1

Etap rejonowy Małopolskiego Konkursu Historycznego dla

uczniów gimnazjów województwa małopolskiego,

w roku szkolnym 2010/2011

Instrukcja

Drogi Gimnazjalisto!

1. Przed Tobą zestaw 41 zadań konkursowych.

2. Na rozwiązanie zestawu masz 120 minut. Komisja konkursowa 15 minut przed

końcem przypomni Ci o upływającym czasie.

3. Pracuj uważnie, używając jedynie atramentu koloru czarnego lub niebieskiego, pióra

lub długopisu. Odpowiedzi udzielane przy użyciu ołówka nie będą oceniane.

4. Nie podpisuj kartek imieniem ani nazwiskiem.

5. Pamiętaj, aby nie używać korektora.

6. Wyłącz telefon komórkowy, jeśli go posiadasz.

7. Staraj się, aby Twoja praca była czytelna.

8. Pisz wyraźnie, nie stosuj skrótów, zapisuj słowa w pełnym brzemieniu. Błędy

w zapisie nazwisk, nazw, pojęć lub terminów traktowane są jak błędy w zapisie daty

i powodują utratę punktu.

9. Stwierdzenie niesamodzielności pracy lub przeszkadzanie innym, spowoduje

wykluczenie Cię z udziału w konkursie.

Życzymy Ci powodzenia

Organizatorzy konkursu i Autor zadań

Kod ucznia

2

1. Na umieszczonej poniżej mapie konturowej Imperium Rzymskiego zaznaczono

miejsca kultu cyframi od 1 do 4. (0-6pkt)

A) Podaj nazwy 4 starożytnych miast (zaznaczonych na mapie) – ośrodków religijnych

cywilizacji śródziemnomorskich.

1) …………………….

2) …………………….

3) …………………….

4) …………………….

B) Napisz, które z zaznaczonych na mapie miast były ważnym ośrodkiem kultu:

a) Jahwe - ………………………..

b) Jowisza - ………………………

2. Ustal wiek, w którym działali słynni władcy i dowódcy starożytności. Spośród

umieszczonych poniżej stuleci wybierz i dopasuj właściwe każdemu bohaterowi

umieszczonemu w tabeli, wpisując do niej odpowiednie oznaczenie literowe: (0-5pkt)

L.p. Władcy i dowódcy Wiek

1. Aleksander Wielki

2. Hannibal

3. Juliusz Cezar

4. Konstantyn Wielki

5. Hammurabi

A) XVI w. p.n.e. B) IV w. p.n.e. C) III w. p.n.e. D) I w. p.n.e.

E) XVIII w. p.n.e. F) II w. G) IV w. H) VII w.

3

3. Wśród niżej wymienionych podkreśl nazwę postu, który muzułmanie zachowują przez

jeden miesiąc w roku. (0-1pkt)

A) zaka B) hidźra C) ramadan D) sala

4. Spośród niżej wymienionych państw wybierz i podkreśl to, w którym obowiązywała

zasada: "wasal mojego wasala jest moim wasalem"? (0-1pkt)

A) Francja B) Rzesza Niemiecka C) Polska D) Anglia

5. Dokonaj analizy tekstu źródłowego oraz mapy, a następnie wykonaj polecenia:

(0-8pkt) „Jak zaś doszło do wypędzenia króla (…) z Polski, długo byłoby o tym mówić; tyle

wszakże można powiedzieć, że sam będąc pomazańcem (Bożym) nie powinien był

(drugiego) pomazańca za żaden grzech karać cieleśnie. Wiele mu to bowiem

zaszkodziło, gdy przeciw grzechowi grzech zastosował i za zdradę wydał biskupa na

obcięcie członków (…)”. (Gall Anonim, Kronika, fragmenty, cyt za J. Dumanowski, Sz. Olszaniec, Historia 1. Starożytność i średniowiecze w tekstach

źródłowych, Gdynia 2003, s. 87)

A) Napisz imię oraz przydomek króla polskiego, którego dotyczy powyższy tekst

źródłowy: (0-1pkt)

………………………………………………………………………..........

B) Korzystając z tekstu oraz odwołując się do wiedzy pozaźródłowej, napisz dwie

najważniejsze przyczyny, które zadecydowały o wypędzeniu tego władcy z Polski:

(0-2pkt)

1)………………………………………………………………………………………

2)……………………………………………………………………………………….

4

C) Napisz nazwę państwa, w którym schronił się ten król po wypędzeniu z Polski:

……………………………………………………………………………....…(0-1pkt)

D) Napisz datę roczną koronacji tego władcy na króla Polski: …………………r. (0-1pkt)

E) Korzystając z zamieszczonej mapy oraz wiedzy pozaźródłowej napisz nazwę ziemi,

która została przyłączona do Polski przez tego władcę: (0-1pkt)

………………………………………………………………………………………...

