น ำเสนอโครงกำรโดย

ส ำนกพฒนำเทคโนโลยเพออตสำหกรรม

มหำวทยำลยเทคโนโลยพระจอมเกลำพระนครเหนอ

บทสรปผบรหำร

(Executive Summary)

โครงกำรสงเสรมกำรจดกำรควำมปลอดภยและแผนฉกเฉนในอตสำหกรรมอำหำร

ภำยใตโครงกำรพฒนำอตสำหกรรมอำหำร

ปงบประมำณ พ.ศ. 2557

โครงการสงเสรมการจดการความปลอดภยและแผนฉกเฉนในอตสาหกรรมอาหาร

ภายใตโครงการพฒนาอตสาหกรรมอาหาร ปงบประมาณ พ.ศ. 2557 บทสรปผบรหาร

สารบญ หนา

หลกการและเหตผล 1

วตถประสงค 1

กลมเปาหมาย 1

สวนท 1 โรงงานทมการใชงานระบบท าความเยนทใชแอมโมเนยเปนสารท าความเยน 2 ผลการด าเนนการตรวจประเมนความปลอดภย 2

ผลการด าเนนการจดฝกอบรมและสมมนา 5

สวนท 2 โรงงานผลตน ามนพช 6 การส ารวจเกบขอมลจากโรงงานผลตน ามนพช 6

ผลการส ารวจขอมลโรงงาน 8

การจดท ารางแนวทางฯ 8

การประชมรบฟงความคดเหนเกยวกบรางคมอการจดท ารายงานการบรหารจดการความเสยง 10

ส าหรบโรงงานทมการใชสารอนตราย

โครงการสงเสรมการจดการความปลอดภยและแผนฉกเฉนในอตสาหกรรมอาหาร บทสรปผบรหาร

ภายใตโครงการพฒนาอตสาหกรรมอาหาร ปงบประมาณ พ.ศ. 2557

มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ

1

บทสรปผบรหาร หลกการและเหตผล

ปจจบนในการผลตอาหารนนผบรโภคใหความส าคญตอคณภาพของอาหารทจะรบประทานเพอใหมสขภาพทแขงแรง โดยค านงถงคณคาทางโภชนาการ ความสะอาดและปลอดภยตงแตอาหารสด อาหารปรงส าเรจพรอมบรโภคไปจนถงอาหารแปรรปจากโรงงานอตสาหกรรม อยางไรกตาม แมวาจะมเทคโนโลยทกาวหนาเพยงใดกยงมรายงานการเพมขนของภาวะวกฤตดานความปลอดภยของอาหาร และอบตเหตโรงงานผลตเกดขนอยางตอเนองทวโลก จนท าใหเกดความเสยหายแกผผลต และการเสยชวตของบคลากร ดวยเหตนทางภาครฐจงควรใหการสนบสนนในการยกระดบมาตรการดานความปลอดภยภายในโรงงานทผลตอาหาร และการจดท าแผนฉกเฉน เพอใหโรงงานมความรความเขาใจ และสามารถทจะปองกนการเกดอบตเหตทเกดขนภายในโรงงานของตนเองไดอยางยงยน

กรมโรงงานอตสาหกรรมซงเปนหนวยงานก ากบ ดแลธรกจอตสาหกรรม รวมถงวตถอนตราย ดานการผลต สงแวดลอมและความปลอดภยใหเปนไปตามกฎหมายเพอใหโรงงานในภาคอตสาหกรรมอยรวมกบชมชนไดอยางปลอดภย จงจดท าโครงการสงเสรมการจดการความปลอดภยและแผนฉกเฉนในอตสาหกรรมอาหารขน โดยมวตถประสงคเพอทจะสงเสรมใหเกดความปลอดภยและจดท าแผนฉกเฉนของโรงงานทผลตอาหาร

วตถประสงค 1. สงเสรม ผลกดนใหผประกอบกจการโรงงานอาหาร มการพฒนากาวสมาตรฐานความปลอดภย

รองรบการแขงขน และมความปลอดภยในการประกอบการ 2. สงเสรมสนบสนนผประกอบกจการโรงงานอาหารมแนวทางการด าเนนการดานความปลอดภย และ

แผนฉกเฉนอยางครบถวนและมประสทธภาพ 3. พฒนาบคลากรภาคอตสาหกรรมอาหารใหเกดความรความเขาใจดานความปลอดภย

4. พฒนาเจาหนาทภาครฐทมสวนเกยวของใหเกดความรความเขาใจดานความปลอดภย

กลมเปาหมาย 1. โรงงานอตสาหกรรมอาหารทมการใชงานระบบท าความเยนทใชแอมโมเนยเปนสารท าความเยนไดรบ

การยกระดบมาตรฐานดานความปลอดภยไมนอยกวา 35 โรงงาน 2. โรงงานอตสาหกรรมอาหารประเภทผลตน ามนพชไดรบค าแนะน าเกยวกบการบรหารความเสยง

(Process Safety Management) ไมนอยกวา 2 โรงงาน 3. บคลากรในอตสาหกรรมอาหารไดรบการพฒนาองคความร ดานความปลอดภย ไมนอยกวา 400 คน-วน 4. เจาหนาทภาครฐท มสวนเกยวของในดานความปลอดภยของโรงงาน ไดรบการพฒนาไมนอยกวา

