Uاخالق در نشريات

!زرد نباشيد

:تعريف فرهنگ

مجموعه اي پيچيده از خصوصيات احساسي فكري و غير مادي كه به عنوان شاخص جامعه و يا گروهي اجتماعي -1 )UNESCO/1983تعريف فرهنگ، ارائه شده توسط كميسيون فرهنگي . (مطرح مي شود

تارها و آن چه كه سبك و سياق زندگي ناميده مي شود و نيز فرهنگ نظامي است متشكل از باورها، اعتقادات، رف -2 )دكتر فرزان سجودي. (بازتاب آن در آن چه كه توليد مي گردد

و غير مادي ) تكنولوژي و محصوالت توليد شده(فرهنگ نظامي است كم و بيش منسجم كه از دوبخش مادي -3 . تشكيل مي گردد) باورها و اعتقادات(

ي است از عقايد، آداب و رسوم و ساير جنبه هائي كه بيشتر بر ابعاد جنبه هاي معنوي و فرهنگ مجموعه ا -4ارائه شده در چهارمين گردهم آئي معاونين دانشجوئي فرهنگي و مديران فرهنگي . (معرفتي وجود انسان توجه دارند

)1380تبريز -دانشگاه هاي سراسر كشور

سيد . (معارف، هنر، اعتقادات، آداب و رسوم و يادگاري هاي يك تمدن فرهنگ مجموعه اي است از دانستني ها، -5 )1383رضا صائمي، فرهنگ سازي در روابط عمومي،

جامعه، . فرهنگ را مي توان مجموعه ويژگي هاي رفتاري و عقيدتي اكتسابي اعضاي يك جامعه خاص تعريف كرد -6كرده باشند و سرزميني را در اشغال خود داشته و خود را گروهي از افراد هستند كه مدت زمان درازي با هم زندگي

.به عنوان يك واحد اجتماعي متمايز از گروه هاي ديگر، سازمان داده باشند

هنجار هائي كه از آن پيروي مي كنند و . فرهنگ عبارت است از ارزش هائي كه اعضاي يك گروه معين دارند -7 )1989شناسي، گيدنز، جامعه . (كاالهاي مادي كه توليد مي كنند

در آمدي برجامعه . (فرهنگ مجموعه ويژگي هاي رفتاري و عقيدتي اكتسابي اعضاي يك جامعه خاص مي باشد -8 )شناسي، بروس كوئن، ترجمه محسن ثالثي

مشتمل بر اجزاي مادي و غير مادي كه در يكي از سه . فرهنگ ساز و كاري است، كم و بيش منسجممادي قرار گرفته اند و با درجات آزادي مختلف بر يكديگر تاثير مي گذارند تا بخش شناختي، هنجاري و

)1383ارائه شده توسط مؤلف، مقدمه اي بر علم فرهنگ، . (در نهايت تعادل فرد، جامعه و محيط برقرار شود

:ويژگي هاي مهم فرهنگ

:مشترك بودن -1

، عامل اصلي انسجام و نشان دهنده ميزان مقبوليت آن اشتراك عناصر فرهنگي در هر جامعه و يا گروه اجتماعيضمن آن كه اين ويژگي اساس كسب هويت جامعه و يا گروه را تشكيل مي . عناصر در ميان گروه و جامعه مي باشد

.دهد

:اكتسابي بودن -2

يعي مستقيم و غير بسياري از عناصر فرهنگي، نه ذاتي، كه اكتسابي اند و فرد از طريق تعامل با محيط انساني و طب .مستقيم، بسياري از خصوصات فرهنگي را كسب مي كند

: قابليت انتقال -3

اكتسابي بودن مفاهيم و عناصر فرهنگي، نتيجه اي ديگر را نيز به دنبال دارد كه آن قابل انتقال بودن و يا آموزشي لم جامعه شناسي، باز توليد فرهنگي انتقال ارزش هاي فرهنگي از نسلي به نسل ديگر در ع. بودن فرهنگ مي باشد

)cultural reproduction. (نام دارد

:كاركرد هاي مهم فرهنگ

:از طريق واسطه گري بين محيط و انسان...) فيزيولوژيك، رواني، اجتماعي و (تامين نياز هاي اساسي -1

به آن دست مي ) عي و اجتماعيطبي(انسان و گروه هاي انساني نيازهائي دارند كه از طريق محيط پيرامون خود فرهنگ ارضاي نياز فرد را در بستري مناسب با شرايط زماني، مكاني و اجتماعي قرار داده و از اين طريق به . يابند

به عنوان مثال نياز به ارتباط با جنس مخالف در بستر فرهنگي از رفتاري بي قاعده به . متعادل سازي دست مي زندمثال در جامعه ما؛ خواستگاري، نامزدي، عقد و . (اي مناسب و منظم تبديل مي شوديكسري كنش ها و رفتاره

)ازدواج

:ايجاد همبستگي و انسجام اجتماعي -2

فرهنگ با به رسميت شناختن و ارزش گذاري يك سري مباني فكري و شناختي، دست به هنجار سازي مي زند و با ذهب و زبان مشترك كه مطلوب اكثريت افراد گروه و يا جامعه است، استفاده از ابزارهاي پرقدرت فرهنگي از جمله م

. در عمل به ايجاد همبستگي و انسجام اجتماعي دامن مي زند

:ايجاد ارتباط جمعي و جامعه پذيري -3

لذا فرهنگ عالوه بر . نحوه تعامل و ارتباط اعضاي يك جامعه انساني توسط فرهنگ همان جامعه تعريف مي شود .تباط اجتماعي با تعريف و مشخص كردن هنجارها، زمينه جامعه پذيري افراد را نيز فراهم مي آوردايجاد ار

:هويت فردي، گروهي و اجتماعي -4

تعلق خاطر افراد به بخش شناختي و پايبندي به بخش هنجاري در مجموع حالتي از احساس رضايت مندي به .فرهنگي مي نامند فرهنگ را در افراد موجب مي شود كه آن را هويت

:ابعاد فرهنگ

:بعد غيرمادي -1

.اين بعد داراي دو بخش شناختي و هنجاري مي باشد : بعد مادي و محيطي -2

.در اين بعد محصوالت ابزار، محصوالت تكنولوژيك و شرايط محيطي مورد توجه قرار مي گيرند

نگي به فرهنگ ديگر، مدت زماني طول مي كشد تا بايد توجه داشت كه متعاقب ورود يك عنصر مادي از فره :تبصرهفرهنگ آن عنصر مادي نيز به بستر فرهنگ ميزبان وارد شود كه به اين تاخير يا اختالف زمان تاخر فرهنگي گفته

.مي شود

متعاقب ورود تلفن همراه و پس از گذشت مدتي، فرهنگ نحوه استفاده مطلوب از اين وسيله در سطح جامعه : مثال .مي يابد و يا تكنولوژي ساخت آن وارد مي شود گسترش

.شكل مي گيرد)و شايد تكنولوژي ساخت خودرو(ابتدا اتوموبيل وارد مي شود و بعد فرهنگ ترافيك : 2مثال

:شاخصه هاي فرهنگ

:شاخص هاي آماري -1

توان از آن به عنوان داشتن اطالعات و آمار در مورد مسائل و فعاليت هاي فرهنگي از جمله مواردي است كه مي به عنوان مثال ميزان متوسط مطالعه شهروندان در يك دوره زماني مي تواند به . يكي از شاخص هاي فرهنگ نام برد

.عنوان شاخصي فرهنگي مورد استفاده و استناد قرار گيرد

:نهادينه شدن يا دروني شدن فرهنگ -2

نگي يك گروه و يا جامعه انساني نيستند، زيرا صرف داشتن آمار و استانداردها قادر به ترسيم دقيق شرايط فرهاطالعات در زمينه فرهنگ كافي نيست و عمل كردن به هنجارها و شناخت همراه با عمل كه از آن به عنوان فرهيختگي فرهنگي ياد مي شود، مي تواند به عنوان مالك و معيار فرهنگ يك گروه و يا جامعه مورد استناد قرار

عنوان مثال چنان چه فردي مطالعات بسياري در زمينه فرهنگ داشته ياشد اما فرهنگ ترافيك را رعايت به. گيردبه هنگام عبور ازعرض خيابان به چراغ عابر پياده اهميت ندهد و يا از محل خط كشي عابر پياده استفاده (نكند .رد مورد نظر دروني و نهادينه نشده استآن گاه مي توانيم چنين نتيجه بگيريم كه فرهنگ ترافيك در ف) ننمايد

:تعيين ميزان كارائي فرهنگ در تامين نيازهاي مادي، معنوي، رواني و اجتماعي افراد -3

فرهنگ از طريق واسطه گري ميان انسان، گروه انساني و محيط و بخش مادي تعادلي بين نياز هاي فرد و توقعات پس ميزان كارآئي . اين مهم ترين كاركرد فرهنگ به شمار مي رود. كند اجتماع و شرايط مادي و محيطي برقرار مي

در اين بخش . فرهنگ به ارضاي نياز انسان در تعامل و تعادل به گروه و محيط و بخش مادي ارتباط پيدا مي كندي هرچند كه از سوي ديگر، تقديس هنجارها به جاي تقديس ارزش ها م. نقش هنجارها بسيار حائز اهميت است

به عنوان مثال حجاب ارزش است و نحوه حجاب (تواند كاركرد فرهنگ را با وقفه و مشكالتي بسيار روبرو كند وض نگاهباني فلسفه حجاب به حفظ و . گذاشتن هنجار ود، جامعه در ع اگر شكل خاصي از حجاب تقديس ش

