ergonomiye giriş

8/6/2019 ergonomiye giri

1/185

ERGONOMYE

GR

Uzm Dr. Aye Krlmaz


2/185

Latincede;Ergon= alma, Nomikos = Yasa

Ergonomi= alma yasas (Kurallar) Ergonomi konusundaki almalar ekonomikkkenlidir.

Salt olarak verimliliin artrlmas amalanmtr.nsann verimini artrmak; makine temposuna ayakuydurmasn salamak, daha fazla retim,daha ok kr...


3/185

Konunun genel amac

Katlmclarn, ergonomi ve i fizyolojisikonusunda temel kavramlar bilmelerini veiyerinde ergonomik dzenlemeler vealma ortam tasarmlar hakknda bilgisahibi olmalarn salamaktr.

renme Hedefleri Ergonomiyi ve temel kavramlarn tanmlar. Ergonomik risklerin etkilerini belirler.

Ergonomik risklerin nlenmesinde yaplacakalmalar aklar.


4/185

Konunun alt balklar

alma yaam ve ergonomi fizyolojisi vebiyomekanik Antropometri ve almaortam tasarm

Bilgi teknolojisine dayal ergonomikdzenlemeler

Gvenlik tekniine dayal ergonomikdzenlemeler

Ofis ergonomisi lgili mevzuat


5/185

ERGONOM

Ergonomi insan performansn, saln,gvenliini ve i doyumunu gelitirmeyi

amalamaktadr.

Bu sadece ara gere ve donanmn uygun

biimde yaplmas, alma ortamnn

dzenlenmesiyle deil iin sosyal ynnndeerlendirilmesiyle birlikte salanr.


6/185

in sosyal yn kiilerin ileriyle ilgili duygular,

onlarn beklentileri ve ie dnk gdleri, dier

alanlarn onun performans zerindeki etkileriyle

balantldr.

Ergonomi, alann temel sorunu olarak kiinin sosyal

ve psikolojik gereksinimlerini gz nne

almamaktadr.


7/185

Ergonomi; "allan ve yaananevrenin insanzelliklerine

uygun olaraktasarmlanmasalmas" disipliniveya

"insan ilealma yerievresiarasndaki ilikinin bilimsel

incelenmesi" olarak


8/185

ERGONOMNN AMACI:

mobilyalar,elaralar,ekipmanlar,

iingereklilikleriiyeri evresi

........

insan lleri,yeteneklerikstllklarbeklentileri.........

Temel ilke: Uyumluluk

evreyemdaheleet nsangzlemle


9/185

Ergonomi bilimininamalar: nsanlar tarafndan kullanlan ara

gere ve dzeneklerin kullanmetkinliinin artrlmas

Gnlk hayatta karlalan insan

kullanmna ve etkileimine ak olanher eyin insana uygun tasarmyla: nsan performansnn artmas nsan gvenliinin salanmas

nsan salnn korunmas veiyiletirilmesi nsan mutluluunun ve doyumunun

salanmas amalanr.


10/185

Ergonomi bilimininamalargznnealndndaergonominin;

1.Sadecedenetimlisteleriverehberlerinuygulanmasndan ibaretolmad,

2.Sadecetek bir bakasyadayaklamn

szgelimisadecemhendislik bakasylatasarmyapmaanlamnagelmedii,bilinmelidir.


11/185

Bu ama(lar)a ulamak iin ergonomibilimi birok bilimle i ie almak

zorundadr.

Multidisipliner bir bilimdir.


12/185

ERGONOMYOLUTURAN BALICA BLMLER Antropometri Fizyoloji ve Biyomekaniktir.

Dierkatkda bulunan bilimler: Fizyoloji, biyoloji Fizik Psikoloji Enformasyon bilimleri Adli tp statistik letme yntemleri Tasarm Ynetim psikolojisi Sosyoloji Mhendislik sistemleri


13/185

alanlarn yetenekleri ile

i ve alma koullar arasndaki

uyumu salayan bilim

OSHA: Avrupa Sal veGvenliiAjanstanmlamas


14/185

1-Fizikselergonomi

2-Organizasyonelveynetimselergonomi

3-Biliselergonomi

Ergonomininsnflandrlmas


15/185

(Fiziksel evrenintasarm;(Grlt(Aydnlatma(Titreim(Istma ve havalandrma

(Kimyasal zararllar(SalkveGvenliktasarm;(Yaralanma riskleri ve kontrol(El ile tama(

Koruyucu ara gere(Performans modelleme(Vcut konumunun incelenmesi(Uzanma mesafesi(M

hendislik antropometrisi(Ekran n al alar

1. FizikselErgonomi


16/185

(alanlarn katlm(Teknoloji ynetimi ve organizasyonel deiim( programlama(Performans modelleme(

Toplam kalite ynetimi(Sosyo-teknik organizasyon tasarm(Proje ynetimi(Ynetim deiimi

(Bilgisayar destekli ynetim(Bakmda insan esi(Ynerge ve standartlar(Katlmc ergonomi

2. Organizasyonel/ynetimselergonomi


17/185

Algsal-Bilisel Ergonomi: Asl alma alan gsterge dizayndr.

Hata olasln en aza indirmek hedeflenir. Kumanda, kontrol dmeleri, uyar zilleri,

sinyaller, joystickler, direksiyon ve ara-uakgstergeleri

3. Bilisel Ergonomi


18/185


19/185

alma ortamnda insan esinin

(Gvenliini salamak,

(

Verimliliini artrmak ve

( koullarn iyiletirmektir.

Ergonominin Temelamac;


20/185

nsanlarn

(Anatomik

(Antropometrik zelliklerini

Fizyolojik

(Kapasite ve

(Toleranslarn

Tmfaktrlerinetkisi ileoluabilecek;

(Organik stresleri

(Psiko-Sosyal stresleri

Neleridikkatealr?


21/185

( nsan uyumu

(

Ortam nsan uyumu(Donanm nsan uyumu

(Sistem nsan uyumu

(nsan nsan uyumu

(yeri evre

Ergonomi bunlarla ilgilenir


22/185

Ergonomi bilimi insan evresindeki streslerle ilgilenir.

