de Sacramentis, vel a S.C. pro Gentium Evangelizatione "pro suae potestati subiectis".
VI
porale; . prope· tabernaculum verovasculum cum aqua,9 et purificatorium,9 ad purificandos digitos post sacrae,Communionis distributionem.:
2.~ Mlnister.,9 qui debet sacram Communionem distribuerej manus lavet,get vestemhuic sacro myil.isterio convenieptem induat.:·
II, RITUS LONGIOR
3.~ Antequamsa.cra Communio distribuatur.,9 praesertìm diebus do~inicis et festis de, praecepto,9 fit sacra Verbi Dei celebraio (2):,9 eadem fere, rattone ordinata ac liturgia verbi in Missa: legtmtur E"pistula et EVangelium e, Missa diei,9 cantibus:,9' praesertim e psalmis,9 praemissis et interiectis (3) •
Is qui praeest homiliam ab Episcopo vel a parocho significatam legere' poterit.:Deinde fit oratio universalis seu oratio fidelium.:
Orationeuniversali absoluta,9 recitant omnes o:rationem dominicam,9' et r::onfiteor (omissis verbis Tibi, Pater, et Te, Pater) vel actwn contritionis,9 qui in' singulis regionibus adhibetur.~
Deinde· minister dicit Scce· Agnus. Dei, ecce qui tollit peccata mundi,et onmes subdunt semel: Domine" non sum dignus., ut intres. sub tectum meum,sed tantum dic verbo et sanabitur anima mea •.
Minister,9 antequam aliis sacram Communionem distribuat,9' poterit ipse eam sumere.'j secreto dicens: Corpus. Chr isti custodia t me in vitam aeternam •. Amen ..
Deinde sacram Communionem aliis distribuit,9·dicens singulis: Corpus. Ghr 1st i.; cui ipsi respondent: Amen"",
Ritus absolvitur aliquo cantu vel aliquaoratione in gratiarum actionem •.
III. RITUS BREVIOR
4:.~ Antequam sacra CommlIDio distribuatur.,9 loco celebrationis Verbi Dei,9 legi poterit,9 si rerum adiuncta id suadeant,9 10.3,9 5~58 vel alia lectio brevis e Sacra Scriptura.:
(2) Consto De,Sacra Liturgia, art. 35.4; A.A.S. 56. 1964; P.109. Instructio Ìnter Oecumenici. nn.37-39; A.A.S. 56,1964; pp. 884-885.
(3) Instructio Inter Oecumenici, ·n.37; A.A.S .. 56,1964; pp.884~885.
VII
Deinde reci tatur oratio dominica et fiunt c~t~rà~ quae supra (n,. I 3) iridicailtUI1.~ "
5 ...... Si autem rerum,adiun9ta idJ,"equiraI1t!} ritus, poterit directe, illl
tium'capere ab oratiane dominioa.:Cetera fiant, sicut supra (noi 3) indican tun.: J ' .
ISTRUZIONE S:ÙLLR SSo j MESSE: PER, 'GRUPPI PART'ICOLARI,
NUNZIATURA APOSTOLICA IN ITALIA - PROT. N. 1293 - ROMA, 31.V.1969 Lettera al Segretario Generale della C.E.I.a firma di Mons. Carlo Curis, Incaricato d'Affari a.i.
Mi do premura di trasmettere alI v Eccellenza VO$tra ReverendissipIa il testo di lilla Istruzione, della Sacra Congregazione per il Culto Divina~ . Istruzione che· regola la celebrazione della Messa nei Gruppi particolari.:
L'Istruzione e i redatta in lingua nazionale; non vi e' testo ufficiale latina, trattandosi di documento ch~ ha carattere provvisorio.