).را در پي داشته باشد نگاهباني آن شكل از حجاب مي پردازد كه اين هنجار پرستي مي تواند مشكالتي

:قدرت سازگاري نظام فرهنگي -3

همه چيز در تغيير است و ارتباط جوامع بشري، روز به روز بيشتر و هجمه ورود عناصر انديشه ها و هنجارهاي بيگانه آن نظام فرهنگي كه بتواند با تعديل هنجارهاي خود، از ارزش هايش نگاهباني . لحظه به لحظه افزايش مي يابد

.نمايد، به رشد و بالندگي خواهد رسيد و در غير اين صورت دچار مشكل شده ممكن است حتي مضمحل شود

:ميزان انسجام فرهنگي -5

اين قواعد و انتظارات، . افراد جوامع بر اساس قواعد و انتظارات فكري و رفتاري مي توانند در كنار هم زندگي كننددر بخش شناختي، هنجاري و مادي و محيطي تضاد و يا شكافي موجود اگر. هنجارهاي فرهنگي خوانده مي شود

باشد يا تناقض هائي غير منطقي مشاهده شود ميزان انسجام فرهنگي جامعه كاهش يافته، قدرت عمل هنجارها در جامعه اي كه از يك سو معنويت و گرايش (پائين آمده، انسجام اجتماعي و هويت گروهي نيز آسيب خواهد ديد

آن توصيه و تبليغ مي شود اما در هنجارها ثروت اندوزي و رفاه طلبي بدون در نظر داشتن معنويات اعمال مي به گردد، آنگاه چه بر سر اعضاي آن جامعه خواهد آمد ؟

؛ هاي گوناگون هنجارهاي فرهنگي عبارتند از صورت عرف -3آداب و رسوم -2ها ارزش -1

ممكن است اين شبهه . هاي يك فرهنگ جامعه، انسجام فرهنگي نام دارد مجموعههماهنگي كاركردي بين عناصر و شود در صورتي كه مداري منجر مي هاي فرهنگ، به قوم در اذهان به وجود آيد كه هماهنگي كاركردي عناصر و بخش

و سخت شدن گرائي و در نتيجه صلب پارچگي فرهنگي موجب قوم مداري ندارد و يك انسجام فرهنگي ربطي به قوم .گردد فرهنگ و كاهش انعطاف آن مي

اجزا و مكانيسم فرهنگ

:فرهنگ داراي سه بخش يا محدوده عمده است كه به ترتيب عبارتند از

) : دين -علم -فلسفه (بخش شناختي

شود، زيرا ترين بخش فرهنگ محسوب مي كه مهم) چگونگي گزينش، پردازش و تفسير اطالعات(الگوهاي خردورزي اگر تاثير عوامل خارجي و واژگونگي فرهنگي را (گيرند دو بخش ديگر تا حدود زيادي از بخش شناختي تاثير مي

مثال تاثير ساختار شناختي دوگانه بر ساختار زبان ). حذف نمائيم، تاثيرپذيري به شكل كامل و مطلق رخ خواهد داد .و انديشه

:بخش هنجاري

.مديران كالسيك، مديران نو و مديران فرانو. كرد مديران ثال نحوه عملم). هنجار ها(كردي الگوهاي عمل

:بخش مادي و محيطي

سازي مثال محصوالت صنعتي، ظهور كامپيوترهاي شخصي و نزول صنعت ساعت). تكنولوژي(الگوهاي تكنولوژيك هاي ي، جنگ و بحرانسالي، بالياي طبيع گذارد مثل بروز خشك تغييرات محيطي نيز بر فرهنگ اثر مي. سوئيس .سياسي

مكانيسم فرهنگ

پردازد كه نحوه اين مراحل نيز خود تابع الگو و يا ساز و بخش شناختي به گزينش، پردازش و تفسير اطالعات مينتايج حاصل از اين الگو، نحوه رفتارها را مشخص خواهد نمود و به اين ترتيب بخش . كاري مشخص خواهد بود

.و در نهايت اين دو بخش بر نحوه و نوع توليد محصوالت اثر خواهد گذاشت گيرد هنجاري شكل مي

الگوها و فرهنگ

:الگوها

اين . ي آينده مورد توجه قرار گرفت ، بحث مطالعه1970پس از انتشار كتاب شوك آينده، نوشته آلن تافلر، در سال ها مشخص گذر به آينده را قبل از وقوع آننگري را نشان داد و چگونگي درك عواقب ناشي از كتاب اهميت آينده

.كرد

.نگري فرآيند آينده -2. نگري محتوا آينده -1شود ؛ مطالعه آينده به دو محدوده تقسيم مي

حال چه نوع حكومت . نگري محتوا آنچه كه اهميت دارد آن چيزهائي است كه در آينده محقق خواهند شد در آيندهي آينده باشد و چه آدم آهني هوشمندي كه هنوز ساخته نشده يا حتي سيستم نوين ها السالوادور يا عراق در سال

اي ويژه را نيز نگري محتوا جاي دارند و البته هركدام در محلي ويژه كه مطالعه ها همه در آينده اين. كشت چغندر .كنند طلب مي

آينده محقق خواهند شد، بررسي هائي كه در نگري فرآيند، چگونگي ظهور تغييرات و تحقق آن چيز در آينده .دهد نگري فرآيند، چگونگي استفاده و به مرحله اجرا گذاشتن اطالعات آينده را نشان مي عالوه بر آن آينده. شود مي

:تعريف الگو

باشند، هاي قابل قبول تمرينات علمي مي الگوها نمونه«؛ » هاي علمي ساختار انقالب«توماس كوهن، مؤلف كتاب ».باشند هائي كه در خود، قانون، تئوري، كاربرد و ابزار را دارا مي نمونه

الگو روشي است كه با آن دنيا را . الگو يك سري فرضيات مشترك است«؛ » نيروي فكر«آدام اسميت، مؤلف كتاب ».دهد كرد آن ياري مي گوئي عمل دهد و ما را در پيش الگو دنيا را براي ما شرح مي. كنيم تعبير مي

؛» نماي ناتمام به سوي آينده يك راه«يليام هارمون، مؤلف كتاب و

الگو به . باشد يابي و عمل در كنار تصويري از حقيقت مي الگو همان روش ابتدائي درك، تفكر، ارزشچون و چرا و تلويحي به فرهنگ نفوذ كرده و از طريق تجربه مستقيم به جاي آموزش به عنوان دركي بي

.شود تقل ميهاي بعدي من نسل

: الگوهاي فرهنگ

باشد و ها بر يكديگر مي ها و نحوه تعامل آن ساز و كار فرهنگ مشتمل بر دو الگوي كلي است كه يكي ناظر بر بخشاز طريق توجه به هر دو الگوي مكانيسم فرهنگي و . كند ديگري به تغييرات مستمر و پيوسته فرهنگ اشاره مي

ياري از موارد فرهنگي را مورد بررسي قرار داد و حتي برخي تغيرات فرهنگي را با توان بس مكانيسم تغييرات، مي .نگر درمسيري مشخص مفروض دانست ديدگاهي آينده

؛ الگوي مكانيسم فرهنگ) الف

كند كه با هم در تعاملي پيوسته و مستمر تر هم اشاره شد، فرهنگ در سه حوزه عمل مي گونه كه پيش همان : دهند نهايت چرخه توليد و بازتوليد فرهنگ را تشكيل ميباشند و در مي

حوزه شناختي -1 حوزه هنجاري -2 حوزه مادي و محيطي -3

:شناختي ) بخش(حوزه

به بيان ديگر، ساختار منطق و انديشه و جنس تفكر . گيرد چگونگي شناخت انسان از خود، ديگران و دنياي پيرامونش در اين بخش قرار ميتمامي ساز و كارهاي . آورند مواردي هستند كه در اين بخش شكل گرفته، بنيان فكري و شناختي فرد و گاه جامعه را به وجود مياز جمله

.توان در اين محدوده مورد توجه و بررسي قرار داد بنابراين علم، فلسفه، منطق و دين را مي. شناختي نيز در اين بخش واقعند

شناسي، خصلت علمي دارد يا نه را با كنكاش باشد و تعيين اين كه آيا فرهنگ رسي ساز و كار فرهنگ ميترين قسمت در بر اين بخش مهم .توان مشخص نمود در اين بخش مي

:بخش هنجاري

كرد بنابراين نوع و نحوه عمل. اند ها را هنجار ناميده كردي مشخص خواهد شد كه آن بر اساس شناخت حاصله، الگوهاي رفتاري و عمل . ها تابع الگوهاي شناختي است نسانا

:بخش مادي

. باشد باشد، بدين معنا كه تعامل دو بخش شناختي و هنجاري در بخش مادي مشهود مي اين بخش نتيجه كاركرد دو بخش پيشين مي .بخش مادي به تكنولوژي و محصوالت حاصله از آن و همچنين عمده محصوالت فرهنگي و ابزار و وسائل اشاره دارد

.شود جا ناشي مي گيرند كه پويائي فرهنگ نيز از همين اين سه بخش همواره در ارتباطي دو سويه با يكديگر قرار مي

؛ )FDRبدشكلي و نوشكلي / چرخه شكل (الگوي تغييرات فرهنگي ) ب

.شود دچار تغييرات مي) فاز(فرهنگ در طول زمان و در سه مرحله . كند فرهنگ در طول زمان و به شكلي پيوسته و تدريجي تغيير مي

در اين مرحله هر سه بخش شناختي، هنجاري و مادي شكل گرفته و در تعامل با يكديگر به ) : FORMATION(مرحله شكل گيري -1 .دهد هائي مناسب به نيازها و انتظارات افراد مي بنابراين فرهنگ پاسخ. اند تعادل رسيده