F) Opierając się na mapie oraz wiedzy pozaźródłowej napisz nazwę ziemi, z której król

ten zaprzestał płacenia trybutu Czechom: (0-1pkt)

………………………………………………………………………………………..

G) Napisz imię i przydomek władcy polskiego, na którego dworze przebywał Gall

Anonim? (0-1pkt)

.........................................................................................................................

6. Wśród niżej wymienionych podkreśl postanowienie, którego nie wprowadzała Złota Bulla

cesarza Karola IV Luksemburga. (0-1pkt)

A) centralizacji władzy cesarza

B) ostateczności decyzji sądów elektorskich

C) grupy elektorów, którzy mieli wybierać wspólnego władcę

D) zrzeczenia się regaliów władcy na rzecz lokalnych książąt

7. Wśród niżej wymienionych podkreśl ten element, który nie należał do królewskich

regaliów. (0-1pkt)

A) bicie monety B) oznaki i symbole władzy monarszej, królewskiej, jak: korona, berło

C) czerpanie dochodów z żup solnych D) skazywanie duchownych na banicję

8. W czasie tzw. „wojny dwóch róż” w Anglii w XV w., walczyły ze sobą dwie rodziny, które

symbolizowały róże o kolorach: (podkreśl poprawną odpowiedź). (0-1pkt)

A) czerwona - Yorków, biała - Tudorów B) czerwona - Tudorów, biała - Lancasterów

C) czerwona - Lancasterów, biała - Yorków D) czerwona - Tudorów, biała - Yorków

9. Wśród niżej wymienionych podkreśl tego władcę Polski, który jako pierwszy został

pochowany w katedrze na Wawelu. (0-1pkt)

A) Przemysł II B) Władysław Łokietek C) Kazimierz Wielki D) Zygmunt I Stary

5

10. Podane poniżej wiadomości pogrupuj na przyczyny i skutki reformacji, wpisując we

właściwe miejsca schematu oznaczenia literowe odpowiadające poszczególnym informacjom

(pamiętaj, że jedno miejsce w schemacie powinno pozostać puste): (0-5pkt)

A) kryzys w Kościele: symonia, nepotyzm B) wybuch wojen religijnych

C) sobór w Trydencie D) krytyka sprzedaży odpustów

E) tłumaczenie Biblii na języki narodowe

…………….. ……………….

…………….. ..……………...

…………….. ……………….

11. Dzieło przedstawione na ilustracji jest charakterystyczne dla pewnego okresu w historii

sztuki: (0-3pkt)

A) Nazwij epokę w sztuce, w której wykonane zostało prezentowane dzieło: (0-1pkt)

.......................................................................................................................................

B) Podaj dwie cechy przedstawionego stylu, które są widoczne na ilustracji: (0-2pkt)

1) .......................................................................................................................................

2) ........................................................................................................................................

reformacja

6

12. Nazwij wskazane na poniższych rysunkach elementy architektury renesansowej i wybierz

je spośród wymienionych poniżej, wpisując w odpowiednie miejsca litery, którymi zostały

oznaczone. (0-5pkt)

A) absyda B) kopuła C) loggia D) pinakle E) balustrada F) portal G) attyka H) zworniki

13. Spośród wymienionych poniżej urzędów wybierz te, które odpowiadają zamieszczonym

w tabeli kompetencjom i wpisz ich nazwy w odpowiednie miejsca tabeli. (0-4pkt)

hetman wielki, regimentarz, wojewoda, stolnik, kanclerz wielki, referendarz koronny,

podskarbi, kasztelan, komornik.

L.p. Kompetencje Nazwa urzędu

1. W dawnej Rzeczpospolitej najwyższy dowódca wojska. Od lat 30-tych XVI w.

stanowisko to stało się godnością stałą, tzn. przysługującą danej osobie także

podczas pokoju. Od 1581 r. (od mianowania na to stanowisko Jana Zamoyskiego)

urząd ten stał się stałym, dożywotnim urzędem centralnym.

2. Początkowo do kompetencji tego urzędnika należało zarządzanie grodem, zamkiem

oraz przyprowadzanie rycerstwa powiatowego do wojewody. Był to urząd

senatorski. Najważniejszy urzędnik określany tą nazwą reprezentował Kraków.

3. Kierował kancelarią władcy, pierwotnie przeważnie był nim duchowny. Król

Zygmunt I Stary ustanowił, że jeden z nich miał być duchownym, a drugi osobą

świecką. Nadzorował politykę zewnętrzną państwa, częściowo także wewnętrzną.

Wchodził w skład rady królewskiej, a wraz z powstaniem parlamentu, w skład

senatu. Zajmował się przygotowywaniem i wystawianiem pism państwowych,

dlatego istniał wymóg, iż powinien on znać prawo pisane i zwyczajowe.

4. Zajmował się finansami państwa. Był najwyższym urzędnikiem zarządzającym

skarbem. Od XIV w. do jego kompetencji należał nadzór nad wpływami i

wydatkami, mennicą, skarbcem oraz archiwum koronnym.