250 คน-วน

โครงการสงเสรมการจดการความปลอดภยและแผนฉกเฉนในอตสาหกรรมอาหาร บทสรปผบรหาร

ภายใตโครงการพฒนาอตสาหกรรมอาหาร ปงบประมาณ พ.ศ. 2557

มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ

2

สวนท 1 โรงงานทมการใชงานระบบท าความเยนทใชแอมโมเนยเปนสารท าความเยน ผลการด าเนนการตรวจประเมนความปลอดภย ทปรกษาไดด าเนนการเขาโรงงานทใชงานระบบท าความเยนทใชแอมโมเนยเปนสารท าความเยนเพอตรวจประเมนความปลอดภย (Safety Audit) ทง 38 แหง ซงแบงเปนโรงงานผลตน าแขงหลอด จ านวน 6 แหง ผลตน าแขงซอง จ านวน 5 แหง โรงงานหองเยนประเภทแชแข ง จ านวน 10 แหง โรงงานหองเยนประเภทฝากแช จ านวน 8 แหง และโรงงานหองเยนประเภทแปรรป จ านวน 9 แหง โดยแบบตรวจประเมนความปลอดภยอางองจากกฎกระทรวงและหนงสอคมอผควบคมดแลการท างานประจ าระบบท าความเยนทใชแอมโมเนยเปนสารท าความเยน ของกรมโรงงานอตสาหกรรม ซงประกอบดวย 4 หวขอ ไดแก 1) การตรวจประเมนความปลอดภยของระบบท าความเยนตามกฎกระทรวง 2) การตรวจประเมนความปลอดภยทวไป 3) ผลการตรวจวดความเขมขนของแอมโมเนย และ 4) ปญหาเพมเตมอน ๆ ทตรวจพบ/ขอแนะน าเพมเตม จากผลการตรวจประเมนความปลอดภยดงตารางขางตน สามารถสรปรายการทโรงงานยงมความบกพรองของแตละหวขอ โดยแบงเปน 2 สวน ไดแก 1) เปนความบกพรองเลกนอยคอโรงงานมอยแลวแตยงไมเรยบรอย หรอไมครบถวน และ 2) เปนความบกพรองทโรงงานยงไมมสงนนเลย ซงในการน าเสนอนนจะเปนการแสดงถงสดสวนของรายการทตรวจพบความบกพรองวามความมากนอยในสดสวนอยางไร โดยมรายละเอยดดงตอไปน

1) ความปลอดภยในระบบท าความเยน

รปท 1-1 สดสวนของรายการทโรงงานมไมครบถวนในระบบท าความเยน

19%

18%

14%14%

18%

17% พนมน าหรอน ามน ท าใหลน

ทางเดนมสงกดขวางหรอมความกวางนอยกวา 90 ซม. ในบางชวง

ไมสามารถเขาถงอปกรณวาลวตาง ๆ ไดอยางสะดวก

มการตดปายเตอนอนตรายไมครบถวน

ฉนวนหมทอบางจดชมน า

ทลางตาฉกเฉนและฝกบวลางตวฉกเฉนไมสมบรณ

โครงการสงเสรมการจดการความปลอดภยและแผนฉกเฉนในอตสาหกรรมอาหาร บทสรปผบรหาร

ภายใตโครงการพฒนาอตสาหกรรมอาหาร ปงบประมาณ พ.ศ. 2557

มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ

3

รปท 1-2 สดสวนของรายการทโรงงานไมมในระบบท าความเยน

จากรปท 1 และ 2 จะเหนไดวา เรองทโรงงานควรปรบปรงแกไขใหเรยบรอยครบถวนอนดบแรก ไดแก พนของโรงงานมคราบน าหรอคราบน า มนในบางจดซงท าใหลนจนอาจกอใหเกดอบตเหตในการปฏบตงานได รองลงมา ไดแก การจดใหทางเดนมความเปนระเรยบไมวางสงกดขวางบรเวณทางเดน และเปลยนฉนวนหมทอในจดชมน า เพอลดความเสยงในการททอจะผเปนสนมซงอาจจะท าใหแอมโมเนยรวไหลได รวมทงการปรบปรงทลางตาและฝกบวฉกเฉนใหถกตองเปนไปตามมาตรฐาน

ส าหรบในสวนของรายการทตรวจไมพบในโรงงานมากทสด ไดแก เรองทโรงงานสวนใหญไมมการตดตงอปกรณตรวจไอระเหยของแอมโมเนย เมอพจารณาเปนจ านวนโรงงานพบวามทงสน 31 แหง ทยงไมมการตดตงอปกรณตรวจไอระเหยของแอมโมเนย ซงเปนปญหาใหญทตองรบแกไขตดตง เนองจากถอวาเปนการผดกฎกระทรวง รองลงมา ไดแก การไมมแผนฉกเฉนในกรณแอมโมเนยรวไหล ไมมการแสดงทศทางการไหลของแอมโมเนยบรเวณทอตาง ๆ ในหองเครอง ไมมทลางตาและฝกบวฉกเฉน และไมมปายเตอนอนตรายหรอแสดงเขตอนตรายในบรเวณหองเครอง