Bu stres ounlukla iyerlerindedir.


23/185

Antropometri

nsan vcut llerinin istatistiksel

karakteristikleri ile ilgilenir.

Antropometrik veriler elbise mobilya, makine, el aletleri

ve tezgah dizayn iin ok nemli bilgiler salar.


24/185

Ergonominin bileenleri

(Antropometri

(Fizyoloji

(Psikoloji

(Mhendislik

(Enformasyon

(Organizasyon

(SG


25/185

nsann vcut lleri ile retim aralar ve almaortamnn uyum iinde olmasn salamay amalar

Antropometrikllerinkullanldtemel

tasarmlar(alma yeri ykseklii

(Vcut duruu

(Grme as

(alma alan genilii

Antropometri


26/185

Antropometri


27/185

Antropometri


28/185

Antropometri


29/185

Antropometri


30/185

Antropometri


31/185

Antropometri


32/185

Antropometri bunlarla ilgilenir


33/185

ANROPOMETRKVERLERDEN

YARARLANILMAZ SE:

KAS SKELET SSTEMNJRLER,

YORGUNLUK ....SORUNLARI ORTAYAIKAR.


34/185

YORGUNLUK VEDNLENME

Yorgunluk, bir ok durumun tanmlanmas iinkullanlmaktadr:

1. Dikkatte azalma

2. Alglamann yavalamas ve azalmas

3. Gdlenmede azalma

4. Fiziksel ve mental performans hznda azalma

5. Ayn ktnn salanabilmesi iin daha byk oranda

enerji harcanmas6. Kntlk, yorgunluk ve irritabilite duygusu.

Gnlk yaamda yorgunluk deiik kaynaklarn birikiminebal olarak meydana gelmektedir.


35/185


36/185

ALIIRKENARAVERME


37/185

Wyatt ve Fraser (1928) elle sigara sarma iinde

alanlarda yaptklar bir aratrmada bu durumudeerlendirdiler. nce sigara sarlmakta sonra sigaralarnucu makasla kesilmektedir. Be farkl durum test edildi:

1. Sigara sarma sonra kesme, istee gre.

2. Bir saat sarma bir saat kesme

3. 1, 5 saat sarma, 1, 5 saat kesme

4. 3 saat sarma ve 3 saat kesme

5. Btn gn kesmeksizin sigara sarma.

En yksek verimin 2 ve 3 uygulamasnda olduu 4 ve 5uygulamalarnda verimin dt gzlenmitir.


38/185

1. nsan ve evre etkileiminin

bilimsel olarak incelenmesi Elde edilen sonularn tasarm ve

uygulamalar iin kullanlmas

Ergonomik almalarn

2 boyutuvardr


39/185

Sistemler;

(Antropometrik llere

(Anatomik Fizyolojik zelliklere

(Yeteneklere Becerilere

(Kendisini gelitirmeye

(Yanl telafi etmeye

uygun olmaldr

Ergonomik tasarmlardagz nne alnacak hususlar;


40/185

(nsann meslek hastal ve i kazas riski en az olmal

(Zorlanma dzeyi mesai boyunca srdrlebilir olmal

(Tehlike sinyallerinin zel bir ayrdedilebilirlii olmal

( Sinyaller; Kolay alglanabilir, anlalabilir ve yorumlanabilir olmal

(Birbirleri ile ilgili kumanda elemanlar birbirlerine yakn olmal

(Sistem iindeki nesneleri tutma ve tamak kolay olmal

(Tehlike annda hzla yer deitirmek olanakl olmal

(evre koullar ergonomik snrlar iinde olmal

(Yaplan i tekdze olmamal

(Sosyal ve kiisel gereksinimleri karlamal

Ergonomik tasarmlardagz nne alnacak hususlar;


41/185

%90

%5 %5

nsanlarn yapabilecekleri :Yetenek ve becerileri

nsanlarn yapamayacaklar :Yapabileceklerinin snrlar

nsanlarn yapmak istedikleri :Yapmak iin motive olduklar

Tasarmlarda %90 lk dilim dikkatealnr


42/185

retim sistemleri tasarmlarnda ve iletimindeergonomik faktrler dikkate alnmazsa;

Verim azalr

Kayp zamanlar artar

Devamszlklar ve iten ayrlmalar artar

le ilgili hatalar artar

kalitesi deralanlarn fiziksel ve psikolojik sorunlar artar

kazalar Meslek Hastalklar artar

ERGONOMK AIDAN NSAN


43/185

Hcreler Dokular Organlar Sistemler

(Dokunma duyu sistemi:Deri (rt sistemi)

(skelet- kas sistemi (hareket sistemi)

(Solunum sistemi

(Kalp dolam sistemi

(Sindirim sistemi

(Boaltm sistemi

(Sinir sistemi

( salg sistemi (endokrin)

(reme sistemi

nce vcudumuzu tanyalm


44/185

Vcudumuzu tanyalm


45/185

Vcudumuzu tanyalm


46/185

Bu sistemler bir btn iinde alrlar ama

(skelet sistemi

(Kalp dolam sistemi

(Solunum sistemi(Sinir sistemi alma srasnda n plana kar.

(nsan vcudu dinamik bir yapya sahiptir.

(Ya ve evre koullar ile deiim iindedir.

(Zamanla kas gc azalr,

(Grme yetenei azalr,

(itme yetenei azalr.



47/185

Vcudumuzu tanyalm


48/185

Vcudumuzu tanyalm


49/185

Vcudumuzu tanyalm


50/185

Ntral pozisyon (yi) Yer ekimi olmasayd,

vcudumuzun alaca pozisyon

Tekrarlayc basklarn en azolaca vcut pozisyonu

Statik pozisyon (Kt) Kan akm zorlandnda adale

gszl ortaya kartanpozisyon

Temel kavramlar


51/185

Boyun dz

Omuzar gevek

Dirsekler yanda

Bilekler ntral

Srtta S erisi

Ntral durular


52/185

alan insan;(Bedensel

(

Zihinsel enerji harcar.(Aslnda Zihinsel+Bedensel)

kazalar daha ok;Bedensel arlkl almalardaortaya kmaktadr.

