İstanbul, 2007 Mart 2009, Trabzon, ©EZB

Karadeniz Teknik Üniversitesi

Orman Fakültesi, TRABZON

ETÇAP ve Ormancılıkta Sertifikalandırma

Prof. Dr. Emin Zeki BAŞKENT

İstanbul, 2007 Mart 2009, Trabzon, ©EZB

Sertifikalandırma?

Kalite Kontrol sistemi olup, orman işletmelerindeki ürün ve hizmetlerin planlama ve uygulamalarla birlikte sürdürülebilir ormancılık ölçüt ve göstergelerine göre içsel ve dışsal denetimidir

•Sistem kalite kontrolü •Ürün kalite kontrolü

İstanbul, 2007 Mart 2009, Trabzon, ©EZB

Gönüllülük esasına dayanan bir kalite sistemi (1990)

Ormancılık çalışmaları (Plan/uygulama) sürdürülebilir ormancılık ilkelerine göre yapıldığının belgelendirilmesidir.

Piyasalarca kabul gören, yasa dışı uygulamaların önlenmesi ile C birikimi/ticareti için önem taşımaktadır.

İşletmecilik ve ürün kalite kontrolü yapılmaktadır.

Sertifikalandırma Nedir?

İstanbul, 2007 Mart 2009, Trabzon, ©EZB

İstanbul, 2007 Mart 2009, Trabzon, ©EZB

Sertifikalı ürün alımı %40 a ulaştı

ODOÜ de sertifikalandı!

İstanbul, 2007 Mart 2009, Trabzon, ©EZB

Uluslar arası karar ve antlaşma hükümlerine uyulmaktadır.

Sertifikalandırılma bağımsız kurumlarca yapılmaktadır.,

En çok Kanada, ABD, Finlandiya, Norveç sertifika yapmaktadır.

Dünyadaki ormanların >%9’i (>330 Milyon ha.) sertifikalı

Bölgelere göre de standartlar belirlenir

İLO, Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi, Kyoto, Karbon Rezervi, CİTES, İş

Emniyeti, İşçi Sağlığı ilkeleri de dikkate alınmakta

Sertifikalandırma Notları

İstanbul, 2007 Mart 2009, Trabzon, ©EZB

Sertifikalandırma Süreci

Sertifikalandırmaya

dair yeterlilik belgesi olan

tarafsız özel

Hükmi Şahıs

Uluslararası Sözleşme

Planlama Birimi

Orman İşletmesi

Sivil Toplum

Sertifikalandırma

Kurumu Ormancılık

Kesimi

Devlet

Kesimi

Üniversite

Araştırma

Kesimi Sertifikalandırma

Ölçüt ve Göstergeler

Sistemi

İstanbul, 2007 Mart 2009, Trabzon, ©EZB

Sertifikalandırma Akredite Kurumları

İstanbul, 2007 Mart 2009, Trabzon, ©EZB

Zincirleme plan/ürün kontrol

Chain-of-custody

İstanbul, 2007 Mart 2009, Trabzon, ©EZB

1. Dünya ormanların %9’u (375 milyon ha) setifikalı

2. Endüstriyel odun üretiminin %27 sertifikalı

İstanbul, 2007 Mart 2009, Trabzon, ©EZB

İstanbul, 2007 Mart 2009, Trabzon, ©EZB

İstanbul, 2007 Mart 2009, Trabzon, ©EZB

Forest Stewardship Council (FSC, 10 ilke)

Canadian Standards Association (CSA Z809)

Pan-European Forest Certification (PEFC, 6)

Sustainable Forestry Initiative (SFI)

International Organization for Standardization(ISO) 14001

Sertifikalandırma Sistemleri

Ayrıca lokal olarak Malezya, Endonezya kendi sertifika sistemini kurmuşlardır.

