esma ül hüsna 2

8/6/2019 esma ül hüsna 2

http://slidepdf.com/reader/full/esma-uel-huesna-2 1/28

ÖZLÜ SÖZ Sen çıkarsan aradan, kalır seni yaradan. (Yunus Emre)

ESMÂ-İ HÜSNÂ

el- LATİF

-Latif, yumuşak davranan,

merhametli, lütufkâr- Allah insanlara umma-dıkları yerlerden ihsandabulunan, hak ettiklerin-den fazlasını veren, itaatettiklerinde kullarını öven,isyan ettiklerinde nimetini

kesmeyen; her şeyin detayı-nı en iyi bilen’dir.“Allah kullarına lütufkârdır.(latif) dilediğini rızıklandı-rır. O, güçlüdür, galiptir.”(Şûra, 42/19)

(Bir Hadis-Bir Yorum)

ÖLÜM

‘’Her kul öldüğü hâl üzere dirilecektir.’’ (Müslim, “Cennet”, 83)

Öldükten sonra tekrar dirilmek, ahiret hayatının en önemlidevrelerinden biridir. Ebedi hayatta mutlu olmanın yolu, dün- yada iken Allah’ı razı edecek bir hayat sürdürmeye bağlıdır.O hâlde ölmeden önce nefis muhasebesi yapmalı, Allah bizihesaba çekmeden önce biz nefsimizi hesaba çekmeliyiz.

Acaba bu gün ölürsek hâlimiz nice olur?

Allah’ın razı olduğu bir hayat mı yaşıyoruz? Allah için ne yapıyoruz? gibi sorularla kendimizi yoklamalı veson nefesimizde iman üzere ölmeyi Allah’tan istemeliyiz. Ohâlde duamız şu olmalıdır:

“Benim canımı Müslüman olarak al ve beni iyilere kat.” (Yûsuf,12/101)



ÖZLÜ SÖZ Cümle canlı hep topraktan / Var olmuşuz emir Haktan Rahmet dile sen Allah’tan / Tükenmez rahmet deryası(Aşık Veysel)

ESMÂ-İ HÜSNÂ

el- HABÎR

- Bilen, haber veren, uz-

man, bilirkişi-Her şeyden haberdar olan,gizli ve açık hiçbir şey ken-disinden gizli olmayan, bü-tün sırları bilen O’dur. Allah insanların iyi-kötü,hayır-şer ve açık-gizli yap-

tıkları her şeyden haber-dardır.“O hakîmdir, habîrdir”(En’âm, 6/18),

“Allah latîftir, habîrdir.”(Hac, 22/63)

CENNET ve CENNET NİMETLERİ

Yüce Allah inanan ve rızasına uygun işler yapan kullarına ebe-diyen kalacakları Cenneti vaat etmiştir. (Bakara, 2/25)

Kur’an’da Adn, Firdevs, Me’vâ ve Naîm gibi değişik adlarla anı-lan Cennet bahçelerinde akla hayale gelmeyen nimetlerin oldu-ğu belirtilir. (Kâf, 50/35) Cennet bahçeleri yemyeşildir. (Rahmân,55/54) Bahçelerin altından ırmaklar akar. (Ra’d, 13/35) Orada sa-raylar ve köşkler vardır. (Tevbe, 9/72) Köşklerin bahçelerinde ağaç-lar, meyveler, rengârenk çiçekler bulunur. (Rahmân, 55/48)

Cennette mü'minler, inci ve altın süslemeli ipek elbiseleriçinde (Hac, 22/23) tahtlarda otururlar, (Kehf, 18/31) gölgeleri hiçeksik olmayan ağaçların dalları altında, yemişlere erişirler. (İn-san, 76/14) Uşaklar onlara şerbet, (Sâffât, 37/45-46) meyve ve kızar-mış kuş eti ikram ederler. (Vâkı’a, 56/17-21) Fakat onlar bilirlerki, bu nimetlerden daha güzeli, Allah’ın sevgisini kazanmışolmaktır. (Tevbe, 9/72)



ÖZLÜ SÖZ Doğruluk emanet, yalancılık hıyanettir. (Hz. Ebu Bekir)

ESMÂ-İ HÜSNÂ

el-HALÎM

-Sabırlı, cezalandırmada

acele etmeyen-” Allah, halîmdir, günahkârlarıhemen cezalandırmayıp tev-be etmelerine fırsat tanır.

“Eğer Allah insanları, ka-zandıkları yüzünden he-

men cezalandıracak olsay-dı, yeryüzünde hiçbir canlıbırakmazdı. Ne var ki, on-ları belirli bir süreye kadar erteliyor” (Fâtır, 35/45).

İMAN

Sözlükte “birini söylediği sözde tasdik etmek, söylediğini ka-bul etmek, gönül huzuru ile benimsemek, karşısındakine gü-

ven vermek; emin kılmak” anlamlarına gelen iman; ıstılahta, Allah’ın varlığına ve birliğine, elçisine ve onun peygamberli-ğine, onun Allah’tan getirdiği dini esasların tümüne içtenlikleinanmak demektir.

İman, samimiyet ister. Ancak bu takdirde iki cihan saadetineulaşılabilir. Allah (c.c.) şöyle buyuruyor:

“Her kim mümin olarak iyi işler yaparsa, artık o, ne zulümdenne de hakkının çiğnenmesinden korkar.” (Tâ-hâ, 20/112)

Peygamberimiz (s.a.s.) de bir hadiste, “Allah cennetliklericennete, cehennemlikleri cehenneme koyacak, sonra kalbindehardal tanesi kadar imanı olan birisini cehennemden çıkarındiyecektir.” buyurmaktadır. (Buhârî, “İman”, 15; Müslim, “İman”, 82)



ÖZLÜ SÖZ Hakiki dost sıkıntılı zamanlarda, senin gurur ve izzet-i nefsinikırmadan, sana yardım edendir. (Hz. Ali)

ESMÂ-İ HÜSNÂ

el-AZÎM

-Büyük, ulu-

Allah azamet, izzet ve celalsahibi, gücü ve şanı büyükolandır. Allah, her şeydenbüyüktür. O’ndan büyükhiçbir şey yoktur. Bu bü- yüklük, cisimlerin büyük-

lüğü gibi değil, sıfatlarınınbüyüklüğüdür.

