1

ERH- VRD- SETTR MELLF

HARRZDE KEMLEDDN EFEND

HAZIRLAYAN

MUZAFFER ERGR

2

BSMLLHRRAHMNRRAHM

Hamd-i vfir-i firvn ve kr-i sityi-i b-gern ol mevridl-vridt vel-imdad, bikesreti mlazemetil-evrad ve ol kifl-esrar, bikesreti mdavemetil-ezkr Hazretlerinin dergh- azamet ve dest-gh- ulhiyyetine ki Cenb- zzetine ibadete tlib ve sfatn marifete rgb olan ibadn kendi tarkna hidayet ve kamet-i eriatlarnda idamet iin irsal-i enbiya-i izm ve icll-i evliya-i kiram eyledi. Ve sad hezar salavat- icabet karn ve b-umar teslimat- tahsin-i afern, ol enis-i hatr- uak- dil-haste ve cels-i kalb-i hazn-i dest ve pa-beste, mahbub-i cmle-i firz-i istaf, an Muhammed Mustafa Hazretlerinin zerine olsun ki ol Hda-i Drd-i Vahd inzali Kurn- Mecd ile an cmle enbiyadan efdal ve ferd eyledi. Ve l ve eshab- kiram ve evliya-i zevil-ihtiram hazretlerine olsun ki onlar mdvemeti evrd ile kesrl-imdad olub knzn-nd ve ncml-hd olmulardr. Bade-z bu hakr-i ktmr, dervi-i dil-end Kemleddn Muhammed e-ehr bi-Harrzde nlehul-munil-hsna ve ziyade ider gnlerde bir gn htr- ftrma ve dil-i pr derdime bu fehv hutr ve bu man ubr eyledi ki muktedy gurh-i evliya, pivy- zmre-i etky, ol mubariz-i meydan- mchede ve ol sadr- nen-i mhede ve ol lem-i krhy- hidayet ve ol kmil-i brgh- inyet Kutbur-Rabbn ve Gavsis-Semadn es-Seyyid e-eyh Yahya e-irvan Kuddise Srruhul-Subhani Hazretleri ki tafsl-i kermt- aliyye ve menkb- seniyeleri Lemezt- Hulviyyede ve lhkt- Nefahtl-nsde tasrh-gerde-i lmidir. Pes, ehli erat ve tarkat meyannda maruf ve mahbb Vird-i Settar ismiyle msemma olan ydigrlar, zebanzed-i erbb- ezkr ve vazife-i leyl ve nehr olup, lkin eshab- muhabbet ve rabet beyninde baz sde-diln, mugyeret-i lugat ve lisan sebebiyle intisb- man ve mefhmuna fil-cmle ina olmadklar cihetten onlara hizmet ve hazret-i ne dahi mana-i nisbet niyyetiyle vuch-i ebkrndan nikb ve rumz-i esrrndan hicb kef ve ref ile Lisan- Trkde erhine ur olunup. Mstenid-i Vsde-i Hilafet ve Mttek-i Erke-i Saltanat, h- hn- Cihn ve Gzde-i Havkn-i Devrn, Mefhar-i Ddemn-i Osman ve Mazhar- Avtb- Rabbn, eyhinh, Shib-i Vakr, Pdih- Gerdn-i ktidr, el-Mbtehic-i Bihizmetil-Haremeyni-erfeyn vel-Meyyed-i Biteyyd-i Din-i Nebiyyis-Sekaleyn es-Sultan ibnis-Sultan es-Sultan Abdlaziz Han bnis-Sultan Mahmud Hn ebbedellah devletehu bil-adli vel-ihsn ve eyyedeh biittib-i Ahkmil-Kurn ve iktf-i Rasl-i hr-i Zaman ve iktid-i tarki evliyaulllah fs-srr vel-iln Hazretlerinin nm- hmyn, evket-i makrnlarna terkm olunup (Feth Virdl-Esrar, erh-i Virdis-Settr ) diye nm ve n verilip mbtediye tebsra ve mntehiye tezkire klnd. rblar fakat zabtla iktif olunup maksad- asl olmamakla tafsl olunmad. Zr matlb olan haty ve elhndan hfz- lisndr. Yoksa mezy-i fenn-i nahvin mahalli deildir. (Vallah esel en yenfea bih cemis-salikn il tarkil-yakn) Lkin hal-i insf ile mtehall ve gadr-i itisfdan mtehall olan eshb- tahkkden meml ve erbb- nazar- enkden mesldr ki bu eserde gelen, ncizden sdr olan sekatt ve hatat ve hefevt cd-i himem ve kalem-i kerem ile slhda say-i mekr eyleyeler ki vsl- cez-i mevfr olalar. Ve bu hakri hata ve

3

nisyannda mazur tutalar. Bu mznib-i pr-kusru ve mrtekib-i urru, saf vakitlerinde du-i hayr ile yd ve zikr-i ceml ile ruh-i revnn mesrr ve d eyleyeler. (Fey eyyhel-ihvn ud len bil-gufrn vallahl-msten ve Aleyhit-tkln)( Fatiha ) Bu Vird-i erif ve hizb-i latf ol zt- erften sudrunun sebebi, Hazret-i h- Veli ve Abdullah e- erkvi Kuddise Srruhma erhlerinde baz sleh-i ehl-i tarkden bu gn rivayet iderler ki hem asrlarnda bulunan baz erbb- itizl Hazret-i Pr Kuddise Srruhul-Mnre isnd- rafz ve ilhad ile iftira ve bu kizb ile bhtana ictir ettiklerinde eyh-i Mrun leyh Cenablarnn semi gayretlerine vsl, bu sebebten kalblerinde mell hasl olmudu. Vaktaki lem-i manda ol Resul-i Ekrem Sallallah Tel Aleyhi ve Sellem Hazretlerini

mhade ve bu Vird-i erifi talm ve izhrel- lis-sevb bade salats-subuh kratiyle emr ve tembihlerine imtislen mdvemet buyurmulardr. Ve lisn- fasihl- beyanlarndan bu vird-i cemli mnkirn istima eylediklerinde makle-i kzibelerinden hacil olmulardr. Zira bu Vird-i erf fasl zerine mretteb olup evvelki sen ve mnct ve isbt- vahdniyyet-i brdir. kinci, tasliye ve medh ve isbat- nbvvet-i resldur. nc, tardyye ve medha-i eshbdr. Pes, bade salats- subh mvzebet-i kraat det-i hasene-i meyih-i kirm ve snnet-i mstahsene-i evliy-i izm olmakla,

Bir kimse sabah namazn cemaatle klsa ve sonra gne douncaya (irak vaktine) kadar Allhn zikri ile megul olarak otursa, sonra iki rekat namaz klsa, tam tam tam

bir hac ve bir umre sevab alr. Hads-i erifinin mefhm-i latfi zere bade salats-subh mvzabet, bis-i neyl-i ecr-i cezl ve sebeb-i husl-i sevb- cemldir. Virdi olmayann vridat olmaz Pes, bade salatl- fecr tul-i emse dek ve belki irtifna dek kelm dnya mekrh olduu cihetten badel-evrd Sre-i Ysin-i erf tilaveti dahi deb-i latfdir. Bu Vird-i erfe mdvemetde kelm- dnya ile olan kerhat slip ve Hads-i erf-i mezkrun mefhmuna imtisl cihetiyle fazletini mcib ve cehren kratnda nefs-i emmreyi kahr ve tedmr ve kalb ve vechi tenvr

ve kalbinden havtr ihrc ve eytni bu vechile izc idp

(Sure-i Bakara-152)Kermesi hitbna m-sadak ve mazhar- efat- Neb Hak olup ve Esm-i Hsny dahi cmi olmakla,

Kim Esm-i Hsny okumaya devam ederse cennete girer. mefhmunca sebeb-i duhl cinn ve ihy-i cenn ve makale-i seyyieden muhfaza-i lisn ve

dahil-i zmre-i mutekifn olup (Sure-i Mmin-60) hitab mantkunca

sui kbetden ina- Allah Tel hfz olmas dahi mstani anil-beyandr. ( eyhil slm Arif Hilm Efendi Hazretlerinin hatt- erifiyle ekyk-i Numniye Hmiinde ruyet eyledim ki baz erbb- hl Hazret-i Pr Kuddise Srruh'l-Mnr Cenblarn veftndan

sonra ryda grb diye sul eylediklerinde Hazret-i eyh buyurur ki Hakk

Tel Zll-i Arda fer-i bist emr edib bana dah zerine kudla emr eyledi. Ve benim havlime ervh-i suady cem edip buyurdu ki Ya Yahya dnyada mridlerinle beraber kr'at eylediin virdi oku bu ervh onu dinlesinler. Kez fil-mutebirt.

(Sure-i Nahl-43 ve Sure-i Enbiya-7) emr-i erifine ve dahi

salihlerden sorunuz haber-i mnfine imtislen erbbndan mezun olalar. Zira mezun olmayan zevt dahi geri kelimelerinde ve irbnda hata etmeyerek tilvet etse sevb- zikre nil olur. Lakin matlab- al ve maksad- aks olan esrar- rabbni ve feyz-i rahmniye vsl olmaz. Ve bir ltfu dahi budur ki istzn, tevkr-i pri mukayyed olmakla,

4

byklerine tazim etmeyen tahzrinden ictinb ve etfli tarkata dahi

merhameti mstelzim olmakla kklerine merhamet etmeyen

tembihinden agah olupbizden deildir. Neticesinden ihtirz ile rz-i briye intisab

eylemi olur. ( Cevhirl Fkhda musarrahdr ki izinle bir kere, otuz sene ind amelden ercah ve efdaldir. Bilhassa tarika-i sofiye akvemt-turuk olup, kitab ve snnetle messes olduu ktb-i mteberede mezkrdur)

(Mhimme) Bu vird-i erfde baz meyih-i halvetiyye kuddise esraruhm fil-bukrati vel-aiyye hazretleri, kendine kbel-i Hakkdan vrid olan fyzatlarndan bil-memriye baz edye-i hasene ziyde ve noksan eylemilerdir. Cmleden biri Hazret-i Snbl Sinan Kuddise Srruhl- Mennn ve emseddin-i Sivasi Kaddesallah Srrahu ve Edme bi-nyetih fyet ve ns Cenablar, baz mahallerinde ziyde eylemilerdir. Ve sairlerinin dahi ziydt vardr. Zirde, mahallerinde cmle ziydt, ziyde eden evliya-i kirmn isimleriyle zikr ve beyn olunur. Amma bizim sened-i sadetimiz olan Kutb-i ns- Can (aban Efendi Sultan Kuddise Srruhl- Mennan) silsilesinde ilel-n bir noktaca ziyde ve noksan olmamdr. Ve Hazret-i Mustafa el-Bekri Kuddise Srruhl-Bekr Menhell-Azab nm kitabnda tembihi zere ziyde ve noksndan gayet hazer gerekdir. Zr baz ehli tark zerine bab- fth sed olup tarknda feyz bulmadn baz meyih-i kirm hazartna teekk etmekle onlar dahi virdi krat eyle dinleyeyim dedikde tilvet edp baz mahallerinde ziyde ve noksan grlp sebeb-i sedd-i bab- fth olduu bilinip, virdini tashih eyledikde vcudunda fyzt- aliye zhir olup teekkr eder oldu. Ve kez ehl-i tarkimiza lzmdr ki merhumuz olan nshadan gayriye itimad eylemeye. Fefhem.

Elmel bil-kuvveti vel-keml. Ve bu vird-i erfe Vird-i Settr tesmiyesinin vechi, ibtidsnda olan kelime-i settrn tekrardr. Hazret-i Pr Kuddise Srruhl-Mnr ibtid-i

Vird-i erfde badel-istize vet-tesmiye buyurur. ( ALLAHMME ) Asl (Ya

Allh dr.) imdi ( Mim) kelimede asl olmayp belki harf-i nida olan ( Ya ) dan ivaz olduu halde ziyde klnd. Nadr bin eml Kuddise Srruhl-Ceml buyurur ki bir kimse Allahmme dese guya ki cem-i esm-i Hd ile du etmi olur ve bazlar buyururlar ki Allhmme ol bir ism-i azamdr ki;

Onunla du edenin dusn kabul eder, onunla istedii vakit Hazret-i Allah ihsan eder. mefhmu tahtnda mnderictir. Zira marz Ya Allh dese murad Ya fdir. Ve eer mznib dese murd- Ya Tevvbdr. Ve hkez her kim Ya Allh dese murad her ne ise odur. Elhasl bunda Allahmme demenin mans ey kendi iin vasf- kllsi olan Allah demektir.

( YA SETTRU YA SETTR )Ve bir nushada (Ya Rabbi Ya Settru Ya

Settr ) ve bir nusha-i dierde dahi ( Ya Rabbi Ya Rabbi Ya Settru Ya Settr ) vaki olmutur. Ya Settr lafznn tekrar seci iindir.Veyahut makam makam sual olmala erbab- ricann kr

Israrla du edeni muhakkak Hazret-i Allh sever. Hads-i erfi mantukunca kavlinin tekrardr. Ve bu vecih beray-i tazim mkerrerat- tiyede cridir.Ve huruf-i nidadan ya kelimesini ihtiyara sebeb ya lafz badde istimal olunduuna nisbetle kemli taksr ile kurb-i Hazretden budu nefsine iaretdir. Ve karbte

istimline nazaran Kulum benden istedii vakitde

muhakkak ben ona ok yaknm. (Sure-i Bakara-186) Meal-i latifine binaen afv-i taksirat ve mahv-i seyyit sebebiyle takarrubu Dergah- Hd glib-i ihtimal olmaa mebndir. Ve yahut

5

mutavasstda istimaline gre abdi salik-i dnin havf ile reca meyannda bekasna ma ola. Ve sm-i erf-i Settr gaffr mansna olman Esma-i Hsnada zikr olunmad. Ve binaenal kide-i nahv uhra mazmmdur. Mans, dnya ve hret halykdan birinin ittila olmad halde b-add zeyl-i rahmet ve rd-i fazl ve minnet ve sicl-i lutfyle ubbadnn znbunu gufr ve uybunu setr edici demektir. Hazret-i eyh Mustafa el-Bekr bn-i Kemaleddin Kuddise Srruhmel-Mun, Matlabut-Tenms-Sev nam erhi hizbn-nevevlerinde buyurur ki bu ism-i erifin mansnda denildi, mmin bendesinin hatesini dnyada setr etti ise, yevm-i cezda ona mafiret ve hretde rahmet eder.

Muhakkak Cenab- Hakk mminin omuzuna elini koyar ve onun gnahlarn insanlardan gizleyerek sorar, u u kabahatleri iledin biliyormusun? diye

buyurduunda kul ikrar ederek evet Ey Rabbim der. Bu ekilde kul gnahlarn ikrar ettike kendisinin helk olduunu grrken ve zannederken Cenab- Hakk ey kulum

muhakkak ben o gnahlarn dnyada rtm ve bu gnde o kabahatlerini baladm ve seni affettim buyurur.

Hads-i erfi ana ahid-i dildir. Ve Hakk Telnn tamam setr ve kemal-i ltf ve birrinin cmlesinden biri budur ki bu vasf ile kaim olan ubbdn tahkk sever. Pes,

Cenab- Hakkn ahlak ile ahlaklannz. Emrine imtisl eden sermye drn- mchede ve gavvsn- kulzm-i mhede her zuhuru Hakkdan ve her kr Feyyaz- Mutlakdan bilip bir mslimin aybna mttali oldukda,

Kim ki mslman kardeinin kusurlarn dnyada rtt, kimseye sylemedi ve yaymad, onunda kabahatlerini kyamet gnnde Cenab- Hakk rter.