ERGONOMK AIDAN NSAN


53/185

alma srasnda insanda meydana gelen deiikliklerSolunum sisteminde;O2 tketimi 0,5 lit./dak 5 lit./dak.ya kadar kabilir

Kalp dolam sistemi:(O2 gereksinimi artar

(Kalp atm hz artar

(Tansiyon ykselir

(Dinlenme srasnda kann %15-20 si kaslara giderken(alma srasnda %75-80 i kaslara gider

(Beyine giden kan azalr

(Bbreklere giden kan azalr



54/185

Statik Kas Kaslmas

Adale Gerginlii

Kan akm Zayflar

Adale Beslenmesi Azalr

Atk (laktik asit) seviyesi artar

Adale Ars/ Gszlk

Yaralanma / Yetersizlik

Occupational Health & Safety Unit

Adale rahatszl nasl olur?


55/185

nsan gn boyu yaarken ve alrken enerji harcar(ya, boyu, kilosu ve cinsiyetine gre deikendir.)

(Yaama pay enerjisi (YPE)Erkek iin: KiloX24 = 1680 Kcal/gn (70 kg iin)saat ba 1Kcal enerji harcar varsaylrsaKadn iin : KiloX24=1400 Kcal/gn (60 kg iin)

(Serbest zaman pay enerjisi (SZPE)Uyank kalnan 16 saat iin 0.6 Kcal/saat zerinden

70 kgX16X0.6=672 Kcal

( pay enerjisi (PE)

Toplam harcanan enerji= YPE+SZPE+PE(

Ya(Boy(Kilo(Cinsiyet(in nitelii

Harcadmz enerji


56/185

(alma yntemi

(alma pozisyonu

(alma temposu

(Alet tasarmlar

Enerji tketimineetki eden faktrler


57/185

(Cinsiyet

(Ya

(Antropometrik zellikler

(Yetenekler

(e alma hareketleri

(evresel faktrler

(Alglama

(Gdlenim (motivasyon)

Performans etkileyen faktrler


58/185

rnek:

Dakikada 7 Kcal gerektiren i yapan biri iin

DSY=[(7/4) -1]X0.1 =0.758 saat alan biri; 8X60=480 dak. alr.

480 X%0.75=36 dak dinlenme sresi ortaya kar.

Dinlenme sreleri hesab

KCal/Dak

41 X0,1Dinlenme sresi yzdesi=


59/185

%80-90 ORANINDA GZ LE ALGILARIZ

VCUDUMUZUNEN OK ZORLANAN BLM GZDR

Gzlerimiz


60/185

Gzn;

(Uyum

(Dzenleme (akomodasyon)

(

Tespit (grntleme)Olmak zere 3 temel fonksiyonu vardr.

Bu fonksiyonlarn zorlanmadan yerine getirilebilmesiiin alma ortamnn uygun ekilde

aydnlatlmas gerekmektedir.

Organizmann en ok zorlanan blmnn

gz olduu sanlmaktadr.


61/185

Grmeyi etkileyen etkenlerKiisel etkenler

(Grme as

(Bakma sresi

(Grme keskinlii

evresel etkenler

(Cisim ile zemin arasndaki kontrast

(Zemin kll(Zeminin yaps ve rengi

(Baklan cismin karmakl ve glge

(Ortamdaki renkler

Gzlerimiz


62/185

Gzn en iyi grebilecei bak as:

Yatay eksenden 300-400 aasdr.

Baklan objedeki hareketlilik;

Gzn yorulmasna neden olur.

Gzlerimiz


63/185

Kontrast:

Cisim ile zemin arasndaki kontrast,

cisim ve zeminin sahip olduu

yanstma katsaylar dikkate alnarak belirlenir.

KC=Cismin yanstma katsays

KZ=Zeminin yanstma katsays

KC

KZKZ

Kontrast >1 ise grme iyi olur.

bants ile bulunur.

yi grebilmek iin;


64/185

Uygun aydnlatma nasl olmaldr?Aydnlatma trnn seimi

(Doal aydnlatma

(Yapay aydnlatma

Aydnlatma ara ve trnn seimi

Aydnlatma ara ve lamba saysnn seimi

Aydnlatma aralarnn dzeninin saptanmaseklinde planlama yaplmaldr.

Aydnlatma


65/185

Doal aydnlatma =Gne ile yaplr

Yapay aydnlatma=Ik kaynaklar kullanlarak yaplr

(Genel aydnlatma

(Genel aydnlatma ile destekli yresel aydnlatma

(Yresel aydnlatma

Aydnlatma


66/185


67/185

Sa elini kullananlar iin k arkadan ve soldan gelmelidir.Buradaki ama:

(Yansmalar

(Glgeleri ve

(

Parlamalar engellemektir.

Aydnlatma aralarnda dzen saptama:

Aydnlatma


68/185

Aydnlatma

AYDINLATMA KURALLARIAydnlatma aralarndan kan k nlar direkt veya yansyarakgze gelmemelidir.Yapay aydnlatma doal aydnlatmaya yakn olmaldr.alma alannda keskin glgeler olumamaldr.Aydnlatmada titreim (prldama) olmamaldr.


69/185

AYDINLATMA KURALLARIObje ile obje fonu arasnda

maksimum kontrast olmaldr.

SONRANCE

Aydnlatma


70/185

Aydnlatma


71/185

Aydnlatma


72/185

Dorular ve Yanllar

Ergonomide ilk i


73/185

Direk gelen k Yansyan k

Ergonomide ilk itehlikeleri belirlemektir.

Ergonomide ilk i


74/185

Ergonomide ilk itehlikeleri belirlemektir.