“O, yücedir, büyüktür.” (Ba-kara, 2/255);

“Yüce Rabb’inin adını tes-bih et.” (Vakıa, 56/74)

MÜ’MİNLERİN ÖZELLİKLERİ

Mü'min; Allah’a, O’nun emirlerine, âhiret gününe, kitapları-na, meleklerine, peygamberlerine ve kadere iman edip itaat

eden demektir.Mü'min, Allah’a, gayba, âhirete ve O’nun emirlerine boyun eğe-rek gönderdiği bütün vahiy mahsulüne inanıp Hz.Muhammedbaşta olmak üzere gelip geçmiş bütün peygamberleri tasdikeden (Bakara, 2/3, 285), Allah anıldığı zaman kalbi ürperen veO’nun ayetleri okunduğunda imanı mükemmelleşen ve sade-ce Rabbine dayanıp güvenen (Enfâl, 8/2); ibadetini huşû içinde yerine getiren, boş ve yararsız işlerden yüz çeviren, zekatını veren, iffetini koruyan, her türlü aşırılıklardan kaçınan, ahid-lerine ve emanetlerine riayet eden (Mü'minun, 23/2-8) kimsedir.



ÖZLÜ SÖZ Düşmana karşı cesaret göster. Korkaklık yanındakileri de korkak yapar. (Hz. Ebubekir)

ESMÂ-İ HÜSNÂ

el-ĞAFÛR

-Çok affeden, çok bağışlayan-

Allah tövbe eden, af dileyenkullarını bağışlar. İnsanla-rın günahları ne kadar çokolursa olsun O affedicidir.Bağışlayanların en hayırlısıO’dur.

“… Allah’ın rahmetindenümidinizi kesmeyin. Şüp-hesiz Allah bütün günahlarıaffeder. Çünkü O, çok ba-ğışlayandır, çok merhamet edendir.” (Zümer,39/53)

HEDİYELEŞME

Hz. Peygamber, hediyeleşmenin insanlar arasındaki sevgi vedostluğu geliştirdiğini, cimrilik, kıskançlık ve bencillik gibi

kötü duyguları giderdiğini ve rızkın genişletilmesine vesile ol-duğunu belirterek hediyeleşmeyi teşvik etmiş (Muvatta, “Hüsnü’l-huluk”, 16), haklı bir sebep olmadıkça verilen hediyelerin geriçevrilmemesini istemiştir. Kendisi de başta aile fertleri olmaküzere yakınlarına, arkadaşlarına ve komşu ülke hükümdarla-rına çeşitli hediyeler vermiş, Peygamberlik görevi gereği ken-disine verilen sadakaları geri çevirmiş, ancak temiz ve helâlolduğu sürece hediyeleri kabul edip, hediyelere yine hediye ile

karşılık vermiştir (Buhârî, “Hibe”, 7).Günümüzde giderek zayıflayan aile ve toplum bağlarının güç-lenmesinde hediyeleşmenin ayrı bir katkısı vardır. Bu itibarlahediye alıp vermenin sünnet olduğu bilinciyle hareket etmek,çeşitli mutlu olaylar vesilesiyle bu güzel geleneği yaşatıp geliş-tirmek önemlidir. Ancak, bu âdet ve geleneğin sürdürülmesiiçin maddî güç ve imkânlar da zorlanmamalıdır.



ÖZLÜ SÖZ Haksızlığa sapıp bütün insanlar seni takip edeceğine, adaletlehareket edip tek başına kal, daha iyi. (Gandhi )

ESMÂ-İ HÜSNÂ

eş-ŞEKÛR

- Nimet verene, iyilik yapa-

na teşekkür eden; çalışanıödüllendiren-

Allah, kulların şükrünü ka-bul edip sevabını kat katfazlasıyla veren, az ameleçok sevap verendir.“Kim bir iyilik güzel amel (hase-ne) işlerse, onun iyiliğini artırı-rız. Gerçekten Allah ğafurdur,şekûrdur.” (Şûra, 42/23)

HASETTEN-KISKANÇLIKTAN KAÇINMAK

İnsan nefsinde yaratılış gereği iyi duygular olduğu gibi haset,kıskançlık ve açgözlülük gibi olumsuz duygular da bulunmak-

tadır.Haset, kıskanmak, çekememek, başkasında bulunan nimet-lerden dolayı rahatsız olup kişiden o nimetlerin gitmesini is-temektir. Haset, kalpte bulunan ve insanı kötülüklere sürükle- yen en kötü hastalıklardan birisidir.

Müslümanın haset ve çekişmede değil hayırda yarışması ge-

rekmektedir. Eğer insan bencillik eder başkalarının iyi durum-da olmasını istemez, tahammül edemez ise bu dünyada mutluolmadığı gibi ahiretini de mahveder.