Bereti zere yevmi kymetde inden-nas mesturl-uyp olmaa sebeb olur. Ve dah,

Bir kimse bir mminin aybn rterse, lm birini diriltmi gibi olur.

Hads-i erfince ihya-i meyyit gibi ecr-i ceziline nil olur ve bihasebil-beeriye kendinden dahi bir ayp vki oldukda onu dahi setr ile mukayyed olmak mekrim-i ahlkdandr. Siln meyannda det-i cri ve dan arasnda hlet-i sri olmudur. Evil-i edyyelerinde elfz- mehsin-i ceml ve esniye-i cezl ile bede idp, bade dularn krat edeler. Hazret-i Pr Kuddise Srruhl-Mnr dahi evvel Ya Settaru, Ya Settar ila-ahir deyp badehu

(LAH USTUR UYBENA) buyurmutur. Ve Ya Rabbi nshalarna

gre Rab mrebbi mansnadr.Ve nsha-i dierde tekrara sebeb,

Kul ya Rabbi ya Rabbi dedikte Cenab- Hakk lebbeyk ey kulum buyurur.

6

Hads-i erifinin mefhumu husuldr. (Lebbeyk Cenb- Hakkdan cevab abde sdr oldukda mans udn isteciblekm medllnce dun dergh- izzetimde mstecabdr. Ve niyzn makbl olmak bil-irtiybdr, demek olur.)

Memba-i Feyz- Fazl- Hadi Hazret-i eyh mer el-Fd Kaddesallah Srruhuu Levyihn-Envr nm erhlerinde fkrann mefhumu beyannda buyurur, Ya Allh, huzuru lne geldim. Ber vech-i ubdiyet senin nn tazm ve ztn tebcl ve rzn tahsil iin gn dounca env- ezkra itigl muradmdr. Ve lakin Zt- Cell-i b-ne layk zikir ve ibadete itigal myesser idp, aczen ve haten ezkra kdir deilim, amma Cenab- lden avn ve ihsan rica ideriz ki ztna layk zikir ve ibadete itigl myesser edip acz ve hat ile ayb ve noksanm zuhur ederse sfat- afv ve gufrn ile setr idp keml-i fazlndan yzme vurma deyp, du ve nidsnda ziyade tazarru ve niyaz kasdna tekden sm-i Settr tekrar etti. Fefhem. Elmurad- bikuvvetil-fd.

(YA AZZ) mazmumdur. Ey hicb- kibriya ile glip, gayri malup, yahut cem

mmkint kahir, gayri makhr, yahut ref-i kdir-i kav, yahut Muiz ki fal bi-man mefuldr. Bende-i zellin sm-i Azzden haz ve nasibi, ibdullaha ehemm-i murd ki hayat- ebediyeye eriip beky sermediyeye yetimekdir. Ve ol dahi fazleti iktisap ile myesserdir ki birisi fazil-i ilmiye ve biri kemlt- ameliyedir. Ve bu iki hasleti tahsil ve tekmil babnda say-i bel, vecd-i ceml eyleyip, ifade ve istifade emrinde ahr mre dek mchedede ola. Zira Tark-i Hakka vusl ve Rz-i Rabbi husl mchedeye mevkufdur. Vaktaki Muiz-i Hakki malmun oldu, gerekdir ki ann tatnda olup, izzi ancak ondan taleb edesin.

(Sure-i Ali mran-26) Kerimesi mefhmunca diledii kimseyi

dnyada ve ahiretde yahut ikisinin birinde tevfk-i nusretiyle azz, yahut mmnea ve

mdfaa ile zell eyler. Ve Resul-i Ekrem Sallallah Tel Aleyhi ve Sellem Hazretlerinin,

Kim nefsini bildi Rabbini bildi.

Hads-i erfinin mansndan baz ehlullah-i kirm buyurmular ki her kimse ki nefsini zell ve hakr bilse Rabbisini azz ve kadr bilr. Her kim ki nefsini zell ve hakr bilmese muhldir ki Rabbisini azz bile ve slik-i Hakk nefsin zilletini bilmez, ancak nefsini kilb ve

hanzrden edn grmekle bilir. Ve ehli tahkk indinde ihtiml vardr ki

(Sure-i Nebe-40-) Kermesin diye, zr mmkndr ki kfir hr mrnde mslim olup sadet ile htme bulur. Ve mslim-i mteabbid hr mrnde kfir olup, ekvet ile hatime bulur. Nez billahi Tel. Bu dah

Muhakkak ameller neticesine gredir.

Hads-i erfi mantukuncadr. Ve sen kavlen ve filen enniyet davsndasn, maahz kendini mukarrabinden zan edersin. Halbuki blis Aleyhil-Lane bu davada idi. Ve kalbden

vcud-i kibrin dikenini krmak vcudunu eyh-i kmile Gassal

elindeki meyyit gibi teslimden gayri are yoktur. Hazret-i Pr Kuddise Srruhl- Mnr bu ism-i erifi zikirde ana iaret eyledi ki tl-i virde lykdr ki Rabbiyle azz olup, nefsini ehl-i dnyaya ve onlarn yedinde olanlara tamaan zell etmee, zr mevls her ne it etti ise nimet-i azmedir ki ona hi bir ey muvzi olmaz. Nefs-i tayyibinden ona bir ey verseler zl ve mehnet vechi zere olmayarak ahz ede. Hl-i ahzda mut Huvallah olduunu mlahaza ede.

7

(YA GAFFARU) Bu dahi mazmmdur. Setr mansna olan gufurdan mehzdur. Ve

gfir ile gafrdan ebladr. Manas ibdna mafireti ok olan demektir. mam- Gazali Kuddise Srruhul-li Maksatul-Esn nm erh-i Esmal-Hsnalarnda buyururlar ki Gaffr cemli izhr ve kabhi estr edendir. Ve kabyihin cmlesinden biri znbdr.

Dnyada isbli setr ile mestur ve hirette ukbetinden tecavez edicidir. Ve gufr setrdir. Ve

Hdnn evvelki setri, aynin istikbah ettii makbih-i bedeni hsn-i zhir ile muatt klmasdr. Batnnda mestur olduu halde ve grki Hd-i Tel abdin zhiriyle btn beyninde paklktan ve murdarlktan ve gzellikden ve irkinlikten neyi izhr ve neyi estr eyledi. kinci setri, irdt- kabha ve havtr- mezmmeyi abdin kalbinde mestur klmasdr. Hatta halyktan hi bir ehad muttali olmaya. Velev htrna gelen vesvisi ve zamyiri if etse dahi nazar eyleye ki Hakk Tel esrrn ve avrtn gayriden nice setr eyler. nc setri uybunu if edip rsvy eylemek mstehak olan abdin gnahlarn mafiret etmesidir. Zr

seyyit hasenta tebdl ve kabyihi setr eylemee

(Sure-i Zmer-53-) ve dah ( Sure-i Furkan-70) Kermeleriyle vaad

buyurmutur. hbr- Sahha-i Kudsyede

Kulum, eer sen bana dnya dolusu gnah ile gelsen, bana irk komadkca bende sana arz dolusu mafiretle gelirim.

Vrid olmutur. Bu sm-i erfden haz ve nasibi abd-i mznib oldur ki her fiil-i nseza ki kendi onu nsdan pnhan ederdi. Onu mmin kardelerinden dahi grse nihn eyleye.

(YA CELL ) Bu dahi mazmmdur. Mans ey evsf- uluvv ve rifate mstehak

olan. Yahud kulb heybetinden hyife ve ukl azemetinden zhibe olan. Yahud nut-i cell

ile mevsf olan demektir. Nut-i cell ki gan ve mlk ve takds ve ilim ve kudret ve

gayrileridir. Ve dahi abdn bu ism-i erfden nasibi nefsini nekyisden tenzh dahi cem-i ahvalde ahlk- fazil, dabn eclini ahz ve dahi nefsi iinde trl trl kem hayalat ve kem ahlk- zemme ve kem eflden tenzh ve dahi nefse cell sfatlar ile mumele eyleyb kahr eylemektir.

( YA CEBBRU ) Bu dahi mazmmdur. Mans ey cbir-i kll-i kesr ve mun-i

kll-i fakr ve mutlk- kll-i esr ve myessir-i kll-i asr olan padiah- kebr. Yahut meiyyet ve irdt cmle eyaya nfiz ve khir ve bir ehad emrine muhalefete kdir deildir. Yahud merhem-i lutfu her mecruhu slh ve tiryak- utf her sakmi sahh edib, ehl-i necd ve nech eyler ki

Benim rzam iin kalbleri krk olanlarn yanndaym.

buyurmutur, Hads-i Kudside demektir. Ve dahi kulun bu sm-i erfden nasibi nefsinin zerine zhiren ve btnan ikbl eyleyibde nekyislerini fazil ile yani tat ve ibdet ile cebr eylemektir. Ve dahi ancak takv ve tat zere mlzemete haml eylemektir. Ve dahi enva-i riyzt ile Hakkdan gayriden tereffu eyleyib hev-i ehvetini kesr eylemektir.

(YA MUKALLBE) Ya ile mansbdur. Baz nushada vav- atfladr. Lakin trada

terki evldr. (EL-KULUB VEL-EBSAR ) Mecrurlardr. Kulb cemi

kalbdir. Ve kalb ikidir. Biri kalb-i meczi ki lahme-i sanavberiyenin ismidir ki sadrn cnib eyserindedir. Menba-i maden-i ruh-i hayvanidir. Ruh ile meyyeddir. Ve ruh bir cevheri

8

nurn olup kalb-i meczi ile mnasebet tutmutur. Ve ruh-i hakkiyi mirt- tecelli-i zt edb, kemlt- zt ile nazar eder.

Arz ve semya smam, ancak mmin kulumun kalbine sarm.

Hads-i Kudssi onlarn hakkndadr. Ve dieri kalb-i hakki ki latfe-i rabbniye-i ruhniye ve hakm-i nefs-i ntkadr. Hazret-i Resul-i Ekrem Sallallah Aleyhi ve Sellem buyurmutur ki,

Cesedin iinde bir para et vardr ki o salih oldukda btn ceset slih olur. O bozulduunda cesedin tamam bozulur. Dikkat et ki o et paras kalbdir.

yani tahkik beden-i insanda bir pare lahm vardr ki kaan ol islh olsa cem-i beden islh olur. Ve kaan ol fsid olsa cem-i beden fsid olur. Agah olunuz ki ol kalb-i insandr. Pes, ann islh cmleden ehemm ve elzemdir. Zira gnl bir nfizl hkm-i sultndr ki cem az-i beden ann hddm ve reysdr. Pes, imdi mmin kalbini ihtifzdan ziyde ihtimm ede t ki zulmden emn ola. Zr kalb Hakk Sbhne ve Telnn sar- kudretini mtlaa ve ceml-i pkini mhede iin halk olunmutur. (Ma haleka leh)nn gayriye sarf eylemek zulm azmdir. Baz muhakkikn dediler ki kalb yedi tabakay mtemildir. Evvelki sadrdr ki mahall-i islm ve mevki-i vesavesdir. kinci kalbdir ki mahall-i imndr. nc effdr ki mahall-i muhabbetil- halkdr. Drdnc fuddr ki mahall-i ruyetil-Hakkdr. Beinci habbetl-kalbdir ki mahall-i muhabbetl-Hakkdr. Altnc sveyddr ki mahall-i ulm-i diniyedir. Yedinci mhcetl-kalbdir ki mahalli tecelli-i sfat- ilahidir. Hazret-i Sddk-

Ekber Kuddse Srruhl-Athar buyurur ki

(Sure-i Rum-41) Kermesinde bahr kalb ve ber lisandr. Eer lisan fsid olsa ann zerine cevrih bk eder ve eer kalb fsid olsa ann zerine melike bk eder. Pes, kalbin islh odur ki onu evsf- zemmeden tahliye ve evsf- hamde ile tahliye edesin. Yani O Hazretin akvl ve efl ve ahlkna tabiyetle, izince gidesin. Zr O Hazret mekrim-i ahlk tekmil iin bas olunmuum, buyurmutur. Ve insan ahlk- hamdesiyle iki cihn sadetine nil olduunu, duyurmutur. Ve dahi

Muhakkak kalb demirin pas tuttuu gibi pas tutar. Dikkat edin ki kalblerin cilas zikrullahdr.

Hads-i erfince zikr bis-i cil-i sada-i kalb olman, ona ve mchedeye mdvemet bis-i islh- kalbdir. Ve kalb ve basar cevrihin erefi olmala onlara izafetle tazm kasd olundu. Yahut ebsr basretden mehz olup, kalbin idraki ve fehmi demek olur ki ayni kalb murad olunur. Ve kalb eref-i cevrih ve az ve mevzi-i marifetdir. Ve altm kadar ft vardr. Kalb ve nefsi slh fil-hakika cihad- ekber olmala beher hal az-i sire ona peyrev

olup O, slih olduu vakitde, btn ceset slih olur.

