362

Euclidean geometry

Embed Size (px)

Citation preview

  • :

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA 001-100.indd 1 7/2/2014 10:24:07

  • & , - / & / .

    .

    .., /

    ..

    ..

    , .

    . Lomonosov

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA 001-100.indd 2 7/2/2014 10:24:57

  • : - .

    , -, , , .

    , .. .

    : .. , .. . - .

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 3 23/7/2013 3:37:50

  • 22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 4 23/7/2013 3:37:50

  • 1 9

    1.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 1.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

    2 15

    2.1 , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 2.2 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 2.3 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 2.4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 2.5 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 2.6 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 2.7 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 2.8 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 2.9 - .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 2.10 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 2.11 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 2.12 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 2.13 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 2.14 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 2.15 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 2.16 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 2.17 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 2.18 - .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 2.19 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 2.20 - - .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

    3 39

    3.1 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 3.2 1 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 3.3 2 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 3.4 3 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 3.5 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 3.6 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 3.7 - - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 3.8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 3.9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 3.10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 5 23/7/2013 3:37:50

  • 3.11 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 3.12 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 3.13 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 3.14 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 3.15 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 3.16 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 3.17 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73 3.18 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75

    4 79

    4.1 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 4.2 - .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 4.3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 4.4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 4.5 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 4.6 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 4.7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 4.8 - .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90

    5 - 101

    5.1 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 5.2 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 5.3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105 5.4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106 5.5 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107 5.6 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109 5.7 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112 5.8 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113 5.9 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114 5.10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117 5.11 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118 5.12 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121

    6 127

    6.1 - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128 6.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128 6.3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129 6.4

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131 6.5 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135 6.6 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136 6.7

    ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 6 23/7/2013 3:37:50

  • 7 147

    7.1 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148 7.2 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148 7.3 -

    .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148 7.4 - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150 7.5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151 7.6 .. . . . . . . . . 151 7.7 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154 7.8 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160 7.9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163

    8 171

    8.1 ...........................................................................172 8.2 .................................................................................................... 173

    9 183

    9.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184 9.2 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184 9.3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188 9.4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190 9.5 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196 9.6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197 9.7 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200

    10 209

    10.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210 10.2 - .. . . . . . . . . 210 10.3 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211 10.4 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217 10.5 - .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220 10.6 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224

    11 229

    11.1 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230 11.2 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230 11.3 . . . . . . . . 235 11.4 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240 11.5 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241 11.6 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243 11.7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243 11.8 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 7 23/7/2013 3:37:50

  • 12 255

    12.1 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256 12.2 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257 12.3 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259 12.4 - .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263 12.5 - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267 12.6 -

    .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272 12.7 - - .. . . . . . . . . . . . . . 275 12.8 -

    .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280

    13 285

    13.1 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286 13.2 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288 13.3 - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289 13.4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290 13.5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296 13.6 - .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298 13.7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298 13.8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301 13.9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301 13.10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304 13.11 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304 13.12 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305 13.13 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307 13.14 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307 13.15 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309 13.16 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311 13.17 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312 13.18 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313 13.19 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318

    A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 8 23/7/2013 3:37:51

  • 9 1

    Ellsworth Kelly (, 1923). 2 2 , , 1974.

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 9 23/7/2013 3:37:51

  • 10

    1.1

    , , . , , , , .

    , . , , . -. , - . . , , . -, . , . , .

    - . , , , . , . , , .

    , - , . , () . .

    - , , , -. : -. , . , , .

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 10 23/7/2013 3:37:51

  • 11

    1 .

    , - .

    ; . , , . , . , , ( ), ( ). -, . .

    , , , - , , - . :

    .

    .

    , .

    , - , . , , . - , - (. ). , , . , , , . - , .

    . - .

    . , , . ,

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 11 23/7/2013 3:37:51

  • 12

    . , , , .

    , , , -.

    - .

    1.2

    . - , . , , , , . - , , . .

    .. . , . , , - -, , . , -, , -

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 12 23/7/2013 3:37:51

  • 13

    1 .

    . .

    , . , . , 440 .., , , . , - , , .

    (.. ), . , , , .. , 17 . ( ), .

    . - 17 . - , .

    H - -. 18 . , - . 17 . .

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 13 23/7/2013 3:37:51

  • 14

    (1822) - , ( ) .

    . . 19 . - . (1829) . (1832). , , , - .

    ( ), ( - ) . - 1854 - , . 19 . , ( ) - .

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 14 23/7/2013 3:37:51

  • 15

    2T : , , : - , , , . , , , - , .

    Andrea Mantegna (, 1431 - 1506). "Camera degli Sposi" ( ), , .

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 15 23/7/2013 3:37:52

  • 16

    , - , , - . :

    .

    .

    - , .

    2.1 ,

    . (.. , (.1)).

    , (.2). .

    , .

    () - . .

    -, , .

    2.2

    - . , - , . .

    , -,

    1

    A B

    2

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 16 23/7/2013 3:37:52

  • 17

    2 .

    , , - . .

    2.3

    , . (.3). (, ,...) xx. . . - , .

    2.4

    . xx (.4). Ax Ax - .

    xx Ax (.5).

    Ax, y , (.6).

    2.5

    , . - (.7) - , .

    -, . , , . .. (.7), , , ,

    3

    A B

    x

    y

    x

    y

    O

    4

    Ax x

    5

    x xA

    6

    y xA

    7

    A B

    , , .

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 17 23/7/2013 3:37:53

  • 18

    . , , .

    2.6

    - .

    ( ) ( ) .

    2.7

    , .

    - :

    . - x , = (.8). .

    x. - , , , x (.8). .

    . , - , ( ) .

    - , = (.9).

    .

    8

    A B x

    9

    A B

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 18 23/7/2013 3:37:53

  • 19

    2 .

    . x. . - x, = .

    , . - < (.10).

    , = , - (.10).

    , . > (.10).

    2.8

    , .

    i) = = (.11). , - = + . . (. ).

    ii) < , = (.12). = .

    iii) , , (.13). -

    = =

    .

    :

    i) + = + () ii) ( + ) + = + ( + ) ().

    11

    AB

    12

    A B

    13

    A B

    10

    A B

    x

    A B

    BA

    = , , -. .

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 19 23/7/2013 3:37:54

  • 20

    2.9 -

    - . - . ( 7) ( ), = . , , .

    , (.14). .

    2.10

    . , , . x = (.15). . . . .

    () - , .

