Idź do

• Spis treści• Przykładowy rozdział

• Katalog online

• Dodaj do koszyka

• Zamów cennik

• Zamów informacjeo nowościach

• Fragmenty książekonline

Helion SAul. Kościuszki 1c44-100 Gliwicetel. 32 230 98 63e-mail: helion@helion.pl© Helion 1991–2010

Katalog książek

Twój koszyk

Cennik i informacje

Czytelnia

Kontakt

• Zamów drukowanykatalog

Excel 2010 PL.Biblia

Autor: John Walkenbach

Tłumaczenie: Daniel Kaczmarek

ISBN: 978-83-246-2862-9

Tytuł oryginału: Excel 2010 Bible

Format: 172×245, stron: 992

Twoje kompletne źródło wiedzy o Excelu 2010!

• Przedstaw dane za pomocą wykresów

• Dokonaj szczegółowej analizy trendów

• Ujarzmij formuły, funkcje, tabele, arkusze i skoroszyty

Excel 2010 to najnowsza wersja najbardziej popularnego obecnie na rynku arkusza kalkulacyjnego

firmy Microsoft. Nie ma lepszego sposobu na jego poznanie niż nauka z Johnem Walkenbachem –

guru Excela i autorem wszystkich napisanych o tym programie książek z serii „Biblia”. „Excel 2010

PL. Biblia” to podręcznik przeznaczony zarówno dla początkujących, jak i zaawansowanych

użytkowników. Zawiera kompletne informacje o komponentach Excela. Autor wzbogacił go też

o praktyczne porady i wskazówki oraz zamieścił w nim użyteczne przykłady.

Znajdziesz tutaj podstawowe wiadomości na temat programu Excel. Nauczysz się tworzyć formuły

i funkcje oraz dokonywać obliczeń. Poznasz tajniki tworzenia wszelkiego rodzaju wykresów oraz

sposoby analizy danych w arkuszu kalkulacyjnym. W końcu dostosujesz program do swoich potrzeb,

korzystając z potężnego narzędzia, jakim jest programowanie i tworzenie makr w języku VBA.

• Podstawowe informacje o Excelu

• Tabele

• Formatowanie arkuszy

• Szablony

• Tworzenie konspektów

• Formuły i funkcje

• Wizualizacja danych

• Tworzenie wykresów przebiegu w czasie

• Współpraca z innymi aplikacjami pakietu Office oraz internetem

• Ochrona danych

• Praca z bazami danych

• Tabele przestawne i analiza danych

• Język VBA

Jeśli coś można zrobić w Excelu, tutaj znajdziesz sposób, w jaki można tego dokonać!

Spis tre�ciO autorze ........................................................................................ 29

Wst�p .............................................................................................. 31

Cz��� I Podstawowe informacje o Excelu .................................... 35

Rozdzia� 1. Wprowadzenie do Excela ............................................................... 37Kiedy korzystamy z Excela .................................................................................................................37Nowo�ci w Excelu 2010 .....................................................................................................................38Czym s� arkusze i skoroszyty .............................................................................................................39Poruszanie si� po arkuszu ...................................................................................................................39

Nawigacja za pomoc� klawiatury .................................................................................................39Nawigacja za pomoc� myszy ........................................................................................................42

Narz�dzie Wst��ka ..............................................................................................................................43Karty narz�dzia Wst��ka ..............................................................................................................43Karty kontekstowe ........................................................................................................................45Typy polece� narz�dzia Wst��ka ..................................................................................................45Obs�uga interfejsu narz�dzia Wst��ka za pomoc� klawiatury ......................................................47

Korzystanie z menu podr�cznego .......................................................................................................47Dostosowywanie paska Szybki dost�p ................................................................................................48Okna dialogowe ..................................................................................................................................50

Nawigacja w oknach dialogowych ...............................................................................................51Karty w oknach dialogowych .......................................................................................................51

Zastosowanie okna zada� ....................................................................................................................52Tworzenie pierwszego arkusza w Excelu ...........................................................................................53

Rozpocz�cie pracy ........................................................................................................................53Wpisywanie nazw miesi�cy ..........................................................................................................53Wprowadzanie danych o wysoko�ci obrotów ...............................................................................53Formatowanie warto�ci .................................................................................................................54Nadawanie arkuszowi bardziej wyszukanego wygl�du ................................................................55Dodawanie warto�ci ......................................................................................................................55Tworzenie wykresu .......................................................................................................................55Drukowanie arkusza .....................................................................................................................56Zapisywanie skoroszytu ................................................................................................................56

10 Excel 2010 PL. Biblia

Rozdzia� 2. Wprowadzanie danych i ich edycja w arkuszu ............................. 59Typy danych u�ywanych w arkuszu ...................................................................................................59

Warto�ci liczbowe ........................................................................................................................59Tekst .............................................................................................................................................60Formu�y ........................................................................................................................................60

Wprowadzanie tekstu i warto�ci do arkusza .......................................................................................60Wprowadzanie dat i godzin do arkusza ...............................................................................................62

Wprowadzanie dat ........................................................................................................................62Wprowadzanie godzin ..................................................................................................................62

Modyfikacja zawarto�ci komórki ........................................................................................................63Usuwanie zawarto�ci komórki ......................................................................................................63Zast�pienie zawarto�ci komórki ...................................................................................................63Edycja zawarto�ci komórki ...........................................................................................................64Przydatne wskazówki dotycz�ce wprowadzania danych ..............................................................65

Formatowanie liczb .............................................................................................................................70Automatyczne formatowanie liczb ...............................................................................................70Formatowanie za pomoc� narz�dzia Wst��ka ..............................................................................71Formatowanie za pomoc� klawiszy skrótu ...................................................................................71Formatowanie za pomoc� okna dialogowego Formatowanie komórek ........................................71Dodawanie w�asnych formatów liczbowych .................................................................................73

Rozdzia� 3. Podstawowe operacje na arkuszach ............................................ 75Podstawowe zasady pracy z arkuszami ...............................................................................................75

Praca w oknach Excela .................................................................................................................75Uaktywnianie arkusza ...................................................................................................................78Dodawanie nowego arkusza do skoroszytu ..................................................................................78Usuwanie arkusza .........................................................................................................................79Zmiana nazwy arkusza ..................................................................................................................79Zmiana koloru karty arkusza ........................................................................................................80Przenoszenie i kopiowanie arkuszy ..............................................................................................80Ukrywanie i odkrywanie arkusza ..................................................................................................81

Okre�lanie widoku arkusza .................................................................................................................81Powi�kszanie i zmniejszanie arkuszy ...........................................................................................81Ogl�danie skoroszytu w wielu oknach ..........................................................................................83Porównywanie arkuszy obok siebie ..............................................................................................84Dzielenie arkusza na okienka ........................................................................................................85Blokowanie okienek .....................................................................................................................85Kontrola okienek za pomoc� okna czujki .....................................................................................87

Wiersze i kolumny ..............................................................................................................................87Wstawianie wierszy i kolumn .......................................................................................................87Usuwanie wierszy i kolumn ..........................................................................................................88Ukrywanie wierszy i kolumn ........................................................................................................88Zmiana szeroko�ci kolumn i wysoko�ci wierszy ..........................................................................89

Rozdzia� 4. Komórki i obszary komórek ........................................................... 91Komórki a obszary komórek ...............................................................................................................91

Zaznaczanie obszarów ..................................................................................................................92Zaznaczanie ca�ych wierszy i kolumn ...........................................................................................92Zaznaczanie obszarów nieci�g�ych ...............................................................................................93Zaznaczanie obszarów w kilku arkuszach ....................................................................................94Zaznaczanie okre�lonych typów komórek ....................................................................................95Zaznaczanie komórek za pomoc� opcji Znajd� ............................................................................97

Spis tre�ci 11

Kopiowanie i przenoszenie obszarów .................................................................................................98Kopiowanie za pomoc� polece� narz�dzia Wst��ka .....................................................................99Kopiowanie za pomoc� polece� menu ..........................................................................................99Kopiowanie za pomoc� klawiszy skrótu .....................................................................................100Kopiowanie lub przenoszenie przy u�yciu metody „przeci�gnij i upu�” ..................................100Kopiowanie do przylegaj�cych komórek ....................................................................................101Kopiowanie obszaru komórek do innych arkuszy ......................................................................102Wklejanie za pomoc� schowka Office ........................................................................................102Wklejanie specjalne ....................................................................................................................104Zastosowanie okna dialogowego Wklejanie specjalne ...............................................................105

Nadawanie nazw obszarom ...............................................................................................................107Tworzenie nazw obszarów w skoroszycie ..................................................................................107Zarz�dzanie nazwami .................................................................................................................109

Dodawanie komentarzy do komórek .................................................................................................110Formatowanie komentarzy .........................................................................................................111Zmiana kszta�tu komentarza .......................................................................................................112Odczytywanie komentarzy .........................................................................................................112Drukowanie komentarzy .............................................................................................................112Ukrywanie i pokazywanie komentarzy .......................................................................................113Zaznaczanie komentarzy .............................................................................................................114Edytowanie komentarzy .............................................................................................................114Usuwanie komentarzy .................................................................................................................114

Rozdzia� 5. Tabele ........................................................................................... 115Czym jest tabela? ..............................................................................................................................115Tworzenie tabeli ...............................................................................................................................117Zmiana wygl�du tabeli ......................................................................................................................118Praca z tabelami ................................................................................................................................119

Nawigowanie w obr�bie tabeli ....................................................................................................120Zaznaczanie fragmentów tabeli ..................................................................................................120Dodawanie nowych wierszy lub kolumn ....................................................................................120Usuwanie wierszy lub kolumn ....................................................................................................121Przenoszenie tabeli .....................................................................................................................121Ustawianie opcji tabeli ................................................................................................................121Korzystanie z wiersza sumy ........................................................................................................122Usuwanie z tabeli powielonych wierszy .....................................................................................122Sortowanie i filtrowanie tabeli ....................................................................................................123Zamiana tabeli z powrotem na zakres .........................................................................................126

Rozdzia� 6. Formatowanie arkusza ................................................................ 127Narz�dzia s�u��ce do formatowania ..................................................................................................127

Zastosowanie narz�dzi formatuj�cych karty Narz�dzia g�ówne .................................................128Zastosowanie paska narz�dzi Minipasek ....................................................................................128Zastosowanie okna dialogowego Formatowanie komórek .........................................................129

Stosowanie ró�nych czcionek do formatowania arkuszy ..................................................................130Zmiana wyrównania tekstu ...............................................................................................................132

Opcje wyrównania poziomego ...................................................................................................132Opcje wyrównania pionowego ...................................................................................................133Zawijanie i zmniejszanie tekstu ..................................................................................................134Scalanie komórek arkusza ..........................................................................................................135Obracanie tekstu .........................................................................................................................135Okre�lanie kierunku tekstu .........................................................................................................136

12 Excel 2010 PL. Biblia

Kolory i cieniowanie .........................................................................................................................136Obramowanie i kraw�dzie ................................................................................................................137Grafika w tle .....................................................................................................................................139Nadawanie nazw stylom ...................................................................................................................140

Stosowanie stylów ......................................................................................................................140Modyfikowanie istniej�cego stylu ..............................................................................................141Tworzenie nowych stylów ..........................................................................................................142Scalanie stylów ...........................................................................................................................142Zapisywanie stylów w szablonach ..............................................................................................142

Motywy dokumentu ..........................................................................................................................143U�ycie motywu ...........................................................................................................................144Dostosowywanie motywu ...........................................................................................................145

Rozdzia� 7. Pliki Excela .................................................................................... 147Tworzenie nowego skoroszytu ..........................................................................................................147Otwieranie istniej�cych skoroszytów ................................................................................................149

U�ywanie Ulubionych ................................................................................................................151Filtrowanie nazw plików ............................................................................................................151Zmiana widoku plików ...............................................................................................................151

Zapisywanie skoroszytu ....................................................................................................................151Autoodzyskiwanie .............................................................................................................................153

Odzyskiwanie wersji bie��cego skoroszytu ................................................................................153Odzyskiwanie danych, które nie zosta�y zapisane ......................................................................154

Okre�lanie has�a ................................................................................................................................154Organizacja plików ...........................................................................................................................155Inne opcje skoroszytu .......................................................................................................................157