Mefhmu zerine onun salh ile sirlerine dahi salh peyda eyledii cihetten basar zerine takdm klnd. Ve dahi taklb-i kulbdan murad, beynel-necti vel- helk-i havfden zdrbdr. Ve taklb-i ebsrdan murad beyne nhiyetiyel-yemin ve-iml, ondan zdrbdr. Ol dah yevm-i kyamettedir. Menba-i Feyz ve Fazl- Hdi Hazret-i eyh mer el-Fud Kuddise Srruh Levyhul Envar nm erhlerinde mefhum-i fkrada buyururlar ki bu

9

nid ile dahi Hakka niyaz edip, ya Rab kalbim ve basarm senin yed-i kudretindedir. Eer kalbim ayara meyl ve basarm hara nazar eder ise keml-i kereminden,

Mminin kalbi Allhn parmaklarndan iki parmak arasndadr. Cenb- Hakk onu diledii gibi cevirir.

muktezasnca kendi hallerine komayb, bunlar ayardan ve hardan taklb edip, tevecchm

Cenb- zzetine mahsus et, demektir. (VE Y MDEBBR kesri ba-i muvahhide

ile mansb,(El-LEYL VE N-NEHAR) mecrurdurlar.(Ve Y Mdebbiral-

leyli ven-nehari ) Mans ey gece ve gndzn tedbr ve tekibi cemi umrunda ve her anda yed-i kudretinde vkf olan Hlk- lem demektir. Ve izafet tazm iindir. Zr leyl ve nehr Sni-i Vhidin isbatnda iki yet-i azmedir. Ve zulm-i leyl ve ze-i nehr birbiri

akbinde halk etmitir ki (Sure-i Ysn-37)

Kermesi muktezasncadr. Eyym- itda leyl tavl ve nehr kasr olup, eyym- sayfda bil-akisdir. Ve eyym- rebi ve harfde mutedillerdir. Bu hlet zere halk- dnyadan yevm-i malma dek crdir. Ve bu Vahdaniyyet-i Hdya delildir ki

(Sure-i Enbiya-22) Kermesi mefhmunda arz ve sem

olduu gibi leyl ve nehr dahi byledir. Ve bunlarn tedbri azam ve ecell-i umrdur. Ve annn evvela ull-el babe onlarda olan tefekkrle

(Sure-i l-i mran-190) kermesinde emr olundu. Ve bu yetde Hazret-i Fahr-i Kinat Aleyhi Efdalis-Salavat

O yeti, okuyupda tefekkr etmeyene veyl olsun,

buyurmutur. Ve bu Vird-i erfde leylin nehr zerine takdmine sebeb oldur ki yeteyn-i kermeteyn lafzlarna imtislen yahut leylin indallh nehrdan efdal ve ehabb olduundan, zr leylde bisebebin-nevm istitr- uyb olup, isyn dahi kallil-vukdur. Ve isr-i enbiy ve kurbet-i evliya leylde vuk bulmutur. Ve du dahi leylde ehakk- kabul ve esra- icbedir. Ve gecelerde fergat-i kulb ve zikri hazret-i mahbb olup, mhbit-i nefeht ve

mehud-i tenzilt olur. Mazhar- tecelliytdr. Hususan ki (Sure-i Ez-

zriyat-18) Kermesinde olan, vakti eshrda ve leyle-i kadir (Sure-i Kadir-

3)dir. Lkin bir gn yoktur ki bin aydan hayrl ola. Ve evliy-i kirm gece oldukda

Allhn byk mahluku (gece) geldi, derler. Tedebbr ve leylde

ibdete itigal, iki ecri mstehakdr. Biri mcibi gaflet olan nevmin terki ecrdir. Ve dieri ecr-i ibdetdir. Ve Cenab- Kuddse tevecch-i dil dahi suhuletle hasl ve nef havtr erbb- kulbe b-meakkat zhir olup ve indifa-i humm ve gummda leyl cennete tebh olunup,

(Sure-i Nebe-9-) Kermesi delaletiyle fil-cmle nevm dafi-i gam ve

sebeb-i rahat olduu musarrahdr. Ve dahi itda itle-i leyl mruru asr olman bir kimse nevm sebebiyle muttali olmasn deyu ve sayfda itle-i nehr kesb-i me ziyade olsun dey

ve bunda bir hikmet-i hafiye dahi vardr ki O gizli hikmeti Allhdan

baka kimse bilmez. Ve baz ulem-i kirm kaddesallah esrarahml-fihm buyurmular ki her kimse ki leyl-i mzlimde kalkp kevakibe ve onlarn harekatna ve semavata ve onlarn devranna nazar eyleyp acayib-i halkda,

10

Bir saat tefekkr bir sene ibdetden hayrldr.

Hads-i erfi mefhmunca tefekkr eyleyp Ya Mdebbirel- Leyli ven-Nehr dese, gya ki Hd Telya bir sene ibdet etmi olur. Pes, slik tedbr-i leyl ve nehr tefekkr edip, nefsinde itibar etse zulmet-i leyl-i kalbin izlesini tedbr eder. Ziya-i nehr zikrin ve izni

mridle evrd- tarka itigalin tekbiyle ve mridinin amali gibi amel etmek iin tecesss etmeyeler. Zr rifn nihayet hallerinde amli zahirelerini hafif etmilerdir. Nitekim Cneyd-i Badadi Kuddise Srruhl Hdi buyurur.

Yani beni imdiki halimde gren zndk olur. Ve evvel gren sddk olur.

Zr nihayeti halinde ittiklen alallhi taksr-i ibdat zhir ki eda-i vcibt ve snende ve

yemek ve imek ve uyku uyumak ki avm gibi her kim grse inkr edip zndk olur. Ve evvel halinde ictihad edip amel ederler idi. Her kim grse ann gibi amel edip sddk olur. Ehli tasavvuf kaddesallah esrrahm buyurmular ki leyl, sebeb-i kurbet-i ebrr ve mukarrabndir. Zr ebrr bisebebin-nevm adem-i isyn ile mukarrabn tezyed-i ibdat ile takarrub-i Br Telya rzdan frz-i sebeb olmutur.

yilerin iylikleri mukarrabnin seyyitdr.

mantkunca nevm ademi isyan ile hasent- ebrr olup, tahsil-i derectdan mni gaflete sebeb olman, seyyitl- mukarrabn olmutur. Memba-i Feyz ve Fazl- Hd Hazret-i eyh mer el-Fud kuddise Srruh Levyhil-Envr nm erhlerinde buyururlar ki bunda leyl ve nehr cemi mevcdtdan kinyet ve ibret olmak cizdir. Zr cemi mevcdtn kyam ve devam felek-i devr devranyla hasl olan leyl ve nehr vcudu iledir. Pes, Hazret-i Pr Kuddise Srruhl-Mnr bu defa dahi nida ve niyaznda zikr olunan murdta ve vuslne ziyade ihtimm ve Hakk Telnn kudret-i kmilesine itimt ve lutf ve keremine istind edip

buyurur,( HALLSNA ) Feth-i ha-i muceme ve kesri lam- meddede ve cezmi sad

iledir. Pes, bu tevessl olunan nidaya cevabdr. (MN AZABL-

KABR VEN-NAR) dahi mecrurlardr. yani nefsen ve ruhan zahiren ve batnan azab- kabre ve nara sebeb ve mucib olan ahvalden yahut aml-i seyyieden halas eyle demektir. Menba-i Feyz ve Fazl- Hd Hazret-i eyh mer el-Fud Kuddise Srruh, Levyhl-Envr nm erhlerinde fkrann mefhumunda buyurur. Ya Rabbel-lemn sen kadir-i berkemlsin ve ben hakr-i b-meclim, cemi umr-i lem yed-i kudretindedir. Ve kabza-i kuvvetindedir. Hat ve isyanda hfz ve himaye etmekle azamet ve cellin hrmeti iin nefsen ve ruhan zahiren ve batnan mucib-i azab olur ahvalden bizi halas eyle, demektir. Baz nushada

( Nesel Allhmme hallisna min azabil-kabri

ven-nar) Ve baz nushada (min azabil-kabri vel-katat

ven-nar) vki olmutur. Ve baz meyih-i halvetiye kaddesallah Srruhum fil bukrati vel-aiyye ziydtnda,

(Ve Ya Muayyiral-Hal badel-hali havvil halena il ahsenil-hal hallisna min azabil-kabri ve azabid-dini ve azabil-fakr ve azabin-nari ) vaki olmutur. Bu sena ile dua-i t

11

beyninde vasattr. Zr kabir dnya ile hiret beyninde vasattr. Ve onun ve narn azabndan necat ehemm-i metalibtir. Ediye-i t zerine takdime sebeb seci iin, yahut menazili ahiretin evveli olduundan, yahut azablarndan necat maksudu asli olduundan, zira onda necat bulan mabadinde bulur. Ve ill fel. Yahut azab, eedd-i azab olduundandr. Nitekim Hazret-i Osman Radyallah Anhr-Rahman huzuru aliyelerinde ahvali kyamet yahut ahvali nar vasf olundukta bk etmeyib, eer kabir ahvalinden zikir olunursa bk ederlerdi. Sual olundukta buyurdular ki Efdal-i mem Resul- Ekrem Sallallah Aleyhi ve Sellem Hazretleri

buyurdular.

Muhakkak, kabir ahiret menzillerinden ilk konakdr. Kim ki ondan geerse ondan sonras daha kolaydr. Eer kurtulamazsa sonras daha iddetlidir.

Yani kabir menazili ahiretten evvel menzildir. Her kim ondan necat bulur ise mabadi ondan

yesrdir. Ve eer ondan necat bulmaz ise mabadi ondan edddir. Ve yine Hazret-i Osman Radyallah Anh buyurdular ki eer narda olsam nas ile olurum. Ve eer kyamette olsam kezalik nas ile bile olurum ve eer kabirde olsam benim ile bile kimse olmaz. nteh.

Hotur her kim ki dahil olmazdan evvel kabrini tamir ede. Onun tamiri aml-i saliha ile olur. Katilz-Zndk Ebu Bekir es-Sddk Radyallah Anh Hazretleri buyurdular ki bir racul grdm kendi iin kabir kazar, ona dedim, kabri nefsin iin add etme belki nefsini kabir iin

add et. nteha. Ve eer slik ahval-i kabirde tefekkr oaltsa o tefekkr aml-i saliha ve rafz- gaflet ve mdavemet-i zikre bisdir. Ve eer slik Rabbi Telya hallisna min azabil-kabri ven-nar kavliyle mnacat edip zulmet-i tabiatda kalb-i meyyitini, azab- ft ve nar- ehevatdan, envar- aml-i saliha ve riyazat ve mcahede ile halas eyler. Makam- hfzda tahls tabiri tahkik vukunu takrirdir. Yahut Canib-i Mevlda itiraf- znub ve taksiratdr. Haf olmaya ki azab- kabre sebeb olan amli icmalen bu muhtasarda iml edelim ki salik ihtizar edip, kendiyi ondan halas ede. mdi azab- kabre giriftar olan ehl-i kubur, mbaeret-i fsk ve fesad ve fcur ve Hakk Celle ve Alnn emrine itat ve snnet-i Resul Aleyhis-Selama riayet eylemeyip muttasl menhiyat ile mstehak- azab ve ikab olurlar. Pes,, salik sagair ve kebair cmle gnahlardan ictinab edip aml-i saliha ile Cenab- Hakka intisab ede ki azab- kabirden halas ola. Amma tafsli hali murad eden, lem-i berzahdan bn-i Cevznin cem ettii ecvibeyi mutalaa eyleye. Ve dahi setr-i ayb, gufr-i zenb ve tathr-i kalb ve tenvr-i kabir ve erh-i sadr cem ahvl ve meratibde ve ibadullaha, hususan salik-i ilallah olanlara dnya ve ahiretlerinde lazm ve nafi ve nice fevid-i sulukiyeyi cmi halet-i ilahiyeden olduu iin Hazret-i Pr Kuddise Srruh'l-Mnr bunu dahi maksad- aksa itibar edip, ibtida-i Vird-i erfde sfat- settriyetle nidasn, bil-kinaye etmi iken bu defa dahi bu menafi-i lazimenin zuhurun rica edip, tekrar sfat- uluhiyyet ile duasnda tasrih edip

buyurdu, (LAH ) Harfi nid mahfuz, asl Ya lahe dir. Ahrine yay- mtekellim

ziyde olundukda harfi nida mans mntec oldu. Ve onda ziyade halavet vardr. Ve onun

iin Hall ve Kelm istiml ettiler. Ve ekser edye-i seniye (Allhmme) ile bede

olunmas sm-i Azam- Kerm olduundandr. Ve Hazret-i Pr Mustafa bn-i Kemleddn el-Bekr es-Sddk Kuddise Srruhul-Hakiki Fethul-Kuds vel-Kefl-ns nm vird-i

seherlerinin ekser mnacatlarnda (lahi) lafz- erifiyle bede etmitir. sm-i Azam

olduuna binaen ( USTUR ) Hemze emr-i vasl iin ve t mazmm ve hiri meczmdur.

( UYUBENA ) Evveli mazmm ve ahiri mansubdur. Bu fkra-i mnacat, fkart-

nidadan fkra-i lya nzr eyledi. Gya ki

Ya settar, senin rahmet eteinle bizim gnahlarmz dnyada ve ahiretde setr eyle;

12

demi oldu. Yani dnya ve ahiretde zeyl-i rahmettinle uyubumuzu setr eyle, Ya Settar demektir. Setrin beyan evil-i virdde sm-i Settarda gzar eyledi. Uyb, failine eyn veren krdan ibarettir. Ehl-i merif derler ki masivallaha bir lahza meyl-i gnlnden yahut tark-i

kavmde muhalif-i edep olan fiilden ibarettir. (VAFR) kezalik hemze emr-i vasl iin

ve kesri fa ile ahiri meczmdur. (ZNUBENA) Kezalik evveli mazmm ahiri

mansubdur. Bu fkra-i mnct dahi fkart- nidadan saniye nzrdr. Mans Ey Hda-i Azz ve Gaffr cmle gnahlarm mafiret eyle, demektir. Gufrun manas blde ism-i gaffrda sebkat etmitir. Ve zenb failine ism veren krdr. Esiletl-Hikem nam kitabda yz elli sekizinci sual Cenab- Hakk znubu, ibd zerine niin takdir etmitir? El-cevab: Demilerdir ki ta mucib olmasnlar. Zira ucb cemi gnahlardan eeddir. Ve mucib-i havfdir. Ta ki sfat- turabi bilip mafiret ve srr- cemal ve celali ve lutfu ve kahr ve srr- efat-i Resulullah bilsinler iindir. Nitekim Hads-i erifde gelir,

Benim efaatim mmetimden byk gnahlar ileyenler iindir.

efat ise Rahmet-i Hakkdr. Kem fil-Hadis-i erf

Ben hediye edilmi bir rahmetim.

ve bir Hadis-i Sahihde gelir,

Eer siz gnah ilememi olsaydnz, Allah Celle Celalh gnah ileyip tvbe eden bir kavmi getirip, gnahlarn balard.

Arifler demiler ki kemal-i vcut ve mtahhar-i cemal ve celal ve ltuf ve kahr eer hilkat-i ben dem olmasa nsf keml mevcut olup ve nsf hra makam- hafide kalrd. Fefhem.

(VE TAHHR) fethi ta-i mhmele ve kesri ha-i meddede ile ahiri meczumdur.

(KULUBENA) mansubdur. Bu dahi fkarat- sabkadan selase ki Ya Celil, Ya Cebbar

kavline mnasibdir. Manas, ey evsaf- ulv ve refate mstehak Cabir-i Kll-i Kebir olan Hakk Tel gnlmz mnkerat ve mfsedat ve ucub ve kibir ve hubb-i dnya ve vesvese-i

eytandan envar- ihlas ve sr- muhabbet ve esrar- marifet ve temekkn-i zikir ve inayetin envariyle mtetahhirn ve muhlisnden kl ki kimse izlesine kadir olmaya, ill Sahibl-Celal ve Ceberrut olan kadir ola demektir. Bu dahi, labdd eyh-i rif izniyle mddet-i tavl zikre mlzemetle olur. Ve ill o ecere-i faside kalbden mnkati olmaz. Ve baz kirm, mansnda buyurur, Ya Rabbi kalbimizi levs-i efkr gayriyeden m-i inayet-i ezeliye ve taharat- hayat- ebediye ile pak eyle, demektir.

Temizlik imann czdr.

Hads-i erfi mefhmunca ahlak- reddiyeden tezkiye-i nefs iman- kmilin artdr. Malum ola ki tathir enva-i tuhra mm olur. Tahkk, Hakk Sbhne ve Tel ukl-i mvahhidini vesah- irk ve kfrden ve nfs-i mminni kuk ve zunundan ve kulb-i mttekni muhabbet-i dnya ve vesavisinden ve serair-i muhlisni riyadan ve kulb-i limni hyanet-i cehilden ve marifet-i rifni varidatlarnda hatadan ve kisb-i maa eyleyen esnafn lisann

13

kelime-i suden tathr eder ve gayri zalik. Ve salik eer kalbini tathir murad eder ise, evvela muhabbet-i dnya ve vesavisini aslyla kalbinden kal ede. Zira Hads-i erfde

Dnya sevgisi her hatann badr.

