Europejskie Centrum Transnarodowej Partycypacji / Newsletter 2016/01

Hans Baumlchle jest dyrektorem Gimnazjum Niemiecko-Fran-cuskiego w Saarbruumlcken wywiad został zarejestrowany w dniu 19022016 podczas konferencji specjalistycznej bdquoTwor-zenie sieci szkoł bez granicldquo

NT Pan Hans Baumlchle dyrektor Niemiecko-Francuskie-go Gimnazjum w Saarbruumlcken 20 lat niemiecko-fran-cuskiej kultury szkolnej

HB Już troszkę dłużej 54 lata W tym roku będzie to 55 lat A zatem szkoła została założona w 1961 roku czy-li dwa lata przed Traktatem Elizejskim W 2011 roku obchodziliśmy pięćdziesiąty jubileusz

NT Pięćdziesiąt lat szkoły niemiecko-francuskiej co wtedy najpierw przychodzi do głowy

Europejskie Centrum Transnarodowej Partycypacji

1 Wywiady Hans Baumlchle dyrektor Gimnazjum Niemiecko-Francuskiego w Saarbruumlcken Michael Christiansen nauczyciel w klasie europejskiej Szkoły im Friedricha Paulsena w Niebuumlll

2 Sprawozdania z projektoacutew Sprawozdanie z konferencji specjalistycznej bdquoTworzenie sieci szkoacuteł bez granicldquo 19-20022016 Pozarządowa pomoc Ukrainie

3 Nowości Zapowiedź przyjęcia adiunkta dr Matthiasa Buscha do Rady Naukowej Studium na zlecenie Europejskiego Centrum Transnarodowej Partycypacji

Treść

1 Wywiad z Hansem Baumlchle

Newsletter 2016 01

Szanowni Państwo

Cieszymy się że możemy Państwu zaprezentować pierwszy Newsletter Europejskiego Centrum Transnarodowej Partycypacji w tym roku Stoi on pod znakiem naszej konferencji specjalistycznej o tytule bdquoTworzenie sieci szkoacuteł bez granic - Rozwijanie i kształtowanie transnarodowych krajobrazoacutew edukacyjnych w europejskich regionach przygranicznychldquo ktoacutera odbyła się w dniach 19 i 20 lutego w Zamku Trebnitz Z tego powodu poza sprawo-zdaniem z konferencji znajdą Państwo w nim tym razem roacutewnież dwa wywiady przeprowadzone z referentami ktoacuterzy wzięli udział w konferencjiDodatkowo Przemysław Fenrych zda Państwu relację na temat naszej organizacji partnerskiej Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej (FRDL) i jej zaangażowania w budowę lokalnej partycypacji obywateli na UkrainieJak zawsze zachęcamy Państwa do kontaktu z nami w przypadku pytań życzeń lub sugestii i życzymy udanej lektury

Z poważaniemZespoacuteł Europejskiego Centrum Transnarodowej Partycypacji

Europejskie Centrum Transnarodowej Partycypacji Newsletter 2016 01

HB Co najpierw przychodzi do głowy Na pewno gdy sięgam pamięcią wstecz w moją przeszłość to teraz dziewięć lat to był to czas w ktoacuterym udało nam się ukształtować szkołę tak żeby na to miano zasługiwała Ponieważ - przez kilka dziesięcioleci - Francuzi i Niemcy co prawda przebywali w tej szkole pod jednym dachem ale były to dwa wydziały określane jako lsquoSectionsrsquo czyli całkowicie oddzielone wydziały niemieckie klasy fran-cuskie klasy i dopiero z czasem rozwinęło się to tak że w coraz większym stopniu także na zajęciach lekcyjnych spotykały się ze sobą francuskie i niemieckie uczenni-ce i uczniowie W chwili gdy objąłem swoją funkcję wprowadziłem pełną integrację to znaczy teraz razem w jednej klasie siedzą już dziesięcioletni i jedenastolet-ni młodzi Francuzi i Niemcy Na początek tylko na kilku przed-miotach czyli na zajęciach z języka obcego ktoacuter-ego się uczyli na angielskim wuefie muzyce i plastyce a od klasy oacutesmej mamy teraz kla-sy niemiecko-francuskie więc języki są podzielone w sposoacuteb roacutewnoprawny i teraz możemy rzeczywiście moacutewić o w pełni zintegrowanym gimnazjum nie-miecko-francuskim To jest to co najpierw przychodzi mi do głowy

NT To znaczy że każdy uczeń i uczennica w Pana szkole potrafi moacutewić obydwoma językami

HB Każdy uczeń i uczennica zna obydwa języki i opusz-cza szkołę jako osoba dwujęzyczna władająca nie-mieckim i francuskim ale ostatecznie osoby te są nawet trzy- i czterojęzyczne ponieważ uczniowie od początku uczą się roacutewnież angielskiego a od oacutesmej klasy także hiszpańskiego więc rzeczywiście są wielojęzyczni Natu-ralnie w języku partnera - w przypadku francuskiego nie moacutewimy już o języku obcym dokładnie tak jak dla Fran-cuzoacutew w naszej szkole niemiecki jest językiem partnera - uzyskują oni poziom C1

NT W naszym polsko-niemieckim regionie przygra-nicznym bariera językowa stanowi dla nas wielki pro-blem a u Państwa w szkole wydaje się to być dobrze uregulowane Jakie trudności występują poza tym

