EPLAN Electirc P8 Başlangıç Kılavuzu.pdf

EMRE ŞAHİN

TOBB EKONOMİ VE TEKNOLOJİ

ÜNİVERSİTESİ

EPTİM ELEKTRİK LTD. ŞTİ.

EPLAN Electric P8 BAŞLANGIÇ KILAVUZU

EPLAN Electric P8

Başlangıç Kılavuzu

EPTİM ELEKTRİK LTD. ŞTİ. | EMRE ŞAHİN 2

İçindekiler

Çalışma Alanı (Workspace) ...................................................................................................................... 3

Proje Yaratmak (Creating a Project) ........................................................................................................ 3

Sayfa Yaratmak (Creating Pages) ............................................................................................................. 4

Sayfa ayarları ve standart antet şablonu belirlemek ........................................................................... 4

Temel Ayarlar (Basic Settings) ................................................................................................................. 5

Kara Kutu (Black Box) .............................................................................................................................. 6

Aygıt Yerleştirmek (Inserting Devices)..................................................................................................... 6

Kesilme Noktaları (Interruptıon Points) .................................................................................................. 8

Kontaktör Yerleştirmek ......................................................................................................................... 10

Aşırı Akım Rölesi (Motor Overload) ....................................................................................................... 13

Klemens Yerleştirme .............................................................................................................................. 14

Kablolar .................................................................................................................................................. 16

Şekil Yaratmak ....................................................................................................................................... 18

Ölçülendirme (Dimensioning) ............................................................................................................... 19

Klemens Çizgesi (Terminal Diagram) ..................................................................................................... 20

Kablo Çizgesi (Cable Diagram) ............................................................................................................... 21

Malzeme Listesi (Part List) ..................................................................................................................... 21

İçindekiler Tablosu (Table of Contents) ................................................................................................. 22

EK BİLGİLER ............................................................................................................................................ 23

PROJE ŞABLONLARI ............................................................................................................................ 23

AYGIT İSİMLENDİRME FORMATLARI ................................................................................................. 24

ANTET HAZIRLAMA (PLOT FRAMES) .................................................................................................. 26

MAKROLAR (MACROS) ...................................................................................................................... 28

EPLAN Electric P8



EPLAN’A GİRİŞ

Çalışma Alanı (Workspace)

Eplan programı çalışma alanı seçiminde alternatifler sunmaktadır. Programı açtığınızda çalışacağınız

alanı özelleştirebilirsiniz.

View> workspace

Karşınıza çıkan pencerede, scheme bölümünden EPLAN 21’i seçebilirsiniz. EPLAN 5’i seçerek önceki

sürüme benzer bir arayüz elde edebilrsiniz. Pencereden “new” kutucuğuna tıklayarak kendi

arayüzünüzü oluşturabilir ve isimlendirebilirsiniz.

Proje Yaratmak (Creating a Project)

EPLAN’da bir proje ile ilgili şemaların, çizimlerin, diyagram ve raporların, kapakların tümü

yaratacağımız bir projenin içine konabilir. İsteğe göre bunlar alt klasörlere ayrılabilir. Mesela, tablolar

bir klasöre, tek hat şemalar bir klasöre, pano çizimleri bir klasöre yerleştirilebilir.

EPLAN temel olarak size 3 tür proje şablonu (Project template) sunar. Proje şablon dosyalarının

uzantısı (*.epb)’dir.

• IEC_bas001: IEC tanımlı şablondur. Sayfalar türlere göre alt klasörler içinde gruplanır. Çok

sayfalı büyük projeler için kolaylık sağlar.

• Num_bas001: Nümerik temelli şablondur. Sayfalar gruplanmaksızın alt alta yerleşir. Küçük ve

orta büyüklükteki projeler için idealdir.

• GOST_bas001: Temel proje şablonudur. Diğerlerinden daha sade olmasıyla farklılaşır. Basit ve

küçük projeler için tercih edilebilir.

Proje yaratmak için araç çubuğundan,

Project>new

dedikten sonra karşımıza çıkan pencereden şablonu seçeriz. Şimdi “Num_bas001” isimli şablonu

seçelim ve [OK]’i tıklayalım. Karşımıza bir pencere çıkacak. Buradan projeye isim verilecek, istenirse

EPLAN Electric P8



projenin kayıt yeri de belirlenecektir. Projeye “eplan_deneme” ismini verelim ve kaydedelim.

Karşımıza “Proje ayarları” penceresi çıkacaktır. (Project properties). Buradan proje ile ilgili

ayarlamalar yapılır. Örneğin ilgili şirket bilgileri ve müşteri hakkında bilgiler, proje tanımı, buradan

girilebilir. Buradan, Project description satırının yanına “eplan_deneme” yazalım ve [OK] diyelim.

Artık bir proje açıldı ve sıra içine sayfalar yerleştirmeye hazır…

Sayfa Yaratmak (Creating Pages)

Projeye ihtiyaca göre çeşitli özelliklerde sayfalar eklenebilir. Başlık sayfası, kumada şemaları ya da güç

devreleri için şema sayfaları (schematic), mekanik çizimler için taslak (draft) sayfaları ya da verileri

sıralamak için rapor sayfaları (reports) eklenebilir. Şimdi sayfa yaratacağımız projeyi soldaki sütundan

seçelim ve sağ tıklayıp “new” diyelim. Karşımıza çıkan penceredeki fonksiyonları inceleyelim.

1. Full page name (sayfa adı) : Buradaki sayı otomatik olarak atanır, mesela bir sayfa daha

yaratırsak 3 sayısı orada olacaktır, ancak istenilen değer de girilebilir, örn. 1.a gibi.

2. Page type (sayfa türü) : Buradan sayfanın türü ayarlanacaktır.

a. Schematic multi-line > şema sayfası, güç ve kontrol devreleri

b. Graphic > Çizim sayfası

c. Title page/cover sheet > Kapak sayfası, şirket ve proje bilgileri vs.

3. Page description (sayfa tanımı): Sayfanın ne sayfası olacağı belirtilir.

Şimdilik proje için üç sayfa ekleyelim. Araç çubuğundan,

Page>new

Page name: 2 Page type: schematic multi-line

Page description: Güç Devresi

[Apply]

Page name: 3

Page type: schematic multi-line

Page description: Kontrol Devresi

[Apply]

Page name: 4 Page type: graphic

Page description: Montaj taslağı

[Apply]

Sayfa ayarları ve standart antet şablonu belirlemek Şirketinize özel anteti, çizimlerde kullanılan standart antet olarak ayarlayabilirsiniz. Antet oluşturmayı

ilerleyen bölümlerde ayrıntılı olarak ele alacağız.

Sol sütun artık bizim sayfa kontrol panelimiz oldu. Güç Devresi sayfasını açmak için sayfanın üzerine

gelip çift tıklayalım. Şimdi araç çubuğundan,

EPLAN Electric P8



Options > settings > projects > eplan_deneme > management > pages

“Pages” e tıkladığımızda solda bir pencere açılır. Burada, “Standart plot frame” kısmında varsayılan

antet görünmektedir. Buraya tıklayıp “browse” seçilirse “plot frame” (antetler) penceresi açılır.

Burada hazır gelen antetlerin yanı sıra daha önce sizin oluşturduğunuz antetler de bulunabilir. (Antet

oluşturma daha sonra anlatılacaktır.) Görüldüğü gibi (*.fn1) uzantısı plot frame (antet) uzantısıdır.

Eğer elinizde hazır bir antet varsa bunu Bilgisayarım > C: > Program Files > EPLAN >Plot frame

klasörünün içine atabilirsiniz.

Yine aynı pencerede bulunan “path numbering” bölümünden numaralandırma ayarları yapılır.

Onun aşağısında bulunan “default grid for page type” kısmından varsayılan grid (ızgara)ölçüsü, yani

ızgara noktaları arasındaki mesafe ayarları yapılır. Ancak grid ayarları proje içinde herhangi bir zaman

da kolaylıkla yapılabilir.

Temel Ayarlar (Basic Settings)

Programa başlamadan önce birkaç ayarı yapmamız iyi olacaktır.

Grid özelliğini aktif etmek için (*) düğmesi kullanılır. Grid özellikleri bir üst paragrafta anlatılan şekilde

ayarlanabildiği gibi (*) araç kutusundan da değiştirilebilir.

Object snap özelliği (*) düğmesinden ayarlanır. Izgaralara ya da aygıtlara tutunmak için snap özelliği

açık olmalıdır.