Vrid olmutur. Ve bunun misali talib zerinde kular olan ecere tahtnda ders mtalaa edebilir mi? Elbette ol kular an tev ederler. aresi bir sa ile ol kular kovmaktr. Ve kez slikin kalbinde muhabbet-i dnya aac bitib ve onun zerine vesvis-i dnya kular cem olup elhane bede ettikte, mertib-i marifet-i nefsi nice mtlaa eyler. Onun aresi, nefsin meluftn men ile o ecereyi kat edip mridin izniyle aml ve riyzat ile mtlaa

eyleye. Allhdan seni megul eden dnyadr. Mazmn-i cevher-i

nisar, cmle bu mefhmu mtemildir. eyh-i Kll-i Tak Hazret-i smail Hakk Kuddise Srruh'n- Nak Tuhfe-i Haliliye nm risalesinde buyurur ki her uzuv ve kuvvetin bir gune tahreti vardr. btida kalbin tahreti itikdt- fside ve niyt- ksidedendir ki bunlarla kalb murdar olur. Hussan ahlk- rezleden tetahhur lazmdr. Nitekim Kurnda gelir.

( Sure-i Bakara-15-) Yani insann kalbinde kfr ve nifak ve hased ve gll-

g ve emsli olmak maraz- zhiri gibidir ki tahsili kemlden avk eder. Bu cihetten enbiya ve evliya mevti istediler. Feemma maraz istemediler. Onun iin Hads-i erfde gelir,

Her trl beldan afiyeti Allhdan dilerim.

ve Kuranda gelir, ( Sure-i Ahzb-33-) ve rics

her kimsenin makamna gredir ki kfire nisbetle kfr ve siye izfetle masiyetdir. Ve slike kalbinde telvndir. Ve ehl-i arza gre, arza en veren umrdur. Ann iin

Thmet altnda kalacanz yerlerden hazer ediniz, korkunuz, varid

oldu. Pes, sohbet-i meyihde emrz- kulbe if hsl olman ehl-i sulke mrid-i kmil lzm olduu ayndr. Zira yalnz yola giden kimseyi haramiler ahz eder. Amma rfek ve delil ile gitse idi, tebd olunmala nect bulup menzil-i maksda vsl olur. Hususan sohbet-i eyh, dervie havtr- fside ve kuvay- nefsaniye harmilerinden halsa tesr-i azmi vardr. Hazret-i mam- Ali bn-i Eb Talib Radye Anhl-Glib Nesirl-lsinde

Kalbin ilac kazaya raz olmaktr.

Buyurur. Kalb-i insann maraz, ahlk- rezledir. Bu emrzdan selmeti kemldir. eyh-i Nuran Abdl-Vehhab aran Kuddise Srruh ve Amme Birrehu Merikl-Envr nm kitablarnda buyurur. Hem asrlarnda bulunan Meyih-i Msrdan eyh Ali Busayr Hazretleri ki ekser evktda Hazret-i Hzr Aleyhis-Selm ile mlkta muvaffak idiler. Ve buyururlard ki bir kimse Hazret-i Hzr ile sohbet murd eylese arta riyet etmeye muhtatr. Madem ki urt-i selseye murt bulunmaya ictima muhldir. art- evvel, bilcmle ahlk- rezleden slim olup bu mmet-i merhmeden bir ferde su-i kasd olmaya. art- sni, sneni Fahril-Mrseln Sallallah Aleyhi ve Sellem zere akvl ve efli criye olup, aksm- bidatden bir eyi mrtekib olmaya. art- slis, derhim ve dennirden ve rzk maklesinden fert iin bir nesne ihf eylemeye. Bu urt-i mutebereye mlzemet etmeyen zat, bid ve zhid olsa dahi, mlkt- Hazret-i Hzr Aleyhis-Selm mmtenidir. ntiha. Bundan mnfehim oldu ki kalb-i selim dareynde nef-i azm rs eder imi.

14

( Sure-i uar-89-) Kermesi bu davya hid-i ldir. Bu kelm ve haberden kil ve shib-i temyze bir mana zuhr eyler ki kaz-i ilahiyeye teslim, cmle-i ahlk- hasenedendir. Lkin tetkik olunsa cmleyi camidir. Fehime men fehim.

Kazaya rza, azm olan Allhn kapsdr.

Bu mefhmu mekkiddir. Ve dahi,

Kalbin kasaveti, katlamas toklukdandr.

Eser-i lsince tokluk kasvet-i kalbi mcibdir. mdi slik olan kimseye lykdr ki,

Allh katnda mertebesi en byk olannz alk ve tefekkr babnda en ileri gideninizdir.

Tenbhinden agh olup,

Her gn Allhn en ok buz ettii ok yiyen ve ok ieninizdir.

Neticesinden ihtirz etmek gerektir. Menba-i Fadl- Hd eyh mer el-Fud Kuddise Srruhl-Had Muslihin-Nefs nm eserlerinde buyururlar ki Drretl-Viznde mezkurdur ki bir gn Hazret-i merin mahdmu Abdullah Radyallah Anhma hasta olup, tabb ila edib bilutfullh if myesser oldukdan sonra maraz ne idi diye Hazret-i mer Radyallah Anh tabbe sualde o, dahi ok yemekten olan tuhme maraz dedikte, Hazret-i mer Radyallah Anh, Vallahi, ayet byle olduunu bilseydim, hasta ziyaretine gitmezdim ve eer lseydi cenazesinede gitmezdim. Buyurdular. Ve kl-i rif olan bu hususu bu kadar beyandan fehm ve izn eder. nteh.

( VE NEVVR ) tahhir vezninde. (KUBRENA) mansubdur. Bade bu

makamda ( vebyaz vucuhena ) nushadr. ( Beyaz vech-i behcet sururun

zuhurundan kinyettir. Ehl-i Hakk yevm-i kymetde vuchu beyaz olmakla malm olup

rahmet, cennet, sevb- muhalled ile mczt olsalar gerektir.

( Sure-i l-i mrn-107-) fkrann mefhumu budur

ki sefd ruyu olanlara vaad eylediin inayete bizi dahi mazhar eyle demektir. )

(VERAH) Hemze emr-i vasl iin ve ra mefth ve hiri meczmdur.

(SUDRANA) kezlik mansbdur. Bunlar dahi fkart- sabkadan rabi ki

(Ya Mukallibel-Kulbi vel-Ebsr ) fkrasna mnasib eyledi.

Mans ey mukallibel- kulbi vel ebsr olan Hdayi Tel envr- rahmetinle izle-i zulmet ve vahetle kubrumuzu tenvir ve snht- cemle ve ifza-i envr- mzlenle sudrumuzu vesvis-i eytndan inirh eyle, demektir. Baz ehli tahkk kuddise srruhm buyururlar ki

Hrlerin kalbleri srlarn kabirleridir. Deliliyle, kubrdan

15

murd, kulbdur. Gya ki di (Nevvir kulben) der. Ve eer kalb enva-i

mcahede ile mnevver olsa, inallah tel lutfiyle kubr dahi mnevver olur. Ve

mfessirn-i kirm kuddise esrruhml-fihm, (Sure-iTh-25) yet-i

kermesinde sadr, kalb ile tefsr etmilerdir. Ve erh-i sadr vus-i kalbdir ki sefhed-i munidn ile dyk olmaz ve ne evketlerinden havf eder. Malm ola ki erh-i sadr enbiya ve evliya-i kmeln zerine niam- ilahidendir ki hakikat-i kalb iin dnyaya la birrabet ve la birrehbet iltift olmamaktr. Amma rabet-i kalbin ehil ve mal ve tahsil-i ma ile mteallik olmasdr. Ve amma rehbet dmandan hif olmasdr. Ve eer Hak Tel bir kimsenin sadrn erh etse onun indinde her ey sagr olur. Hazret-i Pr Kuddise Srruh'l-Mnr dahi zikr olunan erh-i sadr taleb edip Virdi erfinde buyurdu, bazlar kavlini nsha dediler. Lkin Hazret-i mer el-Fudi Kuddise Srruh'l-Had eyhi Muhyiddn Efendiden rivyet eder ki Kutb-i ns- Can Hazret-i Sultan abn Kuddise Srruh'l-Mennn buyurmular ki bu bizim okuduumuz Vird-i erf Hazret-i Pr Seyyid Yahya Kuddise Srruh huzurunda okunan Vird-i erfdir. Hi tahrf olunmamtr. Ve onda o kavil vardr ki Hazret-i mer el-Fud ve Hazret-i Abdullah erkv Kuddise Srruhma erhlerinde ve Mecmua-i Evrd- Hazret-i Kutb-i Hakk Mustafa el-Bekr es-Sddk Kuddise Srruht-Taky n-Nakden mnfehimdir. Ve tarkmz meyihinden dahi byle mesmuumuz olmutur. Malm ola ki erh-i sadr iki olup, suri ve manevi, amma erh-i sadr- sur Resul-i Ekrem Sallallah Aleyhi ve Sellem hazretlerinden gayri hi bir kimsede vuku bulmamtr. Ve o Hazretde dahi defa vuku bulmutur. Biri sinn-i erfleri be ve alt kararlarnda iken, yle ki Halime Radyallah Anha ki Hazret-i Resuln rda validesidir. Rda karnda ile oynar iken, bn-i Abbas Radyallah Anhma rivayetine gre, iki beyaz esvablar giymi dem gelip, bir rivayette iki ku gelir, murat Cebril, Mkil dir. Ve bir rivayette dem gelip onlar Cebril, Mkil, srfildir. Zr, Cebril melekil-vahdir ki annla kulb hayat bulur. Ve Mkil melekil-rzkdr ki onunla ecsd hayat bulur. Ve srfl mutlakan mazhar- hayatdr. Onlardan biri Sadr- Resli yarp ii hikmet dolu bir leen getirip sadrn ve emlarn ykayp, ondan kalbini yarp iinden uyuuk ve siyah kan atd. Bu kan mhb grdkde havf ve hayete sebebdir. Vesavis-i eytn def iindir. Ve ikinci sinn-i erifi erbane vuslnde haml-i esrar- nbvvet iindir. Ve nc Leyle-i Miracda ki semvatda ve ar ve krsde katt ok mhb eyler grdkde onda olan esrr haml iindir. Amma erh-i sadr- manevi ekmil-i mmette vuku bulur. La bd. Husl-i feyz-i ilahide Hakk Tel cmlemize myesser eyleye.

Ve bu makamda, nshadr. Pes, eltf- ilahiyyeyi

rica ve dusndan sonra, bilutfullah mestrul-uyp ve mafrul-znb ve mtahharul-kulb ve mnevverl-kubr ve meruhus-sudr olan kimseler, tekfr-i seyyit ve lem-i bekda ve civr Hakkda ahyr- marifet ve esrr- vasln ile har olunmak ahbr sahhede mukarrer olman, lem-i fniden bkye intikl grndkde onlara hl ve kemliyle intikl myesser

edip ve onlar gibi civr- Hakkda har olunmak ricasnda buyurur. (VE KEFFR)

tahhir vezninde ( fir ) zabt zere ki gnahdan sebeb-i halas olan kefret mansna istiml

olunan tekfrdendir. (ANN SEYYTN ) seyyienin cem olup halet-i nasbdir

ki hiri cer suretindedir. ( VE TEVEFFEN ) feteht- selse ve edde-i fa ile dir.

(MEAL EBRAR ) mecrurdur. Bu dahi ( ya mdebbirel-leyli ven-nehr )

kavline nzrdr. Mans, (Ybeddilllah seyyitihim hasent )

beareti zere, bu mjdeye bizi mazhar eyle. Seyyitmz hasenta tebdl eyle ve fadl-u kereminle dareynde bizi zmre-i slehda har eyle demek olur. Malm ola ki bu mnctlarn fadil-i kesre ve fevid-i vefresi vardr. Zikr-i tavl mucib olman terk olundu. Eer slik zmre-i ihvn ile beraber huls-i kalb ve lisn ile zikr etse elbette,

16

Zikr ederek oturan hi bir kavim yoktur ki gkten bir mndi onlara nid ederek,

kalknz, gercekten btn gnahlarnz iyiliklere tebdl ettim ve hepiniz balandnz, diye hitab olunmasn.

Hads-i erfi mefhmunca seyyit hasenta tebdl olup cem mafur olurlar. Zr Hakk Subhne ve Tel Hazretlerine her ne rica olunur ise

(Sure-i Bakara-186- ) Vad-i kermiyle icbet eder. Ve dahi

Muhakkak Allh Tel gfil olan kalbden duy kabul etmez.

Hads-i erfi mefhmunca tahkik Hakk Subhne ve Tel kalb-i gfilden hi bir du kabul etmez zr duda huls-i niyet art- azamdr. Ve dahi slik

Allh, dunn tekrarna devam edenleri sever.

Hads-i erfi mantkunca dusnda tekrara muvzabet ede. Ve dahi slik ettii du mucibince amel ede. Zr Hads-i erfde;

Amelsiz du eden yaysz ok atan gibidir. vrid olmutur.

( SUBHNEKE MA ABEDNKE ) Ba meftuh ve dal sakindir.( Subhne

lafz tesbih mansna masdar mevkiine vki isimdir. Her-br muzf olaca halde mustameldir. Izfetden hl oldukda tesbha alem olmakla tarf ve elif nn ile Osmn gibi gayr-i munsarif olur. Fil dah olmak tenezzehte mansna olduu suretde tecvz olur. Masdariyetle bir fiil-i lziml izmr ile mansbdur. Takdri ve esbeha tesbhdr. Ve gh

muzfdr.) (HAKKA) meddet ve mansbdur. (BADETKE) mecrurdur.

( YA MABD ) merfudur. Bu ve zikr-i ti tesbihler melike-i mukarrabn

tesbihtdr ki mefhm-u masadk

Ben senin medh senn sayamyacam. Sen kendi kendine sen ettiin gibisin.

Hads-i erifidir. Mans mecmu nekysden seni tesbh ve takds ederiz ki mecdine lyk ve ley ve nehrda farz ve nevfilden bir ibdet ed eylemek, her ibdet ki bizden sudr

eyleye, Hazret-i zzetine hediye etmee lyk ve mstehak deildir. Zir Mabd-i bil-Hakk ancak sensin demektir. Melik-i Kuddse yn ibdeti isbatda aczini izhr vardr ki ibdet-i Hazret-i Rabba adem-i liykatn beyandr ve izhr- acz eylemek emrt- kabuldendir. Malm ola ki tahkkan abd mut ve si olmakdan ve nimet shibi yahut iddet sahibi olmakdan hli deildir. Eer Hudy tesbh ederse, kabul-i tati iin rica ve masiyeti iin istifr ve nimeti iin kr ve iddeti iin sabr olur. Ve gerekdir ki slik tesbh eyledikde

17

cevrih ve azsn huu iin mansn kalbi ile tefekkr eyleye. Ve eer etmez ise, lisan ile tekellm edip zn sami olmayan kimse gibi olur. Zr kalb eer lisann sylediini bilmez

ise Sana layk olan korkuyu yapamaz. dr. Ve ibadet Hakk Tel iin

olan ameldir. Yahut bil-ilim vel-fiil izhr ubdiyettir. Ve ubudiyet terki ihtiyr ve mlzemet-i zll ve iftikrdr. Ve bazlar buyururlar ki ubdiyet abdin ilediinde Hakkn rzasdr. Ve eyh Vst kuddise Srruh buyurur ki eref-i insan Rabb Telya ubdiyetle mnasebettir. Ve eyh Ataullah buyurur ki Kurann cmle mensi iki eydir. Biri hfz db- ubdiyet ve biri tazmi Hakk- Rubbiyettir. Ve bunun cmlesi Sure-i Fatihada cem olmutur. Onun iin mml-Kuran tesmiye olunmutur. Ve Ebu Hseyin Bin er-Reyhan buyurur ki ibadetin asl erkan zerinedir. Biri gz ki hfz ile ve biri lisan ki sdk ile ve biri kalb ki fikr ile dir. Ve ubudiyet stlh- ehli hakikatde, vefan bil-uhd ve hfzul-hudd ve rdn bil-mevcd ve sabrn anil-mefkddur. Ve keza

Gayri ihtiyari eylerin haricinde ki ihtiyar terk etmektir.

denildi. Hazret-i Zunnun-i Msri Kuddise Srruh buyurur ki ubdiyet Hakk Tel her halde senin Rabbindir. Sen dahi her halde onun kulu olmak gerektir.Ve dahi

Dnya iin, para iin, yiyecek iin ibdet eden helk olsun.