2) ความปลอดภยของระบบไฟฟา จากการส ารวจความปลอดภยของระบบไฟฟา พบวาโรงงานสวนใหญมความเรยบรอยดไมมปญหาเกยวกบระบบไฟฟาในหองควบคม ส าหรบในกรณทตรวจรายการทโรงงานไมมในระบบไฟฟา อนดบแรก ไดแก เรองการไมมระบบไฟส ารองฉกเฉน หรอมแตใชการไมได ซงถาพจารณาจ านวนโรงงานทไมมไฟส ารองฉกเฉนมทงสน 5 โรงงาน ซงถอวานอยมาก ในขณะทเรองอน ๆ พบเพยงเลกนอย จงสามารถสรปไดวาภาพรวมของความปลอดภยในระบบไฟฟาสวนใหญอยในเกณฑด

12%

18%

36%

13%

21%ไมมการตดปายเตอนอนตราย

ไมมการท าเครองหมายแสดงทศทางการไหลของแอมโมเนยในระบบ

ไมมการตดตงอปกรณตรวจไอระเหยของแอมโมเนย

ไมมทลางตาฉกเฉน และฝกบวลางตวฉกเฉน

ไมมการจดท าแผนฉกเฉนและการฝกซอม

โครงการสงเสรมการจดการความปลอดภยและแผนฉกเฉนในอตสาหกรรมอาหาร บทสรปผบรหาร

ภายใตโครงการพฒนาอตสาหกรรมอาหาร ปงบประมาณ พ.ศ. 2557

มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ

4

รปท 1-3 สดสวนของรายการทโรงงานไมมในระบบไฟฟา

3) ระบบปองกนและระงบอคคภย จากการส ารวจระบบปองกนและระงบอคคภยนน ปญหาหลกทพบไดแก โรงงานทมระบบท าความเยนทใชแอมโมเนยเปนสารท าความเยนสวนมากไมมการตดตงระบบดบเพลงและไมมการเตรยมน าส าหรบดบเพลง รวมทงบางแหงไมมอปกรณตรวจจบและแจงเหตเพลงไหม ซงทตรวจพบปญหาเหลานสวนใหญเปนโรงงานผลตน าแขง โดยสาเหตหลกคอผประกอบกจการโรงงานเหลาน เขาใจวาไมมโอกาสทจะเกดเพลงไหม จงไมมระบบปองกนและระงบอคคภยรองรบไว

รปท 1-4 สดสวนของรายการทโรงงานไมมในระบบปองกนและระงบอคคภย

11%

11%

11%

11%56%

สายไฟมสภาพไมเรยบรอย

สภาพหองไมสะอาดและไมเปนระเบยบ

หองปฏบตงานคบแคบ

ตและแผงสวตชตดตงใกลสารไวไฟหรอสารทอาจท าใหเกดการระเบด

ไมมไฟส ารองฉกเฉน

15%

30%36%

3%

7%

6% 3%ไมมอปกรณตรวจจบและแจงเหตเพลงไหม

ไมน าส าหรบดบเพลง

ไมมแบบแปลนการตดตงระบบดบเพลง

ไมมแผนปองกนและระงบอคคภยในโรงงาน

ไมมถงดบเพลงทวบรเวณ

ถงดบเพลงแตละเครองมระยะหางมากกวา 20 ม.

ถงสกกรอนมสนม

โครงการสงเสรมการจดการความปลอดภยและแผนฉกเฉนในอตสาหกรรมอาหาร บทสรปผบรหาร

ภายใตโครงการพฒนาอตสาหกรรมอาหาร ปงบประมาณ พ.ศ. 2557

มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ

5

นอกจากการตรวจประเมนความปลอดภยในโรงงานทมระบบท าความเยนทใชแอมโมเนยเปนสารท าความเยนนน ทปรกษาไดด าเนนการตรวจวดความเขมขนของแอมโมเนยบรเวณพนทปฏบตงานตามจดตาง ๆ โดยใชเครองตรวจวดความเขมขนแอมโมเนยแบบพกพา ซงจดตรวจวดไดแก 1) บรเวณพนททวไปในหองเครอง 2) จดตอของวาลวตาง ๆ ของคอมเพรสเซอร แอคควมเลเตอร และ อนเตอรคลเลอร ทอยภายในหองเครอง 3) บรเวณถงเกบแอมโมเนยทง Receiver Tank และบรเวณทเกบถงส ารอง (ถาม) และ 4) บรเวณคอนเดนเซอร คลลงทาวเวอร และ

ปากทอหรอถงน าทใชระบายไอแอมโมเนย จากผลการตรวจวดความเขมขนแอมโมเนยพบวา โรงงานสวนใหญไมมการรวไหลหรอรวซมของแอมโมเนย ส าหรบโรงงานทมการรวไหลจะมความเขมขนอยในระดบ 3-6 ppm โดยจะรวซมมากจากขอตอตางๆ ของวาลว

หลงจากการส ารวจ ทปรกษาไดรวบรวมขอมลทงหมดมาด าเนนการจดท าเปนรางคมอความปลอดภยอตสาหกรรมอาหารส าหรบโรงงานทมการใชระบบท าความเยนทใชแอมโมเนยเปนสารท าความเยน โดยแบงหวขอ