Proje içinde aygıtlar (devices) numaralandırılırken farklı biçimleri seçmek mümkündür. Örneğin,

tanımlayıcı+sayaç (identifier+counter) ya da sayfa+sütun (page+column) gibi farklı formatlar tercih

edilebilir.

Options > settings > projects > eplan_deneme > devices > numbering (online)

Numbering format (numaralandırma biçimi) kısmından identifier + counter seçin.

EPLAN Electric P8



ŞEMATİK ÇİZMEK

Kara Kutu (Black Box) Bilindiği gibi, şema çizerken eğer bir aygıt, bir eleman grubu çizilen sistemin dışındaysa (örneğin

binanın dışında yer alan bir kontaktör) bu aygıtın etrafı kesikli çizgiyle çevrilir. Bundan başka bir grubu

özellikle belirtmek için de bu kesikli kutu kullanılabilir. İşte bu kutuya EPLAN’da kara kutu denmiş.

Kara kutu eklemek için,

insert > box/connection point/mounting panel > black box

Ya da araç kutusundan (*) butonu ya da (shift+F11) işlemlerinden biri uygulanır ve şemaya istenilen

ebatta kutu eklenir.

Ekledikten sonra çıkan “properties” penceresinden isimlendirme yapılır.

Displayed DT kutusu U1 olarak doldurulur.

Böylece çıkışların yeri belirli ve tanımlı oldu. “U1” ismi artık onun kimliğidir. Şimdi kara kutunun içini

faz çıkışları ile dolduracaksınız.

Faz çıkışlarını belirtmek için klemensler (connection point) kullanılır. Burada “device connection

point” yerleştireceğiz. “Device connection point”, kara kutu içine koyulan özel klemenslerdir.

Device connection point (*) düğmesi veya Shift+F3 ile koyulabilir.

Kara kutunun içine 5 adet device connection point yerleştirin. Karşınıza çıkan properties

penceresinde “connection point designation” (bağlantı noktası ataması) kutucuğunu sıra ile

L1,L2,L3,N,PE ile doldurun. Böylece bu kutu sizin faz çıkışları kutunuz oldu.

NOT: EPLAN’da koordinatları elle girmek isterseniz P tuşuna basın. Koordinat ayarları penceresi

karşınıza çıkar.

Aygıt Yerleştirmek (Inserting Devices) Şimdi sıra devreye gereken aygıtları yerleştirmekte. Tabi bu sadece aygıtı koymakla sınırlı değil, onu

tanımlamak ve varsa gereken yerlerle ilintilemek gerekir.

Devre basit bir motor devresi olacak. Bize gereken aygıtlar, aşırı akım rölesi, sigorta ve 3 fazlı

asenkron motordan ibarettir.

Aygıtları seçmek için,

Insert > Device > (Karşınıza çıkan ağaçtan) Electrical engineering > Component

Veritabanında yer alan aygıtlar artık karşınızda duruyor. Buradan istenil

aygıt yerleştirilebilir. Eğer istediğiniz bileşen listede yoksa kendiniz ekleyebilirsiniz. (Bu konu da daha

sonra ele alınacak.)

Ağaca geri dönersek, eklenecek aygıtlar için:

• Component > Safety devices (güvenlik aygıtları) >

• Component > Safety devices > MOE.046938

• Component > Motors > LENZE.090

Not: Farketmişsinizdir, aygıtı seçtiğinizde sağdaki alanda ilgili marka ve özelliklerini görebilirsiniz.

Not2: EPLAN iki bağlantı noktası arasını otomatik olarak bağlar. Bun

Aygıtları uygun olarak yerleştirdikten sonra kalan bağlantıları tamamlamak için dirseklerden

yararlanacağız. Bunun için

Insert > connection symbol (bağlantı sembolleri)

Buradan dirsekler (angle up ..), T

edebiliriz. Devrenin son hali şöyle olmalıdır:

EPLAN Electric P8


EPTİM ELEKTRİK LTD. ŞTİ. | EMRE ŞAHİN

Veritabanında yer alan aygıtlar artık karşınızda duruyor. Buradan istenilen marka ve özelliklere sahip


Ağaca geri dönersek, eklenecek aygıtlar için:

Component > Safety devices (güvenlik aygıtları) > FER.1735

Component > Safety devices > MOE.046938

Component > Motors > LENZE.090-11

: Farketmişsinizdir, aygıtı seçtiğinizde sağdaki alanda ilgili marka ve özelliklerini görebilirsiniz.

: EPLAN iki bağlantı noktası arasını otomatik olarak bağlar. Bundan yararlanın.


Insert > connection symbol (bağlantı sembolleri)

Buradan dirsekler (angle up ..), T-düğümleri (T-nodes) gibi çok kullanılan bağlantı sembollerini elde

edebiliriz. Devrenin son hali şöyle olmalıdır:

| EMRE ŞAHİN 7

en marka ve özelliklere sahip


: Farketmişsinizdir, aygıtı seçtiğinizde sağdaki alanda ilgili marka ve özelliklerini görebilirsiniz.

dan yararlanın.


lan bağlantı sembollerini elde

Devreyi bu hale getirdikten sonra yerleştirilen tüm bileşenleri bir arada görüp ayarlarını

değiştirebileceğiniz kontrol panelini (

Project data > Devices > Navigator

Kontrol panelinde şimdiye kadar koyduğumuz sigorta (F), motor(M), aşırı akım rölesi kontakları(Q),

kara kutu(U) görülecektir. Örneğin sigortaya ait ağacı genişletip

“properties” diyerek özellikler penceresini açabi

Displayed DT: Görülen isimlendirme

Connection point designation: bağlantı noktası ataması, aygıt ayaklarına numara vermek için

Connection point description: bağlantı noktası tanımlaması, aygıt ayaklarına

yazmak için

Technical characteristics: aygıtın teknik karakteri, örn. 3x32 A gibi.

Function text: aygıtla ilgili herhangi bir bilgi yazmak için

Kesilme Noktaları (Interruptıon Points)Varsayalım ki projede, bir sayfada biten teli/bağlan

ilişkilendirmek istiyoruz. Yani iki sayfa arası ilişki kurmak gerek. Yapmanız gereken şey kesilme noktası

(interruption point) yaratmak ve istenilen biçimde ilişkilendirmek.

Bu devrede kumanda devresi ile güç

sayfasına gelin.

Insert > connection symbol(bağlantı sembolleri) > interruption point (kesilme noktası)

Ya da [Shift+F4] ile kesilme noktasını (1) ve (2)’ye yerleştirin.

karşınıza çıkan “properties” penceresinden,

EPLAN Electric P8




değiştirebileceğiniz kontrol panelini (navigator) açmak için

Navigator


kara kutu(U) görülecektir. Örneğin sigortaya ait ağacı genişletip (XY)F1 yazan yere sağ tıklayıp

” diyerek özellikler penceresini açabilir ve sigortaya istenen değerleri yazabiliriz.

Displayed DT: Görülen isimlendirme


Connection point description: bağlantı noktası tanımlaması, aygıt ayaklarına istenirse açıklama

Technical characteristics: aygıtın teknik karakteri, örn. 3x32 A gibi.

Function text: aygıtla ilgili herhangi bir bilgi yazmak için

Kesilme Noktaları (Interruptıon Points) Varsayalım ki projede, bir sayfada biten teli/bağlantıyı diğer sayfada başka bir tel/bağlantı ile


) yaratmak ve istenilen biçimde ilişkilendirmek.

Bu devrede kumanda devresi ile güç devresi arasında bir alaka kurmak istiyoruz. Önce Güç Devresi


Ya da [Shift+F4] ile kesilme noktasını (1) ve (2)’ye yerleştirin. Interruption point’i ye

karşınıza çıkan “properties” penceresinden,

| EMRE ŞAHİN 8



yazan yere sağ tıklayıp

lir ve sigortaya istenen değerleri yazabiliriz.


istenirse açıklama

tıyı diğer sayfada başka bir tel/bağlantı ile


devresi arasında bir alaka kurmak istiyoruz. Önce Güç Devresi


’i yerleştirdikten sonra

• (Interruption point sekmesinde) Displayed DT:

• (Display sekmesinde) Property arrangement (karakteristik düzeni):

• (Interruption point sekmesinde) Displayed DT:

• (Display sekmesinde) Property arrangement (karakteristik düzeni):

Ayarlarını yapın. Ayrıca bağlantıyı tamamlamak için (3)numaralı T

ihmal etmeyin. Şu anda Güç Devresi sayfasındaki görüntü şu:

Kesilme noktalarına yakından bakarsanız, verdiğimiz ismin yanında bir de “/” işaretini görürsünüz. Bu

onun henüz başka bir bağlantıya/sayfaya iliştirilmediği anlamına geliyor.