HB Bariera językowa jest początkowo najtrudniejszą barierą do pokonania Teraz w niemiecko-francuskim

regionie przygranicznym mamy wiele małżeństw dwu-narodowych więc dwujęzyczność po części występuje w chwili pojawienia się dziecka w szkole Ale naturalnie naszą misją jest sprawić też żeby dzieci jednojęzyczne stały się dwujęzycznymi To jest jedna trudność to jest co prawda długi proces uczenia się ale z pewnością nie jest to największa trudność w takim dwunarodowym przedsięwzięciu Inne trudności wynikają przede wszy-stkim z dużych roacuteżnic w obydwoacutech kulturach szkolnych Nawet jeśli Niemcy i Francja od dawna są zaprzyjaźnione i są uprzemysłowionymi europejskimi państwami to w działalności szkoacuteł i w systemach szkolnictwa występują znaczące roacuteżnice Zaczyna się to od roacuteżnic w okresie nau-czania w poszczegoacutelnych szkołach pięć lat podstawoacutewki we Francji cztery lata podstawoacutewki w Niemczech Osiem lat do matury w Niemczech a tylko siedem u Francuzoacutew

Francuzi mają trymestry my mamy semestry Inna jest relac-ja ucznia z nauczycielem inna koncepcja zajęć lekcyjnych inny rodzaj mierzenia wynikoacutew i to w wymiarze gdy jak już moacutewiłem wcześniej jest taka pełna inte-gracja są to nie tylko ucznio-wie ktoacuterzy jeszcze stosunkowo szybko przyzwyczają się do tego spotkania mamy także zinte-growane niemiecko-francuskie

grono rodzicoacutew Mamy wywiadoacutewki z niemieckimi i fran-cuskimi rodzicami i ich roacuteżnymi oczekiwaniami wobec szkoły Mamy w klasach dwunarodowe grono pedagogi-czne Praca w tym gronie odbywa się na roacuteżne sposoby i z mojego punktu widzenia najtrudniejsze zadanie w ostat-nich latach polegało na tym żeby uzyskać tu harmonię A harmonizacja w tym sensie oznacza dla mnie nie to że wszyscy będą maszerować roacutewnym krokiem lecz że każda osoba będzie potrafić odnaleźć się w swojej kul-turze Z drugiej strony my jako szkoła zlokalizowana w Niemczech jesteśmy związani niemieckimi uregulowani-ami i ustawami W trakcie długich dyskusji chodziło o to jak znaleźć kompromisy jak można żyć z tym mieszanym systemem a roacutewnocześnie odnaleźć się w tym wszy- stkim ze swoją kulturą

NT Wspomniał Pan teraz o roacuteżnych kulturach Czy są konflikty lub problemy ktoacutere nie wynikają z systemoacutew szkolnictwa i struktur administracyjnych w danym kraju lecz z narodowych stereotypoacutew i rasizmu


HB Nie Na to pytanie mogę jednoznacznie powiedzieć bdquoNieldquo To naturalnie wynika także z tego że szkoła ma bar-dzo długą tradycję Nie miałem też okazji doświadczyć tej szkoły w jej początkach Wiem naturalnie z historii - Kraj Saary najpierw po wojnie pozostawał pod administracją francuską nie było wiadomo dokąd zmierza Kraj Saary czy zostanie przyłączony do Fran-cji bądź do Republiki Federal-nej Niemiec Moja szkoła woacutew-czas to było Lyceacutee Franccedilais w zasadzie z celem nauczania Francuzoacutew żyjących w Kraju Saary i w tym okresie gdy nie było wiadomo w jakim kierun-ku będzie zmierzać Kraj Saary bardzo szybko bardzo wielu mieszkańcoacutew Saary ktoacuterzy posyłali swoje dzieci do tej szkoły z zamiarem aby dzie-ci uczyły się francuskiego ponieważ nie wiadomo było co się może zdarzyć Po referendum w 1955 roku nie chciałbym teraz moacutewić o rasizmie ale były jak najbar-dziej pewne animozje ze strony mieszkańcoacutew Saary wobec Francuzoacutew Była nawet faza trwająca rok może dwa gdzie dzieciom mieszkańcoacutew Saary zabraniano za-pisywania się do tego Lyceacutee-Franccedilais Ale potem bardzo szybko w 1959 roku pojawił się pomysł żeby założyć gim-nazjum niemiecko-francuskie ktoacutere faktycznie powstało w 1961 roku I wtedy zaczęło się to codzienne wspoacutelne życie uważam zresztą że spotkania stanowią klucz do niwelowania stereotypoacutew i fałszywego obrazu sąsiadoacutew

To udało się przez te lata zupełnie przezwyciężyć Nie stwierdzam w naszej szkole jakichkolwiek elementoacutew rasistowskich Tego nie mamy jesteśmy zresztą szkołą wielokulturową Mamy ucznioacutew z 24 krajoacutew Mamy także bardzo dużo dzieci z Afryki frankofońskiej mamy

dzieci z frankofońskiej Afryki Poacutełnocnej z Maghrebu A zatem muzułmanoacutew katolikoacutew laickich Francuzoacutew I wszystko funkcjonu-je bardzo dobrze

NT Ostatnie pytanie gdyby moacutegł Pan sobie życzyć dla swo-jej szkoły w niemiecko-fran-cuskim regionie przygranicz-nym to co by to było HB Jeśli moacutegłbym sobie

czegoś życzyć to tego żeby jeszcze więcej dzieci względnie rodzicoacutew niemieckojęzycznych wyłącznie niemieckojęzycznych decydowało się na tę szkołę Obecnie w Kraju Saary lansowana jest przez rząd tak zwana strategia francuska Celem rządu krajowego jest osiągnąć w Kraju Saary dwujęzyczność w obrębie jedne-go pokolenia czyli w ciągu trzydziestu lat Do tego jak sądzę prowadzi jeszcze daleka droga i życzyłbym sobie abyśmy mogli tu odegrać jeszcze silniejszą rolę

NT Bardzo dziękuję za rozmowę

Rozmowę przeprowadził Nikolaus Teichmuumlller

Michael Christiansen jest nauczycielem w klasie europe-jskiej Szkoły im Friedricha Paulsena w Niebuumlll Wywiad został przeprowadzony w dniu 19022016 w ramach kon-ferencji specjalistycznej bdquoBudowa sieci szkoacuteł bez granicldquo