ออกเปน 5 สวน ไดแก 1) ลกษณะของหองเครองและพนทปฏบตงานทมความปลอดภย 2) ลกษณะของระบบท าความเยนทมความปลอดภย 3) เทคนคในการควบคมและดแลระบบท าความเยน 4) ปญหาของระบบท าความเยนและวธการแกไข และ 5) ตวอยางพฤตกรรมทมความเสยงตอการเกดอนตราย พรอมทงจดท ารางคมอความปลอดภยอตสาหกรรมอาหารส าหรบโรงงานทมการใชระบบท าความเยนทใชแอมโมเนยเปนสาร ท าความเยนแลว ซงแบงเปน 3 สวน ไดแก 1) แผนการเตรยมกอนเกดเหต 2) แผนขณะเกดเหต และ 3) แผนหลงเกดเหต

ผลการด าเนนการจดฝกอบรมและสมมนา ทปรกษาไดด าเนนกจกรรมการจดฝกอบรมและสมมนา โดยแบงออกเปน 3 กจกรรม ประกอบดวย 1) การอบรมเกยวกบหลกสตรความปลอดภยแกบคลากรของโรงงานทเขารวมโครงการ

ปรกษาไดด าเนนการจดฝกอบรมในหลกสตรผควบคมดแลการท างานประจ าระบบท าความเยน เปนระยะเวลา 3 วน ตงแตวนท 18-20 กรกฎาคม 2557 ณ หองดอกบว โรงแรมทวนโลตส จ.นครศรธรรมราช ซงมผสนใจเขารวมอบรมจ านวน 59 คน

2) การอบรมหรอสมมนาเพอพฒนาบคลากรดานความปลอดภย ในการจดฝกอบรมหรอสมมนาเพอพฒนาบคลากรดานความปลอดภยในอตสาหกรรมหรอจด

งานสมมนาดานความปลอดภย โดยตองมผเขารวมไมนอยกวา 400 คน-วนนน ทปรกษาไดมการจดฝกอบรมหรอสมมนาทงสน 6 รายการ มผเขารวมทงสน 405 คน-วน

3) การอบรมเพอพฒนาเจาหนาทของกรมโรงงานอตสาหกรรม ทปรกษาไดด าเนนการจดการฝกอบรมหรอสนบสนนการอบรมเพอพฒนาเจาหนาทของกรม

โรงงานอตสาหกรรม ในหลกสตรการฝกอบรมไดเปนไปตามทกรมโรงงานอตสาหกรรมเหนชอบ แบงเปนการจดงานทงสน 8 ครง จ านวนทงสน 277 คน-วน

โครงการสงเสรมการจดการความปลอดภยและแผนฉกเฉนในอตสาหกรรมอาหาร บทสรปผบรหาร

ภายใตโครงการพฒนาอตสาหกรรมอาหาร ปงบประมาณ พ.ศ. 2557

มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ

6

สวนท 2 โรงงานผลตน ามนพช เพอใหการด าเนนงานบรรลตามวตถประสงคของโครงการในสวนท 2 ส าหรบโรงงานผลตน า มนพชนน

ทปรกษาไดแบงการด าเนนงานออกเปน 3 สวน ดงรปท 2-1 โดยมรายละเอยดของแตละสวนดงแสดงในรปท 3 ตอไปน

1. คดเลอกโรงงานผลตน า มนพชท มการความพรอมในการเขา รวมโครงการดวยความสมครใจจ านวน 2 โรงงาน โดยเปนโรงงานทมใชวตถอนตรายเขาขายโรงงานทตองมการจดท ารายงานวเคราะหความเสยง โดยทปรกษาท าการจดคณะผเชยวชาญในการจดท ารายงานเพอเขาส ารวจขอมลโรงงานเพอวเคราะหชองวาง (gap) ในการในการจดท ารายงาน โดยเปรยบเทยบรายงานทโรงงานท าในปจจบนและรายงานตามแนวทางขอเสนอ

2. จดท ารางรายงาน โดยใชขอมลจากโรงงานทเขาส ารวจ 3. จดประชมคณะผ เชยวชาญดานการบรหารความปลอดภยและวเคราะหความเสยงเพอให

ขอคดเหนตอรางแนวทาง เพอจดท าแนวทางฉบบสมบรณ

รปท 2-1 แนวทางการด าเนนงาน

การส ารวจเกบขอมลจากโรงงานผลตน ามนพช จากการคดเลอกโรงงานผลตน ามนพชจ านวน 2 โรงตามแนวทางและวธการด าเนนงาน เพอใชในการ

จดท าคมอการจดท ารายงานการบรหารจดการความเสยงส าหรบโรงงานทมการใชสารอนตราย ดงน 1. บรษท ธนากรผลตภณฑน ามนพช จ ากด ผลตน ามนถวเหลอง (กระบวนการผลตของโรงงานม

การสกดน ามนจากเมลดถวเหลองและท าใหบรสทธไดเปนน ามนถวเหลองบรสทธพรอมบรโภค) 2. บรษท กสสรย จ า กด (กสสรย) ผลตน ามนร าขาวดบ (กระบวนการผลตของโรงงานมการสกด

น ามนจากร าขาวดวยเฮกเซนไดผลตภณฑคอน ามนร าขาวดบ) ในการส ารวจเกบขอมลดานความปลอดภยจากโรงงานผลตน า มนพช มงเนนการรวบรวมขอมลดาน