    14

    A B

    15

    A B x

    1. : i) ii) iii) iv) .2.

    : i) , ii) .

    A By x

    ;

    3. , , . , - , , , .

    A B

    4. Ox Ox ;

    O

    x x

    5. ;

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 20 23/7/2013 3:37:54

  • 21

    2 .

    2.11 : 1 2, . 1, (.16) . , , , . (.16), 1 (, ). 2 (, ). 1 2 :

    , .

    , , (.16).

    16

    B

    A

    1

    2

    1.

    - :

    A

    A

    M

    B

    Ki) ii)B

    2. , - , : i) - , ii) .

    3. - , , = . = .

    4. - , . , = 2.

    1. -

    , , . , , - :

    i) EZ = +

    2, ii) + = + .

    2. , , - . :

    i) =

    2 , ii) =

    + 2

    .

    3. i) - , , , + .

    ii) , , , , + + .

    1. , , , , ,

    = 2

    .

    2. - , - . - . ; ( 2).

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 21 23/7/2013 3:37:54

  • 22

    2.12

    - x y (.17), . , Ox, Oy . - (Ox, B) (Oy, A) x y. xOy yOx O AOB BOA (.17) .

    , xOy, x Oy Ox Oy.

    , - . .

    x y :

    x y , x (.18) xOy , xOy - (.19) .

    x, Oy (.20), xy .

    , , .

    2.13

    AOB AOB , , (.21). :

    i) , - AOB = AOB.

    ii) AOB, AOB AOB AOB< AOB.

    iii) AOB,

    17

    A

    By

    x

    1

    2

    18

    xy

    19

    xy

    20

    xy

    21

    B

    A

    B

    B

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 22 23/7/2013 3:37:55

  • 23

    2 .

    AOB AOB AOB> AOB.

    AOB K - K , AOB.

    :

    , : AOB = K (.21).

    AOB, K AOB: K < AOB (.21).

    AOB, K AOB: K > AOB (.21).

    22O

    y

    x

    23O xy

    21 21 21

    K O

    B

    A K O

    A

    B

    K O

    B

    A

    24

    1

    2

    25

    xOy , , xO = Oy (.22).

    .

    -

    xOy (.23). xO Oy , . - . 1, 2 12 (.24). , (.25).

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 23 23/7/2013 3:37:56

  • 24

    2.14

    xx (.26).

    A xAx, xx.

    z (.26), - , xx, xAz = zAx = 1, z xAx. A, , , . :

    .

    (.27) . , - (. 3.5), .

    xx xx (.27).

    -

    (.28).

    , . .

    , . (.29). - .

    27

    A

    xx

    28

    A B

    29

    - , , - xx (- ) xAx , ( - ). .

    26

    z

    A xx

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 24 23/7/2013 3:37:57

  • 25

    2 .

    2.15

    , , -, .. xOy yOz (.30) .

    O (.31) O, O O. O, O, O - .

    -

    i) O O O (.31).

    . , - , .. O = O + O + O (.31).

    ii) O > E (.32). E, O (.32). ZO E O - O E. E + O = O.

    .

    iii) O - O.

    OB = OB+OB+...+OB

    ,

    .. O = OB+O+O = 3OB

    OB = O

    3 (.33).

    2.16

    . - , .. O O (.34) .

    30

    y

    x

    z

    31

    B

    A

    33

    A

    B

    32

    B

    A

    B

    A

    - - .

    34

    B

    A

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 25 23/7/2013 3:38:00

  • 26

    - . - (.35).

    ( ) .

    -.

    O, O (.35) -, O . , .

    . O, O (.35) , O BO O. , O O -.

    , .

    .. xOy xOy yOx xOy (.36).

    .

    xOy xOy (.36). - yOx.

    .

    35

    A

    B

    36

    x

    yx

    y

    - . ( ) , ..:

    : - , .

    : , -. .

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 26 23/7/2013 3:38:00

  • 27

    2 .

    xOy xOy xOy. Ox = Oy.

    , O1 = Ox O2 = Oy ( ).

    O1 = O2, xOy.

    .

    O O , (.38).

    OB + O = 2 2O + 2O = 2

    O + O = 1 O = 1. .

    37

    y

    x

    y x

    12

    38

    A

    B

    1. :

    i) 1,

    ii) 2,

    iii) .

    - .

    2. , .

    3. - - - .

    4. i) AB ;

    ii) AB -;

    .

    A

    B

    5. - ;

    1. xy, yz zt, xz = yt.

    xy = zt.

    2. , , .

    3. . ; (- ) ;

    1. - .

    2

    1

    A B

    x yz

    t

    A

    B

    x

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 27 23/7/2013 3:38:01

  • 28

    2.17

    = (.39).

    . - . (, ) () - (.40). , (, ) (.40), .

    (, ) = . , , - .

    () -. (, ) , , = .

    -

    , (.41).

    2. , - , - .

    = A + B2

    .

    3. , - .

    = A B2

    .

    1. , , -. x, y - , , -

    xy = A + 2

    .

    2. . , ,

    = 12

    .

    39

    B

    A

    K

    40

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 28 23/7/2013 3:38:01

  • 29

    2 .

    . 1, , 2.

    AB. , . , . , .41 , B .

    (.41) , . .

    To (.41) .

    .

    . , (.41) , - . - .

    , .

    (, ) x - . (.42) , < , > . , .

    , (, ) (.42) , < , , > .

    , - (.43). , .

    41

    A B 12

    E

    A BK

    42

    x

    AB

    43

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 29 23/7/2013 3:38:03

  • 30

    2.18 -

    .

    , .44 xOy .

    .

    , . , O

    .

    .

    AB - , AB = (.45).

    AB ( AB) AB > , AB (.45).

    -.

    , .

    , - .

    AB () (.46). AB , , . , K K .

    . K K (). , , , ,

    44

    By

    xA

    45

    B A

    B

    A

    46

    A

    K

    B

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 30 23/7/2013 3:38:03

  • 31

    2 .

    , K K, . AB , AB = .

    i) .

    ii) .

    iii) , - .

    (.47) () , , A, , B (.47) - , .

    AB (.48) , AM MB , AM = MB.

    .

    i

    AB , , (.49). MA = MB, AO MOB AO. AB M, O, - .

    47

    A BK

    K

    A

    B

    48

    B

    A

    49

    A

    B

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 31 23/7/2013 3:38:04

  • 32

    xy zt , ( ), (, R) (O, R) R < R. AB = , A = (.50).