Şimdi Kumanda Devresi sayfasına geçin ve sayfanın sol tarafına interruption poi

Devresi sayfasındaki L1 için bir tane de N için yerleştirin. İşte bu ikilileri birbirleriyle iliştireceğiz. Bunu

yapmak için ilk interruption point’i koyduğunuzda karşınıza çıkan “properties” penceresinde

Displayed DT kutucuğunun yanındaki

farklı olabilir.) Sonra Display sekmesinden yönünü “Left, 0

ağaçtan N > N > (→2.8)’i ve yönünü yine “Left, 0

EPLAN Electric P8



(Interruption point sekmesinde) Displayed DT: L1

(Display sekmesinde) Property arrangement (karakteristik düzeni): Right, 0

(Interruption point sekmesinde) Displayed DT: N

(Display sekmesinde) Property arrangement (karakteristik düzeni): Right, 0

Ayarlarını yapın. Ayrıca bağlantıyı tamamlamak için (3)numaralı T-düğümünü ve (4) numaralı dirseği

ihmal etmeyin. Şu anda Güç Devresi sayfasındaki görüntü şu:


onun henüz başka bir bağlantıya/sayfaya iliştirilmediği anlamına geliyor.

Şimdi Kumanda Devresi sayfasına geçin ve sayfanın sol tarafına interruption point koyun. Bir tane Güç



ındaki düğmesine tıklayın. Ağaçtan L > L1 > (→2.8)’i seçin. (say

farklı olabilir.) Sonra Display sekmesinden yönünü “Left, 0⁰” ayarlayın. İkincisi için aynı şekilde,

→2.8)’i ve yönünü yine “Left, 0⁰” seçin.

| EMRE ŞAHİN 9

Right, 0⁰

Right, 0⁰

düğümünü ve (4) numaralı dirseği


nt koyun. Bir tane Güç



→2.8)’i seçin. (sayı

ın. İkincisi için aynı şekilde,

(1)

(2)

Son olarak iki interruption point’i dirseklerle bağlayın. Son görüntü şu şekilde olacaktır:

Artık / işaretinin diğer tarafı verilen referans no. ile dolduruldu. Bu sayılar ilişki kurulan diğer kesilme

noktasının adresini gösterir. Örneğin, Güç Devresi’ndeki L1 kesilme noktası

referans no.su (3.1) demektir. Demek ki bu kesilme noktası 3 sayfada ve 1. Sütundaki L1 isimli başka

bir kesilme noktasıyla ilintili. (Yani Kumanda Devresi’ndeki) Aynı şekilde Kumanda Devresi’nde yazan

2.5/L1 kimliği, 2 sayfada ve 5. Sütunda yer alan bir kesilme noktası ile ilintili demektir.

Kontaktör YerleştirmekDevreye kontaktör yerleştirmek, diğer aygıtları yerleştirmekten biraz daha farklıdır. Devredeki

kontaktör ile o kontaktöre ait kontaklar arasında ilişki kurulması gerekir. Bu

kesilme noktalarının ilişkilendirilmesine benzer.

Önce devreye kontaktör yerleştirelim. Bunun için Kumanda Devresini açın.

Insert > Device > (eleman ağacından)

ve kontaktörler) > SIE.3RT1034-1BB44

Kontaktörü seçtikten sonra sağ tarafta çıkan özelliklerinden kontak sayısı, gerilim gibi değerlere göz

atmayı unutmayın. [OK]’e tıklayın.

Farenin ucundaki kontaktörü, kumanda devresinde iki interruption point arasına yerleşt

Kontaktörün olduğu sütunda altta henüz kimliklendirilmemiş kontakların görüntüsü görünecektir.

Özelliklerinde de yazdığı gibi 3 tane NA güç kontağı (motora bağlayacağız), 2’şer tane de NA ve NK

yardımcı kontak oluşacaktır.

Şimdi kontakları iliştirmek için kontrol panelini açın.

EPLAN Electric P8



point’i dirseklerle bağlayın. Son görüntü şu şekilde olacaktır:


noktasının adresini gösterir. Örneğin, Güç Devresi’ndeki L1 kesilme noktasında L1/3.1 yazıyorsa



ütunda yer alan bir kesilme noktası ile ilintili demektir.

Kontaktör Yerleştirmek Devreye kontaktör yerleştirmek, diğer aygıtları yerleştirmekten biraz daha farklıdır. Devredeki

kontaktör ile o kontaktöre ait kontaklar arasında ilişki kurulması gerekir. Bu işlem az önce yaptığımız

kesilme noktalarının ilişkilendirilmesine benzer.

Önce devreye kontaktör yerleştirelim. Bunun için Kumanda Devresini açın.

evice > (eleman ağacından) Electrical engineers > Component > Relays, contactors (röleler

1BB44


atmayı unutmayın. [OK]’e tıklayın.

Farenin ucundaki kontaktörü, kumanda devresinde iki interruption point arasına yerleşt



için kontrol panelini açın.

| EMRE ŞAHİN 10

point’i dirseklerle bağlayın. Son görüntü şu şekilde olacaktır:


nda L1/3.1 yazıyorsa



ütunda yer alan bir kesilme noktası ile ilintili demektir.

Devreye kontaktör yerleştirmek, diğer aygıtları yerleştirmekten biraz daha farklıdır. Devredeki

işlem az önce yaptığımız

elays, contactors (röleler


Farenin ucundaki kontaktörü, kumanda devresinde iki interruption point arasına yerleştirin.



Project data > Devices > Navigator

Bileşen ağacında K1’i genişletin. Ayak bağlantı numaralarıyla güç ve yardımcı kontaklar listelenir.

Bu esnada güç devresi sayfasını açın. Motorla aşırı akım rölesi anahtarları arasına 3 gü

yerleştireceğiz. Bunu yapmak için kontrol panelinden güç kontaklarının (Power NO contact) üçünü de

seçin ve sağ tıklayın.

Place > Multi-line

dedikten sonra motorla aşırı akım rölesi arasına dizin. Kontaklar tellerin üzerine yerleşecek ve

yanında bağlı olduğu rölenin adresi yanında belirecektir. (yine [sayfa no].[sütun no] formatında)

Bir kontaktan bağlı olduğu kontaktöre gitmek gerekebilir. Özellikle karmaşık projelerde tek tek

aramak mümkün değildir. Ancak EPLAN onu da düşünmüş. Bir kontağın

gitmek için kontağa sağ tıklayın ve

kontrol panelinden de gidilebilir. Örneğin bizim devre için, kontrol panelinden

A1¶A2(Coil)’e sağ tıklayıp oradan

Hazır kumanda sayfasında gitmişken altta görünün kontaklara da bir göz atarsanız, ilk üç kontağın,

yani güç kontaklarının ilişkilendirildiğini görebilirsiniz. Hatta uslu bir çocuk olursan

görebilirsiniz.

EPLAN Electric P8



avigator


Bu esnada güç devresi sayfasını açın. Motorla aşırı akım rölesi anahtarları arasına 3 gü



nda bağlı olduğu rölenin adresi yanında belirecektir. (yine [sayfa no].[sütun no] formatında)


aramak mümkün değildir. Ancak EPLAN onu da düşünmüş. Bir kontağın bağlı olduğu kontaktöre

gitmek için kontağa sağ tıklayın ve “Go to (counterpiece)” üzerine tıklayın. Bu kadar basit. Ayrıca

kontrol panelinden de gidilebilir. Örneğin bizim devre için, kontrol panelinden K1

’e sağ tıklayıp oradan “Go to (graphic)” üzerine tıklayarak da işlemi gerçekleştirebilirsiniz.


yani güç kontaklarının ilişkilendirildiğini görebilirsiniz. Hatta uslu bir çocuk olursan

| EMRE ŞAHİN 11


Bu esnada güç devresi sayfasını açın. Motorla aşırı akım rölesi anahtarları arasına 3 güç kontağını



nda bağlı olduğu rölenin adresi yanında belirecektir. (yine [sayfa no].[sütun no] formatında)


bağlı olduğu kontaktöre

üzerine tıklayın. Bu kadar basit. Ayrıca

K1 altındaki

üzerine tıklayarak da işlemi gerçekleştirebilirsiniz.


yani güç kontaklarının ilişkilendirildiğini görebilirsiniz. Hatta uslu bir çocuk olursanız şirinleri bile

Sıra yardımcı kontakları yerleştirmeye ve atamaya geldi. Yardımcı kontakların yeri Kumanda devresi

olacaktır. Önce kontrol panelinde boş bir yere sağ tıklayın ve “new device” (yeni aygıt)’ı seçin.