NT Michael Christiansen ze Szkoły im Friedricha Paulsena w Niebuumlll dzisiaj na konferencji specja-listycznej ldquoTworzenie sieci szkoacuteł bez granicrdquo przed-stawia Pan swoją szkołę Zechciałby Pan powiedzieć co nieco o swojej szkole w regionie przygranicznym Jak wygląda życie w klasie w społeczności szkolnej w gronie nauczycielskim

MC Wszyscy ktoacuterzy przychodzą do nas z zewnątrz moacutewią że nasi uczniowie są dobrzy że w przeważającej mierze pochodzą z troskliwych rodzin To dotyczy także szkoły w Tondern Mentalność kultury są podob-ne mimo granicy A większość kolegoacutew - nawet jeśli początkowo reagują szokiem gdy słyszą że muszą wyjechać do Niebuumlll na prowincję - chętnie tam potem zostają lub z rozrzewnieniem wspominają czasy w Nie-buumlll gdy zostaną przeniesieni Dotyczy to także Ton-dern o ile dobrze kojarzę

NT Czy Tondern leży bezpośrednio przy granicy

Wywiad z Michaelem Christiansenem

MC Tak obydwie miejscowości leżą w oddaleniu 22 ki-lometroacutew Tondern jest trochę bliżej granicy A łączy je droga federalna po stronie niemieckiej i droga krajowa po stronie duńskiej Można bez problemu poruszać się w jedną i w drugą stronę I jest jeszcze połączenie kole-jowe

NT A grono uczniowskie ma proporcje poacuteł na poacuteł czy jaki jest skład MC W klasie kooperacyjnej rozpoczynającej się od 11 roku i prowadzącej do nie-mieckiej i duńskiej matury na papierze jest tak że kla-sa powinna składać się w połowie z ucznioacutew niemie-ckich a w drugiej połowie z ucznioacutew duńskich W rzeczywistości jednak do tej pory najczęściej zdarzało się tak że duński kontyn-gent liczył niewielu ucz-nioacutew ktoacuterzy zresztą mieszkali w Danii Większą część stanowiła młodzież z mniejszości duńskiej ktoacutera za-mieszkuje w Niemczech ale do 10 klasy uczęszczała do duńskojęzycznych szkoacuteł mniejszości Dlatego od zawsze była to klasa mieszana pod względem językowym tyl-ko miejsca zamieszkiwania ucznioacutew były rozłożone nieroacutewnomiernie

NT Co można powiedzieć o takiej klasie Jak się to przejawia MC Jest to zawsze mieszane grono nauczycieli w ktoacute-rym tym drugim językiem moacutewi się na roacuteżnym pozio-mie albo po angielsku ktoacutery na niektoacuterych przedmio-tach jest językiem wykładowym Zajęcia lekcyjne oraz więzi społeczne same w sobie są już specyficzne ze względu na roacuteżne pochodzenie i kulturę szkolną Wie-dza przedmiotowa ktoacuterą uczniowie wnoszą do tych klas jest roacuteżna w językach kompetencje i metody pra-cy często się roacuteżnią Na początku jest to zawsze bardzo kolorowa gromada Na końcu także ciągle jeszcze jest to kolorowa gromada ktoacutera jednak mocno się zrosła i wszyscy naprawdę wszyscy uczniowie także wiele lat poacuteźniej dzisiaj jeszcze moacutewią że było to bardzo sz-czegoacutelne doświadczenie i że nauczyli się o wiele więcej niż dałoby się przekazać na zajęciach lekcyjnych Najl-

epiej można to opisać jako kompetencje kulturowe Przykładem tego jest to co opowiedziała mi kiedyś pew-na matka - potrafiła rozpoznać po stylu ubioru czy jej coacuterka wychodzi na imprezę duńską czy niemiecką I to wszystko odrobinę wpływa także na te rodziny Także w poacuteźniejszej drodze życiowej ucznioacutew można zobaczyć że uzyskali w tej klasie umiejętności ktoacuterych nie było w programie nauczania a ktoacutere powodują że są oni zdolni do pewnego poruszania się w obydwoacutech kulturach i w obydwoacutech kulturach pracy w większym stopniu niż inne

osoby Programy nauczania w ramach koncepcji klasy poskładaliśmy z programoacutew niemieckich z duńskich - duńskie ministerstwo miało ścisłe zalecenia co do ta-kich przedmiotoacutew jak język duński i historia - oraz z pro-gramoacutew nauczania szkoacuteł eu-ropejskich np dla biologii To zatem też był kolorowy zestaw

NT A klasy nazywają się bdquoeuropejskieldquo MC Tak tak się pierwotnie nazywały Z czasem aby zwiększyć atrakcyjność dla ucznioacutew duńskich nadaliśmy im inną nazwę Następnie miała nazwę bdquoklasa międzynarodowaldquo ale w regionie i w gronie pedagogi-cznym w zwykłych sytuacjach pozostała klasa europe-jska

NT Jeśli już jesteśmy przy tej nazwie czym jest Euro-pa w niemiecko-duńskim regionie przygranicznym MC Tak tam ludzie mają na to roacuteżne poglądy defi-nicje Dla wielu Duńczykoacutew Europa prawdopodobnie to głoacutewnie nieograniczona możliwość przekroczenia granicy w celu zakupu alkoholi i słodyczy w handlu przygranicznym w Niemczech Dla Niemcoacutew jest to możliwość korzystania z domkoacutew letnich bez żadnych kontroli albo ogoacutelnie urlop w Skandynawii Dla osoacuteb starszych jest to być może w mniejszym stopniu Euro-pa a w większym sam region przygraniczny oraz fakt że starsze pokolenie na południe i na poacutełnoc od granicy ciągle zachowuje pewne tradycje ktoacutere są takie same albo to że dialektem Plattdeutsch (dolnoniemieckim) moacutewi się jeszcze na poacutełnoc od granicy a Plattdaumlnisch (południowojutlandzkim) na południe od niej To