Ergonomik Bozukluklara


75/185

(Birikici travmaya bal bozukluklar

(Tekrarlayc hareketlere bal bozukluklar

( ile ilgili Kas skelet hastalklar

Ergonomik Bozukluklarabal rahatszlklar


76/185

Gnlk aktivitelerde veya alma srasnda uygun olmayan ve

srekli tekrarlanan adale hareketleri sonucu ortaya kan

rahatszlklardr

Tekrarlayc hareket rahatszlklar nedenleri:( Ar g harcama( Yanl duru pozisyonu( Adale gszl(

Sinir / dokulara bas( Durup dinlenmeksizin yaplan hareketler( Bklme, burulma vb trden uygunsuz pozisyonlarda alma

SKaynak: (National Institute of Neurological Disorders and Stroke )

Tekrarlayc hareket rahatszlklar

e bal


77/185

( evre ve alma koullar Kas skelet rahatszlklarnbelirgin olarak artrr

( Kas skelet rahatszlklar nedeniyle,

alma koullarnn daha da ktletiini hissederiz

e balKas skelet rahatszlklar


78/185

Kas skelet rahatszlklarnn

ortaya kma olasln artran veyavar olan rahatszlklarn azmasna

neden olan bileenlerdir

Risk faktrleri


79/185

( Tekrarlama

( Kuvvet harcama

( Gl efor harcama

( Kt duru

( Statik duru( Temas bass

( evresel faktrler

( Psikososyal durum

( Sigara iimi

( Tbbi faktrler

( Alkanlklar

( Spor

Risk faktrleri

Riski saptayamazsan nlem alamazsn


80/185

Tekrarlayan hareket: Parmaklar & bilekler Klavye/tu kullanm

Statik alma : Beden, boyun, omuz Mouse, monitor, telefon

Zorlayc hareket : Ar yk kaldrma

Contact stresses : El bilei ve nkol alma yzeyi ve klavye

kenar ile temasZorlayc postur : Boyun fleksiyonu, Monitor gereinden aada

Boyun ekstensiyonu Bifokal gzlk-lenskullanm

Boyun deviasyonu Telefonnkol rotasyonu, Mouse, klavyeye eriimBilek deviasyonu Mouse, klavyeye eriim

Ara vermeden srekli (uzam) almaZamannda i yetitirme kaygs

Daha ok kazanma arzusu

KAS-SKELET SSTEM HASTALIKLARINDA RSK FAKTRLER

p y



81/185




82/185


Ri ki t l l


83/185


Ergonomi stresi azaltma sanatdr.


84/185




85/185



86/185

g



87/185

g



88/185

g



89/185

Ergonomik iyiletirme

SONRANCE

Tekrarlama


90/185

( Klavye ile; parmak hareketleri( Fare ile; El Bilek hareketleri

( Ekran karsnda ba hareketleri

( Gzle odaklama

Tekrarlama

Kuvvet harcama


91/185

( Kaldrma

( Tama

( tme

( ekme

( Gsz beden

Kuvvet harcama

Gl efor harcama


92/185

( Tutma

( Kavrama

( Tulama

( Fare

( Yazma

Gl efor harcama

Zorlayc Kt duru


93/185

( Gsz beden

( Bkk beden

( Sarkk duru

( Boyun Ense bkk

( Bkk bilek

( Yukar uzanma

Zorlayc Kt duru

Statik duru


94/185

Statik duru

( Uzun sre ayakta durmak

( Uzun sre oturmak

( D

esteksiz srt

( Desteksiz kollar

( Boynu dndrmek - bkmek

( Bir noktaya sabit bakmak

Temas Bass


95/185

Temas Bass

( Serbest durumda iken,

( nkol( El Bilek

( Sert veya keskin yzeylere temas eder ve sinirlerde,adalelerde ve damarlarda hasar olabilir

evresel etkenler


96/185

( Oturu

( alma yzeyi

( Depolama

( Aydnlatma

( Hava kalitesi

( Grlt

( Kiisel

evresel etkenler

Psikososyal etkenler


97/185

( Dier alanlarla ilikiler

( tatmini

( alma kltr

( Zaman basks

( Elektronik izleme

(

Performans lm

Psikososyal etkenler

Sigara iimi


98/185

( Damarlarda kaslma

( Oksijen azalmas

( ksrk (mekanik zorlanma)

Sigara iimi

Tbbi faktrler


99/185

( nceki rahatszlklar

( Hastalk

( Domalk veya kaltsal

Tbbi faktrler

Alkanlklar ve spor


100/185

Alkanlklar ve spor

Btn paralarn uygunluu


101/185

( Oturma ekli ve dzeni

( alma yzeyi

( Klavye Fare

( Ekran( Telefon

( lave aksesuvarlar

( alma stirahat sreleri

( Elle malzeme tama

Btn paralarn uygunluu

Ergonomik oturma


102/185

Ergonomik oturma

Oturarak almada ergonomik kurallar

(Tm alanlara rahatlkla ulaabilmeli ve bu srada;( Vcut eilip bklmemeli

(yi oturma pozisyonu;(nndeki ve yanndaki alma alanna kar dik olmal

(alma masas ve sandalye iyi dizayn edilmeli;(alma dzeyi ve dirsek ayn hizada olmaldr

(Srt dik ve omuzlar rahat olmaldr

(Ayarlanabilir destekler kullanlmaldr(Dirsekler(Eller(Kollar

Kabul edilebilir pozisyon


103/185

Kabul edilebilir pozisyon

(D

ik oturma(Uyluk aaya(Uzanmak(Dikilmek(Daima bu pozisyonlarda hareket

Ergonomik oturma


104/185

( Kalalar dizden yukar seviyede

( Ayaklardan destek

( Bel hizasndan destek

( Bel dik veya hafife eik

( Kollar gevek ve destekli

g

Dorular ve Yanllar


105/185

o u a e a a

Dorular ve Yanllar


106/185

Dorular ve Yanllar


107/185

Dorular ve Yanllar


108/185

alma alanmz


109/185

(

e uygun olarak dzenlenmeli( Ykseklikler ayarlanabilir olmal

( Okuma Yazma yzeyi dirsekten 5 Cm. yksekte olmal

( Klavye Fare direk hizasnda olmal

Dorular ve Yanllar


110/185

Ekran


111/185

( Gzlerden 50 60 Cm. uzakta( Gz seviyesinde veya hafif aada

( Dorudan karmzda

( Parlak k veya yansmalardan kann

Klavye Fare


112/185

( Dirsekle ayn hizada veya hafife yksek

( Doal bilek duruu( Gevek omuz

( Hafif dokunma

y

Donanm alternatifleri


113/185

( ki paral klavye

( Deiik klavye tasarm

( zleme topu

( Dokunmatik

( Kvrk fare

( Daima tutarak

Dorular ve Yanllar


114/185

Telefon


115/185

( Ba ve omuz arasna sktrarak konumayn( Ahizeyi aktif olmayan elinizde tutun

( Gerekirse, kulaklk veya el seti kullann

Ba ykseklii


116/185

Ba ykseklii:

(En uzun boyluya gre ayarlanmal / hazrlanmal

(Ekran ve kontroller gz seviyesinin altnda olmaldr

(nk aaya doru daha rahat baklr

Dorular ve Yanllar


117/185

Ba ykseklii


118/185

Ergonomik tasarmlar


119/185

Omuz ykseklii:

(Kontrol panelleri insann beli ile omuz arasnda olmaldr

(Sk kullanlan cisimler ve malzemeler;

(Omuz seviyesinin stnde olmamaldr!

Dorular ve Yanllar


120/185

Ergonomik tasarmlar


121/185

Kol uzanma mesafesi:

(Malzemeler en ksa kolun yetiebilecei uzaklkta olmal vemalzemelere uzanrken eilme veya bklme yaplmamaldr

(Uzun boylular malzemelere ularken aaya doru eilmemelidir

(Malzemeler vcudun n ksmna yakn olmaldr

Dorular ve Yanllar


122/185

Dorular ve Yanllar


123/185

Ergonomik tasarmlar


124/185

Dirsek ykseklii:

(alma yzeyi ykseklii yaplan iin niteliine gre ayarlanarakmasann altnda veya stnde olmaldr.

Ergonomik tasarmlar


125/185

El ykseklii:

(Kaldrlan malzemelerin el ve omuz ykseklii arasnda olduunadikkat edilmelidir.

Dorular ve Yanllar


126/185

Dorular ve Yanllar


127/185

Dorular ve Yanllar


128/185

Dorular ve Yanllar


129/185

Ergonomik tasarmlar


130/185

El bykl:

(Kullanlan ara gereler ele tam olarak oturmaldr

(Byk eller iin byk(Kk eller iin kk malzemeler seilmelidir

(Byk eller iin yeterli hareket alan salanmaldr

Dorular ve Yanllar


131/185

Dorular ve Yanllar


132/185

Dorular ve Yanllar


133/185

Dorular ve Yanllar


134/185

YANLIDORU

Dorular ve Yanllar


135/185

Dorular ve Yanllar


136/185

Dorular ve Yanllar


137/185

Dorular ve Yanllar


138/185

Dorular ve Yanllar


139/185

Ergonomik tasarmlar


140/185

Ayak uzunluu:

(Sandalye ykseklii ve alma yzeyi ykseklii (masa veyatezgah) bacak uzunluuna gre ayarlanmaldr.

(zellikle uzun ayakllar iin rahat hareket edebilecei veuzanaca yeterli alan braklmaldr.

(Ayarlanabilir ayak koyma (istirahat) sayesinde ayaklarsarkmaktan kurtulacak ve vcut pozisyonu kolay deiebilecektir.

Ergonomik tasarmlar


141/185

Ayakta almaOlanakl ise uzun sreli ayakta alma nlenmelidir

Uzun sre ayakta alma srt arsna, ayaklardaimelere, kan dolam sistemlerinde problemlere vekas yorgunluklarna neden olur.

(Yz ie dnk olmal,

(Vcut ie yakn olmal,

(Eer bir tarafa dnlecek ise bel ve omuzbklerek

deil, ayaklar zerinde dnlerek salanmal.

Dorular ve Yanllar


142/185

Dorular ve Yanllar


143/185

Dorular ve Yanllar


144/185

Dorular ve Yanllar


145/185

Tama Kaldrma stifleme


146/185

Tama mesafesini en aza indirilmeli(alma alann yeniden dzenleyin

(retim ve depolama alann yeniden planlayn

Tanmas gerekli yk says azaltlmal(Yk tama iin daha fazla kii grevlendirin

(Mekanik yardm kullann

(Depo ve alma alann yeniden gzden geirin

Tama srasnda vcudun dnmesini engellenmeli(Yk daima vcudun nnde bulunmaldr

(Tm vcutla birlikte dnmek iin yeterli alan olmaldr

(Vcut ekseni zerinde deil ayak hareketi ile dnlmelidir

6 Nokta Kural


147/185

1 2 3 4 5 6

-Yk tanmak 5-Yk vcudumuza yakn tutarak

2-Asimetrik yaklamak ayaklar ile dnmek3-Dizlerin zerinde yaylanarak eilmek 6-Yk yerine koymak

4-Yk apraz olarak kavramak ve

Dizler zerinde kalklmak



148/185



149/185



150/185



151/185



152/185



153/185



154/185



155/185



156/185



157/185

DORU KAVRAMA-DORU KALDIRMA



158/185



159/185



160/185

OKSJEN HARCAMA KAPASTELER

DVT iin Riskli Gruplar:

EKONOMK SINIF SENDROMU (DVT)


161/185

DVT iin Riskli Gruplar:

Alkol kullananlar 40 ya st Hamileler Daha nce varis ikayeti olanlarYakn zamanda karn veya bacak ameliyat geirenler

Doum kontrol hap kullananlarSigara ienler imanlar ve susuz kalan kiiler

DVT BelirtileriBacaklarda hassasiyet ve kzarklkAr ve atePht bacaktan kopup akcierlere giderse, gs ar ve solunum skmas

EKONOMK SINIF SENDROMU (DVT)


162/185

DVT Korunma

Yolculukta bol su iilmeli saatten uzun yolculuklarda koridorda yryerek ya da egzersizyaplmalSigara ve alkol kullanlmamaldr.

Ergonomik ofis tasarm en yksek konfor ve performans iin gereklidir.


163/185

Uygun bir donanm yerleiminde:


164/185

Ara, gere ve donanmyerleiminde;

kullanm skl,ilevsellik vekullanm sras ilkeleri

ok nemlidir.

yg y

-Aralar kolayca farkedilebilmelidir.