ها، تعامل موجود از تعادل كافي برخوردار نبوده، لذا بروز تغييرات در هر كدام از بخش با) : DEFORMATION(مرحله بد شكلي -2 .كردي با اخالل روبرو خواهد شد الگوي عمل

كردي فرهنگ، ناكارآمدي خود را نشان داد، اين مرحله خواسته يا پس از آن كه الگوي عمل) : REFORMATION(مرحله نوشكلي -3چه كند تا بر اساس آن چنان گيرد و تغييرات الزم را پيدا مي د كه در آن ابتدا بخش شناختي مورد ارزيابي قرار ميناخواسته آغاز خواهد ش

. الزم باشد هنجارهاي جديد تعريف شود و الگو به حالت طبيعي خود بازگردد

گيرند و بنابر اين در الگوي تغييرات تاثير مي، از )ذكر شده در الگوي مكانيسم فرهنگ(بايد دانست كه هر يك از سه بخش فرهنگ : تبصره

ــي ــرار مــــ ــي قــــ ــرات فرهنگــــ ــث تغييــــ ــك مثلــــ ــگ يــــ ــم فرهنــــ ــث مكانيســــ ــر راس از مثلــــ ــرد هــــ .گيــــ

- Uتاريخچه مطبوعات زردU

به قرن ن�وزدهم م�يالدی و جامع�ه امريک�ا ب�ازمی در اصل )عامه پسند (پيدايش مطبوعات زرد

نشان داد که با قيمت پ�ائين " تابلوئيدی"نشريه با انتشار اولين ۱۸۳۳گردد بنجامين دی در سال

پي��دايش روزنام��ه .و چ��اپ مطال��ب مه��يج و عام��ه پس��ند م��ی ت��وان ب��ه ح��داکثر تيراژدس��ت ياف��ت

نگاری زرد ،سوپر مارکتی و به طور کلی تابلوئي�دها نش�ان دهن�ده روش�ی در روزنام�ه نگ�اری

تاريخچ�ه پي�دايش .ه ب�ود ،پاس�خ بده�داست تا به نيازهائی که از دل فرهنگ عامه پسند بيرون ام�د

ادامه دارد هم و تا امروز ديده می شود در ايران از دوره مشروطه نشريات زرد

- Uخصوصيات مطبوعات زردU

عام��ه گرائ��ی و ت��الش ب��رای دس��تيابی ب��ه ف��روش ب��اال از طري��ق ج��ذب مخاطب��ان ون��ه از -

مسير کيفيت مطالب

عامه پسند بودن -

نیحاشيه پردازی و جنجال آفري -

بهره بردن از هيجانات کاذب -

کميت گرائی و دوری از کيفيت مداری -

تجارت پيشگی و سودجوئی -

استفاده از جذابيت های سطحی مانند عکس خای متعدد و تيتر های درشت و اغواگرانه -

...حوادث ،جنايت ،عشق ،ورزش و :توجه بسيار به موضوعات عامه پسند مانند -

ز از رويکرد تحليلینگاه توصيفی به مسائل و پرهي -

تيراژباال و قيمت پائين -

سرگرم کننده بودن -

ای اس��ت ک��ه در غ��رب از ان تح��ت اص��طالح مطبوع��ات زرد ي��ا روزنام��ه نگ��اری زرد واژه"

ياد م�ی کنن�د در اي�ن ش�کل روزنام�ه نگ�اری اص�لی ت�رين )Yellow Journalism )۱عنوان

" ند هدف جذب مخاطب است و چندان به محتوای ان نمی پرداز

):نتايج منفی زرد بودن(تاثيرات منفی نشريات زرد

:ايج��اد چرخ��ه ی معي��وب س��طحی نگ��ری و گري��ز منطق��ی در فرهن��گ عم��ومی جامع��ه -۱

خيل�ی ) برنام�ه ه�ا (امروزه چنين بنظر ميرسد که مردم ما زياد حوصله پيگيری مطالب

ت مح��دود ي��ا ج��دی و ب��ا ادبي��ات س��نگين را ندارن��د و ب��دنبال مط��البی هس��تند ک��ه اطالع��ا

سرگرم کننده به انها بدهند ومسائلی از رس�انه ه�ا ببينن�د ي�ا بش�وند ک�ه دنب�ال ان هس�تند و

ه�م از . مخاطبان م�ی توانن�د ه�م ب�ر ام�ده از خ�ود جامع�ه باش�ند " .برايشان اهميت دارد

"رسانه ها ومحتوای ان ها

ض�يه ی ش�هال پيگي�ری ب�يش از ح�د ق" م�ثال(ايجاد آسيب اجتم�اعی از طري�ق ايج�اد م�وج -۲

قت�ل همس�ر محم�د خ�انی فوتباليس�ت مع�روف و حواش�ی ف�راوان م�رتبط ب�ا ان و ، جاهد

)!مسائلی از اين دست که مخاطبان برای شنيدن ان بی تاب هستند

باالبردن آستانه ی تحمل آسيب های اجتماعی جامعه -۳

ائلی ايجاد انحراف در مسير تفکر منطق�ی جامع�ه از طري�ق بزرگنم�ائی ب�يش از ح�د مس� -۴

م��ثال موض��وع دخت��ران ف��راری وکش��ف ش��بکه ه��ای ف��روش (ک��ه چن��دان ب��زرگ نيس��تند

..)دختران ايرانی يا فروش خدمت سربازی و

تمرکز بر سوپر استار ها و پيگيری مسائل خصوصی س�تارگان (ايجاد الگوهای کاذب -۵

...)تيم ملی ويا سينما و هنر

چ�ه در اي�ران وج�ود دارد اي�ن اس�ت ک�ه تفاوت اصلی ب�ين روزنام�ه نگ�اری زرد در غ�رب وان"

مطالب نشريات زرد در غرب کاربردی اس�ت يعن�ی اگ�ر خب�ر ه�ای مرب�وط ب�ه س�رقت در انه�ا

راههای ايم�ن .درج می شود راهکارهای سوزاندن شگردهای ان سرقت را هم عرضه می کند

يمه م�ی کن�د سازی در برابر حوادث مشابه را هم توصيه می کند و يا توصيه های پليس را ض�م

"

- Uتکنيکهای نشريات زردU

ادبياتی که در نشريات زرد بکار می رود بسيار ساده و همه فهم است -۱

عام توان باالئی در ايجاد رابطه با مخاطبان -۲

:مزيت نشريات زرد

ش��ايد بزرگت��رين مزي��ت اينگون��ه نش��ريات اي��ن باش��د ک��ه م��ی توانن��د ع��ادت مطالع��ه را در مي��ان .

خود باال ببرند خوانندگان

ايا ازمی توان از ظرفيت های نشريات زرد در مسير صحيح استفاده کرد؟

بله

U زرد رسانه های

را تجرب�ه ک�رد و تلويزيونی می توان ساخت وارائه برنامه های زرد راديوئی امروزه براحتی

م�ه ه�ا جوان و ورزش که زمينه های ش�کل گي�ری اي�ن گون�ه برنادر شبکه های تخصصی مانند

ورزش�ی خبربخش به عنوان مثال در مهياتر است می توان به شکل کاملتری برنامه سازی کرد

:خبری با اين محتوا منتشر شد چندی پيش

اندری شوچنکو مهاجم سرشناس اوکراينی تيم فوتب�ال م�يالن ص�احب فرزن�د ش�د و نخس�تين گ�ل

.خود را در سری آ ايتاليا به فرزندش تقديم کرد

نکه در هيچيک از بخشهای خبری ورزشی بجز نتيج�ه ب�ازی ب�ه اي�ن موض�وع پرداخت�ه جالب اي

گفت هم راجه بازی که به اين نکته اشاره کرد و در ضمن نتيشبکه دو ۳۰/۲۰بجز بخش نشد

0T0فن گزارش نويسيT » گردد شود، كه جزئيات شروع مي هنر از جايي آغاز مي«

يم كه دوستان، همكاران و همنوردان در اكثر سطوح از نظر سواد و تحصيالت از نوشتن طفره ا بارها شاهد آن بودهاند، بديهي است كه اين نوع گزارش قيمت خود را بصورت شفاهي منعكس نموده رفته و اغلب كارها و اهداف ذي

.تأثير نيست ولي نه اثربخش است و نه ماندگار گرچه بيكرد كه در اين راه منبعي پر محتوا، گويا، ساده و كوتاه بيابم و مرا به اين امر تشويق مي تأثر از مراتب مذكور همواره

.حوصله و نيازمند يادگيري اين فن را معرفي كنم به همراهان كموري اميد است مورد بهره. باشد آوري روز مي آيد مبتني بر آخرين دستاوردهاي علمي و فن اي كه در پي مي مجموعه

.ار گيرد و معضل تهيه و تدوين گزارش در كوهنوردي مرتفع گرددمطلوب قر

0T0فصل اولT

0T0گزارش چيست؟T .ها و تمايالت دروني و بروني و پرتوي از شخصيت اوست نوشتة هر شخصي بازتاب انديشه :گويند روانشناسان مي

تهاي اساطيري كشور خود به كَرّات نسبت به شخصي. اگر اهل مطالعه به ويژه اهل تحقيق و تفحص در تاريخ باشيدهايي كه ها و گزارش الي نوشته ايد، اين قضاوتها چيزي نيست جز دركي كه از البه و يا ملل جهان قضاوت كرده