W dniach 19 i 20 lutego 2016 roku na Zamku Trebnitz odbyła się konferencja specjalistyczna bdquoTworzenie sieci szkoacuteł bez granicrdquo ndash Rozwijanie i kształtowanie transnaro-dowych krajobrazoacutew edukacyjnych w europejskich regi-onach przygranicznych Liczni uczestnicy i uczestniczki oraz referenci i referentki przeżyli ciekawą konferencję

ponieważ spotkało się tam wielu roacuteżnych przedstawi-cieli polsko-niemieckiego krajobrazu edukacyjnego z przedstawicielami z innych regionoacutew przygranicznych i umożliwiła ona zaroacutewno wymianę doświadczeń jak roacutewnież zaoferowała przestrzeń do poszukiwania part-neroacutew do wspoacutełpracy oraz pomysłoacutew na projekty Ak-

ciągle jeszcze taki typowy europejski obszar bdquomisz-maszldquo ktoacutery naturalnie jak wszystkie inne europejskie obszary przygraniczne także ucierpiał na skutek nac-jonalizmu i najwyraźniej znoacutew coraz mocniej na tym cierpi Ale naturalnie mieliśmy też nadzieję że poprzez klasę europejską także przyczynimy się do ponownego ożywienia tej mieszanej kultury Czy do tego faktycznie dojdzie poacuteki co śmiem wątpić

NT Jakie są w tej chwili głoacutewne trudności MC Ciągle jeszcze jak od początku brak zainteresowania po stronie duńskiej wśroacuted u-cznioacutew duńskich Nadal tak jest i tym trudniej jest utworzyć taką klasę po stronie niemieckiej Ilu ludzi ktoacuterzy nie zajmują się tym tak intensywnie w takiej sytuacji chętnie od razu zada pytanie o sens ldquoTak ale jeśli siedzi tam 20 Niemcoacutew i tylko 4 Duńczykoacutew to przecież to nie ma żadnego sensu prawdardquo - Jeśli ktoś sam nie uczy w tej klasie to z zewnątrz trudno dostrzec że mimo to ma to wielki sens żeby nadal tworzyć takie klasy To nadal jest ta głoacutewna trudność A także to że wśroacuted nauczy-cieli po obydwoacutech stronach nie u wszystkich brakuje wyraźnej świadomości wymiaru historycznego i aktual-nego wymiaru politycznego ktoacutery naturalnie zawsze w takiej klasie jest obecny To także jest problem

NT Jeśli moacutegłby Pan życzyć sobie czegoś dla swojej szkoły oraz regionu przygranicznego to co by to było

MC Instytucjonalizacja tej klasy wspierana przez mini-sterstwa po obydwoacutech stronach Czyli uniezależnienie od tego czy zgłosiło się tylko 12 ucznioacutew duńskich czy tylko 8 lub tylko 4 lecz pojmowanie tego po prostu jako troskę o dalszy byt europejskiego regionu przygranicz-nego Klasa jest po prostu tworzona a wszyscy ktoacuterzy chcą się zapisać są mile widziani Tak jak jest oczywi-ste że matematyki naucza się do 13 klasy nawet jeśli dobrowolnie być może nie zgłosi się zbyt wiele osoacuteb

albo jak w przypadku pływalni ktoacutere się prowadzi nawet jeśli nie zawsze jest to ekonomi-czne w naszej przestrzeni o słabych strukturach tak też tego rodzaju klasa powinna być tworzona i finansowana przez społeczeństwo przez obydwa społeczeństwa duńskie i nie-mieckie Przynajmniej jednak a szczegoacutelnie w obecnych cza-

sach gdy nacjonalizm znoacutew podnosi swoacutej obrzydliwy łeb we wszystkich szkołach w naszym regionie przygra-nicznym należy czynić jeszcze więcej po to by stworzyć świadomość że właśnie regiony przygraniczne z ich kul-turowymi przecięciami stanowią coś typowo europejs-kiego coś co Europę czasami czyni męczącą ale o wiele częściej ciekawą i bogatą

NT Bardzo dziękuję


2 Sprawozdania z projektoacutew

Sprawozdanie z konferencji specjalistycznej bdquoTworzenie sieci szkoacuteł bez granicldquo 19-20022016


torzy edukacji szkolnej i pozaszkolnej z europejskich regionoacutew przygranicznych dyskutowali o modelach najlepszych praktyk oraz możliwościach dostoso-wania profilu swoich szkoacuteł oraz transnarodowych kooperacji tak aby mogły one wspoacutelnie kształtować przestrzeń kulturową polityczną i gospodarczą w swoim regionie przygra-nicznym

Celem konferencji było ukazanie transnarodowych krajobrazoacutew edukacyjnych w roacuteżnych regionach przy-granicznych Europy poz-nanie dobrych przykładoacutew udanej transnarodowej pracy edukacyjnej i wspoacutel-na dyskusja o trudnościach i możliwościach działań oraz o specyfice określo-nych regionoacutew Aktualne wy-darzenia polityczne jak dyskusja o anulowaniu układu z Schengen kwestia otwartych granic i postawy wobec konsekwencji polityki migracyjnej i azylowej w Europie a także narodowa polityka edukacyjna stanowiły przed-miot rozważań w ramach roacuteżnych warsztatoacutew oraz wygłaszanych referatoacutew

