Ρήματα σε -ώνω

Τα ρήματα που τελειώνουν σε -ωνω γράφονται με ω.

Π.χ.:

τεντώνω, απλώνω, στεγνώνω, παγώνω

Το -ω της κατάληξης -ωνω διατηρείται σε όλες τις λέξεις της ίδιας

οικογένειας.

Π.χ.: στρώνω - στρώμα - στρώσιμο

ανακυκλώνω - ανακύκλωση - ανακυκλωμένο

Συμπλήρωσε τα κενά με τις σωστές καταλήξεις.

Η γιαγιά μου διορθώνει τα σκισμένα μας ρούχα.

Τα ξηλώνει, τα γαζώνει και τα μπαλώνει. Τ’

απλώνει, τα σιδερώνει και τα διπλώνει. Όταν τα

φοράω τα λερώνω και τα τσαλακώνω. Η γιαγιά

θυμώνει και με μαλώνει. Εγώ τρυπώνω κάτω

από το τραπέζι και τη γλιτώνω.

Ρήματα σε -ευω

Τα ρήματα που τελειώνουν σε –ευω γράφονται με ευ.

π.χ. φυτεύω, χορεύω, δουλεύω

ΕΞΑΙΡΕΣΗ

κλέβω

Τι κάνω με το κάθε αντικείμενο; Σχημάτισε ρήματα που τελειώνουν σε –ευω,

όπως το παράδειγμα.

Με την κατσαρόλα: μαγειρεύω

Με το κλαδευτήρι: κλαδεύω

Με το τρένο: ταξιδεύω

Με το ψαλίδι τα μαλλιά: κουρεύω

Κλείνε τώρα το ρήμα χορεύω σε όλα τα πρόσωπα και ύστερα βάλε μουσική

και χόρεψε!

εγώ χορεύω

εσύ χορεύεις

αυτός χορεύει

εμείς χορεύουμε

εσείς χορεύτε

αυτοί χορεύουν

ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΕ ΤΟ ΞΑΝΑ… ΚΑΙ ΞΑΝΑ… ΚΑΙ ΞΑΝΑ…

Βλέπεις αυτό το πλαστικό μπουκάλι στην εικόνα;

Θέλει να πει την ιστορία του μέσα από σένα.

Σκέψου, λοιπόν, σε ποιο εργοστάσιο

παρασκευάστηκε, τι υγρό είχε μέσα, στο ράφι

ποιου σουπερμάρκετ κατέληξε, ποια οικογένεια

το αγόρασε, πώς πέρασε όσο καιρό ήταν στο

σπίτι της οικογένειας αυτής και τέλος…τι έγινε

μετά; Όταν το μπουκάλι άδειασε, η οικογένεια

αποφάσισε να το ανακυκλώσει ή όχι;

*Να διαβαστεί ως ανάγνωση.

«Γεια σας. Με βλέπετε μικρό και ασήμαντο, ένα απλό πλαστικό μπουκάλι,

μα έχω ολόκληρη ιστορία να σας αφηγηθώ. Όταν άνοιξα για πρώτη φορά τα

μάτια μου, δυο χέρια με τοποθετούσαν σ’ ένα μεγάλο κιβώτιο. Μέσα στο

κιβώτιο αυτό υπήρχαν πάρα πολλά άλλα μπουκάλια, πανομοιότυπα με εμένα.

Ήταν λες και έβλεπα παντού πολλαπλασιασμένο τον εαυτό μου.

Μόλις που πρόλαβα να καταλάβω που ήμουν και άλλα δυο χέρια

σήκωσαν το κιβώτιο μέσα στο οποίο βρισκόμουν και το τοποθέτησαν σ’ ένα

μεγάλο φορτηγό. Το φορτηγό ξεκίνησε και εμένα με έπιασε ζαλάδα από τις

πολλές στροφές και τα φρεναρίσματα.

Σταματήσαμε. Κάποιος μας κατέβασε από το φορτηγό. Μας έβαλαν μέσα

σε ένα μεγάλο κατάστημα που ονομαζόταν σουπερμάρκετ. Άνοιξαν το κιβώτιό

μας και ένα ζευγάρι χέρια με μακριά κόκκινα νύχια μας αράδιασε πάνω σε ένα

μακρόστενο ράφι.

