Experience Sharing on STEM Education in Thai Universities

ดร.วชรศรณ แสงสวรรณ

รองคณบดฝายวจย แผนงานและงบประมาณ / อาจารยประจ าหลกสตรสาขาวชาวทยาศาสตรทวไป

คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสราษฎรธาน

washirasorn915@gmail.com, ๐๙๓-๙๑๕๖๖๙๖

*ประกอบการเสวนาวชาการในงานประชมวชาการ เรอง Roles of Higher Education Institutions and Private Sector in

STEM Education in Thailand วนจนทรท ๘ สงหาคม ๒๕๕๙ ณ โรงแรมเดอะ เบอรเคลย ประตน า กรงเทพฯ

ผมขอแลกเปลยนประสบการณโดยยอเกยวกบ การจดการเรยนร ตามแนวทาง สะเตมศกษา (STEM

Education) นะครบ ซงการเรยนรตามแนวทางนนบเปนการเรยนรแบบใหมส าหรบตวผมเองเชนกน แมวาผม

จะส าเรจการศกษาหลกสตรปรญญาโทตอเนองปรญญาเอกทางดานวทยาศาสตรศกษา (Science Education)

จากศนยวทยาศาสตรศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ และเปน visiting scholar ท Indiana

University, Bloomington รฐอนเดยนา ประเทศสหรฐอเมรกากตาม แตในป ๒๕๕๔ ทผมส าเรจการศกษา

ในตอนนนผมเชอวา ในประเทศไทยยงไมคอยพดถงสะเตมศกษากน สงทเราพดกน อาจจะเปนการพดถงการ

จดการเรยนรแบบ Inquiry-based Learning, Problem-based Learning และ Project-based Learning

ซงสงเหลานนกเกดขนในโรงเรยนมหดลวทยานสรณทผมสอนอยในชวงป ๒๕๕๒ – ๒๕๕๔ และหลงจากทผม

ไดมาสอนทคณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทาในชวงป ๒๕๕๔ - ๒๕๕๗ ผมกยงรสกวาเรมไดยน

กระแสของสะเตมศกษาเพมมากขน โดยเฉพาะกระแสจากตางประเทศทงทางฝงอเมรกาและยโรป ผมจงเรม

ศกษา คนควาหาขอมลจากแหลงตางๆมาศกษาอยางจรงจงมากขน

ส าหรบวธการเรยนรและพฒนาตนเองทางดานสะเตมศกษาของผม เรมจากการทผมได เปนวทยากร

ใหการอบรมทางดาน สะเตมศกษารวมกบเพอน สมยเรยนปรญญาโทตอเนองปรญญาเอก คอ ดร.ธานวทย

กตฐตพงศ ซงนบวาเปนผทมความเชยวชาญทางดานสะเตมศกษาคนหนงทเคยเขารบการอบรมทางดานสะเตม

ศกษามามากพอสมควร ไมวาจะเปนการเขารวมอบรมเชงปฏบตการ Thailand- Lao PDR-Hawaii Asia

Pacific Energy Inquiry (STEM) การทดลองใชหลกสตร Asia Pacific Energy Inquiry (STEM)

Curriculum การเขารวมอบรมวทยากรแกนน า สะเตมขนตนและขนสง the Workshop of STEM Basic

Core Trainer ทจดขนโดยสสวท. นอกจากนยงไดรบทนจาก สพฐ. เดนทางไปรวม STEM Workshop ท

University of Georgia เปนเวลา ๑ เดอน และเขารวมงาน STEM Conference at Georgia State รวมถง