การจดการความเสยง ความปลอดภย มาตรการ และการด าเนนในปจจบ นของโรงงาน โดยน าแนวทางการจดท า Safety Report ของ Control of Major Accident Hazards Regulations (COMAH) ของประเทศ

แนวทาง วตถประสงคส ารวจเกบขอมลจาก

โรงงานผลตน ามนพช 2 โรง

จดท ารางคมอการจดท ารายงานการบรหารจดการความเสยง

ส าหรบโรงงานทมสารอนตราย

จดประชมรบฟ งความคดเหนเกยวกบรางคมอ

ขอมลอนตรายและการบรหารความปลอดภยในโรงงานผลตน ามนพช

รางคมอการจดท ารายงานการบรหารจดการความเสยงส าหรบโรงงานทมสารอนตราย

คมอการจดท ารายงานการบรหารจดการความเสยงส าหรบโรงงานทมสารอนตราย

บบสมบร

โครงการสงเสรมการจดการความปลอดภยและแผนฉกเฉนในอตสาหกรรมอาหาร บทสรปผบรหาร

ภายใตโครงการพฒนาอตสาหกรรมอาหาร ปงบประมาณ พ.ศ. 2557

มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ

7

อ งกฤษ Process Safety Management (PSM) และ Risk Management Plan (RMP) ของประเทศสหรฐอเมรกา และรายงานการวเคราะหความเสยงจากอนตรายทอาจเกดจากการประกอบกจการโรงงานของประเทศไทยมาปรบใชเปนหวขอในการส ารวจขอมล ทงจากเอกสาร สถานทจรง และการสมภาษณ เพอสรปผลและใชเปนขอมลเบองตนในการจดท ารางคมอการจดท ารายงานการบรหารจดการความเสยงส าหรบโรงงานทมการใชสารอนตราย โดยมหวขอในการส ารวจดงแสดงในรปท 2-2 และมองคประกอบในการจดท ารายงานทจะท าการส ารวจขอมลจ านวน 19 องคประกอบดงแสดงในรปท 2-3 ดงน

รปท 2-2 โครงสรางการจดท ารายงานวเคราะหความเสยง

รปท 2-3 องคประกอบ(Element) ของรายงานการจดท ารายงานวเคราะหความเสยง

ทบทวนการท างานของระบบเพอปรบปรงใหด

ขน

วดประสทธผลของระบบในดานตางๆ

วางแผน และมาตรการตางๆ ใหสอดคลองกบ

นโยบาย

ก าหนดหนวยงานทรบผดชอบ และสรางความร ความเขาใจ

มนโยบายชดเจนทจะปองกนอบตภย

นโยบายปองกนอบตภย (Major Accident Prevention Policy)

การจดองคกร (Organizing)

การวางแผนและน าไปป บต (Planning and Implementing)

การตรวจสอบประสท ภาพ (Measuring Performance)

การทบทวนและตรวจประเมน(Reviewing Performance

and Auditing)

2. นโยบายความปลอดภย อาชวอนามย และสงแวดลอม (Safety Occupational Health and Environment Policy)

1. ขอมลทวไป (General Information)3. สภาพแวดลอมรอบโรงงาน (Environment Surround Plant)5. การมสวนรวมของผปฏบตงาน (Employee Participation)6. ขอมลดานความปลอดภยของกระบวนการผลต (Process Safety Information)19. การเป ดเผยขอมลขาวสาร (Trade Secret)

7. การวเคราะหอนตรายของกระบวนการผลต (Process Hazard Analysis)8. ขนตอนการปฏบตงาน (Operating Procedure)9. การฝกอบรม (Training)10. การดแลผรบเหมา (Contractors Management)11. การทบทวนความปลอดภยกอนเรมกระบวนการผลต (Pre-startup Safety Review)12. ความมนคงแขงแรงของอปกรณ (Mechanical Integrity)13. ระบบขออนญาตท างาน (Work Permit System)14. การจดการการเปลยนแปลง (Management of Change)16. การวางแผนและเตรยมการตอบโตตอภาวะฉกเฉน (Emergency Planning and Response)

4. ประวตการเกดอบตเหตหรออบตภย 5 ป ยอนหลง (Five Years Accident History)

15. การสอบสวนอบตการณทเกยวของกบกระบวนการผลต (Incident Investigation)17. การตรวจประเมนการปฏบตตามขอก าหนด (Compliance Audit)18. การเป ดเผยขอมลขาวสาร (Review and Audit)

การจดการ เครองมอ

หวขอ ผลการประเมน

ดานขอมล1. ขอมลทวไป2. นโยบายความปลอดภยและสงแวดลอมทสอดคลองกบความเสยงทมอย3. สภาพแวดลอมรอบโรงงาน4. ประวตการเกดอบตภย 5 ป ยอนหลงดานการบรหารจดการความปลอดภย5. การมสวนรวมของผปฏบตงาน6. ขอมลดานความปลอดภยของกระบวนการ 7. การวเคราะหอนตรายของกระบวนการ8. ขนตอนการปฏบตงาน9. การฝกอบรม10. การดแลผรบเหมา

