18.11.2015

1

Çevre; yeryüzünün doğal kaynaklarından

oluşan ve insanın bu kaynaklar üzerinde

yaptığı değişimleri de kapsayan bir ortamdır.

ÇEVRE SAĞLIK

ÇEVRENİN

SAĞLIĞA ETKİSİ ???

ÇEVRENİN SAĞLIĞA ETKİSİ

Çevre hastalık için zemin hazırlayan bir

durum gösterebilir.

Örneğin, hava sıcaklığı hızlı değişen

iklimlerde Solunum Yolu

Enfeksiyonlarının oluşması kolaylaşır.

ÇEVRENİN SAĞLIĞA ETKİSİ

İklim, vektörlerin üremesi ve yaşamasını

kolaylaştırarak, sıtma gibi bazı

hastalıkların görülmesine neden olur.

ÇEVRENİN SAĞLIĞA ETKİSİ

Çevre doğrudan hastalık nedeni olabilir.

Örneğin, fabrikalar, maden ocakları, bazı

işyerlerinin çalışma ortamında rastlanan

atıklardan denize ve havaya karışan toksik

maddeler, doğrudan hastalık etkeni olabilir.

18.11.2015

2

Ayrıca;

gürültü işitme kaybına,

radyasyon serpintileri kansere,

zehirli bitkiler besin zehirlenmesine sebep

olabilir.

ÇEVRENİN SAĞLIĞA ETKİSİ

Çevre bazı hastalıkların yayılmasını

kolaylaştırır.

Örneğin, insanların toplu olarak

yaşadıkları çevrede Üst Solunum Yolu

Enfeksiyonları, skabies (uyuz), enfeksiyöz

hepatit, tüberküloz gibi hastalıklar sıklıkla

görülür.

ÇEVRENİN SAĞLIĞA ETKİSİ

Çevre belirli hastalıkların prognozunu

etkileyebilir.

Sosyo-ekonomik düzeyi düşük olan

çevrelerde tüberküloz mikrobunun, barsak

parazitlerinin oluşturduğu hastalık olguları

daha sık ve prognozu daha tehlikeli ve

ağırdır.

Sağlık ve çevre arasındaki bu tür ilişkiler

nedeniyle koruyucu sağlık hizmetleri

arasında çevre sağlığı çalışmalarının

önemli bir yeri vardır.

Çevre sağlığı çalışmaları

Fizik, biyolojik, sosyal çevreyi oluşturan

öğelerin insan sağlığı ile bağdaşacak

biçimde korunmasını, sağlık için sakıncalı

durumlar varsa, bunların düzeltilmesi

çalışmalarını kapsayan bilim ve

uygulamalardır.

ÇEVRE SAĞLIĞI

Çevre koşullarının korunması ve toplum

sağlığına zarar vermeyecek bir duruma

getirilmesi çabasına çevre sağlığı denir.

18.11.2015

3

ÇEVRE SAĞLIĞINI BOZAN

ETMENLER???

ÇEVRE SAĞLIĞINI BOZAN ETMENLER

Endüstriyel gelişme

Hızlı nüfus artışı, çarpık kentleşme,

Yaşam standartlarının yükselmesi sonucu

tüketimin artması

Alt yapı hizmetlerinin yetersizliği

Petrol tüketimi ve taşımacılık

Bilgisizlik çevreyi bozan etmenlerdir.

ÇEVRE SORUNLARININ

BÜYÜMESİNE ETKİ EDEN

ETMENLER ???

ÇEVRE SORUNLARININ BÜYÜMESİNE

ETKİ EDEN ETMENLER

Konuya gereken önemin verilmemesi

Halkın bilgilendirilmemesi

Plansız kentleşmenin sürdürülmesi

Yönetimdeki dağınıklık

Yeterli denetim ve izlemelerin olmaması

Kötü alışkanlıklar

Yasal düzenlemelerin olmaması

ÇEVRE SORUNLARI

Hava kirliliği

Su kirliliği

Toprak kirliliği

Gürültü kirliliği

Radyoaktif kirlilik

Hava kirliliği

DSÖ’ne göre hava kirliliği; “atmosferde toz,

duman, gaz, koku, su buharı şeklinde

bulunabilecek kirleticilerin, insanlar ve diğer

canlılar ile eşyaya zarar verebilecek

miktarlara yükselmesidir.”