ไดเขารวมงาน World Teach In ๒๐๑๕ ณ กรงลอนดอน ประเทศองกฤษ และมประสบการณทางดานการ

บรรยายและอบรมสะเตมศกษาใหกบโรงเรยน มหาวทยาลย และหนวยงานตางๆ ท าใหผมไดเรยนรและไดรบ

ประสบการณเพมเตมจากเพอนคนน นอกเหนอจากการศกษาคนควาและเรยนรดวยตนเอง

ภาพการจดกจกรรมสะเตมศกษาใหกบนกเรยนรวมกบ ดร.ธานวทย กตฐตพงศ

หลงจากทผมตดสนใจกลบมาท างานทบานเกด คอทม หาวทยาลย ราชภฏสราษฎรธาน และผมกเรม

ตนตวมากขนเมอไดยนขาวคราวในวงการการศกษาทงในไทยและตางประเทศ รวมถงนโยบายตางๆของ

กระทรวงศกษาธการ รฐบาล และหนวยงานอนๆ อกทงมหาวทยาลยราชภฏสราษฎรธานไดท า ขอตกลงความ

รวมมอ (MOU) กบทางสสวท. ในการจดตงศนยสะเตมศกษามหาวทยาลยราชภฏสราษฎรธาน สงเหลานท าให

ผมและคณะกรรมการศนย สะเตมศกษา จ าเปน ตองเรยนรและ พฒนาตนเอง ทางดานสะเตมศกษา เพอให

สามารถ ด าเนนการตามขอตกลงความรวมมอ และสามารถน าความรและประสบการณมาถายทอดใหกบ

นกศกษา และจดอบรมใหกบครในโรงเรยนได

ผมโชคดท ไดรบเชญจาก บ. Twig World Ltd. ประเทศ Scotland ใหเปน หนงใน วทยากรจด

กจกรรม STEM ในงาน World Teach In ณ Science Museum & Imperial College London กรง

ลอนดอน ประเทศองกฤษ ในวนท ๒๐ พ.ย. ๒๕๕๘ ทผานมา ซงนบเปนโอกาสทดยงในการเรยนรและการ

ท างานทางดานสะเตมศกษาของผม

นอกจากน ผมมโอกาสไดไปเขารวมงาน Inspirefest๒๐๑๖ ในชวงวนท ๓๐ ม.ย. – ๑ ก.ค. ๒๕๕๙ ท

ผานมา ณ เมองดบลน ประเทศไอรแลนด ถอเปนโอกาสทส าคญในการเรยนรกบการจดการเรยนรดานสะเตม

ศกษา (STEM Education) โดยในมตของงานหรออาชพทเกยวของกบสะเตมศกษา (STEM

Workforce/Career) นบเปนอกมตหนงทก าลงไดรบความสนใจเปนอยางมาก ซงงานประชม Inspirefest

๒๐๑๖ เปนเทศกาลงานนานาชาตทางดานเทคโนโลย วทยาศาสตร นวตกรรม สงคม การออกแบบ และศลปะ

ผานนกพด นกคด และผน าทเปนผสรางแรงบนดาลใจในระดบนานาชาต โดยงานนจดเปนประจ าทกป ม

วตถประสงคเพอแสดงถงการเอาใจใสตออนาคตทางวทยาศาสตร เทคโนโลย นวตกรรม สงคม การสราง

เครอขายกบผเชยวชาญในสาขาวชาชพตางๆทมเปาหมายเดยวกน อาทเชน ผบรหาร ผน า ผเชยวชาญทาง

วชาชพดานนวตกรรมและไอท นกวทยาศาสตร วศวกร ผประกอบการ นกลงทน ผน าทางธรกจ ผน าทาง

การเมอง ผวางนโยบาย โปรแกรมเมอร นกวชาการ คร อาจารย นกศกษา เปนตน

ผมท าตวเปนนกเรยนทตองเรยนรสงใหมๆตลอดชวต เรยนรโดยการปฏบต ลองผดลองถกบาง เรยนร

จากคนทเขามความเชยวชาญ จากตนแบบ อานศกษาคนควาเอง เขารวมงานตางๆ สอนและฝกใหนกศกษาคด

และท า และผมกเรยนรไปพรอมๆกบน กศกษา ท าวจย ท าโครงการ บรการวชาการ เปนตน สงเหลานลวน

แลวแตเปนการฝกฝน ทท าใหผมไดเรยนรและมความเขาใจสะเตมศกษาเพมมากขนในบรบทและมมมองท

แตกตางและเปดกวางมากขน

ขอเสนอแนะส าหรบการจดการเรยนรสะเตมศกษาในมหาวทยาลย

ผมขอแนะน าใหอาจารย สรางกลม PLC (Professional Learning Community) ขนมาเพอรวมทม

ในการ แลกเปลยน เรยนร สราง ออกแบบกจกรรมสะเตมศกษาใหเหมาะสมกบระดบความสามารถของ

นกศกษา บรบทของคณะ หรอมหาวทยาลยนนๆ แลวน าไปทดลองสอน ปรบปรงใหดขน แลวเกบรวบรวมเปน

คลงกจกรรมสะเตมศกษา เพอเผยแพร แบงปนกนในมหาวทยาลยหรอตางมหาวทยาลย อยารอ อยาบน อยา

วจารณ โดยไมลงมอท าอะไรเลย และอยารอคอยจากผอนเสมอไป ใหเรารวมกนคด รวมกนสรางขนมาเอง ผม