İstanbul, 2007 Mart 2009, Trabzon, ©EZB

1. Orman kaynaklarının ve C döngüsüne katkısının geliştirilmesi (3)

2. Orman ekosistemlerinin sağlık/canlılığının sağlanması(3)

3. Ormanların üretim fonksiyonlarının iyileştirilmesi(5)

4. Biyolojik çeşitliliğin korunması ve geliştirilmesi (9)

5. Ormanların koruma fonksiyonlarının geliştirilmesi (toprak ve su, 8)

6. Diğer sosyo-ekonomik fonksiyonların geliştirilmesi(19)

Pan-Avrupa Standartları (6 Ölçüt, 47 Gösterge)

İstanbul, 2007 Mart 2009, Trabzon, ©EZB

1999 kurulmuş. Merkezi Luxsemburg,

Kâr amacı olmayan bağımsız sivil örgüt (sanayici, STK),

3. taraf akredite kurumları ile ulusal/yerel sertifika

programlarını hazırlar, onaylar, logo-işaretlerine izin verir,

39bin logokullanıcı!., 7522 şirket-kurum sertifika aldı (2010)

34 ulusal üye, 25 onaylı ulusal sertifikalandırma sistemi var

107 sertifikalandırma kurumu, 237,649,406 ha sertifikalı

Sistem tabanlı, zincirleme ürün kontrolünü sağlar

PEFC İşleyişi

İstanbul, 2007 Mart 2009, Trabzon, ©EZB

İstanbul, 2007 Mart 2009, Trabzon, ©EZB

İstanbul, 2007 Mart 2009, Trabzon, ©EZB

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Canada

SFI(USA&Can

Finland

Norway

Germany

Sweden

Austria

France

CzechR

ep.

Chile

Spain

Brazil

Aralık 2007 itibarıyla ülkelere göre PEFC Sertifikalı orman alanları

(Milyon ha)

İstanbul, 2007 Mart 2009, Trabzon, ©EZB

1. Biyolojik Çeşitliliğin Korunması

2. Orman ekosistemlerin mevcut koşullarının iyileştirilmesi ve

verimliliklerin artırılması

3. Toprak ve Su kaynaklarının Korunması;

4. Orman ekosistemlerinin Küresel ekolojik dengeye katkılarının

belirlenmesi;

5. Çok amaçlı yararlanma;

6. Sürdürülebilir gelişme için toplumun sorumluluğu bilinci.

Kanada Standartlar Kurumu

(CSA) Z809 Ölçüt&Gösterge

İstanbul, 2007 Mart 2009, Trabzon, ©EZB

1. Kanun ve FSC Kurallarına uyum

2. Mülkiyet, kullanım hakları ve sorumluluklar

3. Yerel halkın hakları

4. Toplum ilişkileri ve çalışanların hakları

5. Ormandan Elde Edilecek Faydalar

6. Çevresel Etki

7. Amenajman Planı

8. İzleme ve Değerlendirme

9. Yüksek Koruma Değeri Ormanların Muhafazası

10.Plantasyonlar

FSC: Ormancılık Meslek Konseyi

İstanbul, 2007 Mart 2009, Trabzon, ©EZB

1993 yılında kurulmuştur. Merkezi Oxala,

Akredite 3. şahıs ile her ormanı sertifikalandırır

66 üye ülke, bölge, ülke ve yerel düzey, ürün zinciri var

16 adet sertifikalandırma yetkili,15000 sertifikalanmış kurum

80 ülkede toplam 169,324,056 ha sertifikalandırılmıştır (2012)

Kanada17,7;Rusya15,5;İsveç11,2;ABD9,Brezilya4,8

20 milyar $ FSC etiketli satış (2008)

FSC: Ormancılık Meslek Konseyi

İstanbul, 2007 Mart 2009, Trabzon, ©EZB

FSC: Ormancılık Meslek Konseyi

İstanbul, 2007 Mart 2009, Trabzon, ©EZB

FSC: sertifikalı orman 2009

İstanbul, 2007 Mart 2009, Trabzon, ©EZB

İstanbul, 2007 Mart 2009, Trabzon, ©EZB

İstanbul, 2007 Mart 2009, Trabzon, ©EZB

9 Prensip -13 Stratejik amaç

• 219 Program Katılımcı

• 60 mil ha SFI kayıtlı

• 57 mil ha 3. şahısla SFI sertifikalı

• 37 Ulusal Uygulama Komitesi

(SFI, APPA)

İstanbul, 2007 Mart 2009, Trabzon, ©EZB

Türkiye’de sertifikalandırma

8. BYKP rekabet aracı olabileceği ve ODOÜ için önemi vurgulanmıştır.

Tarsus Orman Araştırma Müd. sertifikasyon konusu üzerinde çalıştığı,

Kastamonu Orman Fakültesi’nde 2007’de sertifikasyon sempozyumu oldu.