7

14. Spośród podanych poniżej zestawów (data traktatu pokojowego, miejsce jego zawarcia,

strony traktatu, jedno z postanowień) wybierz i podkreśl 3 punkty, które zawierają tylko

prawdziwe informacje: (0-3pkt)

A) 1570; Szczecin; Rzeczpospolita i Szwecja; utrata Inflant na północ od rzeki Dźwiny

przez Rzeczpospolitą na rzecz Szwecji.

B) 1621; Cecora; Rzeczpospolita i Turcja; między państwami utrzymano dotychczasowy

przebieg granicy.

C) 1634; Polanów; Rzeczpospolita i Rosja; pod panowanie polskie dostały się m.in.

Smoleńszczyzna i Siewierszczyzna.

D) 1660; Oliwa; Rzeczpospolita i Szwecja; król Jan Kazimierz zrzekł się pretensji do

tronu szwedzkiego.

E) 1686; Andruszów; utrata przez Rzeczpospolitą na rzecz Rosji ziem: smoleńskiej,

czernihowskiej oraz lewobrzeżnej Ukrainy.

F) 1699; Karłowice; Rzeczpospolita i Turcja; do Korony wróciły ziemie zagarnięte przez

Turcję w 1672 r.

15. Ostatni w dziejach I Rzeczpospolitej sejm odbył się w: (podkreśl poprawną odpowiedź).

(0-1pkt) A) Gnieźnie B) Warszawie C) Grodnie D) Płocku

16. Konstytucja 3-go Maja wprowadzała ustrój: (podkreśl poprawną odpowiedź). (0-1pkt)

A) monarchię parlamentarną z dziedzicznym tronem

B) monarchię parlamentarną z wolną elekcją

C) monarchię konstytucyjną z dziedzicznym tronem

D) monarchię konstytucyjną z wolną elekcją

17. Uzupełnij w tekście brakujące informacje: (0-10pkt)

Na mocy pokoju zawartego w ............................. (nazwa miasta) w ................. roku powstało

Księstwo Warszawskie. Zostało ono utworzone z ziem II i ..……. zaboru

........................................................... (nazwa zaboru). Księciem Warszawskim został

…………………………….......……….. (imiona i nazwa dynastii). Konstytucję Księstwu

Warszawskiemu nadał, czyli ….........……………………………. (pojęcie historyczne będące

synonimem nadania) osobiście …………...…..………………. (pełne imię i nazwisko).

Księstwo posiadało własne wojsko, na czele którego stanął ..........................................

................................ (imię i nazwisko). Stoczyło ono swoją pierwszą ważną bitwę w 1809 r.

pod ..................................................... (miejsce bitwy), mając za przeciwnika wojska

................................................. (nazwa państwa).

8

18. Wśród niżej wymienionych podkreśl nazwę wojen toczonych między Chinami a Anglią w

XIX wieku? (0-1pkt)

A) haszyszowe B) kokainowe C) opiumowe D) heroinowe

19. Wśród niżej wymienionych podkreśl datę pierwszego kongresu syjonistycznego. (0-1pkt)

A) 1890 B) 1897 C) 1900 D) 1914

20. Wśród niżej wymienionych podkreśl tereny, na których doszło do wybuchu powstania

Mahdiego. (0-1pkt)

A) Arabia Saudyjska B) Sudan C) Palestyna D) Indie

21. Kim dla Napoleona I Bonapartego był Ludwik Napoleon Bonaparte? (podkreśl poprawną odpowiedź) (0-1pkt)

A) synem kuzyna B) przybranym synem C) siostrzeńcem D) bratankiem

22. Bismarck zapowiadał zjednoczenie Niemiec "krwią i ..." (podkreśl poprawną odpowiedź) (0-1pkt)

A) łzami B) potem C) żelazem D) siłą

23. Wśród niżej wymienionych podkreśl nazwę miasta, w którym utworzono

I Międzynarodówkę: (0-1pkt)

A) w Paryżu B) w Londynie C) w Moskwie D) w Brukseli

24. Wśród niżej wymienionych podkreśl ten, który nie był skutkiem wojny krymskiej: (0-1pkt)

A) umiędzynarodowienie rzeki Dunaj B) integralność terytorialna Turcji

C) neutralność Morza Czarnego D) niepodległość Serbii, Mołdawii i Wołoszczyzny

25. Spośród poniższych zdań wybierz i podkreśl te dwa, w których podane są wyłącznie

poprawne informacje: (0-2pkt)

A) Wprowadzenie cenzury prewencyjnej w Królestwie Polskim w 1819 roku

stanowiło naruszenie konstytucji tego państwa i doprowadziło do wzrostu

aktywności opozycji, najpierw legalnej, a następnie ugrupowań nielegalnych.