Sekcja Ostrze�enie o zabezpieczeniach ......................................................................................158Sekcja Tryb zgodno�ci ................................................................................................................158Sekcja Uprawnienia ....................................................................................................................158Sekcja Przygotuj do udost�pniania .............................................................................................158Sekcja Wersje .............................................................................................................................159

Zamykanie skoroszytów ...................................................................................................................159Zabezpieczenie efektów pracy ..........................................................................................................160Zgodno� plików Excela ...................................................................................................................160

Sprawdzanie zgodno�ci ...............................................................................................................160Rozpoznawanie formatów plików Excela 2010 ..........................................................................161Zapisywanie pliku, który b�dzie przetwarzany za pomoc� wcze�niejszej wersji Excela ............162

Rozdzia� 8. Tworzenie i zastosowanie szablonów ........................................ 163Szablony Excela ................................................................................................................................163

Przegl�danie szablonów ..............................................................................................................163Tworzenie skoroszytu przy u�yciu szablonu ..............................................................................164Modyfikowanie szablonu ............................................................................................................165

Niestandardowe szablony Excela ......................................................................................................166Szablony domy�lne .....................................................................................................................167Tworzenie szablonów niestandardowych ...................................................................................169

Rozdzia� 9. Drukowanie arkuszy ..................................................................... 173Drukowanie jednym klikni�ciem myszy ...........................................................................................173Zmiana widoku strony ......................................................................................................................174

Widok normalny .........................................................................................................................175Widok uk�adu stron .....................................................................................................................175Podgl�d podzia�u stron ................................................................................................................177

Spis tre�ci 13

Dostosowywanie typowych ustawie� strony .....................................................................................178Wybieranie drukarki ...................................................................................................................178Okre�lanie obszaru drukowania ..................................................................................................178Zmiana orientacji strony .............................................................................................................179Okre�lanie rozmiaru papieru .......................................................................................................180Drukowanie kilku kopii arkusza .................................................................................................180Dostosowywanie marginesów strony ..........................................................................................180Podzia� na strony ........................................................................................................................181Drukowanie tytu�ów wierszy i kolumn .......................................................................................182Skalowanie wydruku ..................................................................................................................183Drukowanie linii siatki ................................................................................................................183Drukowanie nag�ówków wierszy i kolumn .................................................................................183Zastosowanie obrazu t�a ..............................................................................................................183

Dodawanie do raportów nag�ówka lub stopki ...................................................................................184Wybieranie predefiniowanego nag�ówka lub stopki ...................................................................184Elementy kodu nag�ówka i stopki ...............................................................................................186Inne opcje nag�ówka i stopki ......................................................................................................186

Kopiowanie ustawie� strony mi�dzy arkuszami ...............................................................................187Ukrywanie niektórych komórek podczas drukowania ......................................................................187Blokowanie mo�liwo�ci drukowania obiektów .................................................................................188Tworzenie widoków niestandardowych arkusza ...............................................................................188

Cz��� II Formu�y i funkcje ........................................................... 191

Rozdzia� 10. Wprowadzenie do formu� i funkcji ............................................ 193Podstawowe informacje o formu�ach ................................................................................................193

Operatory u�ywane w formu�ach ................................................................................................194Pierwsze�stwo operatorów w formu�ach ....................................................................................195Wykorzystywanie funkcji w formu�ach ......................................................................................196

Wprowadzanie formu� do arkusza .....................................................................................................200Wprowadzanie formu� z klawiatury ............................................................................................201Wprowadzanie formu� przez wskazywanie .................................................................................201Wklejanie do formu� nazw obszarów ..........................................................................................201Wstawianie funkcji do formu� ....................................................................................................202Kilka informacji na temat wstawiania funkcji ............................................................................203

Edytowanie formu� ............................................................................................................................204Odwo�ywanie si� do komórek w formu�ach ......................................................................................204

Odwo�ania wzgl�dne, bezwzgl�dne i mieszane ..........................................................................205Zmiana charakteru odwo�ania .....................................................................................................206Odwo�ania do komórek znajduj�cych si� poza arkuszem ...........................................................207

U�ycie formu� w tabelach .................................................................................................................208Podsumowywanie danych tabeli .................................................................................................208Zastosowanie formu� w tabeli .....................................................................................................209Odwo�ywanie si� do danych tabeli .............................................................................................210

Poprawianie b��dów w formu�ach .....................................................................................................211Odwo�ania cykliczne ..................................................................................................................211Okre�lanie momentu przeliczania formu� ...................................................................................213

Zaawansowane techniki nadawania nazw .........................................................................................214Nadawanie nazw warto�ciom sta�ym ..........................................................................................214Nadawanie nazw formu�om ........................................................................................................215Cz�� wspólna obszarów ............................................................................................................215Przypisywanie nazw do istniej�cych odwo�a� ............................................................................216

14 Excel 2010 PL. Biblia

Wskazówki dotycz�ce formu� ...........................................................................................................217Unikanie sztywnego wpisywania warto�ci .................................................................................217U�ywanie paska formu�y jako kalkulatora ..................................................................................217Tworzenie dok�adnej kopii formu�y ............................................................................................218Przekszta�canie formu� w warto�ci .............................................................................................218

Rozdzia� 11. Formu�y u�atwiaj�ce prac� nad tekstem .................................. 219Kilka s�ów na temat tekstu ................................................................................................................219Funkcje tekstowe ..............................................................................................................................220

Kody znaków ..............................................................................................................................220Porównanie dwóch �a�cuchów znaków ......................................................................................222�czenie kilku komórek ..............................................................................................................223Wy�wietlanie sformatowanych warto�ci jako tekstu ..................................................................223Wy�wietlanie warto�ci w formacie Walutowe jako tekstu ..........................................................224Powtarzanie znaku lub �a�cucha znaków ....................................................................................225Histogram tekstowy ....................................................................................................................225Dodawanie znaków do warto�ci .................................................................................................225Usuwanie niepotrzebnych odst�pów oraz znaków, które nie mog� by drukowane ...................226Obliczenie liczby znaków w �a�cuchu ........................................................................................226Zmiana wielko�ci liter ................................................................................................................227Usuwanie znaków z �a�cucha .....................................................................................................228Zast�pienie tekstu innym tekstem ...............................................................................................228Przeszukiwanie �a�cucha znaków ...............................................................................................229Szukanie i zamienianie ci�gu w �a�cuchu znaków .....................................................................229

Zaawansowane formu�y tekstowe .....................................................................................................230Zliczanie okre�lonych znaków w komórce .................................................................................230Obliczanie cz�stotliwo�ci wyst�powania okre�lonego fragmentu �a�cucha znaków w komórce ......230Odnalezienie nazwy pliku na jego �cie�ce dost�pu .....................................................................230Odnalezienie pierwszego s�owa w �a�cuchu znaków ..................................................................231Odnalezienie ostatniego s�owa w �a�cuchu znaków ...................................................................231Usuni�cie pierwszego znaku w �a�cuchu ....................................................................................231Odnalezienie imienia, drugiego imienia oraz nazwiska ..............................................................232Usuwanie tytu�ów sprzed nazwisk ..............................................................................................232Tworzenie liczby porz�dkowej ...................................................................................................232Obliczanie liczby wyrazów w komórce ......................................................................................233

Rozdzia� 12. Praca z datami i czasami ............................................................ 235W jaki sposób Excel traktuje daty i czas ...........................................................................................235

Rozumienie kolejnych liczb dat ..................................................................................................235Wpisywanie dat ..........................................................................................................................236Interpretacja kolejnych liczb czasu .............................................................................................237Wpisywanie pór dnia ..................................................................................................................238Formatowanie dat i czasów .........................................................................................................239Problemy z datami ......................................................................................................................240

Funkcje zwi�zane z datami ...............................................................................................................242Wy�wietlanie bie��cej daty .........................................................................................................242Wy�wietlanie dowolnej daty .......................................................................................................243Wprowadzanie serii dat ..............................................................................................................243Konwertowanie tekstu na dat� ....................................................................................................244Wyliczanie liczby dni mi�dzy dwiema datami ...........................................................................245Ustalanie liczby dni roboczych mi�dzy dwiema datami .............................................................245Zmiana daty o okre�lon� liczb� dni roboczych ...........................................................................246Obliczanie liczby lat mi�dzy dwiema datami .............................................................................247

Spis tre�ci 15

Obliczanie wieku osoby ..............................................................................................................247Wyznaczanie dnia roku ...............................................................................................................248Wyznaczanie dnia tygodnia ........................................................................................................248Wyznaczanie daty ostatniej niedzieli ..........................................................................................249Wyznaczanie pierwszego dnia tygodnia po okre�lonej dacie .....................................................249Wyznaczanie n-tego wyst�pienia dnia tygodnia w miesi�cu ......................................................249Obliczanie dni �wi�tecznych .......................................................................................................249Wyznaczanie ostatniego dnia w miesi�cu ...................................................................................251Ustalanie, czy dany rok jest rokiem przest�pnym .......................................................................252Wyznaczanie kwarta�u roku ........................................................................................................252

Funkcje zwi�zane z jednostkami czasu .............................................................................................252Wy�wietlanie czasu bie��cego ....................................................................................................253Wy�wietlanie dowolnego czasu ..................................................................................................253Obliczanie ró�nicy mi�dzy dwoma czasami ...............................................................................254Sumy czasu wi�ksze ni� 24 godziny ...........................................................................................254Konwertowanie czasu wojskowego ............................................................................................256Konwertowanie godzin, minut i sekund z zapisu dziesi�tnego na warto�ci czasu ......................256Dodawanie godzin, minut lub sekund do okre�lonej warto�ci czasu ..........................................257Zaokr�glanie warto�ci czasu .......................................................................................................257Praca z warto�ciami czasu nieoznaczaj�cymi godziny w ci�gu dnia ..........................................258

Rozdzia� 13. Tworzenie formu�, które zliczaj� i sumuj� ................................ 259Zliczanie i sumowanie komórek arkusza ..........................................................................................259Podstawowe formu�y zliczaj�ce ........................................................................................................260

Wyznaczanie liczby wszystkich komórek ..................................................................................261Wyznaczanie liczby pustych komórek ........................................................................................262Wyznaczanie liczby niepustych komórek ...................................................................................262Wyznaczanie liczby komórek z warto�ciami liczbowymi ..........................................................262Wyznaczanie liczby komórek tekstowych ..................................................................................262Wyznaczanie liczby komórek niezawieraj�cych tekstu ..............................................................262Zliczanie warto�ci logicznych .....................................................................................................263Zliczanie warto�ci b��dów w obszarze ........................................................................................263

Zaawansowane formu�y zliczaj�ce ....................................................................................................263Zliczanie komórek przy u�yciu funkcji LICZ.JE�ELI ...............................................................263Zliczanie komórek przy u�yciu wielu kryteriów .........................................................................263Okre�lanie, ile razy pojawi� si� najcz��ciej wyst�puj�cy wpis ...................................................266Zliczanie wyst�pie� okre�lonego tekstu ......................................................................................267Ustalanie liczby ró�nych (unikalnych) warto�ci w obszarze .......................................................268Tworzenie rozk�adu cz�sto�ci .....................................................................................................268

Formu�y sumowania ..........................................................................................................................272Sumowanie wszystkich komórek z zakresu ................................................................................273Liczenie sum skumulowanych ....................................................................................................273Sumowania „n” najwi�kszych warto�ci ......................................................................................274

Sumy warunkowe z jednym kryterium .............................................................................................275Sumowanie tylko warto�ci ujemnych .........................................................................................275Sumowanie warto�ci na podstawie innego obszaru ....................................................................276Sumowanie warto�ci na podstawie porówna� tekstów ...............................................................276Sumowanie warto�ci na podstawie porówna� dat .......................................................................276

Sumy warunkowe z wieloma kryteriami ...........................................................................................276U�ywanie kryterium Oraz ...........................................................................................................276U�ywanie kryterium Lub ............................................................................................................277U�ywanie kryterium Oraz i Lub .................................................................................................277

16 Excel 2010 PL. Biblia

Rozdzia� 14. Tworzenie formu�, które wyszukuj� warto�ci .......................... 279Wprowadzenie do formu� wyszukuj�cych ........................................................................................279Funkcje zwi�zane z wyszukiwaniem ................................................................................................280Podstawowe formu�y wyszukiwania .................................................................................................280