เชอวาศกยภาพของอาจารยในมหาวทยาลยไทยท าไดแนนอน ถาเราคดเปน สรางเปน เรากจะสามารถสอนให

ลกศษยเรา คดเปน สรางเปน เชนกน ผมเชอเชนนนครบ

สงส าคญในมมมองของผมในการจดการเรยนรทมประสทธภาพ คอ เราตองใหลกศษยหรอน กศกษา

เหนคณคาและความส าคญของสะเตมศกษา ผานกจกรรมทเราจดให ผานการถายทอดความร ประสบการณท

เราม ใหเขารวา STEM jobs/careers/workforce เกยวของกบสะเตมศกษาและเกยวของกบตวเขาอยางไร

บาง เขาจะไดรบประโยชนอะไรจากสงเหลาน และเขาจะเสยประโยชนหรอโอกาสอะไรบางจากการไมเขาใจ

ไมมความร ในสงเหลาน เปนตน และทส าคญทสด คอ การสรางแรงบนดาลใจ ใหกบลกศษย ในการเรยนร

ทางดานสะเตมศกษา ดวย ดงทศาสตราจารยนายแพทย วจารณ พานช ไดกลาวไววา ทกษะทส าคญใน

ศตวรรษท ๒๑ คอ ทกษะการสรางแรงบนดาลใจ ผมเหนดวยอยางยงกบค ากลาวน ตลอดการสอนในชวง

ประมาณ ๙ ปทผานมา ผมพยายามสรางแรงบนดาลใจใหลกศษยของผมเสมอ เพราะผมเชอวา ครทยงใหญคอ

ครทสรางแรงบนดาลใจจรงๆ ดงค ากลาวของ William Arthur Ward ทวา “The mediocre teacher tells.

The good teacher explains. The superior teacher demonstrates. The great teacher inspires.”

อนทจรงผมเจอค าคมแบบนเมอสมยผมเรยนปรญญาตรทคณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยทกษณ ตอนนนเปน

นกเรยนทน โครงการสงเสรมการผลตครทมความสามารถพเศษทางวทยาศาสตรและคณตศาสตร (สควค. )

รนท ๖ และเรยนตอประกาศนยบตรบณฑต วชาชพครทคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร

วทยาเขตปตตาน และผมคดเสมอมาวา ผมจะตองเปนครทเปน “แบบอยางทด” ใหกบลกศษย จงเตรยมตวให

พรอมเสมอมาในการเปนแบบอยางทดใหกบลกศษย จนวนหนงเมอพบค าคมนขนมา ผมจงเปลยนเปาหมาย

ใหมเปนการ “สรางแรงบนดาลใจ” ใหลกศษย นอกเหนอจากการเปนแบบอยางทดเทานน เพราะชวตผมมาถง

วนน กเกดจากการทผมม “แรงบนดาลใจ เปาหมายและความฝนทชดเจน” นนเอง

สวนตวอาจารยหรอผสอน กอาจจะบรณาการศาสตรอนๆทเกยวของเขาไปไดอกดวย เชน โดยสวนตว

ผมมความ สนใจทางดานจรยธรรม การเปนผประกอบการ ภาษาองกฤษ การทองเทยว ศลปะ เปนตน

เพราะฉะนนผมจงมกจะบรณาการสงเหลานเขากบ STEM เพอใหกบนกศกษาไดเหนความเชอมโยง

ความสมพนธของศาสตรตางๆ รวมถงการไดเหนชวตโดยองครวมมากขนเชนกน

ประสบการณการจดการเรยนรในชนเรยน

ผมกระตนและสงเสรมใหนกศกษาไดฝกคด ฝกท า และออกแบบกจกรรมสะเตมศกษาในชนเรยนดวย

ตนเองผานทาง

๑. การจดการเรยนรในรายวชากจกรรมส าหรบครวทยาศาสตร

๒. การท าวจยในชนเรยนของนกศกษาฝกประสบการณวชาชพคร

และผมก าลงกระตนใหนกศกษาในหลกสตรวทยาศาสตรทวไป คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏ

สราษฎรธาน จดท าชมรมทางดานสะเตมศกษา เพอเรยนร ฝกฝน และพฒนาตนเองเกยวกบการจดกจกรรม

และการเรยนรทางดานสะเตมศกษาตอไป

ประสบการณการจดการเรยนรนอกชนเรยน

๑. ประสบการณการเรยนรเกยวกบ STEM Education

ล าดบท รายละเอยดการเรยนร ๑ เขารวมงานWorld Teach In (Inspiring STEM Education) ณ Science

Museum & Imperial College London กรงลอนดอน ประเทศองกฤษ ๒ เขารวมงาน Inspirefest ๒๐๑๖ ณ เมองดบลน ประเทศไอรแลนด ๓ เขารวมเปนคณะนกวจยศกษาผลกระทบและผลลพธจากการด าเนน

โครงการ Chevron Enjoy Science (STEM & TVET) ๔ การท าวจย เรอง SCIENCE TEACHERS’ EFFICACY AND ATTITUDES TOWARD

STEM: THE “COUPON FOR TEACHER DEVELOPMENT” PILOT PROJECT ๒. ประสบการณการจดอบรม/วทยากรทางดานSTEM Education

ล าดบท รายละเอยดการอบรม/วทยากร ๑ อบรมเชงปฏบตการการจดการเรยนรดวยกจกรรมสะเตมศกษาเพอพฒนาทกษะแหง

ศตวรรษท ๒๑ จ.พระนครศรอยธยา (ศนยวทยาศาสตรเพอการศกษา) ๒ อบรมเชงปฏบตการพฒนาครผสอนวทยาศาสตรระดบประถมศกษาดานการจดการ

เรยนรวทยาศาสตรตามแนวคดวทยาศาสตร เทคโนโลย วศวกรรมศาสตร และคณตศาสตร (Science, Technology, Engineering and Mathematics, [STEM])โครงการพฒนาครทงระบบเตมตามศกยภาพ (โครงการน ารองคปองพฒนาคร) มหาวทยาลยราชภฏสราษฎรธาน

๓ อบรมเชงปฏบตการการจดการเรยนรดวยกจกรรมสะเตมศกษาเพอพฒนาทกษะแหงศตวรรษท ๒๑ โรงเรยนแสงทองวทยา จ.สงขลา

๔ อบรมเชงปฏบตการการจดการเรยนรดวยกจกรรมสะเตมเพอพฒนาทกษะแหงศตวรรษท ๒๑ โรงเรยนเพชรผดงเวยงไชย จ.สราษฎรธาน

๕ ไดรบเชญจาก บ. Twig World Ltd. ประเทศ Scotland ใหเปนวทยากรจดกจกรรม STEM ในงาน World Teach In ณ Science Museum & Imperial College London กรงลอนดอน ประเทศองกฤษ

๖ ไดรบเชญจากเครอขายการพฒนาวชาชพอาจารยและองคกรระดบอดมศกษา (ควอท.) ใหเปนวทยากรจดกจกรรม STEM ในงานการประชมอบรมเชงปฏบตการ Learning in Action: Active Learning in Science and Mathematics ณ โรงแรมแอมบาสเดอร กรงเทพมหานคร

๗ บรรยายเรอง การจดการเรยนรดวยกจกรรมสะเตมศกษาเพอพฒนาทกษะแหงศตวรรษท ๒๑ ส าหรบครโรงเรยนเครอขายบางกง จ. สราษฎรธาน

๘ บรรยายเรอง นโยบายสะเตมศกษา: สะเตมศกษากบการจดการเรยนรในศตวรรษท ๒๑ งานเปดศนย SRU STEM Education Center มหาวทยาลยราชภฏสราษฎรธาน จ. สราษฎรธาน

๙ บรรยายเรอง การจดการเรยนรดวยกจกรรมสะเตมศกษาเพอพฒนาทกษะแหงศตวรรษท ๒๑ ส าหรบครโรงเรยนเครอขายปากแพรก จ. สราษฎรธาน

๑๐ จดอบรมเชงปฏบตการการจดการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย นครศรธรรมราช (โรงเรยนวทยาศาสตรภมภาค) จ.นครศรธรรมราช