Hads-i erfi mantkunca helk olmaktan hazer edip Hakk Tel hazretlerinden gayriye iltifat etmeyeler. Bu dahi haf olmaya ki eer ubudiyet-i Hakk sahih olur ise cem msivadan

hrriyet hasl olur. Nitekim Hakk Subhne ve Tel (Sure-i sr-

1-) ve dah ( Sure-i Necm-10-) Kermeleri ile dnyada eref-i evkt

olan eb-i miracda o Nebi-i Ekrem Sallallah Aleyhi ve Sellem Hazretlerini eref-i vasf olan

ubudiyetle vasf etmitir. Malm ola ki( Sure-i Zriyat-56-)

Kermesi fehvsnca mabdu bil-Hakk olan zt- b-n mukaddema marifeti nice lzm ise ztyla kim ve sbit olan sfat- rububiyet muktezasnca ibadet-i ilahiye dahi lzmdr. Hasl kelm vel-beyan birbirine mtelzmndr. Ve marf-i ehl-i irfandr. eyh-i Kll-i Tak Hazret-i smail Hakki Kuddise Srruh'n-Nak Ruhul-Beyan fi Tefsir-il-Kuran nm kitabnda (Ve ma halaktl-cinne vel-inse illa liyabudn ) kermesi tefsirinde buyurur ki ibadet ubudiyetden ebladr. Zr ubudiyet izhar- tezellldr. Ve ibadet gayet tezellldr. Ona kimse mstehak olmaz. Ancak onun iin gayet efdl olan Hakk mstehak olur. Ve

ubudiyetde olan tezelll muktez- myedir. Zira insan turabdan mahluktur. Turab ise ey-i hakrdir. Pes, hkm-i anasr Hakka tevazudur. Eeri ruh-i ulvnin hkm kemalatla iftihar

ve istiladr. Ve lakin bu kemal Hakka muzfdr. ( Sure-i Hicr-29-)

kermesi mantkunca nefh-i ruh kendi zatna izfetden malmdur. Binenal haz yine abde kalan zillet ve inkisrdr. Gerekse fil-mesel ba gklere ersin. Zr emr-i izafi ile dava olmaz. Emr-i izafi dediimiz budur ki asalet ve hakikat-i kemal Allh Telnndr. Ve bunda ibadet ile abde ve istinet ile Rabbe iaret vardr. Zira istinet abden ve inet Allh Teldandr ki mun Allh Teldr. Baz evliya-i kibar setrehms-settr buyururlar ki ibdet mahlkat iin ztiyedir. Zir, lgat-i arabiyede manas zillettir. O zillet-i ztye zerine tenbih iin efl-i mahsusyle ibadet vasfdir. Teklif vki oldu. Hatta Rab Tel ve Hlk- Al Celle ve Al Hazretlerine bil-vechil-meru tehaddu etdiler. Ve Hakk Tel ibadet iin halk etti demenin mans, ann iin etemm-i istidad ile mstedin ve andan ekmel-i temkin ile mtemekkinin halk etti, demekdir. Ve ibadet mahlukatdan matlube olmala beraber

18

terettb-i gaye tenzlyle onlar iin semeredir. Haf olmaya ki baz mfessirn rahmehm, Erhamr-Rahimin. (Liyabudn) kavl-i erifinde olan lam, talil iindir. Efl-i Hakk ise muallel-i bil-garaz deildir. Belki tahsil-i maslahat ve def-i mefsedetden berdir. Zira o garaz tahsil ile mstekmil olmak lzm gelir. Bu ise ztnda noksan mirdir. Allhu Tel gan an zlik. Cevab budur ki bu makle lamat, eran lam- maslahat ve hikmet, ve aklen lam- illettir. Zira efl ve ahkm- ilahiye hkm ve mesalih-i ibad mtemildir ki tefaddl ve ihsana dairdir. Bunda ise garaz ve illet lzm gelmez bn-i Melek Rahimehullh Merik erhinde buyurur ki eire, tall-i eflullhn shhat-i tevcihini lafzan vki isede manen inkr ettiler. Zira Allhu Tel Azze ve Celle menfiden mstanidir. Ve onun fiili kendine rci ve gayriye rci menfaat iin olmaz. Zira Hud Tel ol menfaati min gayri tavstil-amel sle kdirdir. Garaz olmakl salih olmaz, dediler. Ve onlarn indinde lam- tall ibadn ibadetine tebhen istire-i tebayye olur. Amma fukaha ve mutezile, ibadna ait menfaatle shhatini ikrar ettiler. Zr garazdan hali olan fiil abestir. Ve abes Hakm-i Mutlakdan zuhru muhaldir. Ve lem ve demi halkdan makst-i lhi keml-i cella ve isticldr. Pes, kemal bizzat mahbubdur. Ve tlib-i Hakk olmak f nefsil-emir keml olmaa rcidir. Ve insann kemli ehl-i kalb olmakdadr ki smi Azama mazhariyetidir. Ve eseri fak ve enfs biri birine tatbika kadir olmaktr. nsan- kmilde ceman ve tafslen ve lemde fakat tafslen zuhur etmitir. Sual bu maksud istikmal deildir. Mstev sebki noksandr. Nitekim ehl-i kelm eflullah iraz ile muallel olmas layk deildir, dediler. Cevab ol ki mahzrdur, gayriyle istikmldir. Ve bu istikml kendi sfatyladr. Gayri ile deildir. Hazret-i Abdurrahman Cm Kuddise Srruh's-Sami buyurur. Beyt,

Ey yce zat, sen ne cevher ne razsn, Senin Fazl keremin garaz ile muallel deildir

Ve bazlar (lla liyabudn) kavl-i erifini Hazret-i Resul Aleyhis-Selamn Rabb-i zzetten

Ben gizli bir hazine idim, bilinmemi sevdim ve bilinmem iin mahlukt yarattm.

Hads-i Kuddisi srr ile (Liyarifn) ile tefsir ettiler. Ve lealle, alel-tlk marifetten ibadetle tabiri sebebin msebbib zerine tenbihidir. Zira Muteber olan marifet Hakkn ibadetiyle hasl olandr. Ve bazlar buyurdular, Hakk indinde eref ve keramete nail olmak iin halk etti. Ve o, onlarn ibadetinden gandir. Celle Celalh. Menba- Feyz ve Fadl- Hd Hazret-i eyh merl-Fud Kuddise Srruh'l-Hd Levyhl-Envr nm Vird-i Settr erhlerinde buyurur ki bu dahi ulema-i kmilne malm olsun ki uraf-i kmiln ve fudal-i vsiln tahkik

ve tetkiklerinde nbvvet iki nevidir. Nbvet-i tarfiye ve nbvvet-i teriyye derler ki ehline kema kn malum ve marufdur. Ve veli-i kmil ve sadk nbvvet-i tarfiyeye vasl olur. Ve lakin nbvvet-i teriyeye vsl olmaz. erh-i akidde itikdt bbnda veli derece-i nbvvete vasl olmaz dedikleri nbvvet-i teriyyedir. Nbvvet-i tarfiyye deildir. Ehline malumdur. Ve dahi velnin bu vecihle vusulu mcerret irfan- kmil ile deildir. lla amel-i eriat- Muhammediye ve tat- ibdt- samediye kuvvetiyle ve bu halde devam ve istikmetle vasl olur. Bu ecildendir ki rif-i sadklar fena-i manevi ve beka-i manevi halini ve bihasebil-batn mevt-i manevi kemlin bulduktan sonra fena-i suri olan mevt-i suri ve zahiri hkm ile lem-i suret vucud-i klliden lem-i bekaya vasl olunca asla amel-i eriat ve hal-i ibadeti terk etmez. rif-i kmile bu remzi terki

19

Tefrikasz her cem zndklk ve cemsiz her tefrika muattaldr. Ve insan- kamil oldur ki bu kelam- mazhar- kemlin mazmun-i hmynunda olan hali terk itmezler. Keml-i izn ve basretle iareti anla. Liha-i Fudi rif-i kmil telvnden halas olup, temkin-i srfa ve hal-i ehadiyet ve hvviyet olan, makam- cema vsl oldukta ol makamdan kalkp kuvvet-i irfaniye ile cemi ceml-ceme ve temkni telvne ve vahdeti kesret-i efal ve sfata vasl ve mbeddel olmayp, vahdet-i srf ile makam- cem ve istirakda kalsa, bu hal-i makamda hararet-i ilahiye ile akln evvel mertebesi olan akl- mea dahi zail ve ikinci mertebesi olan akl- mead hal ve makamnda tevhid-i efal ve tevhid-i sfat ve tevhid-i zt haliyle, meczub-i srf olup, zeval-i akl- mea ile teklif dahi sakt olursa, ricalullahdan bir merd-i ferd ve veliy-i vahiddir. Tat ve ibdtnda hl ve kl Hakk Tel hazret klmtr. Bu makam- hale vsl olan ehline malmdur. Fazilet sahiblerini bilen, faziletli kimselerdir. Ve amma akl- me zil olmayp, akl- mede fer ile marf irfn- kmiln olup, ehlullh telkyn ve irdnda ceml cem tlk olunan fark- saniye hlle vsl olmayp ve dahi akl- med akln n mertebesi olan akl- kl kuvvet ve pertevi ile musaff ve mnevver olmayup belki fur-i kesret ile mahcb olup, akl- me pertevi ve sr glip olmala nefs-i me ve nefs-i levvme tekdsi dahi grnse bu makle rif kesrette, vahdete yetitim deyu tetbir-i akl- me ve tekdsi ve nefs-i me ile alyk- kesrete ve avik- fetrete dp, bu heva ve heves ile marur dahi olman, muchede-i kalbiye ve ruhiye etmeyip hatta mhede-i rububiyetle halen erat ve tarkatla zerine farz olan aml-i erat ve ibdt- ilahiyeyi kasd ile bil zr terk etse (El iyz billah) vucdunda zndka ve ilhad hali zuhur etmi olup, cehlet ve batlet belki ayn-i dallete mbtel olur. Allh Tel mmet-i Muhammed tlip ve sliklerini bu makle

irfnda ve hlde kalmaktan saklaya min. Zr bu hal almet-i ilhad olduundan zerre itibh yoktur. Liha-i Fudi Bu dahi malm-i ulem ve marf-i urafdr ki rif-i billh enbiya sfat olup, meratib-i erbaa olan eratn ve tarkatn ve marifetin ve hakikatin herbirine kemlle rif olup, makamna ve hline ve mahalline gre mehm emken her biri ile amel edip eratn ve tarkatn hkmn vere. Laiha-i Fuadi mdi veliy-i vsl ve insan- kmil oldur ki bu zikir olunan ahvalden kendisin saknp ceml-cem farksz ve fark cemsiz olmaya zr safi cemide kalp ve akl- me dahi yerinde olup evliy-i kmiln ve meyih-i mttekn halinde ve kemlinde olan fark- sniye ve ceml-cema vsl olmasa rifine gre zndkyet-i havf vardr. Ve fark- sniye ve ceml-cema vsl olup ve lkin hlet-i cema taalluk etmeyip saf farkda kalsa muattalln ve batlnden olmak havfi vardr. Begayet hazer lzmdr. Zr uraf-i kmiln ve meayih-i vaslin ve mttekn Tefrikasz her cem zndklktr. Cemsiz her tefrika muattaldr. buyurmlardr. Ve bu makam ve hle zevk ve uhtla vsl olmayan bu kelmn mansn bilmez. Ve dahi (Men lem yezuk lem yarif) kelm mehr ve makbl-i evle-urdur. Laiha-i Fuadi Hakk Tel Cellet-i Ztihi ve illet-i ibdetihi nice yt- kerme ile kullarna ibdet emr etmi, hususan

( Sure-i Hicr-99-) yet-i kermesiyle emir etmi iken ve akde-i mutebere ile ehli snnet ve cematdan olan cumhur-i mfessirn, ehl-i din ve ehl-i yakn lafz- yakndan murad, beynel-ibd vuku yaknen mukarrer ve mtehakkk olan mevt-i srdir, diye tefsir etmiken; mlhide ve zanadika tifesi yakn kendi man-i lugaviyesine alp ve hatta kelimesinde man-i intiha dahi murad ve itibar edip kendi hayal-i batllarnda ve nefs-i habselerinde ve kulb-i kasiyelerinde olan dalaleti izhr ve zaman- hayatlarnda ibdet-i ilahiyeye intiha itibar edip,

20

lmeden nce lnz. Hads-i erfini kendi itikd- batlalarna delil ittihz etmekle biz ldk, bizden teklif skt oldu, diye dalalet ve kfr yoluna giderler. H smme h yle deildir. Tevil-i btl ve fsidden itikd- sfil ve ksidden n ve zhir olur. Laiha-i Fuadi Bu dahi malmdur ki bu kelm- mstetb Hazret-i Resul-i Ekreme hitbtr. Onlar bi-hasebil-irfn vel- kn fen-i manevlerin ve bek-i manevlerin kendi kal-i latf-i mazhar- halleri olan (Mt kable en temt) mucibince tekml edip hi hl ve kllerinde ve ibdet ve amllerinde intih grnmeyip ve mevt-i srleri zamanna dein asla terk-i tat ve ibdet etmediler. Mlhidenin betlet ve dalleti bu beyan- hl ve klden gayet ikrdr. ( Haf olmaya ki bu itikd zamanmzda h smme h baz kendilerin Hazret-i Hnkr- Hc Bekti Vel Kuddise Srruh'l-Alye isnd eden mlhidededir. El iyzi billhi Tel ) Layiha-i Fuad Gercek bu hl vardr. Lkin lem-i btnda ve lednnyede ve .....? lem-i melekt ve cebert ve bu hlt- esrr- ilahide mstarak olup ve meslbul-itibr ve malbul-ihtiyar olan meczublar halinde muteberdir. Amma cily-i lem-i mlkden ve zhirden meczbul-akl ve meslbul-ihtiyar olmayp, akl- me ve akl- mad kuvvetiyle umr-i kesret ve efl-i ihtiyriye-i hakikiye ile ehli tasarruf olan rif-i kmil ve muvahhid vsl halinde muteber deildir. Bu hlde ve kemlde iken onlar gibi terk-i amel ve ibdet etmek eri erf-i Muhammedyeye ihanet ve izhar- ilhd ve dallettir. Bu tehlikelerden hereyin maliki Allha snrm. ntihayil-kelm. Min erhil-Fud. Hazret-i Seyfullh ibn-i Seyyid Nizameddin Kuddse Srruh'l-Mun Madenil-Merif nm kitabnda ( Vabd rabbeke hatta yetiyekel-yakn ) yet-i kermesinde buyurur.