Chodziło przy tym o praktyczne otwarcie perspektywy na zagadnienia transnarodowe na płaszczyźnie zajęć dydaktycznych szkolnej codzienności i kooperacji po-nadszkolnych Po powitaniu przez dyrektora Stowa-rzyszenia Zamek Trebnitz Centrum Edukacji i Spotkań Dariusa Muumlllera oraz inspirujących słowach Michaela Mildenbergera (Kancelaria Państwowa Brandenburgii refe-rent ds wspoacutełpracy z Polską) oraz Jarosława Brodowskiego (Polsko-Niemiecka Wspoacutełpraca Młodzieży) adiunkt Politechniki w Kaiserslautern dr Matthias Busch otworzył konferencję wykładem bdquoEuropejskie regiony przygrani-czne w drodze do transnarodo-wego krajobrazu edukacyjnegordquo Bardzo sugestywnie pokazano że regiony przygraniczne w Europie można w dziedzinie polityki eduka-cyjnej pojmować jako laboratoria

umożliwiające budowanie eu-ropejskich sieci w codziennym życiu społecznym uczennic i ucznioacutew rodzicoacutew oraz nau-czycieli Wspoacutelne transnaro-dowe krajobrazy edukacyjne oferują możliwości i szanse uczenia się ktoacutere otwierają

konkretne atuty lokalizacyjne w zakresie działania w polityce edukacyjnej o ile zostaną one dostrzeżone

Następnie odbyło się łącznie sześć warsztatoacutew podczas ktoacuterych uczestniczki i uczestnicy konferencji dyskutowali z referentkami i re-ferentami ktoacuterzy przedstawiali przykłady autentycznej transgra-

nicznej szkolnej i pozaszkolnej praktyki edukacyjnej w Europie Hans Baumlchle dyrektor Gimna-zjum Niemiecko-Francuskiego w Saarbruumlcken przedstawił 55 lat nie-miecko-francuskiej kultury szkolnej Dyrektor Volker Staudt przedstawił bliskie geograficznie ale bardzo roacuteżne pod względem koncepcji Niemiecko-Luksem-burskie Liceum Schengen jako transnarodowy projekt modelowy z Euroregionu Saar-Lor-Lux Jak funkcjonu-je wspoacutelne uczenie się w niemiecko-duńskim regio-nie przygranicznym w klasach europejskich wyjaśniał Michael Christiansen ze szkoły im Friedricha Paulse-na w Niebuumlll Polsko-niemiecki region przygraniczny reprezentowała Regina Metz dyrektorka Szkoły Euro-

pejskiej w Loumlcknitz Pani Kornelia Kurowska pokazała na przykładzie Stowarzyszenia Wspoacutelnota Kulturowa Borussia OlsztynAllenstein jak historyczny i kul-turowy obszar przygraniczny na Warmii i Mazurach może stać się wspoacutelnie kształtowaną przestrzenią interkulturową Jak lokalne projekty partycypacyjne między Polską Białorusią i Ukrainą mogą prowadzić do

rzeczywistych kontaktoacutew pokazał Sergey Lapshin ze Stowarzyszenia Genius Loci ndash Duch Miejsca w Rudzie Śląskiej

Po dyskusji panelowej pod tytułem bdquoTransnaro-dowe kooperacje między okolicznościowymi prze-mowami a codziennościąrdquo podczas ktoacuterej referentki

i referenci warsztatoacutew dyskutowali o ak-tualnych szansach transnarodowych kra-jobrazoacutew edukacyjnych pierwszy dzień konferencji dobiegł końca przy wspoacutelnej kolacji i programie muzycznym

Sobota stała całkowicie pod znakiem polsko-niemieckiego regionu przygrani-cznego Najpierw Nikolaus Teichmuumlller przedstawił projekt bdquoTransli-mesrdquo z jego koncepcją i pla-nem Następnie praca toczyła się w grupach roboczych w ramach ktoacuterych omawiano poszczegoacutelne wycinki pra-cy projektowej z nauczyciel-kami i nauczycielami oraz dyrektorkami i dyrektorami szkoacuteł ldquoTranslimesrdquo Podczas gdy jedna grupa zajmowała się tematem profilu szkoły transnarodowej i konkretną pracą nad programem szkoły w szkołach przygranicznych w innej grupie roboczej rozmawiano o wspieraniu regionalnych kompetencji europejskich i uczeniu interkulturowym w nauczaniu przedmiotowym prezentując w szczegoacutelności roacutewnież materiały dydaktyczne i metody opracowywania zajęć lekcyjnych Trzecia grupa robocza zajmowała się zakre-sem tematycznym rozciągającym się na partnerstwa i projekty kooperacji między podmiotami edukacji szkol-nej i pozaszkolnej

Podczas ldquorynku możliwościrdquo swoje oferty i profile mogły prezentować szkoły a instytucje wspierające i organizacje transnarodowego krajobrazu edukacyjne-

go mogły się promować i uzyskać informacje o aktu-alnych kryteriach udzielania wsparcia Podczas końcowej dyskusji panelowej Iwo-na Kowalczyk (Euroregion Pomerania) Antje Sember (Federalne Ministerstwo do spraw Rodziny Osoacuteb Star-szych Kobiet i Młodzieży) i Jarosław Brodowski (PNWM)

wymieniali opinie na temat możliwości wspierania i per-spektyw transnarodowej pracy edukacyjnej w Europie

Darius Muumlller zakończył konferencję ukazując perspektywę Europy regionoacutew przygranicznych ktoacutere jak uważa można kształtować jedynie posiadając wiel-kie idee długi oddech oraz robiąc to małymi krokami W drodze do transnarodowych krajobrazoacutew edukacyj-nych należałoby nawzajem korzystać z poczynionych doświadczeń a roacutewnocześnie spoglądać na warunki i potencjały każdego regionu przygranicznego nie zapominając o jego specyfice