Konuyla ilgili Hz. Peygamber (s.a.s.) “Ateşin odunu yakıp bi-tirmesi gibi haset de iyilikleri yok eder.” buyurmaktadır. (EbûDâvûd, “Edeb”, 44; İbn Mâce, “Zühd”, 24)



ÖZLÜ SÖZ Âdem’in âdemliği; akıl, hayâ ve ilim iledir. İmanın kemâli, ahlakgüzelliğidir. (Hacı Bektaş-ı Veli)

ESMÂ-İ HÜSNÂ

el-ALÎ

-Kudreti en büyük, şanı en

yüce olan- Allah, her şeyden yüce veüstündür. O’ndan daha yüce, daha üstün bir var-lık yoktur. Zatı, gücü, ilmi,rahmeti ve fiilleriyle en

yüce olan O’dur.“… Gökleri ve yeri koruyupgözetmek O’na zor gelmez.O, yücedir, büyüktür.”

(Bakara, 2/255)

(Bir Hadis Bir Yorum)

ALLAH’IN ÖLÇÜSÜ

“Allah, sizin suretlerinize (görünüşünüze) ve mallarınıza bak-

maz, ancak kalplerinize ve amellerinize bakar.” (Müslim, “Birr”,10)

İmaj ve görüntünün en belirleyici etkenlerden biri olduğu vebunun için büyük harcamaların yapıldığı günümüzde, AllahRasûlü’nün bize hatırlattığı bu ölçüyü tekrar tekrar okuyuphafızamıza nakşetmeliyiz.

Görüldüğü üzere Yüce Allah bu ölçüyle, niceliği değil niteliği,kabuğu değil özü, maddeyi değil manayı, şekle indirgenmişameli değil samimi niyeti öncelemekte ve bunu önemsemekte-dir. “Gizli ve aşikar her şeyi bilen” (Nahl, 16/19), “kalblerin giz-lediklerine vakıf olan” (Gâfir, 40/19) Cenab-ı Hak katında kalıcıolan, niyetlerimiz ve amellerimizdir.





ÖZLÜ SÖZ Alan Sensin veren Sensin kılan Sensin / Ne verdinse odur dahinemiz var / Hakikat üzre anlayıp bilen Sen / Ne verdinse odur dahi nemiz var (Aziz Mahmud Hüdayi)

ESMÂ-İ HÜSNÂ

el-HAFÎZ

- Ezberleyen, zihninde tu-

tan, saklayan, koruyan-“Hafîz” sıfatıyla Allah(c.c.),gökleri ve yeri koruduğugibi, mahlûkatı da her tür-lü kötülükten korur ve gö-zetir (Bakara, 2/255).

“En hayırlı koruyucu Allah’tır. O merhametlilerinen merhametlisidir.” (Yûsuf,12/64)

ÜMMÜ EYMEN

Peygamberimizin dadısıdır. “Annemden sonra annem” diyehürmet ve iltifat gören, hayattayken cennetle müjdelenen,

fedakâr bir hanımanne...Uzun yıllar Peygamberimizin babası Abdullah’ın cariyesi ola-rak hizmetlerini gördü. Onun vefatından sonra da aynı evdekaldı. Peygamberimizin üzerine titriyor ve gözünü ondanayırmıyordu. Bir anne şefkatiyle onu bağrına bastı. Peygam-berimiz de ona her türlü hürmeti gösterdi. Devamlı yardımınakoştu.

Üç halife dönemini yaşamış gözü yaşlı, gönlü sevgi, şefkat vemerhamet dolu bir hanım sahabidir. Hz.Ebû Bekir ve Hz.Ömer(r.anhüm) sık sık ziyaretine giderlerdi. Ona lâyık olduğu hür-meti gösterirler, ihtiyaçlarını gidererek hizmet ederlerdi.



ÖZLÜ SÖZ İlim ezberlenen şeyler değil, kendisinden faydalanılan şeylerdir.(Ebu Hanife)

ESMÂ-İ HÜSNÂ

el-MUKÎT

-Her şeye gücü yeten, rızık-

landıran ve mükâfat veren- Allah, kullarının bütünihtiyacını görüp gözetir. Amellerin karşılığını verenO’dur.

“… Allah’ın her şeye gücü

yeter.” (Nisa, 4/85)

ALLAH İÇİN SEVMEK

Yüce Allah, Kur’an-ı Kerim’de, mü'minlerde Allah sevgisinindiğer sevgilerden daha kuvvetli olduğunu (Bakara, 2/165); Hz.

Peygamber de, Allah ve Rasûlünü her şeyden daha çok sevenkimse ile; sevdiğini, ancak Allah için seven kimsenin gerçekimanın tadına varacağını (Buhârî, “İman”, 9) bildirmiştir.

Buna göre bir Müslümanın öncelikle Allah sevgisini kalbine yerleştirmesi gerekmektedir.

Nitekim Hz. Peygamber: “Allah’ım! Sen’den sevgini, Seni se-

venlerin sevgisini ve Sen’in sevgine ulaştıracak ameli (güzel davranış) istiyorum. Senin sevgini bana nefsimden, ailemdenve soğuk sudan daha sevgili kıl” (Tirmizî, “Deavât”, 72) diye duaetmiştir.



ÖZLÜ SÖZ Mecliste arif ol, kelamı dinle / El iki söylerse sen de bir söyle Elinden geldikçe iyilik eyle / Hatıra dokunup yıkıcı olma(Pir Sultan Abdal)

ESMÂ-İ HÜSNÂ

el-HASÎB

-Hesap görücü olan, hesabı

en ince ayrıntılarına varınca- ya kadar bilen-

Allah, kullarının bütün yap-tıklarını, söz, fiil ve davra-nışlarını bilen ve bunlardanhesaba çekendir.

“Daha önce gelip geçen opeygamberler, Allah’ın vahiy-lerini tebliğ eden, Allah’tankorkan, başka hiç kimsedenkorkmayan kimselerdir. Al-lah hesap görücü olarak ye-ter.” (Ahzab, 33/39)

KANAAT SAHİBİ OLMAK

Kanaat; hırs ve ihtirastan uzak durmak; gücü yettiğince çalış-mak, başkalarının malına göz dikmemek demektir. Kur’an-ı

Kerim’in bazı ayetlerinde, gökte ve yerde ne varsa emrine verilen insanın mala karşı aşırı sevgisi, hırs ve aç gözlülüğüeleştirilmiş, bu durumun onu bencilliğe, haksız kazanca sevkedeceği vurgulanmıştır (Âdiyât, 100/8).

Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.) de birçok hadisinde inananlarakanaatkâr olmalarını tavsiye ederek, kanaatkârlığı tok gözlü-lük ve gönül zenginliği olarak tarif etmiştir. O, asıl zenginliğinmal çokluğunda değil, gönül zenginliğinde olduğunu vurgula- yarak, bu özelliğe sahip olanları övmüştür (Tirmizî, “Zühd”, 40).



ÖZLÜ SÖZ Beş şey bahtiyarlığın delilidir: Doğru sözlülük, doğru davranış,doğru düşünce, doğrularla beraberlik, ailesi için helal kazançpeşinde olmak. (Hacı Bektaş-ı Velî)

ESMÂ-İ HÜSNÂ

el-CELÎL

-Azamet (yücelik) ve kudret

sahibi- Allah, en yücedir, en büyük-tür. O’nun celali (yüceliği)kendindendir, başkasınamuhtaç değildir.

“Ancak azamet ve ikram

sahibi Rabbinin zâtı bâkikalacaktır.”

(Rahmân,55/27)

“Azamet ve ikram sahi-bi Rabbinin adı yücedir.”(Rahmân,55/78)


MÜ’MİN ALDATMAZ

Rasûlüllah(s.a.s.) (pazar yerinde) bir yiyecek yığınının yanına

vardı. Elini içine daldırınca parmakları ıslandı. Yiyecek sahibi-ne “bu nedir?”diye sordu. Adam, “Yağmur isabet etti ey Allah’ın Rasûlü” diye cevap verdi. Hz. Peygamber (s.a.s.); “İnsanlarıngörmesi için bunu üste çıkartsan olmaz mıydı?” dedi ve ekledi.“Aldatan bizden değildir.” (Müslim, “İman”, 43)

Bireysel ve toplumsal alanda her türlü söz ve eyleminin hesabı-nı Cenab-ı Hakk’a vereceği bilincinde olan mü'min, her zaman

ve zeminde, bilerek yanlış yapmamanın gayreti içinde olmakzorundadır.

Onun için sevgili Peygamberimiz, pazarda gıda maddesi satan ki-şiyi, belki de sahibinin önemli olmadığını düşündüğü bir konudauyararak, aldatmaya yol açabilecek bir davranıştan menetmiş vebunun dinle ilgisi olduğuna, “aldatan bizden değildir” diyerekişaret etmiştir.



ÖZLÜ SÖZ Ölümden ne korkarsın Korkma ebedî varsın(Yunus Emre)

ESMÂ-İ HÜSNÂ

el-KERÎM

-Cömert, kerem sahibi,

hoşgörülü, kıymetli, şeref-li, iyi, faydalı, erdemli, bol-

Allah; yarattıklarına nimet veren, bağışta bulunan, ih-sanı bol olandır. Allah çokkerim; değerli, şerefli, hemde çok ikram sahibidir.

(Fecr, 89/15)Sevgili Peygamberimiz(s.a.s.) de “Allah, kerîmdir,keremi sever.” buyurmuş-lardır. (Tirmizî, “Edeb”, 41)

KİMSESİZLERİN KİMSESİ OLMAK

Kendisi için istediğini diğer kardeşleri için de istemeyi (Buhârî,“İman”, 6) iman etmenin ön şartı ve özü olarak nitelendiren sev-

gili Peygamberimiz, ihtiyaç sahiplerini gözetmiş, kimsesizle-rin kimsesi olmuş ve bizlere de bunu tavsiye etmiştir.

Ebedî âlemde kimsesiz kalmamak için bu dünyada kimsesizle-rin kimsesi olmak şüphesiz en güzel yoldur.

Şurası kesin olarak bilinmelidir ki, kimsesi Allah olanın dün- yada ve ahirette başka kimseye ihtiyacı olmayacaktır. Bu ne-

denle, huzurevleri, bakımevleri ve çocuk yuvaları gibi yerler-deki insanları sıkça hatırlamalı, onları ziyaret ederek sevindir-meli ve onların “kimseleri” olmalıyız.



ÖZLÜ SÖZ Sakın terk-i edebden kûy-ı Mahbûb-ı Hüdâdır bu Nazargâh-ı İlâhîdir Makâm-ı Mustafâ’dır bu(Nâbî)

ESMÂ-İ HÜSNÂ

er- RAKÎB

-Gözcü, gözetleyen, bekçi,

koruyucu- Allah; insanların bütün dav-ranışlarını, durumlarını,sözlerini görüp gözeten, bi-len, kontrol eden, koruyan,hiçbir şey kendisine gizli

kalmayandır. Allah, yarattıklarının tümhâllerinden haberdardır.

“Şüphesiz Allah, sizin üze-rinizde gözetleyicidir.” (Nisâ,4/1)

MEVLİD KANDİLİ

Sevgili Peygamberimiz, hem ferdi, ailevi ve sosyal hayatı hemde söz ve açıklamaları ile insanlığa kıyamete kadar kalıcı bir

rehberlik ve örneklik sunmuştur.Hz. Peygamber’i sevmek ve onu örnek almak demek; onun, in-sanlığın huzuru ve kalıcı mutluluğu için yaptığı çağrıyı günü-müze taşıyarak hayatımıza yansıtmak, davranışlarımızı onunörnek ahlakına, emir ve tavsiyelerine göre şekillendirebilmekdemektir.