Secondo le, direttive ricevute, ho inviato copia·di·detta Istruzione al Presidente della' CommiSsione Liturgica S.E:.: ,Mons.: Antonio Mistrorigo!j Ve-scovo di Treviso.: .. "
SACRA CONGREGATIO PRO CULTO DIVINO - PROT. N. 77/69
Istruzione, sulle, SSo .. Messe per gruppi particolari
Rientra tra i fi-rli principali del l 'azione, pastorale, della Chiesa quello di educare, i fedeli all' inserimen'to nella comunita' ecclesiale:~, si ~ ,che ognuno si senta operosamente lillito con i fratelli nella comunione della Chiesa stessa, sia universale che locale, soprattutto mediante, le celebrazioni liturgiche" Liassemblea liturgica,9 presieduta da chi e' rivestito del la potesta w di rilillire:9 dirigere:, istruire, e santificare, II popolo di Dio,9 e' segno e strumento dellijlillione di tutti'gli uomini,Sl e,segnatamente, della Chiesa con Cristo (Cfr..: Cos't.: Lumen gentium., n.:' l; Cost.: Sacrosanctum Concilium. n.: 83) ~ I
VIII
Cio Q si realizza principalmente nella celebrazione comunitaria della Eucarestia9 soprattutto la domenica e, gli altri giorni festivi 9 sia attorno al Vesèovo}l sia nel! v assemblea parrocchiale'9 il cui pastore fa le veci del Vescovo (Cfr.' Cost.: Lumen gentium" n.25'9 289 etc.:; Cost.: Sacrosanctum Concilium, n.41-42; Istn.: Eucharisticum mysterium del 25 maggio t957.9n.23 .... 27) 0 \
La cura pastorale' si dirige anche a gruppi particolari 9 non gia' allo scopo di alimentare, la tendenza alla separazione,.9' alla "chiesuola":19 al privilegio9 ma di andare incontro a speciali bisogni o di approfondire, e in'tensificare"la vita cristiana secondo le· esigenze· e, la preparazione delle persone componenti i gruppi medesimi.9 avvalendosi a tale, fine, dei vantaggi provenienti dalia identita V di lID peculiare impegno spirituale o apostolico e dal desiderio della mutua edificazione.:
Vesperienza dimostra lOefficacia dell' azione pastorale, in questi gru12 pi.: Se sono bene guidati e illuminati,9 non devono nuocere, all'unita' della parrocchia,9 ma devono 'giovare alla sua azione nIÌssionaria.9 a ravvicinare, alcuni fedeli,9 ad approfondire la formazione, di altri~:
La loro vitalita V deriva dal fatto che, lo studio in comune, della verital cristiana e lo sforzo.9' parimente comunitario9 ·di conformare ad essa la propria esistenza e la propria condotta.9 confluiscono nelle riunioni di prg ghiera,9 attuate in modi e forme piu~ consone, al grUPPO.9' e soprattutto nella lettura e meditazione della Parola di Di0,9 e spesso nella celebrazione dell l Eucarestia9 'che conferisce pienezza e coronamento alle riunioni stesse.:
Il desiderio di avere la celebrazione deli 9Eucarestia in questi gruppi e' oggi particolarmente, sentito#' PerciO' e'~ sembrato opporttmo dare, alcune norme' che regolino tale cel~ ra.zione.\! affinche'v si svolga sempre, con ordine9 'proprieta' e serieta'; con vantaggio spirituale, dei partecipanti.genel rispetto del suo essenziale, carattere di culto sacro e religio~o.:
L, ..... Spettera v al Vescovo esaminare accuratamente tutte' le circostanze per giudicare 9 caso per cas0.9 se sia. pastoralmente, opportuna la celebrazi~. ne eucaristica,9 o se sia invece, preferibile, consigliare unO altra celebra-' zione' religiosa.,: .