-Aralarn sistemdeki rollerine grealglanabilmeleri gerekir.

-Donanm kolay kullanlmaldr.

-Donanm amaca uygun olmaldr.

-zellikle kriz dnemlerinde hatalar ve

yanlmalar nlenmelidir.

alma alan (yzeyi) tasarmBir alma ortam alann dengeli vcut pozisyonunun devamn salamaldr.Ayakta dururken veya otururken omurga ayn pozisyonda olmaldr.alana rahat hareket olana veren alma ortam olmal


165/185

Tasarm:Dengeli pozisyonda almann deiik ekillerini sunan bir i dzenlemesi gereklidiralan zorlayan pozisyonlar ncelikle tasarlanmalZorlayc pozisyonlar olmamalalma yzeyinde btn gerekli materyaller olmalKolay eriilebilir uzaklkta kullanm srasna gre olmalOtururken ar yk kaldrma ve tama uygulamalar yaplmamalBak as ban ev omurgann dik durmasn salayacak ekilde olmal

Iklandrma sistemi;iyi bir genel aydnlatma salamal,Gerekli olan yerlerde masa aydnlatmas salamalYansma, parlama ve kamamay nlemeli

El ara -gere ve ekipmanlar; omuza bask yapabilecek, kontak strese neden olabilecekAr el aralarndan kanmal,Uygunsa kol destei gereklidirAyak destei olmalDiz arkasna bas engellenmeli

OFS ERGONOMSKEND KENDN DEERLENDRME EKLST

Bu eklistin amac sizin bilgisayar kullanmnzla ilgili olarak oluabilecek risklei saptamak ve


166/185

Bu eklistin amac sizin bilgisayar kullanmnzla ilgili olarak oluabilecek risklei saptamak ve

ne gibi iyiletirmeler yaplacana yol gstermektir.

BLM A: Nasl bir bilgisayar kullancssnz?

Bilgisayarda ne tr iler yapyorsunuz? E-mail gnderme alma Srekli yaz Grafik Word ilemci nternet ve surf Program Veri girii

Bilgisayarla gnde ne kadar alyorsunuz? 3 saatten az 3-5 saat 5 saatten fazla

Bu ite ne zamandan beri alyorsunuz? .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Eer 5 ylda az ise nceki iinizi tarif ediniz. : .

BLM B: VcutAadaki vcut blgelerinden herhangi birinde rahatszlnz var m? Boyun arkas Omuz Srt Dirsek n kol Bilek Parmak Gzler Uyluk Diz Bacak Ayak ve bilei

BLM C EKLST



167/185

BLM C: EKLST

Bacak ve Srt:Yeterli ayak boluunuz var m ?Sandalyeniz ayarlanabilir zellikte mi?Ayaklarnz yere veya destee dz bir ekilde temas ediyor mu?Vcut uyluk as 90 dereceden fazla m?Bel destei var m ve uygun kaviste mi?Sandalyenizle diz arkas arasnda 3-10 cm. boluk var m?

Ba ve boyun:Monitrnz uygun ykseklie ayarlanm m? (gz seviyesinde veya hafife aada olmal)Monitr tam karnzda ve bir kol boyu uzaklkta m?Dokuman tutaca kullanyorsanz bilgisayarn tam yannda m yoksa monitrn nnde mi?

Evet HayrEvet Hayr

Evet HayrEvet HayrEvet Hayr

Evet Hayr

Evet Hayr

Evet HayrEvet Hayr

K l bil k l



168/185

Kol bilek ve el:Klavye ve mouse bilekten hafif aaya ayarlanm m?

Mouse ve klavye kullanrken bileklerde zorlanma hissediyor musunuz?Bilek desteklii kullanabilirsiniz?Mouse klavye seviyesinde mi?Omuzlarnz alrken gevek mi?

Gzler:Monitrn konumu gz kamatrc veya yanstan bir yerde mi?Kullanlan fontlar net okumaya uygun mu?Ortamda yeterli aydnlatma var m?

Dier konular:Sk kullandnz ara gere malzemeler kolay eriilebilir uzaklkta m?Gn boyunca yapabileceiniz alternatif ileriniz var m?Gn iinde kk molalarla germe egzersizleri yapyor musunuz?Ortam scaklk ve grlt dzeyi uygun mu?alma masas-birimi birden fazla kii tarafndan kullanlyorsa kiiye greayarlanabilirmi?

Dier neri ve grler: .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Evet Hayr

Evet HayrEvet HayrEvet HayrEvet Hayr

Evet Hayr

Evet HayrEvet Hayr

Evet HayrEvet Hayr

Evet HayrEvet HayrEvet Hayr

Tekrarlayan hareket: Parmaklar & bilekler Klavye/tu kullanm

Statik alma : Beden, boyun, omuz Mouse, monitor, telefon

KAS-SKELET SSTEM HASTALIKLARINDA RSK FAKTRLER


169/185

, y , , ,

Zorlayc hareket : Ar yk kaldrmaKontakt stres : El bilei ve nkol alma yzeyi ile temas

Zorlayc postr : Boyun fleksiyonu, Monitor gereinden aadaBoyun ekstensiyonu Bifokal gzlk-lens

kullanm

Boyun deviasyonu Telefonnkol rotasyonu, Mouse, klavyeye eriimBilek deviasyonu Mouse, klavyeye eriimAra vermeden srekli (uzam) alma

Zamannda i yetitirme kaygsDaha ok kazanma arzusu

Riskli alma koullar:Uygun olmayan klandrmaSouk ortam (20-24-26 oC), Nem (%30-60)Titreim, Grlt, Basn, Elektromanyetik alan vb. fiziksel

olumsuzluklar

Kiisel zellikler:

nsan lleri


170/185

YaEitim

Cinsiyet

Hamilelik

Solaklk

Psikolojik durum

Alkol kullanma

Sigara kullanma

RSKL OTURMA POZSYONLARI


171/185

Sandalyede ok yksekte oturmak(bel ve boyun injrisi),Ban ne eilmesi, (Boyun injri)Bel destei olmadan oturmak(Bel ars)Kollar ykarda almak(omuz travmas)

Bilek eik pozisyonda almak(bilek, omuz ars)nkol destei olmadan almak(bel-omuz ars)

Kk sandalye


172/185

Bacaklara giden kan akmn engeller, venz gllenmeye yol aar

Oturma yerinde normalden fazla bask yapar ve konforu bozar organlara baskya neden olur

Bel desteinin kullanlmasn engeller ve bel ars ve injriye neden olur

Omugada oluan gerilim nedeniyle srtta gerilme ve injriye neden olabilirBa ne doru zorlad iin boyun zedelenmelerine yol aabilir.