Karşınıza çıkan “Part selection” (Sayfa seçimi) penceresinde ağaç üzerinde şöyle ilerleyin:

Electrical engineering > Component > Switches, selectors (Anahtarlar, selektörler) > TELXB5.AA31

Ve [OK] komutunu tıklayın.

Kontrol paneline S1 isimli bir eleman eklendi. S1’i açarsanız

bakarsanız onun yeşil renkli bir NA buton olduğunu görebilirsiniz.

Aynı adımları uygulayarak bir de TELXB5.AA41 tanımlayın. Kontrol panelinde şimdi de S2 oluşacaktır.

Bu da kırmızı renkli bir NK butondur.

Artık kumanda devresine kontak ve anahtarları ekleyebiliriz. S1 ve S2 anahtarlarından başka bir de K1

altında yer alan NA yardımcı kontaklardan birini ekleyeceğiz. Ekleme yapmak için elemanı kontrol

panelinden devreye fare yardımıyla sürüklemek yeterlidir. Bağlantıları t

T-node(right) da devreye eklenecektir. Bu durumda kumanda devresinin son hali şöyledir:

EPLAN Electric P8





lection” (Sayfa seçimi) penceresinde ağaç üzerinde şöyle ilerleyin:


Kontrol paneline S1 isimli bir eleman eklendi. S1’i açarsanız ya da properties’den özelliklerine

bakarsanız onun yeşil renkli bir NA buton olduğunu görebilirsiniz.


Bu da kırmızı renkli bir NK butondur.

evresine kontak ve anahtarları ekleyebiliriz. S1 ve S2 anahtarlarından başka bir de K1


panelinden devreye fare yardımıyla sürüklemek yeterlidir. Bağlantıları tamamlamak için 2 dirsek ve 2

node(right) da devreye eklenecektir. Bu durumda kumanda devresinin son hali şöyledir:

| EMRE ŞAHİN 12



lection” (Sayfa seçimi) penceresinde ağaç üzerinde şöyle ilerleyin:


ya da properties’den özelliklerine


evresine kontak ve anahtarları ekleyebiliriz. S1 ve S2 anahtarlarından başka bir de K1


amamlamak için 2 dirsek ve 2

node(right) da devreye eklenecektir. Bu durumda kumanda devresinin son hali şöyledir:

EPLAN Electric P8



Aşırı Akım Rölesi (Motor Overload) Bu başlıkta, güç devresinde yer alan aşırı akım rölesine ait yardımcı kontakları kumanda devresine

yerleştirmeyi ele alacağız.

Önce güç devresini açıp aşırı akım rölesine (motor overload switch) çift tıklayarak ayarlar (properties)

penceresini açın. “Part” sekmesine geçin ve “Device selection” kutucuğuna tıklayalım. Buradan

istediğimiz marka ve karakterdeki aşırı akım rölesini seçeceğiz.

Şekilden görüldüğü gibi seçilen röle iki tane de yardımcı kontağa sahip. [OK] deyin. Parça listenin en

başına eklenecektir. Tekrar [OK] tıklayın. Aşırı akım rölesinin yanına iki yardımcı kontak eklendi. Şu an

bir yere iliştirilmeye hazır.

Kumanda devresine gelin ve Project data>devices>navigator ’den kontrol panelinizi açın. AAR’ne ait

kontakları Q1’i genişleterek görebilirsiniz. Bu kontaklardan NO (yani NA) olanını kumanda devresinde

S2’nin yukarısına sürükleyin. Kontağın adı ve bağlı olduğu rölenin adresi yanında belirecektir. Bu

kontağa sağ tıklayıp “Go to (counterpiece)” diyerek ait olduğu röleye gidebilirsiniz.

KLEMENSLER, KABLOLAR

Bu bölümde klemens (terminal) yerleştirme, numaralandırma ve kablo tanımlama

anlatılacaktır.

Klemens Yerleştirme Bir güç devresinde, motora varıncaya kadar yerleştirilen elemanlar (sigorta, aşırı akım rölesi vs.) bir

arada ve genelde bir elektrik panosu içerisinde bulunur. Panodan, motora kadar olan mesafeye de

kablo çekilir. Bu pano çıkışlarında bulunan bağlantı noktaları klemenslerdir. Klemenslerin

numaralandırılması, projenin selameti açısından önemlidir.

Klemensleri motorla kontaklar arasına yerleştireceğiz.

Project data > Terminal strip > Navigator

Navigatörü açın ve içinde boş bir noktaya sağ tıklayın, “

functions (işlev yapılandır) penceresi açılır.

Full DT : X1 (klemense verilen isim)

Numbering pattern : 1 -4

Function definition : [ ]

Burada ‘ya tıklayın, karşınıza çıkan ağaçtan yapılandıracağınız terminalin işlevini belirleyeceksiniz.

Ağaç üzerinde;

Electrical engineering > Termina and plugs > Terminal >

Ve buradan da <<Terminal>> seçeneğini seçip [OK] ‘i tıklayın. İşlevi böylece atadık. Atanan işlevi daha

ayrıntılı atayabilirdik. Örneğin <<

yapabilirdik. Ancak elimizde farklı fonksiyonlarda klemensler olduğu için, bunu daha sonraya bırakıp,

şimdilik sadece onların klemens olduklarını belirledik.

EPLAN Electric P8



KLEMENSLER, KABLOLAR

Bu bölümde klemens (terminal) yerleştirme, numaralandırma ve kablo tanımlama

Bir güç devresinde, motora varıncaya kadar yerleştirilen elemanlar (sigorta, aşırı akım rölesi vs.) bir


kilir. Bu pano çıkışlarında bulunan bağlantı noktaları klemenslerdir. Klemenslerin

numaralandırılması, projenin selameti açısından önemlidir.

Klemensleri motorla kontaklar arasına yerleştireceğiz.

Project data > Terminal strip > Navigator

ve içinde boş bir noktaya sağ tıklayın, “New functions” seçeneğini tıklayın.

(işlev yapılandır) penceresi açılır.

(klemense verilen isim)

4 (X1 ismi altında yaratılacak klemens sayısı, 1’den 4’e

] (Fonksiyon tanımı)

karşınıza çıkan ağaçtan yapılandıracağınız terminalin işlevini belirleyeceksiniz.

Electrical engineering > Termina and plugs > Terminal > Terminal, 2 connecting point

seçeneğini seçip [OK] ‘i tıklayın. İşlevi böylece atadık. Atanan işlevi daha

ayrıntılı atayabilirdik. Örneğin <<PE terminal, 4 targets>> diyerek daha fazla ayrıntılı tanımlama

elimizde farklı fonksiyonlarda klemensler olduğu için, bunu daha sonraya bırakıp,

şimdilik sadece onların klemens olduklarını belirledik.

| EMRE ŞAHİN 14

Bu bölümde klemens (terminal) yerleştirme, numaralandırma ve kablo tanımlama işlemleri

Bir güç devresinde, motora varıncaya kadar yerleştirilen elemanlar (sigorta, aşırı akım rölesi vs.) bir


kilir. Bu pano çıkışlarında bulunan bağlantı noktaları klemenslerdir. Klemenslerin

” seçeneğini tıklayın. Generate

(X1 ismi altında yaratılacak klemens sayısı, 1’den 4’e kadar 4 tane)

karşınıza çıkan ağaçtan yapılandıracağınız terminalin işlevini belirleyeceksiniz.

Terminal, 2 connecting point

seçeneğini seçip [OK] ‘i tıklayın. İşlevi böylece atadık. Atanan işlevi daha

>> diyerek daha fazla ayrıntılı tanımlama

elimizde farklı fonksiyonlarda klemensler olduğu için, bunu daha sonraya bırakıp,

Generate functions penceresini de [OK] ile kapatın. Şimdi kontrol paneline dönüp bakarsak orada

+(XY)X1 oluştuğunu görürüz. Önceden belirlediğimiz gibi 4 adet klemens hazır halde. İşleri

kolaylaştırmak için tüm aygıtları görebileceğimiz aygıt kontrol panelini (

(Project data>device>navigator)

Burada X1 ağacını genişletin. 4 klemensin ilk üçü L1,

yerleştirilecek. Bunların fonksiyon ataması ayrı ayrı yapılacak. Şimdi 1, 2, 3 nolu klemensleri ağaç

üzerinde vurgulayın. Sağ tıklayın ve <<

olan terminalleri ilk başta belirttiğimiz gibi motorun üstünde bir yere yerleştirin. Fonksiyon ataması

için yine kontrol panelinden 1-2

seçin ve özelliklerin ayarlanacağı pencereyi açın. Burada

tanımlaması )kutusunun yanındaki

targets and saddle jumper option

opsiyonlu 4’lü beslemeli terminal) Pencereyi de yine [OK] ile kapatın.