2e .... l' gruppi particolari ai quali pUOi essere concessa la celebrazione' dell'Eucarestia sono i seguenti;
a) Gruppi riuniti ,per gli esercizi spirituali,9 per studi religiosi o pastQ rali9 di uno o piuo giorni 9 o per convegni.9 di apostolato dei laici o di associazioni simili;
b) Riunioni per motivi pastorali di alcuni settori della parrocchia;
c) Gruppi di fedeli che abitano lontano dalla chiesa parrocchiale, e che periodicamente si radunano per coltivare la loro formazione, religiosa.:
d) Gruppi di persone di 11lla stessa condizione9 che periodicamente si riuniscono per l'istruzione, o la formazione, religiosa loro appropriata.:
IX
e) Gruppi familiari riuniti attorno a persone malate o anziane'j/che· non pO§ sono uscire, di casa e che, altrimenti non parteciperebbero mai alla celebrazione, eucaristica.: Ad essi si associano anche· i vicini e coloro che harmo cura della persona anziana o inferma. I
f) Gruppi familiari riuniti per la veglia di un defUnto o per qualche occasione, religiosa eccezionale.:
3.~ L'Eucarestia per i gruppi particolari si celebri abitualmente in luogo sacro.:
·4' .... Fermo restando il disposto del can.: 822:,!/ paragrafo 4j' del Codice di Diritto Canon.ica~ e· del n.: 7 della prima parte, del MçltuProprio Pastorale, Munus del .30.novembre t9S3j/ la facolta.' di celebrare, IVEUcarestia per i gruppi particolari fuori di un luogo s'acro puo' essere data solo dall' Or dinario del luoga ll il qualej/ specialmente, se si tratta di celebrazione in case· private o in istitutij/ darai questo permesso solo se· il gruppo si riy nisce la' dove non c'e,9 cappella' o oratoriaj/ e solo se· vi e 9 un luogo adaL to e conveniente !I ,esclusa sempre, la celebrazione,' nelle, camere da letto.:
Ricercando luoghi piu' ampi e· piu' nobili,9 non si preferiscono intenzionalmente alcune, famiglie· alle, altre~ facendo rivivere 9 sotto altra formali i privilegi disapprovati dalla Cost.: concilìare sulla sacra Liturgia (Sacrosanctum Concilium" n. \ 32) .'
5 .... Si abbianQ presenti i principi fondamentalij/ esposti nella IstruziQ ne Euchar.isticum mysferium (n.' 3) 9 soprattutto i seguenti:'
a) Il Sacrificio e il sacro Convito appartengono allo stesso mistera ll al punto da essere, legati l'uno all'àltro da strettissimo vincolo teologico s· sacramentale.'
b) NesslIDa S .• : Messa sia considerata azione esclusiva di un gruppo partico.-. larej/ ma celebrazione della Ch~esa:ll nella quale il $acerdotejesercitan:... do il suo ufficiaj/ presiede,\) cOlJle,miJ;1istro della Chiesa stessaj/' IO azione· liturgica.: .
c) Tutto deve essere ordinato in' modo tale, che9 sia nella disposizione,del luoga ll sia negli atteggiamenti delle· persone· e· nell vuso delle,cose'9ven:... ga tributato al Sacramento dell 1Eucarestia il culto di latria che· gli e·t dovuto.:
S,,- Per ottenere lIDa celebrazione· realmente rispondente alle· circostan ze e alI Q ambiente'!1 ' le sue singole, parti siano convenientemente organizzate9 tenendo presenti le norme generali e, i principi seguenti:
a) SI favorisca al massimo la partecipazione dei fedeli 9 a seconda delle particolari circostanze nelle quali avviene le celebrazione e· delle po§
sibilita' di ottenerla.:
b) La celebrazione· potra' essere preceduta da un tempo di meditazione sulla Sacra Scrittura o da istruzione su cose spirituali9 ·adattate alle, c~ ratteristiche del gruppo.:
c) Oltre, a una monizione, inizialej/ il celebrante pUOI brevemente introdur-
x
re la liturgia della parola prima delle· letture e la liturgia eucaristica prima del prefazioj/ e interv~nire ancora prima del congedo.: Qualsiasi intervento e' escluso durante la liturgia eucaristica.:
d) Fermo restando quanto indicato alle seguenti lettere f):J/ h):J/ e· salva la parte eventualmente svolta dalla l'lguida"' o Commentatoreji i 'féctél:i,. si asterranno·da interventi a modo di riflessione~·esortazione o simili.:
e) Nella liturgia della parola si possono scegliere le letture piu' adatte alla particolare celebrazione:9 sempre· prese,9 pero':ji dal lezionario approvato.:
f) Le letture che· precedono il vangelo potranno essere lette da qualcuno dei partecipanti (uomo o dorma); il vangelo)1 invece·, deve essere·procl,!!. mato dal sacerdoteji o eventl,lalmenteji da !.ID diacono.:
g) Nell'omelia il sacerdote ricor.~i il carattere particolare della celebr~ zione e i suoi legami con la Chiesa locale e universale.:
h) la preghiera universale (lioratio fideliuml'l~ si pUOI adattare alla circostanza~ conservandole sempre il suo dovuto carattere religioso.: Non si omettano del tutto le, intenzioni generali per la Chies al/ il mondoji' i fratelli indigenti e l' asse;mblea riunita.~ Qualche· :intenzioneparticolare:'!i debitamente preparata,9 puo' essere, proposta dai partecipanti.:
7.~ la partecipazione· piuv ,completa e' perfetta alla celebrazione eucaristica si ha con la Santa Comunione.:
Per quanto riguarda la ComlU'lione sotto le due specie,9 ci si atterra' strettamente alle disposizioni deila Istruzione, Eucharisticum mysterium(n. ' 32) • I ESsa e f esclusa quando la Santa ~d:essa, viene, celebrata n~+le' case.:
Anche, quando l'Eucarestia si celebra in luogo sacroji i comunicandi non prenderanno da se stessi le, sacre specie,Si ne" riceveranno la sacra Ostia sulla mano.:
8 o .t- Per favorire la partecipazione dei present~~ potra' risultare utile~9 in alcune circostanzeS) usare anche del canto,9 come elemento che, fonde maggiormente gli' animi.: SI osservino,9 anche in questo settore,91e norme riguardanti il canto e· la musica nelle sacre celebraziont.9 evitando quanto e O contrario alla santita~ del rito e alla pieta' dei partecipanti.:
ge~ Gli adattamenti sopra indicati,9 an~essi esclusivamente, per questi casiSl non si introducano nelle celebrazion,i fatte· in Chiesa per tutta la comunita9 dei fedeli.: '
lOu~ Afrinche ç si possa celebrare lçEucarestia per gruppi particolari fuori del 'luogo sacrOl/' specialmente, nelle case priva'W.; si richiedono queste condizioni previe'~
a) La facolta' di cui al n,.: 4' non si dia per le· domeniche e i giorni festi vi di precetto.: .
b) Sempre ferma restando la necessita' di ottenere il permesso dell ' Ordinario del luogo,9 se il sacerdote celebrante, non e' il parroçodovra' pri ma avvertire il parroco competente.· Questil/ POiSi dara' relazione al Vescovo sulle celebrazioni avvenute~:
XI
c) Si osservino le norme sul digilIDo eucaristico.: InnesslID caso laS.Messa po~ra! . es~ere, preceduta da lID" agape,.: Se m t agapè' dovesse seguire:~gesnon Sl. terra sulla stessa mensa sulla quale si e' celebrata la S.: Eucarestia.:
d) Il pane, per l~Eucarestia resta il pane, azimo9 lIDico ammesso 9 e non sen~ za gravi motivi5) nella Chiesa latina~: Esso sara! con:fezionato nella stes sa forma che si usa normalmente per le, altre SS.: Messe.: -
e) le celebrazioni non avvengano a notte, jnoltrata.:
f) Nei gruppi familiari non si escluda chi9 per giusti motivi!) chiede di parteciparvi.: .
Ue4- Per garantire la riuscita di queste celebrazioni e per ottenere ma maggiore efficacia spirituale:'9 esse siano ben preparate e sempre svolte con dignita V e sacralitav,.: Se ne, curi attentamente la formaSi si scelgano gli elementi piu l adatti 9 nel rispetto delle· norme liturgiche.: PE'(.rC~o'::
a) I testi della S.: Messa siano presi esclusivamente dal Messale o dai sup-, plementi approvati.' Ogni cambiamento]/ salvo' quanto e·' detto al n.3!1 Iet-
tera h):SI e,l arbitrario9 e percio ' riprovato~:
b) la suppellettile dello altare (croce,9 tovaglia)) candele.,)) messale:)) manutergio9 purificatoio,9 corporale:9 comunichino):9 i vasi sacri (calicej/patena9 pisside):9 i paramenti (amitto!> crunice:]/ c ingoIo SI stola9 pianeta) dovranno essere.,? nel numero,9 nella forma e· nella qualita':,9 quelli volu-ti dalla legislazione 'vigente,.: .