.اند نويسان براي ما تهيه كرده و به امانت باقي گذاشته محققين و تاريخردد، چون انسانهاي اوليه براي انجام برگ) خانواده(هاي اجتماعي قدمت گزارش دادن شايد به تشكيل اولين هسته

امروزه به آن .(امور روزمرة خود مجبور بودند به صورت شفاهي نيازها و امكانات خود را به گوش ديگران برسانند ).شود گزارش شفاهي گفته مي

پديد آمد و زندگي اجتماعي شكل گرفت و پيشبرد اهداف اجتماعي، سياسي، اقتصادي و » خط«از زماني كه نويسي را رهنگي احتياج به تحقيق و بررسي پيدا كرد، لزوم تداوم و پيگيري مسائلي از اين دست، اهميت گزارشف

تر كرد و ارتباط كتبي را ناگزير ساخت، تا هم مردم از كند و كاوهاي انجام شده باخبر باشند و هم مبنايي مشخص .باشد براي اين كه آيندگان كار را ادامه دهند

ش به چه معني است؟لغت گزار .گزارش به معني به جاي آوردن، انجام دادن، اظهارنظر كردن، در ميان نهادن و شرح و تفسير كردن است

) از مصدر گزاردن(» گزار«به بن مضارع » ش«گزارش اسم مصدر است و از اضافه كردن پسوند اسم مصدر سازِ

.ساخته شده است :معني اصطالحي واژه گزارش

شود كه از شرح، تفسير، بيان، تحليل مطالب و نيز علل مسائلي خاص گفتگو صطالح به مطلبي گفته ميگزارش در ا .كند

شود كه ريشه التين دارد،و گزارش دادن استفاده مي درمعني“TO REPORT”در زبان انگليسي .گرفته شده است» بازگشت اطالعات«يا » باز پس آوردن«به معني “ REPORTARE”از

0T0:نويسي رشتعريف گزاT نويسي عبارت است از در به تحرير در آوردن اخبار، اطالعات، حقايق، علل مسائل و رويدادها، و تجزيه و گزارش

هاي صحيح، كه همراه با اختصار و روشني تدوين شده و بر دو حل تحليل منطقي و متوالي آنها، براي رسيدن به راه .داستوار باش» سالم نويسي«و » ساده نويسي«اصل

بندي كرد و توان، طوري طبقه نويسي، فني است كه با آگاهي از آن فن، مطالب هر موضوعي را مي در واقع گزارش .ترين كالم به دست آورد ترين زمان و با ساده نظم بخشيد كه هدف مورد نظر را در كوتاه

:نويسي فايدة گزارشو مهم اين است كه . ا سرعت و صحت و روشني استفايده و هدف از نوشتنِ گزارش، رساندن پيام به خواننده ب

.نويسندة گزارش، قادر باشد تصويري روشن از فكر و هدف خود را در ذهن خواننده ترسيم نمايد0T0خوانندة گزارش كيست؟T

. كنيد قبل از اينكه تصميم به تدوين گزارش بگيريد بايد بدانيد كه گزارش را براي چه شخصي يا اشخاصي تهيه مي .ع چه كسي يا كساني، بر اساس گزارش شما تصميم گرفته و اقدام خواهند كرددر واق

گيري خوانندة گزارش و اين كه آيا او دانستن افكار، تمايالت، خلق و خوي، تحصيالت و تجربيات و نحوة تصميمكنندة گزارش بسيار هدارد، براي تهي گيرد يا آن كه گزارش را براي اظهارنظر به نزد ديگران ارسال مي خود تصميم مي

توانيد گزارش خود را به شكلي تهيه كنيد كه رسيدن به هدف را سريعتر زيرا با آگاهي از مسائل فوق مي. مهم است .تر كند و مطمئن

0T0فصل دومT

نويسي مراحل چهارگانة گزارشهيه و تدوين هر گونه به منظور اجتناب از نارسايي گزارش، و انتقال صحيح افكار و اطالعات به خواننده، در ت

:گزارشي بايد چهار مرحله زير را رعايت كرد مرحلة تهيه و تدارك -1 مرحلة طرح ربط منطقي مطالب -2 مرحلة نگارش -3 مرحلة تجديدنظر و اصالح -4 :مرحلة تهيه و تدارك -1

موضوع گزارش را در انديشه قبل از آن كه نوشتن را آغاز كنيم، بايد تمام اطالعات، حقايق، علل و عوامل مربوط به خود سازمان دهيم، هدف را بيابيم و بدانيم كه خوانندة گزارش ما كيست و چه اطالعاتي از موضوع دارد كه در فهم

.گيري نهايي سودمند باشد كند و چه اطالعاتي بايد به او داد تا در نتيجه مقصود، او را ياري ميربط نباشد كه تعريفي از فكر و علل ايم، شايد بي بسيار اشاره كردهچون در اين بخش به انديشه يا فكر كردن،

.چهارگانه آن ارائه بنماييم0T0:تعريف فكرT

آنكه بدانيد فكر چيست و چه نقشي در زندگي و كار روز چندين بار واژة فكر را تكرار كنيد، بي شايد در هر شبانه .اداري ما دارد

:اند دهدانشمندان منطق، فكر را چنين تعريف كرفكر همان ترتيب دادن امور معلوم است براي رسيدن به مجهول و به عبارت ديگر ترتيب دادن مقدمات است براي «

»رسيدن به نتيجه .بديهي است اگر يكي از مقدمات يا اجزاي فكر ناقص باشد، نتيجه مطلوب حاصل نخواهد شد

0T0:علل چهارگانه فكرT :اند چهار علت وجود دارد، براي فكر نيز چهار علّت برشمرده همان گونه كه براي ساختن هر چيز مادي

.علت مادي فكر؛ و آن ترتيب امور معلوم است؛ مانند، چوب براي ميز -1علت صوري فكر؛ و آن سازمان دادن و تنظيم امور معلوم و سپس صورتگري آنهاست كه بر علت صوري فكر -2

.داللت دارد؛ مانند، شكل و صورت ميزدهنده دارد، پس نيروي فكر زند و هر ترتيبي داللت بر ترتيب فاعلي فكر؛ چون هر كاري از فاعلي سر مي علت -3

بخشد، علت فاعلي فكر است؛ مانند، نجار كه در موارد معلوم تصرف كرده، به آنها شكل و صورت محسوس مي .براي تهيه ميز

).دهنده است كه مقصود سفارش(انند، استفاده از ميز علت غايي فكر؛ رسيدن به مجهول است و گرفتن نتيجه؛ م -4 )ترتيب(مرحله طرح ربط منطقي مطالب -2

افتد، كه گزارش بسيار ساده است و احتياج به تهيه افكار و طرح ربط منطقي ندارد، ولي بايد دانست اغلب اتفاق مي .قي داردهاي اداري، فني، اجتماعي و فرهنگي نياز به ترتيب منط كه بيشتر گزارش

ها، اين كار به ش نويسي و آيين نگارش و كسب مهارت در تنظيم گزار البته پس از آشنايي كامل با فن گزارشكنند كه توالي منطقي ها، آنچنان نظم فكري پيدا مي صورت عادت در خواهد آمد، بدين معني كه نويسندگان گزارش

.نمايند مطالب را به صورت ذهني رعايت مي :نكتة مهم

يعني . پيوند ناگسستني با هم دارند) ربط منطقي مطالب(و مرحله دوم ) تهيه و تدارك(نويسي مرحله اول گزارشو اين دو مرحله كه مراحل دقت و . آوري و مرحلة دوم، مرحلة ترتيب و توالي منطقي است مرحله اول، مرحلة جمع

دهد ت ديگر پايه و اساس گزارش را تشكيل ميبه عبار. شود تمركز فكر است، روي هم موجب تكوين گزارش مي .و با تحقق اين مرحله آماده خواهيد شد كه گزارش خود را با اطمينان خاطر روي صفحه كاغذ بياوريد

ريزي آن دارد، بنابراين طرحِ هر گزارش، بايد پاسخگوي نيازهاي زير موفقيت هر گزارشي بستگي به نحوة طرح .باشد

.به موضوع مورد بحث را ارائه دهدكليه مطالب مربوط -1 .بندي صحيح به دست دهد نظم منطقي مطالب را بر اساس رعايت تقدم و تأخر و طبقه -2

.خواننده بتواند با صرف حداقل وقت، مطالب و مفاهيم اصلي گزارش را به آساني و روشني دريابد -3در مراجعات بعدي قابل –امل نداشته باشد حتي اگر با جزئيات فني و علمي آن آشنايي ك –براي هر كسي -4

.قبول بوده، دچار سوء تعبير نشود مرحله نگارش -3

هاي علمي، مطالعه، آگاهي، احاطه به خوب انديشيدن و تمركز داشتن، ماية نگارش؛ و نگارش خوب به سرمايهعالوه بر شيوايي سخن، به موضوع، دقت و تمرين و ممارست نياز دارد، و گزارش، اثربخش نخواهد بود مگر آنكه

:نكات اساسي برشمرده زير توجه نمايد .فكر كردن قبل از نوشتن -1· .توجه به هدف، موضوع و طرح ربط منطقي -2· .در نظر گرفتن خواننده -3· .بندي در حد لزوم آگاهي به نكات دستوري و جمله -4· .نويسي نويسي به پيچيده ترجيح ساده -5· .از به كار بردن لغات و تركيبات دور از ذهنپرهيز -6· .به كار بردن لغات، اصطالحات يا عباراتي كه معاني قطعي و مشخص دارند -7· .بيان حقايق، بي آن كه قصد برانگيختن احساسات را داشته باشيم -8· .نويسي دانستن فن گزارش -9·