หวขอ ผลการประเมน

11. การทบทวนความปลอดภยกอนเรมกระบวนการ12. ความมนคงของอปกรณ13. การขออนญาตท างานทมความรอนและ หรอประกายไฟ14. การจดการการเปลยนแปลง15. การสอบสวนอบตการณ16. การวางแผนและเตรยมการรบเหตฉกเฉน 17. การตรวจประเมนการปฏบตตามขอก าหนด18. การทบทวนและตรวจประเมน19. ความลบทางการคา

โครงการสงเสรมการจดการความปลอดภยและแผนฉกเฉนในอตสาหกรรมอาหาร บทสรปผบรหาร

ภายใตโครงการพฒนาอตสาหกรรมอาหาร ปงบประมาณ พ.ศ. 2557

มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ

8

ผลการส ารวจขอมลโรงงาน ผลการส ารวจขอมลโรงงานผลตน ามนพชทง 2 โรงงาน โดยการวเคราะหขอมลและรายงานการ

วเคราะหความเสยงทโรงงานจดท าในปจจบนและประเมนการด าเนนงานดานการบรหารจดการความปลอดภยพบวา โรงงานทง 2 โรงงานมขอมลและมการด าเนนงานในระดบทดพอสมควร ดงแสดงในรปท 2-4 แตอยางไรกตาม ยงคงมประเดนและชองวาง (gap) ในการปรบปรง โดยคณะผเชยวชาญไดท าการวเคราะหชองวางและใหค าแนะน าในรายละเอยดผลการส ารวจโรงงานเพอเปนขอมลในการจดท ารางแนวทางตอไป

รปท 2-4 สรปผลการส ารวจขอมลโรงงานผลตน ามนพช 2 โรงงาน

การจดท ารางแนวทางฯ จากขอมลการส ารวจโรงงานและขอคดเหนทไดจากผบรหารและเจาหนาท ดานความปลอดภยโรงงาน

ทปรกษาไดจดท ารางแนวทา งการจดท ารา ยงานวเครา ะหความเสยงตามองคประกอบรายงาน 19 องคประกอบ โดยในแตละองคประกอบจะมรายละเอยดทไดจดท าเพอใหเกดความเขาใจและมตวอยางเพออ านวยความสะดวกในการจดท ารายงานดงน

หวขอในการส ารวจ โรงงาน A โรงงาน B

ดานขอมล1. ขอมลทวไป (General information) Avail Complete2. นโยบายความปลอดภยและสงแวดลอมทสอดคลองกบความเสยงทมอย Avail

3. สภาพแวดลอมรอบโรงงาน (Environment Surround Plant) Avail Avail4. ประวตการเกดอบตภย 5 ป ยอนหลง Avail Availดานการบรหารจดการความปลอดภย5. การมสวนรวมของผปฏบตงาน (Employee Participation) Avail Avail6. ขอมลดานความปลอดภยของกระบวนการ (Process Safety Information) Avail Avail7. การวเคราะหอนตรายของกระบวนการ (Process Hazard Analysis) Avail Avail8. ขนตอนการปฏบตงาน (Operating Procedures) Avail Avail9. การฝกอบรม (Training) Avail Avail10. การดแลผรบเหมา (Contractors) Avail Avail11. การทบทวนความปลอดภยกอนเรมกระบวนการ (Pre-startup Safety Review) Avail Avail12. ความพรอมใชของอปกรณ (Mechanical Integrity) Avail Avail13. การขออนญาตท างานทมความรอนและ หรอประกายไฟ (Hot Work Permit) Avail Avail14. การจดการการเปลยนแปลง (Management of Change)

15. การสอบสวนอบตการณ (Incident Investigation) Avail Avail16. การวางแผนและเตรยมการรบเหตฉกเฉน (Emergency Planning and Response) Avail Avail17. การตรวจประเมนการปฏบตตามขอก าหนด (Compliance Audits) Avail Avail18. การทบทวนและตรวจประเมน (Review and Audit) Avail

19. ความลบทางการคา (Trade Secrets)

หมายเหต ไมมขอมลComplete มขอมลครบถวนตามรายงานวเคราะหความเสยงและรายงานตามแนวทางขอเสนอAvail มขอมลแตควรปรบปรงเพมเตมในบางสวน

โครงการสงเสรมการจดการความปลอดภยและแผนฉกเฉนในอตสาหกรรมอาหาร บทสรปผบรหาร

ภายใตโครงการพฒนาอตสาหกรรมอาหาร ปงบประมาณ พ.ศ. 2557

มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ

9

1) วตถประสงค เพอแสดงความจ าเปน ประโยชนทจะไดรบ และความคาดหวงจากการด าเนนการเพอความปลอดภยตามขอก าหนด

2) สงท ตองด าเนนการ เพอแสดงขนตอน วธการ แนวทางการจดท าหรอด าเนนการเพอใหบรรลวตถประสงค และเกดระบบบรหารจดการความปลอดภยในเรองนนๆ

3) ขอมลทตองแสดงในรายงานการบรหารจดการความเสยง เพอแสดงหวขอ ขอบขายของเอกสาร ขอมล และเนอหาทโรงงานตองจดเตรยม จดหา และรวบรวมเปนรปเลมเพอเสนอตอกรมโรงงานอตสาหกรรมและหนวยงานทเกยวของเพอใชในการพจารณาตอใบอนญาตหรอขยายกจการ