c) I gesti rituali e' le cerimonie del celebrante.9 nonche~ l~atteggiamento dei partecipanti)) devono essere quelli prescritti per la celebrazione eucaristica abitualR.:
Si esortano vivamente· i pastori d'anime, a voler considerare e approfon dire il valore spirituale e formativo di queste, celebrazioni. Esse sono valide solo se· conducono i partecipanti a una maggiore, consapevolezza del mi, stel'O cristiano.9 all'incremento del culto divino)) all~inserimento nella compagine della comlIDi ta v eccles iale:'9 e alI ~ esercizio fecondo dell q apos tolato e della carita i verso i fratelli.:
Benche·' ai nos tri giorni non manchino quelli che· l'i tengono di essere "aggiornati"j solo se possono esibire' "novita v "151 talvolta bizzarre:9 o escogitare forme arbitrarie, di celebrazioni liturgiche>!> i sacerdoti9 del clero sia secolare, che regolare9 pensosi del vero bene dei fedeli 9 sappiano che soltanto in una fedelta U generosa e irremovibile alla volonta V della Chiesa.'1 espressa nelle sue direttive.9 norme e, strutture:.'1 sta il segreto di un successo pastorale duraturo e santificante·.:
Cio' che allontana da questa linea j anche se apparentemente allettante: 9 finisce· per creare disorientamento nei fedeli)) men1;;remortifica e sterilisce il ministero sacerdotale~:
. Questa Istruzione)) preparata,9 per Superior.e, ma.i1dato,9 dalla Sacra Congregazione· per il culto divino,9 regolera' ogni tipo di celebrazione, di SS. Messe, per gruppi particolari finche' la Sede Apostolica non disporra v altrimenti. : Citta i del Vaticano9 l5 maggio 196~ Festa dell' Ascensione del Signore;.-
A., BUGNINI, Segretario BENNO CARDo GUT, Prefetto
XII
INSTR.UCTIO OKMODO S~NCTt\M COMMUNIONE:M MINISTRANDI
NUNZIATURA APOSTOLICA IN ITALIA - PROTo No 1304' - ROMA, 70 VI. 1969 Lettera al Cardinale Presidente della CoE.Io,a firma di Mons. Carlo Curis, Incaricato d'Affari a. i.
La Sacra Congregazione per il Culto DivinOl/ per speciale mandato del Santo Padrej/ ha preparato una Istruzione "de· modo sanctaIil Communionem .. mi~ nistrandi":Ij/ in risposta ~lla cons~t~zione· fatta nei mesi scorsi presso lo Episcopato di tutto il mondo.:
In ossequiQ ~lle"istruzioni impartitemi mi do premura di far pervenire all'Eminenza Vostra Reverendissima copia di detto documento 51 grato se volesse, portarlo a conoscenza di tutti i Vescovi d~Italia-: alla cui responsahilita~ il Santo Padre si affida in una materia tanto grave o,
SACRA CONGREGATIO PRO CULTO DIVINO - PROT. N o 149/69
Instructio de' modo·Sanctam Communionem ministrandi
Memoriale Domini celebrans)/ Ecclesia ipso .ritu testatur fidem et 'adorationem Christi qui in sacrificio praesens est et iis.)/ qui mensam Eucharisticam participant)/ ut cibus datum.:
Hac de causa mùl tum interest ipsius:)/ ut Eucharistia modo qu<;Ul1 digrdsSÌIllO maximeque. frugifero celebretur' ac partecipet~9 inviolate· servando il lam ad nos progressione quadam pertingentem traditionem)/ cuius divitiae, ir1 usum et vi tam Ecclesiae sunt transfusae.: Historiae enim documentis probatur ,modum ce,lebrandi et sumendi Sacram EUcharistia.nl multiformem fuisse·.His etiam temporibus nostris in celebrationem eiusdem EUcharistiae, mutationes nec paucae·nec leves)/ quoad ritum9 sunt inductae9·quo magis congrueret hominum nune viventium spiritualibus et psycologicis necessitatibus; atque in ipsam disciplina.m,9 quae fideliuwl rationem divini Sacramenti participan~ di mOderatur.)/ iterum9 ob quaedam rerum adiuneta9 invecta est Communio SLID utraque specie panis et vin:t.)/ quae· olim ritui quoque Latino communis paulatim in' desuetudinem abiit.: Qui quid,em sic exortus status iam ubique. invaluit tempore Conéilii Tridentini.'i) quod eum dogmatica doctrina comprobavit atque· defendit ut condicionibus illius aetatis consentaneum.: (1)
His vero ipsis modis rehovatis signum Convivii Eucharistici et omnimoda adimpletio mandati Christi magis perspicua et vivida sunt effecta9s~~uJ tamen plenior pa~ticipatio celebrationis Eucharisticaej/ per sacramentalem Communionem significata)) hic et illiC:,9per hos proximos annos desiderium
(1) Cfr. CONCo TRIO., Sess, XXI, Doctrina de communione sub utraque·specie et parvulorum: Denz. 1726-1727 (930); Sesso XXII, Decretum supero petitionem concessionis calicis: Denz, 1760
XIII
excitavit ad i11um r~de1..Uldi usum!jex quo panis Eucharis,ticus in fidelis manu deponitur.j) qui eum ipse ori suo,9' communicando,9 ingerat.:
Quin etiam,9 in qUibu..<:;dam cOmIn1..Ulitatibus et 10cis,9 eiusmodi ritus est peractus,9 quamquam approbatio Sedis Apost01icae, antea impetrata non erat,9' atque interdum ita,9 ut fidelibus opport1..Ula praeparatio deesset.:
Est quidem verum ex vetere usufidelibus quondam licuisse divinam hanc a1imoniam in manum accipere atque, per se ipsos ori inferre:jl atque, etiam,9 aetate antiquissima,9 e, laco,9 ubi sacra fiebant"Sanctissimum secum portare:,9 propterea potissimum ut,9. si forte pro Fidei confessiOne iis esset dimicandum, eo tamquarri viatico uterentw.:
Verumtamen praescripta Ecc1esiae'Patrumque documenta copiose testantur ma.x:imam reverentiam summamque prudentiam erga sacram EUcharistiam adhibi tam. ~ Etenim "nemo.l:.,:.111am carnem ~anducatj) nisi prius adoraverit"( (2):,9 atque, in ea sumenda quisque admonetur~ ",1.,:.,:.11100 percipe; advigilans ne, quid ex eo tibi depereat", (3);' liCorpus enim est Christi"i (4).,
Praeterea cura et minis terium Corporis et Sanguinis Domini peculiari prorsus modo sacrorum administris vel hominibus ad hoc ipsum ascitis committebantur~ IiPostquam vero is:,9 qui praeest 9 preces absolvitjJ et populus omnis acclamavit,9 qui apud nos diCl.mtur diaconi panem et Vinum et aquam9 in quibus gra:t:i.ae actae Slll1t,9 unicuique praesentium participanda distribu1..Ult,9 et ad absentes perfer1..Ult'i\ (5),.:
Quare mox sacram Eucharistiam absentibus deferendi mlll1US s01is sacris administris concreditum est9 hanc ob causaTII9 ut reverentiae· Corpori Christi debitae::)l simul ac fideliumnecessitati,9' cautius consuleretur.lnsequenti tempore:9 postquam eucharistici mys,terii veritas,9 eius virtus ac praesen tia Christi in eo altius explorata slmt,9 urgente sensu sive reverentiae· eI: ga hoc Sanctissimum SacramentuIIl sive· humilit;:ttis qua illud sumatur oportet,9 consuetudo.'l inducta est9 ut per se minister panis consecrati particulam in' lingua Comm1..Ulionem suscipientiUlll deponeret.:
Hic sanctam CommlIDionem distribuendi modus:,I) hodierno Ecclesiae, statu in universum considerato, servari debet 9 non s'ùlum quia in tradito p1urium saeculorum more innititur9 sed praesertim quia Christifidelium reverentiam erga EUcharistiam significat.: Huiusmodi autem usus nihil de dignitate. personae detrahit iis,9 qui ad tantum Sacramentum accedlIDt> atque ad eam praeparationem' pertinet,9 quae requiritu}.9 ut Corpus Domini modo ma.x:ime, ,frugifero percipiatur (3)'N:
Haec reverentia non lipanis et potus commlIDis'1, (7)9' sed Corporis et San guinis Domirii commlIDionem significat; vi cuius .populus Dei bona sacrif'i-' cii paschalis participat 9 renovat novum foedus semel in sflnguine, Christi a Deo cum hominibus factum,9 ac in fide et spe' convivium eschatologicum in r~' gno Patris praef'igurat et praevenit" I (8)..:
Praeterea hac agendi ratione j quae translaticia iam censenda est ll efficacius cavetur.,9 ut sacra COInInilllio qua par est reverentia,9 decore· atque,
(2) AUGl,lSTINI, Enarrationes. in Psalmos, ·98, 9:PL 37. 1264 .. (3) Cfr .. CYRILLI HlEROSo, Catecneses.Mystagogicae, V,21: PG 33, 1126. (4) HIPPOLYTY, Traditio Apostolica, n, 37: ed, . B.. Botte, 1963, p. 84; (5) IUSTINI, Apologia I, 65: PG 6, 427. -(6) Cfro AUGUSTINI,Enarrationes. in Psalmos, 98,9; PL 37, 1264~1265 (7) Cfr. IUSTINI, Apologia 1,66: PG 6, 427; Cfr. lRENAEI, Adversus.Haereses, ,1,4; c .. 18.
n.5: PG 7, 1028-1029.' (8) Sacra Congregatio Rituum, Instructio Eucharisticwn Mysteriwn, n.3a,AAS 59 (1967), p. 541. .
XlV
dignitate distribuat~,9ut quodvis pericuhun arceatur species eucharisticas profanandi9 in quibus "modo singularl,9 adest totus et integer Christus:,9Deus et homo9 substantialiter et continenter"" (9):9 ut denique diligenter cura serve tur 9 quam de, ipsis panis consecrati fragmentis Ecclesia semper commeo davit: "Quod eninl intercidere patieris:9 id tibi tamquam ex propriis membris deminutum puta" I (10),:'-:
Quapropter. j cum paucae, quaedam Conferentiae Episcopales atq~~ nonnulli singulares Episcopi postulassent9 ut in suis territoriis usus admitteretur consecrat;um pane m in christifidelium manibus ponendi9 Swmn.us Pontifex statuit ut singuli lIDiversi Ecclesiae, latinae Episcopi rogarentur quid censerent de opportlIDitate hUlusmodi ritum introducendi.: Mutatio enim in re tan ti momenti, quae·antiquissima et veneranda traditione irmititur,9 praeterquam quod disclplinam. pertingit,9pericula etiam. secumferre potest9quae, timentur forte, ori tura ex novo modo sacram CommlIDionem ministrandi9 ne scilicet peryeniatur sive· ad minorem erga Augustum altaris Sacramentum reverentiam9 sive, ad eiusdem Sacramenti pròfanationem9 sive ad rectae doctrinae adulterationem.: -
Quam ob rem Episcopis tres quaestiones propositae,suntjl quibU$ usqu~ ad diem t2 superioris mensis Martii hoc,9 qui sequitur9 modo responsum est:
1.\Videturne·exaudiendum votum,9 ut praetermodum traditum9 etiam ritus recipiendi sacram Commusionem in manu permittatur?
Placet: 567
Non placet: 1.233
Pl.: iuxta modum: 315
Suffragia invalida~ 20
2.' Placetne ut experimenta huius novi ritus in parvis commlIDitatibus prius fiant 9 assentienteOrdinario loci?