B) W 1825 roku opozycja legalna na sejmie Królestwa Polskiego oskarżyła rząd o

łamanie konstytucji.

C) Żądania opozycji legalnej dotyczące przestrzegania zasad konstytucji i

jawności obrad sejmu doprowadziły do tego, że w latach 20-tych XIX wieku

rozwścieczony car zlikwidował całkowicie przejawy wszelkiej opozycji.

D) Wincenty i Bonawentura Niemojowscy działali w Królestwie Polskim

wyłącznie w ramach tzw. nielegalnej opozycji, gdyż car nie podzielał ich

odczuć i żądań. E) Wincenty i Bonawentura Niemojowscy byli nazywani "Kaliszanami", od

nazwy województwa, skąd pochodzili.

9

26. Na kongresie wiedeńskim zapadły decyzje dotyczące podziału ziem Księstwa

Warszawskiego. Informacje z legendy, przenieś na mapę zakreślając na niej odpowiednie

terytoria: (0-4pkt)

obszar Królestwa Polskiego

ziemie, które otrzymało Królestwo Pruskie

obszar pod nadzorem Rosji, Prus i Austrii

ziemie bezpośrednio wcielone do Rosji

27. Ułóż chronologicznie wydarzenia związane z powstaniem listopadowym. W pola

oznaczone liczbami od 1 do 5, wpisz litery przyporządkowane zamieszczonym poniżej

wydarzeniom – pamiętaj, że cyfra 1 oznacza najwcześniejsze: (0-4pkt)

A) Pożar browaru na Solcu B) bitwa pod Iganiami

C) powstanie Rządu Tymczasowego

D) objęcie naczelnego dowództwa przez gen. Henryka Dembińskiego

E) wkroczenie do Królestwa armii rosyjskiej pod dowództwem Iwana Dybicza

1) 2) 3) 4) 5)

10

28. Uzupełnij poniższe drzewo genealogiczne carów Rosji, wpisując w wykropkowanych

miejscach pełne imiona władców (daty oznaczają okres sprawowanych rządów): (0-6pkt)

Napisz pełne imię cara rosyjskiego, który koronował się na króla polskiego: ………………..

…………………………………… - wydarzenie to miało miejsce w …………..…...… roku.

Napisz pełne imię cara rosyjskiego, który jako pierwszy nosił tytuł króla polski, bez formalnej

koronacji: .............................................................................................. .

29. Obok postaci historycznej podanej w tabeli, wpisz nazwę zaboru, w którym działała,

wybierając nazwy spośród zaborów: rosyjskiego, pruskiego, austriackiego. (0-7pkt)

L.p. Imię i nazwisko Nazwa zaboru, w którym działał bohater historyczny

1. Stanisław Wyspiański

2. Karol Marcinkowski

3. Józef Szujski

4. Tytus Działyński

5. Edward Jurgens

6. Hipolit Cegielski

7. Leopold Kronenberg

30. Przeczytaj teksty źródłowe, a następnie na ich podstawie oraz wiedzy pozaźródłowej

wykonaj polecenia: (0-17pkt)

Komitet Centralny, jako Tymczasowy Rząd Narodowy.

Nikczemny rząd najezdniejszy, rozwcieklony oporem męczonej przezeń ofiary, postanowił

zadać jej cios stanowczy: porwać kilkadziesiąt tysięcy najdzielniejszych, najgorliwszych jej

obrońców, oblec w nienawistny mundur moskiewski i pognać tysiące mil na wieczną nędzę i zatracenie.

11

Polska nie może i nie chce poddać się bezspornie temu sromotnemu gwałtowi pod karą hańby przed potomnością powinna stawać energiczny opór. Zastępy młodzież walecznej,

młodzieży poświęconej, ożywione gorącą miłością Ojczyzny, niezachwianą wiarą w

sprawiedliwość i w pomoc Boga, poprzysięgły zrzucić przeklęte jarzmo lub zginąć. Za nią

więc, Narodzie Polski, za nią!

Po strasznej hańbie niewoli, po niepojętych męczarniach ucisku Centralny Narodowy

Komitet, obecnie jedyny legalny Rząd Twój Narodowy, wzywa Cię na pole walki już ostatniej,

na pole chwały i zwycięstwa, które Ci da i przez imię Boga na niebie dać przysięga, bo wie, że

Ty, który wczoraj byłeś pokutnikiem mścicielem, jutro musisz być i będziesz bohaterem i

olbrzymem!

Tak, Ty wolność Twoją, niepodległość Twoją zdobędziesz wielkością takiego męczeństwa,

świętością takich ofiar (…).