4) ค าอธบาย เพอแสดงรายละเอยดของการด าเนนงานและอธบายเพมเตมเพอสรางความเขาใจตอผอานคมอถงการด าเนนงานใหบรรลวตถประสงค

5) ตวอยาง เพอแสดงตวอยางทเกยวของเพอใหเกดความเขาใจในเนอหาและค าอธบาย ดงแสดงในรปท 2-5

หวขอของรางคมอ (Elements of Draft Guidelines) ดานขอมล (Plant Information) 1. ขอมลทวไป (General information) 2. นโยบายความปลอดภยและสงแวดลอมทสอดคลองกบความเสยงทมอย

(Safety Occupational Health and Environment Policy) 3. สภาพแวดลอมรอบโรงงาน (Environment Surround Plant) 4. ประวตการเกดอบตภย 5 ป ยอนหลง (Five Years Accident History)

ดานการบรหารจดการความปลอดภย (Safety Management) 5. การมสวนรวมของผปฏบตงาน (Employee Participation) 6. ขอมลดานความปลอดภยของกระบวนการผลต (Process Safety Information) 7. การวเคราะหอนตรายของกระบวนการผลต (Process Hazard Analysis) 8. ขนตอนการปฏบตงาน (Operating Procedures) 9. การฝกอบรม (Training) 10. การดแลผรบเหมา (Contractors Management) 11. การทบทวนความปลอดภยกอนเรมกระบวนการผลต (Pre-startup Safety Review) 12. ความมนคงของอปกรณ (Mechanical Integrity) 13. ระบบการขออนญาตท างาน (Work Permit System) 14. การจดการการเปลยนแปลง (Management of Change) 15. การสอบสวนอบตการณทเกยวของกบกระบวนการผลต (Incident Investigation) 16. การวางแผนและตอบโตตอภาวะฉกเฉน (Emergency Planning and Response) 17. การตรวจประเมนการปฏบตตามขอก าหนด (Compliance Audits) 18. การทบทวนและตรวจประเมน (Review and Audit) 19. การเป ดเผยขอมลขาวสาร (Trade Secrets)

โครงการสงเสรมการจดการความปลอดภยและแผนฉกเฉนในอตสาหกรรมอาหาร บทสรปผบรหาร

ภายใตโครงการพฒนาอตสาหกรรมอาหาร ปงบประมาณ พ.ศ. 2557

มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ

10

รปท 2-5 ตวอยางเอกสารทใชในการจดท ารายงาน

การประชมรบฟ งความคดเหนเกยวกบรางคมอการจดท ารายงานการบรหารจดการความเสยงส าหรบโรงงานทมการใชสารอนตราย

จากการจดท ารางคมอการจดท ารายงานการบรหารจดการความเสยงส าหรบโรงงานทมการใชสารอนตราย ทปรกษา ไดเชญเจาหนาทจากส านกเทคโนโลยความปลอดภย กรมโรงงานอตสาหกรรมและผประกอบการโรงงานทมการใชสารเคมอนตรายมารวมประชมและแสดงความคดเหนตอรางคมอฯ โดย จดขนในวนท 27 สงหาคม พ.ศ. 2557 ณ หอง Garden View ชน 1 โรงแรมระยองซต อ าเภอเมอง จงหวดระยอง มผ เขารวมประชมรวมทงสน 38 คน โดยการประชมครงนไดรบขอคดเหนในประเดนตางๆ เพอน าไปใชในการปรบปรงรางคมอฯ เปนอยางมาก ดงน

หวขอ ขอคดเหน

จดประสงคของหนงสอคมอ เหนวาคมอนเปนประโยชนตออตสาหกรรม

จดประสงคควรชดเจน เพอใหเขาใจและสามารถปฏบตตามไดถกตอง โรงงานทเขาขาย ควรมเกณฑการแบงโรงงานทเขาขายทชดเจน 1) ขอมลทวไป ชอผจดการโรงงาน ควรหมายถงผรบใบอนญาตประกอบกจการโรงงาน หรอ

ผจดการโรงงาน ณ ปจจบน

จ านวนผปฏบตงาน ควรแสดงขอมลทงผปฏบตงานประจ าและผรบเหมาประจ า 2) นโยบายความปลอดภยและสงแวดลอมท

สอดคลองกบความเสยงทมอย นโยบายความปลอดภย อาชวอนามย และสงแวดลอมทโรงงานมอยควรสามารถ

น ามาใชแทนได

โครงการสงเสรมการจดการความปลอดภยและแผนฉกเฉนในอตสาหกรรมอาหาร บทสรปผบรหาร

ภายใตโครงการพฒนาอตสาหกรรมอาหาร ปงบประมาณ พ.ศ. 2557

มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ

11

หวขอ ขอคดเหน

การเผยแพรนโยบายใหรบทราบโดยทวกน กรณผปฏบตงานตองเปนระดบใดบางและตองมการลงนามรบทราบหรอไม และกรณผมสวนไดสวนเสยหมายถงใครบาง

3) สภาพแวดลอมรอบโรงงาน ไมควรก าหนดมาตรสวนชดเจน เนองจากขนาดกระดาษอาจไมเอออ านวยในบางโรงงานอาจปฏบตไมได