Bu duygu ve düşüncelerle Mevlid Kandilinin bütün insanlı-ğa rahmet, dış ve iç dünyamıza huzur getirmesini, Mevlid-iNebi’nin toplumumuzda, O’nu yakından tanımaya, sevmeye ve O’nun sevgisi etrafında birleşmeye vesile olmasını Yüce Allah’tan temenni eder, tüm İslam âleminin Mevlid Kandilinitebrik ederiz.



ÖZLÜ SÖZ Allah’a dayan sa’ye sarıl hikmete ram ol Yol varsa budur bilmiyorum başka çıkar yol (Mehmet Akif Ersoy)

ESMÂ-İ HÜSNÂ

el-MÜCÎB-Soruya cevap veren, ihtiyacı ve

isteği gideren ve karşılayan- Allah; kullarının dualarınıkabul edip ihtiyaçlarını karşı-layan, sıkıntılarını giderendir.

Hz. Salih (a.s.), kavmine şöyledemiştir:

“O’ndan bağışlanma dileyin;sonra da O’na tövbe edin.Şüphesiz Rabbim yakındır vedualara cevap verendir” (Hûd,11/61).

NAMAZI ANLAMAK

Namazı anlamak; onu huşu ve huzur içinde kılıp okuduğununmanasını, yaptığı hareketlerin anlamını kavrayarak kılmaktır.

Namaz kılarken, nefsimizin arzu ve isteklerini hiçe sayıp, Allah’la konuştuğumuzun bilincinde olmalıyız. Rükû ve secde-de onun büyüklük ve azameti karşısında kendi küçüklüğümü-zü hissetmeliyiz.

Namazda kıyam Allahın huzurunda durmaktır. O’nun verdiğinimetleri düşünmektir.

Kul namazda başlangıç tekbiri ile dünya ile ilgili işleri kendisi-ne haram kılıp sadece sağa ve sola selam vermekle bulunduğuortamdan çıkabileceğinin şuurunda olmalıdır. Aynı şekildekıldığı bu namazın en son kıldığı namaz olduğunu düşünerekbundan sonraki namaza kavuşup kavuşamayacağını hesap et-melidir; İşte o zaman namaz anlaşılmış olur.



ÖZLÜ SÖZ Adalet nedir? Ağaçlara su vermek. Zulüm nedir? Dikene su vermek. Adalet,

nimeti yerine koymaktır; su çeken her köke değil. Zulüm nedir? Yersiz yere

koymaktır. Bu sadece belaya kaynak olur. (Mevlâna)

ESMÂ-İ HÜSNÂ

eL-VÂSİ’

-İlmi, rahmeti, kudreti ve

ihsanı her şeyi kuşatan- Allah’ın ilmi, rahmeti, ni-meti ve ihsanı bol ve sınır-sızdır. Rahmetiyle kalpleri-mize genişlik lütfeden, herşeye genişlik veren O’dur.“Doğu da batı da (bütün

yeryüzü) Allah’ındır. Nereyedönerseniz Allah’ın yüzü(rahmeti, nimeti) işte ora-dadır. Şüphesiz Allah, lütfugeniş olandır...”

(Bakara, 2/ 115)

YAŞLILARA SAYGI

Muhakkak ki, bugünün gençleri, yarının yaşlıları olacaktır. Yaşlılık, bu dünya hayatının fani, insanoğlunun aciz, ölümün

muhakkak, Yüce Allah’ın bakî ve kudretinin sonsuz olduğu-nun açık bir delilidir. Kur’an-ı Kerim’de:

“Kime uzun ömür verirsek, onu yaratılışı itibariyle tersine çe-viririz (gücünü azaltırız). Hâlâ düşünmeyecekler mi?” (Yâsîn, 36/68) buyurulmaktadır.

Bizlerde bir gün gelecek yaşlanacağız. Öyleyse bunu göz önü-

ne alarak gençlikte, yaşlılara, özellikle ana-babamıza, dede-lerimize, ninelerimize saygılı davranmalı, çocuklarımıza vegençlerimize örnek olmalıyız. Peygamber Efendimiz, “Küçü-ğüne acımayan, büyüğüne saygı göstermeyen bizden değildir.”(Tirmizî, “Birr”, 15; Ebû Dâvûd, “Edeb”, 66) buyuruyor.





ÖZLÜ SÖZ Ölüm âsûde bahar ülkesidir bir rinde / Gönlü her yerde buhurdan gibi yıllarca tüter,

Ve serin serviler altında yatan kabrinde / Her seher bir gül açar, her gece bir bülbül öter

(Yahya Kemal)

ESMÂ-İ HÜSNÂ

el-VEDÛD

- Çok seven, sevgiye, se-

vilmeye layık olan ve iyilikedene ihsan eden- Allah, mümin kullarını çokseven, güzel amelleri sebe-biyle onlardan razı olan,onlara ihsânda bulunan veonları övendir.

“Rabbinizden mağfiret dileyin, sonra O’na tevbe edin.Şüphesiz Rabbim rahîmdir,vedûddur.” (Hûd, 11/90),

“O ğafûrdur, vedûddur.”(Bürûc, 85/14)

PEYGAMBERİMİZİN AMCASI ABBAS b. ABDÜLMUTTALİB (r.a.)

Tam adı Ebü’l-Fazl el-Abbâs b. Abdilmuttalib b. Hâşim el-Kureşî el-Hâşimî’dir.

Peygamberimizin doğumundan iki-üç yıl önce doğdu.Mekke’de birlikte büyüdü. Gençliğinden itibaren ticaretlemeşgul oldu. Maddî durumunun iyi olması sebebiyle, Câhiliyedöneminde Kâ’be’yi ziyarete gelen hacılara su dağıtma ve zi- yafet verme hizmetlerini yürüttü.