W pierwszym zaraz dniu jawnego wystąpienia, w pierwszej chwili rozpoczęcia świętej

walki, Komitet Centralny Narodowy ogłasza wszystkich synów Polski, bez różnicy wiary i

rodu, pochodzenia i stanu, wolnymi i równymi obywatelami kraju. Ziemia, którą lud rolniczy

posiadał dotąd na prawach czynszu czy pańszczyzny, staje się od tej chwili bezwarunkową jego własnością, dziedzictwem wieczystym. Właściciele poszkodowani wynagrodzeni będą z

ogólnych funduszów państwa. Wszyscy zaś komornicy i wyrobnicy, wstępujący w szeregi

obrońców kraju, lub w razie zaszczytnej śmierci na polu chwały rodziny ich otrzymują z dóbr

narodowych dział obronionej od wrogów ziemi.

Do broni więc Narodzie Polski, Litwy i Rusi, do broni!, bo godzina wspólnego wyzwolenia

już wybiła, stary miecz wydobyty, święty sztandar Orła, Pogoni i Archanioła rozwinięty.

(fragm. Manifest Tymczasowego Rządu Narodowego, 22 stycznia 1863 roku)

A) Jakiego wydarzenia dotyczy początkowy fragment (pierwszy akapit) tekstu? (0-1pkt)

………………………………………………………………………………………….

B) Napisz imię i nazwisko głównego inicjatora wydarzenia, o którym mowa w punkcie A.

(0-1pkt)

…………………………………………………………………………………………

C) Jaki cel przyświecał autorowi inicjując wydarzenie opisane w punkcie A? (0-1pkt)

…………………………………………………………………………………………...

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................

D) Co oznacza określenie „sztandar Orła, Pogoni i Archanioła”? (0-3pkt)

………………………………………………………………………………………..…

…………………………………………………………………………………………...

............................................................................................................................

12

E) Napisz własnymi słowami (nie cytując tekstu), jakie zmiany w położeniu chłopów

obiecywał rząd w manifeście? (0-2pkt) ...................................................................

……………………………………………………………………………………..…….

……………………………………………………………………………………..….....

……………………………………………………………………………………….......

...............................................................................................................................

F) Jaki wpływ miały postanowienia o zniesieniu pańszczyzny zawarte w manifeście na

udział chłopów w powstaniu styczniowym? (0-1pkt) ..........……………………….

…………………………………………………………………………………………...

...........................................................................................................................................

G) Jakie decyzje prawne w stosunku do chłopów podjęły władze powstania

listopadowego, chcąc zachęcić ich do udziału w czynie zbrojnym? Odpowiedź krótko

uzasadnij. (0-2pkt) ………………………………..……………………………………

…………………………………………………………………………..……………….

…………………………………………………………………….……………………

H) Napisz daty ostatecznego zniesienia pańszczyzny i wprowadzenia całkowitej wolności

chłopów w pozostałych zaborach: (0-2pkt)

1) austriacki: …………………………r. 2) pruski: ……………………………r.

Powstanie styczniowe w ocenie polskiego pisarza Pawła Jasienicy.

Powstanie styczniowe było ostatnim w Europie ruchem wywodzącym się z Wielkiej

Rewolucji Francuskiej. W centralnej dzielnicy Polski utrwaliło te same zdobycze, które inne

kraje osiągnęły znacznie wcześniej. Za cenę krwi przyłączyło nas z powrotem do Europy.

W styczniu 1863 roku chłop, główna figura polskiego stanu trzeciego, nareszcie

przestał być niczym. Dekret powstańczego rządu ustabilizował go, jako samodzielnego

właściciela, pana na zagrodzie. Niepodległość, własne państwo – to był jedyny sposób

zabezpieczenia pozycji chłopa i całego odmienionego przez powstanie społeczeństwa. Tak się przedstawiają fakty, które tłumaczą, dlaczego w roku 1919 plebiscyt na rzecz wolności

wypadł pomyślnie. Powstanie styczniowe przygotowało jego wynik.

I) Jak Paweł Jasienica ocenia sprawę załatwienia tzw. kwestii chłopskiej przez Rząd

powstańczy? Odpowiedź uzasadnij. (0-2pkt) …………………………………………

………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………...

..........................................................................................................................................

13

J) Dlaczego według Jasienicy powstanie styczniowe przygotowało pomyślny wynik

„plebiscytu na rzecz wolności” w 1919 roku? (0-2pkt)

………………………………………………………………………………………..…

………………………………………………………………………………………..…

…………………………………………………………………………………………...

........................................................................................................................................

31. Rozstrzygnij czy podane w tabeli informacje są prawdziwe czy fałszywe. W tabeli w

odpowiednich rubrykach dopisz obok podanej informacji całą frazę oceny: „prawda”

lub „fałsz”: (0-5pkt)

32. Które z wydarzeń wymienionych w poniższej tabeli miały miejsce jednocześnie za

panowania cara Mikołaja I Romanowa oraz Franciszka Józefa I Habsburga? Wpisz obok

nich w tabeli literę A. (0-4pkt)

L.p. Wydarzenia Odpowiedzi

1. Początek Wiosny ludów w Wiedniu.

2. Wcielenie Rzeczpospolitej Krakowskiej do Austrii.

3. Wybuch I wojny światowej.

4. Wybuch wojny krymskiej.

5. Stłumienie powstania Węgrów w czasie Wiosny ludów.

6. Początek wielkiej emigracji po powstaniu listopadowym.

7. „Odwilż posewastopolska” w Rosji.