4) ประวตการเกดอบตภย 5 ปยอนหลง ควรระบวตถประสงคทตองการขอมลประวตอบตภย

ควรระบระดบของลกษณะหรอประเภทของอบตภยทตองแสดงใหชดเจน

รปแบบรายงานประวตอบตภยควรเป ดกวาง และก าหนดเพยงหวขอทตองรายงาน 5) การมสวนรวมของผป บตงาน ควรมกรอบประเภทกจกรรมหรอตวอยางทจดวาเปนกจกรรมการมสวนรวมของ

ผปฏบตงาน 6) ขอมลดานความปลอดภยของกระบวนการ

ผลต ขอมลสารเคมอนตรายตองเปนอนตรายระดบใด และควรเป ดกวางใหใชแบบบญช

รายชอสารเคมอนตรายของหนวยงานอนทมอยแลว

สารเคมทรายงานควรรายงานเฉพาะชอ CAS Number ซงสามารถน าไปคนหาตอในฐานขอมลสารเคมได

ขอมลเทคโนโลยทใช อปกรณ และเครองมอทใชบางอยางตดปญหาลขสทธ หรอขอตกลง ควรเป ดแนวทางการจดท าและสงขอมลจ าพวกนในรปแบบการสรปขอมลใหทราบโดยยอ

7) การวเคราะหอนตรายของกระบวนการ เทคนคทควรใช ในขอเทคนคอนทมความเหมาะสมและเทยบเทาวธการขางตน ใหเพมขอความ โดยขอความเหนชอบจากกรมโรงงานอตสาหกรรม

8) ข นตอนการป บตงาน ไมมความคดเหน 9) การฝกอบรม ไมมความคดเหน 10) การดแลผรบเหมา ไมมความคดเหน 11) การทบทวนความปลอดภยกอนเรม

กระบวนการ ควรเพมกรณการทบทวนความปลอดภยกรณหยดเดนเครอง (Major Shutdown)

และกรณการซอมบ ารงใหญ (Turnaround) ในทนไมรวมกรณ Emergency Shutdown

ก าหนดระดบทตองทบทวนคอ ระดบทมการเปลยนอปกรณดานความปลอดภย (Safeguard) ในระบบ

12) ความมนคงของอปกร ควรมก าหนดความถในการตรวจอปกรณ 13) ระบบการขออนญาตท างาน ควรมค าอธบายเพมเตมกรณงานทไมใชงานประจ า (Non-Routine) หมายถงงาน

ประเภทใด

การท างานทตองไดรบใบอนญาตควรรวมทงกรณงานทอณหภมสงและอณหภมต า 14) การจดการการเปลยนแปลง กรณการเปลยนแปลงผปฏบตงาน โครงสรางองคกร ควรมกรอบการด าเนนการ

และตวอยาง 15) การสอบสวนอบตการ ชอหวขอควรปรบเปลยนเปน การสอบสวนอบตการณทเกยวของกบกระบวนการ

ผลต

กรณเหตการณทเกอบเกดเหต (Near Miss) ควรท าการสอบสวนอบตการณ

ขอบเขตของเหตการณทตองสอบสวนอบตการณไมควรจ ากดเฉพาะกรณสารเคมรวไหล แตควรครอบคลมทกมตทเกยวของกบกระบวนการผลต

ควรเพมเรอง Lesson Learned เปนหวขอหนงในการสอบสวนอบตการณ

โครงการสงเสรมการจดการความปลอดภยและแผนฉกเฉนในอตสาหกรรมอาหาร บทสรปผบรหาร

ภายใตโครงการพฒนาอตสาหกรรมอาหาร ปงบประมาณ พ.ศ. 2557

มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ

12

หวขอ ขอคดเหน 16) การวางแผนและตอบโตภาวะ กเ น แผนฉกเฉนใหชดเจน

ควรอธบายความแตกตางของแผนฉกเฉนภายในโรงงานและแผนฉกเฉนภายนอกโรงงานใหชดเจน เพอสรางความเขาใจตอขอแตกตางของแผน

17) การตรวจประเมนการป บตตามขอก าหนด ควรอธบายวตถประสงคของการตรวจประเมนตามขอก าหนดใหชดเจนวา เปนการตรวจตามขอก าหนดของกฎหมาย กฎระเบยบและแนวปฏบตของโรงงาน บรษท

ไมควรจ ากดเฉพาะหนวยงานภายนอกทสามารถเปนผตรวจโรงงานได 18) ความลบทางการคา ควรเปลยนชอหวขอเปน การเป ดเผยขอมลขาวสาร 19) ขอคดเหนอนๆ ควรมการก าหนดหวขอเฉพาะส าหรบโรงงานทตงใหมดวย เพราะโรงงานเหลานยง

ไมไดประกอบกจการจงไมสามารถด าเนนการตามรางคมอฯ ไดครบทกขอ

ขอคดเหนจากการประชมความคดเหนดงกลาว ไดถกน าไปปรบปรงรางคมอการจดท ารายงานการ

บรหารจดการความเสยงส าหรบโรงงานทมการใชสารอนตราย และพฒนาปรบปรงเปนคมอฉบบสมบรณดงรปท 2-6

รปท 2-6 คมอการจดท ารายงานการบรหารจดการความเสยงส าหรบโรงงานทมการใชสารอนตราย