ERGENLİK DÖNEMİ SEMİNERİ

HOŞGELDİNİZ

İ.ERCAN KARCIANADOLU LİSESİ

HAYAT NASIL BAŞLAR?

Hayat böyle başlar…

Ayşe dünyaya geldi…

GELİŞİM NEDİR?

• Gelişim basamakları ve hızı belli bir sıra izler

-Doğum öncesi

-Bebeklik

-Çocukluk

-ERGENLİK

-Yetişkinlik.....

Gelişim basamakları

Zihinsel gelişim Dil gelişimi Sosyal-duygusal

gelişim İnce ve kaba motor

gelişimiboyutlarında incelenir

ERGENLİK DÖNEMİ

a- Buluğ çağı Kızlar→11-13 yaş

Erkekler→13-15 yaşb- Ergenliğin başlarıc- Ergenliğin sonları

Kız ve erkekler arasındaki boy ve kilo farkı?

Ergenlikte vücuttaki değişiklikler

• El ve ayaklarda büyüme

Kambur duruş

Yüzün yapısında orantısız büyüme, ergenlik sivilceleri

Üreme organlarındaki değişiklikler

Duygusal durumda düzensizlik olabilir.

Korkular olabilir. ???

-Yeni insanlarla tanışma,

-Bir toplantıda bulunma-Sınıfta ders anlatma ve heyecanlanma,….

Bedensel ve hormonal değişiklikler

huzursuzluk yaratabilir.

-Okul başarısı azalabilir.-İçe dönme, yalnız kalma, vücudunu saklama isteği

olabilir.-Aşırılık olabilir.

-Duygusallık artar.-Hatıra defteri,şiir yazma

sık.-Sinirlilik

Hayal kurma artar.

Bu dönemde dikkat etmemiz gereken bazı şeyler

• Duruşumuz, kıyafetimiz ve oturup kalkmamız çok önemlidir.• Söz hakkı alarak konuşmalıyız ve birisi konuşurken

dinlemeliyiz.• Arkadaşlarımızı hastalandığında veya doğum gününde

aramalıyız.• Sohbetin konusuna ve el kol hareketlerine dikkat etmeliyiz.• Neleri paylaşıp neleri sır tutacağımızın ayırtını iyi yapmalıyız.• Okulumuzu, arkadaşlarımızı ve öğretmenlerimizi

sahiplenmeliyiz.• Ses tonumuza dikkat etmeliyiz.• Kişisel mesafemizi iyi korumalıyız.• Problemlerden kaçarak kurtulamayız.• Özgürlüğümüzün ve sınırlarımızın ayırtını iyi yapmalıyız.• Siz istemediğiniz sürece kimse sizi üzemez.

Ergenin psikolojisini şu şekilde ifade ifade etmeye çalışalım

İnsan , 0 – 9 yaşında. Babam her şeyi biliyor ve çok güçlü 10- 13 yaşında Azda olsa babamın da bilmediği şeyler var galiba14 – 18 yaşında Babam aslında pek fazla bir şey bilmiyor.19 - 25 yaşında Babamda bir şeyler biliyor 26 - - yaşında Aaah ah şu rahmetli olsa da işleri nasıl yapacağımızı bir sorsak.

ERGENLİK: Büyümek, olgunlaşmak anlamında bir durum değil, bir süreci belirtmektedir; günümüzde, bireyde gözlenebilen hızlı ve sürekli bir gelişme evresi olarak da tanımlanabilmektedir. Çocukluktan erişkinliğe geçiş dönemidirErgenlik çağı, kişinin benzerliğine arama, geleceğe dönük kararlar verme ve seçimler yapma dönemidir. Ergen, ne çocuk ne de yetişkindir. Kimliğini belirlemeye çalışan bir bireydir Nasıl kozadan çıkan tırtıl ne kozadaki biçimine ne de kelebeğe benziyorsa aynı biçimde ergen de ne erişkin ne de çocuk olan kimliğini belirleme savaşı içinde olan bireydir..

• Gençlik,çocukluk ve erişkinlik arasında yer alan,gelişme,ruhsal olgunlaşma ve yaşama hazırlık dönemidir.

• ÖN ERGENLİK:• Kızlarda:10-12,• Erkeklerde:11-13;• ERGENLİK• Kızlarda:12-15,• Erkeklerde:13-16 yaşları arasında başlar. • Son dönemdir (kızlarda 18-20, erkeklerde 19-21).