8. Kongres wiedeński.

9. Propozycja korony Niemiec złożona przez parlament we Frankfurcie królowi Prus.

10. Wprowadzenie we Francji II Cesarstwa.

L.p. Zdanie „Prawda” lub „Fałsz”

1. Polskie Stronnictwo Ludowe, w początkowym okresie swej

działalności było galicyjską partią chłopską, dążącą m.in. do

poszerzenia praw wyborczych chłopów oraz poprawy warunków

życia ludności wiejskiej.

2. Stańczycy byli to krakowscy liberałowie upatrujący przyczyn upadku

Rzeczpospolitej w szlacheckiej anarchii. Współcześnie propagowali

wśród ludności polskiej postawę trójlojalizmu.

3. W 1893 roku w Lozannie powstała Liga Narodowa, której

założycielem i przywódcą był Roman Dmowski.

4. Głównym celem działalności partii Socjaldemokracji Królestwa

Polskiego i Litwy było dążenie do odzyskania przez Polskę niepodległości.

5. W 1882 r. Ludwik Waryński założył partię rewolucyjną zwaną Polska Partia Socjalistyczna, która stała się pierwszą polską –

działającą w konspiracji partią robotniczą.

14

33. Zapoznaj się z poniższą mapą, a następnie, odwołując się również do wiedzy

pozaźródłowej napisz czy powstańcy wygrali lub przegrali zmagania w poszczególnych

wystąpieniach rewolucyjnych – wpisując w odpowiedniej rubryce tabeli słowo „tak”.

(0-9pkt)

L.p. Nazwa państwa (lub nazwa geograficzna obszaru

powstania), data powstania

Powstańcy

wygrali

Powstańcy

przegrali

1. Związek Niemiecki, 1817-20

2. Półwysep Apeniński, 1820-1821

3. Hiszpania, 1821-23

4. Grecja, 1821-26

5. Rosja, 1825

6. Francja, 1830

7. Belgia, 1830

8. Królestwo Kongresowe, 1830-31

9. Wielka Brytania, 1832

15

34. Jakiej postaci historycznej dotyczy podana informacja. W miejscach kropek wpisz jej

pełne imię oraz nazwisko lub przydomek (jeśli posiadała): (0-4pkt)

A)

..........................................................................................................................................

B)

.................................................................................................................................................

C)

.......................................................................................................................................................

D)

...................................................................................................................................................

W nocy z 29 na 30 listopada 1830r. odmówił dołączenia do polskich powstańców. Jednak 3 grudnia 1830 r.

przyjął funkcję wodza naczelnego, a dwa dni później ogłosił się dyktatorem. Nie wierzył w powodzenie

powstania. Usiłował pertraktować z carem. 17 stycznia 1831r. składa rezygnację z dyktatury. Pozostaje jednak

doradcą naczelnego wodza, księcia Michała Radziwiłła. Dowodził wojskami polskimi w bitwie pod Grochowem,

gdzie został ciężko ranny. Ostatnie lata życia spędził w Krakowie Jego nazwisko zostało wyryte na Łuku

Triumfalnym w Paryżu.

Po otrzymaniu święceń kapłańskich 1858 roku mianowany został wikariuszem w Sokołowie Podlaskim. Pełnił

tutaj swe obowiązki kapłańskie przez okres trzech lat. Po tym okresie przeniesiony został na takie samo

stanowisko do Łukowa. W chwili wybuchu powstania pełnił rolę naczelnika powiatu łukowskiego administracji

powstańczej. Podczas powstania brał udział w bitwach m.in. pod Siemiatyczami, Gręzówką, Włodawą, Sławatyczami. Był ostatnim powstańcem, który utrzymał się w Królestwie aż do wiosny 1865 r. Następnie

ukrywał się we wsi Sypytki, w domu sołtysa Bielińskiego wraz ze swym adiutantem Franciszkiem Wilczyńskim.

Egzekucję na nich wykonano na rynku w Sokołowie Podlaskim w obecności 10-tysięcznego tłumu.

Stanął na czele Towarzystwa Patriotycznego. Po upadku powstania listopadowego osiadł w Paryżu. Działał

w Komitecie Narodowym Polskim, potem wstąpił do Towarzystwa Demokratycznego Polskiego. Historyk,

działacz niepodległościowy.