موضوعي باشد كه دربارة آن بايد گزارش تهيه كند، چه؛ قبل از هر چيز بايد متوجه هدف ) گزارشگر(فكر نويسنده .هدف، هم آغاز حركت است و هم پايان آن، و اگر موضوع را فراموش كند، قادر به ابالغ پيام خويش نخواهد بود

شود كه روحِ هدف و نبايد فراموش كرد كه هر جمله گزارش بايد حامل پيام باشد، و زماني اين مقصود حاصل مي .ها و بندها نفوذ كرده باشد ر كالبد جملهموضوع د

نوشتة شما؛ چه يك گزارش ساده باشد چه گزارش پيچيده، در هر دو صورت بايد هدف و مقصودي داشته باشيد و :قبل از آغاز كار بايد ديد نوشتة شما براي رساندن كداميك از هدفهاي زير است

.برانگيختن عالقة خواننده - .ت روحي اواثر گذاشتن روي حاال - .اي اطالعات دادن پاره - .حلّ و فصل يك مسألة پيچيده و يا ساده - .اعالم نتيجة يك مأموريت فردي يا گروهي - ...اعالم نتيجة يك تحقيق علمي، اقتصادي، اجتماعي و - .ارزيابي به وسيلة خواننده، صدور حكم نهايي توسط او -

نويسنده نبايد اجازه دهد كه خواننده، در طول گزارش؛ يعني مقدمه؛ متن و نتيجه يا پيشنهاد دچار سردرگمي و آشفتگي گردد، و از همان آغاز بايد به وي دربارة گزارش، يك نظر كلي داده شود و معموالً نويسنده، اين وظيفه را

.دهد در مقدمة گزارش انجام ميدر جريان فكر و هدف نويسنده قرار –بدون آنكه دچار سردرگمي شود –وظيفة مقدمه آن است كه خواننده را

.دهد، و او را آماده سازد تا پيام نويسنده را به روشني دريافت كند

:هر مقدمه داراي سه وظيفة اصلي است .وانندهروشن ساختن موضوع گزارش براي خ -1 .مشخص نمودن هدف نويسنده از نوشتن گزارش -2 .به دست دادن طرح و نقشة ارائة مطلب -3 مرحلة تجديدنظر و اصالح گزارش -4

پس از نوشتن گزارش، الزم است در آن تجديد نظر شود و با مرور دقيق نوشته، آنچه به ذهن نيامده يا هنگام .درج گردد و يا آنچه زايد بر اصل است، حذف شود نوشتن فراموش شده، يادداشت و در جاي خود

.اگر تجديد نظر با دقّت و حوصله انجام شود، تمام اشتباهات و نقايص برطرف خواهد شد :كنند علماي فن، انجام دادنِ سه كار را در مرحلة تجديد نظر توصيه مي

ود مفهوم آن را بازگو كند و چنانچه در گزارش را به يكي از همكاران بدهيم تا او بخواند و از زاوية ديد خ -1 .انتقال فكر، مانعي يا نقصي مشاهده شد، بتوانيم آن را جبران كنيم

.گزارش را بلند بخوانيم، تا از راه گوش و چشم، معايب و كمبودها مشخص و سپس برطرف گردد -2افي، بيشتر خود را نشان دهد و ها و مطالب اض گزارش را پس از يك استراحت كامل از نو بخوانيم تا كاستي -3

.بهتر بتوانيم گزارش خود را اصالح كنيمدر اين مرحله است كه شخص آنچه را كه . شود تجديد نظرِ نوشته، قدم بزرگي در راه روشن نويسي محسوب مي

.بيند؛ نه آنچه را كه نوشته است خواسته بگويد، مي مي .ه قرار دهيم و از دريچة چشم او به موضوع بنگريمكافي است در تجديد نظر، خود را به جاي خوانند

براي اطمينان بيشتر بهتر است كه نوشته خود را به ديگري بدهيم، او بخواند، سپس سؤاالت زير را با توجه به :ادراكي كه از نوشته نموده، پاسخ گويد

آيا مفهوم نوشته روشن است؟ - آيا نظم و ترتيب كلي نوشته درست است؟ - عنوان گزارش، فهرست مطالب، مقدمه و خالصه با هم هماهنگ هستند؟آيا - آيا كلمات خوب انتخاب شده؟ - آيا نكات مهم مورد تأكيد قرار گرفته است؟ - بندي صحيح است؟ آيا جمله - آيا فكر به آساني از يك مطلب به مطلب ديگر منتقل شده است؟ - اب شده است؟آيا اجزاي اصلي و فرعي، درست و منطقي انتخ - ها كافي است؟ آيا مثالها و نمونه - آيا پاراگرافها با هم همبستگي الزم را دارند؟ - اگر به زيرنويس يا ضمائم گزارش اشاره شده، آيا زيرنويس يا ضمائم روشن، گويا و قابل فهم است؟ - شود؟ آيا هدف گزارش به خوبي درك مي -

0T0فصل سومT

0T0آراستن گزارشT براي تأكيد بيشتر روي نكات مورد نظر و بنا كردن امكانات بصري كه بحث شما را پشتيباني آراستن يك گزارش

.نويسي است هاي مهم گزارش كند از تكنيك :آيد طراحي مناسب براي گزارش از طريق استفاده به جا از موارد زير فراهم مي

هاي توپرِ كوچك ها يا مربع استفاده از دايره - ها شتهخط كشيدن زير نو - استفاده از حروف بزرگ و پر رنگ - بندي عنوان - امكانات بصري مؤثر - ها از مطالب گيري تأكيد بر بعضي نتيجه - هاي پيچيده نمايش و سازماندهي پايه -

ها، استفاده از حروف بزرگ و پر رنگ و هاي توپر، خط كشيدن زير نوشته ها يا مربع ابزار نگارش مثل دايره :زيرا. تواند به تمركز و توجه خواننده كمك كند ميبندي عنوان

.كنند نكات اصلي را تقويت مي· .نمايد گيري منطقي بحث تأكيد مي بر شكل· .بخشند كنند و نمايش يك صفحه را بهبود مي هاي طوالني را تفكيك مي بخش·

به طور مؤثر در يك سري و تواند استفاده از حروف بزرگ و پر رنگ به عنوان يك ابزار بصريِ نگارش، مي .اي از عوامل استفاده شود مجموعه

:كمك به خواننده براي دنبال كردن بحث .دهد ها، به خواننده چارچوب بحث را نشان مي بندي معقول و مناسب نوشته عنوان

ارش خود ها براي ساخت نكات اصلي گز خوانند، يك نويسنده خردمند از آن چون اغلب مديران فقط عناوين را مي .كند استفاده مي

توانيد روش مخصوص به خود را با توجه به كند، مي بندي مشخص نمي اگر سازمان شما روشي خاص براي عنوان :قواعد ذيل شكل دهيد

.كند، توضيح دهد داري مطالبي را كه دنبال مي هر عنوان يا زيرعنوان بايد به طور معني· .ي خود قابل درك باشدهر عنوان بايد به تنهايي و به خود· .در داخل هر بخش، عناويني كه داراي يك سطح از كليت است، بايد ساختار همسنگ داشته باشد· .عناوين بايد قالب سازگار را دنبال كنند·

ها و نمودارها جدول –ساختن نكات بصري بخشي ضروري در هر – شود هاي مربوط به مديريت عموماً نمودار ناميده مي كه در گزارش –نكات بصري

طراحي اين نكات بخشي از وظيفه شما به عنوان يك . هاي كوتاه است گزارش بلند و بسياري از گزارش .نويس است گزارش

به عنوان –كه شامل دياگرامها است –ها يا نمودارها را خيلي از نويسندگان در زمينه مسائل مديريت، جدولها و نمودارها در كشف روابط آند كه اين جدول نويسندگان دريافته. سازند بخشي از فرآيند حل مسأله مطرح مي

.كند شدند، به آنها كمك زيادي مي دار بودن روندهايي كه در غير اين صورت ناديده گرفته مي مهم و يا معنيها به عنوان ابزار كنند، حتي اگر از آن نويس مي نويسان با تجربه، قبل از نوشتن متن اوليه، نمودارهايي پيش گزارش

.حل مسأله استفاده نكنندوقتي كه با نمودار . گيري را كنترل كنيد دهد كه نتيجه ها در اين مرحله به شما اجازه مي ساختن نمودارها و جدول

ايد، كم رنگ شده، يا حتي غيرمعقول كنيد ممكن است ارتباطي كه قسمتي از بحث خود را روي آن بنا كرده كار مي :براي مؤثرترين استفاده از نمودارها بايد. يدبه نظر آ

.آنها را با زيركي و هوشياري به كار بگيريد - .فرم و شكل مناسب را انتخاب كنيد - .به خواننده بگوييد كه چرا نمودار مهم است - .سادگي آن را حفظ نماييد - .پيوند بزنيداطمينان حاصل كنيد كه نمودار به تنهايي گوياست ولي آن را به متن - .كنترل كنيد كه نمودار، اشتباه راهنمايي نكند - .محصول تكميل شده را ارزيابي كنيد -

0T0فصل چهارمT

0T0بند يا پاراگراف و نحوة استفاده از آن تعريفT

0T0:تعريفT .هايي كه فكر واحدي را بيان كند بند يا پاراگراف عبارت است از جمله يا مجموعة جمله

هايي جمله يا مجموعة جمله) بخشها(هر يك از اين بندها . شود تقسيم مي) هايي بخش(دهايي هر نوشته به بند يا بناست كه بين آنها ارتباط و همبستگي لفظي و معنايي بيشتري وجود دارد و روي هم مطلب يا مفهوم كامل و مستقلي