Aynı şekilde 4. terminal için de aynı işlem basamaklarını tekrarlayın ve fonksiyon tanımı olarak

<<Function definition>> olarak <<

olarak <<Symbol/function data>>

baş aşağı gelsin.

Aynı eylemi yapmanın bir başka yolu da yine bu sekmede yer alan

yer alan internal-external seçeneklerini birbirleriyle değiştirmek.

EPLAN Electric P8



penceresini de [OK] ile kapatın. Şimdi kontrol paneline dönüp bakarsak orada

görürüz. Önceden belirlediğimiz gibi 4 adet klemens hazır halde. İşleri

kolaylaştırmak için tüm aygıtları görebileceğimiz aygıt kontrol panelini (Device navigator

)

Burada X1 ağacını genişletin. 4 klemensin ilk üçü L1, L2 ve L3 fazlarına; sonuncusu ise PE fazına


üzerinde vurgulayın. Sağ tıklayın ve << Place > Multi-line >> olarak seçin. Şimdi farenin ucunda hazır

rminalleri ilk başta belirttiğimiz gibi motorun üstünde bir yere yerleştirin. Fonksiyon ataması

2-3 nolu klemensleri vurgulayın ve sağ tıklayın, Properties

seçin ve özelliklerin ayarlanacağı pencereyi açın. Burada yer alan “Function definition

kutusunun yanındaki düğmesine tıklayın. Listeden <<feed-through terminal with 4

targets and saddle jumper option>> seçeneğini işaretleyin ve [OK] deyin. (kısa bağlantı boyunu

opsiyonlu 4’lü beslemeli terminal) Pencereyi de yine [OK] ile kapatın.


larak <<PE terminal, 4 targets>> olarak seçin. Ayrıca az öncekinden farklı

>> sekmesine gelin ve <<Variant>> kısmını A’dan

Aynı eylemi yapmanın bir başka yolu da yine bu sekmede yer alan [Logic…] kutusunu tıklayıp burada

seçeneklerini birbirleriyle değiştirmek.

| EMRE ŞAHİN 15

penceresini de [OK] ile kapatın. Şimdi kontrol paneline dönüp bakarsak orada

görürüz. Önceden belirlediğimiz gibi 4 adet klemens hazır halde. İşleri

Device navigator) açın.

L2 ve L3 fazlarına; sonuncusu ise PE fazına


olarak seçin. Şimdi farenin ucunda hazır

rminalleri ilk başta belirttiğimiz gibi motorun üstünde bir yere yerleştirin. Fonksiyon ataması

Properties seçeneğini

Function definition” (fonksiyon

through terminal with 4

seçeneğini işaretleyin ve [OK] deyin. (kısa bağlantı boyunu


olarak seçin. Ayrıca az öncekinden farklı

’dan C’ye değiştirin. Yani

kutusunu tıklayıp burada

4. klemense bunu yapmamızın amacı, diğerlerinde olduğu gibi, motora yakın terminali

(harici) ve diğer terminali internal

Son olarak tüm bu işlemlerden sonra hem kontrol panelinden, hem de şemadan klemensleri kontrol

edin. İsimlendirildiğini, numaralandırıldığını, birbirleriyle iliştirilip adreslendirildiğini göreceksiniz.

Eğer proje devam ederken, klemenslerle ilgili bir değişik

panelinden klemenslere ait X1’e sağ tıklayıp

Kablolar Kablo tanımlamak projenin önemli basamaklarından biridir. Kablo seçiminde dikkat edilmesi gereken

başlıca özellikler enerjinin alınacağı yer ile harcanacağı yer arası mesafe (pano ile motor arası mesafe

diyelim.) ortamın fiziksel özellikleri, taşınacak gerilim, güç, akım gibi değerler olarak sıralanabilir.

Kablo tanımlamak için araç çubuğunda

Insert > cable definition(kablo tanımlama)

İle kabloyu farenin ucuna taşıyın ve güç devresinde klemenslerle motorun arasına döşeyin. Bu işlem

sonrasında “Properties” penceresi açılacaktır. Burada veritabanını kullanarak istenilen

tanımlanabilir. “Parts” sekmesine gelin buradan “

açın. Bizim projemiz için seçilecek

sekmesine gelin.

Displayed DT : W1

Type : SUPERFLEX-N-PUR

EPLAN Electric P8



4. klemense bunu yapmamızın amacı, diğerlerinde olduğu gibi, motora yakın terminali

internal (dahili) yapmak.

olarak tüm bu işlemlerden sonra hem kontrol panelinden, hem de şemadan klemensleri kontrol


Eğer proje devam ederken, klemenslerle ilgili bir değişiklik ya da düzenleme olacaksa kontrol

’e sağ tıklayıp Edit diyerek gerekli düzenlemeleri yapabilirsiniz.

Kablo tanımlamak projenin önemli basamaklarından biridir. Kablo seçiminde dikkat edilmesi gereken

ler enerjinin alınacağı yer ile harcanacağı yer arası mesafe (pano ile motor arası mesafe


Kablo tanımlamak için araç çubuğunda butonuna basarak ya da <<Shift + F5>>

(kablo tanımlama)


” penceresi açılacaktır. Burada veritabanını kullanarak istenilen

” sekmesine gelin buradan “Device selection” kutusunu tıklayarak veritabanını

açın. Bizim projemiz için seçilecek kablo <<LUE.111006 (5G1,5)>> olsun. [OK] deyin ve “

PUR (kabloyu kodundan seçtiğimizde yanında özelliklerinde yazıyordu.)

| EMRE ŞAHİN 16

4. klemense bunu yapmamızın amacı, diğerlerinde olduğu gibi, motora yakın terminali external

olarak tüm bu işlemlerden sonra hem kontrol panelinden, hem de şemadan klemensleri kontrol


lik ya da düzenleme olacaksa kontrol

diyerek gerekli düzenlemeleri yapabilirsiniz.

Kablo tanımlamak projenin önemli basamaklarından biridir. Kablo seçiminde dikkat edilmesi gereken

ler enerjinin alınacağı yer ile harcanacağı yer arası mesafe (pano ile motor arası mesafe


<<Shift + F5>> ya da


” penceresi açılacaktır. Burada veritabanını kullanarak istenilen özellikte kablo

” kutusunu tıklayarak veritabanını

[OK] deyin ve “Cable”

(kabloyu kodundan seçtiğimizde yanında özelliklerinde yazıyordu.)

EPLAN Electric P8



Bu ayarları kontrol ettikten sonra [OK] ile pencereyi kapatın. Böylece ilk kabloyu tanımlamış olduk.

Şimdi devrede o bölgeye yakınlaşırsanız az önce çizdiğiniz kablonun yanında kablo isminin, marka ve

teknik özelliklerinin yazdığını, kablonun kesim noktalarının da numaralandığını göreceksiniz.

Aynı yöntemle bir de motorun aşağı tarafındaki PE fazı üzerine bir kablo çizin. Kablo türü ve ismi aynı

olmalı. Bunu sağlamak için Cables sekmesinde Displayed DT kutusundaki ismi eğer faklıysa W1 olarak

değiştirin ve [OK] deyin. Yeni çizdiğiniz kabloya yakınlaşırsanız ismini ve iliştirildiği asıl kablonun

adresini görebilirsiniz.

Şimdi kabloları atamak için son bir işlem kaldı.

Project data > cables > navigator

İle kablolara ait kontrol panelini açın. Ağaç üzerinde +(XY) W1 ‘e sağ tıklayın ve Place cable seçeneğini

tıklayın. Böylece kabloları W1’in altındaki listeden atamış olduk.

Böylece devre ile ilgili temel çalışmaları bitirmiş olduk. Buraya kadar güç ve kumanda devresi çizerken

yapılacak temel işlemleri uyguladık. Şimdi şekil çizimlerine göz atalım.