Kendiliğinden Müslüman oldu ve Müslümanları himaye etmekdüşüncesiyle, Müslümanlığını gizledi. Hatta Mekkeli müşrikle-

rin Müslümanlarla ilgili karar ve davranışlarını Hz. Peygamber’eulaştırmak maksadıyla bilinçli olarak hicret etmedi.

Köle azat etmeyi seven ve zenginliğiyle İslamiyet’e değerli hiz-metlerde bulunan Abbas, 88 (veya 86) yaşında Medine’de ve-fat etti. (DİA, I/16-17)



ÖZLÜ SÖZ Enbiya yurdu bu toprak; şüheda burcu bu yer; Bir yıkık türbesinin üstüne Mevlâ titrer!(Mehmet Akif Ersoy)

ESMÂ-İ HÜSNÂ

el-MECÎD

-Şanlı, şerefli -

Kur’an’da Hûd, 11/73,Kaf, 50/1, Bürûc, 85/15 ve21.ayetlerde olmak üzeredört yerde geçen el-Mecîdismi sıradan bir yücelikolmayıp sadece Allah’a

mahsustur. Cenab-ı Hak buisimle Kur’an’a yemin et-mektedir: (Bkz. Kaf, 50/ 1)


KABİR ZİYARETİ ve ADABI

“Kabirleri ziyaret ediniz. Çünkü kabirleri ziyaret size ahireti hatır-

latır.” (İbn Mâce, “Cenaiz”, 47).Dinimiz kabir ziyareti ile ilgili bazı düzenlemeler getirmiştir. Kabir ziyare-tine, yüzünü mezara dönüp selam vererek başlanmalıdır. (Müslim, “Cena-iz”, 104); Kabire karşı namaz kılınmamalı, kabirin üzerinde oturulmamalı

ve mezarlar çiğnenmemelidir (Müslim, “Cenaiz”, 33).

Kabir ziyaretinde edep dışı ve boş sözlerden sakınılmalıdır (Tirmizî,“Cenaiz”, 46).

Kabrin yanında ölünün rızasını kazanmak ve yardımını elde etmek içinkurban kesilmesi haramdır. Çünkü kurban yalnız Allah için kesilir.

Ayrıca kabirler Kâ’be gibi tavaf edilmemeli; ölülerden yardım istenme-meli, bunun için mezar taşlarına bez, mendil vb. şeyler bağlanmamalı-dır. Zira bunun kişiye faydası olmaz. Öte yandan bazı kabir ve türbelerinhastalıklara şifalı geldiğine inanmak ve bunların taş, toprak ve ağaçlarınıkutsal saymak da İslam’ın tevhid inancı ile bağdaşmaz.



ÖZLÜ SÖZ Ayinesi iştir kişinin lâfa bakılmazŞahsın görünür rütbe-i aklı eserinde(Ziya Paşa)

ESMÂ-İ HÜSNÂ

el-BÂİS

-Ölüleri dirilten, yeniden

hayat veren - Allah; kabirlerdeki çürüyüpdağılmış cesetleri bir arayagetirip dirilttikten sonramahşer yerine sevkedendir.

“Şüphesiz ki, Allah kabir-deki kimseleri diriltecektir.”(Hacc, 22/7)

ALLAH’IN ZÂTÎ SIFATLARI

1. Vücûd: Allah’ın varlığı zâtının gereğidir.

2. Kıdem: Varlığının başlangıcı yoktur.

3. Beka: Varlığının sonu olmamasıdır.4. Muhâlefetün li’l-Havâdis: Sonradan olanlara benzememe-

sidir.

5. Vahdâniyyet: Zâtında ve sıfatlarında bir ve tek olması, eşi,benzeri ve ortağının bulunmamasıdır.

6. Kıyâm bi-Nefsihî: Var olmak için başka varlığa ihtiyaç duy-

mamasıdır.



ÖZLÜ SÖZ Ne yanar kimse bana âteş-i dilden özge Ne açar kimse kapım bâd-ı sabâdan gayrı(Fuzulî)

ESMÂ-İ HÜSNÂ

eş-ŞEHÎD

-Kendisinden hiçbir şey

gizlenemeyen, bütün sırla-ra vâkıf olan, her şeyi gö-ren ve her şeyden haberdarolan-

Allah, kullarının bütün yaptıklarını, bütün söz vedavranışlarını bilir, görür,

şahit olur ve onları denet-ler.“… Allah her şeye şahittir.”(Hacc, 22/17)

ALLAH’IN SÜBÛTİ SIFATLARI

1- Hayat: Yüce Allah ezeli ve ebedi olarak diridir ve canlıdır.Her şeye can verendir.

2- İlim: Allah her şeyi bilendir. Olmuşu, olanı, olacağı, gelmişi,geçmişi, gizliyi, açığı bilir.

3- Semi’: Allah her şeyi işitendir.

4- Basar: Yüce Allah her şeyi görendir.

5- İrade: Her şey O’nun dilemesi ile olur.

6- Kudret: Allah sonsuz güç ve kudret sahibidir.

7- Kelam: Allah’ın harf ve sese ihtiyaç olmadan konuşmasıdemektir. Nitekim O, peygamberlerine konuşmuş, onlarahitap etmiş, emir ve yasaklar vermiştir.

8- Tekvin: Allah, yaratan, varlıkları örneği olmadan îcat eden, var edendir.



ÖZLÜ SÖZ Buyruğun tut Rahman’ınTevhid’e gel tevhide(Aziz Mahmud Hüdayi)

ESMÂ-İ HÜSNÂ

el- HAKK

- Doğru, adalet ve hikmete

uygun vuku bulan hüküm,görev, gerekli, ahenk,uyum, var olma-

Allah ulûhiyeti kesin birgerçek olan, varlığındaşüphe bulunmayan, var-lığı, ilah ve rab oluşu hak

olan, var olmak için hiçbirşeye ihtiyaç duymayan, var-lığı kendinden olan mutlakhakikattir.