• Ergenlik süresi 2-8 yıl arasında sürebilir

BİR GENCİN ERGENLİK DÖNEMİNİ DEĞERLENDİRMESİ

Bedensel değişikliklerin farkındaydım bu yüzden çok utanıyordum.Pek çok sorunlarla karşılaştım bu sorunların hala

bazılarını çözmüş değilim.Lise sıralarında bazen arkadaşlarımın beni sevmediklerini,benimle ilgilenmedikleri duygusuna kapılırdım.Bu

yüzden olur olmaz tartışmalara girer onlarla küserdim.Tek istediğim onların ilgisini çekmekti.

Bu dönemde kendimi birtakım duygular içinde hissediyordum hırçınlık,alınganlık,sinirlenince bağırma gibi.Yalnızlıktan

hoşlanıyordum,sıkılgan biriydim.Günlük hayatta ufak olayları dahi düşünüyordum.Sıkılgan oluşum beni üzüyordu neden böyleyim diye

kendime kızıyordum.Yine bu dönemde başkalarının benimle ilgili düşüncelerine çok

önem verirdim.Etek giyemezdim ‘herkes bana ne kadar kadınsı ‘diyecek diye çok korkardım.Yüksek topuklu ayakkabı giydiğimde

herkesin bana baktığını düşünüyordum.Kendimi beceriksiz hisseder, başkalarını kırdığım zaman ‘tamam ben salağım’ derdim.

Ergenlik döneminde fiziksel değişme ve gelişmelerin hızlı olduğu vücut hatlarının netleşmeye başladığı ,yine vücudun kıllanmaya başladığı, duygusal yaşantıların yoğunlaştığı bir ara dönemdir. Kendi kendine ben kimim, kime benzemeliyim, başkalarına nasıl görünmeliyim gibi sorular sorduğu dönemdir

• Yeni bir tip meydana geliyor. Ancak bu durum ergende hayal kırıklığına neden olabilir. •Bedensel değişimin artması bir takım fizyolojik rahatsızlıklara neden olabilir. (bel ağrıları, bacak ağrıları....) •Ayrıca cinsiyet özelliklerini erken kazanmak kızlarda ve erkeklerde kaygı durumlarını oluşturabilir. İşte ergenlerdeki bu fizyolojik değişimler davranışlara yansır…

Bu dönemde genç fizyolojisine dikkat etmeli değişiklerle birlikte paniğe kapılmamalıdır. Bu dönem terlemenin en çok olduğu dönemdir.Bunun için sık sık yıkanmak,iç çamaşır ve giysileri sık değiştirmek,temiz vücuda temiz giysiler giymek gerekmektedir. Ergenlik gelişimiyle ilgili sorular ve sorunlarda danışman öğretmenlere,gerektiği takdirde Psikolojik Danışman,Hemşire veya Doktora da başvurulmalıdır.

PANİĞE GEREK YOK….

Ergenlik döneminde başarılması gereken gelişim görevleri:

Cinsel rolü kabullenme : ona göre davranışlar geliştirme

Duygusal bağımsızlığını kazanma , kendi başına karar verebilme

Arkadaşlık yeteneklerini geliştirebilmesi

Çatışan değerleri uzlaştırma

Meslek seçimini yapabilme

Öz kimliğine ulaşabilme ve bunu kabullenme

Ergenliğin ilk yıllarında birey ne çocuktur nede gençtir. Ergenliğin ilk yıllarında kişi çelişkili tutarsız davranışlar ortaya koyarken ergenliğin son yıllarında daha tutarlı ve belirgin davranış örüntüleri geliştirmeye başlamıştır. Eğer bir kimse bebeklik çağından başlayarak ergenlik yıllarına kadar getirdiği kişilik yapısında temel güven duygusu yerine suçluluk, başarı yerine yetersizlik duygusuyla yoğrulmuş bir benlik geliştirdiyse bu yapı ergenlik çağının doğal bunalımları sırasında çok fazla zorlanacaktır.

Ergenliğin Tutum Ve Davranışlar Üzerindeki Genel Etkileri:

1.Yalnızlık İsteği

2.Çalışma İsteksizliği

3.Disipline Karşı Direniş:

4.Çekingenlik:

5.Fazla Hayal Kurma:

6.Duygululuğun Artması

Kendilerine olan güven duygusu azalabiliyor:

Çocukların kendilerine olan güvenlerinin azalmasının nedeni onlardan beklenen rollerin yoğunluğudur. İyi bir öğrenci.... İyi bir evlat...... İyi bir abla ya da ağabey.... İşte çocuklardan beklenen mükemmeliyetçi özellikler özgüveni sarsıyor. Ayrıca bu dönemde çekingenlik oluşabiliyor ve kendilerini bu yönde gizleme eğilimi görülebiliyor. Hayalcilik oluşabiliyor. Genç nelerden yoksunsa nelere arzu duyuyorsa o şeylerin hayalini kurar.

