Bajramovi Jasmin 426 akinovi Faruk Kedi Adis Kapi Admir

Zajedniko trite je jo vii oblik ekonomske integracije od carinske unije, jer osim to ima sve karakteristike carinske unije, ovaj oblik integracije ukljuuje i ukidanje svih oblika ogranienja u kretanju kapitala i radne snage zemalja lanica. Najznaajniji oblik zajednikog trita je bila Evropska ekonomska zajednica u svojoj prvoj fazi (1957-1970. godine), kada je naziv ove integracije bio Zajedniko evropsko trite. Evropska ekonomska zajednica (EEZ) je nastala proirenjem Zajednikog evropskog trita sa Zajednicom za ugalj i elik. Osnivai Zajednice za ugalj i elik su est zemalja, koje se smatraju inicijalnim osnivaima dananje Evropske unije, a stvorena je 1953. godine. Primer zajednikog trita meu zemljama u razvoju je ekonomska integracija Centralno amerikog zajednikog trita (Central American Common market)

Ekonomska unija, ukljuuje sve oblike i karakteristike u istupanju prema treim zemljama kao i integracije zajednikog trita, sa tim to se ukljuuju i druga ekonomska ali i politika i bezbednosna pitanja, zajedniko nastupanje u oblasti ekonomske i monetarne politike, zajedniki stav u vezi sa voenjem politike u industriji, energetici, poljoprivredi i ekologiji, naunim i drugim istraivanjima i slino. Za ovaj oblik integracija je karakteristino postojanje veoma snanih nadnacionalnih institucija. Monetarna unija je jedan od najviih oblika integracija i najvanija faza u procesu potpune integracije. U ovom obliku integracije gubi se nacionalna samostalnost u monetarnoj, deviznoj i platnobilansnoj politici i prenosi se u nadnacionalne insistucije. Potpuna ekonomska integracija je zavretak integracionog procesa kojim su zemlje lanice prenijele sve elemente nacionalne suverenosti na nadnacionalni nivo integracionog sistema u cilju stvaranja jednog ekonomskog i politikog suvereniteta.

Sloboda kretanja dobara, usluga, rada i kapitala Razvoj novih tehnologija, novi koncept ekoloske zastite, zastita potrosaca Carinska unija Jedinstven tarifni sistem Sistem kvota Smanjenje trgovinskih transakcije unutar EZ

Ukidanje carina Harmonizacija propisa trgovackih transakcija izmedju drzava clanica Standardizacija mjera integracije (Komisija EU I Komisija za standarde CEN) Model regulatorne integracije

Traze se vece ovlasti EP Trazi se primjena kvalificirane vecine u VM Dolazi do usvajanja Jedinstvenog evropskog akta (SEA) sa kojim se prihvata uvoenja jedinstvenog trzista do 1992, uvodi metoda kvalificirane vecine u VM, i uvodi se kooperativna procedura u radu EP Stvara se novi triangularni odnos: supranacionalnih normi, nacionalna institucija (drzave) i suprancionalnih tijela (Komisija EU)

Jedinstveno, odnosno unutarnje europsko trite danas obuhvaca vie od 500 milijuna ljudi, jer su Island, Norveka i Lihtentajn pridruene mnogim oblastima preko Europskog ekonomskog prostora (EEA) Zajednicko trite etapa je ekonomske integracije koja prema odluci Suda pravde cilja eliminiranju svih prepreka u komunitarnoj razmjeni radi spajanja nacionalnih trita u jedinstveno trite, stvarajuci to je moguce bliskije uvjete za istinsko unutarnje trite"

Znacenje odredenih problema prelazi dravne granice i trai koncentrirano djelovanje za koje je ece prikladna nadnacionalna razina. Pratece politike unutarnjeg trita, kao oblik izravne intervencije u europsko gospodarstvo, pridonose organizaciji trita i restrukturiranju proizvodnog aparata, te poticu dublju integraciju

Ostale pratece politike: Poduzetnika i industrijska politika Energetska politika Transeuropske mree (TENs) Informacijsko drutvo i audiovizuelna politika Obrazovanje, mladi i kultura Ribarstvo i pomorska pitanja

Ostvarenje unutarnjeg trita omoguilo je bitan napredak u veini ostalih zajednikih politika: porezna harmonizacija ekonomska i socijalna kohezija zatita potroaca zatita okolia, politika istraivanja i razvoja transportna politika

Realizacija carinske unije (1968.) omoguila je ukidanje veine carina i kvantitativnih ogranienja razmjeni. Medutim, liberalizacija se sukobljavala s mnogim preprekama, kontrolama i izuzecima (oslobadanjima) u meunarodnom kontekstu Osnivaci EEZ-a od pocetka su odredili ambicioznije ciljeve i eljeli su formirati ekonomsko-politicke okvire u kojima e se roba, usluge i kapital moci slobodnorazmjenjivatizajedniko trite: Temelji se na potivanju etiriju sloboda: - slobodnom kretanju roba, ljudi, usluga i kapitala

Za stvaranje carinske unije nije dovoljna samo Zajednika carinska tarifa, nego i njena primjena sukladno jedinstvenim pravilima u svimzemljama clanicama... U protivnom, to bi dovelo do razliitih carinskih vrijednosti i razlicite primjene pravila nakon uvoza roba pojedinih zemalja clanica Carinski zakon EU-a ima za cilj uklanjanje rizika razliitog tumaenja pravila Unije u razmjeni njenih zemalja clanica s trecim zemljama

Od 1. januara 1993. godine razmjena unutar teritorija EU-a ne zahtijeva nikakav carinski dokument Sigurnost hrane, fitosanitetsko i veterinarsko zakonodavstvo Carinska unija je omogucila rast unutarregionalne razmjene u Europi te sveukupno lancanu izgradnju europske integracije, ali za zajedniko trite bile su nune i druge zajednicke politike, koje su se nadograivale na temeljima carinske unije

Ukidanjem svih formalnosti na unutarnjim granicama nunim postaje uvoenje i jaanje odreenog broja mjera na vanjskoj granici Unije: administrativna suradnja sprjeavanje prijevara i problema potroaca kontrola na vanjskim granicama treba biti pojaana pri uvozu robe iz trecih zemalja problemi nacionalne sigurnosti trebaju biti jedinstveni u sferi kriminala, droga, terorizma, trgovine orujem te u detaljnijoj razmjeni informacija izmeu policije i snaga sigurnosti razlitih zemalja lanica i, u odredenoj mjeri, susjednih zemalja zajednike politike nune su u odnosu na gradane trecih zemalja, koji putuju zemljama lanicama

Monetarna unija je najvei stepen ekonomske integracije. Ona predstavlja podruje u kojem ne postoje nikakva ogranienja plaanja, teajevi valuta lanica su trajno fiksirani dok se prema zemljama nelanicama zadrava fleksibilno fluktuiranje. Monetarna unija je shvaena kao zona u kojoj se monetarnom politikom i deviznim kursevima zemalja koje u njoj participiraju upravlja na nain koji vodi dosezanju ciljeva ekonomske politike. Potpuna liberalizacija kretanja kapitala, integracija bankarskih i finansijskih trita zemalja lanica iste i eliminacija fluktuacija u kretanju kurseva valuta kroz neopozivo fiksiranje istih, preduslovi su za njeno formiranje.

Valutna unija je jedna od formi monetarne unije u kojoj se zemlje lanice prihvatajui zajedniku valutu odriu svoje vlastite. Valutna unija, shvaena na ovaj nain, imenuje se i kao potpuna monetarna unija ili zajedniko valutno podruje. Optimalno valutno podruje je ono koje moe istodobno postii punu zaposlenost, nisku inflaciju i ravnoteu platnog bilansa. Ukoliko drava nije u stanju da postigne istovremeno ova tri cilja, onda za nju ne moemo rei da predstavlja jedno optimalno valutno podruje.

Kriteriji za uvoenje zajednike valute su sljedei: Fleksibilnost cijena i nadnica. Ako su nadnice i cijene meu zemljama fleksibilne, smanjen je negativan utjecaj moguih okova na zaposlenost i inflaciju. Meutim, ako su cijene i nadnice rigidne prema dolje, moe doi do potrebe prilagodbe deviznog kursa kao odgovor na okove. U tom sluaju fiksni devizni teaj bio bi neodriv.

Mobilnost faktora proizvodnje. Mundell je u svojim radovima ukazao na vanost mobilnosti proizvodnih faktora meu zemljama, a posebno rada kao uvjet uspjenosti uvoenja zajednike valute. Na taj nain se smanjuje potreba za promjenama realnih cijena faktora i nominalnog deviznog teaja uslijed okova

Stupanj ekonomske otvorenosti. to je vii stupanj otvorenosti, promjene u meunarodnim cijenama e direktno i indirektno vie utjecati na domae cijene. Takoer, devalvacija e biti bre prenesena na cijene meunarodno utrivih dobara i troak ivljenja te e nominalni devizni teaj biti manje koristan instrument prilagodbe.

Slinost stopa inflacije. Ako su stope inflacije meu zemljama niske i relativno sline, uvjeti trgovine su takoer stabilni. To vodi uravnoteenom tekuem raunu i smanjenju potrebe prilagodbe nominalnog deviznog teaja. Diverzifikacija proizvodnje i potronje. Visok stupanj diverzifikacije smanjuje potrebu za promjenama uvjeta trgovine kroz nominalni devizni teaj uslijed nastanka okova.

Integracija finansijskog trita, fiskalna i politika integracija. Ako postoji visok stupanj finansijske integracije, ak i najmanja promjena kamatnih stopa vodit e ravnotenom kretanju kapitala meu zemljama. Takoer, za zemlje ukljuene u supranacionalni fiskalni sustav koji im doputa dodijeljivanje sredstava zemlji lanici pogoenoj okom, nisu nune prilagodbe nominalnog deviznog teaja. Politika se integracija smatra nunim uvjetom za prihavaenje zajednike valute.

Kao kljune prednosti prihvaanja zajednike valute identificirane su: poveana korisnost novca/vea mikroekonomska efikasnost; vea transparentnost cijena; nepostojanje nesigurnosti nominalnog deviznog kursa unutar podruja (to je znaajno sa aspekta jaanja unutranjeg trita, smanjenja rizika investiranja i poticanja stranih direktnih investicija na valutnom podruju); te poveana makroekonomska stabilnost kao rezultat opte stabilnosti cijena, pristupa finansijskom tritu, mogunostima koritenja eksternih izvora finansiranja i drugo.

Transakcijski trokovi konverzije valuta koji se smanjuju unutar monetarne unije dijele se na dvije kategorije:

vidljive utede - na strani kuanstava i preduzea koja vie ne plaaju proviziju na ime konverzije valuta; nevidljive utede - u raunovodstvu, jer se vrednovanje pozicija finansijskih izvjetaja vri samo u jednoj valuti. injenica da su kursne razlike izmeu valuta zemalja lanica izostale smanjuje prostor moguih zloupotreba u knjigovodstvu i udaljavanja od objektivnog i fer finansijskog izvjetavanja.

Sa ekonomske take gledita jedinstveno trite smatra se naprednijom formom integracije od zajednikog trita. Kod kreiranja jedinstvenog trita ulau se znaajni napori kako bi se i preostale prepreke: fizike (granice), tehnike (standardi) i fiskalne (porezi), izmeu zemalja lanica uklonile. Politika volja i formuliranje zajednikih ekonomskih politika je nuno za postizanje ciljeva jedinstvenog trita.

Jedinstveno trite bez jedinstvene valute je izloeno monetarnim i ekonomskim problemima kroz rizik konverzije, rizik fluktuacije deviznih kurseva na koje su naroito osjetljivi investitori, rizik naruavanja ekonomske stabilnosti i ekonomskog rasta i drugim ovde nepomenutim problemima. Jedinstveno i zajedniko trite bez koordiniranih ekonomskih politika teko moe opstati.

Jedinstvena valuta omoguava stvarnu uporedbu cijena na unutranjem tritu, postaje jedna od glavnih valuta razmjene i rezervi u svijetu i omoguuje Europljanima da plaaju uvezena dobra iz treih zemalja svojom valutom, bez posredovanja dolara. Drugim rijeima, jedinstvena valuta je neophodan doprinos izvornom jedinstvenom tritu. Put ka integraciji je, da zakljuimo, koordinacija, unifikacija i harmonizacija monetarnih, fiskalnih i ekonomskih politika.