ÇİZİMLER

Şekil Yaratmak EPLAN sayfalarını yaratırken, hatırlarsanız bir de “

elektrik devreleri, şemalar yerine proje ile ilgili taslaklar, elemanlar, parçalar ya da elektrik panoları

çizeceğiz. EPLAN, diğer CAD programlarına benzer biçimde ve oldukça basit tasarlanmış bir çizim ve

ölçülendirme modülüne de sahiptir. Çizim gereçlerine çalışma alanında bulunan çizim araç

kutusundan ya da << insert > graphic

şunlardır:

Ayrıca çiziminizin üzerine çift tıklayarak çeşitli fiziksel özelli

EPLAN Electric P8



EPLAN sayfalarını yaratırken, hatırlarsanız bir de “montaj taslağı” isimli bir sayfa açmıştık. Bu sayfaya



me modülüne de sahiptir. Çizim gereçlerine çalışma alanında bulunan çizim araç

graphic >> içindeki seçeneklerden ulaşabilirsiniz. Var olan gereçler

yrıca çiziminizin üzerine çift tıklayarak çeşitli fiziksel özelliklerin ayarını da yapabilirsiniz.

| EMRE ŞAHİN 18

” isimli bir sayfa açmıştık. Bu sayfaya



me modülüne de sahiptir. Çizim gereçlerine çalışma alanında bulunan çizim araç

içindeki seçeneklerden ulaşabilirsiniz. Var olan gereçler

klerin ayarını da yapabilirsiniz.

Thickness: Kalınlık

Color: Renk

Invisible: Çizilen şeklin görünmemesini sağlayabilirsiniz.

Type: Çizgi türü

Pattern length: Çizgi deseni sıklığı

Line end style: Çizgi bitiş stili, köşeli çizgilerde

round seçilmelidir.

Layer: Biçimi önceden belirlenmiş hazır şablonlar

Fill surface: Çizilen şeklin içini doldurur.

Ölçülendirme (Dimensioning)Çizdiğiniz şekillerin uzunluklarını, çaplarını, açılarını ölçebilir ve şekil ü

Insert > dimensioning

Bu kısım EPLAN P8’in asıl silahı olmamakla beraber gayet iş görür ve kullanışlıdır.

EPLAN Electric P8



: Çizilen şeklin görünmemesini sağlayabilirsiniz.

: Çizgi deseni sıklığı

: Çizgi bitiş stili, köşeli çizgilerde flat, dikörtgende rectangular ve yuvarlak çizgilerde

: Biçimi önceden belirlenmiş hazır şablonlar

: Çizilen şeklin içini doldurur.

Ölçülendirme (Dimensioning) Çizdiğiniz şekillerin uzunluklarını, çaplarını, açılarını ölçebilir ve şekil üzerine işaretleyebilirsiniz.


| EMRE ŞAHİN 19

ve yuvarlak çizgilerde

zerine işaretleyebilirsiniz.


EPLAN Electric P8



RAPORLARI YAPILANDIRMAK

GENERATING REPORTS

EPLAN sadece çizim yapmakla kalmaz, çizilen devrelerde kullanılan malzemelerin listesini, klemens ve

kablo çizgelerini ve hatta projeye ait içindekiler sayfasını hazırlayabilir.

Klemens Çizgesi (Terminal Diagram) Projede yer alan klemensler (terminal) için bir çizge tanımlamak için:

Utilities (Hizmetler) > Reports (Raporlar) > Generate (Yapılandır)

Raporlar penceresi açılır. Pencerede Reports sekmesine gelin ve burada ağaç üzerinde Reports’un

altında Pages’i vurgulayın, ve New düğmesine basın. Karşınıza çıkacak pencerede;

Output format : Page (yaratılacak raporun çıkış formatı “sayfa” olacak, rapor için yeni bir

sayfa açılacak.)

Type : Terminal diagram (raporun türünü listeden seçtik. Klemens diyagramı için bunu

seçiyoruz.)

Onayladıktan sonra karşınıza çıkan filtreleme penceresini de onaylayarak geçin. Şimdi de Terminal

diagram(Total) penceresi karşınıza çıkar. Burada rapor sayfasının projedeki yeri belirlenecektir. Page

name(sayfa adı) kısmını sıradaki sayfa sayısı olan 5 ile doldurun. Ya da pencerenin altındaki listeden

son sıradaki sayfayı vurgulayın. Sayfa adı kısmı otomatik olarak dolacaktır.

Pencereleri onaylayarak kapatın. Artık projeye yeni bir sayfa eklendi.

Şimdi çalışma alanına dönün, sol sütunda sayfa kontrol panelinde yeni sayfayı görebilirsiniz.

“5.Terminal diagram” sayfasına çift tıklayın. Klemensler listelenmiş olarak bizi bekliyor. Bu rapor

sayfasındaki klemensler ile devre şemasındaki klemensler birbirleriyle bağlantılıdırlar. Örneğin, Güç

devresi sayfasına gelin ve buradaki X1 klemensinin 3. ayağındaki noktaya çift tıklayın. Designation

kutusunda yazan “3”ü “7” yapın ve onaylayın. Güç devresinde orada artık 7 yazar.

NOT: EPLAN’da proje esnasında yapılan her değişikliği, ilişkili olduğu diğer noktalarda da değişmesi

için güncellemeniz gerekir. Ayrıca EPLAN penceresinde en sağ altta (* , # ) işaretlerini görürseniz

güncelleme zamanı gelmiş demektir. (*) sayfa güncelleme isteğini, (#) proje güncelleme isteğini ifade

eder. Güncelleme yapmak için:

Utilities > reports > update

İşlemini yapmanız gerekir. Bu kadar.

EPLAN Electric P8



Güncellemeyi yaptıktan sonra geri “Terminal diagram” sayfasına gelin. Listeye baktığınızda X1’in 3

no.lu ayağının 7 olduğunu göreceksiniz. Bu ilişkiyi gördükten sonra değişikliği geri alın ve güncelleme

yapmayı da ihmal etmeyin.

NOT: Bu rapor sayfaları İngilizce olarak eklenecektir. Kullanma kolaylığı açısından, sayfaların ismini

Türkçe yapmak isterseniz sayfa kontrol panelinde ilgili sayfanın üzerine sağ tıklayın ve <<Properties>>

deyin. <<Page description>> başlığından düzenlemeyi yapabilirsiniz.

Kablo Çizgesi (Cable Diagram) Kablo çizgesi, projede kullanılan kabloları döküm halinde bize sunan rapordur. Hazırlanma aşamaları

tıpkı klemens çizgesindeki gibidir.


Açılan pencerede, Reports tabında, ağacı genişletin:

Reports > pages > terminal diagram

Görüldüğü gibi az önce yapılandırılan klemens çizgesi (terminal diagram) listede yerini almış. Yine

Pages başlığını vurguladıktan sonra pencerenin altındaki New düğmesine tıklayın. Listeden bu sefer

Cable diagram yazısını seçin. Pencereleri az önce olduğu gibi onaylayın. Terminal diagram(Total)

penceresinde page name kısına bu sefer 6 yazacağız. Pencereleri onaylayarak kapatın. Artık kablo

çizgemiz de oluştu. Çizgeyi inceleyerek fikir sahibi olabilirsiniz.

Malzeme Listesi (Part List) Gelelim birçok projenin vazgeçilmez kısmına: Malzeme listesi. Özellikle elektrik çizimlerinin yanında

malzeme listesi hazırlayanlar bilir. Bazen, kullanılan malzemelerin dökümünü çıkarmak çok zahmetli

olabilir. Özellikle tam projenin teslim edilmesine yakın şalt malzemelerde olan değişiklikler,

şemalardaki revizyonlar baş ağrıtır. Koca bir projenin içinde bir malzemeyi aramak ise işkenceye

dönüşebilir. Oysa EPLAN P8 ile hazırlayacağımız malzeme listesi, proje içindeki malzemelerle ilintili

olacağından herhangi bir değişiklik kolayca yapılabilir.


Yine Reports altındaki Pages seçeneğini vurgulayın ve New deyin. Burada listeden bu sefer Part list

seçeneğini işaretleyin ve sayfa adı da 7 olacak şekilde pencereleri onaylayarak ilerleyin. Part List

sayfası diğer sayfaların altına eklenecektir.

Listeyi incelerseniz, sigortalar, kontaktörler, kablolar vs. sıra ile listelenmiştir.

EPLAN Electric P8



İçindekiler Tablosu (Table of Contents) Son olarak tüm proje içinde yer alan sayfaların listelendiği içindekiler tablosunu (table of contents)

yaratacağız.


Burada reports sekmesinde ağaç üzerinde reports başlığını vurgulayın ve aşağıdan New kutusunu

tıklayın. Listeden table of contents seçeneğini işaretleyin. Sayfa sırasını da ayarlamayı unutmadan

pencereleri onaylayın. 8. sayfa olarak içindekiler tablosu (table of contents)diğer sayfaların altında

oluştu.

Son bir kez daha projeyi güncelleyin. Örnek projemiz burada bitti.