Nikolaus Teichmuumlller

Konferencja specjalistyczna została przygotowana w ra-mach projektu bdquoTranslimesrdquo W ramach tego projektu pięć polskich i niemieckich szkoacuteł z regionu przygranicznego opracowywało własne profile szkoacuteł transnarodowych włączające sąsiadoacutew z drugiej strony granicy w życie własnej szkoły poprzez kooperacje i spotkaniaTutaj znajdą Państwo więcej informacji na temat bdquoTrans-limesldquo


Pozarządowa pomoc Ukrainie

Artykuł Przemysława Fenrycha z naszej organizacji part-nerskiej Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej

Na Ukrainie toczy się wojna ndash to wiedzą wszyscy Ros-ja zabrała Ukrainie przemocą i podstępem Krym teraz wspiera zamęt we wschodnich obwodach Nowe władze wybrane po bdquoRewolucji Godnościrdquo (tak się tu nazywa przewroacutet po krwawych wydarzeniach na kijowskim Majdanie) deklarują gotowość reform i rzeczywiście choć powoli i mało konsekwentnie to jednak refor-

my te przeprowadzają Szczecińskie Centrum Szko-leniowe FRDL wspiera reformy decentralizujące kraj wspoacutełpracując przede wszystkim ze społecznościami lokalnymi w małych miastach i wioskach

Założenie jest proste nawet jeśli Rada Najwyższa Ukrai-ny uchwali genialne prawo samorządowe to pozostanie ono martwe i nieskuteczne jeśli na prowincji nie będzie ludzi gotowych je wcielać i wiedzący jak to robić To nasze polskie a zarazem FRDL-owskie doświadczenie


z lat 90-tych gdy Fundacja wspomagała w polskich gminach trudne początki samorządności Projekt bdquoKlu-by dialogu obywatelskiego Obywatelskie wsparcie reformy samorządowej w Ukrainierdquo szczecińskie Cen-trum Szkoleniowe FRDL realizuje wspoacutelnie z czerkaskim oddziałem Instytutu Demokracji im Pyłypa Orlyka To już piętnasty rok wspoacutełpracy i osiemnasty realizowa-ny wspoacutelnie projekt Tym razem do-towany przez Fundację Solidarności Międzynarodowej w ramach bdquoPolsko-Kanadyjskiego Programu Wsparcia Demokracjirdquo Partnerzy tworzą w 14 małych miastach ukraińskich Kluby Dialogu Obywatelskiego ndash trochę na wzoacuter polskich Komitetoacutew Obywatelskich trochę sieci organizacji pozarządowych wspoacutełpracujących dzisiaj z samorządami

Sukcesy kluboacutew budzą szacu-nek ndash wymieńmy tylko niektoacutere - Oto Pyriatyn miasto na Połtawszczyźnie Inspiratora-mi klubu są władze miasta w klubowej aktywności nie poprzestają na słowach Klub realizuje konkretne kon-sultacje społeczne a ostatnie dzieło klubu to budżet partycypacyjny Będzie funkcjonował już w roku 2016 - Domaniwka w obwodzie mikołajowskim To w zasad-zie duża wieś choć zarazem siedziba władz rejonu Tutaj klub realizował dwa programy cykl dyskusji i negocjacji w sprawie łączenia gromad (ostatnia narada była na temat dlaczego nam się nie udało połączyć) oraz pro-gram małych grantoacutew bdquoDomaniwka własnymi rękomardquo - W Terniwce koło Pawłogradu klub postanowił pracować w społeczności szkolnej zebrali się razem nauczyciele dyrektorzy rodzice i młodzież Okazało się że są przestrzenie ważne dla wszystkich i możliwe do rozwiązania Jak choćby dożywianie dziecihellip - Choroszewe pod Charkowem ndash tu sukces jest innej natury W tej wiosce nigdy żadne obywatelskie debaty nie miały miejsca Wszystkie proacuteby kończyły się kłoacutetnią i rozejściem się do domoacutew Tej jesieni spotkali się już pięć razy jeden z uczestnikoacutew został głową wsi rozmawiają coraz konkretniej - Klub w Boryspolu koordynuje konsultacje społeczne (ostatnio na temat ocieplenia budynkoacutew) Klub w Switłowodsku prowadzi obywatelskie szkolenia na te-mat budowania dobrych relacji między urzędem a oby-watelami Nie ma tu miejsca by opowiadać o wszystkich klubach więc jeszcze tylko Dawidoacutew pod Lwowem

Lider klubu nie bardzo moacutegł się dogadać z miejscowy-mi władzami A pomysłoacutew miał sporo w ramach klubu skutecznie je realizował a to sprzątanie wokoacuteł pomni-ka na święto konstytucji Ukrainy a to festiwal sernika W klubie zgromadził ekipę głoacutewnie młodą wystartował

w październikowych wyborach ihellip został najmłodszym głową wsi na Ukrainie Ma 21 lat ndash warto obejrzeć filmik z jego udziałem opowiada w nim także o klubie

Kluby Dialogu Obywatelskiego to nie jedyny w tym roku projekt szczecińskiej FRDL na Ukrainie Ośrodek realizuje z tym samym

partnerem projekt adresowany do wsi w obwodzie czer-kaskim W ramach projektu bdquoMikroprzedsiębiorczość wiejska na Ukrainie Kreowanie nowych źroacutedeł finanso-waniardquo (dotacja MSZ w ramach Polskiej Pomocy 2015) powstają w 14 wioskach obwodu czerkaskiego oferty dla turystoacutew z dużych miast Ukraińska kultura zbudo-wana jest głoacutewnie na tradycji wiejskiej jednak tragedie kolektywizacji Wielkiego Głodu a teraz opanowania ziem przez wielkich oligarchoacutew spowodowały że dotar-cie do autentycznej tradycji wiejskiej nie jest łatwe Stro-na polska dostarcza zatem