Nazm

Kul olan kiiye mevlya elbet Gerektir ta ide lnce hizmet

Halas olup bu nefsin hizmetinden

Ira olma sakn Hakk Hazretinden

Yaknla visle eresin sen Ki yani dost cemlin gresin sen

Kaan kalbinde tevhd ola bnyat

Olursun hizmet-i nefsinden zt

Eer kalbin onda zerre denl Bulunsa fiil-i nefsin habbe denl

Dahi kulsun ki zat olmamsn Huzura eriib d olmamsn

*****

21

(SUBHNEKE M ARAFNKE) Ra meftuh ve fa skindir.

(HAKKA MARFETK ) mecrrdur. (YA MARF ) Merfudur. (Subhaneke

m arafnke hakka marifetike ya marf ) Mans seni mecm nekyisden tenzh ederiz. Biz senin ztn aczimizden sana layk bilmekle bilmedik demektir. Zr abdin marifet-i Rabbi iki ksmdr. Has ve mm, has olan vahdaniyeti ikrr- bil-lisan ve tasdk-i bil-cenndr. Ve mm olan yledir ki kulb onunla mahbbe mncezib olur. Ve bazlar dediler ki ol havs- ibdn kulbuna tecelli-i Hakkdan ve onlarn esrrnn ehadiyetle tahkikinden vaki olan eydir. Ebu Hseynis-Serv Rahimehullh buyurur ki marifet Hak Tely vahdaniyetle bilmek ve ol her eyin evveli ve her ey onunla kim ve ona masr ve rzk onun zerinedir. Cneyd-i Badad Kuddise Srruh'l-Hdi buyurur ki marifet amele tbi bir ilimdir. Ve ol amel ile beraber muvfekat- snnetdir. Ve muvfekat- snnet ihlsa tabidir. Ve o ihlsla beraber havf vardr. (Knt kenzen mahfiyyen fe ahbebt en urafe fe halaktl-halka li urafe. ) Hads-i Kuddisisi mantukunca hilkat-i halyka sebeb marifetullh olduuna zerre itibh yokdur. Ve onun mifth (Men arafe nefseh fekad arefe Rabbeh ) mantkunca marifet-i nefisdir.

Rubi-i ems-i Sivs Yr var kfile evkle irfn iste

Guy-i irfn tavf itmeyen insn olmaz Tl-i mrnde derv t irsin maksde

Marifet payesine p komak sn olmaz ****

Baz ktb-i mnzilede Ya insane arafe nefseke tarf rabbik vrid olmutur.

( Sure-i Har-19-) kermesince nisyan- nefs

nisyan- Rabbe sebebdir. Pes, bundan malum olduu marifetullh marifet-i nefse merbt ve mevkf imi.

Rubi-i ems-i Sivasi Bilmeyen kendi hadsn ne bilr muhdisini

Hlkn kande bile, kendy bilmez mahlk Kaldlar seyl-i cehlatde Pes, erbb- sanem

Aceb olmaya has- hare yapa mark *****

Ve dahi menkuldur ki Men arefe nefsehu bil-cehli fakat arefe rabbehu bil-ilmi ve men arefe nefsehu bil-fen fakat arefe rabbehu bil-bek ve men arefe nefsehu bil-aczi vel-zafi fakat arefe rabbehu bil-kudreti vel-kuvveti Ve bu cmle men

( Sure-i Bakara-130-) kermesinden mstefttr.

Fefhem. Haf olmaya ki Subhneke ma arafnke hakka marifetike ya Marf kelm- erifi marifet miz ve mekl-i latf-i hakikat engzin mazmn-i humayununda ulem-i ehli kl ve uraf-i ehl-i hl beyinlerinde bihasebiz-zhir vel-btn ok kl- kl vardr. Cmlesini bu muhtasarda tafsl ve beyan mmkn deildir. Cmleden biri Necmeddn er-Rz Kuddise Srruh Mirsdl-bd nm kitablarnda marif-i ilahiye beyn sadedinde kalellhu Tel

( Sure-i Enm-91) ce fit-tefsr ve m-

arafullahe hakka marifetih buyurduklarndan sonra buyurur. Malm ola ki elsine-i fusah zikr-i umr-i marifetten ve kulb-i uraf erh-i vakyi-i marifetten muhtebesedir. Ve ukl-i ukal hsire ve besir-i ulem hsiyedir. Ve dahi Hazret-i eyh-i Ekber Kuddise Srruh'l-Ethr Futuhat- Mekkyelerinde Subhneke m arafnke hakka marifetike ya marf kelmnn mefhmun ve esrrn bir bab- mahsusda iml ve izah etmitir. Ve eyh Kutbeddn

22

znk Kuddise Srruh't-Takyin-Naknin dahi risale-i mahsusas vardr. Ziyade tahkik isteyen kimse mtlaa eyleye. Haf olmaya ki bu kavl-i latfi bazlar hata ve hatal ve kfr ve zelle nisbet edip, kratndan men ederler. Ve bu Vird-i erfden skttr derler. Delilleri budur ki ulem-i ehl-i Hakk Kitab- Kermde vasf olunduu zere cemi sfat ile Hakk marifetle, marifetullh vacibdir. Ve sahib-i mezhebimiz Hazret-i mam Radyallah Anhl-Alm dahi bu itikad zere isbt ile vasiyyet eyledi. Pes, terkib-i mezkr sar- vridenin muktezsna mefhmda mbyin ve kavid-i ehl-i akidde dahi muhliftir. Mrid-i lem Sallallah Aleyhi ve Sellemden sudru sahih olduu surette cezbe-i rahmniyenin istils halinde istirakda sudru mehurdur. Ve many batnsi ki knh-i Zt- Bri Tel marifet murd olunur ise, onu irfan muhl ve ondan bahis dalldir, derler. Onlara cevab budur ki

Hazret-i mm- Hmm- Azam Kuddise Srruh'l-Ekrem Fkh- Ekber nm akdelerinde

Narifullahe hakka marifetehu (Biz Allh vacib olan

marifeti ile biliyoruz.) buyurmulardr. O kitab erh eden rih ilem lafz hak bihasebil lugat vucb mansna olduun beyan kasdna harfi tefsr ile ey vacibe marifetihi ve kemaleha buyurmalar o unlardr. Marifet Kitab- Kermde kendini vasf ettii gibi marifettir. Zr bilinmese kfr mcibdir. Amma Resl-i Ekrem Sallallah Aleyhi ve Sellem Hazretleri m-i nafiye ile (M arafnke) buyurmalarn eize-i kirm- ehl-i snnet ve meayih-i sofiye kabul edip, murad- marifet knh-i Zt- Hakkdr derler. Ve ondan bahis Fahri Kaint Aleyhi Ekmelit-Tahiyyt dall olmayp, belki ol Zat- Ekrem-i Mteerri ve Efdal-i Enbiya-i lem Sallallah Aleyhi ve Sellem Hazretlerine hal-i istirk ve cezbe snad dallettir. Zira halka-i enbiya ire meczub gelmemitir. Hususan ki ser-halka-i enbiya ve efdal-i halk olan Resl-i Ekrem meczb ola! Haa smme haa byle itikd eyleyen zatda dallet havfi vardr. Fefhem. Ve bizim sened-i sadatmz olan nushalarda bu kavl-i erif mevcuddur. Bu dahi hfi olmaya ki Hazret-i Resl-i Ekrem Sallallah Aleyhi ve Sellem knh-

i Zt- Hakka hakk- marifetden ciz deillerdir. Lkin Hakk Telnn zt- liyesini ziyade al kasdna demilerdir. Hazret-i Dvud Aleyhi Salavatl- Melikl-Mabd

Noksan sfatlardan mnezzeh olan Allh, kendisine kr etmee ciz olduunu itiraf edenin itirafn kr olarak kabul etmitir. Bunun gibi Allh tanmakda aciz

olduunu itiraf etmesinide tanmak olarak kabul etmitir.

Buyurduklar gibi murd tazimel-lin izhr- aczdir. Nitekim Sddk- Ekber Radyallah

Anhl-Ekber drki derk etmekten ciz olmak

idrakdir.Buyurmutur. Fefhem.

(Hazret-i Seyyid Seyfullah ibn-i Seyyid Nizameddn Kuddise Srruhumel-Mun Madenl-Merif nm kitabnda buyurur, kalellahu tel :

Nazm

Nedendir Pes, bu talebler dem be dem

Olurlar marifet-i rydan dem Mutbk dmedi yet szne Aceb sliklerin dahi szne

Bu remzin srrn her kii bilmez Bu bahrin gevherin her bahir bilmez

23

Bir mecnn bir basr var bir basret

Bulunur bir kiide man ve sret Basarla kimse itmez Hakk idrk Annn didi Ahmed m arafnk

Kaan kim Hakk sana virdi basret

Ki mugayyere mahv ola sret

Annla grnrm nr-i Mevl Olurmu menzilin aldan al

*****

(SUBHNEKE M ZEKERNKE HAKKA

ZKRKE Y MEZKR ) rabda fkra-i sabkaya muadildir. Fkra-i ulda zmnen zikir ve kr dahil ve ibdet ikisine dahi mil isede erfetlerine binaen tahsis badet-tamm olundu. Mans ey mezkr-i bil Hakk senin Cenb- zzetine yeste eb ve ruz biz zikir eda eylemedik demektir. Malm ola ki,

Allha en yakn yol zikir yoludur. Hads-i erifi mantkunca zikir bizim tarikmzda uhdedir. Ve hi bir kimse Hakka vsl olmaz ill devam- zikir ile olur.

( Sure-i Ahzb-41ve 42-) kermesi mantkunca abd zikir ile memrdur.

Ey insan olu beni hatrladn zaman bana kr etmi olursun. Beni unuttuun zaman bana kfrn- nimet etmi olursun.

Hads-i Kudssi srryla terk-i zikirden hazer gerekdir. Zr terk-i zikir kfr mcibdir. Ve dahi

Her bir eyin cils vardr. Kalbin cilsda zikrullahdr. Hads-i erifi mefhmunca zikir yne-i kalbin cilsdr. Ve zikir fikirden efdaldir. Zr fikir alllahdadr. Zatullahda tefekkr menhdir. Lkin zikr-i zt Hlika mahssdur. Ve fikir mahlka masrfdur. Ann iin tefekkr-i msivdan zikir-i Hakk Tel evldr.

( l-i mrn-

191-) kermesince ve dah Efdaliz-zikr La ilahe illallah

Hads-i erfinde tevhd takdm ve tefrd olunur ki ( Sure-i Rd-28)

kermesi mefhmunca itminn- kalbe vesile olup,

Allh zikir mstesn, dnya melndur ve iindekilerde melndur. Hads-i erfince zikir dnya ve ukbda mmin iin bak ve ber-devamdr. Esnf- zikirden cehrin efdaliyetine mameyn-i Humameyn mil ve hafnin efdaliyetine mm- Azam Radyallah Anhm kildir. Amma miyn- ehli tarkde mbtedi dervi evvela zikr-i cehriye

devam etmek gerek, zr ( Sure-i Yusuf-53-) kermesince nefs-i emmre

dima su ile mir olman lzmdr ki cehr ile zikir ede. Tevhd sadasyla msivy kalbinden gidere bade zikr-i hafye devam ede ki srr- akdesi san ola. Ve dahi zikrin bis-i ftuh olmasnda yirmi art olup, bei mukaddem ve on ikisi esnay zikirde ve badel-furu, bu urtun mecmuna murat olunur ise vesle-i fth ve vridt olduu alet-tafsl ktb-i kavmde mndericdir. O yirmi artdan bei mukaddemdir ki tevbe-i nash ve gusul ve yahud vudu meat-tatr ve sukt ve imz- ayn ve kalb tevhd ile megl ve mtefekkir olmak ve

24

eyhinin himmeti Resl Aleyhis- Selmdan istimdddr, diye itikat ede ve niyet-i hlisadr. Ve esnasnda olan on iki artlar; teehhdde olan culs gibi kud eer mnferid ise kbleye tevecch edip, ellerini fahzni zerine vaz ede ve eer cemiyyet ile olur ise halka olalar, d veya buhr ile meclis-i zikri tatyb edeler ve libs- hell ve mzlem-i mekn ve ahvline kimse muttali olmaya, mnkirt- kalb ve gayr ile zikir Hakka adem-i liykat sebebiyle murkabe-i nefs ve sdk yani sr ile cehrin kendi indinde musvi olmas ve zikr-i kalbde temkni zere mnkirt- kalbi izle ve kelime-i tevhdi ihtiyr ide ve man-i zikr kalbde ihzr oluna ve zikir hlinde kalbini nefy-i msiv eyledikte zikir kalbe sri olduu ehvet ve mnkert ve bade cesede ve ruha vsl olur. Ve badez-zikir art zikirden sonra zaman- tavl zere hud ve sukt ede ve nefsini kerrt ile zem ede ve akab-i zikirde urb-i mdan men ede. Zr harret ve evk rs eder. Ve urb-i m itf-i harrete sebeb olur. Bu dahi haf olmaya ki bu zikr olunan yirmi art ve izn-i mrit ile devam- zikir olur ise bis-i fth olur. Ve ill kendi nefsi ihtir ile olur ise olmaz. Fefhem. Fkra-i zikirden fari oldukta

( Sure-i Bakara-152-) kermesine iktif fkra-i kr irdaf eyledi.

Ve buyurdu, (SUBHNEKE M EKERNKE

HAKKA KRKE YA MEKR ) rbda sbkna adldir. Zikir asl- ibdt olman kre takdm olundu. Mans ey mekr-i bil-Hakk fazl ve keremle it eylediin env-i niam- sriyye ve maneviyye mukbelesinde senin mecd ve nna lyk leyl ve nehrda bir kere hakk eda ile kr eylemedik, demektir. Srrs-Sekat Kuddise Srruh Hazretleri buyurur ki abd krden kendi aczini ikrr krdr. Ve dahi muhakkkn indinde kr vechi hud zere mnimin nimetini itirfdr. Ve krn hakikati muhsin zerine ihsann zikir ile sendr. Ebu Osmn Marib Kuddise Srruh buyurur ki kr-i avm tam ve erb zerinedir. Ve kr-i havs kulblarna vrid olan man-i rabbniye zerinedir. Haf olmaya ki ibdet ve marifet ve zikir min indillah verilmi olan niam- izmdan olduu eclden,

( Sure-i Nahl-114-) kermesince ve mfessirn hazart

(Allha ibdet ancak ona kr etmekle tamamlanm olur. ) tefsr-i erfleri fehvsnca ehli ibdete kr lzm olmakla ( men arefe nefsehu fakat arefe rabbehu ) Hads-i erif fehvsnca Allhu Telnn azamet ve kibriysnn ve kendilerinin acz ve noksann izhr bbnda bu kavl-i erifi buyurur. Bu makamda eyh Muhammed et-Terv Kuddise Srruh

erhinde Subhneke m sabarnke hakka sabrike y

masbr vkidir. Pes, mnsib olan fazl ve rahmet-i Hakka iltic ile derya-i affnda dah

muterif ola. Pes, bu man sebebiyle buyurur.(FADLEN ) mansbdur. ( MN

ALLAH ) mecrurdur. (Ve RAHMETEN) mansbdur. Makm makm ric yahut

ihtisr matlb yahud ehl-i tefsr takrri zere teeddben lafzan ricy zikirden istifa hafz ile iktif olundu. Zira Cenb- Hakk ile efl ve akvlde mrt edeb-i vcibedendir. Hususan ki rifn indinde. Hazret-i Yahya bin Muz Kuddise Srruh buyurur ki: Eer rif edebini terk etse hlikn ile helk olur. Ve fkrann mans fazl ve rahmetinden ric ederiz ki bizim taksirtmzdan tecvez edip af eyle demektir. Ve baz ehl-i tahkk fkrann mefhmunda buyurur, ibdet ve zikir ve krde taksirtn affn Hakk Telnn fazl ve kereminden ric ederiz ki zr ile kabul edip, zellt ve kusru fazl ve rahmetinle mestr ola, manzr olmaya

demektir. Hf olmaya ki d duda lafz- fazl, rahmet zerine takdme sebeb tahkk fazl afdan ibrettir. Ve rahmet inmdan ibrettir. Ve af duhl-i cennetde inm zerine mukaddemdir. Pes, bu nimet-i cellelerin mukbelesinde kr ile dahi merzk olmaya niyazmend olmak lzm gelip buyurdu.