18.11.2015

4

Hava kirliliğinin kaynakları;

Endüstriyel tesisler,

Konutlarda ısınma amaçlı yakıt tüketimi

Motorlu taşıt egzozları

Hava kirliliğinin insan sağlığı üzerine olumsuz

etkileri;

Solunum sistemi ve

Kardiyovasküler sistemle ilgilidir.

Hava kirliliğinin Önlenmesi

için ???

Hava kirliliğinin Önlenmesi için;

Yapı bacalarına süzgeç takmak

Yakıt olarak güneş enerjisi, rüzgar ve

jeotermal enerjiden faydalanmak

Egzoz gazlarını tutabilecek katalizörlü

araçların kullanımı

Önlemler

Toplu taşıt sistemlerini yaygınlaştırmak

Kurşunsuz benzin kullanmak

Trafiği düzenlemek

Yeşil alanların artırılması

Su Kirliliği

İstenmeyen zararlı maddelerin suyun

niteliğini bozarak, ölçülebilecek oranda

etkileyebilecek miktar ve yoğunlukta suya

karışması olayıdır.

İnsandan kaynaklanan etkiler sonucu ortaya

çıkar.

18.11.2015

5

Su Kirliliğinin insan sağlığı üzerine

olumsuz etkileri

Suyla bulaşan hastalıklar

Su yokluğundan kaynaklanan hastalıklar

Suda yaşayan birtakım canlılarla bulaşan

hastalıklar

Su ile bağlantılı vektörlerle bulaşan

hastalıklar

Toprak kirliliği

Havadaki kirleticilerin toprağı kirletmesi

Azotlu gübreler,

Tarımda kullanılan kimyasal mücadele ilaçları

Sanayi kuruluşlarının atıkları

Kirli akarsular

Petrol

Çöpler

Radyoaktif maddeler (nükleer santraller)

Gürültü kirliliği

Gürültü; istenmeyen ve dinleyene bir anlam

ifade etmeyen ses. Sesin gürültü niteliğini

taşıması için mutlaka yüksek düzeyde olması

gerekmez

Gürültü kaynakları

Trafik

Endüstri

İnşaat

Yerleşim alanları

Havaalanı

Son yıllarda çevre kirliliğine biraz daha

önem verilmesine rağmen halen sorun

olarak devam etmektedir.

Çevre sağlığı sorunlarının çözümünde

sağlık eğitimi önemlidir. Bu sorunların

çözümünde hükümet, yerel yönetim, aile

ve kişilerin sorumlulukları vardır.

İNSAN VE ÇEVRE İLİŞKİLERİ

Çevresel Faktörler:

a- Biyolojik

b- Fizik

c- Sosyal çevre faktörleri

18.11.2015

6

A- BİYOLOJİK ÇEVRE :

Başlıca 5 öğe vardır;

1-Mikroorganizmalar

2-Vektörler

3- Bitkiler

4- Hayvanlar

5- Hayvansal gıdalar

MİKROORGANİZMALARIN KONTROL

EDİLMESİ

1- Fiziki çevre ıslah edilerek

mikroorganizmaların yayılması durdurulabilir.

2- Mikroorganizma kaynakları izole edilebilir

veya yok edilir.

Örneğin; hasta olanlar ayrılır yada hasta

hayvanlar öldürülür.

Mikroorganizmaların yok edilmesinde;

dezenfeksiyon,

sterilizasyon,

pastörizasyon,

kaynatma,

yakma,

morötesi ışınlar,

antiseptik ve kimyasal maddelerden

yararlanma gibi yöntemler kullanılır.

2- VEKTÖRLER

Vektörler, hastalık yayan

mikroorganizmaları insanlara taşıyan,

bunları insan vücuduna sokan canlılardır.

Vektörler;

Karasinek, sivrisinek, tahta kurusu, bit,

pire, kene, hamam böceği ve kurtlardır.

Bazı bilimciler kemiricileri de vektörler

sınıfına dahil etmiştir. Bunlar; fare, sincap,

tarla faresi gibi.

Kemiricilerle insana geçen veba

hastalığından 14. yy.da yaklaşık 60 milyon

insan ölmüştür.

18.11.2015

7

Vektör kontrolü için Jitlerin yok edilmesi:

Vektörlerin üredikleri yere jit denir. Açıkta

olan atık, çöp ve organik madde atıklarının

yok edilmesi, su birikintilerinin kurutulması

sivrisinek ve karasinek sayısını

azaltacaktır.