ERGENLERİN KAYGILARI

Bedeninin fiziksel özelliklerinin normal olup olmadığı durumu kaygı yaratabiliyor. Cinsiyetinin normal gelişip gelişmediği ve cinsiyetinin bir takım özellikler kaygı durumlarını yansıtabiliyor.

Örneğin: ayaklarının büyük olduğunu düşünen genç daha küçük ayakkabı isteyebilir. Ellerini saklar. Sivilceli yüzlerine, düzensiz dişlerine karşı kaygı duyabilir.

Kızlar: Acaba ben tam bir kadınsı özelliğe sahip miyim?

Erkekler: Acaba ben tam bir erkeksi özelliğe sahip miyim? düşüncesi sürekli zihinlerini meşgul eder.

Cinsellikle ilgili konuları genellikle aileleri ile paylaşmazlar. Arkadaşları ile paylaşırlar, çeşitli yayınlar takip ederler.

Cinselliğin dışında din ahlak, felsefe, siyasal konuları da yoğun olarak arkadaş aralarında konuşurlar.

Hırçınlaştı, ders çalışmıyor. Sorumluluk duygusu yok. Canım sıkılıyor diyor. En küçük isteklerini sert bir dille ifade ediyor. Kardeşlerini kızdırmaktan zevk alıyor. •Okuduğunu anlamıyor gibi, durgunlaştı, dalgınlaştı. Çabuk karamsarlığa kapılıyor. Ara sıra hiç yoktan huzursuzlaşıyor, sert karşılık veriyor. •İleri derecede alıngan. Derslerinde yine başarılı ama oyuna, eğlenceye daha da düştü. Olur olmaz şeye ağlıyor. Evde huysuz, dışarıda ise çok sıkılgan.

Bakın anne ve babalar bu yaşlardaki çocuklarının hangi davranışlarından yakınıyorlar:

•Her istediğini yaptırmak istiyor. Aşırı süsleniyor. “Siz bana karışamazsınız.” diyor. •Derslerinde başarılı hiç sorun çıkarmayan bir çocuktu iki kez okula gitmemiş, arkadaşları ile gezmiş. Sorunca yalan söyledi. Bu davranışı bizi çok şaşırttı. •Çok harçlık istiyor, çok geziyor; eve girmek istemiyor. Spora çok düştü. Dersleri ile ilgilenmiyor. Banyoya sokamıyoruz, ellerini bile yıkatamıyoruz. Saçını kestiremiyoruz. •Son derece asi ve hırçın olmaya başladı. Başına buyruk olmak istiyor. Dayak, kötü söz, tatlı söz hiçbiri sonuç vermiyor. Bir ruh hekimine götüreyim mi?... gibi yakınmalar sürüp gidiyor.

Sağlıkla ilgili kaygılar:

Yeterli uyuyamamak, gevşeyip rahatlayamamak, sakarlık, bedensel görünüm, gerginlik, güzel ya da yakışıklı olamadığını düşünmek,

Kişilik ile ilgili kaygılar:

Kendini aşağı görme, kendisine güveni olmamak, kendisini yetersiz görmek, sık sık öfkeye kapılmak, küçük şeylere üzülmek, olayları çok ciddiye almak....

Sosyal ilişkilerine yönelik kaygılar:

Yeni tanıştığı insanlarla nasıl konuşacağını bilememe, yeterince arkadaş edinememek....

Din ahlak konularındaki kaygıları:

Ölüm korkusu, din konusunda daha fazla bilgi istemek, neyin doğru neyin yanlış olduğunu bilememek

Meslek seçimi ile ilgili kaygılar:

Hangi mesleği seçeceğini bilememek, yeteneklerinin ilgilerinin ne olduğunu bilememek, ailesinin meslek seçimine karışması....

ERGENLERİN ŞİKAYETLERİBüyüklerin anlayışsızlığı ve baskısı,onur kırıcı davranışlarArkadaş edinmede güçlük Kız-erkek arkadaşlığının olmaması,Kız erkek arkadaşlığının aile ve çevre tarafından anlaşılmaması ve karşı çıkılmasıBoş zamanlarını etkin bir biçimde değerlendirecekleri yerlerin,olanakların olmamasıEvde ve okulda dayağın bir eğitim aracı olarak kullanılması

Ergenliğin ilk yıllarında anne ve baba çocukları hakkında genellikle şöyle konuştukları görülmüştür. Asi ve hırçın, evde huysuz, durgun, dalgın, sorumsuz, kendi başına buyruk, alıngan, karamsar vs.

Bu olumsuz davranışlar benlik yapısının bir zorlama karşısında bulunduğunu göstermektedir. Bu zorlanmaların daha çok bağımsızlığa duyulan gereksinmenin artışından ve cinsel uyanıştan kaynaklandığı söylenebilir.