(KREN MN ALLAH VE NMETEN) rb kel-evveldir.

Mans Cenb- Hakkdan mercdur ki niam- dnyeviyye ve uhreviyye mukbelesinde rzsna muvfk kr ile merzk ve muvaffak eyleye demektir. kr nimet ile takyp

25

eyledii (Sure-i brhim-7-) kermesinde olan ed ve tertbe iktidendir.

Mea hz nimet-i Hakk abd zerine sbk ve ayri mtenhidir ki

Eer saymaa kalkarsanz, Allhn nimetlerini

sayamazsnz. (Ve dahi nimet iki ksmdr. Biri nimet-i nefidir ki biz onu ruyet ederiz. Ve dieri nimet-i refidir ki bizden refi ettii env fat ve belyadr. Ve o nimet-i mechledir. Biz onu bilemeyiz illa yesr ve ndiri biliriz. Ve o nimet-i nefiden etemmdir. Zr zarar def celb-i nefiden mukaddemdir.) Pes, kr her nimetin akabinde ezdiyd- nimete manssdur.

Btn nimetler krle devam eder. Medllnce devam dahi

ona mahss olmakla Hakka eda-i kr itirf- acz ile olur. Zr ibtid-i niam nimet-i vucddur. Bade beeriyet bade akl bade islm bade ehl-i snnetden ve dahi riclden ve ahrrdan olup ve tml-az olmak ve ziyy-i ulemda ve muhabbet-i sleha ve fukar ve ehl-i tarkde bulunmak. Kez ve kez kr-i nimen ve indel- adem sabr- bel kuvvet-i imndr. Haf olmaya ki leyl ve nehr yirmi drt sat ve her satde bin nefes ve her nefesde on lahza

olup ve her lahzada bin nimet vardr. Ve belki her insanda bin sekir ve her sekirde birden ona kadar hikmet vardr. Ve onlarn her biri bir menfeat iin olup abes deildir. Kimse bilmez ill ulul elbb olanlar bilir. Elhasl tahkik Allh Tel bizim zerimize

( Sure-i Lokmn-20-) kermesince min ayri istihkk ve ne

sbk hizmet ve tat mukbelesinde isba- niam zhir ve btn eylemitir. Ve kez memldur ki menn ve inyetiyle inallh tel tde dahi min gayri istihkk sicl-i lutuf ve keml-i rahmetini inm eyleyip si kullar ile helk etmeye. mdi gerektir ki abd-i slik izhr- acz ve keml-i tezelll ve tahau ile daima Hakka kr ede. Ehl-i tasavvuf buyurur ki sebeb-i sadet ve siyadetimiz olan aml-i sliha cmle-i inm ve fazl ve rahmetindendir. mdi bildin ki onunla tark-i mstakme hidyet bulduumuz Hazretine mukarreb eden aml-i sliha bizim zerimize olan cmle keml-i cd ve kerem ve rahmetindendir. Zr aml-i slihay halk edip bizde kabulne tevfk ve istidd halk ve kymna kuvvet icd eden Allh Teldr. mdi,

Nimetlerin ve tevfkin ve kabuln devam krledir. Hads-i erifi mantkunca kr mcib-i devam- feyz ve cddur. Ve dahi her halde

krden itiraf- acz vcib olduu gibi kr dahi her halde zerimize vcibdir. Pes, nimetin vucudunda kr edip madm oldukta terk eylemek kr- bahyimdir. Uraf-i Hakk dediler ki belya dahi nimetdendir ki ikb- edd-i uhreviyyeye bedeldir. Ve tekarrube delildir. Eeddl-bel alel-enbiyi, smmel-evliyi, smmel-misli, smmel-misl Pes, slike

gerektir ki nimsna kr ettii gibi belsna dahi sabr ede. Ve her azsn mahall-i tat- Brde bezl ede ve her uzvun kr-i mahssu vardr ki kr-i lisn zikr ve sen ve kr-i ruh havf ve rec ve kr-i kalb sdk ve vef ve kr-i nefs cehd ve an ve kr-i cesed teslm ve rz ve kr-i akl fikr-i l olmala abd-i slik-i kirin tesbih-i mezkru lisn ile rd ve kalbi ile tasdk ve hu ve hud ve huls ve tezelll ve tefekkr ile ed eyledikde mehm emken edy kre tekarrub ile erefyp olmu olur. Pes, fazl ve rahmet ve kr ve nimet

Cenb- Hazret-i zzetden olduunu abd-i ciz bu tark ile muterif oldukda, hamd ve

minnetin dahi Hakk Tel iin sbit ve mahss olduunu ikrr edip buyurur, (LLLAH

) cer iledir. ( ELHAMD VEL MNNET) merflardr. Minnet ol

nimet krne derler ki mukabelesinde ivaz- matlb olmayp ancak shib-i hacet revlk iin ol nimeti at eylemi ola dediler. Fkrann mel budur ki bil-cmle ahvl-i mahlkt iin

evsf- rubbiyete ve niam- mtevliyeye lyka olan mehmid-i cemle ancak Cenb-

Melik Kuddse sbittir. (Sure-i Nahl-53 ) nk hamdin Hakk

Tel iin istihkk ve ihtissn itirf eylemekle hamdi takb ve irdf eylemek lzm gelir.

26

Bu makmda Hazret-i eyh Snbl Sinn Kuddise Srruh'l-Mennn ziyadtndandr.

Ve dahi

Hal dili sz dilinden daha doru syler.

Fehvsnca vird-i havtn cmle makalt ve ezkr bu mahalle gelince lisn- hlle olan hamdi mirdir. Ve bu mefhmu teyyd ve tasrh iin ve kendi vucudunda ve sfat ve eflinde olan nimetlere hamd ve kr tamm ettiklerinden sonra tahss badet-tamm itibr-i latfiyle

ibdet ve tat ve tevfk ve hidayet nimetine dahi tahssen hamd kasdna buyurdu. (

ELHAMD ) Merfu ( LLLAH ALT-TAT VET-TEVFK

) Mecrurlardr. Mans: Hamd O zt- kerme mahssdur ki bana tat ve tevfk zere sbt ve devam ve erbb- miynnda kym- rz kld, demektir. Ve tat fiil-i memurt ve ictinb- menhiyt ve tevfk-i tat zerine kudreti halkdr. Ann iin zikirde tahss klnd. Zr

o eref ve ecell-i niamdr.

(Sure-i Muhammed-7-) kermesince belki tat ile tevfk saadet-i ebediyyeye sebebtir. Vakt ki

tevfk mevldandr. Olmaz ill tat ile olur. Ve tat nimet-i dimeyi mcib ve clib olmakla azam- niam oldu. Ve tevfk dahi ancak tat sebebiyle matlb olduu cihetten tatdan azamdr. Velihz eday hamdde tat tevfk zerine takdim klnd. Ehli tahkk buyururlar ki zenb-i abd ukbet olduu gibi hasenesi dahi tevfkdir. Zr er erri mcib olmas gibi hayr

dahi hayri calibdir. ( Sure-i Enfl-25-) yet-i

kermesince emet-i aml-i seyyie mni-i nimet ve rahmettir.

27

( Sure-i Rd-11-) yet-i kermesi mantkunca

Hakk Subhne ve Tel bir kavimde olan tayir etmez hatt enfuslerinde olan tayir ederler. Nitekim Ebu Sleyman Drn buyurur, bir kimse cemaatle salt terk etmez, ill iledii gnahla eder. Hazret-i Sfyn buyurur, bir mddet kym- leylden mahrm oldum. Bir gnahla ki bir kimse grdm alyor gnlmde bu kimse murdir dedim. Hazret-i Yahya bin Muz Kuddise Srruh buyurur, Hakk Tel baz ibd zerine tevfk bbn alt eyle galak etmitir. Evvelki ilim renip onunla amel etmezler, ikinci niam ekl edip kr ile kaim olmazlar, n sleha ile sohbet edip ona iktid etmezler, drdnc gnah ileyip tvbe etmezler, beinci meyyitleri defn edip itibr etmezler, altnc emvli vezn edip ziyde etmezler. nteha. Pes, slik bihasbel-beeriyye sdr olan gnahdan der akab tvbe ede ki eser-i emet vesile-i keder olmaya.

Tvbe eden, gnah ilememi kimse gibidir. Vrid olmutur Hads-i erfde. Vaktki tat abdin nefsine nisbet olundu ve tat- abd noksandan hl olmamakla Hazret-i Rabbe ihds lyk olmayp, lealle kabul olsun diye

noksann haberle istifr ile buyurur. (VE NESTAFRU ) Nun mefth ve fa

meksr ve uhra merfdur.(ALLAHEL-AZME) mansblardr. stifr abd

kendi gnahn grp avf ve mafiretini taleb ve ondan irz eylemektir. Ve dahi istifarda Allh Tely azm ile vasf zuafy takviye ettiine mnasebetten iindir. Zr zuafy takviye iden ancak o Kaviyy-i Azmdir. Gayriye hacet yoktur. Zr azm mafirete ve sire kudret-i kmile ile kdir olandr. Ve istifrn zrde tafsli gelir. Ve baz nushada

(VE NESTAFRULLAHEL-AZME L-MENNN) vkidir.

(MN KLL) Mecrr bigayri tenvindir. (ZENBN) mecrr ve mnevvendir.

kll-i ehta-i efrd- znb iin olman many terkibi budur ki Allh Azmi ndan mecm gnhlarn gerek kebre ve gerek sagre ve gerekse malm ve gerekse mechl

mafiretini talep ederiz, demektir. (AMDN) yani bile bile an kasd bi-hasebil-

beeriyyye cesret ve irtikb eylediimiz gnh (VE SEHVN) yani gnh olduunu

bilirken gafletle sdr olan (VE HATAN) kusur iledir. Yani gnh deildir zan edip

irtikbdan sonra zenb olduunu bildiimiz. (VE NSYANN) yani gnah olduunu

bilir iken unutub vaki olan ( VE NOKSNN VE TAKSRN ) alts dahi

mecrur ve mnevvendir. Yani tadda eds lzm olan mstehabt ve dbtan birinde bu tarkle vki olan terk ki cmleden biri Mevl ile huzr-i kalbdir. rifn indinde cmleden birini terk gnahdan ad olunur. Haf olmaya ki baz nushalarda NOKSAN kavli mahzfdur. Lkin bizim senet-i sadetimizde mevcut olman zikir ve erh olundu. Fefhem. Ve eyh Muhammed Et-Terv Kuddise Srruh erhinde ve baz nushalarda dahi

vki olmutur. Bazlar

buyururlar ki musall mahalli nazar- Hakk olan kalbini ayra meyl ve iltift ile si edebde gyedir. mdi musallye lykdr ki beyn-i yedeynde kim oldukta emr-i dnyev ve uhrevyyi tefekkr etmeyip Mevl ile kalbini hzr kla.

Huzuru kalb olmayan namazda kul iin sevab yoktur.

Hads-i erfi mazmmunca onda adem-i hudan iin Mevl ile huzr-i kalb olmayan saltda sevab yoktur. Nitekim bazlar hu erkn- saltdandr, dediler. O dahi mmkn deildir. ll habs-i dnya ecerini yed-i stz- rif zere mcahede ve riydt ile kat etmek

28

gerek. Tedebbr. Pes, ehl-i hakkat buyururlar ki musalliye akab-i saltda istifr vcib olur. Ve liz vird-i tarkmzdandr ki her salt- farzn akabinde kere istifr oluna nki istifra tevfk, nimet-i Hakkdandr. Pes, lyk olan onun zerine hamd etmektir, buyurur.

(ALLAHMME) ya Allh (LEKEL-HAMD) merf ( HAMDEN)

mansb (YVF) evveli mazmm ve fas meksr ve uhr sakindir.

(NAMEKE) nun meksr ayn mefth uhr mansbdur. (VE YKF) yvf

vezninde (MEZDEKE) evveli fetha ve zay mucebenin kesri ile uhr mansbdur.

Manas ey Mnim-i Hakki bilcmle erbb- hamdin hamdlar sana sbitdir ki bize ihsnn olan esnf- niam ve env- fazl ve keremine mukbil olan hamd ile hamd eyledik, demekdir. Niamdan murad, niam-i asldir ki vcud ve hayat ve gayri gibi yahut niam-i bkye-i uhreviyye ki:

Hi bir gz grmedi, hi bir kulak iitmedi ve hi kimse hayal edemedi. andan kinyetdir. Mezd dahi niam- zidedir ki semi ve basar ve gayri gibi yahud baz mfessirn tahrri zere ryetten ibaretdir. Pes, bu takdirce mefhmu terkb bu olur ki: Ya Allh sana bir hamd ile hamd eyledik ki niam- asliye ve bkyeyi tahsil de vf ve niam- zide ve ecell-i niam olan ryet-i cemal ve mhede-i visle bizlerin msteid ve mstehak ve mazhar olmamz kfdir, demek olur. Ve Mstekm zde erhinde

( Elhamd lillahi hamden yuvfi niameke ) il-ahir vki

olmutur. n hamdin Cenb- Hakka sbtunu ve cemi nimete mukbil olduunu ikrar eyled i. Pes, bu tarkle olan hamd Cenb- Hazrete lyk olan mehmidin cmle zikr ile hsl olduu cihetden cemi mehmid ile hamd eylemee iddet-i itiyakdan n buyurur.

(NAHMEDKE) nun ve mimin fethalar ile ve dal merfudur. (BCEM)

mecrur (MEHMDKE) evveli mefth ve mim-i sn meksr ve uhr mecrurdur.

Mans Ya Rab senin zikr-i hayr ve medhine vesle-i mstamele olan ecns- mevdd- kesre ve cebert ve fazl ve keml-i rubbiyyetin ve mecd ve izzetin zikr olunmakta her ne

kadar turuk-i mteaddide ve mtenevvia var ise mecmuyla sana hamd ederiz, demektir.

Burada gya cell ve azemet-i Hakk bbnda marifet ve hakk ed ile edya iret vardr. Lakin muhli farz tarkledir. Kelm- Arabda vuku kesrdir ki zikirde mblaa kasd iledir.

