Euskadiko Informazioaren Gizartearen Ikuspegia 2012eu.eustat.eus/.../inf0010054_e.pdfEuskadiko etxeetan, ordenagailuarekin lotutako ekipamenduek, 4. grafikoan adierazitakoek, nolabaiteko

Euskadiko Informazioaren Gizartearen

Ikuspegia 2012

AURKIBIDEA

1.- INFORMAZIOAREN TEKNOLOGIEN EKIPAMENDUAK EUSKAL AE-N . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31.1 IKT ekipamenduak Euskal AEko etxeetan. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31.2 IKT ekipamenduak EAEko biztanleen artean . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101.3 IKT ekipamenduak EAEko enpresetan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131.4 IKT ekipamenduak landa-eremuan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

1.4.1 Ekipamenduak etxeetan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231.4.2 Ekipamenduak lehen sektorean . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

2.- ORDENAGAILUAREN ERABILERAK EUSKAL AE-N . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272.1 Ordenagailuaren Erabilera Euskal AEn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

2.1.1 Ordenagailuaren erabiltzaileak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272.1.2 Ordenagailuaren erabilera-testuinguruak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302.1.3 Ordenagailua erabiltzeko arrazoiak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .32

2.2 Enpresetan IKT ekipamendua erabil dezaketen langileak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .342.3 Ordenagailuaren erabilera landa-eremuan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

3.- INTERNETEN ERABILERAK EUSKAL AE-N . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383.1 Interneten erabilerak Euskal AEn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

3.1.1 Sarearen testuinguru etnografikoa: non, noiz eta zenbat denboraz. . . . . . . . . 38 3.1.2 Sarearen erabiltzaileen kartografia eta ibilbideak: nola eta zertarako sartzen dira. . . . . 413.1.3 Merkataritza Interneten: kontsumitzaile partikularren erosketak . . . . . . . . . . 45

3.2 Interneten erabilera Euskal AEko enpresetan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 483.2.1 Konexioak eta Interneten erabilerak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 483.2.2 Interneteko agerpena: webgunea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 523.2.3 Merkataritza elektronikoa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

4.- ONDORIOAK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

5.- GRAFIKOEN ETA TAULEN AURKIBIDEA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61

Informazioaren Gizartearen Panorama2012

3

1.- INFORMAZIOAREN TEKNOLOGIEN EKIPAMENDUAK EUSKAL AE-N

Teknologia jakin batzuk euskal gizarteko etxeetan, enpresetan eta landa-eremuan zer neurritan ezarrita dau-den aztertzen da kapitulu honetan. Arlo horietako azpiegiturak eta azpiegitura horiek azken urteetan izan dutenbilakaera deskribatzen dira bakoitzean. Gainera, analisi konparatiboa egiten da beste autonomia-erkidego bat-zuekin eta Europako zenbait herrialderekin.

1.1 IKT ekipamenduak Euskal AEko etxeetan

Lehen atal honetan, Euskal AEko etxeetan zer ekipamendu-mota dauden azalduko dugu. Hiru bloketan ba-natu ditugu: lehenbizikoan, telebistarekin lotutakoak hartuko ditugu kontuan; bigarrenean, telefoniarekin lotu-takoak eta izaera orokorragoko beste batzuk; eta, hirugarrenean, berriz, informatikaren munduarekinlotutakoak, ordenagailuekin eta Internetekin lotutako azpiegiturak eta, azken batean, gaur egun informazioa-ren eta komunikazioaren teknologiatzat jotzen direnak.

Ekipamendu-talde guztiak (telebista, telefonia eta ordenagailuekin eta informatikarekin lotutako beste ekipa-mendu batzuk) jasotzen dira 1. grafikoan, bai eta bloke horiekin lotutako beste ekipamendu batzuk ere. Ikusdezakegun eran, telebista da presentzia handiena duen ekipamendua; ia etxe guztietan dago. Telebistaren ha-rrera-sistemen ezarpenak hainbat aldakuntza izan ditu: ordainpeko telebistak gora egin du (2011n % 13,0 eta2012an % 13,4), baina antena parabolikoak (% 7,8tik % 5,4ra igaro da) eta kable bidezko konexioak (2011n% 28,4 eta 2012an % 26,0) behera egin dute.

Gero eta etxe gutxiagotan daukate bideoa –etxeen % 43,3an 2011n, eta % 36,0an 2012an–, eta gauza beraari da gertatzen DVDaren joerarekin, % 70,1etik % 66,1era pasa baita. Etxeetako telebista-ekipamenduak fa-milia-motaren arabera aztertuz gero, ikus dezakegu seme-alabak dituzten familiek dutela telebistarekin lotu-tako elementuen ehuneko handiena, 2. grafikoan ikus daitekeen eran. Pertsona bakarreko etxeek edokonposatuek (pertsona bakarra bizi bada etxean, edo zenbait pertsona bizi badira, familiakoak izan edo ez, bi-kote izan gabe edo guraso eta seme-alaba izan gabe), berriz, dituzte telebistarekin lotutako elementu gutxien.Alde horiek handiagoak dira bideoaren (% 44,3koa seme-alabak dauden etxeetan eta % 23,4koa pertsona ba-karreko etxeetan edo konposatuetan) eta DVDaren kasuan (% 82,3koa eta % 44,0koa, hurrenez hurren).

1. grafikoa: Familiak, etxeko IKT ekipamenduen arabera. Euskal AE. 2012 (%)

Iturria: Informazioaren Gizarteari buruzko Inkesta. Familiak (IGI-F)

Telebistarekin lotutako ekipamenduei dagokienez, alde handiak daude lurralde historikoen artean eta familia-moten artean. Adibidez, Gipuzkoan dago teletestudun telebistak eta kable bidezko telebistak dituzten etxeenehuneko handiena; ordainpeko telebista eta antena parabolikoa, berriz, Araban dira nagusi; Bizkaian, aldiz, bi-deoa eta DVDa dituzten etxeen ehunekoa handiagoa da.

Telefoniarekin eta antzekoekin lotutako ekipamenduei dagokienez, sakelako telefonoak garrantzi handia hartudu, bai etxe ugaritan dagoelako, bai eta etxe horietan dauden sakelako telefonoen kopuruagatik ere. Honakodatu honek agerian uzten du sakelako telefonoak ugaritu egin direla eta horien garrantzia areagotu egin dela:3 telefono mugikor baino gehiago ditu etxeen % 27,0k. Telefono finkoa (% 89,7), sakelako telefonoa (% 91,4)eta irratia (% 89,2) dira oraindik ere euskal etxeetan gehien dauden ekipamenduak.

Musika-katea (% 54,6) ere elementu garrantzitsua da, baita kamera digitala ere. Azken hori, berria izan arren,etxe askotan dago (% 58,3). Presentzia gero eta handiagoa daukaten ekipamenduei erreparatuta nabigazio-sistemen (GPS) agerpena (% 23,3) aipatu behar dugu, baina badira pixkanaka desagertzen doazen beste ele-mentu batzuk, esaterako, faxa (% 2,1).


4

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

GPS

Faxa / Fax

Kamera digitalaCámara digitalMusika-katea

Cadena musicalSakelako telefonoa

Teléfono móvilTelefono finkoa

Teléfono fijo

Irratia / Radio

PDA, Palmtop

Eramangarria / Portatil

Posta elektronikoa etxeanCorreo electrónico en vivienda

Internet

Mahaiko PCaPC de sobremesa

OrdenagailuaOrdenador

Ohiko telebistaTelevisión convencional

Teletestua / Teletexto

Bideoa / Vídeo

DVD

Antena parabolikoaAntena parabólica

Telebista ordainduade pagoTelevisión

Telebista digitalaTelevisión digital

Kable bidezko telebistapor cableTelevisión

Tele

bis

tari

lo

tuta

ko

ekip

am

en

du

ak

Equip

am

iento

s aso

ciados

al t

ele

viso

r

Tele

fon

ia e

ta b

este

mo

tab

ate

ko

ekip

am

en

du

ak

Tele

fonía

y o

tro tip

ode e

quip

am

iento

s

Ord

en

ag

ailu

ari

lotu

tako

ekip

am

en

du

ak

Equip

am

iento

saso

ciados

al o

rdenador

2. grafikoa: Telebistari lotutako ekipamenduak familietan, lurralde historikoaren eta etxe-motaren arabera, 2012 (%)


3. grafikoa: Telefoniari eta beste batzuei lotutako ekipamenduak familietan, lurralde historikoaren eta etxe-motaren ara-bera, 2012 (%)



5

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

GUZTIRATOTAL

Lu

rral

de

His

tori

koa

Terri

torio

His

tóric

o

Araba / Álava

Bizkaia

Gipuzkoa

Biz

ile

ku

m

ota

Tipo

de

hoga

r

Seme-alabekinCon hijos

BikotearekinCon pareja

Pertsona bakarrekoaketa konposatuak

Unipersonales y compuestos

Irratia / Radio Telefono finkoaTeléfono fijo

Sakelako telefonoaTeléfono móvil

Kamera digitalaCámara digital

GPS Faxa / fax

Musika-kateaCadena musical

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

GUZTIRATOTAL

Lu

rrald

e H

isto

riko

aTe

rrito

rio H

istó

rico

Araba / Álava

Bizkaia

Gipuzkoa

Biz

ileku

mo

taT

ipo

de h

ogar





Teletestua / Teletexto Bideoa / Vídeo DVDKable bidezko telebistaTelevisión por cable


Telebista ordainduaTelevisión de pago


Euskadiko etxeetan, ordenagailuarekin lotutako ekipamenduek, 4. grafikoan adierazitakoek, nolabaiteko haz-kundea izan dute, 2011n etxeen % 62,4k baitzeukaten ordenagailu-motaren bat eta, aldiz, 2012an % 63,2koaizan baita portzentajea. Mahai gaineko ordenagailuaren agerpena gero eta txikiagoa da, ordenagailu eraman-garriak gorakada handia izan du: 2011. urtean % 40,8ko agerpena izan zuen eta 2012an % 43,8koa.

Ordenagailuak garrantzi handiagoa dauka funtzio jakin batzuei esker, hala nola, Interneti eta posta elektroni-koari esker.

4. grafikoa: Ordenagailuei eta Interneti lotutako ekipamenduak familietan, lurralde historikoaren eta etxe-motarenarabera, 2012 (%)


Etxetik egindako Interneteko konexioek 1,4 portzentaje-puntuko hazkundea izan dute 2011. urteko datuekin al-deratuta, etxeen % 58,4an baitaude eta, horren ondorioz, gainera, etxeen % 56,9k posta elektronikoa dauka.Bi alderditatik azter dezakegu datu hori: batetik, batez beste, 10 etxetik 5,7k du helbide elektronikoa, eta, bes-tetik, Interneteko konexioa daukaten etxeak soilik kontuan hartuta, % 97,4k dauka posta elektronikoa. Aurre-rago aztertu ahal izango dugun eran, posta elektronikoak igortzeko eta jasotzeko erabiltzen da gehien Internet.

Lurralde historikoak kontuan hartuta, Gipuzkoako etxeen % 64,7tan dago ordenagailua, Bizkaiko % 63,4tan etaArabako % 59,2tan.

Etxeen tipologia kontuan hartuta, seme-alabak dauzkaten familietan dago ordenagailuaren (% 86,8) eta Inter-neteko konexioaren (% 81,6) presentzia handiena. Aldiz, pertsona bakarreko etxeetan eta konposatuetan, eki-pamendu-mota horren presentzia txikiagoa da, % 32,79k soilik baitaukate ordenagailua eta % 27,9k Internet.Bikote batez osatutako etxeei dagokienez, % 46,8k dauka ordenagailu pertsonala eta % 42,9k Interneterakosarbidea.


6

GUZTIRATOTAL

Lu

rra

lde

His

tori

ko

aTe

rrito

rio H

istó

rico

Araba / Álava

Bizkaia

Gipuzkoa

Biz

ile

ku

m

ota

Tip

o de

hog

ar





0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Mahaiko PCaPC de sobremesa ADSL

InternetPosta elektronikoaE-mail

Kable sareaRed de Cable

Ohiko lineaLínea convencional

EramangarriaPortatil

PDA


Informazio eta komunikazio teknologien garapenak Euskal AEko etxeetan zenbait joera izan ditu eta 5. grafi-koan daude adierazita. Azken urteetan bi alderdi esanguratsu azpimarratu daitezke, biak elkarri lotuak. Lehe-nik eta behin, zenbait adierazlek zaharkitzapenerako joera adierazten dute eta, horren ondorioz, berrikuntzateknologikoaren azkartasuna, esaterako, bideoaren presentziaren beherakada (% 71,6koa zen 2003an eta %36,0koa 2012an) eta DVDaren erabileraren hazkundea (% 25,0koa zen 2003an eta % 66,1ekoa 2012an). Bi-garrenik, zenbait datuk adierazten dute eramangarritasun eta mugigarritasun handiagoko teknologiek haz-kundea izan dutela eta mahai gaineko ordenagailuaren agerpenak behera egin duela Euskal AEko etxeetan,eta ordenagailu eramangarrien agerpenak gora egin duela.

Gainerako ekipamenduei dagokienez, esan dezakegu etxeetan ugaritzen ari direla sakelako telefonoak, Inter-net eta posta elektronikoa.

5. grafikoa: IKTk Euskal AEko familietan barneratzeko prozesuaren bilakaera 2000-2012 (%)


Interneteko konexioari dagokionez (6. grafikoa), estatuan, 16 eta 74 urte bitarteko pertsonak dituzten familien% 67,9k du ekipamendu hori, eta Euskal AEn, berriz, ezaugarri bereko familien % 67,5ek du Internet.


7

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

100

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

SakelakotelefonoaTeléfono

móvil

BideoaVídeo

DVDMahaiko PCaPC

de sobremesa

InternetPostaelektronikoa

Correoelectrónico

OrdaindutakotelebistaTelevisiónde pago


Antenaparabolikoa

Antenaparabólica


6. grafikoa: Familiak (16 eta 74 urte arteko kideekin) Interneteko konexioaren arabera, autonomia-erkidegoak kontuan har-tuta, 2012 (%)


27 herrialdeen Europar Batasunari dagokionez, eta 16 eta 74 urte bitarteko kideak dituzten eta Internet kone-xioa duten etxeen kopurua kontuan hartuta, esan daiteke hiru maila oso desberdindu daudela Interneteko ko-nexioari dagokionez, Europako konexiodun etxeen % 73 inguruko (1) batezbestekoa erreferentzia gisa hartuta.Euskal AE, konexioei dagokienez, erdibideko mailan dagoela ikus dezakegu, % 67,5eko ehunekoa baitu.

(1) Ez dago 2012ko daturik. Eurostatek argitaratu dituen azken datuak 2011. urtekoak dira


8

0 10 20 30 40 50 60 70 80

Madril / Madrid (Comunidad de)

Katalunia / Cataluña

Melilla

Euskal AE / C. A. de Euskadi

Nafarroa / Navarra (Comunidad Foral)

Balear uharteak / Balears (Illes)

Ceuta

Aragoi / Aragón

Kantabria / Cantabria

Kanariak / Canarias

Erkidegoak guztira / Total CC.AA.

Errioxa / Rioja (La)

Asturias (Printzerria) / (Principado)

Gaztela eta Leon / Castilla y León

Andaluzia / Andalucía

Murtzia / Murcia (Región de)

Gaztela-Mantxa / Castilla-La Mancha

Galizia / Galicia

Extremadura

Valentzia / Comunidad Valenciana

7. grafikoa: Familiak (16 eta 74 urte arteko kideekin) Interneteko konexioaren arabera, Europako herrialdeak kontuan har-tuta, 2012 (%)



9

0 20 40 60 80 100

Bulgaria

Errumania / Rumania

Grezia / Grecia

Txipre / Chipre

Portugal

Lituania

Italia

Letonia

Espainia / España

Hungaria / Hungría

Euskal AEko / C.A. Euskadi

Polonia

Txekiar Errepublika / República Checa

Eslovakia / Eslovaquia

Estonia

Eslovenia

EB (27 herrialde) / UE (27 paises)

Austria

Malta

Frantzia / Francia

Belgika / Bélgica

Irlanda

Britainia Handia / Reino Unido

Alemania

Finlandia

Danimarka / Dinamarca

Suedia / Suecia

Luxemburg / Luxemburgo

Norvegia / Noruega

Islandia

Herbehereak / Países Bajos

1.2 IKT ekipamenduak EAEko biztanleen artean

EAEko biztanleen artean, ekipamendu teknologikoak etengabe ari dira hazten, baina guztiak ez doaz gorantzmodu eta maila berean. Teknologia batzuk etxeekin zuzenean lotuta badaude ere, ikus dezakegu batzuetan IKTekipamenduak ez daudela berdin banatuta biztanleen artean. Zenbait aldagairen mende dago banaketa hori,hala nola, adinaren, jarduerarekiko loturaren eta prestakuntza-mailaren mende.

Sakelako telefonoa da nagusi 15 urteko eta hortik gorako biztanleek dituzten ekipamenduen artean, % 94,9kbaitu horrelako bat; jarraian, ordenagailua (% 71,8) eta Interneteko konexioak (% 66,9) daude. Sakelako tele-fonoak, ordenagailuak eta Internet konexioak lurraldeen arabera aztertuz gero, desberdintasunak ikus ditza-kegu lurralde historikoen artean (8. grafikoa).

8. grafikoa: 15 urte eta gehiagoko biztanleak teknologia nagusien arabera banatuta. Euskal AE. 2012. (%)


Biztanleen % 71,8k ordenagailu pertsonal motaren bat dauka; % 44,7k mahai gaineko ordenagailuak eta %50,1ek ordenagailu eramangarriak. Pertsona gutxi batzuek mahai gaineko ordenagailua eta ordenagailu era-mangarria, biak, dauzkate. Etxean Interneteko konexioa daukaten pertsonen kopuruaz harago, biztanleen %34,3k Internet konexiorik zergatik ez daukan aztertu behar da. Zenbait arrazoi daude eta erantzunak ere hain-bat dira; horietatik, % 13,0k ez dauka etxean Interneteko konexiorik beste zenbait lekutatik sartzen delako,esaterako, ikastetxetik edo lantokitik; % 84,9k ez dauka konexiorik nahi ez dutelako, behar ez dutelako edo ezdakitelako Internet erabiltzen; % 23,0k ez daki erabiltzen; % 13,5ek ez dauka ordenagailurik edo konektatu ahalizateko moduko ekipamendurik eta, azkenik, % 10,0ek ez dauka Interneteko konexiorik garestiegia dela ustedutelako.


10

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

GUZTIRA / TOTAL

Araba / Álava

Bizkaia

Gipuzkoa

15 - 34

35 - 54

Lehen mailakoak edo hortik beherakoakPrimarios o menos

Bigarren mailakoak eta profesionalakSecundarios y profesionales

Goi mailakoak / Superiores

Ikasleak / Estudiantes

Landunak / Ocupados

³ 55

Jard

uer

arek

iko

lotu

raR

elac

ión

con

laac

tivid

ad

Hez

iket

a m

aila

Nive

l de

instru

cción

Lu

rra

lde

His

tori

ko

aTe

rrito

rio H

istó

rico

Ad

ina

Eda

d



Internet

Ez-aktiboak eta langabetuakInactivos y parados

Interneteko konexiorik ez duten pertsonen profil bat osatu behar bagenu haien ezaugarri soziodemografikoenarabera, bakarrik bizi diren pertsonak direla esan genezake, 55 urte edo gehiagokoak, prestakuntza-mailabaxua dutenak eta langabezian daudenak edo ez-aktiboak direnak. Hori horrela, informazioaren eta komuni-kazioaren teknologiei dagokienez, kolektibo baztertuak daudela esan daiteke. Interneteko konexioa daukatenpertsonen profila, berriz, ondorengo hau izango litzateke: ikaslea, 35 urtetik beherako gaztea, eta erdi- edo goi-mailako ikasketak dituena, 9. grafikoan ikus dezakegun eran.

9. grafikoa: 15 urte eta gehiagoko biztanleak etxeko Interneteko konexioaren arabera banatuta. Euskal AE. 2012. (%)


2000-2012 tartean, aldaketa nabarmenak egon dira teknologia horiek populazioaren artean izan duten ezar-pen-mailan, 10. grafikoan azaltzen den eran.

Garai horretan zehar, bilakaera bereziki garrantzitsua izan dute ordenagailuarekin lotutako ekipamenduek.2000. urtean, 15 urte eta gehiagoko biztanleen % 39,1ek zeukan ordenagailu pertsonala; 2012an, berriz, %71,8k dauka. Ordenagailuen urtetik urterako hazkundeari dagokionez, aldakuntza txiki batzuk daude, 2000.urtetik 2001era hazkunde handia izan baitzen (4 puntuko hazkundea) eta, urte horretatik aurrera, gorakada mo-teldu egin baitzen. Ordenagailu pertsonala kontuan hartuta, mahai gaineko ordenagailuak eta ordenagailu era-mangarriak bereizi behar dira. Eramangarriek azken urteetan agerpen gero eta handiagoa izan dute eta, aregehiago, ordenagailu pertsonaletan izan den hazkundea, hein handi batean, ordenagailu eramangarriei eskerizan da. 2003an biztanleen % 3,9k zeukan eta 2012an, berriz, % 50,1ek.

2000-2012 aldian Interneterako konexioak 54,3 puntu hazi dira; % 12,6tik % 66,9ra igaro dira. Antzeko gara-pena izan du posta elektronikoak, 53 puntuko hazkundea izan baitu 12 urte horietan eta 2007an % 50,0koportzentajea izatetik 2012an % 65,6koa izatera igaro da.


11

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Esk

ual

de

His

tori

koa

Terri

torio

His

tóric

o

Araba / Álava

Bizkaia

Gipuzkoa

Ad

ina

Eda

dJard

uera

rekik

olo

tura

Rel

ació

nco

nla

activ

idad

15 - 34

35 - 54



Goi mailakoak / Superiores

Ikasleak / Estudiantes

Landunak / Ocupados


³ 55

InternetEz du Interneterako konexiorikSin conexión a Internet

He

zik

eta

ma

ila

Niv

el d

e in

stru

cció

n

10. grafikoa: 15 urteko eta gehiagoko biztanleen artean IKT nagusiek izandako ezarpen-mailaren bilakaera Eus-kal AEn. 2000-2012 (%)



12

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

SakelakotelefonoaTeléfono

móvil

BideoaVídeo

DVDaOrdenagailuaOrdenador

InternetPostaelektronikoa

Correoelectrónico

TelebistaordainduaTelevisiónde pago

PortatilEramangarriaAntena

parabolikoaAntena

parabólica

MahaikoPCaPC

de sobremesa

Kablebidezkotelebista

Televisiónpor cable

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1.3 IKT ekipamenduak EAEko enpresetan

Azken urteotan desberdintasunak murriztu egin badira ere, oinarrizko ekipamenduei dagokienez bereziki, Eus-kal AEko enpresetako ekipamendu-maila batez ere enpresaren neurriaren araberakoa da oraindik, hau da,kontratatuta dituen pertsonen kopuruaren araberakoa. 10 langile edo gehiago dituzten enpresek, oro har, en-presa txikiek baino IKT ekipamenduen ehuneko handiagoa daukate. Euskal enpresetako IKT ekipamendueiburuzko datuak ematerakoan, enpresaren neurria erabiliko dugu funtsezko aldagai gisa, bai eta enpresari da-gokion lurralde historikoa eta sektore ekonomikoa ere.

11. grafikoan enpresa guztientzat agertzen diren ekipamenduei dagokienez, sakelako telefonoa (% 82,1) etaordenagailua (% 77,5) ziren nagusi 2012an euskal enpresen artean, eta Internet (% 73,8) eta posta elektroni-koa (% 73,2) datoz jarraian. Enpresa ugaritan aurki ditzakegu, baita ere, funtsen transferentzia elektronikoa(% 62,1), sare lokala edo hedatua (% 53,7), web orria (% 40,2), haririk gabeko sareak (wireless) (% 34,5) etasare pribatu birtualak (VPN) edo balio erantsiko sareak (VAN) (% 27,9).

Azkenik, euskal enpresetan gutxien ikusten diren ekipamenduak dira datu-truke elektronikoa (EDI) (% 22,8),intraneta (% 18,9) eta estraneta (% 12,8).

Egoera lurraldeka aztertuz gero, ikus dezakegu batez ere Arabako eta gero Gipuzkoako establezimenduetandituztela ekipamendu gehien. Bizkaian, aldiz, pixka bat atzeratuago daude teknologia horiek erabiltzen.

11. grafikoa: Euskal AEko establezimenduetako ekipamendu-mota, lurralde historikoaren arabera, 2012 (%)

Iturria: Informazioaren Gizarteari buruzko Inkesta. Enpresak (IGI-E)

Enpresen tamaina kontuan hartzen badugu, ikus dezakegu alde nabariak daudela daukaten ekipamendu-mo-tari dagokionez. Enpresa txikiek, bereziki pertsona batez edo biz osatutakoek, esaterako, autonomoek, en-presa handiagoek baino ekipamendu teknologiko gutxiago daukate.


13

ArabaÁlava

Bizkaia Gipuzkoa GuztiraTotal

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90



Internet

Posta elektronikoaCorreo electrónico

Funtsen transferentzia elektronikoaTransferencia electrónica de fondos

Sare lokala edo hedatuaRed local o extendida

Webgunea / Pagina web

redes sin hilos (wireless)Haririk gabeko sareak (wireless)

Red privada virtual o de valor añadidoSare pribatu birtuala edo balio erantsiduna

Intercambio electrónico de datos (EDI)Datu-truke elektronikoa

Intranet

Extranet

12. grafikoan ikus dezakegun eran, sakelako telefonoa da nagusi enpresa txikietan, eta enpresa handiagoe-tan, berriz, ordenagailua. Pertsona batez edo biz osatutako EAEko enpresen % 77,1ek sakelako telefonoadauka eta % 66,3k ordenagailu pertsonala. Aldiz, 10 langile edo gehiagoko EAEko enpresa ia guztiek orde-nagailu pertsonala daukate euren jarduera gauzatzeko (% 98,6) eta sakelako telefonoa daukatenen ehune-koa, berriz, txikiagoa da (% 94,5).

12. grafikoa: Euskal AEko establezimenduetako ekipamendu-motak, langile kopuruaren arabera. 2012 (%)


Interneti lotutako teknologiei dagokienez (sarbidea, posta elektronikoa eta web orria), gaur egun informazioa-ren gizarte gisa izendatzen dugunarekin lotura zuzenena daukatela kontuan hartuta, euskal enpresen % 73,8Internetera konektatuta daude, % 73,2k posta elektronikoa erabiltzen dute eta % 40,2k web orria daukate. Lan-gile kopuruaren aldagaia kontuan hartuta, ekipamenduen ehunekoek gora egiten dute enpresen neurria han-ditzen doan heinean. 2012. urtean, 10 langile edo gehiago dituzten enpresen artean, % 96,7k zuten Internet,% 97,2k erabiltzen zuten posta elektronikoa eta % 81,6k zeukaten web orria.

Jarduera-sektorea aintzat hartuta, 13. grafikoan ikus dezakegu, industri sektoreko enpresek dute teknologia ge-hien, eta, jarraian, zerbitzuen sektorekoek eta eraikuntza-sektorekoek. Industri sektoreak ekipamendu guztie-tan du hornikuntza teknologiko handiagoa. Industri sektoreko euskal enpresen % 86,6k dute ordenagailua,zerbitzuen sektoreko % 77,9k eta eraikuntzaren sektoreko enpresen % 70,4k. Jarduera sektorearen araberabereizten diren enpresen ehunekoetako alde horiek are nabarmenagoak dira beste ekipamendu teknologikobatzuk kontuan hartzen baditugu, hala nola: Interneterako sarbidea, posta elektronikoa eta web orria edukit-zea. Industri sektoreko % 82,6k, % 82,7k eta % 51,7k dituzte, hurrenez hurren, ekipamendu horiek.

Langile kopurua kontuan hartzen badugu, 10 langile edo gehiago dituzten enpresen arteko aldeak murriztuegiten dira; izan ere, hiru sektore horiek antzeko ehunekoa daukate ordenagailuei, Internet konexioari etaposta elektronikoari dagokionez. Web orriei dagokienez, berriz, eta kontuan hartu behar da ekipamendu horifuntsezkoa dela enpresak informazioaren gizartean egon daitezen, eta enpresa guztietan bezala 10 langileedo gehiago dituzten enpresen artean, industri sektorekoek (% 84,3) erabiltzen dute gehien ekipamendu horihaien jarduerarako, eta gero zerbitzuen sektorekoek (% 81,9). Ehuneko hori % 72,2ra jaisten da eraikuntza-sektorean.


14

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Extranet Intranet

Internet

³ 10 langile / empleados3-9 langile / empleados0-2 langile / empleadosGuztira / Total

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Datu-truke elektronikoaIntercambio electrónicode datos (EDI)

Sare pribatu birtualaedo balio erantsidunaRed privada virtualo de valor añadido

Haririk gabeko sareak (wireless)Redes sin hilos (wireless)

WebguneaPágina Web


Funtsen transferentziaelektronikoaTransferencia electrónicade fondos




13. grafikoa: Euskal AEko establezimenduetako ekipamendu-mota, tamainaren eta jarduera sektorearen arabera, 2012 (%)


Informazioaren eta komunikazioaren teknologietako ekipamenduek aztertzen ari garen 2001-2012 aldian Eus-kal AEko enpresetan izandako bilakaera aztertuz gero (14. grafikoa), garbi ikusten da azken hamaika urteotakobilakaera positiboa izan dela, ekipamendu teknologiko guztiak ugaritu baitira. Azken urteotan, posta elektro-nikoa eta Internet ugaritu dira gehien, zehazki, 50,0 eta 47,6 ehuneko puntu hurrenez hurren 2001ez geroztik.

Ekipamenduak bereizita aztertzen baditugu, hazkunde-erritmo desberdina izan dute euskal enpresetan. Adi-bidez, lehen aipatutako posta elektronikoaz eta Internetez gain, beste ekipamendu batzuk ere nabarmen uga-ritu dira tarte horretan, esaterako, sare lokalak edo hedatuak (44,9 puntu), funtsen transferentzia elektronikoa(43,9 puntu), haririk gabeko sareak (wireless) (34,5 puntu), web orriak (34,0 puntu), sakelako telefonoa (30,8puntu), VPN edo VAN sareak (27,9 puntu) eta ordenagailu pertsonala (27,2 puntu). Gainerako ekipamenduak,ugaritu badira ere, ez dira heldu 15 puntuko hazkundera..


15

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100


WebguneaPágina Web

Posta elektronikoaCorreo electrónicoInternet

Industria Eraikuntza / Construccion Zerbitzuak / Servicios

Guztira / Total ³ 10 langile /empleados



14. grafikoa: Euskal AEko establezimenduetako ekipamenduen bilakaera 2001-2012 aldian (%)

Iturria: Informazioaren Gizarteari buruzko Inkesta. Enpresak (IGI-E).

Enpresen neurria kontuan hartuta (15. grafikoa), aztertutako 2001-2012 aldi horretan, ezberdintasun nabariakbadaude ere, urtez urte murrizten doa enpresa handien eta txikien arteko aldea ekipamendu teknologikoenkopuruari dagokionez. Murrizketa hori joera bikoitz baten ondorioz gertatu da: batetik, enpresa handiak tek-nologia nagusien ekipamendu-maila maximora iristen ari dira eta, bestetik, bi langile edo gutxiago dituzten en-presetan ekipamendu teknologikoaren maila gero eta handiagoa da.

Ekipamendu teknologiko horiei dagokienez, horien hazkundea ez da homogeneoa neurri guztietako enprese-tan. Bi langile edo gutxiagoko enpresetan, azken urteotan hazkunde handiena izan duten ekipamenduak postaelektronikoa (+46,1 portzentaje-puntu) eta Internet (+44,0) izan dira. Hirutik bederatzira langile dituzten en-presetan posta elektronikoaz (+47,4) eta Internetez (+44,9) gain, sare lokala edo hedatua hazi da (+51,8). Az-kenik, 10 langile edo gehiagoko enpresetan, bereziki, web orrien eskuragarritasunak (+42,8) eta sare lokalekedo hedatuek (+42,7) egin dute gora.


16

(2001-2012) +30,8

(2001-2012) +27,2

(2001-2012) +47,6

(2001-2012) +43,9

(2001-2012) +44,9

(2001-2012) +34,0

(2001-2012) +34,5

(2001-2012) +27,9

(2001-2012) +13,9

(2001-2012) +14,1

(2001-2012) +11,6

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

(2001-2012) +50,0

Extranet

Intranet

Datu- truke elektronikoaIntercambio electrónico de datos (EDI)

Sare pribatu birtuala edo balio erantsidunaRed privada virtual o de valor añadido

Haririk gabeko sareak (wireless)Redes sin hilos (wireless)

Webgunea / Página Web


Funtsen transferentzia elektronikoaTransferencia electrónica de fondos


Internet




2012 2011 2010 2005 2001 (2001-2012)

15. grafikoa: IKT ekipamenduen bilakaera Euskal AEko establezimenduetako langile kopuruaren arabera, 2001-2012aldian. (%)


Lurralde historikoka (16. grafikoa), 2012. urtean Arabako enpresek izan zuten ekipamendu nagusien kopuruhandiena: ordenagailu pertsonala (% 81,8), Internet (% 77,2) eta web orriak (% 44,3). Ondoren, Gipuzkoak izanzuzen kopuru handiena eta azkenik Bizkaiko enpresak atzerago geratu ziren. Gainera, Arabako enpresetaneman zen 2001-2012 aldiko bilakaerarik handiena, bai ordenagailua edukitzean (+29,8 portzentaje-puntu) baiweb orrietan (+37,6); Baina Gipuzkoako enpresetan eman zen bilakaerarik handiena Interneteko sarbidearidagokionez (+49,5).


17

(2001-2012) +16,4

(2001-2012) +1,8

(2001-2012) +22,9

(2001-2012) +42,7

(2001-2012) +42,8

(2001-2012) +31,3

(2001-2012) +18,6

(2001-2012) +44,9

(2001-2012) +47,4

(2001-2012) +51,8

(2001-2012) +39,5

(2001-2012) +28,7

(2001-2012) +24,2

(2001-2012) +44,0

(2001-2012) +46,1

(2001-2012) +33,8

(2001-2012) +23,5

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

(2001-2012) +20,1




Internet



0-2

lan

gile

de 0

a 2

em

plea

dos




Internet



3-9

lan

gile

de 3

a 9

em

plea

dos




Internet



10 lan

gile e

ta h

ort

ik g

ora

de 1

0 y

más

em

plea

dos

2012 2011 2010 2005 2001 (2001-2012)

16. grafikoa: IKT ekipamenduen bilakaera Euskal AEko establezimenduetan, lurralde historikoaren arabera, 2001-2012aldian. (%)


Azkenik, jarduera-sektorea kontuan hartuta, 2012an ekipamenduen ehuneko handienak industri enpresek badituzte ere,eraikuntzan ugaritu dira gehien Internet (+53,4). Industri sektorean, web orria duten enpresen kopurua (+41,3) hazi dagehien, eta zerbitzuen sektorean ordenagailuak dituzten enpresak (+28,4), 17. grafikoan ikus daitekeen moduan.

17. grafikoa: IKT ekipamenduen bilakaera Euskal AEko establezimenduetan, sektore ekonomikoen arabera, 2001-2012aldian. (%)



18

(2001-2012) +28,0

(2001-2012) +49,5

(2001-2012) +33,4

(2001-2012) +26,1

(2001-2012) +46,6

(2001-2012) +33,4

(2001-2012) +29,8

(2001-2012) +47,1

(2001-2012) +37,6

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

WebguneaPágina Web

Internet


WebguneaPágina Web

Internet


WebguneaPágina Web

Internet


Ara

ba

Ála

vaB

izkaia

Gip

uzko

a

2012 2011 2010 2005 2001 (2001-2012)

(2001-2012) +23,6

(2001-2012) +42,9

(2001-2012) +41,3

(2001-2012) +25,8

(2001-2012) +53,4

(2001-2012) +26,5

(2001-2012) +28,4

(2001-2012) +47,8

(2001-2012) +34,9

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

WebguneaPágina Web

Internet


WebguneaPágina Web

Internet


WebguneaPágina Web

Internet


Zerb

itzu

ak

/ Ser

vici

osE

raik

un

tza

/ Con

stru

cció

nIn

du

str

ia

2012 2011 2010 2005 2001 (2001-2012)


19

Orain arte Informazioaren Gizarteari buruzko Inkestaren (Enpresak) bidez ateratako datuak aztertu dira, bainaEuskal Autonomia Erkidegoaren, lurralde historikoaren, jarduera sektorearen eta langile kopuruaren arabera.Aurrerantzean nazioartean datu horiek nola eman diren jakingo dugu. Beraz, bakarrik falta zaigu jakitea kopuruhoriek nola ematen diren nazioartean.

Txoten hau egitean 2011. urteko lehen hiruhilekoko datuak bakarrik izan ditugu eskura EBeko herrialdeei da-gokienez. Euskal AEko eta Espainiako datuak geroagokoak dira, 2012. urte hasierakoak; baina alderaketa ho-beak egiteko aldi bereko datuak erabili dira beti.

Aipatzekoa da, dena den, Euskal AEko datuak eta beste herrialde batzuetakoak konparatu ahal izateko, hau da,informazioa homogeneoa izateko, herrialde horietako informazioa biltzen duten erakundeek erabilitako sailkapenbera erabili behar dela. Horrela, azterketa honetan aurrerantzean erabilitako datuak pixka bat aldatuko dira, orainekonomi jarduerako sektore guztiak agertuko baitira (lehenengo sektorea izan ezik).

Hamar langile edo gehiagoko enpresak konparatu dira, gainera.

Arestian azaldutako guztia kontuan hartuta, bada, ondoko grafikoak aztertzean ikusiko dugu Euskal AE zeinpostutan dagoen IKT nagusiak erabiltzen dituen enpresa kopuruari dagokionez. Oro har, enpresen hornikunt-zari dagokionez Europako batezbestekoa gainditzen du EAEk.

18. grafikoa: Ordenagailua erabiltzen duten enpresen kopurua 10 langile edo gehiagokoen artean eta herrialdeka. 2011(%)

EJSN2009n sartuta dauden sektoreak: C, D, E, F, G, H, I, J, L, M (69-74), N, (95).Iturria: Informazioaren Gizarteari buruzko Inkesta Enpresetan, IGI-enpresak 2011. EUSTAT

Statistics on the information society in Europe (2011), EUROSTAT

100

100

99

99

98

98

98

98

98

98

98

98

97

97

97

97

97

97

97

96

96

96

96

96

95

95

94

93

92

90

83Errumania / Rumania

Hungaria / HungríaTxipre / Chipre

Letonia

Irlanda

Grezia / Grecia

Polonia

Italia

Europako Batasuna 27 / Unión Europea 27Britainia Handia / Reino Unido

Portugal

Malta

Suedia / SueciaTxekiar Errepublika / República Checa

Frantzia / Francia

Estonia

Kroazia / CroaciaBelgika / Bélgica

Norvegia / NoruegaLuxemburg / Luxemburgo

Espainia / EspañaEslovenia

Eslovakia / EslovaquiaEuskal AEko / C.A. Euskadi

Alemania

Lituania

Danimarka / DinamarcaAustria

HolandaFinlandia

Bulgaria

70 75 80 85 90 95 100


20

Ordenagailua hain zabalduta dagoenez enpresetan, esan liteke dagoeneko oinarrizko tresneriaren osagaietakobat dela tamaina honetako establezimenduetan. Izan ere, erabilera tasa goia jotzear dago zenbait herrialde-tan, beraz, nekez gainditu da toki horietan.

19. grafikoa: Interneterako sarbidea duten 10 langile edo gehiagoko establezimenduak, herrialdeka. 2011 (%)

EJSN2009n sartuta dauden sektoreak: C, D, E, F, G, H, I, J, L, M (69-74), N, (95)Iturria: Informazioaren Gizarteari buruzko Inkesta Enpresetan, IGI-enpresak 2011. EUSTAT


Interneterako sarbideen ehunekoei dagokienez, Euskal AEk Internetarako konexio ugari ditu; are gehiago, ta-maina horretako enpresetan orokorrean Internet erabiltzen da eta, horrela, EAE sailkapenean tarteko-goikomailan geratzen da.

Halaber, Euskal AEko enpresa horiek agerpen handia dute Sarean; webguneak dituzte bertan. EB-27ko gai-nerako herrialdeekin alderatzean EAEko enpresak taulako goren postuetan agertzen dira.

8987

79

100100

989898

97979797979797

969696969696

95959595

9494

9393

9291

Errumania / RumaniaErrumania / RumaniaBulgaria

Hungaria / HungríaTxipre / Chipre

Letonia

IrlandaGrezia / Grecia

Polonia

ItaliaEuropako Batasuna 27 / Unión Europea 27

Britainia Handia / Reino UnidoPortugal

Malta

Suedia / SueciaTxekiar Errepublika / República Checa

Frantzia / FranciaEstonia

Kroazia / CroaciaBelgika / Bélgica

Norvegia / NoruegaLuxemburg / Luxemburgo

Espainia / EspañaEslovenia

Eslovakia / EslovaquiaEuskal AEko / C.A. Euskadi

Alemania

LituaniaDanimarka / Dinamarca

Austria

HolandaFinlandia

40 50 60 70 80 90 100


21

20. grafikoa: Web orria duten 10 langile edo gehiagoko establezimenduak, herrialdeka. 2011 (%)

EJSN2009n sartuta dauden sektoreak: C, D, E, F, G, H, I, J, L, M (69-74), N, (95)Iturria: Informazioaren Gizarteari buruzko Inkesta Enpresetan, IGI-enpresak 2011. EUSTAT


Erantsitako grafikoan ikusten den bezala, IKT eta merkataritza elektronikoaren ekipamendu nagusiak Espai-niakoekin alderatzen baditugu oinarrizko ekipamenduetan antzeko ehunekoak ateratzen dira. Baina weborriari eta sareei dagokienez ehuneko ezberdinak ateratzen dira; Euskal AEk ehuneko altuagoak izan ditu.

93

89

89

83

82

81

80

79

78

77

77

76

75

74

73

73

70

69

68

66

65

64

64

63

60

60

56

54

53

45

34

Finlandia


Suedia / Suecia

Austria

Holanda

Alemania


Britainia Handia / Reino UnidoNorvegia / Noruega

Belgika / Bélgica



Eslovenia

Estonia

Malta

Europako Batasuna 27 / Unión Europea 27

Irlanda

Kroazia / Croacia

Lituania

Polonia

Espainia / España

Grezia / Grecia

Italia

Frantzia / Francia

Hungaria / Hungría

Txipre / Chipre

Errumania / Rumania

Letonia

Bulgaria


Portugal

10 20 30 40 50 60 70 80 90 100


22

21. grafikoa: 10 langile edo gehiagoko establezimenduak, IKT ekipamenduen arabera. Euskadi-Espainia, 2012. (%)

EJSN2009n sartuta dauden sektoreak: C, D, E, F, G, H, I, J, L, M (69-74), N, (95). Iturria: Informazioaren Gizarteari buruzko Inkesta Enpresetan, IGI-enpresak 2006. EUSTAT

INEren ETICCE 2012 inkesta.

97,2

81,6

59,3

96,798,6

94,5

92,6 86,6

97,298,7

71,0

97,5

93,8

51,7

0

20

40

60

80

100

Euskal Aeko / C.A. de Euskadi

Espainia / España



Internet Sakelako telefonoaTeléfono móvl

Tokiko eremu sareaRed de área local

WebguneaPágina Web

Haririk gabekoeremu sarea

Red de área locasin hilos

1.4 IKT ekipamenduak landa-eremuan

1.4.1 Ekipamenduak etxeetan

Informazioaren eta komunikazioaren teknologietako ekipamenduei buruz orain arte emandako informazioaEuskal AEko enpresa, etxe eta 15 urteko eta gehiagoko biztanle guztiei buruzkoa da. Atal honetan, aldiz, landa-eremuan bizi diren familien ekipamenduak deskribatuko ditugu eta, horrela, Euskal AE osoarekin alderik ba otedagoen zehaztu ahal izango dugu.

Udalerri bat landakoa dela ezartzeko, honako irizpide hauek jarraitu ditugu: 2.500 biztanle baino gutxiagokoudalerria, Km2-ko 85 biztanle baino gutxiagoko biztanleria-dentsitatea duena eta lehen mailako BPGren pisuagutxienez Euskal AEko batezbestekoaren parekoa daukana. Gutxienez irizpide horietako bi betetzen dituzten123 udalerri aukeratu ditugu; gainera, beste lau ere gehitu ditugu, irizpide horietako bakarra betetzen dutenak,baina muga-balioetatik hurbil geratzen direnak (lehen sektoreak garrantzi handia du horietan).

Beraz, 127 dira landatar gisa har daitezkeen udalerriak. 37.800 bat familia biltzen dituzte eta Euskal AE oso-aren % 4,4 osatzen dute. Dauzkagun datuen ondorioz, panoramika honetan egindako deskribapena bezainxehatua egiterik ez dugu, horregatik, garrantzi handiena daukaten aldeak soilik hartuko ditugu ardatz gisa.

22. grafikoan azaltzen da informazioaren eta komunikazioaren teknologiekin lotutako zer ekipamendu daudenEuskal AEko etxeetan, bai landa-guneko udalerrietan, bai eta hiri-guneetakoetan ere. Oro har, agerian gerat-zen da ekipamendu gehixeago daudela azken horietan, baina salbuespen batzuekin; izan ere, landa-guneetanirrati, telebista digital, teletestudun telebista, nabigatzailedun auto eta kamera digital gehiago daude.

22. grafikoa: Euskal AEn landa-guneetako etxeetan dauden ekipamenduak. 2012 (%)



23

Ohiko telebistaTelevisión convencional

Irratia / Radio

Telefono finkoaTeléfono fijo

TeletestuaTeletexto

Musika-kateaCadena musical

Kamera digitalaCámara dígital

GPS


Kable bidezko telebistaTelevisión por cable

Faxa / Fax


BideoaVídeo

DVDa


Telebista ordainduaTelevisión de pago




PDA

Landa udalerriakMunicipios rurales

Gainerako udalerriakResto de municipios

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Landa-guneetan, ordenagailua duten etxeen kopurua nabarmen hazi da. Etxe landatarren % 59,4k daukateordenagailua; gainontzeko etxe-motetan % 63,4k dute eta Euskal AEko batezbestekoa, berriz, % 63,2koa da.Zehazki, landa-guneetako etxeen % 38,4k mahai gaineko PCa du, eta % 41,7k ordenagailu eramangarria. Gai-nerako etxeetan, berriz, % 37,7k mahai gainekoa du eta % 43,9k eramangarria; Euskal AE osoko batezbeste-koa ere antzekoa da.

1.4.2 Ekipamenduak lehen sektorean

Euskal AEko lehen sektoreko IKT ekipamenduen egoeraren inguruan ditugun azkeneko datuak 2009koak dira,eta, 2003az geroztik, bi urtez behin jaso dugu informazioa. Izan ere, sektore horretan egiten den inkesta, “In-formazioaren Gizarteari buruzko Inkesta. Lehenengo Sektorea” izenekoa, bi urtez behin egiten da. Urte ho-rretatik aurrera, 2013koak izango dira hurrengo datuak, eta, hortik aurrera, hiru urtez behin egingo da inkesta.

Lehen sektoreko enpresetan IKT teknologia gutxi dagoela adierazten dute datuek, gainerako euskal enprese-kin alderatuta. Bi arrazoigatik izan daiteke: batetik, lehen sektoreko enpresa gehienak txikiak direlako –sektorehorretako establezimenduen % 99,2 9 langilez edo gutxiagoz osatzen dira–, eta, bestetik, sektore horretangauzatzen diren jardueren ezaugarriengatik.

Lehen sektoreko enpresek gainontzeko sektore ekonomikoetakoekin alderatuta ekipamendu-maila txikiagoadaukate teknologia-mota guztietan, sakelako telefonoaren erabilerari dagokionez izan ezik: (% 51,4). Gaine-rako ekipamenduetan ehunekoak txikiagoak dira. Ordenagailu gutxi dituzte (% 14,8), bai eta Interneteko ko-nexio (% 13,6) edo posta elektroniko gutxi ere (% 11,8). Lehen sektoreko oso enpresa gutxik du web orria,horietatik % 2,4 soilik baitago sarean. IKT ekipamenduen maila murritz horiek alde nabarmena sortzen dute gai-nontzeko sektore ekonomikoetako enpresen batezbestekoarekiko. Distantzia hori txikiagoa da enpresa han-diagoetan. Enpresen neurria funtsezko aldagaia da sektore ekonomiko guztietan, baina lehen sektorean arenabariagoa da.

23. grafikoan ikus daitekeen eran, 10 langile edo gehiago dituzten lehen sektoreko enpresen egoera oso des-berdina da; horietan, IKT ekipamendu askoz ere gehiago dago enpresa txikietan baino. Halaber, gainontzekosektore ekonomikoetako enpresa handien mailatik hurbil daude. Lehen sektoreko enpresa handietan, % 100ekdu sakelako telefonoa, % 96,6k ordenagailua, % 82,6k Internet konexioa eta % 80,1ek posta elektronikoa.Web orriei dagokienez, berriz, oso eskasak dira lehen sektoreko enpresetan, baita handienetan ere; izan ere,10 langile edo gehiago dituzten enpresen % 20,7k soilik dauka web orria.


24

23. grafikoa: IKT ekipamendu-motak Euskal AEko lehen sektorean, establezimenduen tamainaren arabera, 2009an. (%)


Nabarmentzekoa da lehen sektorean IKT ekipamenduen ezarpen-maila oso desberdina dela nekazaritzako en-presak eta arrantzakoak bananduz gero, azken horiek askoz ere ehuneko handiagoak baitauzkate. Hala etaguztiz ere, datu horrek ez du garrantzi handirik sektore osoarengan, nekazaritza-enpresa baita lehen sektorekoenpresa guztien % 98,3.

24. grafikoan ikus dezakegun moduan, nekazaritzako sektorean IKT ekipamenduak neurri txikian ezarrita daude(enpresen % 50,6k du sakelako telefonoa, % 11,1ek posta elektronikoa, % 13,8k ordenagailua eta % 12,9k In-ternet); arrantza sektorean, berriz, ehuneko horiek handiagoak dira (% 100ek du sakelako telefonoa, % 54,4kposta elektronikoa, % 72,2k ordenagailua eta % 54,3k Internet). Kontuan hartu behar da nekazaritzako etaarrantzako enpresen artean dauden alde nabarmen horietan, gauzatzen duten jardueraz gain, enpresen neu-rriak ere baduela eragina. Nekazaritza-sektorean, ia enpresa guztiak dira 10 langile baino gutxiagokoak, etaarrantza-sektorean, berriz, enpresen erdiak baino gehiagok 10 langile edo gehiago ditu.

24. grafikoa: Euskal AEko lehen sektoreko IKT ekipamendu-motak, jarduera-sektoreen arabera. 2009 (%)



25

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Lehen sektoreaSector primario

Nekazaritza sektoreaSector agrario

Arrantza sektoreaSector pesquero



Posta elektronikoaE-mail

Internet Sakelako telefonoaTeléfono móvil

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

0

20

40

60

80

100


Gainerako sektoreakResto de sectores


Gainerako sektoreakResto de sectores

Guztira / Total ³ 10 langile / empleados

WebguneaPágina Web

Posta elektronikoaCorreo electrónico Internet


Sakelako telefonoaTeléfono móvl

0

20

40

60

80

100

Euskal AEko lehen sektoreko enpresei orain arte egindako lau inkestetan (2003, 2005, 2007 eta 2009) bildu-tako datuei jarraiki, ondoriozta dezakegu IKT ekipamenduek goranzko joera dutela lehen sektorean, bainaegindako azken inkestan moteldu egin dela hazkundea.

Halaber, ikus dezakegu enpresa txikiek soilik dutela ekipamendu-maila baxua, 10 langile edo gehiago dituz-ten enpresek ekipamendu-maila altua baitute.

25. grafikoa: Euskal AEko lehen sektoreko establezimenduetako IKT ekipamenduen bilakaera, tamainaren arabera,2003-2009 aldian (%)



26

0

20

40

60

80

100

2003 2005 2007 2009 2003 2005 2007 2009


WebguneaPágina Web

Posta elektronikoaCorreo electrónicoInternet

Sakelako telefonoaTeléfono móvl


0

20

40

60

80

100

2.- ORDENAGAILUAREN ERABILERAK EUSKAL AE-N

Kapitulu honetan, Euskal AEko biztanleriak ordenagailuei zer erabilera ematen dien aztertuko dugu, bai eta era-bilera-maiztasuna adinaren arabera, jarduerarekiko, generoarekiko eta lurraldearekiko erlazioa, eta azken ur-teotako bilakaera ere. Informazioaren gizarteetan funtsezkoak diren zenbait ezaugarriri erreparatuta,eskuragarri dauden datuak ondorengo epigrafeen arabera antolatu ditugu.

1) Lehenik eta behin, ordenagailu pertsonalen erabilera-testuinguruak aztertuko ditugu, hau da, ordenagai-luaren erabiltzaileen ezaugarriei erreparatuko diegu teknologia hori erabiltzeko espazioen eta ohiko izae-raren (teknologien agerpena gorabehera osatutako espazio finkoak: etxebizitza, lantokia edo ikastokia) etaezohikoaren arabera (teknologiaren arabera osatutako espazio sozialak, teknologiaren erabilera mugiga-rria).

2) Bigarrenik, ordenagailuaren erabileraren ageriko helburuak hartuko ditugu ardatz gisa eta, bereziki, lanbi-deak eta ikasketek bideratzen ez dituzten erabilerak.

Kapituluaren amaieran, honako bi ideia hauek azalduko ditugu laburki: batetik, aurreko epigrafeekin bat eto-rriz, erabiltzaile-tipologia bat aurkeztuko dugu; eta, bestetik, Euskal AEko enpresetan ordenagailuei ematenzaien erabilerari buruzko datuak jasoko ditugu.

2.1 Ordenagailuaren Erabilera Euskal AEn

2.1.1 Ordenagailuaren erabiltzaileak

Pertsonek ordenagailuarekin daukaten loturaren arabera, ohiko erabiltzaileak (ordenagailua egunero edo, gut-xienez, astean behin erabiltzen dutela dioten pertsonak), noizbehinkako erabiltzaileak (ordenagailua gutxienezhilabetean behin, ez hilero edo noizbait erabiltzen dutela dioten pertsonak, azken 3 hilabeteetan erabili ez ba-dute ere) eta ez-erabiltzaileak (ordenagailu bat sekula erabili ez dutela diotenak) bereiz daitezke.

Ohiko erabiltzaileen ezaugarri nagusiak (22. grafikoa) ikasketa-maila (% 94,8k bigarren mailako edo mailahandiagoko ikasketak dituzte) eta adin hauetakoak dira nagusi: 35 eta 54 urte artekoak % 47,1 eta 15 eta 34urte artekoak % 39,0.

Ohiko erabiltzaileen artean, 55 urte edo gehiagoko pertsonen portzentajea oso txikia da, ia % 13,9koa. Jar-duerarekin lotutako datuak aztertuz gero, horren kopuru txikiak izatearen arrazoietako bat aurki dezakegu: la-nean diharduten pertsonek eta ikasleek osatzen dute ohiko erabiltzaileen % 78,0 eta, aldiz, lanik egiten ezdutenek eta langabeek % 22,0 baino ez dute osatzen. Adinak, eta, horrekin lotuta, lan-merkatuan egoteak edoez egoteak, lotura zuzena du bai informazioaren gizarteko teknologietara sarbidea izatearekin, bai eta horiengaineko jakintza eskuratzeko interesarekin eta/edo kezkarekin ere.

Noizbehinkako erabiltzaileak eta ez-erabiltzaileak kontuan hartzen baditugu, ikus dezakegu noizbehinkakoerabiltzaileen artean nagusi direla 35 eta 54 urte arteko multzoan dauden pertsonak (% 48,3) eta ez-erabilt-zaileen artean, berriz, 55 urte edo gehiagokoak (% 77,7). Ohiko erabiltzaileen artean ikasleak eta lanean di-harduten pertsonak nagusi diren artean, noizbehinkako erabiltzaileen % 1,4 baino ez da ikasle eta % 0,2 ezda ikasle; ez-erabiltzaileen % 81,7 ez-aktiboa edo langabetua da.


27

26. grafikoa: 15 urte eta gehiagoko biztanleak ordenagailuaren erabiltzeko maiztasunaren arabera. Euskal AE. 2012(%)


Hiru talde horietan (ohiko erabiltzaileak, noizbehinkako erabiltzaileak eta ez-erabiltzaileak) ez dira nabarme-nak generoarekin lotutako aldeak. Halere, honako hau adierazi nahi dugu aldagai horri dagokionez: Genero-desberdintasunen arloan, ohiko erabiltzaileen artean banaketa nahiko parekoa da (% 52,1 gizonezkoak eta %47,9 emakumezkoak) noizbehinkakoen eta ez-erabiltzaileen artean emakumeak gehiago dira (% 54,6 eta %56,8 hurrenez hurren). Gainera, pertsona adinduenen eta biztanle ez-aktiboen artean, genero-desberdintasu-nak nabariagoak dira.

Bestalde, aztertutako talde bakoitzak ordenagailuari ematen dion erabilpena kontuan hartzen badugu (27. gra-fikoa) ikus daiteke, generoei dagokionez, gizonezkoen % 62,1 eta emakumezkoen % 53,8 ordenagailuen ohikoerabiltzaileak direla. Emakumeei dagokienez, % 37,4 ez da erabiltzailea, eta gizonezkoei dagokienez, berriz,% 30,2 soilik.

Jarduerarekiko erlazioa aztertuz gero, ikasle gehienak (% 98,0) ohiko erabiltzaileak ziren 2012an, hortaz, osoehuneko txikiak geratzen dira noizbehinkako erabiltzaileentzat (% 1,4) eta, batez ere, ez-erabiltzaileentzat (%0,7). 2012ko erabilerari buruzko datuek agerian uzten dute ordenagailuak ikasleen eguneroko bizitzan sartudirela: bai erabilera ludikorako (% 96,1), bai eta akademikorako ere (% 89,9). Ez-aktiboen eta langabetuen ar-tean, gehienak ez-erabiltzaileak dira (% 62,1), eta ohikoek eta noizbehinkakoek antzeko zifrak dituzte (% 28,6eta % 9,3, hurrenez hurren).


28

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

Goi mailakoakSuperiores



35-54

15-34

GizonVarón

EmakumeaMujer

IkasleakEstudiantes

LandunakOcupados


³ 55

Hezik

eta

maila

Niv

el d

e in

stru

cció

n

Jard

uer

arek

iko

lotu

raR

elac

ión

con

la a

ctiv

idad

Ad

ina

Edad

Sexu

aS

exo

Ohiko erabiltzaileakUsuarios frecuentes

Ez du erabiltzenNo usuarios

Noizean behingo erabiltzaileakUsuarios esporádicos

27. grafikoa: 15 urte eta gehiagoko biztanleak ordenagailuaren erabileraren arabera banatuta. Euskal AE. 2012 (%)

Iturria: Informazioaren Gizarteari buruzko Inkesta. Familiak (IGI-F).

Ikasleen eta ez-aktiboen arteko bitarteko puntu batean daude pertsona landunak: % 78,5 ohiko erabiltzaileakdira, % 8,4 noizbehinkakoak eta % 13,1 ez-erabiltzaileak.

Ordenagailuen erabileraren helburuari dagokionez, eguneroko bizitzan daukaten presentzia ere langileen ar-tean ohiko datua da, erabilera profesionalari (% 69,0) aisialdirako erabilera (% 87,4) eransten baitzaio.

Heziketa-mailari dagokionez, erdi-mailako eta goi-mailako ikasketak dituztenen % 91,7 ohiko erabiltzailea da,eta soilik % 4,3 eta % 4,0 noizbehinkako erabiltzaile eta ez-erabiltzaile, hurrenez hurren. Erabileren helburuaridagokionez, ordenagailuen presentzia zabalduago dago maila profesionalean (% 66,0) eta maila ludikoan (%89,8).

Aldiz, lehen mailako edo maila baxuagoko ikasketak dituzten biztanleek alderantzizko ehunekoak dituzte, %10,7 soilik baita ohiko erabiltzaile, % 5,9 noizbehinkako erabiltzaile, eta % 83,4k ez baitu inoiz ordenagailubat erabili.

Azkenik, nabarmenak eta iragartzen errazak dira adin-taldeei dagozkien datuak: gazteen artean, erabilera osozabalduta dago, aldiz, helduen eta nagusien artean, erabilera txikiagoa da. Hori horrela, 15 eta 34 urte artekopertsonen artean, % 4,6k soilik esan du sekula ez duela ordenagailurik erabili. 55 urteko eta gehiagoko pert-sonen multzoan, berriz, gehienek ez dute erabiltzen (% 70,9). 35 eta 54 urte arteko pertsonen multzoan, ohikoerabilera da nagusi, % 72,5 ohiko erabiltzaileak baitira. Ordenagailuak pertsona helduen eguneroko bizitzangarrantzi handia duela dirudi, maiz erabiltzen baitute hainbat gauzatarako: 35 eta 54 urte arteko pertsonen %56,5ek erabilera profesionala ematen dio eta % 89,9k erabilera ludikoa. Aldiz, 15 eta 34 urte arteko pertsonenartean, aisialdiari lotutako erabilera da nagusi (% 93,8).


29

35-54

15-34




GizonVarón

EmakumeaMujer

IkasleakEstudiantes

LandunakOcupados


³ 55

Sexu

aS

exo

Ad

ina

Edad

Jard

uer

arek

iko

lotu

raR

elac

ión

con

la a

ctiv

idad

Hezi

keta

maila

Niv

el d

e in

stru

cció

n

0 20 40 60 80 100

Ohiko erabiltzaileakUsuarios frecuentes

Ez du erabiltzenNo usuarios

Noizean behingo erabiltzaileakUsuarios esporádicos

Ordenagailuen erabiltzaileek Euskal AEn 2003 eta 2012 artean izandako bilakaerari dagokionez, honako on-dorio hauek atera ditzakegu:

1) Hazkunde handiena ohiko erabiltzaileen multzoak izan du: 2003an % 36,1ek adierazi zuten egunero edoastean hainbatetan erabiltzen zutela ordenagailu pertsonala; aldiz, 2012an % 72,5ek adierazi du hori. Ha-laber, hazi egin da tresna teknologiko hori erabiltzen ikasi nahi dutenen eta informatika-ikastaroren bateanparte hartu dutenen taldea.

2) Ohiko erabiltzaileei eta adinari helduta, hazkunde nabarmena izan dute 35 eta 54 urte arteko pertsonek(2003an % 38,4ko portzentajea osatzen zuten eta, 2012an, berriz, % 72,5ekoa) eta 55 urte eta gehiago-koek (% 6,2tik % 21,6ra).

3) Hazkunde txiki bat izan dute ohiko erabiltzaileek, lanean dihardutenen (% 65,8tik % 78,5era) eta lan mun-duan ez daudenen eta langabeen artean (% 9,7tik % 28,6ra).

2.1.2 Ordenagailuaren erabilera-testuinguruak

Ordenagailua erabiltzeko lekuari buruz galdetzerakoan, inkestak ohiko espazioak lehenesten ditu (etxea %93,2, lantokia % 43,8 eta ikasketa-lekua % 11,0) ohikoak ez diren beste leku batzuen gainetik (24. grafikoa).Alabaina, zenbait adierazlek argi erakusten dute berrikuntza garrantzitsuak daudela arlo horretan: ordenagailubidezko komunikazio-teknologien inguruan antolatutako espazio sozialak eraiki dira (ziberkafetegiak, mintza-lekuak, KZguneak, eta abar); ordenagailuen erabilera mugikorren garrantzia areagotu egin da, hau da, erabi-lera ez da lotzen espazio bakar eta finko batekin (etxea, lantokia, ikasketa-tokia), testuinguru aldakorrekoespazio moldaerrazekin baizik (wifi konexioak, ordenagailu eramangarriak).

28. grafikoa: 15 urte eta gehiagoko biztanleria ordenagailua erabiltzeko tokiaren eta lurralde historikoaren arabera. Euskal AE.2012 (%)


Adin-talde guztietan ordenagailua gehien etxebizitzan erabiltzen bada ere, aipatzekoa da lan-bizitzaren gore-nean diren pertsonek, hau da, 35 eta 54 urte arteko taldekoek, etxebizitzan eta lantokian erabiltzen dutelabatez ere; sektore gazteenetan, berriz, etxebizitza eta ikasketa-tokia dira ordenagailua erabiltzeko leku nagu-siak. 15 eta 34 urte bitarteko gazteek etxebizitzan erabiltzen dute gehienbat ordenagailua, eta lantokian on-doren (29. grafikoa).


30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

EtxebizitzaCasa

LantokiaCentro de trabajo

IkastegiaCentro de estudios

Beste leku batOtro lugar

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

“Beste toki batzuk” izenburupean bildutako espazioetan, gazteak, ez-aktiboak eta langabetuak eta bigarrenmailako eta lanbide-heziketako ikasketak dituztenak dira nagusi. Espazio horiei dagokienez, ez dago xeheta-sun handirik eta, hortaz, arriskugarriegia da datu horien atzean zer arrazoi egon daitekeen esatea: helduen ar-teko nazioarteko komunikazioak, emigrazioarekin eta lokutorioekin lotutakoak, areagotu egin direlako izandaiteke; bestalde, ordenagailua ziberkafetegietan eta antzekoetan jolaserako erabiltzeko joera murriztu eginda. Espazio horiek kuantitatiboki erabilera-leku oso garrantzitsuak ez badira ere, kualitatiboki berrikuntzak da-kartzate arlo horretan, informazioaren gizartearen arloan, izan ere, gehienak, ordenagailu bidezko komunika-ziorako sortutako espazioak dira.

29. grafikoa: Euskal AEko 15 urteko eta gehiagoko biztanleria, ordenagailua erabiltzeko tokiaren arabera. 2012(%)



31




35-54

15-34

GizonVarón

EmakumeaMujer

IkasleakEstudiantes

LandunakOcupados

Ez-aktiboak eta angabetuakInactivos y parados

³ 55

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

EtxebizitzaCasa

LantokiaCentro de trabajo

IkastegiaCentro de estudios

Beste leku batOtro lugar

Se

xu

aS

exo

Ad

ina

Ed

ad

Jard

uer

arek

iko

lotu

raR

elac

ión

con

la a

ctiv

idad

He

zik

eta

-ma

ila

Niv

el d

e in

stru

cció

n

2.1.3 Ordenagailua erabiltzeko arrazoiak

Ordenagailua erabiltzeko arrazoi profesionalak biztanleen % 39,3k aipatu zituzten, arrazoi akademikoak %21,0ek eta aisialdikoak % 90,3k (26. grafikoa). Arrazoietako bat zein den erraz ondoriozta daiteke: lanean aridiren pertsonen artean arrazoi profesionalak dira nagusi, eta prestakuntza-garaian daudenen artean arrazoiakademikoak; aisialdiarekin lotutakoak, berriz, hasiera batean, belaunaldi-artekoak dira. Adin-taldeen araberabanatutako datuek, gainerako erantzunetan baino banatuago daudenek, baieztatu egiten dute hori: aisialdi-rako erabiltzen du ordenagailua 6 eta 14 urteko oso gazteen % 93,9k, gazteen % 93,8k, 35 eta 54 urte bitar-teko helduen % 89,9ek eta 55 urteko eta gehiagokoen % 78,6k.

30. grafikoa: Euskal AEko 6 urteko eta gehiagoko biztanleria, ordenagailua erabiltzeko arrazoiaren arabera. 2012 (%)


Ordenagailu pertsonala erabiltzeko arrazoiak aztertuta (31. grafikoa), ikus dezakegu arrazoi profesionalak di-rela nagusi helduen (% 56,5), langileen (% 69,0) eta erdi edo goi mailako ikasketak dituztenen (% 66,0) artean.Bai ikasleek (% 1,4), bai gazteek (% 32,3) aukeratu dute arrazoi hori ordenagailua zenbaitetan erabiltzeko. Hor-taz, biztanleria helduak, lanean dagoenak eta goi-mailako prestakuntza duenak aukeratzen du batez ere or-denagailua erabiltzeko arrazoi hori.

Ordenagailu pertsonalen erabilera akademikoak nagusi dira ikasleen (% 89,9), gazteen (% 31,4) eta, bereziki,6 eta 14 urtekoen artean (% 87,6); beraz, azpimarratzekoa da berriz ere eskolaren balio gizarteratzailea pert-sonen eta informazioaren gizarteko euskarri materialen arteko normalizaziorako eta horiek ohiko bihurtzeko.Ordenagailua azken hiru hilabeteetan erabilera akademikoetarako erabili dutela esan dutenen artean bista-koa da hezkuntza-espazioak ahalmen sozializatzailea duela; espazio horretan, gainera, murriztu egiten dira ge-neroen arteko desberdintasunak. Lehendik bagenekien datu bat baieztatu da horrela: eskolan eta espazioakademikoan, generoen arteko aldeak murritzagoak dira bizitza sozialeko beste leku batzuetan baino.

Ordenagailuaren erabilera ludikoek izandako bilakaera aztertuz gero, adierazi behar da erabilera hori areagotuegin dela, bai gazteen artean, bai eta helduen eta adinduen artean ere. Halaber, motel baina finko egin dugora langileen, ez-aktiboen eta langabetuen artean ere. Ordenagailuaren erabileraren presentzia normalizatuegin da zenbait belaunaldiren artean eta gizartearen sektore guztietan eta bizitza seriorako tresna gisa era-biltzeaz gain, gai hain serioak ez direnetarako ere erabiltzen dute.


32

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

LanerakoUso profesional

IkastekoUso académico

AisiarakoUso para el ocio

Beste erabilera batzuetarakoOtros usos

Beraz, esan genezake nolabaiteko normalizazioa izan duela teknologiak pertsonen eta familien ohiko bizitzaneta, are gehiago, ohiko bihurtu dela. Fenomeno hori gertatu dela eta azken urteetan bizkortu egin dela kontuanhartuta, esan genezake teknologia erabiltzeko modu horiek baliatzen dituztenentzat, bereziki belaunaldi gaz-teenentzat, hasiera batean batere zehatza ez den “ez dakit” esapideak beste erantzun batzuek baino hobekiadierazten dituela aparailu horiek erabiltzeko arrazoiak. Izan ere, informazioaren gizarteen berezko ezauga-rria da goi-mailako teknologiaren ohiko erabilera paisaian, espazioetan eta eguneroko erabileretan, hortaz, ezdago zergatik erabiltzen den pentsatu beharrik ere.

31. grafikoa: 6 urteko eta gehiagoko biztanleria, azken 3 hilabeteetan ordenagailua erabili duena, erabilera-helburuaren,sexuaren, adinaren, ikasketa-mailaren eta jarduerarekiko erlazioaren arabera, urteak kontuan izanda, Euskal AE. 2012.( %)


Bestalde, ordenagailuak erabiltzen ez dituen biztanleriak horretarako zer arrazoi dituen aztertzea oso lagun-garri izango litzateke informazioaren gizartea sakonki ezagutzeko. Izan ere, alde batetik, haustura digital de-lako horren ezaugarri funtsezkoenak ezagutu ahal izango genituzke. Eta, beste alde batetik, norbereborondatez ordenagailuen erabilerari uko egiteko jarreren berri izango genuke, hau da, gogoeta egin osteanteknologia erabiltzeari zergatik uko egiten dioten jakin; eguneroko bizitzan teknologia zabaltzearen kontra dau-den pertsonak daudela adierazi lezake horrek.


33

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

35-54

15-34

6-14

GizonVarón

EmakumeaMujer

Hezik

eta

-maila

Niv

el d

e in

stru

cció

nJa

rdu

erar

ekik

o e

rlaz

ioa

Rel

ació

n co

nla

act

ivid

ad

Ad

ina

Edad

Sexu

aS

exo

IkasleakEstudiantes

LandunakOcupados

Ez-aktiboak eta langabeakInactivos y parados

³ 55




IkastekoUso académico

AisiarakoUso para ocio

Beste erabilera batzuetarakoOtros usos

LanerakoUso profesional

2.2 Enpresetan IKT ekipamendua erabil dezaketen langileak

Ekipamendu teknologikoaren erabilera EAEko enpresetan aztertzeko, ekipamendu horietarako langileek dau-katen sarbide-maila erabili dugu (32. grafikoa). 2012 urtean, langileen % 65,2k ordenagailu pertsonala dauka,% 55,9k Interneterako sarbidea eta % 57,3k posta elektronikoa.

Hori horrela, euskal enpresetako kontratupeko langileek ordenagailua erabiltzeko aukera gehiago dituzte In-terneten sartzeko baino, eta ez dago ia alderik Interneten sartzeko aukera dutenen eta posta elektronikoa dau-katenen artean. Lurralde historikoen arabera, Bizkaiko langileek erabiltzen dituzte gehien teknologia horiek,Gipuzkoarrez eta Arabarrez jarraituta.

32. grafikoa: Euskal AEko establezimenduetan IKT ekipamenduak erabiltzeko aukera daukaten langileak, lurralde his-torikoaren eta establezimenduaren tamainaren arabera 2012an. (%)


Alabaina, ekipamenduetan gertatu den bezala, teknologia horiek erabiltzen dituzten lan-kontratudun langileenportzentajeak ez dauka alde handirik enpresaren tamainari dagokionez (33. grafikoa). Besteak beste, hauxeizan daiteke arrazoia: enpresa handietan langileetako batzuek, gehienetan bulegokoek eta administrazio-zer-bitzuetakoek, daukate aztertutako ekipamendu teknologikoak erabiltzeko aukera, aldiz, enpresa txikietan lanaez dago hain desberdinduta eta ohikoagoa da langileek enpresako ekipamenduaren zati handiena erabiltzekoaukera izatea.


34

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Ord

en

ag

ail

ua

Ord

enad

or

Po

sta

ele

ktr

on

iko

aC

orre

o el

ectr

ónic

o

Inte

rne

t

Ord

en

ag

ail

ua

Ord

enad

or

Po

sta

ele

ktr

on

iko

aC

orre

o el

ectr

ónic

o

Inte

rne

t

Ord

en

ag

ail

ua

Ord

enad

or

Po

sta

ele

ktr

on

iko

aC

orre

o el

ectr

ónic

o

Inte

rne

t

Ord

en

ag

ail

ua

Ord

enad

or

Po

sta

ele

ktr

on

iko

aC

orre

o el

ectr

ónic

o

Inte

rne

t

GuztiraTotal

Araba/ Álava Gipuzkoa Bizkaia


0

10

20

30

40

50

60

70

80

33. grafikoa: Euskal AEko establezimenduetan IKT ekipamenduak erabiltzeko aukera daukaten langileak, establezi-menduaren tamainaren arabera 2012an. (%)


Horregatik daukate, besteak beste, zerbitzuen sektoreko langileek (34. grafikoa), argi eta garbi, informazio- etakomunikazio-teknologiak erabiltzeko aukera gehiago, enpresaren tamaina dena dela ere.

Arestian azaldu dugu industri sektoreko enpresek daukatela ekipamendu teknologiko gehien; baina, esan be-zala, lana banatuta dagoelako ziurrenik, sektore horretako langile gutxiagok erabiltzen dituzte teknologia ho-riek zerbitzuen sektorekoek baino.

Zerbitzu sektoreko enpresetan diharduten langileen % 72,4k ordenagailua dauka, % 63,4k Interneterako sar-bidea eta % 64,1ek posta elektronikoa. Industria sektorean diharduten langileei dagokienez, % 51,4k dauka or-denagailua, % 38,1ek Interneterako sarbidea eta % 42,0k posta elektronikoa. Eraikuntzaren sektoreko langileekindustri sektorekoen antzeko neurrian erabiltzen dituzte teknologia horiek.

34. grafikoa: Euskal AEko establezimenduetan IKT ekipamenduak erabiltzeko aukera daukaten langileak, jarduera-sek-torearen eta establezimenduaren tamainaren arabera 2012an. (%)



35

0

10

20

30

40

50

60

70

GuztiraTotal

0-2 langile / empleados 3-9 langile / empleados



Internet

³ 10 langile / empleados

0

10

20

30

40

50

60

70

Guztira / Total ≥ 10 langile / empleados

Industria EraikuntzaConstruccion

ZerbitzuakServicios

Ord

en

ag

ailu

aO

rden

ador

Po

sta

ele

ktr

on

iko

aC

orre

o el

ectr

ónic

o

Inte

rn

et

Ord

en

ag

ailu

aO

rden

ador

Po

sta

ele

ktr

on

iko

aC

orre

o el

ectr

ónic

o

Inte

rn

et

Ord

en

ag

ailu

aO

rden

ador

Po

sta

ele

ktr

on

iko

aC

orre

o el

ectr

ónic

o

Inte

rn

et

10

20

30

40

50

60

70

80

0

10

20

30

40

50

60

70

80

0

Ekipamendu teknologikoak erabiltzen dituzten langileen portzentajeak modu mailakatuan egin du gora azkenurteetan (35. grafikoa). Aztertu dugun 2001-2012 aldian ordenagailu pertsonala, posta elektronikoa edo Inter-neterako sarbidea eskuragarri izatea nabarmen zabaldu da langileen artean eta azken bi elementu horiek izandute hazkunde handiena, 30 portzentaje-puntutik gorakoa, azken hamaika urteetan.

Ordenagailu pertsonala zeukaten langileak % 46,4 ziren 2001. urtean eta 2012an, berriz, % 65,2k dauka; 18,8puntuko hazkundea izan da, beraz. Lehen langileen % 23,4 sartzen zen Internetera, eta orain % 55,9; 32,5 pun-tuko hazkundea izan da, beraz, hamaika urte hauetan. Azkenik, posta elektronikoa daukaten langileen kopu-ruak epealdi berean % 25,8tik % 57,3rako hazkundea izan du; 31,5 puntuko hazkundea izan da.

35. grafikoa: IKT ekipamenduak erabiltzeko aukera daukaten langileak Euskal AEko establezimenduetan 2001-2012 ar-tean (%)



36

0

10

20

30

40

50

60

70



Internet

2001 2005 2010 2011 2012

0

10

20

30

40

50

60

70

2.3 Ordenagailuaren erabilera landa-eremuan

Landa-eremuko udalerrietan bizi diren 15 urteko eta gehiagoko biztanleen % 67,8k dauka ordenagailua et-xean; kopuru hori Euskal AEko batezbestekoa baino 4 puntu txikiagoa da.

Ordenagailuaren erabilerari dagokionez, 15 urte eta gehiagoko biztanle landatarren % 55,1ek azken 3 hilabe-teetan ordenagailua erabili du (36. grafikoa), % 2,7k aurrez noizbehinka erabili du eta % 42,1ek ez du sekulaerabili.

Era berean, nolabaiteko atzerapena dago Internet erabiltzeari dagokionez, izan ere, Euskal AEko biztanleen %57,6 azken 3 hilabeteetan konektatu dira Internetera; udalerri landatarretan bizi diren biztanleei dagokienez, be-rriz, % 51,2 baino ez dira konektatu Internetera.

36. grafikoa: 15 urteko eta gehiagoko biztanleak IKT ekipamenduen arabera banatuta landa-eremuan. Euskal AE. 2012 (%)


37. grafikoa: 15 urte eta gehiagoko biztanleria, azken 3 hilabeteetan ordenagailua eta Internet erabiltzearen arabera in-guru landatarrean. Euskal AE. 2012 (%)



37

0 10 20 30 40 50 60 70 80



EramangarriaOrdenador portátil

PDA



GuztiraTotal

0 10 20 30 40 50 60 70

Azken 3 hilabeteakÚltimos 3 meses

NoizbaitAlguna vez

Inoiz ere ezNunca

Ord

en

ag

ail

ua

Ord

en

ad

or

Inte

rne

t



GuztiraTotal

3 INTERNETEN ERABILERAK EUSKAL AE-N

3.1 Interneten erabilerak Euskal AEn

3.1.1 Sarearen testuinguru etnografikoa: non, noiz eta zenbat denboraz

Euskal AEko biztanleen % 66,9k daukate Interneteko konexioa etxean, baina % 57,6 konektatu dira azken 3hilabeteetan. Interneteko konexioa egiteko lekuari dagokionez, % 92,6k etxetik egin dezakete, % 37,9k lanto-kitik, % 10,2k ikasketa-lekutik eta % 6,3k beste lekuren batetik. Pertsona ugari zenbait tokitatik konektatu dira.

Portzentajeak oso antzekoak badira ere (38. grafikoa), Gipuzkoa da Interneteko erabiltzaileak diren pertso-nen portzentaje handiena daukan lurralde historikoa (% 60,7); ondoren, Araba dago (% 58,5) eta azken le-kuan, berriz, Bizkaia (% 55,5). Internet erabiltzeko aukera duten pertsonen artean, zazpitik batek ez du erabiliazken hiru hilabeteotan; Bizkaian da ehuneko hori handiena (% 15,2), jarraian Gipuzkoan (% 12,6) eta hu-rrena Araban (% 10,0).

38. grafikoa: Azken hiru hilabeteotan Internet erabili duten Euskal AEko 15 urteko eta gehiagoko biztanleak lurralde his-torikoen arabera. 2012 (%)


Gizonezkoen erabileraren portzentajea (% 61,7) emakumezkoena baino 8 puntu handiagoa da: % 53,8. 15urte eta gehiagoko pertsonen % 57,6k inkestaren aurreko 3 hilabeteetan Internet erabili dute.


38

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100




35-54

15-34

GizonVarón

EmakumeaMujer

Ad

ina

Ed

ad

Se

xu

aS

exo

Jard

uera

reki

ko lo

tura

Rela

ción

con

la a

ctivi

dad

IkasleakEstudiantes

LandunakOcupados


³ 55

GuztiraTotal

Hezi

keta

maila

Niv

el d

e in

stru

cció

n

GipuzkoaGuztiraTotal Bizkaia

ArabaÁlava

Zifra horiei jarraiki, esan dezakegu Internet erabiltzen dutenen ezaugarrietako bat dela gazte izatea. Interneterabiltzen duten gazteen multzoa da nagusi (% 89,4). Erabilera murriztu egiten da helduen (% 73,3) eta na-gusien artean (% 20,2).

Interneten erabilera neurri handiagoan dago lotuta ikasle izateari, ikasleen % 97,9k erabili baitu Internet azken3 hilabeteetan, langile izatearekin (erabiltzaileen % 78,0 da) eta lanean ez jardutearekin edo langabetu izate-arekin baino (erabiltzaileen % 28,7).

Unibertsitate-ikasketak dituztenek erabiltzen dute gehien (% 91,9), bigarren mailako ikasketak dituztenek hu-rrena (% 69,4), eta, azkenik, lehen mailako ikasketak dituztenek (% 9,3).

Konektatzeko aukera izateak ez dakar berekin konektatzea edo nolabaiteko maiztasunarekin konektatzea (39.grafikoa). Biztanleriaren erdia baino gehiago (% 68,4) egunero konektatzen da –gutxienez astean 5 aldiz-, %27,5 astero aldiren batean baina ez egunero, % 3,6 hilean behin gutxienez baina ez astero eta % 0,5 ez hilero.Esan daiteke erabilera-maila handia dela, konektatu diren 10 pertsonetatik 9 astero konektatzen baitira. Azkenurteotan, egunero konektatzen direnen talde ugaritu da.

39. grafikoa: 15 urte eta gehiagoko biztanleen Internetera sartzeko maiztasunaren bilakaera Euskal AEn. 2003-2012 (%)


Internetera sartzeko maiztasunari dagokion aldagaia garrantzitsua da erabilera-joerak behatzeko. Datuei ja-rraiki, 28 ehuneko-puntutan handiagotu da Internet egunero (astean bost aldiz gutxienez) erabiltzen dutenenmultzoa, 2003ko % 40,2tik 2012ko % 68,4ra. Bestalde, pixka bat murriztu dira Internet astero edo hilero era-biltzen dutenen ehunekoak.

Internetera sartzeko aukera duten 15 urteko eta gehiagoko biztanleen % 13,6 ez da azken 3 hilabeteetan ko-nektatu.

Internetera sartzeko bitarteko nagusia ordenagailua da (% 99,2). Ondoren, sakelako telefonoa dago (% 24,3);aldiz, beste bide batzuk, esaterako, telebistak edo bideo-jokoen kontsolak ez dute % 3,0ko portzentajea gain-ditzen.


39

0

10

20

30

40

50

60

70

80

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

0

10

20

30

40

50

60

70

80

EguneroDiariamente

AsteroTodas las semanas

Gutxienez hilean behinAl menos una vez al mes

Hil guztietan ezNo todos los meses

Internet azken urteetan erabili duten pertsonen portzentajea % 32,1ekoa zen 2003an, % 37,8koa 2005ean eta% 57,6koa 2012an (40. grafikoa). Adin-tarte guztietan gehitu da Interneteko erabiltzaile kopurua, baina gazteenartean batez ere, hauen arteko erabilera 2003ko % 59tik 2012ko % 89,4ra igaro baita.

Helduen % 73,3k eta adinduen % 20,2k erabili du Internet azken 3 hilabeteetan. Ikasleen % 97,9k erabili duInternet 2012an. Dena den, kuantitatiboki hazkunde handiena izan duen taldea lanean diharduten pertsonenaizan da, 2003an % 40,9ko portzentajea osatzen baitzuen eta % 78,0koa, berriz, 2012an. 2003an Internet era-bili zutenen % 71,5ek goi mailako ikasketak zituen eta portzentaje hori % 91,9koa izan da 2012an.

40. grafikoa: Azken 3 hilabeteetan Internet erabili duen Euskal AEko 15 urte edo gehiagoko biztanleriaren bilakaera.2003-2012 (%)


Internet erabiltzen dutenen eta ez dutenen bilakaera aztertuz gero –horixe da arraila digital delako fenomenoa,hain zuzen ere–, esan dezakegu azken hiru hilabeteetan konektatu ez direnen kopurua murriztu egin dela gaz-teen, ikasleen eta erdi- eta goi-mailako ikasketak dituztenen artean, eta, aldiz, areagotu egin dela helduen, ez-aktiboen eta langabetuen eta lehen mailako ikasketak dituztenen artean.

2012an, Euskal Autonomia Erkidegoan, 16 eta 74 urte bitarteko biztanleriaren % 64,4k erabiltzen zuen Inter-net. Ehuneko hori nabarmen hazi da aurreko ekitaldiekin alderatuta, eta goranzko joera erakusten du; halere,oraindik ez gara hurbildu 27en Europar Batasuneko batezbestekora.


40

0 20 40 60 80 100

35-54

15-34

GizonVarón

EmakumeaMujer

GuztiraTotal

Ad

ina

Edad

Sexu

aS

exo

Hezik

eta

maila

Niv

el d

e in

stru

cció

nJa

rdu

erar

ekik

o e

rlaz

ioa

Rel

ació

n co

nla

act

ivid

ad

IkasleakEstudiantes

LandunakOcupados


³ 55




200820072006200520042003 2009 2010 2011 2012

3.1.2 Sarearen erabiltzaileen kartografia eta ibilbideak: nola eta zertarako sartzen dira

Interneten sartzeko espazio pribatuaren nagusitasuna nabarmena da, Internetera azken 3 hilabeteetan ko-nektatu direnen % 92,6 etxetik konektatu baitira; % 37,9 lantokitik; % 10,2 ikastokitik eta % 6,3 beste leku bat-zuetatik, besteak beste, ziberkafeetatik eta sarbide publikoko lekuetatik. Populazio arabarra konektatzen dagehien etxetik (% 94,3), eta bizkaitarra lantokitik (% 38,7) eta beste toki batzuetatik (% 7,6). Azken urteotanzehar, etxea izan da askogatik Internetera konektatzeko toki erabiliena, lantokiaz jarraituta.

Internet bidez gauza daitezkeen jardueretatik (41. grafikoa), posta elektronikoa erabiltzen da gehien (% 92,4),ondoren, ondasunei eta zerbitzuei buruzko informazioaren bilaketa dago (% 84,9) eta, jarraian, komunikabi-deen kontsulta (% 75,2). Komunikaziorako eta informazioa zabaltzeko erabiltzen dute gehien Internet bertarasartzen diren pertsonek. Azken urteetan, Informazioaren Teknologia esan ordez Komunikazioaren Teknologiaesatea zuzenagoa izango ez ote litzatekeen eztabaidatu da maiz. Jarduerak banaka aztertuko ditugu jarraianxehetasun handiagoz.

Ez da erraza komunikazio-helburuko eta informazio-helburuko ekintzak bereiztea, eta badakigu esanahi bakarbatek ez dituela agortzen jarduteko zenbait aukera, baina zenbait zerbitzutan nagusi den izaera inplizitutikabiatuta bereiz ditzakegu. Beraz, batetik, zenbait jarduerek komunikazio-izaera finkatua daukate: posta elek-tronikoak (% 92,4), txatetan eta foroetan parte hartzeak (% 41,3), telefonoz deitzeak edo bideokonferentziakegiteak (% 16,5), sakelako telefonoetara mezuak –SMSak– bidaltzeak (% 15,5) edo fitxategiak transferitzeak–FTP- (% 31,5) adibidez. Bestalde, informazio-behar bat asetzeko xedez erabiltzen da Internet hainbatetan,hala nola: ondasunei eta zerbitzuei buruzko informazioa (% 84,9), kontsumitzaileen eskubideei buruzko infor-mazioa bilatzea (% 26,7), komunikabideen bitartez informazioa lortzea (% 75,2), Administrazioaren orrietatikinformazioa lortzea (% 46,5) edo osasun-arazoei buruzko informazioa lortzea (% 29,3).

Bi funtzio horiek, komunikatzea eta informatzea, beste zenbait jarduerekin gainjartzen dira askotan “Izapideakegiteko edo informazioa bilatzeko erabili al duzu Internet?” eta antzeko galderetan. Zailtasun hori egonda ere,pixka bat sakonkiago aztertu nahi genituzke beste zenbait erabilera; lekuz aldatu gabe kontsumoarekin etakudeaketa ekonomikoarekin lotutako kudeaketak, aisialdiarekin eta kulturarekin lotutakoak, eta administra-zioarekin edo administrazio-izapideak kudeatzearekin lotutakoak egiteko aukera ematen dutenak, adibidez.

Kontsumoarekin eta jarduera ekonomikoekin lotuta daude Interneten bidez gauzatzen diren jarduera ugari. %43,7k banketxeetara sartzeko eta finantza-jardueretarako (burtsa, eta abar) erabili zuten, % 29,8k ondasunaketa zerbitzuak erosteko eta % 4,0k ondasunen eta zerbitzuen salmentarako. Lehenago aipatu dugu % 26,7kkontsumitzaileen eskubideei buruzko informazioa lortzeko erabili zutela. Azken urteetan nabarmen areagotudira aisialdiarekin eta kulturarekin lotura daukaten jarduerak eta hori agerian gelditu da internauten erantzu-netan: % 52,1ek aisialdiko zerbitzuak erabiltzen dituzte, jokoak, musika eta abar deskargatzeko edo erabilt-zeko; % 39,5ek liburutegiak kontsultatzeko erabiltzen dute eta % 11,3k museo birtualak bisitatzeko. Aurretikaipatu ditugun jardueren eta aisialdikoen erdibidean dago turismoarekin lotura daukaten ostatuak edo bidaiakhartzea, % 30,7ko portzentajea baitu.


41

41. grafikoa: 15 urte eta gehiagoko biztanleak erabilitako Interneteko zerbitzuen arabera banatuta. Euskal AE. 2012 (%)


E-learning delakoarekin lotura daukaten jarduerak gutxienak dira oraindik, baina azkar barneratu dira pre-sentzialitatean oinarrituriko ikaskuntza-prozesu tradizionalagoen artean. Gazteek Internet gero eta gehiagoerabiltzen dute hainbat arrazoigatik: derrigorrezko hezkuntzan aldaketak izan direlako, gero eta etxe gehia-gotan dagoelako ordenagailua eta Internet konexioa, derrigorrezko hezkuntzaren ondorengo ikasketetan Eu-ropako mailara heltzeko nahia dagoelako, eta, oro har, bitarteko birtualen bidezko ikaskuntzak areagotudirelako. Alabaina, igo arren, badirudi oraindik ez direla maila horretara iritsi ezagutza arautuen irakaskuntzaeta ikaskuntza, % 7,1ek soilik erabiltzen baitu sarea hezkuntza-ikastaroak, ikastetxeko edo unibertsitatekoikastaroak egiteko eta % 11,5k bestelako ikastaroetarako. Hala ere, ezin dugu ahaztu liburutegietan eta bestedokumentazio-zentro batzuetan kontsultak egiten dituzten % 39,5 horietatik zenbaitek hezkuntza-mailako ikas-kuntzarekin lotura daukaten arrazoiak zirela medio egiten zituztela kontsultak. Enplegu-aukerak bilatzera zu-zendutako ikastaroak egitea ere ez dago zabalduagoa: % 7,4.

Zenbait administrazio-izapide gauzatu ahal izateak abantailak dakartza erabiltzailearentzat, denbora murrizteneta kostuak gutxitzen baititu. Masen gizarte batean bizitzeak haren ezaugarriekin bat datorren kudeaketa etaadministrazioa izatea eskatzen du, administrazioaren eta administratuen eta hornitzaileen eta bezeroen ar-teko harremanak legezko eta arrazoizko agintean oinarrituta egon behar du, idatzizko espedientearen proze-durak eskaintzen duen segurtasun juridikoan: burokraziaren kultura da gizarte garaikidearenadministrazio-kudeaketaren eredua. e-administrazio publiko eta pribatuak abantaila eta ekonomia garrantzit-suak dakartza. Liburutegietan eta dokumentazio-zentroetan kontsultak egiteko aukerarekin (% 39,5) lotutadaude erabilera ohikoenak, bai eta administrazioren orrietatik informazioa lortzearekin (% 46,5), inprimaki ofi-zialak deskargatzearekin (% 26,4), inprimakiak beteta bidaltzearekin (% 20,7), matrikulazioekin eta notei, egu-tegiei eta abarri buruzko beste kontsulta batzuekin (% 18,4) edo lana bilatzearekin (% 17,3) ere. Dirudienez,Interneti esker, lehen bertatik bertara egin behar ziren administrazio-izapide ugari bide telematikotik egin dit-zakegu orain.


42

0 20 40 60 80 100


Ondasun eta zerbitzuei buruzko informazioaInformación sobre bienes y servicios

KomunikabideakMedios de comunicación

Administrazioaren informazioaInformación de la Administración

Aisiako zerbitzuakServicios de ocio

Txatak, elkarrizketakChats, conversaciones

Liburutegiak eta dokumentazioaBibliotecas y documentación

Banku elektronikoaBanca electrónica

Fitxategien trasferentzia (ftp)Transferencia de ficheros (ftp)

Turismoko erreserbakReservas de turismo

Ondasunen eta zerbitzuen erosketaCompras de bienes y servicios

Software deskargaDescarga de Software

Imprimaki ofizialen deskargaDescarga de formularios oficiales

Osasunari buruzko informazioaInformación sobre salud

Kontzumitzailearen eskubideakDerechos del consumidor

Matrikulazioak eta bestelako kontsulta akademiakoakMatriculaciones y otras consultas académicas

Imprimaki beteen bidalketaEnvío de formularios cumplimentados

Lana bidaltzeko kudeaketakGestiones de búsqueda de empleo

Bestelako ikastaroakOtros cursos

Museo birtualakMuseos virtuales

Hezkuntza arautuaEducación reglada

Telefonoa, bideokonferentziaTeléfono, vídeoconferencia

Lana bilatzeko ikastaroakCursos para búsqueda de empleo

Sakelako telefonoetarako mezuakMensajes a móviles

Ondasun eta zerbitzuen salmentaVenta de bienes y servicios

Azken urteotan nabarmen ugaritu da zerbitzu jakin batzuk Internet bidez egiteko aukera. Askotariko informa-zioa daukaten eta kudeaketak, erosketak, transakzioak eta abar egiteko aukera ematen duten web orriak eten-gabe ugaritu dira.

Posta elektronikoarekin lotuta dago Interneti buruz datuak dauzkagunetik nagusi izan den erabilera: hamarpertsonatik bederatzi inguruk erabili izan dute azken urteetan, erabileran nolabaiteko gorabeherak izan badiraere. Txatak eta solasaldi-taldeak ere hazten ari dira pixkanaka, baina ez dira sekula posta elektronikoaren ga-rrantzi-mailara iritsi. Neurri txikiagoan, sakelako telefonoetara mezuak igortzeko edo telefonia edo bideokon-ferentziak egiteko ere erabiltzen da.

Interneten bidez gauzatzen diren jardueren artean, ezin ahaztu informazioa bilatzea eta igortzea funtsezkojarduerak direla, azken urteotan nabarmen areagotu baita ondasunei eta zerbitzuei buruzko informazioa, ad-ministrazioari buruzkoa, matrikulazioei eta beste kontsula akademiko batzuei buruzkoa edo osasunari buruz-koa. Komunikabideak ere gero eta gehiago kontsultatzen dira bitarteko horren bidez.

Aisialdia, entretenimendua eta turismoa ere aipatzekoak dira Interneten erabileren artean. Hori horrela, tu-rismo-erreserbak nabarmen areagotu dira 2003az geroztik, aisialdiko zerbitzuen eta museo birtualen antzera,bai eta liburutegiak eta dokumentazio-zentroak ere horiek sortu zirenetik. Paradoxikoki, jarduera hauetakoasko pixka bat murriztu dira Interneteko erabiltzaileen artean azken urteetan, eta horrek bi gauza adieraz dit-zake: a) aisialdia Internetetik urrundu eta beste zenbait jardueretara hurbildu dela, esaterako, bideo-jokoe-tara; eta b) Interneten erakargarritasuna murriztu egin dela aisialdiko eta entretenimenduko eskaerakasetzerako orduan.

Interneten erabilera, bestalde, ugaritzen egon daiteke beste jarduera batzuetan, adibidez: banka elektroni-koan, fitxategiak igortzeko prozeduretan, inprimaki ofizialak deskargatzeko jardueretan eta betetako inprima-kiak igortzeko prozeduretan. Erosketak egiteko ere gehiago erabiltzen da, bai eta, neurri txikiagoan, salmentakegiteko ere.

Aditu askok behin eta berriro esaten dute teknologia berriak garrantzitsuak direla hezkuntzarako eta irakas-kuntza prozesurako, bai pertsonek derrigorrezko hezkuntza-sisteman dihardutenean, bai lan-merkatuan sartuondoren, teknologia berriak gutxi erabiltzen dira hezkuntza arautuan, lan-munduan sartzeko prestakuntzan etaenplegua bilatzerakoan, nahiz eta erabiltzaile kopuruak gora egin duen.

Internet etxean erabiltzen da batez ere. Betetako inprimakiak bidaltzeko prozedura alde batera utzita, lantoki-tik gauzatzen baita hori gehien bat, gainontzeko jarduera guztiak etxetik gehiago egiten dira beste sarbide-lekubatzuetatik baino. Internet etxean erabiltzen da batez ere honako jarduera hauetarako: txatetan parte hart-zeko, kontsumitzaileen eskubideei buruzko informazioa biltzeko, turismo-erreserbak egiteko, komunikabidee-tara, museo birtualetara, liburutegietara eta dokumentazio-zentroetara sartzeko, aisialdi-zerbitzuetarako,hezkuntza arauturako (horri dagokionez ikasketa-tokitik ere konektatzen dira erabiltzaileak askotan), lana bi-latzeko ikastaroak egiteko, matrikulatzeko eta beste kontsula akademiko batzuk egiteko, osasunari buruzko in-formazioa biltzeko eta lana bilatzeko.

Internet etxean zein lantokian erabiltzen da honako hauetarako: posta elektronikoak igortzeko, telefonia eta bi-deokonferentziak erabiltzeko, mugikorretara mezuak igortzeko, fitxategiak transferitzeko, banka elektroniko-rako, ondasunak eta zerbitzuak saltzeko, administrazioaren informazioa eskuratzeko, inprimaki ofizialak beherakargatzeko, osasunari buruzko informazioa biltzeko eta softwarea behera kargatzeko.

Gaztelaniaz nabigatzen dute Interneteko erabiltzaileen % 99,2k (42. grafikoa), % 20,9k euskaraz nabigatzendu, % 19,6k ingelesez eta % 2,1ek frantsesez. Gipuzkoan dago euskaraz nabigatzen dutenen ehuneko han-diena (% 23,0), jarraian Bizkaian (% 22,1) eta, hurrena, Araban (% 12,1). Gazteenek gutxiago erabiltzen dutefrantsesa, eta ingelesa, berriz, askoz ere gehiago. Alabaina, euskararen erabilpenean nabaritzen da belau-naldi-jauzi handiena, gazteen artean % 29,0k erabiltzen baitute nabigatzeko eta helduen artean, berriz, port-zentaje hori % 8,1ekoa baita. Hain zuzen ere, euskaraz nabigatzen duten 3tik 2 gazteak dira.


43

42. grafikoa: Internet erabiltzen duten 15 urte eta gehiagoko biztanleak, nabigatzeko hizkuntzaren arabera. Euskal AE.2012 (%)


Oso gazteak, 6 eta 14 urte artekoak, azkar ari dira Interneten sartzen. Horietako askorentzat telebista eta or-denagailua bezain antzinakoa eta ohikoa da bitarteko hori. Alabaina, Internet erabiltzeko eskuragarri daudentresna teknologikoak erabiltzen hasteko modua ez da berdina beste adin-talde batzuekin alderatuta, haieneguneroko beharrak asetzeko erabiltzen baitituzte. Funtzionaltasunagatik da desberdina erabilera, kolektibobakoitzak ematen dion erabileragatik alegia. Oso gazteen artean (6 eta 14 urte artekoak) aisialdia da zerbitzunagusia, % 72,2k erabiltzen baitu horretarako; horren atzetik daude txat bidezko komunikazioak eta solasal-diak (% 51,3), hau da, lagunekin, kideekin eta abarrekin komunikatzea eta komunitate birtual txiki bat sortzeaedo finkatzea. Posta elektronikoa (% 54,4) eta liburutegien eta dokumentazio-zentroen kontsulta (% 55,6) diragehien erabiltzen diren zerbitzuetako bi. Ez da harritzekoa gazteak izatea jarduera horiek Internet bidez ge-hien gauzatzen dituztenak, euren kezken erakusgarri baita hori: lagunak, aisialdia, kontsumoa eta eskola dirahaien interesen ardatz. Alabaina, Interneten eskuragarri dauden zerbitzuen artean, ondasunei eta zerbitzueiburuzko informazioaren bilaketa ere nabarmentzen da gazteenek asko erabiltzen duten jarduera gisa (% 44,8),beste adin-talde guztietan gertatzen den moduan. Dirudienez, Interneten erabilera gehienen ardatz dira kont-sumoa eta komunikazioa.


44

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

³ 55

35-54

15-34

Guztira/ Total

Guztira/ Total

Guztira/ Total

15-34

35-54

³ 55

Fra

nts

esa

Fra

ncé

s

15-34

35-54

³ 55

Ing

ele

sa

Inglé

s

Guztira/ Total

15-34

35-54

³ 55

Eu

skara

Guztira/ Total

15-34

35-54

³ 55Gazte

lan

iaC

ast

ella

no

Beste

hiz

ku

ntz

a b

at

Otro

idio

ma

1. taula: Internet erabiltzen duten 15 urteko eta gehiagoko pertsonek gehien aipatutako Web orriak, atariak eta bilatzaileak. 2012 (%)


Bisita gehien izan dituzten orrialdeen rankingean, azken urteetan komunikabideak, sare sozialak, posta elek-tronikoaren plataformak, finantza erakundeak, Administrazio Autonomoaren zerbitzuak, EAEko unibertsitatepublikoa bidaia-eskaintzak izan dira nagusi. Bisita gehien izan dituzten 50en artean, enpleguaren kontsultarakoatariez gain, orotariko atariak, enkante eta erosketa atariak eta beste unibertsitate-zentro batzuk daude.

Bilatzaileen artean Google da nagusi, oso epe laburrean atari eta bilatzaile guztiak bazterrean utzi baititu, bes-teak beste, Yahoo, Terra, MSN eta besteak. 2012. urtean, Interneteko erabiltzaileen % 96,6k Google erabilt-zen du erreferente gisa.

3.1.3 Merkataritza Interneten: kontsumitzaile partikularren erosketak

Azken hiru hilabeteetan Internet bidez erosketaren bat egin dutenak berriki konektatu direnen % 32,0 dira (43.grafikoa).

Hauetatik % 30,4 kirolerako materiala eta arroparekin lotutakoak dira, bidaiekin eta oporraldietako ostatuare-kin (% 29,7), beste produktu edo zerbitzu batzuekin (% 17,9), etxerako produktuekin (% 13,9), ikuskizuneta-rako sarrerekin (% 12,6), elektronikako produktuekin (% 10,5), liburuekin eta aldizkariekin (% 10,3), materialinformatikoarekin (% 7,3), softwarearekin eta bideo-jokoekin (% 5,7), autoekin, motorrekin eta osagarriekin (%3,5), musikarekin eta musika-tresnekin (% 2,8), bideoekin eta filmekin (% 1,4), finantza-produktuekin, inbert-sioekin eta aseguruekin (% 0,5), loteriekin edo apustuekin (% 0,5) eta albisteekin eta informazioarekin (% 0,4).


45

Año 2012 Nombre Año 2012 Nombre

1 ELCORREODIGITAL.COM 1 GOOGLE.ES

2 FACEBOOK.COM 2 YAHOO.COM

3 HOTMAIL.COM 3 TERRA.ES

4 DIARIOVASCO.COM 4 BING

5 TUENTI.COM 5 MSN.ES

6 MARCA.ES 6 HOTMAIL.COM

7 YOUTUBE.COM 7 WANADOO.ES

8 GMAIL.COM

9 KUTXA.NET

10 ELPAIS.COM

11 LANBIDE.NET

12 GOOGLE.COM

13 GARA.NET

14 WIKIPEDIA.ORG

15 EUSKADI.NET

Ranking de portales y buscadoresRanking de sitios Web

43. grafikoa: 15 urte eta gehiagoko biztanleak Internet bidez egindako erosketen arabera. Euskal AE. 2012 (%)


Interneten bidezko erosketetan, 100 euro baino gutxiago gastatu du % 54,2k, eta 100 eta 500 euro arteko ko-purua gastatu du % 34,3k. Soilik % 11,5ek egin ditu 500 euro baino gehiagoko balioa izan duten erosketak.Sailkapen horren arabera, Arabako biztanleek egin dituzte erosketa merkeen gehienak, eta jarraian bizkaita-rrek eta gipuzkoarrek; halaber, zenbateko handieneko erosketak ere bizkaitarrek egin dituzte gehien. Gizo-nezkoek, gazteenek eta erdi- edo goi-mailako ikasketak dituztenek maizago erosten dute Interneten bidezgainerako kolektiboek baino.

Interneten bidez ordaintzeari dagokionez, % 70,1ek ez du uste kontuaren edo kreditu-txartelaren zenbakiaemateak arazorik emango dionik, % 19,8k uste du oso modu segurua dela, eta % 50,3k nahiko segurua dela.Alabaina, % 20,0rentzat segurtasuna txikia da eta segurtasun ezarekin loturiko arazo larriak daude % 9,8renustez.

Honako hau izango litzateke Interneten bidez erosten duen erabiltzailearen profila: gizon gaztea, 15 eta 34 urteartekoa, seme-alabak dituen familia batean bizi dena, erdi- edo goi-mailako ikasketak dituena eta landunadena. Etxerako produktuen erosketak eta bidaiekin eta oporretarako ostatuekin lotutakoak, gehien bat, ema-kumezkoek egiten dituzte; alabaina, gizonezkoek erosten dituzte batez ere musika edo musika-tresnak, autoak,motorrak eta osagarriak, softwarea eta bideo-jokoak.

Jarraian azaltzen diren aldagaiek honako erlazio hau dute Internet bidez erostea segurua edo ez segurua iru-ditzearekin: gizonezkoei seguruagoa iruditu ohi zaie emakumeei baino, gazteei helduei eta adinduei baino,eta erdi- eta goi-mailako ikasketak dituztenei lehen mailakoak dituztenei baino.


46

Bidaiak, oporretako ostatuakViajes, alojamientos de vacaciones

Kirol materiala, arropaMaterial deportivo, ropa

Etxerako produktuakProductos para la casa

Liburuak, aldizkariakLibros, revistas

ElektronikaElectrónica

Ikuskizunetarako sarrerakEntradas de espectáculos

Beste produktu edo zerbitzu batzukOtros productos o servicios

Software, bideojokoakSoftware, vídeojuegos

Material informatikoaMaterial informático

Musika, musika-tresnakMúsica, instrumentos musicales

Autoak, motorrak, osagarriakCoches, motos, accesorios

Finantza produktuak, inbertsioak, aseguruakProductos financieros, inversiones, seguros

Bideoak eta filmakVídeos y películas

Berriak, informazioaNoticias, información

Loteriak edo apustuakLoterías o apuestas

0 10 20 30 40

Interneteko erabiltzaileek adierazitako eragozpenen artean, nabarmentzekoa da mezu baztergarriak jasotzea(spam), 2012. urtean % 40,7rengan izan baitzuten eragina; birus informatikoak % 21,4tan izan baitzuten era-gina, legez kanpoko fitxategiak edo fitxategi iraingarriak jasotzea (% 3,1) eta, kreditu-txartelarekin egindako iru-zurrak, internauten % 0,6rengan izan baitzuten eragina. Segurtasun arazo horiek azken urtean pixka bat goraegin dute, batez ere jasotzen diren mezu elektroniko baztergarrien kopurua.

Interneteko erabiltzaileen % 68,9k inoiz informazioa bilatu dute sarearen bitartez erosteko eta % 31,1ek, be-rriz ez (44. grafikoa). Bizkaiko eta Gipuzkoako biztanleek bilatzen dute informazio gehien, eta Arabakoek gut-xien. % 32,0k erosketak egin dituzte azken hiru hilabeteetan, % 19,1ek inoiz erosketaren bat egin dute bainaez azken hiru hilabeteetan eta % 48,9k ez dute sekula erosketarik egin.

44. grafikoa: 15 urte eta gehiagoko biztanleria merkataritza elektronikoarekin duen harremanaren eta lurralde historikoa-ren arabera. 2012 (%)


Segurtasun-arazorik eduki duten arren, mezu baztergarriak jasotzea (spam), birus informatikoak, kreditu-txar-telen bidezko iruzurra edo legez kanpoko fitxategiak edo fitxategi iraingarriak jaso, erabiltzaileek uste dute bi-tarteko horrek nahiko segurtasun ematen duela.

Internet bidez erosketarik ez egiteko arrazoien artean, honako hauek aipatu dituzte: zerbitzuaren lehentasu-nak edo kalitatea erosterako orduan, beharrik ez izatea, eta bitartekoaren berezko faktoreak, segurtasunare-kin eta pribatutasunarekin lotutakoak. Gehien aipatu duten arrazoia hauxe da: nahiago dute erosketakestablezimendu batean eurek egitea (% 82,3), baina zerbitzuaren kalitatea –uste dute Internet bidez egindakoerosketak jasotzerako eta itzultzerako orduan arazoak egoten direla- arrazoi garrantzitsua da % 7arentzat. Bi-garrenik, beharrik ez dutela diote, erabiltzaileen % 69,0k adierazi baitu hori. Azkenik, segurtasunarekiko kezka(% 47,0) eta pribatutasunarekiko ardura, Internet bidez xehetasun pertsonalak ematerako orduan (% 30,5ekaipatu dute). Erabiltzaileen artean merkataritza elektronikoa hedatzea mugatzen duten bi elementu geratzendira agerian. Batetik, gure eguneroko jardunetan barneratuta dago norbera erosketak egitera joateko ohituraeta saltzailearekin harreman pertsonala izatekoa, eta, maila txikiagoan, ohiko merkataritzan zerbitzuaren ka-litatea hobea dela uste izaten da. Beste alde batetik, zenbait mesfidantza lotzen dituzte Internetekin, eta se-gurtasunik ez duela eskaintzen pentsatzen dute.


47

0

10

20

30

40

50

60

70

80

0

10

20

30

40

50

60

70

80

BaiSí

EzNo

Azken 3 hileetanerosi du

Ha comprado enlos últimos 3 meses

Noizbait erosi du,baina ez azken

3 hileetanHa comprado algunavez, pero no en los

últimos 3 meses

Ez du inoiz erosiNo ha comprado

nunca

Erosteko jaso du informazioaSe ha informado para comprar

Merkataritza elektronikoarekiko harremanaRelación con el comercio electrónico

GipuzkoaGuztiraTotal

BizkaiaArabaÁlava

Interneteko erabiltzaileek bitarteko horren bidez ez erosteko emandako arrazoien bilakaerari dagokionez, ohikoerosketa-moduak nahiago dituztela eta segurtasunak kezkatzen dituela aipatu dute. Erosketak jasotzeko etaitzultzeko zerbitzuak ongi funtzionatzen ez duela uste dutenen ehunekoa 2003ko % 1,3tik % 7,0ra pasa da2012an, beharrik ez dutela diotenena % 17tik % 69,0ra, pribatutasunagatik kezkatzen direnena % 21,6tik %30,5era, ohitura tradizionala mantentzen dutenena % 57,5etik % 82,3ra, eta segurtasunarekin kezkatzen di-renena % 50,6tik % 47,0ra. Beste hitz batzuetan esanda, erabiltzaileek Interneten zergatik erosten ez dutenazaltzeko emandako arrazoien artean, segurtasunarekiko kezka, oraindik kontuan hartzeko modukoa badaere, murriztu egin da pixka bat 2003tik 2012ra bitarte.

Erosketa elektronikoen bilakaera azaltzen duten arrazoien artean, sustraituta dauden ohiturak eta beharrik ezizatea aipatu behar dira, bai eta zerbitzuak kalitate gutxiago duenaren ustea eta, neurri txikiagoan, pribatuta-suneko eta segurtasuneko arazoak eragiten dituenarena.

2003 eta 2012. urteen artean, hazkunde etengabea izan dute Internet bidez ordaintzeak segurtasun handia (%13,2tik % 19,8ra) eta nahiko segurtasun (% 42,5etik % 50,3ra) ematen dutela uste dutenen kopuruek. Gai-nera, murriztu egin dira segurtasuna txikia dela uste dutenen (% 30,5etik % 20,0ra) eta batere segurtasunikez dagoela deritzotenen (% 13,6tik % 9,8ra) kopuruak. Dirudienez, Internetek gero eta segurtasun gehiagoeskaintzen du, bai eta segurtasun-sentimendu handiagoa helarazten ere.

3.2 Interneten erabilera Euskal AEko enpresetan

3.2.1 Konexioak eta Interneten erabilerak

Lehenengo kapituluan adierazi dugun eran, euskal enpresek Interneterako sarbidearen maila nahiko altua lortudute 2012an: enpresa guztien % 73,8 eta 10 langile edo gehiagoko enpresetan % 96,7.

45. grafikoan ikusten da Interneterako sarbidea duten establezimenduen ehunekoa Araban dela nagusi, %77,2. Gipuzkoan establezimenduen % 77,2k du Interneterako sarbidea eta Bizkaian % 71,4k. Jarduera-sekto-reka, industri sektoreak eman du ehuneko handiena (% 82,6), zerbitzuen sektoreaz (% 74,0) eta eraikuntza-sektoreaz (% 67,8) jarraituta.

45. grafikoa: Euskal AEko establezimenduetako Interneterako sarbidea, tamainaren, lurralde historikoaren eta jarduera-sektorearen arabera, 2012 (%)



48

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

ArabaÁlava

Bizkaia Gipuzkoa Industria EraikuntzaConstrucción

ZerbitzuakServicios

GuztiraTotal

Lurralde historikoaTerritorio Histórico

Jarduera sektoreaSector de actividad


0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Enpresa horien Interneteko konexio-motei erreparatzen badiegu, ikus dezakegu Interneterako sarbidea dutenia enpresa denak konexio finkoren bat dutela (% 97,0) eta, gainera, enpresa horien % 51,2k Interneterako sar-bideaz gainera konexio mugikorren bat ere izaten dutela. 2012. urtean azpimarratzekoa da lehenengo aldizADSLak behera egin duela, eta konexio mugikorrek gorakada handia izan dutela.

Konexio finkoen barruan, ADSL konexioa da ohikoena oraindik ere, Internet duten EAEko enpresen % 82,7kaukeratzen dute bide hori konektatzeko (46. grafikoa); kablearen bidez (zuntz optikoa) konektatzen da % 25,1,gainera % 7,5 RDSI bidez –zerbitzu integratuen sare digitala-, % 2,8 MODEM bidez eta % 2,7 bestelako ko-nexio finkoen bidez.

Konexio mugikorrei dagokienez, 3G sakelako telefonoen bidezko banda zabaleko konexioak dira nagusi (% 44,4), geroordenagailura konektatuta dagoen MODEMaren bidezko banda zabaleko konexioak (% 30,7) eta, azkenik, beste motabatzuetako konexio mugikorren bidez (soilik % 0,7).

46. grafikoa: Euskal AEko establezimenduen Interneterako sarbidea, konexio-motaren arabera, 2012an. (%)


Enpresek 2001-2012 aldian Internet bidezko konexioetan izan duten bilakaerari dagokionez (47. grafikoa),ADSL bidezko konexioek izan dute bilakaera handiena: 2009. urtean % 86,7raino heldu baitziren. Hortik au-rrera, 2010 eta 2011 urteetan, konexioak gelditu egin ziren eta 2012. urtean behera egiten hasi dira. Denaden, 2012. urtean oraindik enpresa gehienek (% 82,7) erabiltzen duten bidea da Internetera konektatzeko.

Gainerako konexio finkoei dagokienez, kable bidezkoa nabarmendu behar da (zuntz optikoa); honek ere go-rako bilakaera izan du baina azken urte honetan bilakaera hori gelditu egin da eta % 25,1ekoa izan da. RDSIkhasierako urteetan ezarpen handia izan zuen, baina gero, Internetera sartzeko aukera moduan garrantzia galt-zen joan da; orain % 7,5ek erabiltzen dute aukera hau. 2003. urtera arte konektatzeko ohiko bidea MODEMbidezkoa zen, baina orain konexio honek beheranzko joera nabarmena izan du; % 2,8ra jaitsi da. Azkenik,beste konexio finko batzuk guztirakoaren ehuneko txikia hartzen dute: % 2,7.

Konexio mugikorrei lotuta garrantzitsua da % 51,2 direla azpimarratzea; hau da, konexio-mota honek izan duhazkunderik handiena azken urteetan, 2007. urtean horrelakoak agertu zirenetik. Hazkunde hori arestian ai-patu ADSLaren gelditzearekin batera ematen hasi zen.


49

RDSI

Modem

Otras conexiones fijasBeste konexio finkoak

Teléfono móvil 3G o superiorTelefono mugikor 3G edo goragokoa

Modem usb 3G o superiorModem usb 3G edo goragokoa

Otras conexiones móvilesBeste konexio mugikorrak

TOTAL CONEXIONES FIJASKONEXIO FINKOAK GUZTIRA

ADSL

Cable (fibra óptica)Kablea (zuntz optikoa)

TOTAL CONEXIONES MÓVILESKONEXIO MUGIKORRAK GUZTIRA

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

47. grafikoa: Euskal AEko establezimenduen Interneterako sarbidearen bilakaera, sartzeko erabiltzen duten modalita-tearen arabera, 2001-2012 aldian. (%)

*2007ra bitarte, “Beste konexio batzuk” atalean sartzen zen kable (zuntz optiko) bidezkoa.Iturria: Eustat. Informazioaren Gizarteari buruzko Inkesta. Enpresak (IGI-E)

Euskal enpresek Interneti ematen dizkioten erabilera zehatzak ardatz gisa hartuta (48. grafikoa), aipatu beharradago 2012. urtean dokumentu-bilaketarekin lotura daukatenak direla nagusi (% 97,3), ondoren, banku- edo/etafinantza-informazioa (% 75,9) daude. EAEko enpresen artean ohikoenak diren hurrengo jarduerek izapideakegitearekin daukate lotura, lehenik eta behin banku- edo/eta finantza-transakzioak egitearekin (% 64,4) eta, on-doren, Administrazio Publikoarekiko izapideak egitearekin (% 64,0).

Tamaina kontuan hartuz gero, 10 langile edo gehiago dituzten enpresetan ehunekoak handiagoak dira, Inter-net bidezko izapideekin eta kudeaketekin lotutakoei dagozkienak batez ere. Horrela, tamaina horretako en-presen % 87,8k izapide telematikoak egiten dituzte administrazio publikoarekin eta % 74,6k banku- eta/edofinantza-transakzioak egiten dituzte. Enpresa handiek honako jarduera hauek era egiten dituzte maiz: presta-kuntza-mailako jarduerak eta prestakuntza-materialetarako sarbidea (% 70,7), produktu digitalak jasotzea edojaistea (% 59,6), enpresako dokumentuetara eta aplikazioetara urrunetik sartzea (% 57,3) eta hornitzaile-be-zeroen datu-baseetarako sarbidea (% 55,9). Gutxien gauzatzen dituzten jarduera ondasunen eta zerbitzuensalmenta (% 10,0) da eta, jarraian, ondasunen eta zerbitzuen erosketa dago (% 22,1); azken hori, ikusten denbezala, salmenta baino ohikoagoa izan arren.


50

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

ModemRDSIISDN ADSL

Kablea (zuntz optikoa)Cable (fibra óptica)

Konexio eramangarriaConexión Móvil

Beste konexioakOtras conexiones

48. grafikoa: Euskal AEko establezimenduen Interneterako sarbidea, erabilera-motaren eta establezimenduaren tamai-naren arabera, 2012an. (%)


EAEko enpresek 2002-2012 aldian Internet bidez egin dituzten jardueren bilakaerari dagokionez (49. grafikoa), honakojarduerek izan dute hazkunderik handiena: administrazio publikoarekin izapideak eta kudeaketak on-line egitea (+35,5portzentaje-puntu) eta prestakuntza-mailako jarduerak eta prestakuntza-materialetarako sarbidea (+35,0 puntu). Bestejarduera hauek izan duten hazkundea ere azpimarratzekoa da: banku eta finantza arloko informazioa lortzeko jardue-rak (+19,3 puntu), lehia aztertzeko jarduerak (+18,2 puntu), saldu osteko zerbitzuak lortzeko jarduerak (+17,6 puntu) etabankuko transakzioak (+16,9 puntu).


51

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Langileen kontratazioaContratación de personal


Ondasun eta zerbitzuen erosketaCompra de bienes y servicios

Salmenta ondokozerbitzuak eskuratzea

Obtener servicios posventa

Lahiakideak aztertzeaAnálisis de competidores

Produktu digitalak jasotzea edo jaisteaRecibir o bajarse productos digitales

Hornitzaileen-bezeroendatu-baseetara sartzea

Acceso a las bases de datosde proveedores-clientes

Prestakuntza: prestatzekomaterialak eskuratzea

Formación: acceso a los materiales formativos

Herri administrazioarekin izapideak egiteaRealización de trámites

con la Administración Pública

Banku edo finantza transakzioak egiteaRealización de transacciones

bancarias o financierasBanku edo finantza

informazioa eskuratzeaObtención de información

bancaria o financiera

Dokumentuen bilaketaBúsqueda documental


Enpresaren dokumentazio etaaplikazioetara urrutiko sarbidea

Acceso a distancia a documentacióny aplicaciones de la empresa

49. grafikoa: Sarbidea duten Euskal AEko establezimenduen bilakaera Interneten erabilerari dagokionez, 2002-2012 al-dian. (%)


3.2.2 Interneteko agerpena: webgunea

Lehenago aipatu dugu EAEko gero eta enpresa gehiagok daukatela webgunea. 2012. urtean, EAEko estable-zimenduen % 40,2k daukate webgunea; 10 langile eta gehiagoko enpresetan, portzentaje hori % 81,6koa da.

Webguneetan gehien erabiltzen den hizkuntza gaztelaniaz da (% 98,7), enpresen tamaina (50. grafikoa), sek-tore ekonomikoa edo lurralde historikoa alde batera utzita betiere. Ondoren, euskara (% 33,9), ingelesa (%29,5) eta beste batzuk (% 14,8) daude. Ordena hori aldatu egiten da 10 langile edo gehiago dituzten enpre-sak soilik kontuan hartuz gero; izan ere, ingelesa (% 46,0) da gehien erabiltzen den bigarren hizkuntza, eta ho-rren atzetik datoz euskara (% 41,7) eta beste batzuk (% 24,7). Ziurrenik, enpresa handiak nazioartera gehiagoheltzen direlako gertatuko da hori.


52

(2002-2012)+7,7

(2002-2012)+19,3

(2002-2012)+16,9

(2002-2012)+35,5

(2002-2012)+35,0

(2002-2012)+14,0

(2002-2012)+13,2

(2002-2012)+18,2

(2002-2012)+17,6

(2002-2012)+14,5

(2002-2012)+12,8

(2002-2012)+2,0

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

2012 2011 2010 2005 2002 (2002-2012)

Langileen kontratazioaContratación de personal

Dokumentuen bilaketaBúsqueda documental

Banku edo finantzainformazioa eskuratzea

Obtención de informaciónbancaria o financiera

Banku edo finantza transakzioak egiteaRealización de transacciones

bancarias o financieras

Herri administrazioarekin izapideak egiteaRealización de trámites

con la Administración Pública

Prestakuntza: prestatzekomaterialak eskuratzea

Formación: acceso a los materiales formativos

Hornitzaileen-bezeroendatu-baseetara sartzea

Acceso a las bases de datosde proveedores-clientes

Produktu digitalakjasotzea edo jaistea

Recibir o bajarse productos digitales

Lahiakideak aztertzeaAnálisis de competidores

Salmenta ondokozerbitzuak eskuratzea

Obtener servicios posventa

Ondasun eta zerbitzuen erosketaCompra de bienes y servicios


50. grafikoa: Euskal AEko establezimenduen web orriak, hizkuntzaren eta establezimenduaren tamainaren arabera,2012an. (%)


Euskal AEko establezimendu guztiak kontuan hartuta, % 40,2k du web orri bat, eta jarduera-sektoreka banat-zen baditugu, industri establezimenduen % 51,7k du web orria, zerbitzuen sektoreko % 41,3k eta eraikuntza-sektoreko % 27,6k. Ehuneko horiek nabarmen igotzen dira, gainera, 10 langile edo gehiagoko establezimenduakaintzat hartzen baditugu (% 81,6). Tamaina horretako establezimenduen artean industri sektorekoak dira nagusiweb orriak edukitzeari dagokionez (% 84,3), eta ondoren zerbitzuen sektorekoak (% 81,9) eta eraikuntza sek-torekoak (% 72,2).Webguneetan ematen diren zerbitzuak aztertuz gero, zerbitzu ohikoenak enpresari buruzko informazio oroko-rra (% 98,8) eta ondasunen eta zerbitzuen zerrenda edo katalogokoa (% 64,5) dira eta horien atzetik daude(nahi urrun) informazioaren pribatutasun-aitorpena dutenak (% 48,6), lan-eskaintzak argitaratzen dituztenak (%24,9) eta salmenta osteko zerbitzua ematen dutenak (% 22,0).Honako zerbitzu hauek dute ezarpen txikiena: produktuak eta/edo zerbitzuak zuzenean ordaintzea (% 13,0),ezinduentzako irisgarritasuna (% 11,7), produktuak jarraitzea (% 11,2), produktu digitalak zuzenean banatzea(% 6,8) eta produktuak pertsonalizatzeko edo diseinatzeko aukera (% 5,7). Ez dago alde handirik enpresarenneurriaren edo jarduera-sektorearen arabera.51. grafikoa: Euskal AEko establezimenduen web orrietan eskaintzen diren prestazioak, 2012an. (%)



53

Euskara GaztelaniaCastellano

Beste batzukOtros

IngelesaInglés


0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

100

Guztira / Total

Enpresari buruzko informazio orokorraInformación general sobre la empresa

Ondasun eta zerbitzuenzerrenda edo katalogoa

Lista o catálogo de bienes y servicios

Informazio pribatutasunaren deklarazioaDeclaración de privacidad de la información

Lan-eskaintzei buruzko informazioaInformación sobre ofertas de empleo

Salmenta ondoko zerbitzuaServicio post-venta

Babestutako transakzioakTransacciones protegidas

Ohiko erabiltzaileen edukien pertsonalizazioaPersonalización de contenidos usuarios habituales

Ezinduentzako irisgarritasunaAccesibilidad a personas discapacitadas

Eskarien jarraipenaSeguimiento de los pedidos

Produktuen/ zerbitzuenzuzenenko ordainketa

Pago directo de los productos/servicios

Produktu digitalen zuzenenko banaketaDistribución directa de productos digitales

Produktuak pertsonalizatuedo diseinatzea

Personalizar o diseñar productos

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

³ 10 langile / empleados

Halaber, 52. grafikoan ikusten den bezala, enpresek haien web orrialdeetan eskaintzen dizkiguten zerbitzuak al-datzeak ez du beti haien erabilera-ehunekoa hobetu urteak joan ahala, eta hobetu duenetan ere ez da neurrihandian izan.

52. grafikoa: Euskal AEko establezimenduek euren web orrietan eskainitako zerbitzuen bilakaera, 2001-2012 ar-tean (%)

*Ez dago lehenagoko daturikIturria: Eustat. Informazioaren Gizarteari buruzko Inkesta. Enpresak (IGI-E)

3.2.3 Merkataritza elektronikoa

Merkataritza elektronikoaren gaineko azken datuak 2011. urtekoak dira. Ekipamenduei buruzko datuak inkesta-ren erreferentzia-urtekoak dira, baina datu hauek merkataritza elektronikoari buruzko datuak beti izaten dira in-formazioa jaso aurreko urteko abenduaren 31koak.

Euskal AEko enpresen merkataritza elektronikoak banaketa ezberdina du sistema horren bidez egindako eros-ketak edo salmentak aintzat hartzen badira. Halaber, ezberdintasun nabarmenak daude enpresaren tamaina etaenpresaren ekoizpen-sektorea aztertzen badira. Izan ere, —2011ko abenduaren 31n— 10 langile edo gehiagokoenpresek edo industri nahiz zerbitzu sektoreetako enpresa txikiek gehiago erabili dute bide hori.

Enpresek gutxitan erabiltzen dute haien produktuak saltzeko, zehazki, enpresa guztien % 4,1ek soilik. Sektoreakontuan hartuta, industri sektoreko enpresen % 8,2k erabiltzen du produktuak edo zerbitzuak saltzeko, zerbit-zuetako sektoreko enpresen % 4,1ek eta eraikuntzaren sektoreko % 1,7k. Nabarmenagoak dira erosketen port-zentajeak, % 16,1ekoak; industri sektoreko enpresetan portzentaje hori % 17,7koa da, zerbitzuetan % 17,1ekoaeta eraikuntzako sektoreko enpresetan, berriz, % 9,4koa. Orotara, merkataritza elektronikoa enpresen % 17,3andago; industri enpresen % 19,9an, zerbitzu enpresen % 18,4an eta eraikuntzako enpresen % 9,4an.


54

2012 2011 2010 2005 2001

Enpresari buruzko informazio orokorraInformación general sobre la empresa

Ondasun eta zerbitzuenzerrenda edo katalogoa

Lista o catálogo de bienes y servicios

Informaziopribatutasunaren deklarazioa

Declaración deprivacidad de la información

Lan-eskaintzei buruzko informazioaInformación sobre ofertas de empleo

Salmenta ondoko zerbitzuaServicio post-venta

Babestutako transakzioakTransacciones protegidas

*Ohiko erabiltzaileenedukien pertsonalizazioa

*Personalización decontenidos usuarios habituales

*Ezinduentzako irisgarritasuna*Accesibilidad a

personas discapacitadas

Eskarien jarraipenaSeguimiento de los pedidos

Produktuen/ zerbitzuenzuzenenko ordainketa

Pago directo de los productos/servicios

Produktu digitalen zuzenenko banaketaDistribución directa de productos digitales

*Produktuak pertsonalizatuedo diseinatzea

*Personalizar o diseñar productos

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Datu horiek aldaketa nabarmena izango dute 10 langile eta gehiagoko establezimenduak kontuan hartzen ba-ditugu, tamaina horretako enpresen % 24,9k baliatzen baitute merkataritza elektronikoa. Sektorea kontuanhartuta, % 27,1 industri sektorekoak dira, % 24,6 zerbitzuetakoak eta % 21,5 eraikuntzaren sektoreko enpre-sak. Gainera, tamaina horretako enpresetan, erosketak enpresen % 21,4k egiten dituzte eta salmentak, berriz,% 9,8k.

53. grafikoa: Merkataritza elektronikoa Euskal AEko enpresen jarduera-sektoreen eta tamainaren arabera, 2011 (%)


Bestalde, azpimarratzekoa da merkataritza elektronikoak 2002 eta 2011 artean izandako bilakaera. 2002anenpresen % 4,4k erabiltzen zuen merkataritza elektronikoa, % 3,6k erosteko, eta % 1,3k saltzeko; 2011an, be-rriz, enpresen % 17,5ek erabili zuen, % 16,1ek erosteko, eta % 4,1ek saltzeko.

Enpresaren tamaina kontuan hartuta, 10 langile eta gehiagoko enpresen ehunekoak igo egin dira. Tamainahorretako enpresen artean, 2002an enpresen % 10,0k erabili zuten merkataritza elektronikoa, % 8,3k eros-teko eta % 2,8k saltzeko; 2011n, berriz, enpresen % 24,9k erabili zuten, % 21,4k erosteko eta % 9,8k salt-zeko.


55

0

5

10

15

20

25

30

Merkataritzaelektronikoa

Comercioelectrónico

ErosketakCompras

SalmentakVentas




ErosketakCompras

SalmentakVentas

Sektoreak, guztiraTotal sectores

Industria EraikuntzaConstrucción

ZerbitzuakServicios

0

5

10

15

20

25

30

54. grafikoa: Merkataritza elektronikoa Euskal AEko enpresetan, tamainaren arabera, 2002-2011 (%)


Azkenik, eta Euskal AEko merkataritza elektronikoak mugitzen duen diru-kopuruari dagokionez, aztertutako2002-2011 tartean honako datu hauek atera dira: merkataritza elektronikoaren bidezko erosketak 1.509,5 mi-lioi eurokoak izan ziren 2002. urtean, eta 6.649,3 milioi eurokoak 2011n; salmentak, aldiz, 2.834,0 milioi eu-rokoak izan ziren 2002. urtean eta 10.530,4 milioi eurokoak 2011n.

Beraz, erosketa elektronikoak egiten dituzten enpresen ehunekoa sistema horren bidez salmentak egiten di-tuztenena baino handiagoa bada ere, transferentzien diru-kopuruak salmenta elektronikoetan dira handiagoak.

55. grafikoa: Euskal AEko merkataritza elektronikoaren bilakaera. 2002-2011. (Milioi eurotan)

Iturria: Eustat. Informazioaren Gizarteari buruzko Inkesta. Enpresak (IGI-E)


56

0

5

10

15

20

25

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009



ErosketakCompras

SalmentakVentas




ErosketakCompras

SalmentakVentas

2010 2011

0

5

10

15

20

25

0

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

7.000

8.000

9.000

10.000

11.000

12.000

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

ErosketakCompras

SalmentakVentas


57

Nazioarteko datuak ere aztertu ditugu. Euskal AEn eta Espainian 2011ko abenduko datuak erabili dira, bainatxosten hau egitean 2010eko abenduko datuak besterik ez dira egon erabilgarri EBari dagokionez. Orduan, al-deraketak hobeto egin ahal izateko, azken aldi horretako datuak erabili dira.

Jasota utzi behar da, gainera, informazioa homogeneoa izateko, herrialde horietako informazioa biltzen dutenerakundeek erabilitako sailkapen bera erabili behar dela. Horrela, azterketa honetan aurrerantzean erakutsi-tako datuak pixka bat aldatuko dira, orain ekonomi jarduerako sektore guztiak agertuko baitira (lehenengo sek-torea izan ezik).

Hamar langile edo gehiagoko enpresak konparatu dira, gainera.

Euskal AEn azken urteetan erosketa eta salmenta elektronikoak asko gehitu diren arren oraindik ez dute era-gin handirik euskal enpresetan; ondorioz, EAE grafikoaren behealdean kokatzen da eta Europar Batasunekoherrialde gehienek gainditu dute bai erosketa elektronikoei bai salmenta elektronikoei dagokienez.

56. grafikoa: Erosketa eta salmenta elektronikoak egiten dituzten 10 langile edo gehiagoko enpresen kopurua, herrial-deka. 2011(%)

EJSN2009an sartuta dauden sektoreak: C, D, E, F, G, H, I, J, L, M (69-74), N, (95)Iturria: Eustat. Informazioaren Gizarteari buruzko Inkesta. Enpresak (IGI-E)


Norvegia / Noruega



Suedia / Suecia

Lituania

Holanda

Irlanda

Alemania

Kroazia / Croacia

Finlandia

Malta

Britainia Handia / Reino Unido


Portugal

Eslovenia

Belgika / Bélgica


Austria

Europako Batasuna 27 / Unión Europea 27

Frantzia / Francia

Espainia / España

Estonia

Hungaria / Hungría


Polonia

Grezia / Grecia

Letonia

Txipre / Chipre

BulgariaBulgaria

Italia

Errumania / Rumania

0 10 20 30 4050607080 010203040

ErosketakCompras

SalmentakVentas

4 ONDORIOAK

Informazio eta komunikazio teknologiei buruz. Informazioaren eta komunikazioaren teknologien ezarpenaeta bilakaera aztertuz, dena delako gizarte baten aniztasun teknologikoa zer mailataraino iritsi den jakin de-zakegu, bai eta gizarte horren adierazgarri ez diren elementuen ordez adierazgarri badirenak jartzeko proze-sua nola izan den ere. 2012. urtean ere hazten jarraitu du euskarri digitalen eta horiekin lotutako ekipamenduenkopuruak. Gizartea aro analogikotik digitalera ari da pasatzen bizkor, eta, horren ondorioz, elementu teknolo-giko batzuk (bideoa, ohiko telebista, faxa) desagertzen ari dira, edo beste batzuk agertu dira horien ordez.Neurri batean, informazio- eta komunikazio-sistema berriak (telebista digitala, sakelako telefonoak, Internet)sortu eta hedatu direlako desagertu dira lehen aipatutako horiek.

Telebistarekin lotutako ekipamenduei dagokienez. Aldaketak gertatzen ari dira, etxeak garai digitalera ego-kitzen ari direlako (lurreko telebista digitala, teletestua, ordainpeko TB). Eraldaketa hori maila bertsuan ari dagertatzen hiru lurralde historikoetan, eta seme-alabak dituzten etxeetan ari da gertatzen bizkorren. Ez dagoalde handirik landa-guneetako etxeen eta EAEko gainerako etxeen artean.

Telefoniarekin lotutako ekipamenduei dagokienez. Seme-alabak dituzten etxeetan bilakaera handiagoa izandute telefoniarekin lotutako ekipamenduek, eta modu bertsuan gertatu da hiru lurralde historikoetan. Sakelakotelefonoa orokortu egin da berriki, eta, horren ondorioz, komunikabide hori emangarri bihurtu da ia guztient-zat. Datozen urteetan, soziologikoki oso interesgarria izango litzateke bitarteko horren bidez eskura daitez-keen zerbitzu berriek (entretenimendua, telebista, erosketak, etab.) gure artean izango duten bilakaeraaztertzea.

Ordenagailuari dagokionez. Euskal etxeetan ordenagailuarekin lotutako gero eta ekipamendu gehiago dago,eta gizartea eraldaketa teknologikoa bizitzen ari denaren adierazgarri da hori. Horren erabilerak aztertuta, so-zialki gizarte-, kultura- eta teknologia-mailako aldaketekin zer taldek duen lotura handiena ikus dezakegu (pert-sona gazteak edo oso gazteak, unibertsitate-ikasketak dituztenak eta landunak). Bestalde, agerian uzten duhaustura digitala, kolektibo jakin batzuek (helduak, lehen mailako ikasketak dituztenak edo ikasketarik ez du-tenak eta langabeak) gutxiago erabiltzen baitute teknologia hori.

Ordenagailuaren erabiltzaile-motei dagokienez. Ohiko erabiltzaileen artean belaunaldia ezaugarri garrant-zitsua dela ikusten da; gazteak dira nagusi, eta 55 urte edo gehiagokoak, berriz, oso gutxi dira. Azken horieketa ez-aktiboak edo langabeak ugariagoak dira noizbehinkako erabiltzaileen eta ez-erabiltzaileen artean.

Ordenagailuaren erabilera-testuinguruei dagokienez. Talde guztiek etxean erabiltzen dute ordenagailuagehienbat; gazteek ikasketa-tokian ere erabiltzen dute, bai eta biztanleria aktiboak lantokian ere. Adierazlebatzuek azken aldian izan duten bilakaerak adierazten du ezohiko espazioak aztertzen hasi beharko dugula,bai espazio publikoak (ziberkafetegiak, mintzalekuak, KZguneak), bai mugikorrak (sakelako telefonoak, wifikonexiodun ordenagailu eramangarriak).

Ordenagailua erabiltzeko arrazoiei dagokienez. Erabiltzaileak ordenagailua erabiltzera daramatzaten age-riko arrazoiez gainera (helduei dagokienez, lanarekin lotutako arrazoiak, eta gazteen artean, berriz, jolasare-kin lotutakoak), azpimarratzekoa da ordenagailuak normalizatu egin direla pertsonen eta familien egunerokobizitzan, eta ia errutina bihurtu direla ere esan daiteke. Interesgarria izan daiteke ordenagailu pertsonalak ezerabiltzeko arrazoiei erreparatzea, ez soilik egitura-mailako azalpenak behar dituztenei (haustura digitala),baita haien borondatez ordenagailua erabiltzeari uko egiten diotenek dituzten arrazoiei ere, hau da, teknolo-gia eguneroko bizitzara hedatzearen kontra daudenen jarrerei.


58


59

Teknologia berrien eramangarritasunari dagokionez. Ordenagailu eramangarriak ugaritu direla, PDAkagertu direla, Internetera wifi konexio-sistema berrien bitartez konektatzeko aukera dagoela eta Internet sa-kelako telefonoetara gehitu berri dela kontuan hartuta, esan dezakegu edozein lekutatik sar gaitezkeela In-terneten, baita leku urrunenetatik ere. Teknologia deslokalizatu egin da, izan ere, edozein lekutatik daukagusarbidea. Beraz, une honetan ez dago leku egonkorretara (etxea, ikasketa-tokia, lantokia) joan beharrik ko-nektatuta egoteko. Hori guztia kontuan hartuta, kontzeptu berri bati buruz hitz egin genezake, eramangarrita-sunaz, informazioaren eta komunikazioaren teknologia berrien zabalkundearen dimentsio berri den heinean.Eramangarritasunak Interneten sartzeko lekuak deslokalizatzea eta ugaritzea ekarri du, eta, eskaintzen duenmugigarritasunari esker, atzean utzi du lau hormen arteko toki egonkor eta finko batekin lotutako mahai gai-neko ordenagailuaren irudia. Gaur egun, teknologia ez dago etxeetan soilik, aitzitik, teknologia gai izan dalehen etxean egiten zena kanpora eramateko, eta jarduera-mota guztietara iristen den mugigarritasuna sortudu, bai aisialdiaren mailara, bai lan arlora.

Teknologiaren gaitasun egituratzaileari dagokionez. Ikuspegi soziologikotik, informazioaren gizartearen be-rezko ezaugarrien artean aipa genezake “teknologiaren ahalmen egituratzailea”, hots; aurrerapen teknologikobatzuek, softwarean zein hardwarean egindakoek, egitura sozial egonkorretan aldaketak egiteko ahalmenadute, eta, haien kasa edo beste faktore batzuekin batera, gizarte egitura horiek alda ditzakete. Ildo horretatik,ordenagailua lanarekin edo ikasketekin lotutako helburuetarako erabil daiteke etxean, edo aisialdirako edo gaipertsonaletarako erabil daiteke lantokian; beraz, eraldatu egin da espazio publikoaren eta pribatuaren artekobereizketa tradizionala alde batetik, eta bestetik, baita etxeko espazioaren eta espazio produktiboaren artekoaere.

Interneten erabilerari dagokionez. Sarearen testuinguru etnografikoak lotura handiagoa dauka pribatutasun-espazioarekin, etxetik edo lantokitik erabilita, erabilera kolektiboko espazioekin baino. Erabiltzaileak gazteakdira, bigarren mailako ikasketak eta, batik bat, erdi- eta goi-mailakoak dituztenak, baita ikasleak eta landunakere. Interneten sartzen diren pertsonen kopurua handitzeaz gain, maiztasun handiz (egunero) sarean sart-zen diren pertsonen multzoa hazi da gehien.

Internet erabiltzeko arrazoiei dagokienez. Arrazoi pertsonalak dira nagusi Internet erabiltzerako orduan eta,ondoren, arrazoi profesionalak eta akademikoak daude. Interneten erabileren artean, erabiltzaileak helburupertsonaletarako eta etxetik sartzen dira gehienbat. Komunikatzeko (posta elektronikoa, txatak eta foroak) etainformazioa bilatzeko (ondasunei eta zerbitzuei buruzkoa, komunikabideetan, herri-administrazioari buruzkoaedo osasun-arazoei buruzkoa) erabiltzen da gehien Internet. Aipatzekoak dira, halaber, aisialdiarekin, kultu-rarekin, kontsumoarekin eta jarduera ekonomikoekin lotura daukaten erabilerak. Oraindik jende gutxik erabilt-zen du e-learningarekin (hezkuntza-mailakoa edo profesionala) eta e-administrazioarekin lotutakojardueretarako. Gazteenek, 6 eta 14 urte artekoek, aisialdirako erabiltzen dute gehien Internet, lagunekin etakideekin komunikatzeko eta erabilera akademikorako baino gehiago.

Informazioa eta komunikazioa mundu birtualean sartzeari dagokionez. Interneten ondasunei eta zerbitzueiburuzko informazioa bilatzeko ohitura zabaldu da, baita aisialdiari lotutako gaietarako erabiltzekoa ere. Hala-ber, jende ugari komunikatzen da posta elektronikoaren bidez. Internauta batzuek kulturaren kontsumoarekin,hezkuntzarekin, e-administrazioarekin, aisialdiarekin eta turismoarekin edo banku elektronikoarekin lotutakobeste erabilera batzuk ere ematen dizkiote. Gaztelania erabiltzen da gehien, euskara ere gero eta gehiagoerabiltzen bada ere, gazteenen artean bereziki; ingelesa ere erabiltzen da, bai eta frantsesa ere, baina neurritxikiagoan.

Biztanleek Internet bidez kontsumitzeko dituzten joerei dagokienez. Partikularren merkataritza elektroni-koak bilakaera handia izan du, batik bat, aisialdiarekin, bidaiekin eta oporraldietako ostatuekin lotura dauka-ten jarduerei dagokienez. Jarraian, ikuskizunetarako sarrerak eta arropa, kirol-materiala eta etxerakoproduktuak erosteko joera aurkitzen da bigarren postuan. Hirugarren postuan daude produktu elektronikoen,material informatikoaren, liburuen, aldizkarien eta musikaren erosketak. Honako hau izango litzateke Internetbidez erosten duen pertsonaren profila: gizonezkoa, gaztea, landuna, seme-alabak dituen familia batean bizidena, erdi- edo goi-mailako ikasketak dituena.


60

Internet bidezko kontsumoaren segurtasunaren pertzepzioari buruz. Internet bidezko erosketetan diru-kopuru txikiak gastatzen dituzte erabiltzaileek, baina ez da ordaintzeko modu hori segurua ez dela uste dute-lako. Aitzitik, biztanle gehienek ez dute arazorik (segurtasun handia edo nahikoa dagoela uste dute)kontu-korrontearen edo kreditu-txartelaren zenbakia emateko. Internet bidez ez erosteko arrazoi nagusia ez dakonfiantzarik ez izatea, ohiko merkataritza nahiago izatea edo ohiko merkataritza bidez erosteko ohitura tra-dizionala nagusi izatea baizik.

Euskal AEko enpresetako IKT ekipamenduei dagokienez. Euskal enpresetan informazioaren eta komuni-kazioaren teknologien ekipamenduak ugaritu egin dira azken urteotan. 10 langile edo gehiago dituzten enpre-setan ezarri da teknologia gehien. Enpresa horiei dagokienez, ia guztiek dituzte ordenagailua, Internet, postaelektronikoa eta antzeko ekipamendu teknologikoak. Enpresa zenbat eta txikiagoa izan, orduan eta ekipa-mendu teknologiko gutxiago izaten du, baina azken urteotan izan den hazkundeari esker, murrizten ari da en-presa handien eta txikien arteko aldea. Industri sektoreko euskal enpresek daukate teknologia gehien, etahorren atzetik datoz zerbitzuen eta eraikuntzaren sektoreak. Lehen sektoreko enpresek teknologia gutxi dute,EAEko enpresen batezbestekoarekin alderatuta. Sektore horren barruan, arrantzako enpresek daukate eki-pamendu teknologiko gehien. Ekipamendu teknologikoak erabiltzen dituzten langileen ehunekoak gora egindu azken urteotan pixkanaka, zerbitzu sektoreko enpresetan batik bat.

Euskal AEko enpresetan Interneti ematen zaizkion erabilerei dagokienez. Dokumentazioa bilatzeko,banku-informazioa edo finantza-informazioa lortzeko, banku- edo finantza-transakzioak egiteko, herri-admi-nistraziorekiko izapideak egiteko eta hornitzaileen eta bezeroen datu-baseetan sartzeko erabiltzen dute Inter-net EAEko enpresek. Internetekin lotura daukaten ekipamenduei dagokienez, webguneak ari dira gehienugaritzen. 2012. urtean, web orri bat zeukan 10 langile edo gehiagoko bost enpresatik lauk. Webgunea izateakjardueraren osagarri diren eragiketak egiteko aukera dakar, on-line zerbitzuak barne. Azken jarduera horiekoraindik ez daude oso zabalduta euskal enpresen artean, baina gero eta zerbitzu gehiago eskaintzen dituztehaien web orrietan, eta honako hauek jasotzen dituzte batez ere: enpresari buruzko informazio orokorra, on-dasunen eta zerbitzuen zerrendak edo katalogoak eta informazioa pribatua denaren adierazpena.

Enpresen merkataritza-truke berriei eta merkataritza elektronikoari dagokionez. EAEko enpresetan mer-kataritza elektronikoa ez dago oso garatuta. E-business delakoak ezarpen handiagoa dauka industri sekto-rean eta zerbitzuen sektorean, edo tamaina handiena duten enpresetan. Gehiago dira Internet bidez erosketakegiten dituzten enpresak bide horretatik zerbait saltzen dutenak baino; hala ere, salmentetan trukatzen da ko-puru ekonomiko gehien.

Euskal AEko familiek eta enpresek gure inguruko informazioaren gizartean betetzen duten lekuari da-gokionez. EAEko etxeak, ekipamendu teknologikoei dagokienez, Espainiako batezbestekoa baino goraxeagodaude, eta ordenagailuei eta Interneteko konexioei dagokienez hornidura-maila handiena daukan autonomia-erkidegoetako bat da. Beste herrialde europar batzuek Internet erabiltzeko daukaten maiztasunarekin aldera-tuta, Euskal AE EBren (27 herrialdekoa) batezbestekotik gora dago. 10 langile eta gehiagoko EAEko enpresenIKT ekipamenduak, beste herrialde europar batzuekin alderatuta, EBren (27 herrialdekoa) batezbestekoarenparean daude.


61

5 GRAFIKOEN ETA TAULEN AURKIBIDEA

1. grafikoa: Familiak, etxeko IKT ekipamenduen arabera. Euskal AE. 2012 (%)

2. grafikoa: Telebistarekin lotutako ekipamenduak familietan, lurralde historikoaren eta etxe-motaren arabera. 2012 (%)

3. grafikoa: Telefoniarekin lotutako ekipamenduak eta beste batzuk familietan, lurralde historikoaren eta etxe-motarenarabera. 2012 (%)

4. grafikoa: Ordenagailuekin eta Internetekin lotutako ekipamenduak familietan, lurralde historikoaren eta etxe-motarenarabera. 2012 (%)

5. grafikoa: IKTk Euskal AEko familietan barneratzeko prozesuaren garapena. 2000-2012 (%)

6. grafikoa: Familiak (16 eta 74 urte arteko kideekin) Interneteko konexioaren arabera, Autonomia Erkidegoa kontuan har-tuta. 2012 (%)

7. grafikoa: Familiak (16 eta 74 urte arteko kideekin) Interneteko konexioaren arabera, herrialde europarrak kontuanhartuta. 2012 (%)

8. grafikoa: 15 urte eta gehiagoko biztanleak teknologia nagusien arabera banatuta. Euskal AE. 2012 (%)

9. grafikoa: 15 urte eta gehiagoko biztanleak etxeko Interneteko konexioaren arabera banatuta. Euskal AE. 2012 (%)

10. grafikoa: 15 urteko eta gehiagoko biztanleen artean IKT nagusiek izandako ezarpen-mailaren bilakaera Euskal AEn.2000-2012 (%)

11. grafikoa: Euskal AEko establezimenduetako ekipamendu-mota, lurralde historikoaren arabera, 2012 (%)

12. grafikoa: Euskal AEko establezimenduetako ekipamendu-motak, langile kopuruaren arabera. 2012 (%)

13. grafikoa: Euskal AEko establezimenduetako ekipamendu-mota, tamainaren eta jarduera sektorearen arabera, 2012(%)

14. grafikoa: Euskal AEko establezimenduetako ekipamenduen bilakaera 2001-2012 aldian (%)

15. grafikoa: IKT ekipamenduen bilakaera Euskal AEko establezimenduetako langile kopuruaren arabera, 2001-2012 al-dian. (%)

16. grafikoa: IKT ekipamenduen bilakaera Euskal AEko establezimenduetan, lurralde historikoaren arabera, 2001-2012aldian. (%)

17. grafikoa: IKT ekipamenduen bilakaera Euskal AEko establezimenduetan, sektore ekonomikoen arabera, 2001-2012aldian. (%)

18. grafikoa: Ordenagailua erabiltzen duten enpresen kopurua 10 langile edo gehiagokoen artean eta herrialdeka. 2011(%)

19. grafikoa: Interneterako sarbidea duten 10 langile edo gehiagoko establezimenduak, herrialdeka. 2011 (%)

20. grafikoa: Web orria duten 10 langile edo gehiagoko establezimenduak, herrialdeka. 2011 (%)


62

21. grafikoa: 10 langile edo gehiagoko establezimenduak, IKT ekipamenduen arabera. Euskadi-Espainia, 2012.(%)

22. grafikoa: Euskal AEn landa-guneetako etxeetan dauden ekipamenduak. 2012 (%)

23. grafikoa: IKT ekipamendu-motak Euskal AEko lehen sektorean, establezimenduen tamainaren arabera,2009an. (%)

24. grafikoa: Euskal AEko lehen sektoreko IKT ekipamendu-motak, jarduera-sektoreen arabera. 2009 (%)

25. grafikoa: Euskal AEko lehen sektoreko establezimenduetako IKT ekipamenduen bilakaera, tamainaren ara-bera, 2003-2009 aldian (%)

26. grafikoa: 15 urte eta gehiagoko biztanleak ordenagailuaren erabiltzeko maiztasunaren arabera. Euskal AE.2012 (%)

27. grafikoa: 15 urte eta gehiagoko biztanleak ordenagailuaren erabileraren arabera banatuta. Euskal AE. 2012(%)

28. grafikoa: 15 urte eta gehiagoko biztanleria ordenagailua erabiltzeko tokiaren eta lurralde historikoaren ara-bera. Euskal AE. 2012 (%)

29. grafikoa: Euskal AEko 15 urteko eta gehiagoko biztanleria, ordenagailua erabiltzeko tokiaren arabera. 2012(%)

30. grafikoa: Euskal AEko 6 urteko eta gehiagoko biztanleria, ordenagailua erabiltzeko arrazoiaren arabera.2012 (%)

31. grafikoa: 6 urteko eta gehiagoko biztanleria, azken 3 hilabeteetan ordenagailua erabili duena, erabilera-helburuaren, sexuaren, adinaren, ikasketa-mailaren eta jarduerarekiko erlazioaren arabera, urteak kontuanizanda, Euskal AE. 2010 ( %)

32. grafikoa: Euskal AEko establezimenduetan IKT ekipamenduak erabiltzeko aukera daukaten langileak, lu-rralde historikoaren eta establezimenduaren tamainaren arabera 2012an. (%)

33. grafikoa: Euskal AEko establezimenduetan IKT ekipamenduak erabiltzeko aukera daukaten langileak, es-tablezimenduaren tamainaren arabera 2012an. (%)

34. grafikoa: Euskal AEko establezimenduetan IKT ekipamenduak erabiltzeko aukera daukaten langileak, jar-duera-sektorearen eta establezimenduaren tamainaren arabera 2012an. (%)

35. grafikoa: IKT ekipamenduak erabiltzeko aukera daukaten langileak Euskal AEko establezimenduetan 2001-2012 artean (%)

36. grafikoa: 15 urteko eta gehiagoko biztanleak IKT ekipamenduen arabera banatuta landa-eremuan. EuskalAE. 2012 (%)

37. grafikoa: 15 urte eta gehiagoko biztanleria, azken 3 hilabeteetan ordenagailua eta Internet erabiltzearenarabera inguru landatarrean. Euskal AE. 2012 (%)

38. grafikoa: Azken hiru hilabeteotan Internet erabili duten Euskal AEko 15 urteko eta gehiagoko biztanleak lu-rralde historikoen arabera. 2012 (%)

39. grafikoa: 15 urte eta gehiagoko biztanleen Internetera sartzeko maiztasunaren bilakaera Euskal AEn. 2003-2012 (%)


63

40. grafikoa: Azken 3 hilabeteetan Internet erabili duen Euskal AEko 15 urte edo gehiagoko biztanleriaren bi-lakaera. 2003-2012 (%)

41. grafikoa: 15 urte eta gehiagoko biztanleak erabilitako Interneteko zerbitzuen arabera banatuta. Euskal AE.2012 (%)

42. grafikoa: Internet erabiltzen duten 15 urte eta gehiagoko biztanleak, nabigatzeko hizkuntzaren arabera.Euskal AE. 2012 (%)

1. taula: Internet erabiltzen duten 15 urteko eta gehiagoko pertsonek gehien aipatutako Web orriak, atariak etabilatzaileak. 2012 (%)

43. grafikoa: 15 urte eta gehiagoko biztanleak Internet bidez egindako erosketen arabera. Euskal AE. 2012 (%)

44. grafikoa: 15 urte eta gehiagoko biztanleria merkataritza elektronikoarekin duen harremanaren eta lurraldehistorikoaren arabera. 2012 (%)

45. grafikoa: Euskal AEko establezimenduetako Interneterako sarbidea, tamainaren, lurralde historikoaren etajarduera-sektorearen arabera, 2012 (%)

46. grafikoa: Euskal AEko establezimenduen Interneterako sarbidea, konexio-motaren arabera, 2012an. (%)

47. grafikoa: Euskal AEko establezimenduen Interneterako sarbidearen bilakaera, sartzeko erabiltzen dutenmodalitatearen arabera, 2001-2012 aldian. (%)

48. grafikoa: Euskal AEko establezimenduen Interneterako sarbidea, erabilera-motaren eta establezimendua-ren tamainaren arabera, 2012an. (%)

49. grafikoa: Sarbidea duten Euskal AEko establezimenduen bilakaera Interneten erabilerari dagokionez, 2002-2012 aldian. (%)

50. grafikoa: Euskal AEko establezimenduen web orriak, hizkuntzaren eta establezimenduaren tamainarenarabera, 2012an. (%)

51. grafikoa: Euskal AEko establezimenduen web orrietan eskaintzen diren prestazioak, 2012an. (%)

52. grafikoa: Euskal AEko establezimenduek euren web orrietan eskainitako zerbitzuen bilakaera, 2001-2012artean (%)

53. grafikoa: Merkataritza elektronikoa Euskal AEko enpresen jarduera-sektoreen eta tamainaren arabera,2011 (%)

54. grafikoa: Merkataritza elektronikoa Euskal AEko enpresetan, tamainaren arabera, 2002-2011 (%)

55. grafikoa: Euskal AEko merkataritza elektronikoaren bilakaera. 2002-2010. (Milioi eurotan)

56. grafikoa: Erosketa eta salmenta elektronikoak egiten dituzten 10 langile edo gehiagoko enpresen kopurua,herrialdeka. 2011 (%)

Documents

Euskadiko Informazioaren Gizartearen Ikuspegia 2012eu.eustat.eus/.../inf0010054_e.pdfEuskadiko etxeetan, ordenagailuarekin lotutako ekipamenduek, 4. grafikoan adierazitakoek, nolabaiteko