    AB = , O = O, A = .

    B

    AA

    B

    t

    x

    y

    z

    50

    1. (, ).

    ; - ;

    2. - ;

    3. ;

    4. ;

    5. , ; ;

    6. - ; - ;

    7. ; , AB, - ;

    8. K1 = K2. - - AB = ;

    1. ,

    . ; ;

    2. (, ) (, R) R > . - (, R) (, ).

    1. (,R)

    (, ) R > . - , , , . - = = .

    2. , - .

    1 2

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 32 23/7/2013 3:38:04

  • 33

    2 .

    2.19

    , .. AB B (.51) . , - , .. AB, B (.51) . AB, B , O, O O .

    AB B (.52). B AB B AB + B, AB + B = B . B AB B 2 AB AB. AB, .

    AB = AB, AB - 1

    , AB =

    1

    .

    , , -. 3.18 .

    AB A AB > A (.53) , A AB AB A. AB = A, 0 .

    . .

    1

    360

    1. ( ), . .

    - 360 - 180 90 . -

    51

    B

    A

    52

    A

    B

    53

    A

    B

    54

    y

    x

    B

    A x

    y

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 33 23/7/2013 3:38:05

  • 34

    60 ( 60) 60 ( 60).

    xOy (.54), - (, ), AB . xOy AB. xOy (xOy) xOy.

    , 90, 180 360.

    , AB, B (. 55), AB = 3B = 6. :

    i) AB, B A

    ii) AB, A.

    i) AB = 6 B = 2 , - AB + B + = 360 9 = 360

    = 40. AB = 240 B = 80.

    ii) AOB AB, AOB = AB = 240 ( ). BO = 80 OA = 40.

    A

    B

    55

    1. , :

    i) AB + B,

    ii) AB + B + ,

    iii) B.

    2. :

    i) 2 AB,

    ii) 2 AB + ,

    iii) 2 AB B,

    iv) AB B.

    3. :

    . . . . .

    .

    4. ;

    5. AB = ( ), K ;

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 34 23/7/2013 3:38:06

  • 35

    2 .

    2.20 - -

    , .. , , , , , .56. , , - . .

    , , , - . , , .

    , -. , (.56) , (.57) .

    .

    1. , AB, MA = MB.

    i) AB,

    PM = 12

    (PA + PB).

    ii) MB, -

    M = 12

    ( ).

    2. - A B = 80. :

    i) A ,

    ii) B ( ).

    3. . , - - .

    4. 6/5 , - . - ;

    1. . .

    2. - 20. - .

    3. , , , , B, , , - 1, 2, 3, 4. - .

    56

    A

    B

    57

    KI

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 35 23/7/2013 3:38:06

  • 36

    , - , . - (.56) , (.57) (.58) .

    , , , , .. , (.59).

    .

    , -, , , .

    58

    59

    B

    A

    E

    61

    A

    B

    60

    A

    B

    K

    x

    .

    , (.60) (.60) , (.60) . (.60), (.60), (.60) , -. .

    . - (.61).

    . .

    . , - , .. Mx (.60) - M.

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 36 23/7/2013 3:38:06

  • 37

    2 .

    1. -

    , , AB < 2

    , <

    2

    , ,

    . =

    2

    .

    2. - , . , , , , , , .

    3. -

    , ,

    . A > 2

    .

    4. (, R) , , , AB = 150, = 45 A = 105. - B .

    5. , AB BM. AK M , .

    - 1.

    - ( 3), :

    i) , , : ) , ) . ii) ; iii) -

    + 1 . : .

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 37 23/7/2013 3:38:06

  • 38

    : , , - -: , . , .

    , - , , . , . , - .

    - -. ,

    . ( ), , - . , , - . (, ) , . , - . - - . , ( , ).

    , ,

    -

    , , ,

    , ,

    - , ,

    , ,

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 38 23/7/2013 3:38:06

  • 39

    3 , . . , -, . . . , , . .

    , 508 .. A. Tournaire

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 39 23/7/2013 3:38:07

  • 40

    3.1

    (.1) , , , , , A, AB . , , , , , A, B A, B . . + + - , 2. , , : , . , :

    , (.2),

    , (.3). = - ,

    , (.4).

    , ,

    , (.5),

    , (.6). - ,

    , (.7).

    . .8 - . .

    - , . .9 A - . B .

    1

    A

    B

    2

    A

    B

    5

    A

    B

    3

    A

    B

    -

    4

    -

    A

    B

    6

    -

    A B

    A B

    7

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 40 23/7/2013 3:38:08

  • 41

    3 .

    , -. , - , .

    .10 . , .

    , - .

    , -, -. :

    .

    - .

    .

    , - .

    -.

    3.2 1

    , .

    (1 )

    = , = A = A (.11). , . A = A . , = = , . , .

    8

    A

    B

    9

    A

    B

    10

    ()

    A

    B

    ()A

    B

    - , , .

    A

    B A

    B 11

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 41 23/7/2013 3:38:08

  • 42

    :

    .

    .

    = (.12).

    . = , A1 = A2 (), , B = .

    = , - 1 = 2. - 1 + 2 = 180 1 = 2 = 90, .

    .

    i

    - .

    iii

    (.13) . = , K1 = K2 = 90 (), , = .

    , .

    V

    AB (, ) (.14). O = O. = (= ), = (= ) O = O. , = .

    12

    1

    1

    2

    2

    A

    B

    13

    1 2

    A B

    14

    A

    B

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 42 23/7/2013 3:38:08

  • 43

    3 .

    15

    H - .

    , (.15). , , = . :

    i) MAB = MBA,

    ii) = .

    i) = , , MAB = MBA.

    ii) = , = () M1 = M2 (), () , = .

    1 2

    A

    B

    1. ,

    = = . = .

    2. - , , = = . - .

    3. .

    4. - A = = . = ZB.

    1. - . , , = , = , = , - = A.

    2. . - , , . , .

    3. . , . = .

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 43 23/7/2013 3:38:08

  • 44

    3.3 2

    1 2 3 .

    , .

    (2 )

    (.16) = , B = B = .

    = . , .. > . , = . = , = B = B, () , = . = , = , < . , =. , -, = , = B = B, () .

    * : , I (. 41).

    3.4 3

    , , .

    , .

    (3o )

    = , = , = (.17). A = A. .

    x, Bx = B (.17) , = . , = , = B = B. = = A.

    , , .

    - , , .