.به هر يك از آن بخشها در يك گفتار، بند يا پاراگراف گويند. سازد را مي .را گنجانيد» ايده«توان يك هر بند تنها ميدر

تر از تمام بندهاي يك نوشته كامل زير عنوان اصلي آن كه در وسط صفحه و معموالً در باالي آن با خطي درشت .آيد گاهي نوشته، عنوانهاي فرعي نيز دارد كه در كنار يا وسط صفحه مي. گيرد متن نوشته شده است، قرار مي

اهميت پاراگرافشود و ناگزيريم همه را به ذهن بسپاريم در اين صورت غالباً گاهي پاراگرافي در بيست سطر يا بيشتر نوشته مي

از اين رو الزم است هر . شويم كنيم و نتيجه آنكه در فهم مقصود دچار اشتباه مي برخي از اجزاي مهم را فراموش مي .مشخص سازيم) -(ده، با شماره يا تيره يك از اجزاي مهم پاراگراف را در سطرهاي زير هم آور

بايد با هم پيوند نزديك –ضمن تمايز از يكديگر –بديهي است همانطور كه افكار يا محتواي بندهاي هر نوشته .داشته باشند، اجزاي اصلي هر پاراگراف نيز چنين است

.شود ري زيادتر ميگي هر چه بندهاي يك نوشته زيادتر باشند، تنوع بيشتر؛ خستگي كمتر؛ و بهرهتواند مسير فكر نويسنده را دنبال كند و پيام او را، اگر اجزاي فرعي هر پاراگراف زير هم قرار گيرد خواننده، بهتر مي

.تر و سريعتر دريافت كند روشنچون فكرهاي زايد و اضافي . ترين وسيله براي نشان دادن طرح و ساخت گزارش است بند، بهترين و طبيعي

.يابد ها انعكاس مي دهنده، در نظام پاراگراف گزارشآغاز هر بند به نسبت ساير سطرها بايد يك سانت تو رفتگي داشته باشد و اين خود موجب برجسته شدن هر بند و

.شود پيدا كردن شروع نوشته هر پاراگراف مي

ازشناخت و فكر نويسنده را بدون ارزش هر نوشته در اين است كه با يك نگاه بتوان عنوانهاي اصلي و فرعي آن را ب .هيچ ابهامي تا پايان دنبال كرد

:هر پاراگراف سه وظيفه اصلي به عهده دارد .جلب توجه خواننده به موضوع و فكر اصلي نوشته -الف .پرورش فكر اصلي نوشته به كمك بندها براي جلوگيري از انحراف فكر خواننده و قطع عالقة او -ب .اعالم نتيجه -جاي اينكه اين سه نكته خوب انجام شود، بايد ابتدا موضوع را به اجزاي فرعي تقسيم كرد، ممكن است هر جزء، بر

هاي تحليلي و پژوهشي، مقدمه و احياناً هاي توضيحي يا نوشته معموالً در گزارش. چند پاراگراف داشته باشد .آيد خالصه نيز مي

هاي امكان دهد تا پيام و فكر اصلي گزارش را كه در موضوع و جمله فرعي را به ترتيب زير هم نوشته، به خواننده .اولية مقدمه يا متن آمده است، به سرعت دريابد

اي برخوردار است و فشار رواني را بر خواننده بندي مطالب گزارش از اهميت ويژه كنيم كه تقسيم دوباره تأكيد مي .تعديل خواهد كرد

:ط داراي حاالت زير هستندپاراگرافها از نظر نوع ارتباها از نظر نوع پيوندي كه با هم دارند مرتب بوده، به دنبال هم آمده باشند و به عبارت ممكن است پاراگراف) الف

ديگر رابطه علت و معلولي با هم داشته باشند، به اين معني كه پاراگراف اول، موضوع يا علت پاراگراف دوم، و چنين نوشته يا . ت پاراگراف سوم، و همين روش تا پايان گزارش ادامه يافته باشدپاراگراف دوم؛ موضوع يا عل

تنظيم شده باشد، فكر خواننده را بدون هيچ زحمتي از ) ربط منطقي(گزارشي كه بر اساس روابط علت و معلولي راه تهران، گيرد، درست چون مسافري كه ناگزير است كند و هيچ درنگي صورت نمي مقدمه به نتيجه هدايت مي

حال اگر اين مسافر . سمنان، دامغان، شاهرود، سبزوار و نيشابور را پشت سر بگذارد و به مقصد مشهد برسدبديهي است به دردسر –بري هم وجود ندارد داند راه ميان در صورتي كه مي –مسيرهاي ديگري را برگزيند

.خواهد افتادبا يكديگر مغايرت دارند ارائه شوند و طبيعت گزارش چنين ممكن است پاراگرافها به صورت افكاري كه) ب

.مغايرتي را ايجاب كند فوايد استفاده از بند يا پاراگراف

.شكستن يكنواختي -1 .بندي موضوع كمك به درك تقسيم -2 .مشخص ساختن جزئي از كل موضوع -3 .گذاشتن فاصله سفيد براي بهتر ديدن -4 .ر موضوع يا موضوعات فرعيجلب توجه خواننده به تغيي -5 .آساني مراجعه به هر مطلب -6

0T0فصل پنجمT ها استفاده از عناوين در گزارش

روش ديگري كه امروز معمول و مراجعه به قسمتهاي مختلف گزارش را براي خواننده بسيار آسان ساخته است،

.ازدس استفاده از عناويني است كه بخشهاي مختلف گزارش را از يكديگر متمايز ميشود و طبعاً زماني سودمند تواند بود كه نويسنده همة اين عناوين براي خواننده در حكم نقشة راه محسوب مي

در آن صورت است كه استفاده از عناوين، راهگشاي خواننده . هاي مربوط به گزارش را رعايت كرده باشد راهنمايي .هد بودبراي دريافت سريعتر و روشنتر مطالب و گرفتن پيغام خوا

اي بر اساس تجربه و نوع نوشتة خويش و هنوز بهترين راه براي استفاده از عناوين، معرفي نشده، و هر نويسندهكند و گاهي در يك نوشته ممكن است از چند نوع عنوان شناختي كه از خواننده دارد، از عنوان خاصي استفاده مي

.استفاده كرداب عنوان، بستگي به مهارت نويسنده و ذوق او در نوشتن مقاالت يا تنظيم پذيري و تصرّف در نحوه انتخ انعطاف .ها دارد گزارش

گيرد و ساير مطالب را بر حسب اهميت و ربط منطقي معموالً مطالب اصلي هر نوشته، زير يك عنوان اصلي قرار مي .توان در زير عنوانهاي فرعي آورد مي

ينويس نويسي بر پيچيده ترجيح داشتن سادهماند و يا در فهم مطلب دچار ترديد باسوادترين خواننده نيز در برابر يك رشته كلمات طوالني و پيچيده در مي

.داند نويسي را ناپسند مي پسندد و پيچيده نويسي را مي هر عقل سليمي ساده. شود ميآن صورت ناگزير بايد آن را ترين كلمه ياعبارت است، در ترين و پيچيده ترين كلمه يا عبارت، مشكل گاهي مناسب

.به كار برد، ولي بايد كوشيد معادلي ساده براي آن برگزيدچنانچه –كند، در اين صورت نوشته هر چه كوتاهتر باشد ها اهميت پيدا مي چنانچه گفتيم گاهي در نوشتن، ثانيه

.بهتر است –رسا باشد دانستند و معتقد بودند مي» وقار و متانت«نويسي را و پيچيده »سبكي«نويسي را نشانة روزگاري نه چندان دور، ساده

آدم فاضل و عالم بايد طوري بنويسد كه همه كسي نفهمد و بكوشد الفاظ غيرمصطلح و دور از فهم عمومي بكار ).؟(شود برد، وگرنه از عوام شناخته نمي

مردان «اند، ين سخن درستي است كه گفتها. زبان آن ملتي رسا و بزرگ است كه داراي افكار خوب و بزرگ باشد .»هاي بزرگ و سنگين گيرند و مردان كوچك واژه هاي كوچك بكار مي بزرگ واژه

گذراند و به عبارت را مي» مرگ«و » رشد«، »زادن«مراحل سه گانة –مانند انسان و تمدنهاي بشري –اي هر كلمهاي وقتي درست است كه هر كلمه. ته در تحول و انتقال استبهتر زبان هم مثل لباس، خوي و طرز فكر انسان پيوس

.بيشتر افراد به ويژه اهل لغت و ادب آن را درست بدانند و به كار برند بعضي از لغات نامأنوس و معادل شناخته شده آنها

ناآشنا آشنا الحاق پيوستن الحاقيه ضميمه بالعيان آشكارا اسقاط افتادگي

محرران نويسندگان جنگمصاف

)پريشان حالي(اضطرار پريشاني سحاب ابر

ها مساعي كوشش حشمت بزرگي

آنكه مبالغه شود آوردن حقايق، بيدر اين رهگذر هر نوع مبالغه يا . منظور از تنظيم هر نوع گزارش، رساندن پيام و بيان كردن حقايق و واقعيات است

.سازد هاي اعتماد ميان نويسنده و خواننده را سست مي كند و پايه بيش و كم، خواننده را از هدف نويسنده دور مياي در آن اگر در طبيعت گزارش، مطالبي است كه خود اين مطالب را برانگيزاننده احساسات خواننده است و مبالغه

بخش است، ولي اگر طبيعت گزارش، برانگيزانندة احساسات صورت نگرفته است، چنين گزارشي منطقي و اطميناني با تالش دروغين نويسنده اين تحريف و كژي صورت گرفته و خواننده را تحت تأثير قرار داده است، نيست ول