3- BİTKİLER: Zehirli bitkiler ( mantar, delice

gibi.)

4- HAYVANLAR: Hasta hayvanlar insan

sağlığı için tehlike kaynağıdırlar.

(Kuduz, şarbon gibi).

5-HAYVANSAL VE BİTKİSEL GIDALAR:

Sağlıklı bir besin; besinin hazırlandığı yer,

kullanılan araç ve gereçler ve hazırlayan

kişilerin hijyenik durumlarıyla bir bütün

oluşturur.

B- FİZİKİ ÇEVRE

Fiziki çevre kapsamında;

içme ve kullanma suları,

atıklar,

konutlar,

iklim koşulları, hava, ışık (aydınlatma),

radyasyon, gürültü, genel yerler (lokanta-

otel), sağlığa zarar veren kuruluşlar

(fabrika-imalathane) ve mezarlıklar

I. İÇME VE KULLANMA SUYU:

Su yalnızca içmek için değil aynı zamanda

pişirme, kişisel temizlik, endüstri ve parkların

sulanması, yangın vb. gereksinimler için

insan yaşamında çok tüketilen bir maddedir.

18.11.2015

8

Dünya nüfusunun yarıdan fazlası susuzluk

tehlikesiyle karşı karşıyadır.

Dünya nüfusunun yüzde 70’e yakını temiz

sudan yoksundur.

Su kirliliği dünya çapında önemli bir

sorundur.

Tüm dünyada, nüfus artışı, kentleşme ve

sanayileşme olgularına bağlı olarak artan

su tüketim değerleri dikkate alındığında,

tatlı su kaynaklarında bir azalma ile

karşı karşıya .

Günlük kişi başına tüketilen su miktarı bir

gelişmişlik göstergesidir.

Gelişmiş ülkelerde kişi başına günlük su

ihtiyacı; 400-500 lt/gün

Su kullanımı;

Primer kullanım; içme, yiyecek ve içeceklerin

hazırlanması, yıkanma ve temizlik

Sekonder kullanım; ev ve fabrikalardan

atıkların uzaklaştırılması, sanayide su gerektiren

işlemlerin gerçekleştirilmesi, yangınların

söndürülmesi vb.

Tersiyer kullanım; doğal suların balıkçılık,

denizcilik, yüzme ve eğlence, tarımsal sulama ve

enerji için kullanımı

Suyun, hijyen gereksinimlerini

karşılayacak miktarda sağlanması kadar,

iyi kalitede olması da gerekmektedir.

Sulara genellikle lağım sızıntısı gibi fekal

kirliliklerden gelen patojenler, epidemilere

hatta ölümlere yol açmaktadır.

Salmonella, tifo, kolera, hepatit, polio

virüsü bunlara örnektir.

Az gelişmiş ülkelerde yaşayanların

hastalıklarının %80’i temiz su eksikliği ile

ilgilidir.

18.11.2015

9

Suyun Doğada Bulunuşu;

Yer üstü

Yer altı

Atmosferde buhar halinde

Yer üstü suları genellikle kirlidir (ırmak, göl,

deniz gibi).

Özel bir arıtma işlemi olmadan

kullanılmamalıdır.

Yer altı suları genellikle temizdir (kuyu,

kaynak suları gibi). Ancak bulunduğu yere

bağlı olarak bazen mineral içeriği fazla

yada dışkı, çöp vb. maddelerle kirli olabilir.

Eğer mineral içeriği fazla değilse ve

kirlenmemişse yer altı suları arıtma işlemi

uygulanmadan kullanılabilir.

SUYUN NİTELİKLERİ- SUYUN

SAĞLIK AÇISINDAN

DEĞERLENDİRİLMESİ

İyi-sağlıklı bir suda bulunması gereken

nitelikler:

Kontamine (bulaşma) olmamalı,

İçinde zehirli madde olmamalı,

İçinde fazla miktarda mineraller ve organik

maddeler olmamalı,

Bulanık olmamalı, görüntü, tat, koku

yönünden, içme ve kullanma yönünden

rahatsız edici olmamalı,

Koliform bakteriler (E. Koli-gaitadan bulaşır),

klorür (idrardan bulaşır) olmamalı.