Yahut (Mminin niyeti amelinden daha hayrldr.) kablinden

olup davt ve mnctda ak- Hakkn Azz-i Gaffra izhr- teevvukuna iret tarkiyledir. Zr fil-hakika byle hamdi ityndan enbiya-i kirm Aleyhims-selm izhr- acz eylemilerdir. Ez- cmle Fahr-i Kint Aleyhi Ekmelit-Tahyyt Hazretleri

Senin medh-i senn sayamam, sen kendi kendine sen ettiin gibisin. Buyurmulardr. Bunun emsli ukn- vuslat- rahmndan kesril-vukdur ki esrr- ilahiyenin Mahbb-i Cenb- Kibriy Aleyhit-Tahyyye istils vaktinde

Allh ile yle zamanlarm oluyor ki o vakitde benimle beraber ne Allha yakn bir melek nede mrsel bir peygamber bulunmaz. Buyurduklar bu kabildendir. Ve eyh Ebu Yezd Bestm Kuddise Srruh's-Sm Hazretleri

indel-istirak Leyse f cbbet sivallah buyurdular. Ve Kutbur-

Rabban Abdl-Kdiril-Geyln hini murkabede kademe-i kutbiyet zuhurunda mukteza-i

hayret ile Kadem haz al rukbet-i kll-i veliyyallh dedi.

29

Ve niceler Benim tvbem tevhid szndendir. Ve end

gruh dahi Ben rabbimin mezhebi zereyim, buyurdular. Ve bu cmle

Kulum devaml nfilelerle bana o kadar yaklar ta ki ben onu severim. Ben onu sevdiim zaman onun iiten kula, gren gz, tutan eli, yryen aya ve konuan dili

olurum.

Hads-i Kudssi srr ile rif-i kmil her ne derse Lisn- Hakk ile der. Baz nushalarda bu

makamda (Klleha) lafz ziyadedir. Pes, d-i muhib evk-i mzdd sebebiyle evkt-

mnctda esrar- muhabbet ve sar- vuslata dir sen ile ed-i mehmid ve du eyledikde

keml-i inbistla techil-i nefs ve tezelll ve istihy edip, der-akab buyurur. (M

ALMN) ayn mefth ve lm meksr ve mim skin

(MNHA VE MA LEM NALEM) nun ve lm mefth ve ayn skin ahiri meczumdur. Mans cmle hamdlerden malmumuz olan tarklerin ve malmumuz olmayan tarklerin dahi cmlesiyle hamd ederiz, demektir. Gya mechlmz olan edlar, malmumuz olsa ol edlar ile dahi hamd ederiz ve belki eyledik demek olur. Ve edy hamdde bil-mnasebe

kr dahi edda tanzr edip buyurur. (VE NEKRUKE ) nun mefth ve kf

mazmm ve ra merfdur. (AL CEM NAMKE) kesri nun ile

mecrrlardr. Baz nushada fethi nun ile (Neamike) vkidir. Bu makamda dahi baz

nushalarda (Klleha) lafz ziyadedir. (MA ALMN

MNH VE MA LEM NALEM) irb kel-evveldir. Mans cem niam-i zhire ve btna ve dniyye ve dnyeviyye zerine malmumuz olan ve olmayan tarklerin cmlesiyle kr ederiz, demektir. Ve kr nimet mukbelesinde olup ve hamd umum zere olduu cihetten bunda nimeyi zikir eyledi. Bu makamda baz meyih-i halvetiyye kaddesallah esrarahm fil-bukrati vel-aiyyeti ziydtndandr.

( VE AL KLL HLN ) mecrrlardr ve sn mnevvendir. Mans

krmz malmumuz ve gayri malmumuza tahsis etmeyip belki her halde gerek nimet ve gerek nikmet her ne olur ise fil-hakka min tarafillh olman mukbelesinde kr ederiz, demektir. Pes,

Kyamet gn ilk cennete arlanlar, darda ve genilikde hamd edenlerdir.

Beretince gerektir ki nimya kr ettii gibi darrya dahi mahbbdan sudrundan iin kr ede. Zr bir fiil ki mahbb iledi mahbbdur. Ve kezlik btnda o nikmet nimettir. Zr onun zerine sabrda ve krde ecr-i azm vardr. Bu makamda Hazret-i Snbl Sinn Kuddise Srruh'l-Mennn ziydtndandr.

30

Pes,, bu hl-i seyyienin hl-i haseneye tahvlini rec ve niyz edip buyurur. (YA

MUHAVVLE) zamm mim ve fethi h-i mhemmele ve kesr-i vav ile ve lm mansbdur.

(EL HAL) mecrrdur. Ve Mstakm Zde erhinde (Ya

muhavvilel-havli vel-ahvl) vki olmutur. (HAVVL) evveli meftuh ve evsat

meksr ve meddet ve ahiri meczmdur. ( HLEN ) mansbdur.

(L AHSENL-HL) mecrrlardr. Mans ey zulmet-i cehilden ve

avid-i tabyiden ve dnyaya rkndan bendegan- siyn nur-i kemle ihrc eden ve atya ve niamy onlara ales-seviyye kereminden sule muhtac eylemeyen bizim hlimizi ahsen-i hle tebdl eyle, demektir. Baz ehli tahkk buyurur ki slike ahsen-i hl budur ki amlinde devam ve kalbinden muhabbet-i dnya ve meveddet-i masivy selb-i tam ve dnyadan kalle kanat ve Hd-i Telya tatdan adem-i mmneat zere evkt gzr olup tark-i mstakme rehnma bir mrid-i kmil gerek. Zr (eyhi olmayann eyhi eytandr.)

eserince eyhi olmayann eyhi eytandr. Ve lihz (Sure-i Maide-35- )

kermesince rehnuma ittihz elbette lzmdr. Ebu Aliyyd-Dekkk Kuddise Srruh'l-Halk buyurur ki eer ecere kendi nefsinden inbt ederse onun semeresi ekl olunmaz. Ve eer o ecere terbiye olunur, olur ise ekl olunur. Ve kez ri itibr ettii malm olan kelbin maktlu hell ve gayri malmun sayd harmdr. Davud-i T Kuddise Srruh ve Ummime Birrehu Cenblar Hazret-i mm- Azam Radyallah Anhdan tahsli ilim-i zhir eylemiken eshel vechile tark-i ihlsa sulk iin Habb-i cem damenine teebbs eyledi. Hatta Avrifl-Merifde Hazret-i ehbettin-i Suhreverd Kuddise Srruh tahrri zere Dvud-i T hakknda ulem- asr sen edip, dediler ki eer Dvud mem-i slifede olayd kitab- kermiyle Cenb Hakk Telnn mezkru bil-hayri olur idi.

slah edici bir mrid-i kmil grmeyen felah bulmaz.

Felek-i ilim ve keml-i emsinin nuru Hazret-i eyh Abdl Ehadin-Nur Kuddise Srruh divn- belgat unvanlarnda buyurur:

NAZM

Sana bir mrid-i kmil gerek ehvlini muslih Selm itmek in ola evvel blini muslih

Bilp ahkm- ryy ve fetevy ve takvy Ola efsfn akvlini amlini muslih

Huzur-i Hakkda her bir gizli srrn olmadan zhir Sera perde-i zemyimde ola eglini muslih

Hisb olmazdan evvel bildirip nefsin hesbn Sana her dem ola mkil olan eklini muslih Tabb kalb-i ruhunu idp (Nur) kavlin mevl

Olup kalbindeki emrzn imnn muslih ******

31

Meyih-i kirm kesserehmullh il satil-kyme etibb-i ruhani makamnda olduklar ml kelmdr. Ktb-i tbba mrcaatla ilel ve eskmdan ifyab olmak az maklesindendir. Elbetde hayat- tbbiyye tedriki icin tabibt- zamandan birini ihtiyar la ilcdr. Pes, ulm-i eriaya ve lednniyeye ve mearifi zahireye ve btniyyeyi cmi mridden talep etmek gerek ( Kenzl-Feyz ) nm eserimizde alyim-i mrid-i kmili ve hizmetini ve sohbetini beyan etmitik. Murd eden mutlea eyleye. Fefhem. eyh-i Kll Tak Hazret-i smil Hakk Kuddise Srruh'n-Nak erh-i Usul-i Aere nm risalesinde buyurur.

NAZM

Gel beri gel msivdan uzlet it.

Bade mevl ile var sohbet it. Basmak istersen bist- kurbiyete, Nefsini bas i bu yolda gayret it. Srr- Hakk mes ise hir murd,

Btn tathre evvel himmet it. Ger yedullah srrna tlib isen, Mrid-i kmil elin tut biat it.

b- feyz-i Hakkla pk olmaa, Pklar ile gice gndz lfet it.

Msiv- efkrn dilden gider, (Hakkya) Hakk ile ns it, rhat

*****

Ve dahi eserde vrid olduu, kymetde vukuu mtehakkik olan bin sulin mkfat ve o ehvl-i dehetten bi-Fazlullhi Tel mmin-i kmilin sebebi nect ve hayr ile vesle-i mczat bu zikr-i t on kelimedir. Hazret-i eyh Al Tirmiz Radyallah Anh buyurur ki Hazret-i Resul-i Ekrem Sallallah Aleyhi ve Sellemden rivyet olunur ki her kim bu kelimt- aereyi akab-i salt- farizde okur ise sekertl-mevt ve ehvlinden nect bulur. Ve Hazret-i Pr Kuddise Srruh'l- Mnr dahi badel-hamd ve kr aff- taksrat ve mahv-i seyyit mlhazasyla her umrun ve ahvlin Hakk Telya tefyz ve cenb akdesine istimdt zere

olduun tarz kasdna istinf- kelm ile mteberriken buyurur: (ADEDT) hiri

mazmmdur. Mtekellim vahde sgasyladr. Ve baz nushada mtekelim meal-gayr

sgasyladr. (adedn ) vkidir. (Ve o nushaya gre inn lillh karinesiyle fkra-i

istifarda dahi nestafirullah ve bade hasbinnallah ve tevekkelna alallh meal-gayr sgalar ile ed olunmak iktiza eder ki cemiyet meynnda okunur ise meal-gayr ve mnferiden krat olunur ise vahde olmak mnsib ve muhtr olduu hn telkinde tenbih ve tebyn olunan eritdendir, dey Mstakim Zde erhinde kayd ve iml eylemi ise o fakat kendi kolunda olup abniyey-i Karabiye-i Bekriyye kolunda olmad bu mahalle cizne kayd olundu.) Ey heyyeet ykl adedts-silha iz heyyeeteh linahvil-lsusil-ktne lit-tark. Ve murad tark-i Hakk kutt- lsus ve eytne mdafaa iin ve mehlikde vki onlara mun olan nefsi dahi mdafaa iin bu ezkrn silahlarn saydm, demektir. Amma sofiye indlerinde saymak kasd olunan eyin zerine kalbin tevcihi ve ikbli ve istihdr ve andan istidddr. Ve al haz mans aled-devam bu ezkrn eslihasyla ad olan nefsi ve eytn ile muharebe ve mcahede indinde havtr- gayriyeyi nef ederim, demek olur. Bu makamda baz meyih-i halvetiyye kaddesallah esrrahm fil-bukrati vel-aiyye

ziydtndandr. ( Li klli hayrin bismillh ve li klli

errin ez billh ) (L KLL HEVLN) mecrurlardr. ( LA

LAHE LLALLH ) yani ehval-i zahire ve btna rehzenlerinin zuhuru ve havtr- gayriyeyi nef berdevm eylemek iin lisan ve fuad ile kelime-i tevhid silhn ihzr ve tedrik ve add eyledim demek olur. Baz ehl-i hakikat, mansnda buyurur, ehvl-i dnyevyeden

32

ve uhrevyeden ve ehvl-i nefsnyeden ve eytniyeden ve ehvl-i insiyeden ve cinniyeden ve zhir ve btn sulkunu tahsl ve tekmiline mani olur her mazarrtdan ve mhliktdan hals iin kelime-i tevhidi teheyye edip, hazrladm demektir. Ve baz rifn buyurur. Bunda hevilden murad kelime-i tevhid karinesiyle nefes-i ahrde olan havf-i m oldukta

mans her vakitde ki nezu billhi tel kavlen veya amelen ve yahud itikden kfr ve ek ve yahud zan cihetinden bir havf-i tri ola, mucib-i emniyyet ve slib-i vahet ve calib-i sadet ve vesle-i efat ve sebeb-i duhul-i cennet ve vsta-i mhede-i ceml olan bu kelime-i tevhidi o vakt iin teheyy ve tedrik eyledim, demektir. Ve dahi hevl bir eyden havfdir. Amma burada havfdan murad kelime-i tevhid karnesiyle havf-i imndr. Bu takdirce demek olur ki her vakitdeki havf-i kfr ve ekk yahud kavl ve amel ve itikdda zan vardr. La ilhe illallh dey lisn ile ikrr ve kalbim ile tasdk ederim demek olur. Zr bu kelime-i

mnciyeyi diyen zulmet-i kfrden huruc edip nri islma ve cennet-i hdya dahil olur.

Nitekim o hazretden rivayet olunur ki ( Cennetin bedeli nedir. ) diye sul

olundukda ( la ilhe illallh cennetin bedelidir. ) buyurmulardr. Ve

yine ( Senin efatine mazhar olan en mutlu insan kimdir. )

diye sul olundukda ( Hulus-i kalb ile tevhidi

syleyendir. ) buyurmulardr. Pes,

La ilhe illallh benim kalamdr. Kim benim kalame dahil oldu, azbmdan emn oldu.

Hads-i Kudssi srr ile kelime-i tevhid hsn- hasndir. Azb- hiretten bahusus mebbed kalmakdan ve dnyada dahi husumetden nefsi ve ehli ve iyli katil ve nehb ve gretten hasn

olup emin olur.

Tevhdi syleyinceye kadar insanlarla sava yapmakla emr olundum.

Hads-i erifi mefhumunca kelime-i tevhdi deyinceye ns ile mukteleye memrdurlar. mdi bu kelime-i tevhd kale oluncak onun erkn- erbaas olup her kelimesi bir rkndr. Mans cihetiyle dahi erkn- erbaasna riyet lzmdr.

slam dini be temel zerine kurulmutur. ehdet, namazn klnmas, zektn verilmesi, ramazan aynda oruc tutulmas ve gc yetenin hac etmesidir.

Hads-i erfinde savm ve salt ve hacc ve zekt islmn erkndr ki hsn- hasn olan kelime-i tevhdin erkn olurlar. Fefhem. Pes, bu kelime-i tayyibe hsnna dahil olanlar selmet eydi ve niam- sermed bulmu olurlar. Hric kalanlar ekvet ve dallet zere olurlar. El iyazi billh. Ve bu kelime-i tevhdin nef ve isbtdan mrekkeb olmasnda ulema-i muhakkkn cevab vermilerdir ki bu kelime-i tevhd macn ve erbet gibidir. Her maraz- btna tesr eder. Pes, bu kelimenin havsndandr ki kalbden masivy nef ve gayriyi mahv eder. Ve kalbde olan kedreti refi eder. Ve lafzatullh ervha kuvvettir. Ve kelime-i tevhd kulba kuvvettir. Ve H ismi ise esrara kuvvettir. Ve kelime-i tevhd mknts-