.سخن از مسؤوليت است چنين گزارشي، اساساً گزارش نيست، چه در گزارش .گذارد گزارشي كه از آغاز تا پايان به روشني و سادگي تنظيم شده باشد، عمالً بهترين تأثير را در خواننده مي

ها، رعايت تقدم و تأخر مطالب، توجه به بديهي است تالش نويسندة گزارش در نحوة تركيب كلمات، انتخاب واژهاگر مغاير –ناپذير است، ولي برانگيختن احساسات اي اجتناب گذاري و ساير راهنماهاي نگارش، وظيفه امر نشانه

كه در –ضايع خواهد ساخت و اعتماد خواننده را تمام تالش نويسنده را خنثي و اجرش را –با واقعيت باشد .از ميان خواهد برد –نتيجة گذشت زمان حاصل آمده است

نوشتن به صورت صحبت كردن نيمه رسميگوييم، بنويسيم، منظور از اين راهنمايي آن در نگارش بايد كوشيد همانگونه كه در يك جلسه نيمه رسمي سخن مي

بدون تكلف و سقوط در سنگالخ الفاظ (و صراحت و در نهايت روشني و كوتاهي است كه افكار خود را با دقتتنها كافي است هر يك از اركان جمله؛ فعل، فاعل، مفعول را سر جاي خود . بنگاريم) پيچيده و عبارات چند پهلو

.بنشانيماما . گويند نويسند كه سخن مي ميمردم همانگونه . در بعضي از زبانها، زبان گفتار با زبان نوشتار چندان فرقي ندارد

تر باشد، فرق هر چه زبان ادبيات ملتي پربارتر و قديم. كند در برخي از زبانها، زبان گفتار با زبان نوشتار فرق مي .ميان زبان گفتار با نوشتار آن زبان بيشتر است

زبان گفتاري در هر شهر، . اردزبان فارسي از جمله زبانهايي است كه شكل گفتاري آن با شكل نوشتاريش تفاوت داگر در نگارش روي زبان گفتاري . كند، حال آنكه زبان نوشتاري در همه جا يكسان است بلكه در هر روستا فرق مي

مقصود آوردن زبان گفتاري نيست، بلكه هدف رعايت سادگي زبان گفتاري در زبان . شود نيمه رسمي تكيه مي .نوشتاري است

».نظرم اين است«: نويسيم بلكه مي» نظرم اينه«: آوريم شتة خود نميبديهي است هرگز در نواي وارد هايي از جمالت خيلي رسمي به نيمه رسمي تبديل شده، به طوري كه به شيوايي زبان هم لطمه در زير نمونه

.نشده است :مثال

جمالت خيلي رسمي جمالت نيمه رسمي

.اين اداره اهتمام خواهد نمود -1 .ره خواهد كوشيداين ادا -1 .دارم محترماً نظر عالي را به اين نكته معطوف مي -2 .كنم محترماً نظر شما را به اين نكته جلب مي -2

0T0فصل ششمT

0Tت آن در نگارش نشانه0گذاري و اهميT .باشد كند، و زبان، ابزار اداري آن مقصود مي انسان از نيروي عاطفه خود براي بيان مقصود استفاده مي

فهمانيم و پيغامهاي خود را با كلماتي كه يلة زبان و نوشتن، هدفها و مفهومهاي ذهني خود را به ديگران ميما به وسسازيم، ولي اين الفاظ و كلمات، با همه وسعت تركيبي خود، چه ها منتقل مي در گنجينة زبان ملي خود داريم، به آن

اهيم ذهني، ناتوان و نارسا هستند و براي جبران اين در تلفظ و چه در نگارش، براي بعضي از حاالت دروني و مفنارسايي و ناتواني ناگزيريم در مرحلة تلفظ از كشش آهنگ، لحن گفتار، طنين صدا و اشارات چشم، دست، سر و

ها و اشارات و در مرحله نگارش نشانه. صورت و انقباض و انبساط عضالت چهره و پيشاني خود استفاده كنيمالمللي را جايگزين نارسايي و ناتواني الفاظ و كلمات سازيم و به كمك آنها حاالت دروني و ي و بينقراردادي جهان

.توان ادا كرد، به خواننده برسانيم مفاهيم ذهني و نكاتي را كه به صورت نوشته و كلمات نميهاي با استفاده از نشانه» نمايش دادن كالم بوسيله حروف و تركيبات گوناگون آن«بنابراين نوشتن كه عبارتست از

.كند نگارش، روح و رواني خاص پيدا مي :نويسي دارد به شرح زير است ها كه كاربرد بيشتري در گزارش بعضي از نشانه

(.)نقطه دارد؛ رساند و پايان يك جمله را اعالم مي ي قطع رشتة صوت و ختم كالم است، و توقّف كامل را مي نقطه، نشانه

.»وز گذشته به دانشگاه آمداستاد ر«مثل، .ام.بي.رود، مثل آي نقطه بعد از حروفي كه نشانه اختصاري نامهاست نيز بكار مي

:يا سركج) ،(نشانه فاصله يا ويرگول اگر : گذاريم، مثال در طول رشته كالم هر جا كه معني مطالب، مكث و درنگ كوتاهي را اقتضاء كند ويرگول مي

.شد ود، به احتمال زياد، براي اين مورد انتخاب ميبرادرتان به موقع آمده ب )؛(نقطه با ويرگول يا سركج با نقطه

تر از نقطه است و معموالً در موقعي كه جمله تمام شده ولي اين عالمت، نشانه درنگي بلندتر از ويرگول و كوتاه .شود مطلب ادامه دارد استفاده مي

ود؛ ولي چون روح حاكم بر زمان مناسب نبود، حرف خود را در قالب اي ب عبيد زاكاني دانشمند وارسته«: مثال ».گفت شوخي و مزاح مي

(:)دو نقطه بياني .باشد دو نقطه نشانه مكثي بلندتر از نقطه مي. رود دو نقطه نشانة شرح است، و هنگام توضيح بيشتر مطالب بكار مي

30/18تمام ايام هفته؛ ساعت : مشهدساعات حركت هواپيماي جمهوري اسالمي از تهران به : مثال (...)سه نقطه يا نشانة تعليق

.شود سه نقطه به هنگام حذف يك كلمه استفاده مي

.شود مي... فقر فرهنگي در اجتماع موجب بروز فساد و : مثال (.....)چند نقطه

.باشد چند نقطه نشانه حذف يك يا چند جمله مي :مثال

استاي خواجه اگر همي بهشتت هوس خيرات بكن اگر ترا دسترس است

اي برو ايمن باش خيرات چو كرده بس است..... در خانه )-(تيرة بلند

.تيره بلند نشانه تفكيك است براي قطع مطلب و قيد جمله معترضه .مرا از درد اعصاب آسوده كرد –انگيز است كه با شكوه و دل –مناظر زيباي آن –كوهستان : مانند

)ـــــ(خط كشيده خط كشيده براي برجسته نمودن يا مشخص كردن قسمتي از نوشته اعم از دست نوشته يا ماشيني بكار برده

.گردد شود، و براي اهميت بخشيدن به آن مقدار از نوشته استفاده مي مي ()دو كمان يا گريزنما

اي جدا كردن بعضي از كلمات يا اي كه از بحث خارج است و نيز بر اين عالمت براي توضيح اضافي يا ذكر جمله .رود جمالت بكار مي

كنند و منطقي صحبت اغلب دانشمندان منطقي فكر مي. دارد علم منطق انسان را به درست فكر كردن وا مي: مانند .كه اين خود نشانة شخصيت و كمال آنها است) متاسفانه همكار من به هيچ وجه از منطق اطالعي ندارد(كنند مي

« »نشانة نقل قول / گيومه همانطور كه از اسمش پيداست نشانة نقل قول است و در آغاز و پايان سخني كه مستقيماً از شخص يا منبعي نقل

بهترين مردم كسي است كه از وجودش نفعي به «: فرمايند مي) ع(حضرت امام جواد: گيرد مانند شود، قرار مي مي ».بندگان خدا برسد

(*)يك ستاره ي توجه به پاورقي هنگامي به كار برده كننده به ذيل صفحه است، نشانه براي جلب توجه و نظر مطالعهيك ستاره

تواند آن را در داخل نوشته بگنجاند، از شود كه بيان مطلبي از سياق و روال نوشته خارج است، و يا نويسنده نمي ميدر اين گونه موارد با درج يك ستاره در پهلوي . ردتواند رها كند و يا ناگفته بگذا طرفي موضوع مورد نظر را نمي

به اين ترتيب كه در ذيل صفحه، بعد از . كند ي ذيل صفحه جلب مي جمله يا كلمه توجه خواننده را به حاشيه .شود عالمت ستاره توضيح الزم ارائه مي

(**)دو ستاره گرديده است، نويسنده از نشانه دو ستاره كه موازي به منظور احتراز از تكرار مطلبي كه قبالً در كتاب يا نوشته درج

دهد كه مطلب مورد نظر قبالً در بدين ترتيب كه با قيد اين نشانه، به خواننده توجه مي. كند هم قرار داده استفاده مي .صفحات پيشين درج شده كه به آن مراجعه كند

(***)سه ستاره

نحوة عمل بدين . شود نوشته و يا تغيير كلي سياق سخن استفاده مياز اين عالمت به منظور نشان دادن تغيير روال كند و عالمت سه ستاره را در وسط سطر فاصله، نوشته بعدي را آغاز مي 3ترتيب است كه جمله را پايان داده و با