“...Gerçekten ancak Allahapaçık hak’tır.” (Nûr, 24/25)

YALAN ŞAHİTLİK

İslam’ın temel ilkelerinden biri de, doğru şahitlik yaparakadalete yardımcı olmaktır. Toplumun huzuru, insanlar arasın-

da adaletli olmaya ve insan haklarına saygı duymaya bağlıdır.Dirliği, birliği ve bütünlüğü temsil eden “mülk” ün temeliadalettir. Adaletin destek ve payandası ise “doğru şahitliktir”.Doğru şahitliğin olmadığı yerde adalet yanılır. Haklı haksız,haksız ise haklı olur.

Yüce dinimiz İslam, yalan şahitliği büyük günahlardan saymış-tır. Cenâb-ı Allah Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyurur:

“Ey iman edenler! Kendiniz, ana babanız ve en yakınlarınızınaleyhine de olsa Allah için şahitlik yaparak adaleti titizlikleayakta tutan kimseler olun. (Şahitlik ettikleriniz) zengin veya fakir de olsalar (adaletten ayrılmayın). Çünkü Allah ikisine dedaha yakındır.” (Nisâ, 4/135).



ÖZLÜ SÖZ Derviş olan âşık gerek yolunda hem sâdık gerek Bağrı anın yanık gerek can gözleri açık gerek.(Niyazi Mısrî)

ESMÂ-İ HÜSNÂ

el-VEKÎL

-İşler kendisine havale edi-

len, koruyan, görüp göze-ten, yarattıklarının rızkınakefil olan-

Allah her şeyin vekilidir.Mü'minler her işinde Allah’ı vekil edinir ve O’nagüvenirler. Çünkü O, her

şeyin sahibidir.“… O, her şeyin yaratıcı-sıdır. Öyle ise O’na kullukedin. O, her şeye vekil (her şeyi yöneten, görüp göze-ten)dir.” (En’âm, 6/102)

VEDA HUTBESİ

Peygamberimiz (s.a.s.), 632 yılında yaptığı ilk ve son haccın-da, yüzbini aşkın sahabeye, îrad ettiği hutbe ile veda etmiştir. Temel hak ve hürriyetler açısından, çok önemli olan bu hutbe,hadis kitaplarında bölümler halinde nakledilmiştir. (Buhârî,“Hacc”, 131; Müslim, “Hacc”, 19)

Veda hutbesinde; cahiliye devrine ait bütün kötü âdet ve ge-leneklerin yıkıldığı; ırk, renk ve sınıf üstünlüğü reddedilerek,tüm insanların eşit oldukları; erkek ve kadının birbirlerinekarşı hak ve vazifelerinin bulunduğu, faizin haram kılındığı

ve her türlü kan davasının kaldırıldığı; herkesin can ve malemniyetinin tecavüzden korunduğu veciz bir şekilde ortayakonulmuştur.



ÖZLÜ SÖZ İlim ilim bilmektir, ilim kendin bilmektir.Sen kendini bilmezsin, ya nice okumaktır.(Yunus Emre)

ESMÂ-İ HÜSNÂ

el-KAVÎ

-Çok güçlü ve kuvvetli-

Allah her şeye kadirdir,O’nun acizliği asla söz ko-nusu değildir. O’nun gü-cünün yetmediği hiçbir şey yoktur. Varlıkların en güç-lüsü Allah’tır.

“… Şüphesiz Allah kuvvet-lidir, mutlak güç sahibidir.”(Hadîd, 57/25)

BİR YAR İÇİN AH ETMEK

Divan şiirinin son dönem temsilcilerinden olan Yenişehirli Avnî dünyaya gönderiliş maksadını zaman zaman unutan in-sanı, bir beyitinde kendi gönül penceresinden şu şekilde de-

ğerlendirir:“Sanman ki taleb-i devlet ü câh etmeğe geldik

Biz âleme bir yâr için ah etmeye geldik.”

Dünyaya gelişimizin gayesi, mevki ve makam peşinde koşmak ya da mal ve mülk biriktirmek değildir. Biz âleme bir sevgiliiçin ah etmeye geldik. Yani dünyanın cezbedici hengâmesinde

savrulup gitmektense kendisine gönül verilen uğrunda gayretgöstermek daha evlâdır. Çünkü gönül kişinin istikametinin ta- yininde nirengi noktasıdır. Hz. Peygamber de bir hadislerindeşöyle buyurmaktadır:

“Allah sizin suretlerinize (dış görünüşünüze) ve mallarınıza bak-maz. O sizin gönüllerinize ve amellerinize bakar.” (Müslim, “Birr”, 33)



ÖZLÜ SÖZ Ölüm bize ne uzak, bize ne yakın ölümÖlümsüzlüğü tattık bize ne yapsın ölüm.(Erdem Bayazıt)

ESMÂ-İ HÜSNÂ

el-METÎN

-Çok güçlü, çok sağlam-

Yüce Allah’ın her şeye gücü yeter. O’nun acizliği, yıl-ması, gevşemesi asla sözkonusu değildir. O’nun gü-cüne ve yaptığı işlere hiçbir varlığın gücü yetmez.

“Şüphesiz Allah rızık veren-dir, güçlüdür, çok kuvvetli-dir.” (Zâriyât, 51/58)

BEDEN TEMİZLİĞİ (GUSÜL)

Boy abdesti de denen Gusül; bütün vücudun temiz su ile yıkan-ması şeklinde yapılan hükmî temizliktir. Kur’an-ı Kerim’de,“eğer cünüp iseniz, iyice temizlenin (yıkanın)” buyurulmakta-dır. (Nisâ, 4/43; Mâide, 5/6).