Άνθρωποι πηγαινοέρχονταν και μάτια έπεφταν πάνω μας. Μια κυρία

πήρε δέκα από εμάς και μας τοποθέτησε μέσα στο τρόλεϊ που έσπρωχνε.

Φοβήθηκα λιγάκι. Είχα αρχίσει να συνηθίζω πάνω στο ράφι του σουπερμάρκετ.

Το σπίτι της κυρίας ήταν πεντακάθαρο και μοσχοβολούσε ανθισμένα

τριαντάφυλλα. Άνοιξε το ψυγείο και μας έβαλε μέσα. Έκανε κρύο και νόμιζα

πως θα συναχωθώ.

Κάποια στιγμή πρέπει να με πήρε ο ύπνος, γι’ αυτό αναπήδησα όταν

κάποιος άνοιξε την πόρτα του ψυγείου και το εσωτερικό φωτίστηκε. Δυο μικρά

χέρια με πήραν και άνοιξαν το πώμα μου. «Ξεθεώθηκα, γιαγιά», είπε το αγόρι

και ήπιε μονορούφι το περιεχόμενό μου.

Ύστερα άνοιξε μια σακούλα που απέξω έγραφε «Ανακύκλωση» και με

έριξε μέσα. Κοιτούσα τρομαγμένο δεξιά και αριστερά. Ένα άλλο μπουκάλι

γύρισε και μου είπε: «Μην ανησυχείς, σύντομα θα ξεκινήσουμε μια δεύτερη

ζωή». Χαμογέλασα, έκλεισα τα μάτια μου και αποκοιμήθηκα.

ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΕ ΤΟ ΞΑΝΑ… ΚΑΙ ΞΑΝΑ… ΚΑΙ ΞΑΝΑ…-ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ

Πώς μπορούμε να ξεχωρίσουμε τους αδύνατους τύπους των προσωπικών αντωνυμιών το, του, τον, τη(ν), της, τις, τα από τα αντίστοιχα οριστικά άρθρα;

Μα είναι απλό! Τα άρθρα μπαίνουν μπροστά από ουσιαστικά, ενώ οι αντωνυμίες μπαίνουν μπροστά ή μετά από τα ρήματα. Ραλλού, εξήγησέ μας κι εσύ.

Άρθρο ή αντωνυμία λοιπόν;

Το είδα. (αντωνυμία)

Το βράδυ διαβάζω. (άρθρο)

Τον άκουσα που γελούσε. (αντωνυμία)

Είδα τον γάτο του κύριου Δημήτρη. (άρθρο)

Τα μαλλιά του μωρού είναι καστανά. (άρθρο)

Του μαγείρεψα ψάρι. (αντωνυμία)

Ανοίξτε τις πόρτες! (άρθρο)

Τις χρησιμοποιούμε ξανά και ξανά. (αντωνυμία)

Τα στόλισα στο βάζο. (αντωνυμία)

Τα ψώνια ήταν ακριβά. (άρθρο)

ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ

Οι θάλασσες συχνά ξεβράζουν σκουπίδια. Σκουπίδια που πετούν διάφοροι ασυνείδητοι. Σκέψου όμως μια καλοκαιρινή μέρα να ήσουν με τους φίλους σου στη θάλασσα, να πλατσουρίζατε στα γαλάζια νερά και ξαφνικά να βλέπατε ένα μπουκάλι με ένα σημείωμα μέσα! Τι περιπέτεια που θα ήταν. Γράψε, λοιπόν, μια ημερολογιακή καταγραφή για το πώς θα μπορούσε να εξελιχθεί μια τέτοια μέρα.

*Να διαβαστεί ως ανάγνωση.

Δευτέρα, 3 Ιουλίου

Αγαπημένο μου ημερολόγιο,

σήμερα μπορεί η μέρα μου να ξεκίνησε όπως όλες οι άλλες μέρες μου, η

συνέχειά της όμως ήταν πραγματικά απίστευτη.