.دهد فاصله ايجاد شده قرار مي0T0فصل هفتمT

0T0اقسام گزارشT .شود متفاوت تقسيم ميها از نظر ارائه به دو نوع به طور كلي گزارش

گزارش كتبي -الف .نامند ها و پژوهشها به صورت كتبي باشد، آن را گزارش كتبي مي چنانچه ارائه اطالعات، بررسي

گزارش شفاهي -بارائه شود، آن را گزارش ) بحث و گفتگو(هر گاه اطالعات، بررسيها و پژوهشها به صورت سخنراني و مشاوره

كند هاي بعدي، ايجاب مي يت مطالب و عدم نياز به نگهداري آن در پرونده جهت مراجعهگاهي فور. شفاهي گويند .ها به صورت شفاهي عنوان شود كه گزارش

هاي كتبي و شفاهي مزايا و مشكالت گزارشهر يك از اين دو نوع گزارش داراي مزايا و مشكالتي است كه آگاهي از جزئيات اين مزايا و مشكالت، فرد را قادر

خواهد ساخت كه با توجه به ساير جوانب، به روشني تصميم بگيرد و يكي از اين دو نوع گزارش را براي انجام .مقاصد و تحقق اهداف خويش برگزيند

دهند هاي خود را شفاهاً به سرپرستان مستقيم خود ارائه مي در سازمانهاي اداري غالباً ديده شده كه كاركنان، گزارشها را هاي كتبي نيز به وسيلة آنها تهيه و ارائه گرديده است، در عين حال همان گزارش ه گزارشو حتي در مواردي ك

.كنند از نو به صورت شفاهي بيان ميها نيز از مرز كارهاي عادي و روزمره بديهي است هر گاه فاصله ميان كاركنان و رؤساي آنها زياد نباشد و گزارش

هاي اداري به صورت كتبي تنظيم و ارائه ا شفاهاً ارائه كرد، ولي غالباً گزارشتوان در مواردي آنها ر نگذرد، مي .گردد مي

هاي شفاهي مزاياي گزارش .كم و زياد كردن و متناسب ساختن مطالب بر حسب شرايطي زمان و مكان و نوع شنوندگان - .جويي در وقت امكان طرح فوري گزارش و بيان آن، از نظر صرفه - .فاده از نظرات شنوندگان از راه پرسش و پاسخ جهت حل و فصل مشكالت موجودامكان است -، )تابلو با چهارپايه، نحوي كه متحرك باشد(فيلم، اساليد، تابلوايزل : استفاده از وسايل سمعي و بصري از قبيل -

.اُوِرهد يا اوپك و غيره .ردآگاهي فوري گزارشگر از نتايج گزارش خود در بسياري از موا - .مقرون به صرفه بودن آن در اكثر اوقات -تواند از راه بكار بردن اشارات دست، خطوط چهره و پيشاني، حاالت روحي، زير و بم ساختن تأثيري كه مي -

ها و غيره بر آهنگ كلمات، حركات چشم، سكوت در موقعيتهاي گوناگون و استفاده از تعباير، اصطالحات، لطيفه .شنوندگان بگذارد

.ها بر حسب، موقعيت و تكميل آنها بر حسب ضرورت امكان حذف بخشي از گزارش -

هاي شفاهي مشكالت گزارش .نامناسب بودن محل گزارش و نداشتن نور و شرايط الزم و كافي - .نبودن وسايل مورد نياز - .نبودن فرصت كافي براي دعوت از افراد ذيربط - .ب طرح شدهاستنباطهاي گوناگون افراد از مطال - .اي از موارد فراهم نبودن امكانات جهت ضبط و ثبت بيانات افراد در پاره - .محدوديت وقت براي بيان مطالب كه ممكن است نياز به وقت بيشتري داشته باشد - .محدود بودن امكانات پخش مطالب براي آگاهي عموم در صورت لزوم -خن و همچنين عدم توجه به وضع ظاهر كه خود از تأثير كالم ضعف بيان و عدم احاطه گزارشگر بر موضوع س -

.خواهد كاست .عدم امكان تطبيق مطالب طرح شده با منابع، مآخذ يا مراجع و همچنين استانداردها و موازين در صورت لزوم - ).مگر اينكه ضبط شده باشد(قابل استناد نبودن -

:هاي كتبي مزاياي گزارش .ت و زمان به اندازه كافيامكان استفاده از وق - .ها از طريق تكثير و انتشار آنها امكان استفاده عمومي از گزارش - .امكان ضبط و بايگاني براي سالها و بلكه قرنها - .مستند ساختن آن با اسناد، مدارك، آمار، تابلو رنگي و تصاوير و ساير امكانات - .سياه، خطوط رنگي و ساير تزئينات چاپيگويا ساختن آن از راه استفاده از حروف نازك، -ها يا فصولي از گزارش را بر عهده افراد كاردان توان تهيه و تنظيم بخش مي(بندي بندي و طبقه امكان فصل -

.)گذاشت .فراهم آمدن اعتماد و اطمينان بيشتر - .استفادة از آن براي معرفي و تبليغ در موارد الزم -

:هاي كتبي مشكالت گزارش احتياج به صرف وقت زياد در بسياري از موارد -به . (نويس و تأمين نيروي انساني متخصص براي انجام اين كار صرف هزينه زياد براي تهيه كاغذ، وقت ماشين -

گذارند، كه آن هم ها را بر عهدة مؤسسات ديگر مي همين دليل بعضي از مؤسسات بزرگ كار تهيه و تنظيم گزارش ).كال نخواهد بودمعموالً بدون اش

.نويسي و مبادله اطالعات دشواري استفاده از تمام اصول گزارش - .هاي خود عدم استقبال عمومي افراد از تهية گزارش به دليل سختي كار و ترس از توانايي - .هاي كتبي در بيشتر موارد عدم امكان دريافت فوري نتايج گزارش -

0T0فصل هشتمT

0T0ها بندي گزارش طبقهT :شوند ا بر حسب نوع و شكل كلي، به دو دسته يا طبقه تقسيم ميه گزارش

هاي رسمي كوتاه گزارش –دسته اول

هاي رسمي بلند گزارش –دسته دوم هاي رسمي كوتاه گزارش) الف

شود و از سادگي شود كه معموالً تا سه صفحه مرسوم اداري تهيه مي گزارش رسمي كوتاه به گزارشي گفته مي .و موضوع آن مسائل ساده اداري و روزمرّه استبرخوردار است

هاي رسمي كوتاه استاندارد شده و داراي روشي يكنواخت نيست و اگر در بعضي از سازمانهاي اداري، گزارشاي به صورت فرم در آمده و استاندارد هاي يك و دو صفحه هاي توضيحي به ويژه گزارش برخي از اين گزارش

.هاي اين دسته را از اين نوع دانست ششده است، نبايد همة گزارشود، بنابراين اگر در اينجا از هاي يكنواخت و استاندارد شده، پرتوي از فكر و ابتكار نويسنده ديده نمي در گزارش

گوييم، مقصود گزارشي است كه برخاسته از فكر و ابتكار نويسندة آن باشد و نيروي انديشه وي گزارشي سخن مي .الب گزارش سهمي بسزا داشته باشددر پروراندن مط

شود و غالباً، فرصت هاي روزمرّه در شرايط مشكلي نوشته مي هاي دسته اول؛ يعني گزارش دانيم كه گزارش نيك مياند و تجربه كافي شود كه در اين زمينه خوب كار نكرده فكر كردن كم است و بيشتر به دست كساني تنظيم مي

گيرند، آموزش الزم ها را بر عهده مي در اين مورد به كساني كه مسؤوليت تنظيم گزارش بنابراين الزم است. ندارند .نويسي برايشان اجرا گردد داده شود و دورة كوتاه گزارش

:ها توجه به نكات زير ضروري است در مورد اين نوع گزارش .به نحوي كه گوياي محتواي متن باشد) موضوع(انتخاب عنوان -1 .براي بدست آوردن سابقه و آماده ساختن ذهن خواننده) حداقل دو سطر(اي متناسب با متن مهآوردن مقد -2 .بندي گزارش استفاده از پاراگراف يا عناوين اصلي و فرعي به منظور طبقه -3 آوردن پيشنهاد يا نتيجه در پايان -4 .حل ارائه يك درخواست و راه -5

هاي رسمي بلند گزارش) بشود كه معموالً بيش از سه صفحه بوده و در بعضي از موارد تا دهها صفحه ند به گزارشي گفته ميگزارش رسمي بل

ها بيشتر به موضوعاتي علمي، پژوهشي، فرهنگي، اجتماعي، فني و موارد مشابه مربوط اين نوع گزارش. يابد ادامه ميكنندگان آن بيش از يك نفر و گاهي رد تهيهشود كه اغلب از نظر زمان تهيه نيز طوالني است و در بعضي از موا مي

.باشند يك گروه مي شود و چه نيكو است تا مايه گان، فرهنگ و تاريخ محسوب مي يادمان باشد گزارش عملكرد امروز براي آينده«

».مباهات اعالم گردد

:منابع دكتر مهدي ماحوزي: نويسي فن گزارش

وزيدكتر مهدي ماح: نويسي و آئين نگارش گزارش جمشيد صداقت كيش: نويسي گزارش

عالمه دهخدا: نامه دهخدا لغت

استين. ماريا و هلوكامب و جوديت ك: گيران نگارش براي مديران و تصميم پرويز خانلري: دستور زبان فارسي

پنج جلد با تلخيص) ناظم االطباء: (فرهنگ نفيس محمد پژوه: گذاري نشانه

دكتر نادر وزين پور: بر سمند سخن