K.T.Ü. Orman Fakültesinde bir doktora tezi ve makaleler var,

PEFC ve FSC için WWF ile görüşülmektedir, SOY çalışmaları devam…

Bolu Aladağ FSC ile 2010da sertifikalandı, MuğlaKarabük-Yenice başlandı

StrPlan: Ürün/ODOÜ için ulusal sertifikalandırma sistemi geliştirilmeli

2017 yılına kadar 4 milyon hektar sertifikalandırılacaktır. YEŞİL BİNA

İstanbul, 2007 Mart 2009, Trabzon, ©EZB

Pilot Sertifikalandırma Uygulama-OGM

• Bölge : Bolu Orman Bölge Müdürlüğü

• Yer : Aladağ orman bölge şefliği

• Alan : 7747 ha

• Sert. Programı : FSC (56 ölçüt ve 216 gösterge)

• Sert. Kurumu : SGS Afrika

• Sorumlu ofis : SGS Türkiye

SGS: Supervise Gözetme Etüt Kontrol Servisleri A.Ş.

İstanbul, 2007 Mart 2009, Trabzon, ©EZB

FSC tarafından 1,5 yıldır denetlenen Aladağ Orman İşletme Şefliği, 4 Ekim 2011’de 5 yıl geçerli olmak üzere 3 Ekim 2016 tarihine kadar “Sertifikalı Orman” İşletmeciliğine onay almııştır

İstanbul, 2007 Mart 2009, Trabzon, ©EZB

İstanbul, 2007 Mart 2009, Trabzon, ©EZB

FSC tarafından 2 yıldır denetlenen Muğla OBM, 12 Aralık 2012’de 5 yıl geçerli olmak üzere 11Aralık 2017 tarihine kadar “Sertifikalı Orman” İşletmeciliğine onay almıştır

İstanbul, 2007 Mart 2009, Trabzon, ©EZB

TR Sertifikalandırma Ölçütleri

1. Orman kaynaklarının geliştirilmesi ve sürdürülmesi

2. Ormanların karbon değişimine olan katkılarının geliştirilmesi ve sürdürülmesi

3. Orman ekosistemlerinin sağlık ve canlılığının geliştirilmesi ve sürdürülmesi

4. Orman kaynaklarının üretim işlevlerinin geliştirilmesi ve sürdürülmesi

5. Orman ekosistemlerindeki biyolojik çeşitliliğin korunması ve sürdürülmesi

6. Ormanların koruma (toprak ve su) işlevlerinin geliştirilmesi ve sürdürülmesi

7. Ormanların sosyo-ekonomik-kültürel işlevlerinin geliştirilmesi ve sürdürülmesi

İstanbul, 2007 Mart 2009, Trabzon, ©EZB

Ulusal ormancılık programına yardımcı olacaktır.

Ormanların sürdürülebilir işletilmesi güvence altına alınacak.

Sürdürülebilirlik toplumun isteklerine göre işlerlik kazanacaktır.

Planlar daha gerçekçi (esnek, yerellik) hazırlanacak.

Uygulamalara disiplin gelecek; görev/sorumluklar kontrol edilecektir.

Sektör başarısı ölçülecek/yükseltecek, bilimsel ormancılık olacak.

Kaliteli üretime geçiş sağlanabilecektir.

Karar vermede katılım sağlanacak, tüketici-karar verici iletişimi kurulacak,

ormancılıkla ilgili yan kuruluşlar gündeme gelecek

Yeni serbest-özel iş sahası açılacaktır

Çok amaçlı planlamaya geçilecek ve önemi kanun koyuculara ve halka

aktarmada iyi bir iletişim olacaktır.

SONUÇ

İstanbul, 2007 Mart 2009, Trabzon, ©EZB

Fore

sts and G

lobal E

conom

y,

2009

İstanbul, 2007 Mart 2009, Trabzon, ©EZB

Sertifikalandırma?!

Oda nerden çıktı?