doświadczenie programu odnowy wsi wiejscy liderzy na Ukrainie podchwytują pomysł i już przyjmują wy-cieczki szkolne organizowane przez biura turystyczne Zainteresowani nauką przez zabawę i przygodę mogą zatem zapolować na mamuta w Meżyryczu (znaleziono tam przed laty pozostałości osady łowcoacutew mamutoacutew) mogą uczestniczyć w bdquoZiemniaczanych zabawachrdquo w Gołowkiwce położonej na wzgoacuterzach nad Chłodnym Jarem mogą w Zernolendzie (wioska Iwkiwcy) poznać pracę rolnika od zasiania do zmielenia zboża w odno-wionym wiatraku mogą w Subotowie uczestniczyć w tradycyjnych wiejskich grach i zabawach sprzed stule-cia (spisał je mieszkający tu na przełomie XIX i XX w ks Hruszewskij) Przykłady można mnożyć ndash a co ważne przy okazji tych działań nastawionych w końcu także na zarobek integruje się lokalna społeczność czuje się ważna buduje społeczeństwo obywatelskie I o to chodzi

Więcej informacji na temat Fundacji Rozwoju DemokracjiLokalnej znajdą Państwo na stronie wwwfrdlorgpl

Witamy pana adiunkta dr Matthi-asa Buscha jako nowego członka Rady Naukowej Europejskiego Centrum Transnarodowej Partycy-pacji Pan dr Busch od lat jest ściśle związany z Zamkiem Trebnitz w ramach teoretycznej i praktycz-nej pracy edukacyjnej w polsko-niemieckim regionie przygranicz-nym Obok wielu innych to takie projekty jak Agora Młodzieży Ter-ra Transoderana Mission Diversitya także Europejskie Centrum Transnarodowej Partycy-pacji bazują na koncepcyjnej strukturalnej i merytory-cznej wspoacutełpracy z panem dr Buschem

Jako kierownik projektu bdquoTranslimes - Szkoła w regio-nie przygranicznymldquo od 2014 roku odgrywa czynnie wiodącą rolę w rozwoju szkoacuteł transnarodowych a swoim wykładem na temat bdquotransnarodowych krajob-razoacutew edukacyjnychldquo podczas konferencji specjalisty-cznej bdquoTworzenie sieci szkoacuteł bez granicldquo ukazał szanse i potencjał rozwojowy europejskich regionoacutew przygrani-cznych

Po drugim egzaminie państwo-wym i wspoacutełpracy naukowej z Wydziałem Pedagogicznym Uni-wersytetu w Hamburgu w dzied-zinie nauk społecznych od 2007 do 2011 roku nastąpiły cztery lata działalności dydaktycznej w roli nauczyciela mianowanego przy Niemiecko-Luksemburskim Liceum Schengen w Perl (Saara) w takich przedmiotach jak nau-ki społeczne (historia wiedza o

społeczeństwie geografia) język niemiecki

Od listopada 2014 roku jest wykładowcą w ramach do-skonalenia i kształcenia nauczycieli stażystoacutew dla In-stitut de Formation de lrsquoEgraveducation nationale oraz Cen-trum Kształcenia Obywatelskiego w Luksemburgu W kwietniu 2015 roku obronił doktorat na temat bdquoWiedza o ustroju społecznym w Republice Weimarskiej - gene-za dydaktyki przedmioturdquo i od listopada 2015 roku objął stanowisko adiunkta na Wydziale Dydaktyki Kształcenia Obywatelskiego na Politechnice w Kaiserslautern

Cieszymy się na dalszą wspoacutełpracę


Studium na zlecenie ECTP

bdquoW ramach konferencji spec-jalistycznej ldquoTworzenie sieci szkoacuteł bez granicrdquo Jana Matzdorf przekazała swoje studium zreali- zowane na zlecenie Europejs-kiego Centrum Transnarodo-wej Partycypacji ldquoPostrzeganie i obrazowa reprezentacja oto-czenia w małych ojczyznach u dzieci niemieckich i pols-kich w regionie przygranicz-nym nad Odrąldquo ktoacutere z powo-dzeniem obroniła jako pracę magisterską na Uniwersytecie Humboldtoacutew w Berlinie ldquoCieszymy się bardzo że młodzi naukowcy interesują się kwestiami wspoacutełistnienia społeczeństw obywatelskich w polsko-niemieckim regionie przygranicznym Po-

przez swoje badania wspierają oni naszą pracę edukacyjną w praktycerdquo powiedział Nikolaus Teichmuumlller kierownik nau-kowy Centrum

Zainteresowane osoby mogą zapoznać się z pracą magisterską w Archiwum Trans-narodowej Partycypacji Zamku Trebnitzrdquo

Jeśli chcą Państwo skorzystać ze zbioroacutew Archiwum Transnarodowej Partycypacji proszę to zgłosić pod adresem empfangschloss-trebnitzde lub telefonicznie pod nr 0049 33477 5190

3 Nowości

Zapowiedź przyjęcia adiunkta dr Matthiasa Buscha do Rady Naukowej


copy 2016 Europejskie Centrum Transnarodowej Partycypacji wwwparticipation-transnationaleu

Impressum

Dofinansowanie

W skład Europejskiego Centrum Transnarodowej Partycypacji wchodzą następujący partnerzy

Stowarzyszenie Zamek Trebnitz Centrum Edukacji i Spotkań (Schloszlig Trebnitz Bildungs- und Begegnungszentrum e V)Platz der Jugend 615437 Muumlncheberg OT TrebnitzTel 0049 33477 5190 faks 004933477 51915E-mail empfangschloss-trebnitzdewwwschloss-trebnitzde

Zdjęcia autorstwa Tobiasa Tanzyna (poza zdjęciem w artykule bdquoPozarządowa pomoc Ukrainieldquo)

Zespoacuteł Szkoacuteł BoleszkowiceEuropaschule Forst (Szkoła Europejska w Forst)