๑๑ จดอบรมเชงปฏบตการครมออาชพในยคประชาคมอาเซยน (แรงบนดาลใจในการเรยนภาษาองกฤษและสะเตมศกษา) เครอขายสถานศกษาขนพนฐานพนม ๒ จ.สราษฎรธาน

๓. ประสบการณการจดคายทางดานSTEM Education เพอพฒนาทกษะแหงศตวรรษท ๒๑

ล าดบท รายละเอยดคาย ๑ คายสะเตมศกษาเพอพฒนาทกษะการเรยนรแหงศตวรรษท ๒๑ โรงเรยนสหสขนธ

จ.กาฬสนธ ๒ คายสะเตมศกษาเพอพฒนาทกษะการเรยนรแหงศตวรรษท ๒๑ โรงเรยนสรนธรราช

วทยาลย จ.นครปฐม รนท ๑ ๓ คายสะเตมศกษาเพอพฒนาทกษะการเรยนรแหงศตวรรษท ๒๑ โรงเรยนสรนธรราช

วทยาลย จ.นครปฐม รนท ๒ ๔ คาย EIS (สะเตมศกษาบรณาการกบภาษาองกฤษ) เพอพฒนาทกษะการเรยนรแหง

ศตวรรษท ๒๑ โรงเรยนจตรสวทยาคาร จ.ชยภม ๕ คายสะเตมศกษา Learning Math and Science through STEM Activities กศน.

ขนอม จ.นครศรธรรมราช ๖ คายสะเตมศกษา Learning Math and Science through STEM Activities กศน.

นาบอน จ.นครศรธรรมราช ๗ คายสะเตมศกษาส าหรบกลมนกศกษาผน า คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย

มหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม จ.เชยงใหม ๘ คายสะเตมศกษา Learning Math and Science through STEM Activities กศน.

นาบอน รนท ๒ จ.นครศรธรรมราช

๔. ประสบการณการจดโครงการทางดานSTEM Education

ล าดบท ชอโครงการ ๑ โครงการพฒนาครทงระบบเตมตามศกยภาพ (โครงการน ารองคปองพฒนาคร)

เพอพฒนาครผสอนวทยาศาสตรระดบประถมศกษาดานการจดการเรยนรวทยาศาสตรตามแนวคดวทยาศาสตรเทคโนโลยวศวกรรมศาสตรและคณตศาสตร (Science, Technology, Engineering and Mathematics, [STEM])

๒ โครงการเครอขายอดมศกษาพเลยง มหาวทยาลยราชภฏสราษฎรธาน

จากความร ความสามารถและประสบการณทงหมดของผม ณ ตอนน นบเปนพนฐานทดในการตอ

ยอดการเรยนร การสงสมประสบการณเพอสรางความร ความเขาใจ และความเชยวชาญดานสะเตมศกษา

ตอไป ผมยงคงตองเรยนร พฒนาตนเองตอไปอยางไมมทสนสดในทกๆเรอง เพอเปนแบบอยางทดและเปนแรง

บนดาลใจใหกบลกศษยตอไป เพราะผม เชอวาเราทกคนตองเปน นกเรยนรตลอดชวต (Life-long learner)

และผมกตองการใหลกศษยของผมโชคดทมผมเปนคร/อาจารยของพวกเขา และเหนอสงอนใด คอ การท าตน

ใหเปนคนทมคณคาและใชชวตอยางคมคากบการทไดเกดมาเปนคร/อาจารยในชาตน

ส าหรบงานเขยนฉบบนอาจจะยงไมสมบรณนก เนองจากขอจ ากดในเรองของเวลา ดงนน หากทาน

ตองการพดคย แลกเปลยนเรยนร แบงปนประสบการณ สามารถตดตอผมได ผมยนดแลกเปลยนเรยนรกบทก

ทานดวยความเปดใจและพรอมทจะรวมพฒนาการศกษาของไทยใหดและมคณภาพยงๆขนไป ผมเชอวา

การศกษาของไทยจะเปลยนแปลงไปในทางทดขนในเรววน เพยงแคเรา ลงมอท า...

สดทายน ขอฝากขอคดทผมใชในการน าทางชวตทผานมาและจะใชตลอดไป ของทานมหาตมะ คานท

ทวา

“Live as if you were to die tomorrow, Learn as if you were to live forever”

“จงใชชวตราวกบวาคณจะตายในวนพรงน จงเรยนรราวกบวาคณจะมชวตอยตลอดกาล”