Placet: 751
Non placet~ 10215
Suffragia invalida: 70
3 o' Putasne· fideleS:'9 pos t praeparationem catecheticam bene ordinatam9 hune novum ritum libenter esse accepturos?
Placet: 835
Non placet~, t. :185'
Suffragia invalida: 128
Ex redditis igitur responsispatetEpiscopos longe plurimos censere hodiernam disciplinam haudquaquam esse iIlllllutandam;. quae immo si inlmutetur9 id
(9) Cfr, Ibidem, n09, po '5470 (10) CYRILLI HIEROS., Gatecheses Mystagogicae, V/21: PG 33, 11260
tum sensui tlÙll spirituali cultui eortuldem Episcopor~ plurimorumque fide-lium offensioni fore.: '
Itaque 9 attentis animadversionibus consiliisque eorum,9 quos "Spiritus Sanctus posuit Episcopos regere"l Ecclesias (U):,9 pro rei gravitate et allato rum argumentorummomento,9 Surnooo Pontifici non est visum modum iamdiu receptum sacrae, Communionis fidelibus ministrandae il11Il1utare'.~
Quapropter Apostolica Sedes Episcopos et sacerdotes et fideles vehemen ter hortatur.,9 ut validae iterumque confirmatae, legi studiose obsequantur':,9 sive, ad iudièium a maiore, catholici E:piscopatus parte latum.9 sive ad formam qua hodiernus sacrae' Liturgiae, ritus utitur.!ì sive, denique ad COl11Il1tule' ipsius Ecclesiae, bonum respicientes.:
Sicubi vero contrarius usus.9 sanctam nempe CODUntulionem in manibus ponendi,9 iam invaluerit,9 eadem Apostolica Sedes:,9 ut ,Episcopales aduivet Con-'ferentias ad pastorale officium implendum,9 pro hodiemo rerum statu saepe' difficilius,9 jj-Bdem Cbnferentiis conunittit onus ac mtulus peculiaria adiun~ tal? si quae sunt.9 expèndendi,9 dwnmodo tamen et quodvis praecaveatur periculwu,9 ne,' reverentiae defectus vel falsae de SS.ina Eucharistia opiniones irre~t in animos:!I et alia etiam incommoda sedulo tollantur.:
Porro hisce in casibus,9 ad eiusmodi US1.Ull recteordinandum,9 Episcopales Conferentiae opporturias:.9 prudenti praemisso examine~ deliberationes capient,9 quae secretis suffragiis duabusque, e tribus partibus suffragiorum faventibus ferendae SlIDt.; quas quidem deliberationes deinde Sanctae, Sedi:;, necessariae confirmationis causa (12),9 proponent,9' adiecta accurata expositione, causarum.9 quibus ad eas capiendas irmpulsi SlIDt.: Sancta Sedes singulos casus accurate perpendet,9 illius haud oblita conilmctionis,9' quae var'fis 1'0:"
corum' Ecclesiis int~r se vel earum unicuique curn Ecclesia lIDiversa inter'cedit:; ad provehendum COmDllme bontun commlIDemque aedifiqationem.9 atque' ad fidei pietatisque incrementum.9 quod mutuo ab exemplo profluit.:
Haec Instructio9 quae, de speciali mandato Swnmi Pontificis Pauli VI com posita est,9 Apostolicae, vi auctoritatis die XXVIII mensis Maii,9' anno MC~n:xIX,9" ab go est rite approbata,9 Qui etiam statuit 9 ut in sacrorum Antistiturn notitiam per Praesides Conferentiarum Episcopalium perferretur.:
Contrariis quibusvis nihil obs tantibus.:
Romae:.9 die XXIX memsis Maii,9 anno MCMIXIX
A, BUGNINI, a Secretis BENNa CARD. GUT, praefectus
(11) Cfr. ACT. 200 28., (12) Cfr. CONCo OECUM. VAT. II, Decr.ChristusDominns;, n. 38, 4, AAS 58 (1966) p.693.
XVI