Omuzu zorlar ve arya neden olabilir.

Genel vcut yorgunluuna neden olabilir.

Yksek masa


173/185

deal oturma pozisyonu:Keep the joints such as hips, knees and ankles open slightly (more than 90). Keep the upper body within 30 of an upright position.

Always keep the head aligned with the spine.Keep upper arms between vertical and 20 forward.Keep elbows at an angle between 90 and 120.Keep forearms between horizontal and 20 up.Support the forearms.


Keep the joints such as hips, knees and ankles open slightly (more than 90). Keep the upper body within 30 of an upright position.Always keep the head aligned with the spine.Keep upper arms between vertical and 20 forward.Keep elbows at an angle between 90 and 120.Keep forearms between horizontal and 20 up.Support the forearms.


174/185

Kala, diz ve bilek alar90 daha fazla olmal

Beden as 30 denfazla olmamal

st kol yere 20 a yapmalDirsek as 90 ila 120 olmalnkol yere 20 - paralel durmal

n kol destei olmal

Ba omurgann devamdr.Bilek nkolun devamdr.

deal bakma as :Keep the joints such as hips, knees and ankles open slightly (more than 90). Keep the upper body within 30 of an upright position.



Keep the joints such as hips, knees and ankles open slightly (more than 90). Keep the upper body within 30 of an upright position.Always keep the head aligned with the spine.Keep upper arms between vertical and 20 forward.Keep elbows at an angle between 90 and 120.Keep forearms between horizontal and 20 up.Support the forearms.


175/185

alma yzeyinde bak as 10 ile 30 deimelidir.

BLGSAYARLA ALIMA ARTLARIBLGSAYARLA ALIMA ARTLARI


176/185

Strateji Gelitirme Daire Bakanl \ Ynetim Bilgi Sistemi ube Md.

Bilgisayarla almadaBilgisayarla almadabak ynbak ynbelgebelge ekranekran masamasaarasnda srekli deitiindearasnda srekli deitiinde

oturma yeri olarak eksendenoturma yeri olarak eksendendnebilen, yksekliidnebilen, yksekliiayarlanabilir, kolakl veayarlanabilir, kolakl vedevrilmeye kar gvenli 5devrilmeye kar gvenli 5

tekerlekli sandalyelertekerlekli sandalyelerkullanlmaldr.kullanlmaldr.

alma esnasnda ayaklar ve bacaklar iinalma esnasnda ayaklar ve bacaklar iinyeterli hareket alan bulunmalyeterli hareket alan bulunmal


177/185


yeterli hareket alan bulunmalyeterli hareket alan bulunmal

ve alma yzeyi yanstma katsays % 30ve alma yzeyi yanstma katsays % 30 5050olmaldr.olmaldr. alma masas sabit ise alt kenarnn yerdenalma masas sabit ise alt kenarnn yerdenykseklii 68 cm, ayarlanabilir ise 64ykseklii 68 cm, ayarlanabilir ise 64--74 cm74 cmarasnda olmaldr.arasnda olmaldr. Klavye ortasnn yerden ykseklii 71Klavye ortasnn yerden ykseklii 71--74 cm74 cm

olmaldr.olmaldr. Sandalye ve arkalk ykseklii otururken kolaycaSandalye ve arkalk ykseklii otururken kolaycaayarlanabilir olmaldr.ayarlanabilir olmaldr. Oturma ykseklii kollarn mmkn olduuOturma ykseklii kollarn mmkn olduukadar az gerginkadar az gergin

ve yatay olmas salanmaldr.ve yatay olmas salanmaldr. Baldrn i yzeyine gelen basnc azaltmak iinBaldrn i yzeyine gelen basnc azaltmak iinde ayaklarnde ayaklarn

zemine veya ayak altlna yeterince oturmasnazemine veya ayak altlna yeterince oturmasnadikkat edilmelidir.dikkat edilmelidir.

Dik oturma, omurgaya yaklak % 25 daha az ykDik oturma, omurgaya yaklak % 25 daha az ykbinmesini salar ve bir ok srt problemini nler Bubinmesini salar ve bir ok srt problemini nler Bu


178/185


binmesini salar ve bir ok srt problemini nler. Bubinmesini salar ve bir ok srt problemini nler. Busebeple personele doru oturma pozisyonun nemisebeple personele doru oturma pozisyonun nemialanmaldr.alanmaldr.

Bilgisayar ekrannn grnt kalitesi, gz salBilgisayar ekrannn grnt kalitesi, gz salasndan ok nemlidir.asndan ok nemlidir.

Ekrandaki yaz karakterlerinin bykl 2.6 mmEkrandaki yaz karakterlerinin bykl 2.6 mmnin altna dmemeli, ekran tozlu kalmamal venin altna dmemeli, ekran tozlu kalmamal vegrntde titreim olmamaldrgrntde titreim olmamaldr

Ekrana bak uzakl 50Ekrana bak uzakl 50 70 cm. arasnda70 cm. arasndaolmaldr. Ik yansmasn minimuma indirebilmekolmaldr. Ik yansmasn minimuma indirebilmekamacyla ekranlar mmknse pencerelere 90 dereceamacyla ekranlar mmknse pencerelere 90 derecedik olacak ekilde yerletirilmelidir.dik olacak ekilde yerletirilmelidir.

Ekranlarda siyah fon kullanmak, personelde koyuEkranlarda siyah fon kullanmak, personelde koyubir tnele giri etkisi yapabilir ve aydnlk ortamda gzbir tnele giri etkisi yapabilir ve aydnlk ortamda gzkamama etkisini de arttrr.kamama etkisini de arttrr.

Ekrann st kenar gz hizasnda veya az aasnda olmal,Ekrann st kenar gz hizasnda veya az aasnda olmal,personel alrken bann emek veya geriye atmakpersonel alrken bann emek veya geriye atmak


179/185


personel alrken bann emek veya geriye atmakpersonel alrken bann emek veya geriye atmak

Bu durum boyun blgesine uzun sreli statik yk getireceiBu durum boyun blgesine uzun sreli statik yk getireceiiin rahatszlklara yol alabilir.iin rahatszlklara yol alabilir.EkranEkran gz uzakl 45gz uzakl 45--60 cm olmaldr.60 cm olmaldr.Baz aratrmaclar krmz ve koyu mavi ekranlardan saknlmasnBaz aratrmaclar krmz ve koyu mavi ekranlardan saknlmasnsalk veriyor. Krmz rengin hipermetropiye,koyu mavinin miyopiye yolsalk veriyor. Krmz rengin hipermetropiye,koyu mavinin miyopiye yolat ileri srlmektedir.at ileri srlmektedir.


180/185

Uzun sreli klavye kullanmnda, kollarn masa yzeyinden aadaUzun sreli klavye kullanmnda, kollarn masa yzeyinden aadakalmas ve buna bal olarakkalmas ve buna bal olarak

bileklerin srekli masa kenarna dayal tutulmas,bileklerin srekli masa kenarna dayal tutulmas,bilek blgesindeki sinirlere zarar verebilmektedir.bilek blgesindeki sinirlere zarar verebilmektedir.Kollar yaz yazarken, yere paralel tutulmal veKollar yaz yazarken, yere paralel tutulmal vebilekler bklmemelidir.bilekler bklmemelidir.


Klavyenin yzeyi parlamamal, rengiKlavyenin yzeyi parlamamal, rengintr olmaldr Nmerik tularn telefonntr olmaldr Nmerik tularn telefon


181/185


ntr olmaldr. Nmerik tularn telefonntr olmaldr. Nmerik tularn telefon

dzeninde yerletirilmi olmas,zihinseldzeninde yerletirilmi olmas,zihinselilemlerin etkinlii iin nemlidir.ilemlerin etkinlii iin nemlidir. Uzun sreli mouse, kullanm avu ii,Uzun sreli mouse, kullanm avu ii,parmak ve bilek sinirleriparmak ve bilek sinirlerizedeleyebilmektedir. Bu yzden mousezedeleyebilmektedir. Bu yzden mousekullanm minimuma indirilmeli, ilemlerkullanm minimuma indirilmeli, ilemler

mmkn olduunca klavye ilemmkn olduunca klavye ileyaplmaldr.yaplmaldr. zellikle veri girii gibi materyalezellikle veri girii gibi materyalesrekli bakmay gerektiren ilerde, basrekli bakmay gerektiren ilerde, bahareketini minimuma indirmek amacylahareketini minimuma indirmek amacyla

ekrana monte edilen dokman tutmaekrana monte edilen dokman tutmaaparatlarn kullanlmas,performansaparatlarn kullanlmas,performansolumlu ynde etkiler.olumlu ynde etkiler.


182/185


Salkl bilgisayar almas iin ofisteki grltSalkl bilgisayar almas iin ofisteki grltmaximum 55maximum 55 65 desibel, ortam ss 2165 desibel, ortam ss 21 23 o C, nem23 o C, nemoran % 45oran % 45 55 olmaldr.55 olmaldr.

Bilgisayar almasnda k stBilgisayar almasnda k st yanlardan 45 o aylayanlardan 45 o ayla

gelmelidir, kardan gelen k gzleri rahatsz eder.gelmelidir, kardan gelen k gzleri rahatsz eder.

1 saatlik alma sonunda 51 saatlik alma sonunda 5 10 dakikalk, 2 saatlik10 dakikalk, 2 saatlikalma sonunda 15alma sonunda 15 20 dakikalk dinlenme verilmeli, bu20 dakikalk dinlenme verilmeli, busre ekrandan uzakta, mmknse dinamik hareket ierensre ekrandan uzakta, mmknse dinamik hareket ieren

bir ekilde deerlendirilmelidir.bir ekilde deerlendirilmelidir.

L k li t l lk l ll dii ibiL k li t l lk l ll dii ibi


183/185


Lekeli veya tozlu gzlk camlar gr engelledii gibiLekeli veya tozlu gzlk camlar gr engelledii gibi

yansmaya da yol aaca iin kullanlmaldr.yansmaya da yol aaca iin kullanlmaldr.

ok gze arpc veya iddetli kart renk giysilerok gze arpc veya iddetli kart renk giysilerekrana rahatsz edici ekillerde yansyabilecei iin tercihekrana rahatsz edici ekillerde yansyabilecei iin tercih

edilmemelidir.edilmemelidir.

planlamas yaplrken ok uzun sreyle, kesintisiz planlamas yaplrken ok uzun sreyle, kesintisizolarak veri girii, vb. bilgisayar almas yapanolarak veri girii, vb. bilgisayar almas yapanpersonelin monotonluk ve diyalog eksiklii sebebiylepersonelin monotonluk ve diyalog eksiklii sebebiyle

psikolojik rahatszlklar yaayabilecei, gz nndepsikolojik rahatszlklar yaayabilecei, gz nndebulundurulmaldrbulundurulmaldr

Ergonomi konusunun yer aldMevzuat:


184/185

506 Sayl Sosyal Sigortalar Kanunu 4857 Sayl Yasas

1. Sal ve Gvenlii Ynetmelii2. Ekranl Aralarla almalarda Salk ve Gvenlik

nlemleri Hakknda Ynetmelik3. Titreimli aletle alma Ynetmelii4. Elle Tama leri Ynetmelii

5. Ekipmanlarnn Kullanmnda Salk ve Gvenlikartlar Ynetmelii

6. alanlarn Sal ve Gvenlii Eitimleri ilelgili Usul ve Esaslar Hakknda Ynetmelik


185/185

Documents

ergonomiye giriş