Funkcja WYSZUKAJ.PIONOWO .............................................................................................280Funkcja WYSZUKAJ.POZIOMO ..............................................................................................282Funkcja WYSZUKAJ .................................................................................................................283�czne u�ycie funkcji PODAJ.POZYCJ� i INDEKS ................................................................284

Specjalne formu�y wyszukuj�ce ........................................................................................................285Wyszukiwanie dok�adnej warto�ci ..............................................................................................286Wyszukiwanie warto�ci z lewej strony .......................................................................................286Przeprowadzanie wyszukiwania z uwzgl�dnieniem wielko�ci liter ............................................287Wyszukiwanie warto�ci w wi�cej ni� jednej tabeli wyszukiwania .............................................288Ustalanie ocen na podstawie liczby punktów z testu ..................................................................288Obliczanie �redniej oceny z punktów przyznawanych za kursy .................................................289Wyszukiwanie dwóch warto�ci ...................................................................................................290Wyszukiwanie warto�ci w dwóch kolumnach ............................................................................291Ustalanie adresu komórki w obszarze na podstawie jej warto�ci ................................................291Wyszukiwanie warto�ci najbli�szej warto�ci szukanej ...............................................................292

Rozdzia� 15. Tworzenie formu� do zastosowa� finansowych ...................... 295Warto� pieni�dza w czasie ..............................................................................................................295Obliczenia dla po�yczek ...................................................................................................................296

Funkcje Excela do wyliczania informacji o po�yczce ................................................................297Przyk�ad oblicze� dla kredytu .....................................................................................................299Sp�ata zad�u�enia z karty kredytowej ..........................................................................................299Tworzenie harmonogramu sp�aty po�yczki ................................................................................301Podsumowywanie ró�nych opcji po�yczek za pomoc� tabel danych .........................................301Obliczenia dla po�yczki z nieregularnymi sp�atami ....................................................................304

Obliczenia dla inwestycji ..................................................................................................................305Warto� przysz�a pojedynczego depozytu ..................................................................................306Warto� przysz�a serii depozytów ...............................................................................................308

Obliczenia dla amortyzacji ................................................................................................................310

Rozdzia� 16. Wprowadzenie do formu� tablicowych ..................................... 313Poj�cie formu� tablicowych ..............................................................................................................313

Formu�a tablicowa w wielu komórkach ......................................................................................314Formu�a tablicowa w jednej komórce .........................................................................................315Tworzenie sta�ej tablicowej ........................................................................................................316Elementy sta�ej tablicowej ..........................................................................................................316

Poj�cie wymiarów tablicy .................................................................................................................317Jednowymiarowe tablice poziome ..............................................................................................317Jednowymiarowe tablice pionowe ..............................................................................................317Tablice dwuwymiarowe ..............................................................................................................318

Nazywanie sta�ych tablicowych ........................................................................................................319Praca z formu�ami tablicowymi ........................................................................................................319

Wpisywanie formu�y tablicowej .................................................................................................320Zaznaczanie zakresu formu�y tablicowej ....................................................................................320Edytowanie formu�y tablicowej ..................................................................................................320Zwi�kszanie lub zmniejszanie obszaru formu�y tablicowej, umieszczonej w wielu komórkach ....321

U�ywanie wielokomórkowych formu� tablicowych ..........................................................................322Tworzenie tablicy na podstawie warto�ci z obszaru ...................................................................322Tworzenie sta�ej tablicowej na podstawie warto�ci z obszaru ....................................................322

Spis tre�ci 17

Przeprowadzanie dzia�a� na tablicach ........................................................................................322U�ywanie funkcji dla tablicy ......................................................................................................323Transponowanie tablicy ..............................................................................................................324Tworzenie tablicy sk�adaj�cej si� z kolejnych liczb ca�kowitych ...............................................324

U�ywanie jednokomórkowych formu� tablicowych ..........................................................................325Liczenie znaków w obszarze ......................................................................................................325Sumowanie trzech najmniejszych warto�ci obszaru ...................................................................326Liczenie komórek tekstowych w zakresie ...................................................................................327Eliminowanie formu� po�rednich ................................................................................................327U�ywanie sta�ych tablicowych zamiast odwo�a� do obszaru ......................................................328

Rozdzia� 17. Efekty magiczne,uzyskiwane przy u�yciu formu� tablicowych ........................... 331

Praca z jednokomórkowymi formu�ami tablicowymi .......................................................................331Sumowanie warto�ci z obszaru, w którym s� b��dy ....................................................................332Liczenie b��dów w zakresie ........................................................................................................332Sumowanie n najwi�kszych warto�ci w zakresie ........................................................................333Liczenie �redniej z wykluczeniem zer ........................................................................................333Ustalanie, czy okre�lona warto� wyst�puje w zakresie .............................................................334Ustalanie liczby ró�nic mi�dzy dwoma zakresami .....................................................................335Zwracanie pozycji najwi�kszej warto�ci z zakresu .....................................................................335Znajdowanie wiersza n-tego wyst�pienia warto�ci w zakresie ...................................................335Zwracanie najd�u�szego tekstu z zakresu ...................................................................................336Ustalanie, czy obszar zawiera prawid�owe wpisy .......................................................................336Sumowanie cyfr liczby ca�kowitej ..............................................................................................336Sumowanie warto�ci zaokr�glonych ...........................................................................................337Sumowanie ka�dej n-tej warto�ci z zakresu ................................................................................338Usuwanie z tekstu wszystkich znaków poza cyframi .................................................................339Ustalanie najbli�szej warto�ci w zakresie ...................................................................................339Zwracanie ostatniej warto�ci z kolumny .....................................................................................339Zwracanie ostatniej warto�ci z wiersza .......................................................................................340Nadawanie rang przy u�yciu formu�y tablicowej ........................................................................340

Praca z wielokomórkowymi formu�ami tablicowymi .......................................................................341Zwracanie wy��cznie warto�ci dodatnich z zakresu ....................................................................342Zwracanie komórek niepustych z zakresu ..................................................................................342Odwracanie kolejno�ci komórek w zakresie ...............................................................................343Dynamiczne porz�dkowanie zakresu warto�ci ...........................................................................343Zwracanie listy warto�ci unikalnych z zakresu ...........................................................................344Wy�wietlanie kalendarza w zakresie ..........................................................................................344

Cz��� III Tworzenie wykresów i grafiki ...................................... 347

Rozdzia� 18. Podstawowe techniki tworzenia wykresów ............................ 349Co to jest wykres? .............................................................................................................................349Jak Excel pos�uguje si� wykresami? .................................................................................................350

Wykresy osadzone ......................................................................................................................352Arkusze wykresów ......................................................................................................................352

Tworzenie wykresu ...........................................................................................................................353Tworzenie i dostosowywanie wykresu ..............................................................................................353

Zaznaczanie danych ....................................................................................................................353Wybieranie typu wykresu ...........................................................................................................354Eksperymentowanie z ró�nymi uk�adami ...................................................................................354Sprawdzanie innego widoku danych ...........................................................................................355

18 Excel 2010 PL. Biblia

Sprawdzanie innych typów wykresów ........................................................................................355Sprawdzanie innych stylów wykresu ..........................................................................................356

Praca z wykresami ............................................................................................................................357Zmienianie rozmiaru wykresu ....................................................................................................357Przenoszenie wykresu .................................................................................................................357Kopiowanie wykresu ..................................................................................................................357Usuwanie wykresu ......................................................................................................................358Dodawanie elementów wykresu .................................................................................................358Przenoszenie i usuwanie elementów wykresu ............................................................................358Formatowanie elementów wykresu ............................................................................................358Drukowanie wykresów ...............................................................................................................359

Poj�cie typów wykresów ..................................................................................................................360Wybieranie typu wykresu ...........................................................................................................360Wykresy kolumnowe ..................................................................................................................361Wykresy s�upkowe ......................................................................................................................363Wykresy liniowe .........................................................................................................................363Wykresy ko�owe .........................................................................................................................364Wykresy XY ...............................................................................................................................366Wykresy warstwowe ...................................................................................................................367Wykresy pier�cieniowe ...............................................................................................................368Wykresy radarowe ......................................................................................................................369Wykresy powierzchniowe ...........................................................................................................370Wykresy b�belkowe ....................................................................................................................371Wykresy gie�dowe ......................................................................................................................372

Wi�cej informacji ..............................................................................................................................372

Rozdzia� 19. Zaawansowane techniki tworzenia wykresów ........................ 375Zaznaczanie elementów wykresu ......................................................................................................375

Zaznaczanie przy u�yciu myszy .................................................................................................376Zaznaczanie przy u�yciu klawiatury ...........................................................................................377Zaznaczanie przy u�yciu kontrolki Elementy wykresu ...............................................................377

Mo�liwo�ci modyfikacji elementów wykresu oferowane przez interfejs u�ytkownika ....................378Zastosowanie okna dialogowego Formatowanie ........................................................................378U�ycie narz�dzia Wst��ka ..........................................................................................................378U�ycie paska Minipasek .............................................................................................................379

Modyfikowanie obszaru wykresu .....................................................................................................379Modyfikowanie obszaru kre�lenia ....................................................................................................380Praca z tytu�ami wykresu ..................................................................................................................381Zmiana legendy .................................................................................................................................381Zmiana linii siatki .............................................................................................................................382Modyfikowanie osi ...........................................................................................................................383Praca na seriach danych ....................................................................................................................387

Usuwanie serii danych ................................................................................................................388Dodawanie nowej serii danych do wykresu ................................................................................389Zmiana danych u�ywanych przez seri� .......................................................................................389Wy�wietlanie etykiet danych na wykresie ..................................................................................391Obs�ugiwanie brakuj�cych danych .............................................................................................392Dodawanie s�upków b��dów .......................................................................................................393Dodawanie linii trendu ................................................................................................................394Modyfikowanie wykresów 3-W ..................................................................................................394Tworzenie wykresów z�o�onych .................................................................................................395Wy�wietlanie tabeli danych ........................................................................................................397

Spis tre�ci 19

Tworzenie szablonów wykresów ......................................................................................................398Sztuczki z wykresami .......................................................................................................................398

Tworzenie wykresów rysunkowych ............................................................................................399Tworzenie wykresu podobnego do termometru ..........................................................................399Tworzenie wykresu w kszta�cie wska�nika ................................................................................400Warunkowe wy�wietlanie kolorów na wykresie kolumnowym ..................................................401Tworzenie histogramu porównawczego .....................................................................................402Tworzenie wykresu Gantta .........................................................................................................403Tworzenie wykresów funkcji matematycznych z jedn� zmienn� ...............................................404Tworzenie wykresów funkcji matematycznych z dwiema zmiennymi .......................................405

Rozdzia� 20. Wizualizacja danychprzy u�yciu formatowania warunkowego ............................... 407

Formatowanie warunkowe ................................................................................................................407Okre�lanie formatowania warunkowego ...........................................................................................409

Dost�pne typy formatowania ......................................................................................................409Tworzenie w�asnych regu� ..........................................................................................................410

Formaty warunkowe u�ywaj�ce grafiki ............................................................................................411Zastosowanie pasków danych .....................................................................................................411Zastosowanie skali kolorów ........................................................................................................413Zastosowanie zestawu ikon .........................................................................................................415

Tworzenie regu� bazuj�cych na formule ...........................................................................................417Odwo�ania wzgl�dne i bezwzgl�dne ...........................................................................................418Przyk�ady formu� formatowania warunkowego ..........................................................................419

Zastosowanie formatów warunkowych .............................................................................................421Zarz�dzanie regu�ami ..................................................................................................................421Kopiowanie komórek zawieraj�cych formatowanie warunkowe ................................................422Usuwanie formatowania warunkowego ......................................................................................422Lokalizacja komórek zawieraj�cych formatowanie warunkowe .................................................422

Rozdzia� 21. Tworzenie wykresów przebiegu w czasie ................................ 423Typy wykresów przebiegu w czasie ..................................................................................................423Tworzenie wykresów przebiegu w czasie .........................................................................................424Dostosowywanie wykresów przebiegu w czasie ...............................................................................426

Wyznaczanie rozmiaru wykresów przebiegu w czasie ...............................................................426Obs�uga ukrytych lub brakuj�cych danych .................................................................................427Zmiana typu wykresu przebiegu w czasie ..................................................................................427Zmiana koloru i szeroko�ci linii wykresu przebiegu w czasie ....................................................427Wyró�nianie wybranych punktów danych ..................................................................................428Dostosowywanie skalowania osi wykresu przebiegu w czasie ...................................................428Symulowana linia referencyjna ...................................................................................................429

Wykorzystanie osi dat .......................................................................................................................430Wykresy przebiegu w czasie uaktualniane automatycznie ................................................................431Wy�wietlanie wykresu przebiegu w czasie dla dynamicznego zakresu komórek .............................431

Rozdzia� 22. Dodawanie rysunków i grafiki do arkuszy ............................... 433U�ywanie kszta�tów ..........................................................................................................................433

Dodawanie kszta�tu .....................................................................................................................433Dodawanie tekstu do kszta�tu .....................................................................................................435Formatowanie kszta�tów .............................................................................................................435Grupowanie obiektów .................................................................................................................437Wyrównywanie i ustalanie odleg�o�ci mi�dzy obiektami ...........................................................437

20 Excel 2010 PL. Biblia

Modyfikowanie kszta�tów ...........................................................................................................438Drukowanie obiektów .................................................................................................................439

Zastosowanie obiektów SmartArt .....................................................................................................440Wstawianie obiektu SmartArt .....................................................................................................440Dostosowywanie obiektu SmartArt ............................................................................................441Zmiana uk�adu ............................................................................................................................442Zmiana stylu ...............................................................................................................................442Wi�cej informacji na temat obiektów SmartArt .........................................................................443

Zastosowanie obiektów WordArt ......................................................................................................443Praca z innymi plikami graficznymi .................................................................................................444

O plikach graficznych .................................................................................................................444U�ywanie panelu zada� Clipart ..................................................................................................444Wstawianie plików graficznych ..................................................................................................445Wstawianie zrzutów ekranu ........................................................................................................446U�ywanie obrazu jako t�a arkusza ..............................................................................................446

Edytor równa� ...................................................................................................................................446

Cz��� IV Zaawansowane w�a�ciwo�ci Excela ............................. 449

Rozdzia� 23. Dostosowywanie interfejsu u�ytkownika Excela ..................... 451Dostosowywanie paska narz�dzi Szybki dost�p ...............................................................................451

Pasek narz�dzi Szybki dost�p .....................................................................................................451Dodawanie nowych polece� do paska Szybki dost�p .......................................................................452Inne operacje zwi�zane z paskiem Szybki dost�p .............................................................................454Dostosowywanie Wst��ki .................................................................................................................455

Po co dostosowywa Wst��k�? ..................................................................................................455Mo�liwo�ci dostosowywania ......................................................................................................455Sposoby dostosowywania Wst��ki .............................................................................................456

Rozdzia� 24. U�ywanie niestandardowych formatów liczbowych ............... 459Formatowanie liczbowe ....................................................................................................................459

Automatyczne formatowanie liczb .............................................................................................460Formatowanie liczb przy u�yciu narz�dzia Wst��ka ..................................................................460U�ywanie klawiszy skrótów do formatowania liczb ...................................................................461U�ywanie okna dialogowego Formatowanie komórek do formatowania liczb ...........................461

Tworzenie niestandardowego formatu liczbowego ...........................................................................462Cz��ci kodu formatowania liczbowego ......................................................................................464Kody niestandardowego formatowania liczbowego ...................................................................464

Przyk�ady niestandardowych formatów liczbowych .........................................................................465Skalowanie warto�ci ...................................................................................................................465Dodawanie zer przed liczbami ....................................................................................................469Wy�wietlanie u�amków ...............................................................................................................469Wy�wietlanie znaku minus po prawej ........................................................................................471Formatowanie dat i czasów .........................................................................................................471Wy�wietlanie ��cznie tekstu i liczb .............................................................................................471Ukrywanie pewnych typów danych ............................................................................................472Wype�nianie komórki powtarzaj�cym si� znakiem .....................................................................472

Rozdzia� 25. Sprawdzanie poprawno�ci danych ............................................ 473Sprawdzanie poprawno�ci danych ....................................................................................................473Okre�lanie kryteriów sprawdzania poprawno�ci danych ..................................................................474Typy dost�pnych kryteriów sprawdzania poprawno�ci danych ........................................................474

Spis tre�ci 21

Tworzenie list rozwijanych ...............................................................................................................476Zastosowanie formu� przy definiowaniu zasad sprawdzania poprawno�ci danych ...........................477Odwo�ania do komórek .....................................................................................................................477Przyk�ady formu� sprawdzania poprawno�ci danych ........................................................................478

Akceptowanie tylko tekstu ..........................................................................................................479Akceptowanie warto�ci tylko wtedy,

gdy jest ona wi�ksza od warto�ci znajduj�cej si� w poprzedniej komórce .............................479Akceptowanie tylko unikatowych warto�ci ................................................................................479Akceptowanie tylko ci�gów znaków zawieraj�cych konkretny znak .........................................479Akceptowanie tylko dat, które wskazuj� okre�lony dzie� tygodnia ............................................480Akceptowanie tylko tych warto�ci, które nie przekraczaj� sumy ................................................480Tworzenie listy zale�nej .............................................................................................................480

Rozdzia� 26. Tworzenie i stosowanie konspektów ....................................... 483Podstawowe informacje na temat konspektów ..................................................................................483Tworzenie konspektu ........................................................................................................................486

Przygotowanie danych ................................................................................................................486Automatyczne tworzenie konspektu ...........................................................................................487R�czne tworzenie konspektu .......................................................................................................487

Praca z konspektami .........................................................................................................................488Wy�wietlanie poziomów .............................................................................................................488Dodawanie danych do konspektu ...............................................................................................489Usuwanie konspektu ...................................................................................................................489Ukrywanie symboli konspektu ...................................................................................................489

Rozdzia� 27. ��czenie i konsolidacja arkuszy ................................................. 491�czenie skoroszytów .......................................................................................................................491Tworzenie formu� odwo�a� zewn�trznych ........................................................................................492

Zapoznanie si� ze sk�adni� formu�y ��cz�cej ..............................................................................492Tworzenie formu�y ��cz�cej metod� wskazania ..........................................................................493Wklejanie ��czy ..........................................................................................................................493

Praca z formu�ami zewn�trznych odwo�a� .......................................................................................493Tworzenie ��czy w niezapisanych skoroszytach .........................................................................494Otwieranie skoroszytu przy u�yciu formu� odwo�a� zewn�trznych ............................................494Okre�lanie domy�lnego zachowania ...........................................................................................495Aktualizacja ��czy .......................................................................................................................495Zmiana �ród�a ��cza ....................................................................................................................496Przerywanie ��czy .......................................................................................................................496

Unikanie potencjalnych problemów z formu�ami odwo�a� zewn�trznych ........................................496Zmiana nazwy lub przenoszenie �ród�owego skoroszytu ...........................................................497Zastosowanie polecenia Zapisz jako ...........................................................................................497Modyfikowanie �ród�owego skoroszytu .....................................................................................497�cza po�rednicz�ce ...................................................................................................................498

Konsolidacja arkuszy ........................................................................................................................498Konsolidacja arkuszy przy u�yciu formu� ...................................................................................499Konsolidacja arkuszy przy u�yciu polecenia Wklej specjalnie ...................................................499Konsolidacja arkuszy przy u�yciu polecenia Konsoliduj ............................................................500Od�wie�anie konsolidacji ...........................................................................................................503Wi�cej informacji na temat konsolidacji .....................................................................................504

22 Excel 2010 PL. Biblia

Rozdzia� 28. Wspó�praca programu Excel z internetem ............................... 505Zapoznanie si� ze sposobem u�ywania przez program Excel j�zyka HTML ....................................505Ró�ne formaty internetowe ...............................................................................................................505

Tworzenie pliku HTML ..............................................................................................................506Tworzenie pojedynczego pliku strony WWW ............................................................................507

Otwieranie pliku HTML ...................................................................................................................508Praca z hiper��czami .........................................................................................................................509

Wstawianie hiper��cza ................................................................................................................509Zastosowanie hiper��czy .............................................................................................................510

Zastosowanie kwerend internetowych ..............................................................................................510Pozosta�e funkcje umo�liwiaj�ce korzystanie z internetu .................................................................511

Rozdzia� 29. Wspó�dzielenie danych z innymi aplikacjami pakietu Office .... 515Kopiowanie i wklejanie ....................................................................................................................515Kopiowanie danych z programu Excel do edytora Word ..................................................................516

Wklejanie statycznych informacji ...............................................................................................517Wklejanie ��cza ...........................................................................................................................519

Osadzanie obiektów w arkuszu .........................................................................................................520Osadzanie dokumentów Worda ..................................................................................................521Osadzanie innego typu dokumentów ..........................................................................................521

Osadzanie skoroszytu Excela w dokumencie Worda ........................................................................521Osadzanie skoroszytu w dokumencie Worda przez kopiowanie .................................................522Osadzanie w dokumencie Worda zapisanego skoroszytu ...........................................................523Tworzenie w edytorze Word nowego obiektu programu Excel ..................................................523

Rozdzia� 30. Zastosowanie programu Excel w grupie roboczej ................... 525Zastosowanie programu Excel w sieci ..............................................................................................525Rezerwowanie plików .......................................................................................................................525Wspó�dzielenie skoroszytów .............................................................................................................527

Wspó�dzielone skoroszyty ..........................................................................................................527Udost�pnianie skoroszytu ...........................................................................................................528Zarz�dzanie zaawansowanymi ustawieniami udost�pniania .......................................................528

ledzenie zmian dokonywanych w skoroszycie ................................................................................530W��czanie i wy��czanie funkcji �ledzenia zmian ........................................................................530Przegl�danie zmian .....................................................................................................................531

Rozdzia� 31. Ochrona danych .......................................................................... 533Typy ochrony ....................................................................................................................................533Ochrona arkusza ...............................................................................................................................533

Odblokowywanie komórek .........................................................................................................534Opcje ochrony arkusza ................................................................................................................535Przypisywanie uprawnie� u�ytkownika ......................................................................................536

Ochrona skoroszytu ..........................................................................................................................536Wymóg podania has�a w celu otwarcia skoroszytu .....................................................................536Ochrona struktury skoroszytu .....................................................................................................537Ochrona okien skoroszytu ..........................................................................................................538

Ochrona projektu Visual Basic .........................................................................................................538Powi�zane zagadnienia .....................................................................................................................539

Zapisywanie arkusza jako pliku PDF ..........................................................................................539Finalizowanie skoroszytu ...........................................................................................................540Inspekcja skoroszytu ...................................................................................................................540Zastosowanie cyfrowego podpisu ...............................................................................................541

Spis tre�ci 23

Rozdzia� 32. Sposoby unikania b��dów w arkuszach .................................... 543Identyfikacja i usuwanie b��dów formu� ...........................................................................................543

Brakuj�ce nawiasy okr�g�e .........................................................................................................544Komórki wype�nione znakami # .................................................................................................544Puste komórki wcale takimi nie s� ..............................................................................................545Nadmiarowe znaki spacji ............................................................................................................546Formu�y zwracaj�ce b��d ............................................................................................................546Problemy z odwo�aniami bezwzgl�dnymi i wzgl�dnymi ............................................................549Problemy z kolejno�ci� stosowania operatorów .........................................................................550Formu�y nie s� obliczane ............................................................................................................550Warto�ci rzeczywiste i wy�wietlane ...........................................................................................551B��dy zwi�zane z liczbami zmiennoprzecinkowymi ..................................................................551B��dy zwi�zane z ��czami „fantomami” .....................................................................................552

Zastosowanie narz�dzi inspekcji programu Excel .............................................................................553Identyfikowanie komórek okre�lonego typu ...............................................................................553Przegl�danie formu� ....................................................................................................................554 ledzenie powi�za� pomi�dzy komórkami .................................................................................554 ledzenie warto�ci b��dów ..........................................................................................................556Usuwanie b��dów odwo�a� cyklicznych .....................................................................................556Zastosowanie funkcji sprawdzania b��dów w tle ........................................................................556Zastosowanie narz�dzia programu Excel szacuj�cego formu�y ..................................................558

Szukanie i zast�powanie ...................................................................................................................559Szukanie informacji ....................................................................................................................559Zast�powanie danych ..................................................................................................................560Wyszukiwanie formatowania ......................................................................................................560

Sprawdzanie pisowni w arkuszach ....................................................................................................561Zastosowanie autokorekty .................................................................................................................562

Cz��� V Analiza danych ............................................................... 565

Rozdzia� 33. Pobieranie danych z zewn�trznych plików baz danych .......... 567Zewn�trzne pliki baz danych ............................................................................................................567Importowanie tabel Accessa .............................................................................................................568Pobieranie danych za pomoc� programu Microsoft Query — przyk�ad ...........................................570

Plik bazy danych .........................................................................................................................570Zadanie .......................................................................................................................................570U�ywanie kreatora kwerend .......................................................................................................572

Praca z danymi pobranymi za pomoc� kwerendy .............................................................................575Ustawianie w�a�ciwo�ci zakresu danych zewn�trznych ..............................................................576Od�wie�anie kwerendy ...............................................................................................................576Usuwanie kwerendy ....................................................................................................................577Zmiana kwerendy .......................................................................................................................577

U�ywanie Microsoft Query bez kreatora kwerend ............................................................................577R�czne tworzenie kwerendy .......................................................................................................577U�ywanie wielu tabel z bazy danych ..........................................................................................578Dodawanie i edytowanie rekordów w zewn�trznych tabelach baz danych .................................579Formatowanie danych .................................................................................................................579

Jak dowiedzie si� wi�cej o programie Query ..................................................................................579

24 Excel 2010 PL. Biblia

Rozdzia� 34. Tabele przestawne — wprowadzenie ....................................... 581Tabele przestawne .............................................................................................................................581

Tabela przestawna na przyk�adzie ..............................................................................................582Dane odpowiednie dla tabeli przestawnej ...................................................................................583

Tworzenie tabeli przestawnej ............................................................................................................585Okre�lanie danych ......................................................................................................................586Okre�lanie lokalizacji tabeli przestawnej ....................................................................................586Okre�lanie uk�adu tabeli przestawnej .........................................................................................586Formatowanie tabeli przestawnej ................................................................................................587Modyfikowanie tabeli przestawnej .............................................................................................590

Dodatkowe przyk�ady tabel przestawnych ........................................................................................590Pytanie 1. ....................................................................................................................................591Pytanie 2. ....................................................................................................................................593Pytanie 3. ....................................................................................................................................593Pytanie 4. ....................................................................................................................................594Pytanie 5. ....................................................................................................................................594Pytanie 6. ....................................................................................................................................595Pytanie 7. ....................................................................................................................................596

Wi�cej informacji ..............................................................................................................................596

Rozdzia� 35. Analiza danych za pomoc� tabel przestawnych ...................... 597Praca z danymi nienumerycznymi ....................................................................................................597Grupowanie pozycji tabeli przestawnej ............................................................................................598

Przyk�ad r�cznego grupowania ...................................................................................................599Przyk�ady automatycznego grupowania .....................................................................................600

Tworzenie rozk�adu cz�sto�ci ...........................................................................................................602Wstawianie do tabeli pól i elementów obliczeniowych ....................................................................604

Tworzenie pola obliczeniowego .................................................................................................605Wstawianie elementów obliczeniowych .....................................................................................607

Filtrowanie tabel przestawnych przy u�yciu fragmentatorów ...........................................................608Odwo�ywanie si� do komórek w obr�bie tabeli przestawnej ............................................................611Tworzenie wykresów przestawnych .................................................................................................611

Przyk�ad wykresu przestawnego .................................................................................................612Dodatkowe informacje na temat wykresów przestawnych .........................................................614

Kolejny przyk�ad tabeli przestawnej .................................................................................................615Tworzenie raportu tabeli przestawnej ...............................................................................................617

Rozdzia� 36. Analiza co-je�li ............................................................................ 619Przyk�ad analizy co-je�li ...................................................................................................................619Typy analiz co-je�li ...........................................................................................................................620R�czna analiza co-je�li ......................................................................................................................620Tworzenie tabel danych ....................................................................................................................621

Tworzenie tabeli opartej na jednej komórce wej�ciowej ............................................................621Tworzenie tabeli opartej na dwóch komórkach wej�ciowych .....................................................623

Mened�er scenariuszy .......................................................................................................................625Definiowanie scenariuszy ...........................................................................................................626Wy�wietlanie scenariuszy ...........................................................................................................628Modyfikowanie scenariuszy .......................................................................................................628Scalanie scenariuszy ...................................................................................................................629Generowanie raportu scenariusza ...............................................................................................629

Spis tre�ci 25

Rozdzia� 37. Analiza danych przy u�yciu Szukanie wyniku i Solvera ........... 631Odwrotna analiza co-je�li ..................................................................................................................631Szukanie wyniku jednej komórki ......................................................................................................632

Przyk�ad szukania wyniku ..........................................................................................................632Wi�cej o szukaniu wyniku ..........................................................................................................633

Narz�dzie Solver ...............................................................................................................................634Do jakich zada� wykorzystamy Solvera? ...................................................................................634Prosty przyk�ad Solvera ..............................................................................................................634Wi�cej o Solverze .......................................................................................................................637

Przyk�ady wykorzystania narz�dzia Solver .......................................................................................639Rozwi�zywanie równowa�nych równa� liniowych ....................................................................639Minimalizacja kosztów wysy�ki .................................................................................................640Przydzia� zasobów ......................................................................................................................642Optymalizacja portfela inwestycyjnego ......................................................................................644

Rozdzia� 38. Analiza danych za pomoc� dodatku Analysis ToolPak ............. 647Analysis ToolPak — przegl�d mo�liwo�ci analizy danych ..............................................................647Instalowanie dodatku Analysis ToolPak ...........................................................................................648U�ywanie narz�dzi analizy danych ...................................................................................................648Narz�dzia dodatku Analysis ToolPak ...............................................................................................649

Analiza wariancji ........................................................................................................................649Korelacja .....................................................................................................................................650Kowariancja ................................................................................................................................650Statystyka opisowa .....................................................................................................................650Wyg�adzanie wyk�adnicze ..........................................................................................................650Test F (z dwiema próbami dla wariancji) ...................................................................................651Analiza Fouriera .........................................................................................................................651Histogram ...................................................................................................................................651 rednia ruchoma .........................................................................................................................652Generowanie liczb pseudolosowych ...........................................................................................653Ranga i percentyl ........................................................................................................................654Regresja ......................................................................................................................................654Próbkowanie ...............................................................................................................................655Test t ...........................................................................................................................................655Test z (z dwiema próbami dla �rednich) .....................................................................................655

Cz��� VI Program Excel i programowanie w j�zyku VBA .......... 657

Rozdzia� 39. Podstawowe informacje na temat j�zyka programowaniaVisual Basic for Applications ..................................................... 659

Podstawowe informacje na temat makr j�zyka VBA ........................................................................659Wy�wietlanie karty Deweloper .........................................................................................................660Bezpiecze�stwo makr .......................................................................................................................661Zapisywanie skoroszytów zawieraj�cych makra ...............................................................................661Dwa typy makr j�zyka VBA .............................................................................................................662

Procedury Sub j�zyka VBA ........................................................................................................662Funkcje j�zyka VBA ...................................................................................................................663

Tworzenie makr j�zyka VBA ............................................................................................................664Rejestrowanie makr j�zyka VBA ................................................................................................664Wi�cej informacji na temat rejestracji makr j�zyka VBA ...........................................................670Pisanie kodu �ród�owego w j�zyku VBA ...................................................................................672

Wi�cej informacji na temat j�zyka VBA ..........................................................................................680

26 Excel 2010 PL. Biblia

Rozdzia� 40. Tworzenie niestandardowych funkcji arkusza ......................... 683Podstawowe informacje na temat funkcji j�zyka VBA .....................................................................683Przyk�ad wprowadzaj�cy ..................................................................................................................684

Funkcja niestandardowa .............................................................................................................684Zastosowanie funkcji w arkuszu .................................................................................................684Analiza funkcji niestandardowej .................................................................................................684

Procedury Function ...........................................................................................................................686Wywo�ywanie procedur Function .....................................................................................................686

Wywo�ywanie funkcji niestandardowych z procedury ...............................................................686Zastosowanie funkcji niestandardowych w formule arkusza ......................................................686

Argumenty procedury Function ........................................................................................................687Funkcja pozbawiona argumentów ..............................................................................................688Funkcja zawieraj�ca jeden argument ..........................................................................................688Kolejna funkcja z jednym argumentem ......................................................................................689Funkcja zawieraj�ca dwa argumenty ..........................................................................................690Funkcja opieraj�ca si� na argumencie b�d�cym zakresem .........................................................690

Usuwanie b��dów funkcji niestandardowych ....................................................................................691Wklejanie funkcji niestandardowych ................................................................................................692Dodatkowe informacje ......................................................................................................................693

Rozdzia� 41. Tworzenie okien dialogowych ................................................... 695Dlaczego s� tworzone okna dialogowe? ...........................................................................................695Alternatywy dla okien dialogowych .................................................................................................696

Funkcja InputBox .......................................................................................................................696Funkcja MsgBox .........................................................................................................................697

Podstawowe informacje na temat tworzenia okien dialogowych ......................................................699Praca z formularzami UserForm .................................................................................................699Dodawanie kontrolek ..................................................................................................................699Modyfikacja w�a�ciwo�ci kontrolki ............................................................................................701Obs�uga zdarze� .........................................................................................................................701Wy�wietlanie formularza UserForm ...........................................................................................702

Przyk�ad formularza UserForm .........................................................................................................702Tworzenie formularza UserForm ................................................................................................702Testowanie formularza UserForm ..............................................................................................703Tworzenie procedury obs�uguj�cej zdarzenie .............................................................................704

Kolejny przyk�ad formularza UserForm ...........................................................................................704Tworzenie formularza UserForm ................................................................................................705Testowanie formularza UserForm ..............................................................................................706Tworzenie procedur obs�uguj�cych zdarzenia ............................................................................707Testowanie formularza UserForm ..............................................................................................708Udost�pnianie makra przy u�yciu przycisku arkusza .................................................................708Udost�pnianie makra na pasku narz�dzi Szybki dost�p ..............................................................709

Wi�cej informacji na temat okien dialogowych ................................................................................709Dodawanie skrótów klawiaturowych ..........................................................................................709Kontrolowanie kolejno�ci uaktywniania kontrolek przez klawisz Tab .......................................710

Uzyskanie dodatkowych informacji ..................................................................................................710

Rozdzia� 42. Zastosowanie w arkuszu kontrolek okien dialogowych .......... 711Dlaczego stosuje si� kontrolki w arkuszu? ........................................................................................711Zastosowanie kontrolek ....................................................................................................................712

Dodawanie kontrolki ..................................................................................................................713Tryb projektowania .....................................................................................................................713

Spis tre�ci 27

Modyfikowanie w�a�ciwo�ci ......................................................................................................713W�a�ciwo�ci wspó�dzielone ........................................................................................................714�czenie kontrolek z komórkami ................................................................................................715Tworzenie makr dla kontrolek ....................................................................................................715

Dost�pne kontrolki ActiveX .............................................................................................................716Kontrolka Pole wyboru ...............................................................................................................717Kontrolka Pole kombi .................................................................................................................717Kontrolka Przycisk polecenia .....................................................................................................718Kontrolka Obraz .........................................................................................................................718Kontrolka Etykieta ......................................................................................................................718Kontrolka Pole listy ....................................................................................................................718Kontrolka Przycisk opcji ............................................................................................................719Kontrolka Pasek przewijania ......................................................................................................719Kontrolka Przycisk pokr�t�a .......................................................................................................720Kontrolka Pole tekstowe .............................................................................................................720Kontrolka Przycisk prze��cznika ................................................................................................721

Rozdzia� 43. Praca ze zdarzeniami programu Excel ...................................... 723Zdarzenia ..........................................................................................................................................723Wprowadzanie kodu �ród�owego procedury j�zyka VBA obs�uguj�cej zdarzenie ...........................724Zastosowanie zdarze� na poziomie skoroszytu .................................................................................725

Zastosowanie zdarzenia Open .....................................................................................................725Zastosowanie zdarzenia SheetActivate .......................................................................................727Zastosowanie zdarzenia NewSheet .............................................................................................727Zastosowanie zdarzenia BeforeSave ...........................................................................................727Zastosowanie zdarzenia BeforeClose .........................................................................................728

Praca ze zdarzeniami arkusza ............................................................................................................728Zastosowanie zdarzenia Change .................................................................................................729Monitorowanie zmian w okre�lonym zakresie ............................................................................729Zastosowanie zdarzenia SelectionChange ..................................................................................730Zastosowanie zdarzenia BeforeRightClick .................................................................................731

Zastosowanie zdarze� niepowi�zanych z obiektami ............................................................................731Zastosowanie zdarzenia OnTime ................................................................................................731Zastosowanie zdarzenia OnKey ..................................................................................................732

Rozdzia� 44. Przyk�ady aplikacji napisanych w j�zyku VBA .......................... 733Praca z zakresami ..............................................................................................................................733

Kopiowanie zakresu ....................................................................................................................734Kopiowanie zakresu o zmiennej wielko�ci .................................................................................734Zaznaczanie komórek od aktywnej a� do ko�ca wiersza lub kolumny .......................................735Zaznaczanie wiersza lub kolumny ..............................................................................................736Przenoszenie zakresu ..................................................................................................................736Optymalne wykonywanie p�tli w zakresie .................................................................................736Wy�wietlenie pro�by o wprowadzenie do komórki warto�ci ......................................................737Okre�lanie typu zaznaczenia .......................................................................................................738Identyfikacja zaznacze� wielokrotnych ......................................................................................739Zliczanie zaznaczonych komórek ...............................................................................................739

Praca ze skoroszytami .......................................................................................................................740Zapisywanie wszystkich skoroszytów ........................................................................................740Zapisywanie i zamykanie wszystkich skoroszytów ....................................................................740

Praca z wykresami ............................................................................................................................740Modyfikowanie typu wykresu ....................................................................................................741

28 Excel 2010 PL. Biblia

Modyfikowanie w�a�ciwo�ci wykresu ........................................................................................741Formatowanie wykresu ...............................................................................................................742

Rady dotycz�ce metod przyspieszenia programów VBA .................................................................742Wy��czanie funkcji aktualizacji zawarto�ci ekranu ....................................................................742Zapobieganie wy�wietlaniu komunikatów ostrzegawczych ........................................................742Upraszczanie odwo�a� do obiektów ...........................................................................................743Deklarowanie typów zmiennych .................................................................................................743

Rozdzia� 45. Tworzenie w�asnych dodatków do programu Excel ................ 747Czym jest dodatek? ...........................................................................................................................747Praca z dodatkami .............................................................................................................................748Dlaczego tworzy si� dodatki? ...........................................................................................................749Tworzenie dodatków .........................................................................................................................750Przyk�ad dodatku ..............................................................................................................................751

Tworzenie skoroszytu .................................................................................................................751Procedury modu�u Module1 .......................................................................................................751Formularz UserForm ...................................................................................................................752Testowanie skoroszytu ................................................................................................................753Dodawanie opisów ......................................................................................................................753Ochrona projektu ........................................................................................................................753Tworzenie dodatku .....................................................................................................................754Tworzenie interfejsu u�ytkownika dla makra dodatku ...............................................................754Instalowanie dodatku ..................................................................................................................754

Dodatki ....................................................................................... 757

Dodatek A Opis funkcji arkusza ..................................................................... 759

Dodatek B Zawarto� dysku CD-ROM ............................................................. 773

Dodatek C Dodatkowe zasoby dla programu Excel ...................................... 781

Dodatek D Skróty klawiszowe stosowane w programie Excel .................... 787

Skorowidz ..................................................................................... 793

Rozdzia� 36.Analiza co-je�li

W tym rozdziale:� Przyk�ad analizy co-je�li.� Rodzaje analiz co-je�li.� Proste wykonywanie analizy co-je�li.� Tworzenie tablic danych opartych na jednej i dwóch komórkach wej�ciowych.� Korzystanie z Mened�era scenariuszy.

Jedn� z najciekawszych mo�liwo�ci Excela jest tworzenie dynamicznych modeli danych. Wyko-rzystuj� one formu�y, które przeliczaj� arkusz na nowo po ka�dej zmianie warto�ci w komórkach,do których te formu�y si� odwo�uj�. Gdy warto�ci w komórkach zmienia si� w sposób systema-tyczny po to, by sprawdzi, jaki efekt zmiany te b�d� mie na warto�ci konkretnych formu�, wyko-nuje si� wówczas w�a�nie analiz� typu „co-je�li”.

Analiza co-je�li stanowi proces systematycznego wprowadzania zmian warto�ci do okre�lonychkomórek i obserwacji efektów tych modyfikacji. Polega ona na zadawania pyta� typu: „Co si�stanie, gdy stopa procentowa po�yczki wzro�nie nie do 7,5 procent, a do 7,0 procent?” albo „Co si�stanie, je�eli podniesiemy cen� naszego produktu o 5 procent?”

Je�eli ustawienia arkusza s� prawid�owe, odpowiedzi na te pytania uzyska si�, wstawiaj�c kilkanowych warto�ci i obserwuj�c wyniki przeliczania danych. Przeprowadzanie analiz co-je�li jestwspomagane przez kilka przydatnych narz�dzi.

Przyk�ad analizy co-je�liRysunek 36.1 przedstawia prosty arkusz, który oblicza parametry dotycz�ce kredytu hipotecznego.Arkusz zosta� podzielony na dwie cz��ci — w pierwszej znajduj� si� komórki wej�ciowe, w dru-giej komórki wynikowe (wyj�ciowe), które zawieraj� formu�y.

Na do��czonej do ksi��ki p�ycie CD znajdzie si� plik z omawianym przyk�adem. Plik nosi nazw�kredyt hipoteczny.xlsx.

Korzystaj�c z tego arkusza mo�na z �atwo�ci� odpowiedzie na nast�puj�ce pytania typu co-je�li:� Co si� stanie, je�li uda si� wynegocjowa ni�sz� cen� nieruchomo�ci?� Co si� stanie, je�li bank b�dzie wymaga� przedp�aty w wysoko�ci 20 procent?� Co si� stanie, je�li dostanie si� kredyt na 40 lat?� Co si� stanie, je�li stopa procentowa po�yczki wzro�nie do 7,0 procent?

620 Cz��� V � Analiza danych

Unikanie sztywnego wpisywania warto�ci do formu�W tym momencie warto zwróci� uwag� na wa�n� zasad� dotycz�c� budowania arkusza — powinien onw jak najwi�kszym stopniu by� podatny na dokonywanie wszelkich zmian. Podstawowa zasada przy two-rzeniu arkuszy brzmi:

Nie nale�y przypisywa� sztywno warto�ci do formu�. Zamiast tego nale�y umieszcza� warto�ci w osobnychkomórkach i odwo�ywa� si� do nich w formule.

Poj�cie sztywnego przypisywania wi��e si� z umieszczaniem konkretnych warto�ci lub sta�ych w formule.W przyk�adzie z kredytem hipotecznym wszystkie formu�y odnosz� si� do komórek, a nie do warto�ci.

W komórce C11 widocznej na rysunku 36.1 mo�na wpisa� warto�� 360 jako argument funkcji PMT,jednak skorzystanie z odniesienia ma dwie podstawowe zalety. Po pierwsze, nie ma w�tpliwo�ci co dotego, jakie warto�ci s� u�ywane w formu�ach, poniewa� nie s� w nich schowane. Po drugie, warto�ci takiemo�na �atwo zmienia� (jest to prostsze od edytowania formu�y).

Powy�sza zasada nie ma wi�kszego znaczenia, gdy korzystamy tylko z jednego arkusza. �atwo sobiejednak wyobrazi�, co by si� dzia�o, gdyby warto�ci zosta�y sztywno przypisane do kilkuset formu�, znaj-duj�cych si� w jednym arkuszu.

Rysunek 36.1.Arkusz z prostymmodelem danych,który zawiera czterykomórki wej�ciowe,stanowi�ce podstaw�do obliczania wyników

Odpowiedzi uzyska si�, wpisuj�c odpowiednie warto�ci do komórek obszaru C4:C7 i obserwuj�cwyniki oblicze� w komórkach zale�nych (C10:C13). Oczywi�cie, mo�na dowolnie zmienia liczb�komórek wej�ciowych.

Typy analiz co-je�liExcel radzi sobie tak�e z modelami bardziej skomplikowanymi ni� ten przedstawiony w przyk�a-dzie z kredytem hipotecznym. Do dyspozycji s� trzy metody przeprowadzania analizy co-je�li:� R�czna analiza co-je�li — r�cznie wstawia si� nowe warto�ci i obserwuje wyniki oblicze�

w komórkach zale�nych.� Tabele danych — tworzy si� specjalny typ tabeli, która pokazuje wyniki wybranych komórek

zawieraj�cych formu�y. Jednocze�nie systematycznie zmienia si� jedn� lub dwie komórkiwej�ciowe.

� Mened�er scenariuszy — tworzy si� scenariusz i generuje raporty wykorzystuj�ce konspektylub tabele przestawne.

W pozosta�ej cz��ci rozdzia�u prezentowane s� poszczególne typy analiz „co-je�li”.

R�czna analiza co-je�liR�czna analiza co-je�li nie wymaga obszerniejszych wyja�nie�. Poznano j� ju� w przyk�adziezamieszczonym na pocz�tku tego rozdzia�u. Metoda r�cznej analizy polega na tym, �e ma si� jedn�lub kilka komórek wej�ciowych, które wp�ywaj� na komórki wynikowe, zawieraj�ce odpowiednie

Rozdzia� 36. � Analiza co-je�li 621

formu�y. Mo�na dowolnie zmienia warto�ci w komórkach wej�ciowych i obserwowa wyniki obli-cze� w komórkach zale�nych. W razie potrzeby mo�na wydrukowa wyniki albo zapisa ka�dyscenariusz w nowym formularzu. Termin scenariusz odnosi si� do okre�lonego zestawu warto�cizawartych w jednej lub kilku komórkach.

R�czna analiza co-je�li jest bardzo powszechna. U�ytkownicy cz�sto z niej korzystaj�, nawet nieu�wiadamiaj�c sobie, �e czego� takiego u�ywaj�. R�czna analiza co-je�li nie ma wi�kszych wad,jednak warto zapozna si� równie� z pozosta�ymi metodami.

Je�eli komórki wej�ciowe nie znajduj� si� w pobli�u komórek formu�y, w celu monitorowaniawyników formu�y w przeno�nym oknie pod uwag� warto wzi�� zastosowanie polecenia Oknoczujki (omówiono j� w rozdziale 3.).

Tworzenie tabel danychW niniejszym podrozdziale przedstawiono jeden z najrzadziej wykorzystywanych elementów Excela,czyli tabele danych. Tabela danych jest dynamicznym zakresem zestawiaj�cym komórki for-mu�y dla ró�nych komórek wej�ciowych. Cho tabele danych mo�na utworzy w do� prostysposób, posiadaj� pewne ograniczenia. W szczególno�ci w danej chwili tabela danych mo�e obs�u-giwa tylko jedn� lub dwie komórki wej�ciowe. Ograniczenie to b�dzie jasne po zapoznaniu si�z przyk�adami.

Mened�er scenariuszy przedstawiony w dalszej cz��ci rozdzia�u (podrozdzia� „Mened�erscenariuszy”) mo�e wygenerowa� raport zestawiaj�cy dowoln� liczb� komórek wej�ciowychi wynikowych.

Tabeli danych nie nale�y myli ze zwyk�� tabel� (tworzona przy u�yciu polecenia Wstawianie/Tabele/Tabela). Te dwa typy tabel s� ca�kowicie od siebie niezale�ne.

Tworzenie tabeli opartej na jednej komórce wej�ciowejTabela oparta na jednej komórce wej�ciowej prezentuje wyniki jednej lub kilku formu� dla ró�nychwarto�ci jednej komórki wej�ciowej. Na rysunku 36.2 podany jest przyk�ad takiej tabeli. Odpo-wiedni� tabel� trzeba skonstruowa samodzielnie — r�cznie. Niestety, Excel nie potrafi przygo-towa jej automatycznie.

Rysunek 36.2.Schemat tabeli opartejna jednej komórcewej�ciowej

Mo�na j� umie�ci w dowolnym miejscu arkusza. Lewa kolumna zawiera ró�ne warto�ci jednejkomórki wej�ciowej. Górny wiersz zawiera odwo�ania do formu�, znajduj�cych si� w innym miej-scu arkusza. Mo�na korzysta z dowolnej liczby odwo�a� do formu�. Komórka znajduj�ca si�w lewym górnym rogu tabeli pozostaje pusta. Excel oblicza wyniki formu� dla poszczególnychwarto�ci komórek wej�ciowych i umieszcza je pod ka�dym odniesieniem do formu�y.

622 Cz��� V � Analiza danych

W tym przyk�adzie ponownie skorzystamy z arkusza zawieraj�cego informacje o kredycie hipo-tecznym (nale�y zapozna si� z podrozdzia�em „Przyk�ad analizy co-je�li”). Naszym celem b�dzieutworzenie tabeli, która b�dzie wy�wietla warto�ci czterech formu� (kwota kredytu, miesi�cznarata, suma wp�at, ca�kowita kwota odsetek) dla ró�nych stóp procentowych, mieszcz�cych si�w przedziale od 6 do 8 procent, z przyrostem wynosz�cym 0,25 procent.

Skoroszyt znajduje si� na p�ycie CD do��czonej do ksi��ki. Plik nosi nazw� kredyt hipotecznytabela danych.xlsx.

Rysunek 36.3 przedstawia przygotowania do utworzenia tabeli danych. W wierszu 3. mieszcz� si�odwo�ania do formu� znajduj�cych si� w arkuszu — na przyk�ad komórka F3 zawiera formu��=C10, a komórka G3 zawiera formu�� =C11. Wiersz numer 2 zawiera opcjonalne, opisowe etykiety,które tak naprawd� nie stanowi� elementu tabeli danych. W kolumnie E s� umieszczone warto-�ci pojedynczych komórek wej�ciowych (stopa procentowa kredytu), które b�d� wykorzystanew tabeli.

Rysunek 36.3.Przygotowaniado utworzenia tabelidanych dla jednejkomórki wej�ciowej

Aby utworzy tabel�, nale�y zaznaczy odpowiedni obszar danych (w tym przypadku b�dzie toE3:I12) i wybra polecenie Dane/Narz�dzia danych/Analiza symulacji/Tabela danych. Pojawi si�okno dialogowe Tabela danych, przedstawione na rysunku 36.4.

Rysunek 36.4.Okno dialogoweTabela danych

Trzeba zdefiniowa komórk�, która ma zawiera warto� wej�ciow�. Odwo�anie do niej wpiszw polu Kolumnowa komórka wej�ciowa, poniewa� zmienne dla tej komórki b�d� si� pojawiaw kolumnie tabeli. Nale�y wpisa C7 albo wskaza t� komórk� w arkuszu. Pole Wierszowa komórkawej�ciowa pozostaw puste. Teraz ju� tylko nale�y klikn� przycisk OK, a Excel zape�ni tabel�odpowiednimi wynikami (zobacz rysunek 36.5).

Tabela pokazuje teraz warto�ci kredytu dla ró�nych stóp procentowych. Warto zwróci uwag�na to, �e warto�ci wy�wietlone w poszczególnych komórkach, b�d�ce wynikiem oblicze�, zosta�ywygenerowane za pomoc� formu�y tablicowej:=TABELA(,C7).

Rozdzia� 36. � Analiza co-je�li 623

Rysunek 36.5.Posta� wynikowatabeli opartej najednej komórcewej�ciowej

Jak ju� powiedziano w rozdziale 16., formu�a tablicowa jest to pojedyncza formu�a, zwracaj�cawynik w wielu komórkach. Tabela wykorzystuje formu�y, a wi�c jest obiektem dynamicznym. Ozna-cza to, �e za ka�dym razem, gdy zmienia si� odwo�ania komórek znajduj�cych si� w pierwszymwierszu, a tak�e wtedy, gdy wpisze si� inne warto�ci stóp procentowych w pierwszej kolumnietabeli, zostanie ona zaktualizowana.

Tabela oparta na jednej komórce wej�ciowej mo�e mie� uk�ad pionowy (tak jak w naszymprzyk�adzie) albo poziomy. Je�eli warto�ci komórki wej�ciowej wstawi si� w wierszu, w okniedialogowym Tabela danych nale�y wpisa� odwo�anie do nich w polu Wierszowa komórkawej�ciowa.

Tworzenie tabeli opartej na dwóch komórkach wej�ciowychJak sama nazwa wskazuje, tabela oparta na dwóch komórkach wej�ciowych pozwala na wstawie-nie dwóch komórek wej�ciowych. Rysunek 36.6 przedstawia przyk�ad takiej tabeli. Jest ona bardzopodobna do tabeli opartej na jednej komórce wej�ciowej, jednak ró�ni si� od niej tym, �e w tymsamym czasie mo�e prezentowa wyniki tylko jednej formu�y. Tabela danych dla jednej komórkiwej�ciowej mo�e zawiera w górnym wierszu dowoln� liczb� formu� lub odwo�a� do nich. W przy-padku tabeli dla dwóch komórek wej�ciowych wiersz ten jest zaj�ty przez warto�ci drugiej komórkiwej�ciowej. Komórka znajduj�ca si� w lewym górnym rogu tabeli zawiera odwo�anie do poje-dynczej formu�y wynikowej.

Rysunek 36.6.Schemat tabeli opartejna dwóch komórkachwej�ciowych

Pos�uguj�c si� arkuszem kredytu hipotecznego, mo�na zbudowa tabel� pokazuj�c� wyniki jakiej�formu�y, na przyk�ad miesi�cznej p�atno�ci, dla ró�nych kombinacji dwóch komórek wej�cio-wych (takich jak stopa procentowa i wysoko� przedp�aty wyra�ona w procentach). Aby poznawyniki dla innych formu�, trzeba utworzy wi�cej tabel danych — po jednej dla ka�dej formu�y.

Omawiany przyk�ad wykorzystuje arkusz pokazany na rysunku 36.7, prezentuj�cy tabel� danychopart� na dwóch komórkach wej�ciowych. Przyk�ad ten dotyczy pewnej firmy, która chce prze-prowadzi akcj� promocyjn� sprzedawanego przez siebie produktu w formie przesy�ek reklamo-wych. Arkusz ma za zadanie obliczy zysk netto, osi�gni�ty w wyniku tej promocji.

624 Cz��� V � Analiza danych

Rysunek 36.7.Arkusz obliczaj�cyzysk netto, osi�gni�tyw wyniku akcjipromocyjnej produktu

Na do��czonej do ksi��ki p�ycie CD znajdziesz plik z omawianym przyk�adem, nosz�cy nazw�akcja promocyjna.xlsx.

Model ten zawiera dwie komórki wej�ciowe: liczba wys�anych materia�ów promocyjnych i prze-widywana reakcja na promocj�. W obszarze Parametry wida nast�puj�ce pozycje:� Jednostkowy koszt wydruku — jest to koszt wydrukowania jednej ulotki reklamowej.

Zale�y on od liczby wydrukowanych ulotek: 0,20 z�, je�eli jest ich mniej ni� 200 000,0,15 z� w przedziale od 200 001 do 300 000 ulotek i wreszcie 0,10 z�, je�li wydrukowanoich ponad 300 000. Korzystamy tutaj z nast�puj�cej formu�y:=JE�ELI(B4<200000;0,2;JE�ELI(B4<300000;0,15;0,1))

� Jednostkowy koszt przesy�ki — jest to sta�a kwota i wynosi 0,28 z�.� Liczba zamówie — jest to stosunek odpowiedzi klientów do liczby wys�anych ulotek.

Oblicza go nast�puj�ca formu�a:=B4*B5

� Zysk z jednego zamówienia — jest to warto� sta�a. Firma obliczy�a, �e na jednymzamówieniu osi�ga zysk w wysoko�ci 18,50 z�.

� Zysk brutto — jest to prosta formu�a, której wynikiem jest iloczyn liczby zamówie� i zyskuosi�gni�tego z jednego zamówienia:=B10*B11

� Koszt ca�kowity — ta formu�a oblicza koszt ca�ej promocji, czyli sum� kosztów wydrukui jego przes�ania:=B4*(B8+B9)

� Zysk netto — jest to wynik ko�cowy, który uzyskamy, kiedy odejmiemy koszty od zyskubrutto.

Wstaw ró�ne warto�ci do komórek wej�ciowych, aby zobaczy, jak si� zmienia zysk netto. Wartozwróci uwag� na to, �e w wielu przypadkach osi�ga on warto� ujemn�, co oznacza, �e akcja pro-mocyjna przynosi straty.

Rysunek 36.8 przedstawia przygotowania do utworzenia tabeli danych dla dwóch komórek wej-�ciowych. Tabela ta oblicza zysk netto dla ró�nych kombinacji dwóch danych: liczby wys�anychulotek i procentowego udzia�u odpowiedzi na te ulotki. Tabela zajmuje na arkuszu obszar E4:M14.W komórce E4 umieszczono formu��, która zawiera odwo�anie do komórki Zysk netto:=B14

Aby utworzy tabel�, nale�y wykona nast�puj�ce kroki: 1. W zakresie F4:M4 wprowadzi� warto�ci reakcji na promocj�. 2. W zakresie E5:E14 wprowadzi� warto�ci liczby wys�anych materia�ów.

Rozdzia� 36. � Analiza co-je�li 625

Rysunek 36.8. Przygotowania do utworzenia tabeli danych dla dwóch komórek wej�ciowych

3. Zaznaczy� zakres E4:M14 i wybra� pozycj� Dane/Narz�dzia danych/Analiza symulacji/Tabela danych.

4. W oknie dialogowym Tabela danych okre�li� komórk� B5 jako wierszow� komórk�wej�ciow� (reakcja na promocj�), natomiast komórk� B4 jako kolumnow� komórk�wej�ciow� (liczba wys�anych materia�ów).

5. Klikn�� przycisk OK. Excel wype�ni tabel� danych.

Rysunek 36.9 przedstawia wynik. Jak wida, spora liczba kombinacji reakcji na promocj� i ilo�ciwys�anych materia�ów zamiast zysku spowodowa�a strat�.

Rysunek 36.9. Posta� wynikowa tabeli opartej na dwóch komórkach wej�ciowych

Podobnie jak tabela dla jednej komórki wej�ciowej, tabela oparta na dwóch komórkach ma cha-rakter dynamiczny. Mo�na wi�c zmieni formu�� z komórki E4 na inne, odwo�uj�ce si� do innychkomórek (na przyk�ad Zysk brutto). Mo�na te� wprowadzi ró�ne warto�ci dla reakcji na promocj�i liczby wys�anych materia�ów.

Mened�er scenariuszyTabele danych s� bardzo u�yteczne, lecz maj� kilka ogranicze�:� mo�na zmienia tylko jedn� lub dwie komórki wej�ciowe jednocze�nie;� tworzenie tabeli nie jest do ko�ca intuicyjne;� tabela danych dla dwóch komórek wej�ciowych pokazuje wyniki tylko jednej formu�y

naraz (cho oczywi�cie mo�na tworzy osobne tabele dla kolejnych formu�);� z regu�y interesuj�cych jest tylko kilka wybranych kombinacji komórek wej�ciowych,

a nie ca�a tabela, prezentuj�ca wszystkie mo�liwe kombinacje.

626 Cz��� V � Analiza danych

Mened�er scenariuszy dokonuje automatyzacji modeli co-je�li. Za jego pomoc� mo�na przecho-wywa ró�ne zestawy warto�ci wej�ciowych (nosz�cych w Mened�erze nazw� komórek zmie-nianych) dla dowolnej liczby zmiennych i ka�demu z nich nada nazw�. Je�eli wybierzesz jedenz tych zestawów, Excel wy�wietli arkusz zbudowany na podstawie danych w nim zawartych.Mo�na tak�e generowa raport zbiorczy, przedstawiaj�cy dane wynikowe powsta�e na skutek zasto-sowania ró�nych kombinacji. Raporty takie maj� posta konspektu lub tabeli przestawnej.

Przyk�adowo, prognozy sprzeda�y na dany rok mog� zale�e od kilku czynników. Zdefiniuj zatemtrzy scenariusze: przypadek najlepszy, przypadek najgorszy i przypadek najbardziej prawdopo-dobny. Pó�niej tylko nale�y wskaza wybrany scenariusz, a Excel wstawi w arkuszu odpowiedniewarto�ci wej�ciowe i przeliczy na nowo formu�y.

Definiowanie scenariuszyZaczniemy od prostego przyk�adu, opartego na modelu produkcji pokazanym na rysunku 36.10.

Rysunek 36.10.Mened�er scenariuszy— prosty model produkcji

Na do��czonej do ksi��ki p�ycie CD znajdzie si� plik z omawianym przyk�adem, nosz�cy nazw�model produkcji.xlsx.

Arkusz przedstawiony na rysunku zawiera dwie komórki wej�ciowe: godzinny koszt pracy(komórka B2) oraz jednostkowy koszt materia�ów (komórka B3). Firma produkuje trzy ró�netowary — do ich wytworzenia potrzeba ró�nej ilo�ci materia�ów, a proces produkcji w ka�dymprzypadku ma ró�n� d�ugo�.

Naszym zadaniem jest obliczenie za pomoc� formu� zysku osi�gni�tego ze sprzeda�y ka�dego z pro-duktów (wiersz 13.) oraz ca�kowitego zysku ze sprzeda�y wszystkich trzech produktów (komórkaB15). Kierownictwo firmy chce przewidzie wysoko� ca�kowitego zysku, ale nie wie, jakie b�d�koszty pracy i materia�ów. Dlatego stworzyli�my trzy scenariusze, które bior� pod uwag� nast�-puj�ce mo�liwo�ci: przypadek najlepszy, najgorszy i najbardziej prawdopodobny (tabela 36.1).

Tabela 36.1. Trzy scenariusze dla modelu produkcji

Scenariusz Godzinny koszt pracy Koszt materia�ów

Przypadek najlepszy 30 57

Przypadek najgorszy 38 62

Przypadek najbardziej prawdopodobny 34 59

Przypadek najlepszy zak�ada najni�szy godzinny koszt pracy oraz najni�szy koszt materia�ów.Przypadek najgorszy to sytuacja, w której zarówno koszt pracy, jak i koszt materia�ów jest wysoki.

Rozdzia� 36. � Analiza co-je�li 627

Trzeci scenariusz opisuje przypadek najbardziej prawdopodobny, czyli taki, w którym warto�ci obutych komórek s� umiarkowane. Kierownictwo musi by przygotowane na najgorsz� z mo�liwo�ci,co nie oznacza, �e nie jest zainteresowane przypadkiem najlepszym.

W celu wy�wietlenia okna Mened�er scenariuszy nale�y wybra pozycj� Dane/Narz�dzia danych/Analiza symulacji/Mened�er scenariuszy. Gdy pojawi si� ono po raz pierwszy, poinformuje, �enie ma �adnych zdefiniowanych scenariuszy. Nic dziwnego, pierwszy z nich utworzy si� dopieroza chwil�. W momencie, gdy nada si� nazwy swoim scenariuszom, pojawi� si� one w okniedialogowym Mened�er scenariuszy.

Dobrym zwyczajem jest nadawanie nazw komórkom zmienianym i tym wszystkim komórkomwynikowym, które chce si� obejrze�. Excel b�dzie u�ywa� tych nazw w oknach dialogowychi w generowanych raportach. Stosowanie nazw u�atwia orientacj� w scenariuszach i wp�ywana czytelno�� raportów.

Aby doda scenariusz, nale�y wybra przycisk Dodaj w oknie dialogowym Mened�er scenariuszy.Uka�e si� okno dialogowe, przedstawione na rysunku 36.11.

Rysunek 36.11.Okno dialogoweDodawanie scenariusza,umo�liwiaj�ce tworzenienowych scenariuszy

Okno to sk�ada si� z czterech cz��ci:� Nazwa scenariusza — scenariuszowi mo�na nada dowoln� nazw�, najlepiej tak�, która

b�dzie pe�ni�a funkcj� informacyjn�.� Komórki zmieniane — s� to komórki wej�ciowe dla scenariusza. Mo�na wpisa ich adresy

albo wskaza je w arkuszu. Je�li dla komórek zdefiniowano nazw�, nale�y j� wprowadzi.Dozwolone s� nieprzylegaj�ce do siebie komórki (w celu wybrania wielu komórek podczasich klikania nale�y trzyma wci�ni�ty klawisz Ctrl). Ró�ne scenariusze mog� korzystaz tego samego zestawu komórek zmienianych, cho oczywi�cie nie musz�. Maksymalnaliczba komórek zmienianych dla jednego scenariusza to 32.

� Komentarz — w tym polu Excel domy�lnie wy�wietla nazwisko osoby, która utworzy�ascenariusz. Komentarz mo�na zmieni, uzupe�ni lub usun�.

� Ochrona — dwie opcje ochrony b�d� funkcjonowa�y poprawnie dopiero wtedy, gdy ca�yarkusz b�dzie podlega ochronie, a w oknie dialogowym Chro� arkusz zaznaczysz opcj�Scenariusze. Ochrona scenariusza polega na tym, �e �adna nieuprawniona osoba nie mo�edokona w nim zmian. Zaznaczenie opcji Ukryj spowoduje, �e scenariusz nie b�dziewidoczny w oknie dialogowym Mened�er scenariuszy.

W tym przyk�adzie zdefiniujemy trzy scenariusze, wymienione w tabeli 36.1. Komórkami zmie-nianymi b�d� godzinny_koszt_pracy (B2) i koszt_materia�ów (B3).

Je�li wprowadzono wszystkie informacje w oknie dialogowym Dodawanie scenariusza, nale�y klik-n� przycisk OK. Pojawi si� okno dialogowe Warto�ci scenariusza, pokazane na rysunku 36.12.Widnieje w nim tyle pól, ile komórek zmienianych zdefiniowa�e� w poprzednim oknie dialogowym.

628 Cz��� V � Analiza danych

Korzystanie z listy rozwijanej ScenariuszeNarz�dzie Scenariusze to lista rozwijana, która zawiera wszystkie zdefiniowane scenariusze i umo�li-wia ich szybkie wy�wietlanie. Co dziwne, to przydatne narz�dzie nie wchodzi w sk�ad narz�dzia Wst��-ka. Je�li chce si� u�ywa� Mened�era scenariuszy, mo�na doda� narz�dzie Scenariusze do paskaSzybki dost�p. W tym celu nale�y wykona� nast�puj�ce czynno�ci:

1. Prawym przyciskiem myszy klikn�� pasek Szybki dost�p i w menu podr�cznym wybra�pozycj� Dostosuj pasek narz�dzi Szybki dost�p. Excel wy�wietli kart� Pasek narz�dzi Szybkidost�p okna dialogowego Opcje programu Excel.

2. Z listy rozwijanej Wybierz polecenia z wybra� pozycj� Polecenia, których nie ma naWst��ce.

3. Przewin�� w dó� list� i wybra� pozycj� Scenariusz.

4. Klikn�� przycisk Dodaj.

5. Klikn�� przycisk OK, aby zamkn�� okno dialogowe Opcje programu Excel.

Alternatywnie kontrolk� Scenariusze mo�na doda� do Wst��ki. Wi�cej informacji na temat dostosowy-wania paska narz�dzi Szybki dost�p mo�na znale� w rozdziale 23.

Rysunek 36.12.Wprowadzanie warto�ciw oknie dialogowymWarto�ci scenariusza

Nale�y wprowadzi warto�ci dla ka�dej komórki i kliknij przycisk OK, a nast�pnie powróci doMened�era scenariuszy, który do��czy� scenariusz do listy. Je�li chce si� utworzy wi�cej scena-riuszy, nale�y klikn� przycisk Dodaj i powtórzy wszystkie czynno�ci.

Wy�wietlanie scenariuszyPo zdefiniowaniu scenariuszy powró do okna dialogowego Mened�er scenariuszy. Mened�erpokazuje teraz list� wszystkich zdefiniowanych scenariuszy. Je�li zaznaczy si� jeden z nich i kliknieprzycisk Poka�, Excel wstawi odpowiednie warto�ci do komórek zmienianych i dokona w arkuszuprzelicze�, które b�d� s�u�y�y uzyskaniu wyników dla tego scenariusza. Rysunek 36.13 poka-zuje, jak wybiera si� scenariusz.

Rysunek 36.13.Wybór scenariusza,który ma by�wy�wietlony

Modyfikowanie scenariuszyGdy utworzy si� scenariusz, by mo�e trzeba b�dzie go zmieni. Przycisk Edytuj w oknie dialo-gowym Mened�er scenariuszy s�u�y do zmiany jednej lub kilku warto�ci komórek zmienianychscenariusza. Je�li chce si� zmodyfikowa jaki� scenariusz, nale�y go zaznaczy na li�cie rozwijanej

Rozdzia� 36. � Analiza co-je�li 629

i klikn� przycisk Edytuj, a nast�pnie OK, aby przej� do okna dialogowego Warto�ci scenariusza,w którym wprowadzisz zmiany. Warto zauwa�y, �e Excel automatycznie aktualizuje pole Komen-tarz, dodaj�c informacj� o tym, kiedy dokonano modyfikacji scenariusza.

Scalanie scenariuszyJe�eli pracuje si� w grupie, mo�e zaj� taka sytuacja, �e kilka osób utworzy ró�ne scenariusze.W jednej firmie inne zdanie na temat danych wej�ciowych mo�e mie dzia� marketingu, inne dzia�ksi�gowo�ci, a jeszcze inne — dyrektor naczelny.

Excel pozwala po��czy ró�ne scenariusze w jednym skoroszycie. Zanim jednak przyst�pi si� do��czenia scenariuszy, warto si� najpierw upewni, �e skoroszyt �ród�owy jest otwarty. Nast�pnietrzeba wykona nast�puj�ce czynno�ci:

1. Klikn�� przycisk Scalaj, znajduj�cy si� w oknie dialogowym Mened�er scenariuszy. 2. W oknie dialogowym Mened�er scenariuszy wybra� z listy rozwijanej Skoroszytskoroszyt maj�cy podlega� scalaniu.

3. Z listy rozwijanej Arkusz wybra� arkusz, w którym znajduj� si� odpowiedniescenariusze. W miar� przewijania zawarto�ci listy rozwijanej u do�u okna dialogowegomo�na zobaczy, ile scenariuszy zawiera dany arkusz.

4. Klikn�� przycisk OK. Nast�pi powrót do poprzedniego okna dialogowego, które terazwy�wietla nazwy scenariuszy do��czonych z innego skoroszytu.

Generowanie raportu scenariuszaJe�li utworzono wiele scenariuszy, to generuj�c raport podsumowuj�cy scenariusze, mo�na udo-kumentowa efekty pracy. Nale�y klikn� przycisk Podsumowanie w oknie dialogowym Mened�erscenariuszy. Pojawi si� okno dialogowe Podsumowanie scenariuszy.

Do wyboru s� dwa rodzaje raportów:� Podsumowanie scenariuszy — raport ma posta konspektu.� Raport tabeli przestawnej scenariuszy — raport ma posta tabeli przestawnej.

W rozdziale 26. zamieszczono wi�cej informacji na temat konspektów, natomiast w rozdziale34. na temat tabel przestawnych.

Podsumowanie scenariuszy wystarcza na potrzeby typowych scenariuszy. Je�li jednak ma si� du�oscenariuszy, zdefiniowanych przez wiele formu� wynikowych, u�yteczniejsza w formu�owaniuraportu b�dzie tabela przestawna.

W oknie dialogowym Podsumowanie scenariuszy nale�y okre�li komórki wynikowe (czyli te,które zawieraj� ��dane formu�y). W naszym przyk�adzie chcemy, aby w raporcie znalaz� si� zyskosi�gni�ty ze sprzeda�y ka�dego z produktów oraz zysk ca�kowity ze sprzeda�y wszystkich trzechproduktów, dlatego zaznaczymy obszar B13:D13 oraz B15 (zaznaczenie wielokrotne).

Mened�er scenariuszy ma jedn� istotn� wad� — scenariusz nie mo�e zawiera� wi�cej ni�32 komórki zmieniane. Gdyby spróbowano przekroczy� t� liczb�, na ekranie pojawi si�informacja o b��dzie.

Excel umieszcza tabel� podsumowuj�c� w nowym arkuszu. Rysunek 36.14 przedstawia raportutworzony w formie podsumowania scenariuszy. Tabela u�ywa nazw, które nada�e� komórkomzmienianym, a je�li dana komórka nie ma nazwy, w tabeli znajdzie si� jej adres.

630 Cz��� V � Analiza danych

Rysunek 36.14. Podsumowanie scenariuszy wygenerowane przez Mened�era scenariuszy