Gusletmek isteyen kimse önce besmele çekerek niyet eder. El-lerini yıkar, vücudunda bir necaset var ise onu temizler, avret yerlerini yıkar. Sonra sağ eli ile üç defa ağzına su vererek iyiceçalkar, daha sonra üç defa burnuna su çekerek temizler ve na-maz abdesti gibi abdest alır. Sonra da, hiç kuru yer kalmama-

sına dikkat ederek bütün vücudunu yıkar. Nihayet ayaklarını yıkayarak guslünü tamamlar.



ÖZLÜ SÖZ Elde bulunan sanat, sahibini fakirlik ve ihtiyaçtan kurtarır.(Ebu Hanife)

ESMÂ-İ HÜSNÂ

el- VELÎ

-Dost, görüp gözeten, se-

ven, yardım eden, destek veren-

Allah; mü'min ve sâlihkullarının dostudur,onlarıgözetip koruyan ve onlaraişlerinde yardımcı olandır.

“Allah, iman edenlerindostudur. Onları karanlık-lardan aydınlığa çıkarır.”(Bakara, 2/257)

AHDE VEFA

Ahde vefa; özü ve sözü bir olmak, verdiği sözde durmaktır.

İnsanlar karşılıklı olarak birbirlerinden sadakat ve güven bek-

ler. Beklentiler sonuç vermediği zaman da büyük hayal kırık-lıkları ve üzüntüler baş gösterir.

Günümüzde, genellikle verilen sözlerin yerine getirilmedi-ğine, antlaşmalara uyulmadığına maalesef hepimiz şahitolmaktayız. Birbirine güveni kalmamış insanlardan oluşantoplumlarda her gün kavga ve şiddet, sinir ve stres giderekartmaktadır. Kur’an-ı Kerimde Allah Teâla: “..verdiğiniz sözü yerine getirin. Çünkü verilen söz sorumluluğu gerektirir.” (İsrâ,17/34) buyurmaktadır.

Müslüman insan sözüne ve özüne güvenilen, sorumluluğununbilincinde olan, ahde vefa gösterendir.



ÖZLÜ SÖZ O demdeki perdeler kalkar, perdeler iner, Azrail’e hoş geldin diyebilmekte hüner.(Necip Fazıl Kısakürek)

ESMÂ-İ HÜSNÂ

el-HAMÎD

-Övgüye çokça layık olan-

Bütün varlıkları en mükem-mel şekilde yaratan, varlıkâlemini düzenleyen ve budüzeni devam ettiren Yüce Allah, övgüye en çok layıkolandır.

“… Şüphesiz Allah, her bakımdan sınırsız zenginolandır, övülmeye layıkolandır.” (Lokmân, 31/26)

AHMET YESEVİ

XI. yüzyılın ikinci yarısında Türkistan’da dünyaya gelen Ahmet Yesevî’nin doğum tarihi tam olarak bilinmemektedir. Vefatı isemiladî 1166 yılına tesadüf eder. Tekke şiirinin kurucusu ola-rak, Yunus Emre gibi dâhilere ilham kaynağı olmuştur. Kur-duğu “Yesevilik” tarikatı, Melâmilik ve Bayramilik gibi tarikat-ların temeli olmuştur. Fikirleri, asırlar boyunca Türkler’in ha- yatında etkili olmuştur. Halkın anlaması maksadıyla şiirlerinisanat kaygısından uzak tutmuştur. Tasavvuf yoluyla toplumuirşad etmeyi gaye edinmiştir. O şöyle demektedir:

“Kâfir bile olsa incitme! Çünkü kalb kırmak Allah’ı incitmektir”.



ÖZLÜ SÖZ Neylesin ölüm herkesin başında / Uyudun uyanamadın olacak Kim bilir nerde, nasıl, kaç yaşında / Bir namazlık saltanatın olacak.Taht misâli o musalla taşında (Cahit Sıtkı Tarancı)

ESMÂ-İ HÜSNÂ

el-MUHSÎ-İnsanların inançlarını, söz,fiil ve davranışlarını, olup bi-ten her şeyin miktarını bilen ve bunları koruyan-

Yüce Allah insanların bütün yaptıklarını, söylediklerini gö-rür ve bilir. Kıyamet günündebunları ortaya çıkartıp sorgu-layacak ve insanlara yaptıkla-

rının karşılığını verecek olanO’dur.“… Allah onları ilmiyle ku-şatmış ve tek tek saymıştır.Onların her biri kıyamet günü O’na tek başına gele-cektir.” (Meryem, 19/94-95)

ABDULLAH b. ABBAS (r.a.)

İbn Abbas (r.a.) diye de meşhur olan Abdullah hicretten üç yıl kadar önce Mekke’de dünyaya gelmiştir. Hz. Peygamber(s.a.s.)’in amcasının oğludur.

Hz.Peygamber (s.a.s.)'e olan sevgisi, bağlılığı ve samimi hiz-metleri sebebiyle takdirini kazanmış ve “Allahım O’na Kitab’ıöğret ve dinde mütehassıs/uzman kıl!” (Buhârî, “İlim”, 17) şeklin-deki duasına mazhar olmuştur.

Çok hadis rivayet eden sahâbîlerden olup fıkıh, tefsir ve ha-diste otoritedir.

Mümtaz bir kişiliğe sahip olan Abdullah b. Abbas siyasî ve sosyal olaylar karşısında ilmî otoritesini ve siyasî itidalini daimamuhafaza etmiştir.

Hayatı boyunca Müslümanların birlik ve beraberliğini savun-muş ve yetmiş yaşlarında iken Tâif’te vefat etmiştir.

Documents

esma ül hüsna 2