HB Co najpierw przychodzi do głowy Na pewno gdy sięgam pamięcią wstecz w moją przeszłość to teraz dziewięć lat to był to czas w ktoacuterym udało nam się ukształtować szkołę tak żeby na to miano zasługiwała Ponieważ - przez kilka dziesięcioleci - Francuzi i Niemcy co prawda przebywali w tej szkole pod jednym dachem ale były to dwa wydziały określane jako lsquoSectionsrsquo czyli całkowicie oddzielone wydziały niemieckie klasy fran-cuskie klasy i dopiero z czasem rozwinęło się to tak że w coraz większym stopniu także na zajęciach lekcyjnych spotykały się ze sobą francuskie i niemieckie uczenni-ce i uczniowie W chwili gdy objąłem swoją funkcję wprowadziłem pełną integrację to znaczy teraz razem w jednej klasie siedzą już dziesięcioletni i jedenastolet-ni młodzi Francuzi i Niemcy Na początek tylko na kilku przed-miotach czyli na zajęciach z języka obcego ktoacuter-ego się uczyli na angielskim wuefie muzyce i plastyce a od klasy oacutesmej mamy teraz kla-sy niemiecko-francuskie więc języki są podzielone w sposoacuteb roacutewnoprawny i teraz możemy rzeczywiście moacutewić o w pełni zintegrowanym gimnazjum nie-miecko-francuskim To jest to co najpierw przychodzi mi do głowy

NT To znaczy że każdy uczeń i uczennica w Pana szkole potrafi moacutewić obydwoma językami

HB Każdy uczeń i uczennica zna obydwa języki i opusz-cza szkołę jako osoba dwujęzyczna władająca nie-mieckim i francuskim ale ostatecznie osoby te są nawet trzy- i czterojęzyczne ponieważ uczniowie od początku uczą się roacutewnież angielskiego a od oacutesmej klasy także hiszpańskiego więc rzeczywiście są wielojęzyczni Natu-ralnie w języku partnera - w przypadku francuskiego nie moacutewimy już o języku obcym dokładnie tak jak dla Fran-cuzoacutew w naszej szkole niemiecki jest językiem partnera - uzyskują oni poziom C1

NT W naszym polsko-niemieckim regionie przygra-nicznym bariera językowa stanowi dla nas wielki pro-blem a u Państwa w szkole wydaje się to być dobrze uregulowane Jakie trudności występują poza tym

HB Bariera językowa jest początkowo najtrudniejszą barierą do pokonania Teraz w niemiecko-francuskim

regionie przygranicznym mamy wiele małżeństw dwu-narodowych więc dwujęzyczność po części występuje w chwili pojawienia się dziecka w szkole Ale naturalnie naszą misją jest sprawić też żeby dzieci jednojęzyczne stały się dwujęzycznymi To jest jedna trudność to jest co prawda długi proces uczenia się ale z pewnością nie jest to największa trudność w takim dwunarodowym przedsięwzięciu Inne trudności wynikają przede wszy-stkim z dużych roacuteżnic w obydwoacutech kulturach szkolnych Nawet jeśli Niemcy i Francja od dawna są zaprzyjaźnione i są uprzemysłowionymi europejskimi państwami to w działalności szkoacuteł i w systemach szkolnictwa występują znaczące roacuteżnice Zaczyna się to od roacuteżnic w okresie nau-czania w poszczegoacutelnych szkołach pięć lat podstawoacutewki we Francji cztery lata podstawoacutewki w Niemczech Osiem lat do matury w Niemczech a tylko siedem u Francuzoacutew

Francuzi mają trymestry my mamy semestry Inna jest relac-ja ucznia z nauczycielem inna koncepcja zajęć lekcyjnych inny rodzaj mierzenia wynikoacutew i to w wymiarze gdy jak już moacutewiłem wcześniej jest taka pełna inte-gracja są to nie tylko ucznio-wie ktoacuterzy jeszcze stosunkowo szybko przyzwyczają się do tego spotkania mamy także zinte-growane niemiecko-francuskie

grono rodzicoacutew Mamy wywiadoacutewki z niemieckimi i fran-cuskimi rodzicami i ich roacuteżnymi oczekiwaniami wobec szkoły Mamy w klasach dwunarodowe grono pedagogi-czne Praca w tym gronie odbywa się na roacuteżne sposoby i z mojego punktu widzenia najtrudniejsze zadanie w ostat-nich latach polegało na tym żeby uzyskać tu harmonię A harmonizacja w tym sensie oznacza dla mnie nie to że wszyscy będą maszerować roacutewnym krokiem lecz że każda osoba będzie potrafić odnaleźć się w swojej kul-turze Z drugiej strony my jako szkoła zlokalizowana w Niemczech jesteśmy związani niemieckimi uregulowani-ami i ustawami W trakcie długich dyskusji chodziło o to jak znaleźć kompromisy jak można żyć z tym mieszanym systemem a roacutewnocześnie odnaleźć się w tym wszy- stkim ze swoją kulturą

NT Wspomniał Pan teraz o roacuteżnych kulturach Czy są konflikty lub problemy ktoacutere nie wynikają z systemoacutew szkolnictwa i struktur administracyjnych w danym kraju lecz z narodowych stereotypoacutew i rasizmu

















































































3 Nowości




Impressum

Dofinansowanie





















































































3 Nowości




Impressum

Dofinansowanie








































































3 Nowości




Impressum

Dofinansowanie
































































3 Nowości




Impressum

Dofinansowanie



















































3 Nowości




Impressum

Dofinansowanie








































3 Nowości




Impressum

Dofinansowanie


























3 Nowości




Impressum

Dofinansowanie

















3 Nowości




Impressum

Dofinansowanie







Impressum

Dofinansowanie





Documents

Europejskie Centrum Transnarodowej Partycypacji / Newsletter 2016/01