Żył w latach 1778-1846, polski polityk, minister skarbu Królestwa Polskiego, założyciel Towarzystwa

Kredytowego Ziemskiego i Banku Polskiego. Zlikwidował deficyt budżetowy przez bezwzględne

egzekwowanie podatków. Jego dziełem była wstępna industrializacja ziem Królestwa, rozwój starych gałęzi

przemysłu jak hutnictwo w Zagłębiu Staropolskim oraz nowych jak górnictwo w Zagłębiu Dąbrowskim czy

włókiennictwo w Łodzi. Doprowadził do zniesienia bariery celnej między Rosją i Polską, co zapewniło

wyrobom polskim nieograniczoną niemal możliwość zbytu na terenie Rosji i tranzyt przez Rosję dalej na

wschód. przeciwnik powstania listopadowego.

16

35. W prezentowanym poniżej tekście, dotyczącym powstania styczniowego, w ramkach

umieszczono dwie informacje. Jedna z nich jest błędna. Wykreśl ją, pozostawiając

informację prawdziwą: (0-5pkt)

W latach 1861-1863 ruch niepodległościowy w Królestwie Polskim podzielił się na dwa

nurty: radykalny i umiarkowany. Zwolennicy pierwszego, określani jako

głosili hasła rewolucyjne i demokratyczne. Konkurencyjny obóz polityczny był przeciwny

radykalnym hasłom społecznym oraz planom powstańczym. Chcąc przejąć kierowanie

powstaniem po jego wybuchu, w marcu podstępnie ustanowili dyktaturę

. Intryga ta upadła po 10 dniach, gdy

dyktator, ścigany przez Rosjan opuścił kraj. Niedługo potem Rosjanie ujęli i rozstrzelali

czołowego dowódcę „czerwonych” – .

Dopiero w październiku, po objęciu dyktatorskiej władzy przez nienależącego do żadnej

frakcji , zakończyły się konflikty

polityczne w łonie powstańców.

36. Przyporządkuj właściwe podpisy mapom, umieszczając odpowiadające im oznaczenia

literowe w wyznaczonych miejscach (0-2pkt)

I ........ II ........

A) Półwysep Apeniński w 1801 r. (po pokoju w Luneville)

B) Półwysep Apeniński w 1815 r. (po kongresie wiedeńskim)

C) Półwysep Apeniński w 1871 r. (po zjednoczeniu Włoch)

D) Półwysep Apeniński w 1919 r. (po zakończeniu I wojny światowej)

Agatona Gillera / gen. Zygmunta Padlewskiego

Stefana Bobrowskiego/gen. Mariana Langiewicza

1863/1864 r.

„biali”/„czerwoni”

Ludwika Mierosławskiego / Romualda Traugutta

17

37. Poniżej zostały zamieszczone wydarzenia, a obok nich 4 daty – podkreśl w każdym

podpunkcie poprawną datę odnoszącą się do zamieszczonego wydarzenia: (0–4pkt)

A) pierwsze wybory do Sejmu Ustawodawczego – 1918, 1919, 1920, 1921

B) uchwalenie tzw. Małej Konstytucji – 1919, 1920, 1921, 1922

C) uchwalenie Konstytucji marcowej – 1920, 1921, 1922, 1925

D) tragiczna śmierć prezydenta Gabriela Narutowicza – 1921, 1922, 1923, 1926

38. Przeczytaj uważnie rozkaz J. Piłsudskiego do żołnierzy i odwołując się również do wiedzy

pozaźródłowej wykonaj poniższe polecenia. (0–6pkt)

Żołnierze!

[...] Gdy bracia się waśnią i węzeł pęka, waśń ich również silniejszą jest nad inne.[...]

Daliśmy wyraz tego przed paru dniami, gdy w stolicy stoczyliśmy między sobą kilkudniowe

walki. W jedną ziemię wsiąkła krew nasza, ziemię jednym i drugim jednakowo drogą [...]

widzimy ją [Polskę] niestety w wiecznych swarach i kłótniach, w jakiej rozkoszy panoszenia

się jednych nad drugimi. I gdy dookoła nas wre wszędzie kłótnia i zawiść partyjna, gdy

dygoce nienawiść [...] trudno by żołnierz był spokojny. [...] Żołnierze, stanąłem znowu na

Waszym czele jako Wódz Wasz.[...] Znacie mnie i jeśli nie wszyscy kochać mnie potraficie,

wszyscy musicie mnie szanować jako tego, który Was do wielkich zwycięstw prowadzić potrafił, a przy ogólnym zepsuciu i demoralizacji nie chciał i nie umiał korzyści własnej

pilnować lub dochodzić.

A) Podaj nazwę wydarzenia, rozgrywającego się głównie w stolicy, o którym mówił Józef

Piłsudski: (0-1pkt)

................................................................................................................................................

B) Napisz najistotniejszą przyczynę tego wydarzenia? (0-1pkt)

.....…………………………………………………………………………………….................

.......................................................................................................................................................

C) Podaj rok, w którym to wydarzenie miało miejsce: (0-1pkt) ................................................

D) Podaj imię i nazwisko ówczesnego prezydenta Polski: (0-1pkt)

.................................................................................................................................................