    16

    A

    B A

    B

    1

    1

    2

    2

    A

    B

    A

    B

    x

    17

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 44 23/7/2013 3:38:09

  • 45

    3 .

    = = , ,

    A1 = 1 (1).

    , = = ,

    A2 = 2 (2).

    A , (1) (2) A = . = A, A = A, .

    3 :

    i) B > 90 B > 90.

    ii) B = 90 B = 90.

    - .

    H , , .

    = - (.18). = , = , () , A1 = A2, 1 = 2. .

    .

    i

    (.19), , = . , , , , .

    18

    1

    1

    2

    2

    A

    B

    A K B

    19

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 45 23/7/2013 3:38:09

  • 46

    II - I (3.2) - .

    .

    , , , .

    AB (, ) , = . (.20) : = (= ), = (= ) = , () . , O = O, AB = .

    , .

    V

    20

    A

    B

    III IV - , , .

    :

    :

    (),

    (),

    ().

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 46 23/7/2013 3:38:09

  • 47

    3 .

    xy (, ), (, R) < R (.21). x, Oy , , , , , :

    i) ,

    ii) ,

    iii) ,

    iv) OM xy.

    i) = (= ), = (= R) O (), .

    ii) A1 = B1 180 A2 = 180 B2 A2 = B2 1 = 1. , = , A2 = B2 1 = 1 (), .

    iii) (ii) =, = , = (), .

    iv) , O1 = O2 , xOy.

    = , = = . .

    (.22). = , = ( ) =, . , (), A = A. , = , = A = A, () .

    1

    1

    1

    11

    2

    22

    y

    x

    B

    A

    21

    A

    B

    A

    B

    22

    H 1 - .

    1

    2

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 47 23/7/2013 3:38:09

  • 48

    1. () () :

    i) .

    ii)

    .

    2.

    .

    3. :

    i) -

    .............................................................. ii) -

    -

    .............................................................. iii) -

    ,

    .............................................................. iv) ,

    ...............................................................

    1. = , = A = A. I - - I - - :

    i) = =

    ii) = I = .

    2. = , A = A = . :

    i) = ,

    ii) = = .

    3. - . - .

    1. -

    .

    2. , (. ), .

    3. = B = . A = .

    1.

    . , - - . :

    i) = ,

    ii) A = A,

    iii) ,

    iv) = = .

    2. , , - . -, .

    3. ( = ). . = . - :

    i) ,

    ii) -.

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 48 23/7/2013 3:38:10

  • 49

    3 .

    3.5

    2o . - .

    .

    xx, xx (.23). xx, . xx. xx y, xMy = AMx , = . , xx, xx , . = M1 = M2, , xx.

    xx . , , = M1 = M2, 1 = 2. 1= 90, 2 = 90, 1 + 2 = 180 , , , , .

    3.6

    , , 1 () 2 () :

    , - , . (.24)

    , - , . (.25)

    .

    1 12 2

    xx

    A

    By

    23

    A

    B A

    B 24

    A

    B A

    B 25

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 49 23/7/2013 3:38:10

  • 50

    , .

    A = A = 90, = B = B (.26). = . , .. > . , = .

    = , = B = B, , = A = 90, - . ( ). . = , , = , = B = B ().

    , .

    (.27) A = A = 90, = = . B = B. , = = . - . , , = = . = = . = , = = ( ), , B = B. ().

    .

    .

    27

    A B

    BA

    A

    B A

    B 26

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 50 23/7/2013 3:38:10

  • 51

    3 .

    (, ), , (.28). - ( = = ), - , O1 = O2. O1 = O2 A = MB. 28

    A B

    1 2

    .

    (, ) , (.29). - , K = = 90, = (= ) = ( = ). , = .

    . . K = = 90, = = , ,

    = AB

    2 =

    2 = .

    .

    V

    xOy (.30). MAOx MBOy. A = B = 90, O = O, = .

    29

    A B

    - :

    , :

    .

    .

    y

    x

    B

    A

    30

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 51 23/7/2013 3:38:10

  • 52

    . -. MAOx MBOy = . , A = B = 90, = O = O, . : - .

    .

    .

    . - (.31) - , = , = . , , :

    i) , ,

    ii) = .

    i) ( = H = 90) = ( ) B1 = B2 (). , .

    = = 90, = 1 = 2.

    ii) = . = . = .

    A

    B

    1 1

    2 2

    31

    1

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 52 23/7/2013 3:38:11

  • 53

    3 .

    , - (.32) , , . = .

    , = , , . (E = Z = 90) = , M1= M2 . , = .

    12

    A

    B

    32

    2

    1. . (, ) :

    i) ii) iii) =

    .

    2. ( = ), :

    1: .

    2: .

    3: .

    1, 2, 3, ;

    3. -.

    4. - - -. - . .

    5. -:

    ............................... ............ ............

    6. , () , - :

    a. AB = = 12

    ,

    . AB = > ,

    . AB = = ,

    . AB = 12

    = 13

    ,

    . AB = < . -

    .

    7. ;

    8. ; - .

    1. -

    .

    2. - :

    i) , ii) .

    4

    3 3 3

    333

    5

    555

    59o

    59o

    30o

    30o

    4

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 53 23/7/2013 3:38:11

  • 54

    3. .

    4. , .

    1. ( = ) . - :

    i) ,

    ii) .

    2. = , = = , .

    3. - = , = = , .

    4. (A = 1) . - , . -.

    5. (, R), , . , :

    i) ,

    ii) = = .

    1. . A . .

    i) .

    ii) - A, , , -.

    iii) = = .

    2. , - , .

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 54 23/7/2013 3:38:11

  • 55

    3 .

    3.7 - -

    , - , () - .

    :

    (.33) , .

    (.34) , .

    (.35) - , ( ) .

    .

    33

    A B

    34

    y

    B

    Az

    35

    -, .

    , , (.36). = , .

    . . = , (, ) .

    , .

    .

    A

    B

    36

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 55 23/7/2013 3:38:11

  • 56

    3.8

    2.10 , - (.37).

    , (.38), . , . - , , , . .

    Av , (.39), 180 , .

    A A

    37

    180

    A

    A

    38

    180

    A A

    39

    1. -.

    i) ..........................................

    ii) .......................................

    1. -

    , = - .

    2. (, R). - - , = , , .

    :

    , .

    . , .

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 56 23/7/2013 3:38:12

  • 57

    3 .

    , :

    (.40).

    (.40).

    (.40).

    A B

    AA xx

    AB

    BA

    40

    A

    A 42

    AA

    43

    - , .

    (.41), , , . = , OB = OB O =O, , - = . . . A = A, = , A = A O1 = O2. = , .

    . , .

    1

    2

    A B

    B A

    41

    3.9

    2.14 , - () (.42).

    , (.43) , -. - . , , , . . , (.44) ,

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 57 23/7/2013 3:38:12

  • 58

    , , .

    - (.45).

    xx xx xx (.45).

    - (.45).

    ( = ) - (.45).

    - (.45).

    44

    () ()

    () ()

    A B

    x x

    A

    BA

    B

    1

    23

    A

    B

    ()

    45

    . - , .

    , . , = . , , A1 = A2. . . ( A1 = A2), , = , .

    . , .

    A

    B

    B

    1

    2

    46

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 58 23/7/2013 3:38:13

  • 59

    3 .

    . , - .

    3.10

    .

    . (.47) , , , = . - Ax A < Ax = A. : = , = 1 = 2, = A. A < A A > . A > B.

    i) .

    ii) - 180.

    1. : , , , , , , , .

    2. . , , , , , - , .

    3. xAy xAy, - , xAy, - xAy = xAy.

    4. - .

    5. - .

    6. , . , :

    i) = , ii) , , -

    .

    1

    2

    x

    A

    B

    47

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 59 23/7/2013 3:38:13

  • 60

    3.11

    .

    > (.48). - , = . B1 = 1 = . B, B > B1, 1, , 1 > . B > > , B > .

    . B > . > , = < B = B < , .

    i) , - .

    ii) , -.

    iii) , .

    3.12

    - . .

    .

    . < + (.49). , , = . - , = 1 1 < . -

    A

    B

    1

    1

    48

    1

    A

    B

    49

    (ii) I 3.2. - : .

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 60 23/7/2013 3:38:13

  • 61

    3 .

    < , - < < + .

    < + < + . - , > , > , , . :

    < < + ,

    .

    : - .

    , :

    i) M > A ii) + < +.

    i) (.50) . M > 1. 1 , 1 > A. M > A.

    ii) -

    + < + < + .

    : + + < + ( + ) + + < + .

    1 A

    B

    1

    50

    . : i) , ii) , iii) , .

    (.51). - . ( = , = , 1= 2 ). = (1) A1 = E. A1 = E = (2), , A1 = A2 = E. (1) (2) = . , , = .

    2 A

    B

    1

    1

    2

    2

    51

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 61 23/7/2013 3:38:14

  • 62

    -, - .

    = , = A > A (.55).

    B > . A > A, Ax A , Ax = A. x , = . (). , = . A, , , = . ,

    < + < + < .

    . = , = > . A = A, = , A < A, < , . , A > A.

    3 A

    B

    x

    A

    B

    52

    , , (.53).

    i) , + = + . - + ;

    ii) , , (.53) . - , . - , ;

    i) , ,

    = + = + (1). , + > (2), + = (3). (1), (2) (3) + = + + , = 0, 0 .

    ii) i).

    4

    A

    A

    ()

    B

    ()

    BA

    0

    A

    53

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 62 23/7/2013 3:38:14

  • 63

    3 .

    1. () () :

    i) A .

    ii) B .

    iii) 180.

    iv) > ( ), B = .

    v) = ( ), B = .

    2. :

    . = 7 . = 1

    . 1 < < 7 . > 7 . 0 < < 1.

    .

    3 4

    3. a = 3

    = 35

    ;

    .

    1. B1 > 1 . B1 > 90.

    2 2 11

    2. = A = , = . ;

    3. B= . i) B;

    ii) , .

    4. x . - -, A, , , .

    5. - , < .

    6. (A =90), - . < .

    7. . . = = .

    8. ( = ) , -. - B , .

    9. ( = ) I - B, . - :

    i) ,

    ii) A.

    10. 1, 2, 3 ( ), - 7, 6 10 km . - 1 1231 1. - - 48 km.

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 63 23/7/2013 3:38:14

  • 64

    A

    B

    54

    ; - .

    K2

    7Km

    6Km

    10Km

    K1 K3

    1. a < 2

    , -

    A > B + . a = 2

    a > 2

    ;

    2. < . M > M.

    3. < . :

    i) A > A,

    ii) 2

    < a < +

    2,

    iii) + + < 2.

    4. (, R) . . ( ).

    5. . - , :

    i) = 2, ii) < .

    6. (, R) AB, .

    AB = 2 < 2.7.

    .

    1.

    . i)

    + + + > + + +

    2.

    ii)

    + + + ;

    2. ( < ) = = . . :

    i) , ii) M

    .3.

    . - :

    i) ,

    ii) + > + + > + ,

    iii) - - - .

    4. xy - x, Oy , . - 2.

    3.13

    (.54) . . . , , . .

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 64 23/7/2013 3:38:15

  • 65

    3 .

    , - , .

    i

    - (.55). To , , = .

    . = . , ( 3.12) , = .

    :

    (i) .

    (ii) , - .

    ii

    i) (.56), K . , , > .

    ii) . , , , (.57).

    , , .

    > (.57). > . , , B - , B > K = 1, B . B, , > .

    . > . = , = , . < , < , . > .

    A

    B

    55

    A

    B 56

    A

    B

    57

    (i) - II, : .

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 65 23/7/2013 3:38:15

  • 66

    3.14

    (, R) xx - = xx (.58). R : > R, = R < R. .

    > R (.58). , , OM > OA > R. , xx .

    = R (.58). , xx (, R), > = R. , xx -

    ,

    , :

    1.

    i) = ................... ii) > ...................

    2. () () .

    i) > ii) = iii) <

    1. ,

    , . :

    i) < ,

    ii) < .

    2. . - , .

    3. , - - .

    i) .

    ii) - , ;

    }

    }

    }

    {

    {

    R

    xx

    x

    x

    A

    Ax

    R =

    RA xBB

    58

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 66 23/7/2013 3:38:15

  • 67

    3 .

    . . , xx (, R) . :

    .

    -.

    < R (.58). . x - , = R. , > = R. x, , , , , - , . x , .

    , xx . xx, - . .

    :

    > R, . = R,

    . < R, .

    . .

    .

    i

    (, ) , , , (. 59). = (= ) = (= ), , , -, . , , , .

    B

    A

    59

    - . 4.5 - , .

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 67 23/7/2013 3:38:16

  • 68

    3.15

    (, ) . 6.7 - . , (.60), . :

    , .

    (.60) A= B= 90, = (= ), , = .

    , :

    i) ,

    ii) .

    1 12 2

    A

    B

    60

    1. , ;

    2. = = ; .

    3. , ,

    P, , , - . ()

    () :

    i) = . ii)

    . iii)

    , , . iv)

    P, .

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 68 23/7/2013 3:38:17

  • 69

    3 .

    3.16

    (, R) (, ) R . - (.61).

    (. 61).

    . :

    61

    61

    1. ,

    - - .

    2. (, ), 1, 2 , . - 1, 2 , , = 90.

    3. (,R) . , . - .

    1. -

    , , .

    2. (, R) , . . M M.

    3. - , - . A = B.

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 69 23/7/2013 3:38:17

  • 70

    ()

    ()

    ()

    ()

    ()

    A

    B

    R

    R

    62

    R

    A

    63

    A

    B

    R

    R

    64

    A

    B

    65

    i) (, ) (, R), < R (.62).

    ii) (, R) (, ) - , > R + (.62).

    i) , (, ) - (, R), = R (.62).

    ii) , , = R + (.62).

    .

    , (.63) - , < + , < R + , .

    , , R < < R + (.62). . .

    .

    (K, R) (, ) .64 , . = = R, . = = - . , .

    (, R) (, ) (.65) , R = , - .

    , R = , = = . .

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 70 23/7/2013 3:38:17

  • 71

    3 .

    , , .

    (.66). , , .66. :

    i) .

    ii) .

    i) () . (1). , ,

    (1) , ().

    ii) . = , - () = , (). = .

    A

    B

    66

    1. (, R) (, ) R > , = , .

    . (, ) (, R).

    . (, ) - (, R).

    . (, R) (, ) -.

    . - .

    . .

    1. > R +

    2. = R +

    3. = R

    4. < R

    5. 2 = R

    6. < < R

    7. 2 = R

    8. R < < R +

    2. () () .

    i) - .

    ii) -.

    iii) - -.

    1.

    (K, ) (, 2)

    i) = 2

    , iv) = 3,

    ii) = , ) = 4.

    iii) = 2,2. (, )

    . . ;

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 71 23/7/2013 3:38:18

  • 72

    2.7 -. : ( ), . -

    . -

    . -

    , , . .

    . - , , . I (. ). 4 . , .. -. . - , , . .

    - , , - , , . - .

    3. . (, ) . ;

    1. (, R) -

    , R1+R2 >2R2.

    i) N .

    ii) (1) , (2) , , , . - , , (1) (2) .

    3. . - - . P = 90.

    4. 12 , 5 ;

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 72 23/7/2013 3:38:18

  • 73

    3 .

    3.17

    - - .

    .: (.68). ,

    >

    2 . ,

    , .: , (3.16).

    : (, ) (, ) . , - < < + .

    : .

    : , , .

    2

    A B

    xy x. xy , x .

    : xOy (.67) - . AB . , x . (, ) (, ) . . xO, xOy .

    : xOy xOy , (, ), (, ) AB . (2.18)

    : , (, ) (, ) . , = : < < + ( ). - (, ) (, ).

    1

    B

    A

    y

    x A x

    yB

    67

    68

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 73 23/7/2013 3:38:18

  • 74

    .

    xOy (.71). , , , . ( 2) .

    , , AB xOy (3.6). .

    4

    B

    A

    y

    x

    71

    (, ) .

    (.72) , = . - , .

    : . 142.

    BA

    72

    . , :

    i) ,

    ii) .

    i) (.69) , . - ( ).

    ii) (.70) . , -, .

    , = , , .

    3

    AB

    A

    B

    69

    70

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 74 23/7/2013 3:38:19

  • 75

    3 .

    3.18

    (3.2-3.4) .

    , = , = A = .

    x - (3.17) xAy = (.73). x, Ay , , , , = = . .

    , , = , = A = . 0 < < 180 (3.10 (ii)) .

    1 A

    B

    yx

    73

    , = B = = .

    = , (.74) , , Bx = y = . Bx, y . .

    , , = , B = = . 0 < + < 180 (3.10 (ii)) - . (4.2) + < 180 x y.

    2 xy

    A

    B 74

    3 ,

    = , = = .

    = (.75) (, ) (, ). - , .

    , , = , = (, ) = (, ).

    , (, ) (, ) ,

    A

    A

    B

    75

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 75 23/7/2013 3:38:19

  • 76

    1. -

    ;

    2. ;

    3. ;

    4. , , > > :

    . = + . > + . < + . < 2( + ) . .

    K .

    1. 45.

    2. .

    3. .

    4. - .

    5. A = 90, :

    i) = = , ii) = = ,

    , , .

    1. , = , = B + B = 2.

    i) = , ii) .

    2. , , - , . = = .

    3. , - , (O, R), < , > .

    4. - , , , , = = . , , , , .

    5. B ). (, ) (, ), , , .

    , , < < + ( ). > > , < + .

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 76 23/7/2013 3:38:19

  • 77

    3 .

    , , .

    , , , .

    , , .

    :

    ().

    ().

    ().

    - :

    .

    , .

    :

    - .

    .

    .

    , , .

    :

    , - .

    , .

    -:

    ,

    ,

    .

    : , .

    , - .

    - -, .

    , ' - , ' - , .

    :

    - .

    - .

    - .

    :

    B = , = .

    . - , .

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 77 23/7/2013 3:38:19

  • 78

    :

    : -

    :

    -

    :

    -

    -

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 78 23/7/2013 3:38:19

  • 79

    4 . , .

    , , .

    Lzl Moholy-Nagy (, 1895-1946), - .1 1922.

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 79 23/7/2013 3:38:20

  • 80

    4.1

    2.3, .

    , 1 2, - , :

    i) (.1),

    ii) (.1),

    iii) (.1).

    1 2 -, :

    1 2 .

    1 2 , - 1//2.

    4.2 -

    1 2 , 3. - .

    , , , 1, 2 - , , , , . 3 , - 3 .

    , , , , .

    , , - .

    , .

    = . 1, 2 ,

    ()

    ()

    ()

    A

    21

    2

    1

    1

    2

    1

    3

    1

    2

    2

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 80 23/7/2013 3:38:20

  • 81

    4 .

    , . (3.10)

    1//2.

    , , -.

    , , .

    (.4) , = . 1//2.

    - . , (.4). . // ( ).

    - . , :

    - .

    A

    B

    1

    2

    3

    1

    2

    A

    B

    A

    B

    ()

    ()

    4

    5 - ( ).

    .

    (. , . 96)

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 81 23/7/2013 3:38:20

  • 82

    - .

    , - .

    1//2 (.5). .. = . , x xAB . x//2 . 2, . = .

    -

    i) ,

    ii) -.

    1 2 , -, 1// 2//, 1//2.

    1 2 , , . 1//2.

    1 2 , .

    1 . 2, //2 - 2, . 2.

    1

    2

    A

    B

    x

    5

    A1

    2

    6

    A 1

    2

    7

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 82 23/7/2013 3:38:21

  • 83

    4 .

    , .

    V

    - 2 , .

    1, 2 (.8) + 2. 1 2 , + 2 ( . 82). 1 2 , , . , , A1, > A1 = 2 + > 2, . 1, 2 .

    , . ( 3.18 - 2)

    4.3

    , . . (2.6) , . A = //, , . .

    A

    1

    2

    B

    1

    8

    A

    B

    9

    IV - .

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 83 23/7/2013 3:38:21

  • 84

    4.4

    xAy xBy x//x y//y, , . x By x y . 10 .

    :

    (.11), .

    (.12), .

    (.13), .

    :

    , , , .

    11

    12

    13

    1 2 - .

    i) -.

    ii) .

    i) x, By A B .

    = A

    2 =

    B

    2. A = B ( ).

    = . x By . x//By.

    ii) z A, zx ( - ). x//By, AzBy.

    1

    2z

    yx

    B

    14

    z

    z

    x

    x

    y y

    A

    B

    10

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 84 23/7/2013 3:38:22

  • 85

    4 .

    4.5

    - .

    . - - .

    , .

    , , , . x y , , - . , = . = , - . = , . , (O, OA) .

    - . - . - , , .

    , .

    A

    x

    B

    y 15

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 85 23/7/2013 3:38:22

  • 86

    B . I

    B + = B

    2 +

    2 < B + < 2. (4.2 - IV)

    B - , = . , = . A.

    , . - , .

    . . . , , , , (.17,).

    - , - .

    A

    B

    xy

    B

    A

    17

    A

    B

    16

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 86 23/7/2013 3:38:22

  • 87

    4 .

    x y B , . x y I, :

    xB + y = B +

    2 = 2

    B +

    2 < 2.

    , . A, .

    1. i) ; ;

    ii) ;

    1

    2

    2. .

    65o

    245o

    3. = 120 = 60 + - xx//yy.

    xx

    yy

    4. (5) -.

    5. :

    i) , ii) , iii) , iv) .

    .

    1. -

    , . .

    2. xy - . Ox Oy , .

    3. xy . Oy - - Ox . OA = OB.

    4. (AB = ) . (, ) , //.

    5. , : = = . - //.

    6. (, ) - . OxOM. - Ox//.

    1. (AB = )

    . x = . A.

    2. . // . = + .

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 87 23/7/2013 3:38:23

  • 88

    4.6

    , (.18). .

    2 .

    , .. , xy//B. = B (1) = (2), - xy . + A + = 2 (3). (1), (2) (3)

    A + B + = 2.

    3. < x. - //x . = .

    4. , . = +.

    5. I - // //. .

    1. ,

    x. - . (, ) , (, ) x , //.

    2. - x y. - , x, y , = = . .

    3. < , - . = .

    4. < . - A, . :

    i) .

    ii) + = .

    iii) :

    ) = = + B2

    ,

    ) = = B2

    .

    A yx

    B

    18

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 88 23/7/2013 3:38:23

  • 89

    4 .

    i) .

    ii) , , .

    iii) .

    iv) 60.

    i) A + B + = 2 + = 2,

    A + B + = + = A + B.

    ii) iv) .

    4.7

    .

    xOy = xOy= xOx OyOy. A = B = 1 1 = 2 ().

    , = .

    i) - .

    ii) -.

    i) , (.20) + = 2, + = 2, = , = .

    ii) , (.20) + = 2, + = 2, = .

    B

    A

    x

    19

    y

    z

    xy

    z

    A

    12

    xB

    20

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 89 23/7/2013 3:38:23

  • 90

    4.8 -

    - . -, . 2 . (25) . O1 + O2 + O3 + O4 + O5 = 4 , , :

    A + B + + + E = (25 4) .

    , . - 2 . - O1+O2+O3+ ... +O = 4 :

    A1 + A2 + A3 +...+ A = (2 4) .

    : - 2 4 .

    . 12... , .. 1, . 2 , , 12 1 - 1, . 2 2( 2) = (2 4) , :

    - 2 4 .

    - 4 .

    A1 + A1 = 2 A2 + A2 = 2 ... + ... = ... : A + A = 2

    (A1 + A2 + ... + A) + (A1 + A2 + ... + A) = 2

    (A1 + A2 + ... + A) + (2 4) = 2v

    A1 + A2+ ... + A = 4.

    AB

    12

    345

    21

    1

    2 3

    4

    5

    -1

    12 3

    4

    -1

    22

    1

    2

    34 5

    -1

    23

    1

    2

    3

    4

    24

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 90 23/7/2013 3:38:24

  • 91

    4 .

    x A . , x//.

    i) = B = = .

    A = B + = 2, A2

    = A1 = = .

    x//, .

    ii) x// A1 = ( ) A2 = B ( ). B = ( A1 = A2), = .

    1

    21

    x

    B .

    i) 90 + A

    2.

    ii) A

    2.

    iii) 90 A

    2.

    I. B B .

    i) :

    I + B1 + 1 = 180 I = 180 B1 1

    I = 180 B

    2

    2 I = 90 + 90

    B

    2

    2

    I = 90 + A

    2 (

    A

    2 +

    B

    2 +

    2 = 90). (1)

    ii) . : = 90 I = 90 + I (2) ( ).

    (1) (2) I = A

    2. (3)

    iii) I B = 90, I+ I = 90 I = 90 I. (4)

    (3) (4) I = 90 A

    2.

    2

    2 211

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 91 23/7/2013 3:38:24

  • 92

    1. - .

    50 120

    2. AB = x , (. ).

    A

    x

    B

    55

    3. - , - ;

    4. - 60 .

    5. :

    ) 180 ) 270 ) 360 ) 540 )

    .

    1. -

    23

    .

    ( ).

    2. ( = ) -

    A = B2

    .

    BI. ( 2 - 4.8)

    3. A - B. = 144 .

    4. (A = 90) . B = A =A.

    5. :A

    B

    108x

    = = xA = 108.

    .6. : A = 90,

    , //. B 20 .

    A

    B

    7. - 900. .

    1. B = 90 + A2

    . = .

    2. B > - .

    i) = B ,

    ii) = 90 B 2

    ,

    = 90 + B 2

    .

    3. B > . -

    A = B 2

    .

    4. A, B

    , EB = + 2

    .

    5. - . A = 2 .

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 92 23/7/2013 3:38:25

  • 93

    4 .

    6. (A = 90) - . .

    7. (A = 90). B , . = .

    1. ( = ) . , - = . .

    2. B > - . ,

    . EB = B

    2.

    3. - = . = . - , , -.

    4. ( = ) . , . :

    i) = , ii) > .

    5. , , - = = -.

    i) = , ii) .6. A >

    B . -

    = A

    2.

    7. 1, 2 -. - 1 2, . , ;

    1

    2

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 93 23/7/2013 3:38:25

  • 94

    1. A = 60 - . = E.

    2. ( = = = ) ,

    = = 13

    a. .

    3. (A = 90) . x, - . = .

    4. A = = 90 = . - = . .

    5. < . - :

    i) = - .

    ii) = .

    iii) - = .

    6. 1, 2, 3 - , , . - 123.

    7. , (, ) (I, ). O , , , , (, ) (, ) , , .

    :

    i) = = , = = , = = ,

    ii) = = ,

    iii) = = , = .

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 94 23/7/2013 3:38:25

  • 95

    4 .

    1. -.

    -

    -

    4

    5

    6

    7

    .

    .

    .

    2 4 4

    i) -; ; ;

    ii) -. .

    2. (3 ). (, .)

    .

    ( = ), - .

    : . :

    i) .

    ii) .

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 95 23/7/2013 3:38:25

  • 96

    . I -

    - - ( 23). - , -

    , :

    - - , - ( V).

    :

    (1) , - .

    (2) .

    (3) - .

    (4) , .

    (5) -, .

    (6) , .

    (7) , .

    (8) .

    (9) .

    (10) . ( ).

    - .

    . - . - . , (3). ( -) (petitio principi), . - - - [, ] , .

    , - - , , - ( 993) , - . (836-901), . - , - ,

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 96 23/7/2013 3:38:25

  • 97

    4 .

    , -. ,

    . - (6). -

    , -, .

    (1 . ..). - , , (6).

    -. - - -, - -. - , - . - -- ().

    , - (908-946): . - -. - -, , - ,

    -. . (2) - , - . , - - (1201-1274) -, .

    13 . - . -, - -, - (973-. 1050) , - . - - - ( -, 1263). -. . 13- 14 . - - (1236-1311), - -.

    . - . -, .

    13 18 . - 13 . (Vitelo, 1225-1280) (1572).

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 97 23/7/2013 3:38:25

  • 98

    --. , .

    14 . (Levi ben Gerson Gersonides, 1288-1344) , (1270-1346).

    16 . - . . (1472-1538), - 1507. 1574 (Clavius (Schlussel), 1537-1612) . (6). -, .

    17 . - , . 1603 - . (1548-1626), 1658 .. (1608-1679) , 1680 (1633-1711). 1693 . (J. Wallis, 1616-1703) V , -, , (9), .

    - (G.G. Saccheri, 1667-1733). - . ,

    -, . - -. - , ( ) .

    - (J.H. Lambert, 1728-1777). , , , - , , . . - - . - . , , - . , - (.. , - , ..) .

    , . (L. Bertrand, 1731-1812), , 1778, .. (1752-1833), - , .. (1764-1813), (Farkas Bolyai, 1775-1856), , .

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 98 23/7/2013 3:38:25

  • 99

    4 .

    .

    .

    .

    :

    .

    .

    1 2 :

    ,

    , .

    .

    .

    :

    2 . 1 .

    .

    //.

    . ( )

    .

    .

    .

    1 2.

    1 2 :

    1//2 .

    2

    1

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 99 23/7/2013 3:38:25

  • 100

    ( )

    ( )

    ( )

    2 , :

    - 2 4 .

    .

    2 , .

    .

    60.

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 100 23/7/2013 3:38:26

  • 101

    Josef Alberts (, 1888-1976). : , , 1959. Solomon R. Guggenheim, .

    5 - , - . - , .

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 101 23/7/2013 3:38:26

  • 102

    5.1

    2.20, . - (.1) , .

    , , .

    (.2), (.3).

    5.2

    .

    , // //.

    :

    i) . ii) . iii) .

    i), ii)

    , (.5). :B1 = 1 = ( ). . B2 = 2 = ( ). , , = = . A = B = = + .

    iii)

    , . : = B1 = 1 = ( ).

    1

    AB

    2

    3

    4

    A B

    5

    1

    12

    2

    A B

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 102 23/7/2013 3:38:27

  • 103

    5 . -

    A1 = 1 = ( )., , , = = .

    .

    i

    .

    - (.7).

    ii

    (.8) , . , - (.9).

    () -: :

    i) .

    ii) .

    iii) .

    iv) .

    . -, , - .

    i) = = (.10). , , = , = . B1 = 1 = B2 = 2 = , // //, -.

    6

    A B

    1 1

    1 1

    7

    A B

    A B

    1

    2

    8

    A B

    A B

    1

    2

    9

    A B

    1

    2

    10

    21

    12

    A B

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 103 23/7/2013 3:38:27

  • 104

    ii) // = (.10). - , = , B1 = 1 = . , i), .

    iii) A = = B = = (.11) A + B + + = 4 2 + 2 = 4 + = 2. , A + = 2, // A + B = 2, // , -.

    iv) = = (.12). , . , i), // // , .

    11

    A

    B

    12

    A B

    1. , ; A

    B

    3

    3

    3

    3 3

    3,5

    3,5

    3

    5 5

    90+

    90

    4

    4 4

    6

    6

    5

    2. - -;

    3. -.

    75o

    4. - .

    2

    5. :

    i) . ii)

    . iii)

    . iv)

    . ( x ).

    1. . -

    A . - = .

    2. . , = , -.

    3. , , . :

    i) -.

    ii) , .4.

    . . , = .

    22-0016 EYKLEIDIA GEOMETRIA.indb 104 23/7/2013 3:38:28

  • 105

    5 . -

    -, . -: , .

    5.3