Şimdiye kadar gördüğümüz yerlerde temel olarak bir proje nasıl yaratılır, sayfalar nasıl yaratılır, güç

ve kumanda devreleri nasıl çizilir, proje çizimleri nasıl yapılır, raporlar nasıl hazırlanır anlatmaya

çalıştık.

Bir başka projede buluşmak üzere esen kalın efendim…

EK BİLGİLER

PROJE ŞABLONLARI

Proje yaratırken seçebileceğimiz farklı şablon türleri vardır. <<

karşımıza üç tür şablon çıkar:

1- Num_bas001.epb

2- IEC_bas001.epb

3- GOST_bas001.epb

GOST_bas001 şablonu temel proje şablonudur. Basit, sayfa sayısı ve ayrıntıları az olan projelerde

kullanılabilir. Sade bir yapısı vardır.

Num_bas001 şablonu numaralı dizime dayalı

gruplama olmaksızın alt alta dizilir. Sayfa isimleri 1’den başlayarak sırayla artar. Çok fazla sayfaya

sahip olmayan projeler için idealdir. Sayfa numaraları sadece sayılardan oluştuğu için proje

adreslemeler daha anlaşılırdır.

IEC_bas001 şablonu büyük çaplı projeler için tercih edilir. Proje eğer çok fazla sayfadan oluşuyor

ve/veya farklı alt klasörlere bölünmek isteniyorsa tercih edilir. Örneğin kumanda devreleri ayrı

klasörde, pano çizimleri ayrı klasörde olsun istenebilir. Bu şablonda sayfa isimlendirme (

işleçlerle yapılır. Her bir işleç bir alt klasörü isimlendirmek için ayırıcı görevini üstlenir. Adreslemede

bu şekilde karmaşık dosyalar dahi kolayca bulunabilir. Mes

Bu onu, projede sayfa kontrol panelinde

sayfada bulacağımız anlamına gelir.

EPLAN Electric P8



EK BİLGİLER

Proje yaratırken seçebileceğimiz farklı şablon türleri vardır. <<Project > new>> d

şablonu temel proje şablonudur. Basit, sayfa sayısı ve ayrıntıları az olan projelerde

kullanılabilir. Sade bir yapısı vardır.

şablonu numaralı dizime dayalı proje şablonudur. Proje içindeki sayfalar herhangi bir alt


sahip olmayan projeler için idealdir. Sayfa numaraları sadece sayılardan oluştuğu için proje

şablonu büyük çaplı projeler için tercih edilir. Proje eğer çok fazla sayfadan oluşuyor


imleri ayrı klasörde olsun istenebilir. Bu şablonda sayfa isimlendirme (


bu şekilde karmaşık dosyalar dahi kolayca bulunabilir. Mesela sayfanın ismi << =CA1+EAA/2

Bu onu, projede sayfa kontrol panelinde CA1 klasörünün altındaki EAA klasörünün altındaki

sayfada bulacağımız anlamına gelir.

| EMRE ŞAHİN 23

Project > new>> dedikten sonra

şablonu temel proje şablonudur. Basit, sayfa sayısı ve ayrıntıları az olan projelerde

proje şablonudur. Proje içindeki sayfalar herhangi bir alt


sahip olmayan projeler için idealdir. Sayfa numaraları sadece sayılardan oluştuğu için proje içindeki

şablonu büyük çaplı projeler için tercih edilir. Proje eğer çok fazla sayfadan oluşuyor


imleri ayrı klasörde olsun istenebilir. Bu şablonda sayfa isimlendirme ( = , + , / ) gibi


=CA1+EAA/2 >> olsun.

klasörünün altındaki 2 no.lu

AYGIT İSİMLENDİRME FORMATLARI

Proje içinde kullanılan aygıtları numaralandırma

formatı seçmek size kolaylık sağlayacaktır. Kontrol panellerinde bir aygıtı ararken ya da bir aygıtın

ilintili olduğu başka bir aygıta ulaşmak için bu adreslemelerin büyük yardımı dokunacaktır.

Options > setting > (ağaçtan) projects > eplan_deneme (projenin adı) devices > numbering (online)

Pencerenin altında <<numbering format>>

imkanınız var.

Şekilden de görüldüğü gibi 9 farklı format var. Öncelikle

• Identifier: tanımlayıcı, aygıtın kimliğini söyleyen koddur. Örneğin sigorta (fuse) için “F”

klemens (terminal) için “X” kontaktör için “K” ile belirtilir.

• Counter: sayaç, sayfada bir aygıtın kaçıncı olduğunu söyler. Örneğin “F2” say

2 no.lu sigorta demektir.

EPLAN Electric P8



AYGIT İSİMLENDİRME FORMATLARI

Proje içinde kullanılan aygıtları numaralandırmada farklı formatları seçme şansınız vardır. Doğru



tting > (ağaçtan) projects > eplan_deneme (projenin adı) devices > numbering (online)

<<numbering format>> kısmına bakacağız. Buradan farklı formatları seçme

Şekilden de görüldüğü gibi 9 farklı format var. Öncelikle kavramları açıklayalım:

Identifier: tanımlayıcı, aygıtın kimliğini söyleyen koddur. Örneğin sigorta (fuse) için “F”

klemens (terminal) için “X” kontaktör için “K” ile belirtilir.

Counter: sayaç, sayfada bir aygıtın kaçıncı olduğunu söyler. Örneğin “F2” say

2 no.lu sigorta demektir.

| EMRE ŞAHİN 24

da farklı formatları seçme şansınız vardır. Doğru



tting > (ağaçtan) projects > eplan_deneme (projenin adı) devices > numbering (online)

kısmına bakacağız. Buradan farklı formatları seçme

Identifier: tanımlayıcı, aygıtın kimliğini söyleyen koddur. Örneğin sigorta (fuse) için “F”

Counter: sayaç, sayfada bir aygıtın kaçıncı olduğunu söyler. Örneğin “F2” sayfadaki/projedeki

EPLAN Electric P8



• Page: sayfa no, aygıtın kaçıncı sayfada olduğunu söyler

• Page (three-digit): sayfa no.sunu 3 haneli bildirir. Büyük projeler için tercih edilmelidir.

• Column: sütun, aygıtın sayfa içinde kaçıncı sütunda olduğunu söyler.

• Row: satır, aygıtın sayfa içinde kaçıncı satırda olduğunu söyler.

Buna göre birkaç örnek verelim:

<<identifier+page(three-digit)+counter>> formatına göre isimlenmiş bir aygıt

<<page+identifier+column>> formatında olan bir başka aygıt

çok sayfalı olmayan projelerde <<identifier+counter>> yeterli bir isimlendirme olur. Ancak çok sayfalı

geniş bir proje ise ya da iliştirilmiş kontak vb. sayısı çoksa sütun umarasını da formata eklemek iyi

olur. Proje sayfasını da koymak isterseniz sayfa sayısı 9’dan fazlaysa 3 haneli sayfa no seçeneğini

formata dahil edin.

Ayrıca var olan formatları kafanıza göre düzenleyebilir, kendi istediğiniz gibi formatlar

oluşturabilirsiniz. Aşağıdaki resimde görüldüğü gibi [New] düğmesini veya düğmelerini

kullanabilirsiniz.

ANTET HAZIRLAMA (PLOT FRAMES)

Daha önce projeye varsayılan antet seçmeyi görmüştük. (

istediğimiz gibi antet hazırlamayı ve bunu projemizin anteti olarak belirlemeyi görelim.

EPLAN’da antetler “plot frame” olarak geçiyo

C: >> Program Files >> EPLAN >> Electirc P8 >> PlotFrames

klasörünün altında yer alır. Dosya uzantıları (

üzerinde değişiklik yapabileceğiniz gibi sıfırdan kendi antetinizi de hazırlayabilirsiniz.