Με το που μπήκα στην κουζίνα να προγευματίσω, η μαμά μου είπε πως

δε θα πηγαίναμε παραλία τελικά, όπως είχαμε συμφωνήσει το βράδυ. Μόλις

το άκουσα, στραβομουτσούνιασα. «Μα αφού είχαμε πει πως θα πάμε»,

αναφώνησα και μπουκώθηκα μια κουταλιά δημητριακά. Η μαμά με αγνόησε

και συνέχισε τις δουλειές της.

Περιφερόμουν στο σπίτι και γκρίνιαζα, ενώ η μαμά μού έριχνε άγριες

ματιές. Την ώρα που η μαμά μού είπε: «Πάρε ένα ξεσκονόρουχο και βοήθησέ

με», η πόρτα άνοιξε και μπήκε η θεία Άννα με τον ξάδερφό μου τον Κώστα.

Η τύχη ήταν με το μέρος μου. Θα πήγαιναν παραλία και μου πρότειναν να

πάω μαζί τους. Φόρεσα το μαγιό μου ενθουσιασμένη που θα γλύτωνα το

ξεσκόνισμα-την πιο βαρετή δουλειά του κόσμου.

Στην παραλία γινόταν χαμός. Η θεία ξάπλωσε στο ψαθάκι για να πάρει

χρώμα κι εγώ με τον Αντρέα ορμήσαμε στη θάλασσα. Πλατσουρίζαμε και

πετούσαμε νερό ο ένας στον άλλο κι ύστερα βουτήξαμε και κολυμπήσαμε.

Ένα γυάλινο μπουκάλι βρέθηκε κάποια στιγμή να κολυμπάει ανάμεσά

μας. Γυρίσαμε και κοιτάξαμε ο ένας τον άλλο. «Κάτι έχει μέσα», είπε ο Κώστας

και το πήρε στα χέρια του. Το άνοιξε και έβγαλε από μέσα ένα κομμάτι χαρτί.

«Τι λέει; Τι λέει;» ρώτησα με την καρδιά μου να βροντοχτυπά. Το στόμα

του Αντρέα άνοιξε διάπλατα από την έκπληξη. «Δες!» Γύρισε το χαρτί προς το

μέρος μου για να διαβάσω. «ΒΟΗΘΕΙΑ! ΕΙΜΑΙ ΝΑΥΑΓΟΣ ΣΕ ΝΗΣΙ! ΣΩΣΤΕ ΜΕ!»,

έγραφε.

Πιαστήκαμε από το χέρι με τον Κώστα και τρέξαμε να το δείξουμε στη

θεία…

ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ-ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ

Υπογράμμισε όλα τα ρήματα του κειμένου. Ύστερα επέλεξε τέσσερα από

αυτά και κλίνε τα σε όλα τα πρόσωπα.

Σκουπίδια που... ταξιδεύουν! Το νερό των θαλασσών κυκλοφορεί συνεχώς κι

έτσι μεταφέρει τα σκουπίδια που ρίχνονται σ’ αυτές σε μεγάλες αποστάσεις. Το

αποτέλεσμα είναι ότι οι ακτές ακόμα και των πιο απομακρυσμένων νησιών

είναι γεμάτες σκουπίδια. Τη δεκαετία του 1990 σε μια έρευνα στις παραλίες

του ακατοίκητου νησιού Ντούσι, ενός από τα πιο απομονωμένα μέρη του

κόσμου, 4.500 χλμ. μακριά από τις ακτές της Νότιας Αμερικής, βρέθηκαν

χιλιάδες σκουπίδια, από πλαστικά παιχνίδια μέχρι φιάλες αερίου. Τα

σκουπίδια στη θάλασσα δεν είναι μόνο μια πολύ άσχημη εικόνα, αλλά και

απειλή για τη θαλάσσια ζωή.

1Ο ρήμα 2ο ρήμα 3o ρήμα 4ο ρήμα

εγώ κυκλοφορώ

εσύ κυκλοφορείς

αυτός κυκλοφορεί

εμείς

κυκλοφορούμε

εσείς κυκλοφορείτε

αυτοί κυκλοφορούν

είμαι

είσαι

είναι

είμαστε

είστε

είναι

ρίχνομαι

ρίχνεσαι

ρίχνεται

ριχνόμαστε

ρίχνεστε

ρίχνονται

βρέθηκα

βρέθηκες

βρέθηκε

βρεθήκαμε

βρεθήκατε

βρέθηκαν