321
EVLİYÂ ÇELEBİ SEYAHATNÂMESİ ZEKERİYA KURŞUN - SEYİT ALİ KAHRAMAN - YÜCEL DAĞLI

Evliya Çelebi seyahatnamesi yeni baskı 02

  • Upload
    buikien

  • View
    341

  • Download
    12

Embed Size (px)

Citation preview

  • EVLY ELEB SEYAHATNMES

    ZEKERYA KURUN - SEYT AL KAHRAMAN - YCEL DALI

  • Evliy elebi b. Dervi Mehemmed Zll

    EVLY ELEB SEYAHATNMES

    II. Kitap

    Topkap Saray Ktphanesi Badat 304 Numaral Yazmann Transkripsiyonu - Dizini

    Hazrlayanlar

    Zekeriya KURUN

    Seyit Ali KAHRAMAN - Ycel DALI

  • ______________________________________ II

    Yap Kredi Yaynlar

  • ISBN 975-363-435-... Evliy elebi Seyahatnmesi

    Evliy elebi b. Dervi Mehemmed Zll II. Kitap

    Topkap Saray Ktphanesi Badat 304 Numaral Yazmann Transkripsiyonu - Dizini

    Hazrlayanlar : Zekeriya Kurun Seyit Ali Kahraman - Ycel Dal

    Proje Yneticisi : . Gnda Kayaolu

    Redaksiyon : skender Pala

    1. Bask: stanbul, Ocak 1998

    Dizgi : srafil Dal ndeks: Ruen Deniz

    Kapak Tasarm : Ofset Hazrlk: Ycel Dal

    Yayn Koordinatr : Aslhan Din Bask :

  • Kardeimiz srafil DALI'nn aziz hatrasna

  • sunu

    Trk tarihinin en nemli kaynaklarndan biri olan Evliya elebi Seyahatnmesi gnmze kadar eksiksiz ve tam bir metin olarak yeni Trke harflere aktarlmamtr. Bugne kadar bu konuda mteaddit giriimler yaplm olmakla birlikte bunlarn hi biri sonuca ulaamamtr.

    Evliya elebi'nin Seyahatnmesi'ni neretmek eski kltr ile uraan her bilim adam gibi merhum Orhan aik Gkyay hocann da mr boyu hayallerini sslemi ve ama bu ie ancak mrnn son yllarnda balayabilmiti. Ne yazk ki hoca, Topkap Saray Ktphanesi Badat Kk 304 numaral nshann I. cildi zerinde yapt almasn istedii gibi bitiremeden hayata veda etti. Bizler onun ansna hrmeten szkonusu almay yine onun ilkelerine sadk kalarak tam transkripsiyon ile nerettik.

    Topkap Saray Ktphanesi Badad Kk 304 numaral yazma, 23.5x34.5 ebadnda olup, koyu fes renginde mein ciltli, emseli, mklepli ve zeri ak yeil renkte atlasla kapldr. Nsha beyaz, kaln bad kada yazlmtr. Her sayfa 36 satrdan ibarettir. Ancak baz sayfalarda sayfa kenar ve altlarnda kmalar (derkenar) bulunmaktadr. Bir ve ikinci ciltler bir arada ciltlenmi olup 374 varaktr. 1-217 varak arasn ihtiva eden "I. Kitap" Yap Kredi Yaynlar'ndan 1996 yl iinde yaynlammtr. Elinizdeki "II. Kitap" ise 218-374 varaklar arasnda bulunmaktadr.

    Evliya elebi Seyahatnmesi'nin tamamnn neredilmesi lzumuna olan inancmzdan dolay daha nce nerettiimiz I. cild ile yetinmedik ve dier ciltlerin de yayn hazrlna baladk. Tam transkripsiyon olarak nerettiimiz I. cild hakknda yaplan bilimsel tenkidleri

  • ___________________ VIII

    __________________________________ VIII

    de dikkate alarak bundan sonraki ciltleri daha kolay okunabilir bir iml ile neretmeyi hedeflediimiz gibi; birinci cildi, nne merhum Orhan aik Gkyay'n daha nce neredemedii Evliya elebi Seyahatnmesi ile ilgili notlar da koyarak tekrar basit transkripsiyon ve Evliya elebi Seyahatnmesi'nin dier nshalar ile karlatrarak yeni bir indeksle neredeceimizi burada ilgilenenlere bildirmek isteriz.

    Tamam on cilt olan Evliya elebi Seyahatnmesi'nin yary akn blm ile ilgili bitmi olan hazrlklarmzn son rtularn da tamamlayarak belli bir plan dahilinde ve mmkn olan en ksa zamanda okuyucularn nne karmak iin almalarmz devam etmektedir.

    phesiz bu lde byk bir i ancak bir ekip almasyla meydana gelmektedir. Bu vesileyle, eseri hazrlayan Do. Dr. Zekeriya KURUN, Seyit Ali KAHRAMAN ve Ycel DALI'ya, indeksin hazrlanmasnda emei geen Ruen DENZ'e ve her zaman yardmlarna ba vurduumuz hocalarmza burada teekkr etmeyi zevkli bir grev sayyorum.

    Gerek Orhan aik GKYAY Hoca'nn hazrlad I. kitabn, gerekse bu kitabn dizgisini gerekletiren ve hayatnn baharnda beklenmedik bir ekilde bu dnyadan gen srafil DALI'ya teekkr ise deyemeyeceimiz bir bor olarak kalmtr.

    Evliya elebi Seyahatnmesi'nin yaymlanmasnn zaruretine bizim kadar inanm olan ve bu konuda her trl tevik ve destei salayan Enis BATUR'a, redaksiyonu olaanst bir titizlikle yapan Prof. Dr. skender PALA ile Yap Kredi Yaynlar yneticilerinden Aslhan DN'e de ayrca teekkr ederim.

    . Gnda KAYAOLU

  • giri

    Trk tarihinin Osmanl dnemi, zengin yazl kaynaklara sahip olmakla birlikte, dnya

    tarihinde daima nemli birer kaynak ola gelmi seyahatnme tr kitaplar asndan zengin deildir. Bundan dolay XVII. asrn yegne Trk seyyah saylan Evliya elebi'nin Seyahatnmesi, dier kaynaklar arasnda ayr bir zellik ve kymet tamaktadr. Ancak ne dneminde, ne de daha sonra yazlan eserler Evliya elebi Seyahatnmesi'ni hakkyla deerlendirememilerdir.

    XIX. yzyla kadar hibir bibliyografik esere girmemi olan Seyahatnme, ne yazk ki bu tarihten sonra da lyk olduu ilgiyi grmemitir. phesiz bunun pek ok sebebi vardr. Ancak en nemlisi Seyahatnme'nin sansr edilerek hatta zetlenerek dikkatsizce baslm olmasdr. Szkonusu matbu Seyahatnme, asln yanstmad gibi Evliya elebi ve eseri hakknda da pek ok yanl yarglarn domasna yol almtr.

    Evliya eleb'nin on ciltten oluan Seyahatnmesi'nin, Pertev Paa Ktphanesi'ndeki nsha esas alnarak Necip sm'n gzetiminde, kdam Gazetesi sahibi Ahmed Cevdet Bey'in himmeti ile 1896 ylnda nerine balanmtr. lk be cildi 1899 yl sonuna kadar tamamlanan eserin altnc cildi 1901 ylnda yedi ve sekizinci ciltleri 1928 ylnda, dokuz (1935 ylnda) ve onuncu (1944 ylnda) ciltler ise Trkiye Cumhuriyeti Maarif Vekaleti tarafndan yeni harflerle yaynlanmtr. Bu nerin ilk cildinin yaynndan 100 yl sonra 1996 ylnda Yap Kredi Yaynlar tarafndan birinci cildin tam metni yeniden yaynlanmtr.

    zellikle ilk alt cilt, Osmanl devletinde sk sansrn uyguland bir zamana tesadf ettiinden, eserden pek ok paralarn karld, metne mdahale edildii ve eserin orijinalliinden hayli ey kaybettii bilinmektedir. Birok dile tercme edilmi ve pek ok akademik almaya da kaynaklk etmi olan Seyahatnme'nin bu matbu nshas Trkiye'de olduu kadar btn dnyada da kullanlmtr.

  • __________________________________ X

    Bundan dolay Trk ve dnya tarihi iin artk tartmasz bir kaynak kabul edilen Evliya elebi Seyahatnmesi'nin eksiksiz bir metin nerinin yaplmasn kanlmaz klm ve elinizdeki alma bu zaruretin bir sonucu olarak domutur.

    Seyahatnme'nin II. cildi en ok bilinen ve gvenilir kabul edilen Topkap Saray Ktphanesi Badat Kk 304 numaral nsha esas alnarak hazrland. XVII. yzyl Anadolu Trkesi ile birlikte biraz da Evliya'nn bizzat kendine has slbunu yanstan bylesine hacimli bir eserin yeni Trke harflere aktarlmasnn ne denli zor bir i olduu btn bilimsel evrelerce kabul edilmektedir. Byle bir ie balandnda phesiz neir ilkeleri asndan; metnin eksiksiz yanstlmasnn yannda, filolojik zellikler, fonetik yap ve dnemin dier dil hususiyetlerinin yansra, ortaya okunabilir ve anlalabilir bir metnin konulmas gerekmektedir.

    Hazrlanan bu alma ne tenkitli bir neir; ne de spesifik bir "dil" almasdr. Bu almada tarih, edebiyat, sosyoloji, antropoloji vb. sosyal bilimlerin hemen her dal ile uraan kiilerin rahat okuyup istifade edebilecekleri eksiksiz bir metnin ortaya konulmas hedeflenmitir. Dolaysyla tenkitli bir metnin nerinde istenen deerlendirme ve zellikler bu metinde aranmamaldr. Bu kitap hazrlanrken u hususlara dikkat edilmitir:

    Metnin kolay okunmasn salamak maksadyla okuyucuyu gereksiz ekilde yoran transkripsiyon iaretlerine, zarur hller dnda yer verilmemitir.

    Orijinal metinde ayn kelimeler zaman zaman farkl iml ile yazlmlardr. XVII. asr dil zenginliini korumak iin bu kelimelerde hi bir tasarrufta bunulmam ayn imllarn yanstlmasna zen gsterilmitir. Bu farkl iml ekilleri bazan ayn sahifede ve hatta ayn satrda bile bulunmaktadr. Mesel: Varak 229a, satr 23'te "pnar" kelimesi (vav ile) "bunar" eklinde iken ayn sahifenin 25. satrnda (y ile) "bnar"; varak 226b, satr 30'da "deirmn" (mim'den sonra elif mevcut) bir satr sonra elif kaldrlarak "deirmen" eklinde yazlabilimektedir. Arapa ve Farsa asll kelimelerde de durum bundan farkl deildir. Ayn ekilde, 283a/18'de "ile" (y ile) kelimesi 24. satrda "ille" (y'sz ve ift lm ile) eklindedir. Bu ekilde yzlerce rnein sralanmas mmkndr. Bu imllar aynen korunmutur.

    Evliya'nn zellikle harekeledii ama bugn farkl bir iml ile yaayan kelimelerde, orijinal imlnn aktarlmasna zen gsterilmitir. Ayrca yer ve ahs isimlerinde de Evliya'nn imls esas alnmtr. Ancak, istisna olarak "Arz- rm" kelimesi "Erzurum" olarak yazlmtr.

    Eserde mevcut kmalar (derkenar), dier yazma nshalar da kontrol edilerek metnin iine yerletirilmi {} iaretiyle kma olduu gsterilmitir.

    Metinde tamir yoluna gidilmemi, metnin anlalrln salamak iin baz kelimelere harf ilavesi yaplm ve bu da [ ] eklinde gsterilmitir.

    Metinde geen yetlerin Arapa orijinalleri dizilerek, dipnotta sre ve yet numaralar ile melleri konulmu; ancak dier Arapa ve Farsa ibare, deyim, vecize vb.nin metin iinde transkripsiyonu verilmitir.

    Hazrlanan eserin kolay kullanlmas iin ba tarafna orijinalinde bulunmayan geni bir "indekiler" ile sonuna da "ndeks" ilave edilmitir. Yazma nsha ile karlatrma yapmak isteyenler iin orijinal varak numaralar metin iinde "[218a; 218b; 219a; ...]" eklinde verilmi olmakla birlikte, indeks varak numaralarna gre deil, bu kitabn sayfa numaralarna gre dzenlenmitir.

  • ______________________________________ XI

    Btn dikkat ve gayretlere ramen bu byklkteki bir metnin nerinde hatalarn olmas kanlmazdr. Bizden kaynaklanan bu hatalara getirilecek eletirilerin ileride yaplacak yeni neirlerde rehberlik edecei inancn tamaktayz.

  • NDEKLER

    Hz Seyhatnme Fihris-i Cild-i Sn............................................................................ 1 Dibce-i Seyhatnme-i Seyyh- lem Evliy-y b-riy .............................................. 7 Bin elli trhinde maskat- resimiz olan mahmiyye-i Kostantniyye'den ibtid

    sefere kup Bursa'ya revne olduumuz menzilleri ve kur ve kasabtlar ve ibret-nm srlar ve sevd- muazzam ehr-i kadmleri iman- nazarile tem etmee bezl-i himmet edp nass- ktla mil olup emrine imtislen edm-i arz devern [u] seyrn edp nass zre eb [u] rz cezre-i dnyda r-ke-i eklm-i sebai, seba-i seyyre-vr seyr ettiimiz cibl u hmn ve berr u bahrde ekdiimiz lm- edidi ve mr-i nzenn "es-Seferu ktatun mine's-sakar velev kne fersahen mazmnunca mr-i girn-mye nie gedi, an beyn eder.............................................................. 8

    Evsf- ehr-i azm ve kala-i kadm belde-i Darhal yan Mudna................................ 8 Evsf- menzil-i Dr'l-harr, sevd- azm nazargh- Hayy [u] Kadr, taht-

    kadm-i evvel kala-i Bursa, py- taht- dvel ........................................................... 9 Evsf- imrt- Bursa...................................................................................................... 10 Evsf- hkimn- bender-i Bursa.................................................................................... 11 Evsf- Aa kala ve ehr-i azm................................................................................... 11 Evsf- cmih-y seltn ve gayr- seltn ..................................................................... 12 Evsf- Cmi-i Sultn Orhn Gz.................................................................................. 13 Der-sityi-i Cmi-i Gz Hdvendigr........................................................................ 13 Evsf- Cmi-i Yldrm Byezd Hn............................................................................ 13 Der-sityi-i Cmi-i elebi Sultn Mehemmed ibn Yldrm Byezd Hn .................. 13 Evsf- Cmi-i Murdiyye ibn elebi Mehemmed Hn ................................................ 13 Evsf- Cmi-i Emr Sultn ............................................................................................ 13 Cmi-i Hazret-i Monla Arab Cebbr............................................................................. 14 Evsf- mescid-i Bursa................................................................................................... 14 Evsf- medris-i tahsl- ulm- Bursa............................................................................ 14 Evsf- dr't-tahsl dr'l-hads ............................................................................................................ 14 Evsf- dr'l-kurr- Kurn- Azm ve Furkn- Mecd....................................................................... 14 Evsf- dru't-talm mekteb-i sbyn ve tfln- ebced-hn................................................................... 14 Evsf- tekyegh- ehl-i tark ........................................................................................... 14 Evsf- tekye-i imret-i itm........................................................................................... 15 Evsf- hn- hcegn- azm ........................................................................................... 15

  • __________________________________ XIV

    Evsf- tbhne-i krbnsary.......................................................................................... 15 Evsf- hn- mcerredn................................................................................................. 15 Evsf- aded-i eme-i uyn- crler............................................................................... 15 Evsf- siyb- m .......................................................................................................... 16 Evsf- selsebl-i b- hayt ............................................................................................. 16 Fasl- sityi-i hammmt- ehr-i Bursa......................................................................... 16 Evsf- hammmt- sary ............................................................................................... 16 Evsf- germ-b- kudret-i lh yan lca suyu ............................................................. 16 Evsf- kaplca-i ekirge Sultan...................................................................................... 16 Der-sityi-i kaplca-i Kkrdl ...................................................................................... 17 Evsf- Yeni Kaplca........................................................................................................ 17 Evsf- kaplca- Kaynarca .............................................................................................. 18 Evsf- sk- sultn-i Bursa ............................................................................................ 18 {Evsf- cisr} ................................................................................................................... 19 Der-sityi-i mesregh [u] teferrcgh- Bursa .............................................................. 19 Evsf- mesregh- Cebel-i Ruhbn, yan Kei Da................................................... 20 Evsf- ciblleri beyn eder ............................................................................................. 20 Menzil-i Gz yaylas....................................................................................................... 20 Menzil-i Sobran ............................................................................................................... 20 Menzil-i Bakacak............................................................................................................. 21 Menzil-i Sleymn Hn Bnar ........................................................................................ 21 Der-vasf- b- zll ......................................................................................................... 21 Sfat- zib-i b- zll...................................................................................................... 21 Hssa-i b- zll ............................................................................................................. 21 Evsf- ayn [u] kibr, eimme ve huteb ve meyih- zm ........................................ 22 Evsf- uar-y Bursa .................................................................................................... 22 Evsf- kr [u] kesb-i lisn u libs- ahl-i Bursa ........................................................... 22 Evsf- b [u] hev-y latf-i Bursa .................................................................................. 22 Evsf- mahallt- esm-i Bursa....................................................................................... 22 Evsf- memdh- meklt- Bursa ................................................................................ 22 Evsf- mahsult- msmirt- fkiht ............................................................................. 23 Evsf- memdht- sanyit- Bursa ............................................................................. 23 Evsf- ziyretgh- pdihn- ehinhn- l-i Osmniyn- seltn-i

    mlk- selef ............................................................................................................... 23 cml-i tevrh- ftht- Osmn Hn Gz .................................................................... 23 Devlet-i Osmnck'daki vzerlar beyn eder ...................................................................................... 24 Zamn- Osmnck'daki ulemlar bildirir ............................................................................................. 24 Devlet-i Osmnck'daki uarlar bildirir.............................................................................................. 24 Ziyret-i Osmn Hn Gz............................................................................................... 24 cml-i cls- Orhn Hn Gz b. Osmn Hn Gz............................................................................. 24 cml-i vzer-i merhm Orhn Gz .................................................................................................... 24 Orhn Gz asrndaki sultn- uarlar bildirir .............................................................. 24 Devlet-i Orhn'da olan kibr- evliyullah ve ulem ve sulehlar bildirir .................... 24 Zamn- Orhn Gz'de evsf- nesebnme-i Sultn Hac Bekt- Vel......................... 24 Nesebnme-i Hac Bekt- Vel ..................................................................................... 25 cml-i cls- Gz Hudvendigr Murd Hn- Evvel ibn Orhn Gz ........................ 26 cml-i feth-i ftht- Gz Murd Hn- Evvel............................................................. 26 Veft- Gz Hdvendigr der-Gaz-y Kosova ............................................................ 26 Ziyretgh- Gz Hdvendigr ..................................................................................... 26 Devlet-i Hudvendigr'da olan vzerlar bildirir ................................................................................. 27 Saltanat- Hudvendigr'da olan uarlar beyn eder.......................................................................... 27 Zamn- Hudvendigr'da olan ulem ve sulehlar beyn eder............................................................ 27

  • ___________________ XV

    ______________________________________XV

    cml-i cls- Yldrm Byezd Hn ibn Murd- Gz Hudvendigr ......................... 27 Ftht- Yldrm Byezd Hn ...................................................................................... 27 Ziyretgh- Yldrm Byezd Hn ................................................................................. 27 Mddet-i Saltanat- Yldrm Hn.................................................................................... 27 cml-i vzer-y Yldrm Hn.............................................................................................................. 28 Zamn- Yldrm Hn'daki uarlar beyn eder.................................................................................. 28 Devlet-i Yldrm Hn'daki ulem ve suleh ve kibr- evliylar bildirir....................... 28 cml-i cls- elebi Sultn Mehemmed Hn ibn Yldrm Byezd Hn..................... 28 cml-i Ftht- elebi Sultn Mehemmed Hn............................................................ 28 Ziyretgh- elebi Sultn Mehemmed........................................................................... 28 Zamn- devletindeki bin-y azmleri beyn eder .......................................................... 28 Devlet-i elebi Mehemmed Hn'daki uarlar bildirir........................................................................ 28 Zamn- Mehemmed Hn- Evvel'deki ulem ve suleh ve meyihleri bildirir ............ 28 cml-i cls- Sultn Murd- Sn ibn eleb Sultn Mehemmed Hn- Gz............. 29 Zamn- devletinde feth olan kalalar beyn eder .......................................................... 29 Veft [u] ziyretgh- Koca Sultn Murd Hn- Sn .................................................... 29 Hayrt- Murd- Sn...................................................................................................... 29 Devlet-i Murd- Sn'deki vzerlar beyn eder ........................................................... 29 Asr- Murd Hn'daki emlahu'-uarlar beyn eder .................................................... 29 Zman- Murd Hn- Sn'deki ulem ve suleh ve meyhlar bildirir ....................... 29 Ziyretgh- ehzdegn- l-i Osmn............................................................................ 29 ehdet-i ehzde Ahmed Hn ibn Byezd-i Vel......................................................... 29 ehdet-i ehzde Korkud b. Byezd-i Vel .................................................................. 30 Trh-i veft- Cem h b. Eb'l-feth Mehemmed Hn................................................... 30 Ziyret-i ehdn- birdern............................................................................................ 30 Evsf- ziyretgh- evliyu'l-rifn ve asfiyu'l-vsln huccallahu ale'l-lemn............ 31 Ziyret-i fitb- nihn ve kamer-i zindegn el-Mevl emseddn Muhammed b.

    Muhammed b. Hamza b. Muhammed Fenr ............................................................. 32 Ziyret-i bahr-i vef ve kn- if, rkn-i muhterem, kutb- muhteem, zhid-i

    zamne, bid-i yegane e-eyh Hazret-i emseddn Muhammed b. Al.................... 32 Menkb- Emr Sultn .................................................................................................... 32 Menkb ........................................................................................................................... 33 Sebeb-i Menkb.............................................................................................................. 34 Bursa ehri ire krk gn krk gice zevk u seflar edp inl ve hukkun kesb

    eylediimiz ayn [u] erflardr ................................................................................ 36 Bursa ire hnedn sahibi velnimetleri ve gzde erbb- marifleri ayn u beyn

    eder ............................................................................................................................. 36 Evsf- menzil-i da- dern, iskele-i b-emn Bozburun ............................................... 36 Evsf- nhiye-i kasaba-i Armudlu.................................................................................. 36 Evsf- kasaba-i Ayasdifanaz .......................................................................................... 36 Evsf- be-i skender elebi....................................................................................... 37 Ziyret-i eyhlislm Hseyin Efendi............................................................................. 37 Pendnme-i peder-i bzrgvr......................................................................................... 37 znikmit vilyetine gitdiimiz menzilleri ayn u beyn eder......................................... 38 Menzil-i kala-i Darca .................................................................................................... 38 Menzil-i iskele-i Dil......................................................................................................... 38 Menzil-i me Suyu ......................................................................................................... 38 Evsf- b- mshilt, me.............................................................................................. 38 Evsf- urt- m-i me ................................................................................................. 39 Karye-i nehac ................................................................................................................ 39 Karye-i Zeytnburnu ....................................................................................................... 39 Evsf- kala-i Makedonin yan kala-i znikmit ............................................................ 39

  • __________________________________ XVI

    Evsf- ziyretgh- zmit ................................................................................................ 40 Menzil-i Ba skele ................................................................................................................................ 40 Menzil-i skele-i Dil ........................................................................................................ 40 Evsf- Menzil-i kala-i Kara Yalova .............................................................................. 41 Menzil-i Germ-b- cihn-nm ...................................................................................... 41 Sebeb-i bin-y germ-b .................................................................................................. 41 Evsf- kala-i Samanl .................................................................................................... 41 Cezre-i Hebeli............................................................................................................... 41 Cezre-i Burazl.............................................................................................................. 41 Cezre-i Knal ................................................................................................................. 41 Cezre-i Kzlada.............................................................................................................. 41 Bin elli Cemziye'l-hirenin gurresinde vilyet-i Batum Tarabefzn- rhat-fzn ehrine gitdiimiz menzilleri ve bleydeleri beyn eder .......................................... 42

    Menzil-i Yeniky............................................................................................................. 42 Menzil-i kala-i Kavak..................................................................................................... 42 Menzil-i iskele-i Irva ....................................................................................................... 42 Evsf- menzil-i kasaba-i ile.......................................................................................... 42 Evsf- kasaba-i Kefken................................................................................................... 42 Cezre-i Kirpe .................................................................................................................. 42 Evsf- Akaar................................................................................................................ 42 Evsf- Karadeniz Erelisi ..................................................................................................................... 42 Evsf- oban kullesi....................................................................................................... 42 Evsf- Bartn kalas ....................................................................................................... 42 Evsf- kala-i Amasra..................................................................................................... 42 Ziyretgh- Amasra ........................................................................................................ 43 Evsf- kala-i nebolu ..................................................................................................... 43 Menzil-i trky ........................................................................................................... 43 stefan karyesi .................................................................................................................. 43 Evsf- ehr-i atk [u] mahbb yan kala-i Sinop .......................................................... 43 Evsf- minber-i Cmi-i Sinop ....................................................................................... 44 Evsf- mescid................................................................................................................ 44 Evsf- hammmt ........................................................................................................... 44 Evsf- ziyretgh- Sinop ............................................................................................... 45 Menzil-i Fndcak az ..................................................................................................... 45 Menzil-i Kzlrmak ......................................................................................................... 45 Menzil-i evsf- Bafra...................................................................................................... 45 Evsf- kala-i Samsun..................................................................................................... 45 Memdht- Samsun........................................................................................................ 45 Ziyretgh- ehr-i Samsun.............................................................................................. 46 Evsf- kala-i nye......................................................................................................... 46 Evsf- kasaba-i Faa....................................................................................................... 46 stefani Burnu .................................................................................................................. 46 Evsf- kala-i Vone......................................................................................................... 46 Evsf- kala-i Giresin...................................................................................................... 46 Ziyretgh- Giresin......................................................................................................... 46 Evsf- kala-i Perpulom.................................................................................................. 46 Evsf- kala-i Greli ....................................................................................................... 47 Menzil-i Popoli ................................................................................................................ 47 Evsf- kala-i Kiliye ....................................................................................................... 47 Evsf- kala-i Yorozburnu .............................................................................................. 47 Evsf- kala-i Aha-bd ................................................................................................ 47 Evsf- Polata bzr ........................................................................................................ 47

  • ___________________ XVII

    ______________________________________XVII

    Kalatimana deresi ............................................................................................................ 47 Menzil-i Sire deresi.......................................................................................................... 47 Evsf- ehr-i azm ve kala-i mamr- kadm Vilyet-i Legzi, Belde-i Tarabefzn ..... 47 Eylet-i Tarabuzun'da Knn- Sleymn Hn zre mut [ve] mnkd olan boy

    beylerin beyn eder..................................................................................................... 48 Mr-i air-i Abaza ......................................................................................................... 48 Der-sityi-i uar-y Tarabefzn................................................................................... 49 Evsf- kibr [u] ayn- Tarabefzn ............................................................................... 49 Der-beyn- ulem ve suleh ve meyh- kirm- Tarabefzn...................................... 49 Blda tahrr olunan ayn- kibrn maskat- resleri olan kala-i Tarabefzn'un

    ekli ve huddu ve sr- binlar ve cmle hayrt [u] hasentlarn ayn u beyn eder ................................................................................................................... 49

    Der-sityi-i ekl-i kala-i Tarabefzn ........................................................................... 49 Evsf- Aa Hisr.......................................................................................................... 50 Sityi-i saryh-y Tarabefzn ....................................................................................... 50 Evsf- cmi-i seltn ve gayr cevmi-i vzer ve ayn- kibr ................................. 50 Evsf- mescid-i Tarabefzn .......................................................................................... 51 Evsf- medris-i tahsl'l-ulm....................................................................................... 51 Evsf- dr'l-kurr-y Tarabefzn .................................................................................. 51 Evsf- dru't-talm-i sbyn [u] tfln- ebced hn ........................................................ 51 Evsf- tekye-i dervn- z-n ............................................................................................................ 51 Evsf- hammmt ........................................................................................................... 51 Evsf- hn- hcegn ...................................................................................................... 52 Evsf- hn- mcerredn ....................................................................................................................... 52 Evsf- eme ve sebil-i b- hayt ........................................................................................................ 52 Evsf- esvk- mamr- sultn ..................................................................................... 52 Evsf- imret-i itm....................................................................................................... 52 Evsf- reng-i ry- ahl-i Tarabefzn ............................................................................ 52 Evsf- kr [u] kesb-i ehl-i Tarabzen ............................................................................... 52 Evsf- sanyi-i mehr- Tarabefzn ............................................................................ 53 Tarabefzn'un meklt merbtnn memdhtn beyn eder................................... 53 Mhlerinin memdhtlarn beyn eder........................................................................... 53 Nefi ve ekli ve hssasn bildirir................................................................................... 54 Evsf- mesregh- Tarabefzn....................................................................................... 54 Esm-i mahallt- Tarabefzn ................................................................................................................ 54 Ve mine'l-bedyi hikye-i acbe ..................................................................................... 54 Der-sityi-i nehr-i Hoolan .......................................................................................... 55 Evsf- ziyretgh- seltn ve kibr [u] kmmeln-i Tarabefzn.................................... 55 Grcstn ve Mikrilistn vilyetlerinin seyhatine gitdiimiz kl ve menzilleri

    beyn eder ................................................................................................................... 55 Menzil-i Deirmenderesi ................................................................................................. 55 Menzil-i kasaba-i ana .................................................................................................... 55 Evsf- kala-i Srmene ................................................................................................... 55 Menzil-i nhiye-i Mehnuz ............................................................................................... 55 Menzil-i kasaba-i Kaliparavoli ........................................................................................ 55 Evsf- (---) Rize.............................................................................................................. 56 Evsf- menzil-i kasaba-i Hopan ..................................................................................... 56 Evsf- sr- kav ve metn kala-i Gnye........................................................................ 56 Evsf- vilyet-i Mikrilistn............................................................................................. 56 Menzil-i Handala ............................................................................................................. 56 Abaza vilyetine gitdiimiz menzilleri bildirir.............................................................. 56 Sityi-i meneksile gemisi ............................................................................................... 56

  • __________________________________ XVIII

    Menzil-i nehr-i azm Faa ay ........................................................................................ 57 Evsf- vilyet-i ahnze yan diyr- Abaza ................................................................. 57 Der-beyn- ibtid tul- kavm-i Abaza ......................................................................... 57 btid Tatar'dan tensl bulan kavm-i gn-gnlar ......................................................... 57 Karye-i Hfel .................................................................................................................... 59 Aret-i Byk andalar .................................................................................................. 59 Aret-i andalar.............................................................................................................. 59 Evsf- aret-i Keler ...................................................................................................... 59 Evsf- aret-i Art Vilyet-i Sade................................................................................................................. 59 Evsf- aret-i Kam ...................................................................................................... 59 Evsf- aret-i Sualar..................................................................................................... 59 Evsf- aret-i Cembe ..................................................................................................... 60 Evsf- aret-i Bozodok .................................................................................................. 60 Evsf- svi.................................................................................................................. 60 Evsf- aret-i Aal ..................................................................................................... 60 Karye-i Ateme ................................................................................................................. 60 Evsf- aret-i Sovuksu................................................................................................... 60 Evsf- aret-i Kutas ...................................................................................................... 60 Amm bu leb-i deryda olan iskele shibi Abazalardan mad dalarda olan

    Abaza aretlerin beyn eder....................................................................................... 61 Lisn- garb acb-i Abaza ............................................................................................ 61 Evsf- kala-i gevher-p Anapa...................................................................................... 62 Anapa limanndan Azak gazsna gitdiimiz menzilleri beyn ider ............................. 63 Evsf- menzil-i liman- Balsra ..................................................................................... 64 Bu hakr gaz-y Azak'dan b-feth Krm diyrna gitdiimiz beyn ider ....................... 68 Menzil-i Burabay ............................................................................................................. 68 Menzil-i kenar- Nehr-i Sd............................................................................................. 68 Nehr-i Mu....................................................................................................................... 68 Menzil-i Yrembay.......................................................................................................... 68 Evsf- cezre-i vilyet-i Krm........................................................................................ 68 Evsf- menzil-i kala-i Azak......................................................................................... 69 Mvere-i kefere-i Kazak- Azak................................................................................... 69 Evsf- menzil-i kala- Balklava.................................................................................... 70 Ser-gzet [u] ser-encm- Evliy-y b-riy ................................................................... 70 Evsf- tekye ve kala-i Kelira Sultn............................................................................ 72 {Menkb} Der-sityi-i Tekye-i Kelira Sultn, yan Sar Saltk Sultn ..................... 72 Evsf- kala-i Kelira Sultn .......................................................................................... 75 slmbol'a revne olduumuz beyn eder........................................................................ 75 Kasaba-i Terkoz............................................................................................................... 75 Uskumru ayr ................................................................................................................ 75 Karatalar ......................................................................................................................... 75 Menzil-i kala-i Kavak..................................................................................................... 75 Manzara-i tl [u] arz-i Bahr-i siyh................................................................................ 75 Bin elli (---) senesinde Malta gazsna gitdiimiz beyn eder ........................................ 76 Mberet-i gaz-y Malta ............................................................................................... 77 Hz sret-i nme-i fetv-y erf .................................................................................... 77 Menzil-i kala-i Gelibolu ................................................................................................. 78 Evsf- kala-i Anavarin .................................................................................................. 79 Evsf- cezre-i maden-i zeheb-i kibrt yani cezre-i Ikrt............................................. 79 Der-beyn- muhsara-i kala-i Hanya ............................................................................ 80 Sebeb-i katl-i Ysuf Paa................................................................................................. 83

  • ___________________ XIX

    ______________________________________XIX

    Hikye-i garbe ve acbe-i gfte-i peder-i azz-i m........................................................ 83 Der-beyn- hikmet-i esrr- hafiyye-i lh .................................................................... 85 Der-menkb- kbet-i ahvl-i ehzdegn- b. Ahmed Hn .......................................... 86 Bin elli (---) senesinin mh- Receb'l-mreccebinin gurresinde Defterdrzde

    Mehemmed Paa ile Eylet-i Erzurm'a gitdiimiz menzilleri ve kur ve kasabt [ve] kllar ve cmle sr- azimleri ayn u beyn eder.............................. 88

    Menzil-i karye-i Pendik ................................................................................................... 88 Evsf- kasaba-i Gekbiziyye ............................................................................................ 88 Ziyretgh- Gekbiziyye ........................................................................................................................ 89 Evsf- kala-i Heleke ...................................................................................................... 89 Evsf- kala-i kdm zmit .............................................................................................. 89 Menzil-i kasaba-i Sabanca............................................................................................... 89 Der-sityi-i buhayre-i Sabanca....................................................................................... 89 Menzil-i kasaba-i Handak pzr ..................................................................................... 90 Menzil-i kasaba-i Dzce-bzr ........................................................................................ 90 Evsf- kala-i Bolu.......................................................................................................... 90 Germb- Bolu ................................................................................................................. 91 Evsf- ziyretgh- Bolu................................................................................................. 91 Evsf kasaba-i Gerede ..................................................................................................... 91 Lisn- Istlh- Etrk- Tosya ve Bolu ve Drddvn ..................................................... 91 Menzil-i Karagl.............................................................................................................. 92 Menzil-i karye-i Bayndr ................................................................................................ 92 Menzil-i kasaba-i erke ................................................................................................. 92 Menzil-i karye-i Karacalar............................................................................................... 92 Ve ziyretgh- Hazret-i Hbb-i Karamn .................................................................... 93 Menzil-i karye-i Kohisr................................................................................................ 93 Evsf- kala-i Nsya, yani ehr-i kadm Tosya ........................................................... 93 Ziyretgh- Tosya.......................................................................................................... 93 Ziyret-i is Baba Sultn ................................................................................................. 93 Menzil-i karye-i Hac Hamza .......................................................................................... 93 Evsf- kala-i musanna Osmnck.................................................................................. 93 Evsf- ziyretgh- em-i lem, er- hurrem, mcerred-i btn u zhir,

    msafir-i gib [u] hzr, zbde-i evliy ve umde-i asfiy e-eyh Hazret-i Koyun Baba ................................................................................................................ 94

    Ziyret-i Burhn Dede ..................................................................................................... 94 Direklibel ......................................................................................................................... 94 Menzil-i karye-i Hacky................................................................................................. 95 Menzil-i karye-i Kerkiraz ................................................................................................ 95 Evsf- ehr-i dr'l-izzet asyye hika ke-ennah bakyye mine'l-

    Amalika yan cebel-i kudret kala-i Amasiyye.......................................................... 95 Sityi-i ekl-i kala-i Amasiyye.................................................................................... 95 Der-beyn- cevm-i Amasiyye .................................................................................... 96 Evsf- mescid-i Amasiyye ............................................................................................ 96 Evsf- medris-i Amasiyye ............................................................................................ 97 Evsf- dr'l-kurr-i Kurn ........................................................................................... 97 Evsf- dr'l-hads .......................................................................................................... 97 Evsf- dr't-talm, mekteb-i sbyn- ebced-hn ........................................................ 97 Evsf- tekye-i dervn- z-n ...................................................................................... 97 Evsf- imret-i dr'z-ziyfe .......................................................................................... 97 Evsf- krbnsary ......................................................................................................... 97 Evsf- hn- hcegn ...................................................................................................... 97 Evsf- hn- mcerredn................................................................................................. 97

  • __________________________________ XX

    Evsf- hammmt ........................................................................................................... 97 Evsf- rs-y bzr ..................................................................................................... 97 Der-sityi-i esm-i mahallt ........................................................................................... 97 Der-sityi-i ayn [u] erf [u] kibr ............................................................................. 97 Der-vasf- reng-i ry ve kr [u] kesb-i ehl-i beled........................................................... 98 Der-tarf-i lisn u libs- ehl-i beled ............................................................................... 98 Der-sityi-i mahbb u mahbbe..................................................................................... 98 Der-beyn- meklat- mahslt ..................................................................................... 98 Der-beyn- merbat- mahslt .................................................................................... 98 Der-beyn- sanyit- memdht .................................................................................. 98 Der-beyn- sr- ibret-nm imrt .............................................................................. 98 Der-beyn- eklim ve arz- beledi [ve] tl- nehrt ...................................................... 98 Der-beyn- letfet-i b u hev ........................................................................................ 98 Der-beyn- teferrcgh................................................................................................... 98 Evsf- ziyretgh- slle-i seltn-i l-i Osmn ve kibr- kmmeln-i erf [u]

    ayn ........................................................................................................................... 98 Evvel ziyretgh- ehzdegn- l-i Osmn ................................................................ 98 Ziyret-i Kl Arslan Sultn ........................................................................................... 99 Ziyret-i Ferhd ............................................................................................................... 99 Menzil-i Kanlbnar ......................................................................................................... 99 Menzil-i karye-i zek ....................................................................................................... 99 Evsf- dr'l-ikbl-i Dnimendiyye kala-i Nk-hisr- stvr ................................... 99 Evsf- germb- Niksar................................................................................................... 100 Evsf- ziyretgh- Niksar .............................................................................................. 100 Menzil-i karye-i Ba iftlik.............................................................................................. 101 Vilyet-i eylet-i Erzenu'r-rm yan Erzurm................................................................ 101 Karye-i ahne .................................................................................................................. 101 Kur ve kasabt ve bleydeleri devern ve seyrn ederek kh arka ve kh cnib-i

    garba ve kah cenba ve khce cnib-i imle gitdiimiz menzilleri beyn eder ..... 101 Karye-i Tekye .................................................................................................................. 101 Menzil-i karye-i avdar................................................................................................... 101 Menzil-i karye-i Doyyran ................................................................................................ 101 Menzil-i karye-i Enderes ................................................................................................. 101 Menzil-i Taban Ahmed Aa iftlii................................................................................ 102 Menzil-i karye-i Ezbeder ................................................................................................. 102 Evsf- mutalsamt- Zaapa Deresi................................................................................ 102 Menzil-i karye-i Kara Yakb ......................................................................................... 102 Menzil-i Korkun Kayas .................................................................................................. 102 Karye-i Baru .................................................................................................................... 102 Menzil-i Kadolu Ky.................................................................................................. 102 Menzil-i karye-i rn...................................................................................................... 102 Menzil-i karye-i Karacalar............................................................................................... 102 Menzil-i karye-i Sarcalar ................................................................................................ 102 Menzil-i karye-i Salut ...................................................................................................... 102 Sahr-y Kerkk Ovas .................................................................................................... 102 Menzil-i karye-i Gen Mehemmed Aa Ky ................................................................ 102 Menzil-i karye-i Kermili.................................................................................................. 102 Kala-i Dirmiri ................................................................................................................. 102 Menzil-i Sultn Hasan Cmii ......................................................................................... 103 Menzil-i karye-i avular Kethds............................................................................... 103 Menzil-i karye-i Pulur...................................................................................................... 103 Menzil-i Tercnl Al Aa ky ...................................................................................... 103

  • ___________________ XXI

    ______________________________________XXI

    Menzil-i karye-i Mama Htn ......................................................................................... 103 Ziyret-i Mama Htn ..................................................................................................... 103 Menzil-i karye-i Cinis...................................................................................................... 103 Menzil-i karye-i Ilca-i Germb- nfi............................................................................ 103 Evsf- dr'l-cell, vilyet-i dr'l-ikbl, kala-i hsn- hasn ve sedd-i metin ehr-i Erzeni'r-rm yan Erzurm ve behet-i rsm dirler...................................... 104

    Evsf- nehr-i azm, m-i Furt........................................................................................ 105 Der-sityi-i sary-h-y Erzurm ................................................................................... 106 Esm-i aded-i mahallt .................................................................................................... 106 Der-beyn- cevmih-y Erzurm................................................................................. 106 Evsf- medrese-i tahsl-i ulm .............................................................................................................. 107 Evsf- dr'l-kurr-y Hazret-i Kurn.................................................................................................. 107 Evsf- dr'l-hads-i kelm- Neb ........................................................................................................ 107 Evsf- dr't-talm [] mekteb-i sbyn......................................................................... 107 Evsf- tekye-i dervin ......................................................................................................................... 107 Evsf- eme-i b- revn ............................................................................................... 107 Evsf- sebl-i hayt- cn ................................................................................................ 107 Evsf- hammamt- shhat-i cn ..................................................................................... 107 Evsf- hn- krbnsary....................................................................................................................... 107 Evsf- hn- hcegn ...................................................................................................... 107 Evsf- hn- mcerredn................................................................................................. 107 Evsf- rs-y bezzzistn ............................................................................................ 107 Evsf- reng-i ry- pr u civn ........................................................................................ 108 Evsf- mahbbe [v] mahbbt...................................................................................... 108 Evsf- ahl-i libs [u] lisn............................................................................................ 108 Evsf- hev v b- hayvn ............................................................................................ 108 Evsf- iklm-i arz- bldn.............................................................................................. 108 Evsf- memdht- mahslt .......................................................................................... 108 Evsf- memdht- sanyit .......................................................................................... 108 Evsf- memdht- meklt .......................................................................................... 108 Evsf- mehr- merbt ............................................................................................... 108 Evsf- mesregh- imrt............................................................................................... 108 Evsf- klliyt- Erzurm ............................................................................................... 108 Varo- Bb- Tebrz ........................................................................................................ 108 Varo- Grc Kapusu ...................................................................................................... 108 Varo- Erzincn Kapusu................................................................................................. 108 Lisn- stlh- ahl-i Erzurm....................................................................................... 108 Evsf- Eerlida ............................................................................................................. 109 Menkb- Belam ibn Br............................................................................................ 110 bret-nm-y sbn- azm ............................................................................................ 110 Evsf- ziyretgh- kibr- evliy-y izm ...................................................................... 110 Menkb- Trbedr Htn Baba ..................................................................................... 110 Bin elli (---) gurresinde Erzurm eyleti Krdistn'nda uik kalas zre sefere

    gitdiimiz konaklar beyn eder ................................................................................. 111 Menzil-i karye-i Cafer Efendi ........................................................................................ 111 Evsf- kala-i Kahkah-y Rm Hasan-bd................................................................. 111 Ekl [u] ecrm- Hasankalas ........................................................................................ 112 Evsf- germb................................................................................................................. 112 Karye-i menzil-i Sefer Aa.............................................................................................. 113 Menzil-i cisr-i azm oban Kprs ............................................................................... 113 Der-sityi-i cisr-i azm oban........................................................................................ 113 Menzil-i karye-i Byk Artf........................................................................................... 113

  • __________________________________ XXII

    Karye-i Kozlu Baba Sultn.............................................................................................. 113 Evsf- kala-i Hns......................................................................................................... 113 Ekl-i kala-i Hns ......................................................................................................... 113 Menzil-i karye-i Hsbek .................................................................................................. 113 Evsf- kala-i Ziyeddn ................................................................................................. 113 Evsf- germb- ibret-nm............................................................................................ 114 Evsf- kala-i Avnik ....................................................................................................... 114 Evsf- kala-i uik ........................................................................................................ 114 uik Bein taleb etmee gitdiimiz konaklar ayn ve beyn eder ............................... 114 Menzil-i Knbet-i Tahmres ........................................................................................... 114 Evsf- kala-i Mek ........................................................................................................ 115 Ekl-i kala-i Mek ........................................................................................................ 115 Menzil-i karye-i Alacalar................................................................................................. 115 Bin elli (---) mh- (---)de nehr-i Araz kenarndan diyr- Acem'de Revn ve

    Nahvn ve Tebrz'e gitdiimiz kh-kendleri ve seyr [] tem etdiimiz sr- acbe ve garbeleri ayn u beyn eder......................................................................... 115

    Karye-i Yaylack.............................................................................................................. 116 Menzil-i Barudhne ......................................................................................................... 116 Menzil-i kend-i Dkaya ................................................................................................. 116 Menzil-i ala Gurna ...................................................................................................... 116 Menzil-i kala-i Kar, ibtid-i vilyet-i diyr- Acem .................................................... 116 Menzil-i karye-i kend-i Masr.......................................................................................... 116 Kend-i Zuchn ................................................................................................................. 116 Menzil-i kilise ............................................................................................................. 116 Garbe ve acbe-i kilise ............................................................................................... 117 Kend-i Skn ................................................................................................................... 117 Evsf- ziyret-i (---) Muhammed m- Gazan.............................................................. 117 Menzil-i nehr-i azm Zeng .............................................................................................. 117 Menzil-i kend-i Sidirgi .................................................................................................... 118 Germb- Sidirgi .............................................................................................................. 118 Menzil-i zviye-i Ahmed Be ......................................................................................... 118 Evsf- ehr-i Azm Karablar ....................................................................................... 118 Evsf- kala-i Nahivn- nak- cihn ........................................................................... 118 Diyr- Tebrz'e gitdiimiz konaklar beyn eder............................................................ 121 Menzil-i Kesik Knbet .................................................................................................... 121 Ziyret-i Mirz Rz ibn Hseyn-i Baykar .................................................................... 121 Nehr-i Aras- Bzrk ....................................................................................................... 122 Evsf- ehr-i Karaba- Kk ....................................................................................... 122 Menzil-i kend-i Kerkene.................................................................................................. 122 Menzil-i kend-i Zennse.................................................................................................. 122 Evsf- ehr-i Tesev ........................................................................................................ 122 Evsf- b- reme mnend ehr-i Merend Taht- Hn- Elvend.................................... 122 Menzil-i kend-i Kehrz .................................................................................................... 123 Menzil-i kend-i Sehln .................................................................................................... 123 Evsf- vilyet-i rn, taht- Azerbaycn, trb- kh- cn ehr-i azm ve kala-i

    kadm bender-i kala-i Tebrz-i Dilvz ...................................................................... 124 Ekl-i kala-i Tebrz ....................................................................................................... 124 Der-beyn- tahrrt- Tav Cafer Paa........................................................................ 125 Hl imristn- Tebrz-i dilvizi beyn eder .................................................................. 125 Evsf- cevmih-y Tebrz ............................................................................................ 125 Der-sityi-i mescid-i Tebrz................................................................................................................ 126 Der-sityi-i medris-i Tebrz.......................................................................................... 126

  • ___________________ XXIII

    ______________________________________XXIII

    Der-sityi-i dr'l-kurr-y Kurn................................................................................. 126 Der-sityi-i dr'l-hads.................................................................................................. 126 Der-sityi-i mekteb-i tfln- ebced-hn......................................................................... 126 Der-sityi-i tekyegh- dervn..................................................................................... 126 Tarf-i eme-i b- revn ............................................................................................... 126 Der-beyn- sebl-i cn-sitn............................................................................................ 126 Der-sityi-i mahallt- bldn ........................................................................................ 127 Tavsf-i sary- ayn....................................................................................................... 127 Der-beyn- sary- krbn .............................................................................................. 127 Der-ayn- hn- hcegn ............................................................................................... 127 Nemedbe hn- gureb-y mcerredn........................................................................... 127 Aded-i rs-y bezzzistn............................................................................................. 127 Evsf- reng-i ry- pr [] civn...................................................................................... 127 Sityi-i mahbbe [v] mahbbn ................................................................................... 127 Evsf- kibr [u] erf [u] ayn....................................................................................... 127 Aded-i ulem-y ebdn .................................................................................................... 127 Sityi-i suleh-yi meyihn .......................................................................................... 127 Der-vasf- musannifn [u] irn .................................................................................... 127 Der-sityi-i kab-y nsn............................................................................................... 127 Der-tarf-i tc- Acem..................................................................................................... 127 Der-tarf-i ahl-i lisn.................................................................................................... 127 Der-vasf- ibret-nm-y bdn .................................................................................... 128 Sityi-i hev-y hb [u] cvidn..................................................................................... 128 Der-beyn- zll-i b- hayavn ..................................................................................... 128 Der-tarf-i ch- m-i hnedn........................................................................................ 128 Der-tavsf-i eklm-i bldn ............................................................................................ 128 Der-hakk- tli-i Tebrz-i Azerbaycn............................................................................ 128 Evsf- aded-i hammmt- gsln ................................................................................. 128 Der-beyn- hammmt- mahss- ayn ....................................................................... 128 Der-vasf- hubbt- mahslt ......................................................................................... 128 Der-beyn- memdh- sanyit ..................................................................................... 128 Der-sityi-i meklt ...................................................................................................... 128 Der-vasf- meklt u msmirrt ..................................................................................... 128 Der-medh-i env- merbt........................................................................................... 128 Der-beyn- itm- imrt ............................................................................................... 129 Seyrgh- kh- Srhb, yan Kzlda ........................................................................... 129 Der-sityi-i mesregh- bvt...................................................................................... 129 Mesregh- hybn- h Saf ....................................................................................... 129 Teferrcgh- meydn- evgn ...................................................................................... 129 Mesregh- ibret-nm-y acbe ve garbe...................................................................... 129 Hn- l-ch ile Tebrz'in nevhileri teferrcine gitdiimiz kend [u] kllar ve

    ziyretleri beyn eder.................................................................................................. 130 Nhiye-i Mihrnrd ......................................................................................................... 130 Nhiye-i sn Servrud .................................................................................................... 130 Nhiye-i slis Ddeher ..................................................................................................... 130 Nhiye-i rum rdnik .................................................................................................... 130 Nhiye-i pencm Rdkat ................................................................................................. 130 Nhiye-i em Hnumrud .............................................................................................. 130 Nhiye-i heftm Bedstn ............................................................................................... 130 Ve mine'l-bedyii'l-mnzart........................................................................................ 130 Der-sityi-i klliyt- Tebrz-i Dilvz ........................................................................... 131 Ahlk- zemme-i rn-zemn .......................................................................................... 132

  • __________________________________ XXIV

    Ahvl- mezemmet-i ahl-i rn ..................................................................................... 132 Der-beyn- ziyretgh- evliy-y zm- ehr-i Tebrz-i dilviz.................................... 133 Tebrz'in etrfndaki kendlerde medfn olan kibr- evliyullahlar beyn eder............. 133 Hn- ln ile am- Gazan ziyretine gidp Tebrz etrfnda olan kllar tem

    etdiimiz beyn eder................................................................................................... 134 Menzil-i kend-i Acsu ...................................................................................................... 134 Evsf- ziyretgh- Hazret-i Muhammed m- Gazan ................................................. 134 Kend-i Velyn.................................................................................................................. 134 Evsf- kala-i Kumla ...................................................................................................... 134 Servrd........................................................................................................................... 135 Kend-i Dt...................................................................................................................... 135 Kend-i uvlnduruk ........................................................................................................ 135 Kend-i Elkbendiles......................................................................................................... 135 Kend-i Lkdurh................................................................................................................ 135 Kend-i Kecbd ............................................................................................................... 135 Nhiye-i Rdkt............................................................................................................... 135 Evsf- ehr-i azm ve taht- kadm bender-i Meraa-i rem ........................................... 135 Evsf- ziyretgh- ehr-i Mera .................................................................................. 135 Menzil-i Turnaayr ........................................................................................................ 136 Menzil-i Setgiz................................................................................................................. 136 Evsf- kala-i ehr-i kadm cn.................................................................................... 136 Nhiye-i Mihrn rd ........................................................................................................ 136 Kend-i Esfeh .................................................................................................................... 136 Menzil-i kend-i Mnmh ................................................................................................. 136 Evsf- kala-i Kehrevn- Azerbaycn ........................................................................... 136 Menzil-i kend-i h-bend ................................................................................................ 137 Evsf- ehr-i azm ve taht- rn-zemn-i kdm, kala-i Erdebl ................................... 137 Evsf- buhayre-i Erdebl................................................................................................. 137 Evsf- medin-i seng-i Seyln....................................................................................... 137 Zikr-i seng-i sebeb-i brn- rahmet ................................................................................ 138 Ziyretgh- kibr- kmmeln-i Erdebl ......................................................................... 138 Menzil-i kend-i rm-h................................................................................................ 138 Kend-i Yr Al ................................................................................................................. 138 Kend-i Mirza md .......................................................................................................... 138 Mesregh- Ayn- Al...................................................................................................... 139 Vilyet-i Azerbaycn- Tebrz'den vilyet-i Revn'a revn olduumuz kur

    ve kend ve bleyde kllar ayn u beyn eder....................................................... 139 Menzil-i kend-i Hac Harm........................................................................................... 139 Menzil-i kend-i Safyn .................................................................................................... 139 Menzil-i Hn- Mezd Hn............................................................................................... 139 Menzil-i kend-i Keremi.................................................................................................. 139 Menzil-i kend-i Vele ay.............................................................................................. 139 Evsf- kala-i Hoy- dilcy ............................................................................................. 139 Ziyret-i Ser-i Hazret-i ems-i Tebrz .................................................................................................. 140 Menzil-i ehr-i Behistn- bistn.................................................................................. 140 Evsf- kala-i res ........................................................................................................ 140 Nehr-i Karaubu ............................................................................................................ 140 Menzil-i kend-i Millil ..................................................................................................... 140 Menzil-i Tut ls ............................................................................................................ 140 Menzil-i kend-i Kaa ..................................................................................................... 140 Menzl-i kend-i Avarl.................................................................................................... 141 {ehr-i orakil ................................................................................................................. 141

  • ___________________ XXV

    ______________________________________XXV

    Menzil-i arbhne.......................................................................................................... 141 Kend-i Seyfeddn ................................................................................................................................... 141 Menzil-i kend-i Seyfeddn Hn ....................................................................................... 141 Menzil-i kend-i Tlfirk ................................................................................................... 141 Evsf- kala-i Revn- Azerbaycn ehr-i Hoca Cn...................................................... 141 Zikr-i bin-y ehr-i Revn .............................................................................................. 141 Ekl-i kala-i Revn ....................................................................................................... 141 Kala-i Revn'dan vilyet-i irvn, emah ve Tiflis ve Termenis ve kala-i Eri

    ve kala-i Bak menzillerin beyn eder .................................................................... 144 Kend-i Hocab ............................................................................................................... 144 Menzil-i kend-i Demirci Hasan ....................................................................................... 144 Evsf- kala-i Gencne-i Rz, ehr-i azm Gence-i Dilnvz ......................................... 144 Ziyretgh- hed-y Erivm ........................................................................................ 144 Menzil-i Gln Hezr Ahmed ........................................................................................ 144 Kend-i Mekvr........................................................................................................... 144 Evsf- menzil-i kala-i ehr-i azm Aras......................................................................... 145 Evsf- kala-i ek .......................................................................................................... 145 Menzil-i nhiye-i Mahmd-bd ..................................................................................... 146 Ahvl-i kabyil-i t-til...................................................................................................... 146 Evsf- kavm-i kable-i Kaytak........................................................................................ 146 Lehce-i kavm-i Kaytak, lisn- stlht- kavm-i Mool ................................................ 147 Menzil-i kend-i Gln ay.............................................................................................. 147 Evsf- ehr-i Niyz-bd, mamr [u] bnyd ............................................................... 147 Ziyret-i Avar Baba........................................................................................................ 147 Kend-i Ferruhzd ............................................................................................................. 147 Der-sityi-i kh- Elburz ................................................................................................ 148 Menzil-i kend-i Aksu....................................................................................................... 148 Evsf- vilyet-i irvn, yani kala-i emah ................................................................. 148 Ziyret-i Hazret-i Pr Derkh Sultn ............................................................................... 150 Menzil-i Pr Merzt Sultn ............................................................................................. 150 Ziyret-i e-eyh Hazret-i Merz Sultn ......................................................................... 150 Menzil-i Altaa ............................................................................................................. 150 Krbnsary- Kozlu........................................................................................................ 150 Ziyret-i Hzr Zinde........................................................................................................ 150 Kasaba-i Rkl-i Azm .................................................................................................... 151 emah hn ..................................................................................................................... 151 Evsf- kala-i Bak-yi cn [u] serhadd-i Acem, der-eylet-i irvn.............................. 151 Kala-i serhadd-i Bak'den Grcstn vilyetine gitdiimiz menzilleri ve kur v

    kasabt ve kllar ve eylet-i hkmetleri ve ibret-nmlar beyn eder................. 152 Der-beyn- dhn-i neft ................................................................................................... 152 Der-sityi-i niheng-i pl-k- Bahr-i Haraz................................................................... 153 Evsf- ehr-i azm lke-i aburan- hkm-i irvn........................................................ 153 Menzil-i kend-i arh ...................................................................................................... 154 Evsf- bender-i bb, yan ehr-i Bb'l-ebvb- an,

    Sedd-i skender-i Zlkarneyn, kala-i Demirkapu...................................................... 154 Ekl-i ahvl-i kala-i Bb'l-ebvb, yan Demirkapu ................................................... 155 Ecrm- kala-i Bb- hadd ............................................................................................. 155 Ve dern- kalada olan imretleri beyn eder ................................................................ 156 Evsf- ziyretgh- Demirkapu....................................................................................... 157 Ziyretgh- ihil, yani Erban makm ....................................................................... 157 Ziyretgh- Dede Horhut................................................................................................ 157 Diyr- Grcstn'a gitdiimiz konaklar beyn eder....................................................... 157

  • __________________________________ XXVI

    Menzil-i kasaba-i Kre .................................................................................................... 157 Evsf- kala-i ehr-i Serr'l-ln ..................................................................................... 158 lke-i Han ...................................................................................................................... 158 lke-i kend-i Zahor ......................................................................................................... 158 Ziyret-i e-eyh Emr Sultn ......................................................................................... 158 Vilyet-i Grcstn [u] avadistn vilyetlerin beyn eder ........................................... 158 Kala-i Urdubr................................................................................................................ 158 Kend-i Zohorya................................................................................................................ 158 Evsf- kala-i kadm ve taht- azm ehr-i Kht ............................................................. 158 Evsf- taht- Grc avadistn, yan kala-i bin-y Betlis, kala-i metn Tiflis.......... 159 Feth-i kala-i Tiflis........................................................................................................... 160 Ekl-i kala-i Tiflis ......................................................................................................... 160 Evsf- Germb- Tiflis.................................................................................................... 161 Ziyretgh- Tiflis ............................................................................................................ 161 Evsf- kala-i Glsaht ................................................................................................... 161 Evsf- kala-i Srn ........................................................................................................ 161 Evsf- kala-i kadm ve sedd-i azm kala-i Azgr Aleksandr Gr............................... 161 Lisn- feshat- Grc-i avad- dem-zd .................................................................. 161 Der-beyn- haseb-i b-neseb mlk- nesl-i Grcstn................................................... 162 Evsf- Sedd-i slm ve feth-i Selm Hn, vilyet-i ldrn kala-i hsn- hasn ve

    sedd-i metn, sr-i kav, bender-i l-i Osmn Ahka................................................ 162 Eylet-i ldr .................................................................................................................. 163 Der-beyn- ekl-i kala-i Ahska................................................................................... 164 Evsf- humm- germb- kudret.................................................................................... 164 Bu eylet-i ldr'n cnib-i erbaasnda mut ve mnkd olan Grcstn kalalarn

    beyn eder ...................................