E) Jak wpłynęły wspomniane wyżej wydarzenia na sprawowanie urzędu przez ówczesnego

prezydenta? (0-1pkt)

................................................................................................................................................

F) Napisz nazwę obozu politycznego, który przejął władzę w Polsce po tych wydarzeniach i

sprawował ją do wybuchu II wojny światowej? (0-1pkt)

……………………………....................................................................................

18

39. Przyjrzyj się mapie konturowej, a następnie wykonaj polecenia w tabeli: (0-21pkt)

A) Wpisz w kolumnie A nazwy państw, które powstały pod koniec I wojny światowej lub w

pierwszych latach po jej zakończeniu i zostały oznaczone na mapie cyframi arabskimi od

1 do 9.

B) W kolumnie B wpisz jaka była przynależność polityczna (państwowa) terytoriów państw

(terenów) zaznaczonych na mapie cyframi od 1 do 9 w końcu 1913 roku.

C) W ostatniej kolumnie – C wpisz wyraźny znak X obok tych państw oznaczonych na mapie

cyframi od 1 do 9, które całkowicie zniknęły z politycznej mapy Europy i jednocześnie

stały się częścią ZSRR w 1945 roku.

A)

Nazwy państw, które powstały w pierwszych

latach po zakończeniu I wojny światowej

oznaczone na mapie cyframi od 1 do 9.

B)

Przynależność polityczna (państwowa) terytoriów

państw (terenów) zaznaczonych na mapie cyframi od 1

do 9 w końcu 1913 roku

C)

Państwa, które całkowicie

zniknęły z mapy politycznej

Europy i stały się częścią ZSRR

w 1945 roku.

1) 1) 1)

2) 2) 2)

3) 3) 3)

4) 4) 4)

5) 5) 5)

6) 6) 6)

7) 7) 7)

8) 8) 8)

9) 9) 9)

19

40. Do podanych w tabeli miejsc walk dobierz wydarzenia z nimi związane, spośród

wymienionych poniżej. Wpisz do tabeli właściwą literę, którą oznaczone jest wydarzenie:

(0-6pkt)

A) zrzucenie bomby atomowej B) obrona portu w Norwegii przed atakiem III Rzeszy

C) największa bitwa pancerna II wojny światowej D) walki o twierdzę w Afryce

E) początek wojny japońsko-amerykańskiej F) otwarcie II frontu w Europie Zachodniej

L.p. Miejsca Wydarzenie

1. Kursk

2. Normandia

3. Hiroszima

4. Pearl Harbor

5. Narvik

6. Tobruk

41. Zapoznaj się z danymi w tabeli, a następnie wykonaj polecenia: (0-3pkt)

Tabela pt. Zmiany dochodów realnych na 1 mieszkańca w krajach rozwiniętych (w dolarach i cenach z 1975r.)

Region 1950 r. 1960 r. 1970 r. 1980 r.

Afryka 513 657 815 983

Ameryka Łacińska 1007 1265 1669 2284

Azja (bez Chin) 362 464 536 703

Chiny 300 250 330 450 (źródło: Historie, Le monde de 1939 a nos Tours, Collection J. Marseille, Editions NATHAN 1998)

A) Spośród wymienionych w tabeli, podaj nazwę regionu gospodarczego, w którym

wystąpił największy wzrost dochodu realnego na głowę mieszkańca w latach

1950-1980: (0-1pkt)

………………………………………………………………………………......

B) Spośród wymienionych w tabeli, podaj nazwę najbiedniejszego regionu

gospodarczego w latach 1950-1980: (0-1pkt)

…………………………………………………………………………………

C) Wymień najważniejszą przyczynę obniżenia dochodów w najbiedniejszym

regionie gospodarczym pomiędzy 1950 a 1960 r.: (0-1pkt)

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

20

Nr

zadania

Max liczba

punktów możliwych

do uzyskania

Liczba pkt uzyskana przez

uczestnika w każdym z

zadań

Nr zadania

Max liczba

punktów

możliwych do

uzyskania

Liczba pkt uzyskana przez

uczestnika w każdym z zadań

1. 6 25. 2

2. 5 26. 4

3. 1 27. 4

4. 1 28. 6

5. 8 29. 7

6. 1 30. 17

7. 1 31. 5

8. 1 32. 4

9. 1 33. 9

10. 5 34. 4

11. 3 35. 5

12. 5 36. 2

13. 4 37. 4

14. 3 38. 6

15. 1 39. 21

16. 1 40. 6

17. 10 41. 3

18. 1 Ilość punktów uzyskanych

przez ucznia: 19. 1

20. 1

Czytelny podpis osoby sprawdzającej: ........................pkt

21. 1

22. 1 Czytelny podpis osoby weryfikującej:

........................pkt 23. 1

24. 1 Maksymalna ilość punktów: 173 pkt

21