En baştan yaratmak için önce proje içinde bir “antet sayfası” açmak gerekir. Sol sütundaki kontrol

panelinde ilgili projeye sağ tıklayın:

Plot frame > new

Antetinize isim verin [Kaydet] dedikten sonra ayarları yapabileceğiniz

Burada düğmesinden özellikler listesinden yeni özellikler eklenebilir. Şimdilik [OK] diyerek işlemi

bitirin. Projeye farklı biçimli yeni bir

EPLAN Electric P8



(PLOT FRAMES)

Daha önce projeye varsayılan antet seçmeyi görmüştük. (Bkz. “Sayfa Yaratmak”) Şimdi de kendi


olarak geçiyor. Bunlar (eğer özel olarak farklı bir adres seçmediyseniz)

C: >> Program Files >> EPLAN >> Electirc P8 >> PlotFrames

klasörünün altında yer alır. Dosya uzantıları ( *.fn1 )’dir. EPLAN’da hâlihazırda var olan antetler



ojeye sağ tıklayın:

] dedikten sonra ayarları yapabileceğiniz Properties penceresi açılır.

düğmesinden özellikler listesinden yeni özellikler eklenebilir. Şimdilik [OK] diyerek işlemi

farklı biçimli yeni bir sayfa eklendiğini göreceksiniz.

| EMRE ŞAHİN 26

) Şimdi de kendi


r. Bunlar (eğer özel olarak farklı bir adres seçmediyseniz)

)’dir. EPLAN’da hâlihazırda var olan antetler



penceresi açılır.

düğmesinden özellikler listesinden yeni özellikler eklenebilir. Şimdilik [OK] diyerek işlemi

Bu antet sayfasına sol sütundan sağ tıklayıp <<

açabilirsiniz.

Properties penceresinde satır-sütun sayısını ve genişliğini, proje hakkında antette yer alacak bilgileri

ayarlayabilirsiniz. Örneğin New düğmesine basın ve listeden

onaylayın. Farenin ucuna gelen yazıyı antetin alt tarafına koyun. Antet s

burada creator yazacaktır. Creator’e karşılık gelen isim buradan doldurulmayacaktır. Anteti projenin

anteti olarak atadığınız an, otomatik olarak creator yazısı yerine, örneğin

gelecektir. Bu yazının kaynağı projenin kendine ait

başlığıdır. Bu başlıkta yazan veri antette de görünecektir. Kısaca rojenin kendi veri kaynaklarından

başlık bilgilerini almaktadır.

Antet sayfasına çift tıklayın. Karşınıza boş bir sayfa g

başlayabilirsiniz. Örneğin antetin en dış çerçevesini çizim gereçlerinden dikdörtgen çizme’yi

kullanarak çizin. Çizgi renk ve biçiminin diğer antetlerde olduğu gibi yeşil ve ince olduğunu

göreceksiniz. Çizim gereçlerini kullanarak çerçeve ve bölmelerinizi oluşturabilir, metin kutuları

yardımıyla başlıklar ekleyebilir, görsel yükleyerek antete şirket logosu vs. koyabilirsiniz.

Yine properties penceresinden satır ve sütun sayısını, genişliklerini ayarlayın. Sonra, antet sayfası

açıkken <<utilities > place column and row text again

EPLAN Electric P8



Bu antet sayfasına sol sütundan sağ tıklayıp <<properties>> diyerek yine özellikler penceresini

sütun sayısını ve genişliğini, proje hakkında antette yer alacak bilgileri

düğmesine basın ve listeden Creator seçeneğini işaretleyip pencereyi

onaylayın. Farenin ucuna gelen yazıyı antetin alt tarafına koyun. Antet sayfasında olduğunuz sürece

yazacaktır. Creator’e karşılık gelen isim buradan doldurulmayacaktır. Anteti projenin

anteti olarak atadığınız an, otomatik olarak creator yazısı yerine, örneğin Ahmet Yılmaz

rojenin kendine ait properties başlığındaki aynı isimli (creator)


Antet sayfasına çift tıklayın. Karşınıza boş bir sayfa gelecek. Şimdi isteğinize göre antet çizimine



eçlerini kullanarak çerçeve ve bölmelerinizi oluşturabilir, metin kutuları



utilities > place column and row text again>> i tıklayın. Satır veya sütunlarla ilgili her

| EMRE ŞAHİN 27

ler penceresini

sütun sayısını ve genişliğini, proje hakkında antette yer alacak bilgileri

seçeneğini işaretleyip pencereyi

ayfasında olduğunuz sürece

yazacaktır. Creator’e karşılık gelen isim buradan doldurulmayacaktır. Anteti projenin

Ahmet Yılmaz yazısı

başlığındaki aynı isimli (creator)


elecek. Şimdi isteğinize göre antet çizimine



eçlerini kullanarak çerçeve ve bölmelerinizi oluşturabilir, metin kutuları



i tıklayın. Satır veya sütunlarla ilgili her

EPLAN Electric P8



değişiklikten sonra burayı tıklayarak son görünüme kavuşabilirsiniz. Antet taslağında başlık olarak row

number column number yazıları gelirken antetli projede bunlar 1,2,.. diye rakamlara dönüşecektir.

Aslında sıfırdan antet yaratmak, eğer size özel, çok farklı bir formatınız yoksa, zahmetli olacaktır.

Bunun yerine sol sütunda projeye sağ tıklayıp Plot Frame’in üzerine gelin ve Open deyin. Burada

hazırda var olan antet formlarını sağ taraftaki Preview kutusuna çentik atarak önizleyebilir, size en

uygun formatı görebilirsiniz. Birini seçip Open(Aç) deyin. Antet yeni bir sayfa olarak açılacaktır.

Buradan istediğiniz düzenlemeleri yapın, yazı veya logo ekleyin, istediğiniz anteti oluşturun. Bu

dosyayı farklı kaydetmeyi unutmayın.

Artık elinizde size uygun bir antet var. Bunu varsayılan olarak atamak, açtığınız tüm sayfalara bu

antetin otomatik olarak yerleşmesini istiyorsanız yapacağınız son bir işlem kaldı.

Options > settings > projects > eplan_deneme (proje adı)> management > pages

Pages’e tıkladığınızda solda açılan kısımda Standart plot frame’i bulun ve buradan Browse seçeneğini

tıklayın. Açılan pencerede daha önceden hazırladığınız anteti buradan seçin ve pencereleri onaylayın.

MAKROLAR (MACROS) Makrolar, bir projenin ya da bir sayfanın sonradan kullanılmak üzere kesilmiş ve kaydedilmiş

parçasıdır. Genel olarak çok kullanılan bir çizim, bir cihaz, bir güç devresi vs. makro olarak saklanıp

istendiği zaman kullanılabilir. EPLAN’da birkaç çeşit makro vardır.

Pencere makro (wimdow macro) bir sayfanın herhangi bir alanıdır. Seçilen bir alan içinde, yerleştirme

noktası (insertio point) dahil olan her eleman bu pencere makrosunda saklanır.

Makroyu oluşturmak için makro alacağınız alana gelin.

Edit > Create window macro

deyin ve alanı fare ile tarayın ya da ya da alanı fare ile tarayıp sağ tıklayarak aynı komutu verin.

Karşınıza çıkan pencereden makro adını, varsa açıklamayı yazın ve kaydedin. Makronuz, makrolarlar

kütüphanesinde kaydedildi.

Bir makroyu çağırmak için,

Insert > window macro (pencere makro) ya da M tuşuna basarak kütüphaneyi açıp makroyu

çağırabilir, pencerenin sağ üst köşesindeki Preview’e tıklayarak ön izleyebilirsiniz.

Pencere makro dpsyaları *.ema uzantılıdır.

DİKKAT: Eğer makrodaki aygıt değerleri için birden çok seçenek varsa bunlardan birini seçersiniz.

Örneğin kütüphanede halihazırda var olan “macro_001.ema” güç devresi makrosunu seçerseniz size

motorun gücü kaç kW’lık olsun diye soracaktır.

Makroyu sayfaya yerleştirdikten sonra yerleştirme seçenekleri penceresini de onaylayıp makroyu

yerleştirmiş olursunuz.

Insertion mode penceresi numaralandırma içindir. Yerleştirdiğiniz makro önceden numaralandırmış

sayfaya adapte edilsin mi, yoksa numaralandırılmadan kalsın mı, yoksa diğer şemalardan bağımsız

numaralansın mı diye seçmek için bu pencere

Diğer bir makro türü sembol makrodur. (

yerleştirilmesi pencere makro ile aynıdır. Yalnız, sembol makrolar

kütüphaneleri vardır.

EPLAN Electric P8




penceresi numaralandırma içindir. Yerleştirdiğiniz makro önceden numaralandırmış


numaralansın mı diye seçmek için bu pencere kullanılır.

Diğer bir makro türü sembol makrodur. (symbol macro) Oluşturulması, kaydedilmesi ve sayfaya

yerleştirilmesi pencere makro ile aynıdır. Yalnız, sembol makrolar *.ems uzantılıdır ve kendi

| EMRE ŞAHİN 29


penceresi numaralandırma içindir. Yerleştirdiğiniz makro önceden numaralandırmış


) Oluşturulması, kaydedilmesi ve sayfaya

uzantılıdır ve kendi

Documents

EPLAN Electirc P8 Başlangıç Kılavuzu.pdf