ERGENLİK VE SORUNLAR:

Ergenlik Döneminde En Sık Rastlanan Heyecan Biçimleri

KORKU & ENDİŞE & ÖFKE: Alay edildiğinde, gülünç düşürüldüğündeTenkit edildiğinde, azarlandığında Haksız yere cezalandırıldığındaİnsanlar ona hükmetmeye başladığındaİşleri ters gittiğindeErgeni öfkelendiren konular şunlardır:Özel eşyaları, kardeşleri ya da ana babası tarafından habersizce alındığında gençler öfkelenir.

SEVGİ: Ergenlikte sevgi, hoş ilişkiler kurabilen, kendini seven ve güven veren kişilere yönelmiştir. Ergenin sevdiği kişi adedi azdırKarşı cinse delicesine aşık olma, kısa süre sonra bu duyguyu yitirme sıkça görülen olaylardır.

Ergenlik Çağı Ruhsal Özellikleri:

Ergenlikte ilkokul çağındaki dengeli uyumlu çocuğun yerine oldukça tedirgin kuruntulu güç beğenen ve çabuk tepki gösteren bir ergen gelir Duygular çok çabuk iniş çıkışlar gösterir Derslere ilgisi azalabilir

Bencilleşebilir. İstekleri artar. Asi olur konan yasakları saçma bulur. Akşamları eve geliş saatini saçma bulur, Kendine tanınan hakları az bulur. Gürültülü müziğe bayılırlar. Süse ve giyime düşkünlük gösterirler. Asi olur .Konan yasakları saçma bulur.Akşamları eve gelme saatine itiraz eder. Kendisine konan hakları az bulur, Gürültülü müziğe bayılır. Uzun boy kısa boy sorun olmaya başlar. Erkekler kızlara açıktan kızlar erkeklere gizliden ilgi duymaya başlar. Odalarına kapanıp yalnız kalmak isterler. Kardeşlerini yanlarına

bulundurmak istemezler.Tersleyip uzaklaştırırlar, Duvarlara film yıldızlarının resimlerini yapıştırırlar

Kız-erkek ilişkisi:Ergenliğin ortalarına doğru, karşı cinse olan ilgi artar.Ergen, karşı cinsin ilgisini çekebilmek için giyim kuşamına dikkat eder.Ergenlik dönemiyle ilgili duygular:Kızlar, erkeklerden daha erken duygusal olgunluğa ulaşır ve duygularını kontrol edebilirler.Ergenin duygularında bir yoğunlaşma görülür, bunu ergen dışarı vurma ihtiyacı güder.Ergen yaşadığı olumsuz duyguları bağırarak, ağlayarak, el - kol hareketleri yaparak belli eder.Ergenin yaşadıkları olumlu duygularsa ergen şiir yazar, öykü yazar ya da hatıra tutar.Ergen duygularını daha çok arkadaşlarıyla paylaşmaktan hoşlanır.Aşık olmak bu dönemde baskın bir duygudur. Bazen bunu karşı cinse belli edebilir, bazen de duygularını saklamayı tercih edebilir.

Arkadaşlarıyla ilişkisi:Ergen için arkadaşları çok önemlidir,Arkadaşlarının kendisi için ne düşündüğü çok önemlidirErkeklerin kurdukları gruplar daha kalabalıktır, ilişkiler yüzeyseldir.Kızlardan oluşan gruplar daha küçüktür, ilişkiler ise daha sıkıdır.“Ailesi içinde geçimsizlik ve dengesizlik olan ergenlerde, bir baskı hakim ise masum arkadaş grupları yerine çeteye yönelir.”

Kız erkek ilişkilerinde ciddi olunmalı,şakalardan,el kol hareketlerinden uzak durulmalıdır..

Yaptığımız hareket karşı taraftan farklı algılanabilir. Olumlu veya olumsuz bir mesaj olarak algılanabilir.

Her dönemin kendine ait uğraşları olabilir,ergenlik döneminin en önemli uğraşısı ise:,akademik sosyal,kültürel ve ahlaki yönden dolmaktır.her yönüyle potansiyelimizi gerçekleştirip yetişkinlikte ise bu potansiyeli kullanmaktır.

Aşk,sevgi,güven,dostluk en önemli temel ihtiyaçlardandır.Ama yeri ve zamanı farklı ve ayrıdır.Şüphesiz karşı cins bir duygusal arkadaşlığın zamanı ise lise zamanı olmamakla birlikte bu vicdani,ahlaki bir mesele olup, tatmin yeri yalnız ve yalnız aile hayatı ile gerçekleşebilir.

SON KELAM: