Europa en duurzame mobiliteitcommentaar op COM(2006)314

Prof. Stef Proost

Center for Economic Studies

KULeuven

Problemen en oplossingen duurzame mobiliteit

• EU maar ook regio Vlaanderen meer en meer belangrijk in besluitvorming

• Aanpak: problemen overlopen en zien wat EU dokument voorstelt

• Problemen– Congestie– Milieu: conventionele polluenten + broeikasgassen– Energie

• Oplossingen– Investeringen– Beprijzing– Regelgeving

Congestie op de weg 1

• Probleem n°1 in economische termen• Vooral stedelijke gebieden en in spits• Lokale component dominant, maar ook transit • Personen en vrachtverkeer

• Voorgestelde oplossingen:• Intelligente prijszetting: plaats en tijdsafhankelijk• Andere modale keuze: meer spoor en binnenvaart• Meer infrastructuur voor internationaal vervoer

Congestie op de weg 2• Intelligente prijszetting: plaats en tijdsafhankelijk

– Noodzakelijk opdat een modal switch strategie zou kunnen werken– Neem beter en goedkoper OV (bus, metro, binnenvaart etc.)

• Effect 1 sommige auto’s en vrachtwagens stappen over op OV• Effect 1 extra trips die niet uit auto komen (bijv. fiets cfr.Leuven, )• Effect 2 nieuwe auto’s en vrachtwagens op de weg die vrijgekomen

ruimte grotendeels terug invullen • Netto: meer OV (overheidsbudget) maar niet echt een oplossing van

de congestie

• EU was voorloper inzake prijsbeleid in 2001, opvolging is achter gebleven

• Vignetten maar dit is vooral interessant voor de staatskas van de transitlanden

• Voor Vlaanderen wellicht belangrijkste actiedomein in toekomst – Stedelijk verkeersprobleem– Transit in toom houden

Congestie op de weg 3– Investering in prioritaire TEN’s

• Selectie vooral politiek op basis van geen of zwakke Kosten Baten Analyses (sommige zijn weggegooid geld)

• Goede internationale verbindingen: bilaterale samenwerking (maatschappijen) en grotere financiering door gebruikers zelf

– Logistieke verbetering• Betere en minder regelgeving

• Harmonisatie

Milieu 1

• Conventionele polluenten (NOx, deeltjes, SO2, VOC, etc.)

• Groot succes: striktere regelgeving op auto’s zorgt voor sterke daling

• Tijd om naar andere modi te kijken: brandstofkwaliteit in binnenvaart en dieseltreinen

• 1 eenvoudige maatregel die België kan nemen: dieselwagens ontmoedigen: meer vervuilend en brengen minder belastingen op (anders gezegd: overheid subsidieert vervuiling)

• Broeikasgassen

Milieu 2– Conventionele polluenten (NOx, deeltjes, SO2, VOC,

etc.): Succes

– Broeikasgassen• Aandeel vervoer neemt toe

• Geen reden om dit als prioritair te beschouwen want reduceer CO2 op plaats waar het goedkoopste is

• Niet in wegtransportsector waar er al een CO2 taks is van meer dan 100% (de accijnsen en BTW op accijnsen)

• Misvatting bij EU Commissie en bij Vlaamse overheid

• Slecht: normen op brandstofgebruik auto’s

• Goed: – autoverkeer in spits ontmoedigen en dan ook brandstof besparen

– Luchtvaartverkeer: kerosine taks

Energie • Probleem: afhankelijkheid van olie• Oplossingen?

– Nog zuiniger voertuigen (al 100% taks)

– Andere brandstoffen– Biobrandstoffen: niet echt zinvol in Europa (dure verplichting)

– Waterstof en elektriciteit: verre toekomst en wellicht enkel indien we nucleair aanvaarden

– Blijft over:

» Aardgas: alternatief in geval van crisis?

» Synfuels: op basis van steenkool, shale oil (voorraad zo groot als gewone olie)