Su kimyasal yönden içime uygun olmalıdır.

Kişi başına günde yeter miktarda olmalıdır.

18.11.2015

10

İçme ve kullanma sularının nitelikleriyle

ilgili standartlar DSÖ tarafından

saptanmıştır.

İçinde fazla miktarda kalsiyum (Ca) ve

magnezyum (Mg) bulunan sular sert

sulardır.

Ülkemizde Fransız Sertlik Derecesi

(F.S.D) kullanılır. Litrede 10 mgr. kalsiyum

karbonata (CaCO3) eşittir.

Sert sular, cildi sertleştirmeleri ve

yıkanma, bulaşık, çamaşır gibi ev işlerinde

fazla sabun sarf ettirmeleri ve işlemleri

güçleştirmeleri nedeniyle pek istenmezler.

Örneğin 25 sertlik derecesinde bir litre suyu

tamamıyla köpürtebilmek için en az 3 gr.

sabun sarf etmek gereklidir.

Ayrıca, yemeklerde istenmeyen bir tat verir,

tahıl, baklagiller ve sebzeleri

sertleştirebilirler,

bu yüzden yemeklerin geç ve güç

pişmelerine sebep olarak zaman ve enerji

kaybettirirler.

Sabun çökeleği banyo veya duş sonrasında

insan derisine yapışır.

Deri gözeneklerini tıkar ve saç tellerini

kaplayarak sertleştirir.

Deriye yapışan bu kütle, bakteri üremesi için

elverişli bir ortam yaratır.

Su borularının içi hızla dolar, su basıncı ve

akışı azalır.

elektrik ve yakıt tüketimini artırır.

18.11.2015

11

Flor: Sularda litrede 1 mg flor bulunursa

diş çürümeye karşı dayanıklı olur.

Sudaki flor miktarı litrede 1 mg’ın altında

diş çürümelerine,

Sudaki flor miktarı litrede 2-4 mg olduğu

zaman ise dişlerde kalıcı nitelikte

lekelenmeler olur.

Flor

Su değişik yollardan kirlenebilir

İnsan ve hayvan atıkları,

hayvan kesim yerlerinin ve sanayi

kuruluşlarının atıkları,

kimyasal gübreler,

deterjanlar,

insektisitler (eklembacaklıları öldürmekte

kullanılan kimyasal maddeler),

pestisitler (böcek, kemirici, yabani ot,

mantar gibi çeşitli zararlıları ortadan

kaldırmak için kullanılan kimyasal

maddeler),

Su kirlenmesini engelleyebilmek için

alınması gereken önlemler

Tarım ilaçları rasgele değil, yetkili kuruluşların

önerisine göre kullanılmalıdır.

Sanayi kuruluşlarının atıkları arıtılmadan

akarsulara ve diğer su kaynaklarına

boşaltılmamalı.

Su kaynakları dışarıdan insan yada

hayvanların girmesini engelleyecek

biçimde bir engelle çevrelenerek kirlenme

önlenmeli.

Kaynak suyunun beslenme bölgesinde

endüstri kuruluşları, mandıra ve çiftlikler

kurulmamalıdır.

18.11.2015

12

Çöp ve molozlar su kaynaklarına

atılmamalı.

Tuvaletle, kuyu arasında toprağın

geçirgenliğine ve özelliğine göre 20

metreden az mesafe bırakılmamalıdır .

Yerleşim birimlerinde şebeke suyunun yanında,

özellikle kırsal kesimde kuyu suları da yoğun

olarak kullanılmaktadır. Kuyu sularının

kullanımında bazı kurallara uyulmalıdır :

Kuyunun ağız kısmı yerden 50 cm yüksek

olmalı,

Tuvaletten seviye olarak yüksek olmalı,

Kuyu 3 metreden derin olmalıdır. Çünkü

yüzeysel sular 3 m derinlikten sonra

temizlenebilir,

Kuyu içi sıvanmalı

Sıvı atıkların sızmasını engelleyecek

özellikte olmalı.

Çıkrık yerine su pompası kullanılmalı,

Kuyu suyu klorlanmalıdır.

Periyodik olarak kimyasal ve biyolojik

kontroller yapılmalıdır.

SUYUN ANALİZİ

Aralıklı olarak içme ve kullanma sularından

örnekler alınıp, bakteriyolojik, kimyasal

incelemenin yapılması gerekir.

1-SUYUN BAKTERİYOLOJİK ANALİZİ

Suyun bakteriyolojik analizinde koliform grubu

bakteriler aranır. 100 cc. su örneğinde koliform

bakteri sıfır olmalıdır.

Eğer koliform bakteri saptanırsa, suyun insan

dışkısı, idrarı ya da hayvan kuş pisliği ile

bulaştığına işarettir. Bu hasta ya da portörden de

atılabileceği için tehlikelidir.

18.11.2015

13

Analiz için 100cc.’lik sterilize edilmiş

şişelerle su örnekleri alınır. 6 saat içinde

laboratuara ulaştırılır.

2- SUYUN KİMYASAL ANALİZİ

Kimyasal analiz için 1 lt.lik şişelere alınır.

SAĞLIKLI İÇME VE KULLANMA SUYU

SAĞLAMAKLA GÖREVLİ KURULUŞLAR

Küçük yerleşim yerlerinde köy muhtarı

belediyesi bulunan yerlerde belediyelerdir.

Bunlar, ilgili bakanlıklarla bağlantı kurar.

SULARIN ARITILMASI

Ev koşullarında

Kaynatma: Sudaki bakteriler ve sporlar

suyla taşınan her türlü organizmalar

kaynamakta olan su içinde 5 dakikada

ölürler.

Kaynamış su, havalandırılırsa kaynama ile

bozulan tadı düzelir.

2. ATIKLAR

İnsan vücudundan atılan maddeler,

kullanılmış pis sular, çöp, gübre, döküntüler,

süprüntüler, artıklar, hayvan cesetleri ATIK

adı altında toplanabilmektedir.

Hastalık etkenlerinin yayılmasını önlemek

için atıkların belli bir yerde toplanması

ve belirli işlemlere tabi tutulması

gerekmektedir.

İnsan atıkları doğrudan hastalık nedenidir

ve dolaylı olarak sağlık bakımından

sakıncalar yaratır.

18.11.2015

14

ATIKLAR;

Sıvı ve

Katı atıklar olarak ayrılır.

Sıvı atıklar

Her türlü yıkama, bulaşık suları, sanayi

kurumlarından çıkan çeşitli kimyasal

maddeler taşıyan sulardır.

Bunların serbestçe doğa içine yayılmaları,

nehir ve denizlere karışmaları, çevre

kirlenmelerine yol açmaktadır.

KATI ATIKLAR-ÇÖPLER

Ev, okul, resmi daire, eğlence yerleri, iş

yerleri (ticari kuruluş ve fabrikalar) ve

hastaneler gibi toplu yaşam ortamlarında

oluşan süprüntü, mutfak artıkları ve diğer

atıklar katı atık adını alır.

Çöplerin gelişi güzel ve açık kaplarda

toplanması, evlerden ve şehirlerden çabuk

uzaklaştırılmamaları,

fena kokulara,

fare, böcek ve sinek üremesine yol açar

vektörler aracılığıyla doğrudan enfeksiyon

taşınmasına neden olur.

Katı atıkların zararsız hale getirilmelerinde;

1.TOPLAMA: Çöplerin açık kaplarda

gelişigüzel toplanmaları sakıncalıdır,

Ev içinde ???

apartman ve toplu işyerleri için (Lokanta gibi )

kapaklı kalın saçtan bidonlar önerilir.

2.TAŞIMA: Bu aşama belediyelerce

yürütülebilecek oldukça masraflı işlemleri

içerir.

Çöplerin toplanmasında, üzeri kapalı, özel

yapılışta çöp kamyonları kullanılır.

18.11.2015

15

Çöp toplayan işçilerin özel giysilerle,

eldiven ve maskelerle, çöplerden

gelebilecek zararlara karşı korunmaları

gerekir.

Her gün düzenli olarak çöp toplanması

belediyelerin görevlerindendir.

ÇÖPLERİN YOK EDİLMESİ:

Bugün bile bir çok toplumda katı atıklar

şehir dışlarındaki boş alanlar üzerine

gelişigüzel dökülmektedir!!!!!

Bu yöntemin estetik ve psikolojik

sakıncaları yanında, vektör ve fare

üremesi, atmosferi ve yer altı suyunu

kirletmesi sakıncaları açıktır.

Çöplerin sağlığa uygun yok

edilmesinde üç yöntem önerilir.

1. Toprağa Gömme (Kontrollü boşaltma):

Kent dışlarında açılacak 2 m. derinlikte

hendeklere yada doğal çukurlara çöpü

doldurarak üzerlerine 15-20 cm. toprakla

örtmektir.

Çukur dolduktan sonra yarım metre kadar

toprakla örtüp sıkıştırmak gerekir.

Bu atıkların çevre ve insan sağlığına zarar

vermeyecek şekilde depolandığı bu alana

“düzenli depolama alanı” denir.

Bu alanlarda depolanan organik atıklar

(yiyecek, bitki atıkları vs) su, nem ,sıcaklık

gibi etkenlerle değişime uğrarlar.

Organik atıkların bu şekilde değişime

uğramasına “çözünme” denir.

Çözünme havasız ortamda gerçekleşirse,

metan gazı gibi çeşitli yanıcı gazların

oluşumuna sebep olabilir.

Bu gazlar enerji kaynağı olarak

kullanılabileceği gibi kontrol altında

tutulmazlarsa tehlikeli olabilirler.

2.Yakma:

Çöp depolama alanı bulma imkanının sınırlı

olduğu bölgelerde imha edilmesi için iki

şekilde uygulanır:

18.11.2015

16

1-Enerji Elde Edilerek Yakma:

Pahalı bir yöntem olduğu için gelişmiş

ülkelerde ve büyük kentlerde

uygulanmaktadır.

Isı değeri yüksek olan katı atıklar yakılıp

enerji elde edilir.

2-Enerji Kazanımsız Yakma

Bu yöntem daha çok zehirli ve tehlikeli atıkları

(Pansuman bezleri, doku parçaları, deney

hayvanları gibi) ortadan kaldırmak için

kullanılır.

Yakma işlemi sırasında çıkan gazların hava

kirliliğine yol açmaması için özel filtrelerin

kullanılması gerekir

Kentlerde de, genel çöpe verilmesi sakıncalı

bulunan hastane, araştırma laboratuarı gibi

yerlerde çöplerin yakılması için özel fırınlar

yapılmalıdır.

3. KOMPOSTLAŞTIRMA VE ORGANİK GERİ

KAZANIM

Kompostlama işlemi:

Atıklar içindeki organik maddelerin

oksijenli ortamda daha basit bileşiklere

dönüştürülmesidir.

Kompostlama sonucu elde edilen

maddeye kompost denir.

Kompost; organik madde düzeyi yüksek

bir “toprak düzenleyicisidir”.

Atıkların insan sağlığını

olumsuz etkilememesi için;

18.11.2015

17

Sanayi atıklarının kontrolü

Sanayi kuruluşları yaşam alanlarının dışında, su

kaynaklarından uzak olmalıdır

Daha az atık ve daha az zararlı atık üreten

sanayi tercih edilmeli

Her sanayi kuruluşu atığını uygun şekilde

bertaraf etmeli

Sanayi kuruluşu doğal ortama atığını

bıraktığında zararlı etkilerinden sorumlu tutulmalı

Başka ülkelerin sanayi atıkları ülkeye

sokulmamalı

Evsel atıkların kontrolü

Evde kişi başına üretilen atık miktarı

azaltılmalı

Atıklar cam, kağıt, organik olarak ayrılmalı

Çöpler ağzı kapalı, sızdırmayan çöp

kutularında biriktirilmeli,

Çöplerin biriktirildiği yerlerde vektör

üremesi engellenmeli,

Tıbbi atıkların kontrolü

Ayrı toplanmalı

Ayrı imha edilmeli

Vektör, hayvan ve insanların ulaşımı

engellenmelidir.

18.11.2015

18

Hayvansal atıkların kontrolü

Havyan ölüleri açıkta bırakılmamalı,

derin kireç kuyularına gömülmeli

Ölen hayvanların başka hayvanlarca

yenmesi önlenmeli

Hayvanlar mezbaha dışında

kesilmemelidir .

GÜBRE

Hayvan çıkartılarından ziraatta

yararlanılmaları yanı sıra, Orta ve Doğu

Anadolu’da ısı kaynağı olarak yararlanma

yerleşmiş bir uygulamadır.

Tezek denilen bu yakıtın yılda 14 milyon ton

tüketildiği belirtilmektedir.

sakıncaları;

Yapımı sırasında eller ayaklar aşırı şekilde

kirlenmektedir.

Yanma enerjisi düşüktür.

Yandığı zaman fena koku ve duman

oluşturur.

Biriktirilme aşamasında gübre, karasinek

üremesini çoğaltarak, çevre tehlikelerini

arttırır.

öneriler;

1. Evin bahçesinde bir çukur açılıp, gübreler burada

biriktirilmeli, kenara yığılan toprak, taze gübre

atıldıkça üzerine dökülerek, sineklerin üremesi

önlenmelidir.

2. Yığılmış durumda bekletilen gübreler en fazla 14

günde bir belli derinliğe kadar alt üst edilerek, üst

tabakalara bırakılmış sinek larvalarının hava ile ilişiği

kesilmesi ve ölmeleri sağlanmalıdır.

KONUTLAR

Kişinin sağlıklı oluşunu belirleyen etmenlerden

biridir.

Kişi yaşamının yaklaşık 2/3’si konutunda yada

onun yakın çevresinde geçirir.

Yapılan araştırmalar konutun kişi sağlığını

olumlu yada olumsuz yönde etkilediğini, konutla

sağlık arasında yakın ilişki olduğunu ortaya

koymuştur.

Sağlıksız konutlarda yaşayanlarda sindirim

ve solunum sistemi hastalıkları daha sık

görülmektedir.

18.11.2015

19

Aydınlatması zor olan konutlarda;

ev kazaları

görme bozukluğu

Yeterince güneş ışığı almayan konutlarda;

çocuklar arasında kısa boylu,

yada raşitik olanlara daha sık rastlanır.

Kalabalık halinde yaşanan konutlarda;

bazı hastalıkların bulaşma olasılığının

artması,

bireylerin özel yaşamlarının sınırlanması

ve

gençlerle yaşlılar arasında sürtüşmelerin

daha yoğun olması gibi sorunlar sık

görülür.

Bir konutun taşıması gereken özellikler

dört başlık altında toplanabilir:

1. Temel fizyolojik gereksinimlerin

sağlanması

2. Temel psikolojik gereksinimlerin

sağlanması

3. Bulaşıcı hastalıklara karşı korunma

4. Kazaların önlenmesi.

Amerikan Halk Sağlığı Örgütü'nün

yayınladığı asgari standartlara göre

sağlıklı konutun özellikleri:

Konutta ilk bulunan kişi için 14 m2 döşeme

alanı gerekmektedir. Daha sonraki her

üye için 9,3 m2 eklenmelidir.

Her oda için en azından 2 m'lik bir

yükseklik gerekir.

Tek mutfaklı bir konutun birden fazla aile

tarafından kullanılması mümkün değildir.

Duvar, döşeme, pencere ve çatı yapısal olarak

nitelikli olmalı

Vektör ve kemiricilerin, haşerelerin girmesini

engellemeli

İçinde yaşayanları dış ortamın ısı değişimlerinden

koruyabilmelidir.

18.11.2015

20

Yangında kurtulmayı sağlayabilmek için en

azından iki çıkış olmalıdır.

Aydınlatmaya yeterli pencereleri olmalı,

Konut minimum termal standartları

sağlamalıdır.

Evde kullanılan zehirli maddeler ve ilaçların

güvenle saklanabileceği bölüm olmalıdır.

Sinek, sivrisinek ve diğer böceklerin yaşama

ve üreme olanağı bulunmamalı, farelere karşı

güvenli olmalıdır.

Konut güneş ışığı almalı, havalanmayı

sağlayacak şekilde olmalı, Çocukların

hareketine ve oynamalarına olanak

sağlayacak alan olmalıdır.

İçinde yaşayanları dış ortamın ısı

değişimlerinden koruyabilmelidir.

Çevredeki gürültünün eve girmesini

engellemelidir.

Oturma, yemek yeme ve yatma yerleri ayrı

olmalıdır.

Ulaşılabilir sağlıklı içme

ve kullanma suyu

bulunmalıdır.

Bütün boru sistemleri

uygun standartta

yapılmalı, bakımı

sağlanmalıdır.

Güvenli ve sanitasyona

uygun bir kullanım

olmalıdır.

konutların toplumun sosyal gereksinimlerine

ve kültürel yapısına uygun özellikte

yapılmasına özen gösterilmelidir.