Fabrika Yerinin Seçimi

8/3/2019 Fabrika Yerinin Seçimi

http://slidepdf.com/reader/full/fabrika-yerinin-secimi 1/26

FABRİKA YERİNİN SEÇİMİ



Yer Seçiminin Aşamları 1. Fabrikanın kurulacağı bölgenin seçimi 2. Bölgenin spesifik bir yerinin belirlenmesi3. Belirlenen yer sınırları içinde fabrikanın

kurulacağı arazi parçasının seçimi



Yer Seçimini Etkileyen FaktörlerBölge Arazi Seçimi

Pazar Ulaşım

İşgücü İşgücü tedariki, şimdiki nüfus

Malzeme ve Hizmetler Genişleme Olanakları

Ulaşım Toplumsal yapı ve davranışlar

Devlet kontrolü Tedarik kaynkakarına yakınlık

Finans Enerji ve su kaynaklaı

Su ve atıkları Belediye hizmetleriEnerji ve yakıt Atıkları giderme kolaylıkları

Toplum yapısı ve davranışları Ücret düzeyleri

Arazi Özellikleri İklim

v.s...... Vergiler v.s



Yer Seçiminde Değerleme Yöntemleri

Yer seçimiFaktörleri

C A E B D

İşgücü Bolluğu Yeterli Yeterli Çok Çok Yeterli

Işgücü kalitesi İyi İyi Çokiyi Çokiyi Çokiyi

Sosyal Çevre Orta İyi Çokiyi İyi İyi

Bölgenin gelişimi Normal Hızlı Çokhızlı Çokhızlı Hızlı

Sosyal tesisler Yetersiz Yeterli Çokiyi Çokiyi Çokiyi

Teblo:Görünmeyen maliyetleri kıyaslama tablosu



Yer Seçiminde Değerleme Yöntemleri C A B

PAZAR

Ner Satış Geliri 108000 108500 107500

ÜRETİM MALİYETİ

Net üretim maliyetleri 96000 98000 92500 YILLIK KAR

Satış-Toplam Maliyet 12000 10500 14500

DÖNÜŞÜM ORANI

Yıllık Kar/Yatırım(90000) %13.3 %11.7 %16.1

Yer seçiminde karlılık kıyaslaması



Yer Seçiminde Değerleme Yöntemleri Kritik Puan Faktörler (100 üzerinden) Ağırlıklı Puan

Yüzde Fransa Danimarka Fransa Danimarka

İşgücünün

Varlığı .25 70 60 (.25)(70) = 17.5 (.25)(60) = 15.0 Adam başı

araba rasyosu .05 50 60 (.05)(50) = 2.5 (.05)(60) = 3.0

Sermaye geliri .10 85 80 (.10)(85) = 8.5 (.10)(80) = 8.0

Vergi yapısı .39 75 70 (.39)(75) = 29.3 (.39)(70) = 27.3Eğıtim .21 60 70 (.21)(60) = 12.6 (.21)(70) = 14.7

Toplam 1.00 70.4 68.0



BBN ÖRNEĞİ Üç yerleşke:

Gence $30,000 $75 $180,000

Sumqayıt $60,000 $45 $150,000

Bakı $110,000 $25 $160,000

Fiyat = $120Tahmini Miktar = 2,000 units

Sabit Değişken Toplam

Şehir Maliyet Maliyet Maliyet

Toplam Mlaiyet= Sabit Maliyet+ Değişken Maliyet x Miktar



– $180,000 –

– $160,000 – $150,000 –

– $130,000 –

– $110,000 –

– –

$80,000 – –

$60,000 – – –

$30,000 – –

$10,000 – –

Y ı l l ı k M a l i y e t

| | | | | | |

0 500 1,000 1,500 2,000 2,500 3,000

Miktar

Gence En

düşük Maliyet

Sumqayıt En düşük Maliyet

Bakı En Düşük

Maliyet



AĞIRLIK MERKEZİ METODU (Center of gravity )

x - koordinatı = ∑d ix Q i

∑Q i i

i

∑d iy Q i

∑Q i i

i

y – koordinatı =

where d ix = i yerleşkesinin x koordinatı d iy = i yerleşkesinin y koordinatı Q i = i yerleşkesinden hareket

eden ürün miktarı



Kuzey -Güney

Doğu - Batı

120 –

90 –

60 –

30 –

– | | | | | |

30 60 90 120 150

Gence (30, 120)Bakı (130, 130)

Sumqayıt (90, 110)

Lenkeran (60, 40)



Aylık TaşınanDepolar Konteyner Sayısı

Gence (30, 120) 2,000 Sumqayıt (90, 110) 1,000 Bakı (130, 130) 1,000 Lenkeran (60, 40) 2,000

x- koordinatı = (30)(2000) + (90)(1000) + (130)(1000) + (60)(2000)

2000 + 1000 + 1000 + 2000= 66.7

y- koordinatı = (120)(2000) + (110)(1000) + (130)(1000) + (40)(2000)

2000 + 1000 + 1000 + 2000

= 93.3



North-South

East-West

120 –

90 –

60 –

30 –

– | | | | | |

30 60 90 120 150

Gence (30, 120)Bakı (130, 130)

Sumqayıt (90, 110)

Lenekran (60, 40)

Ağırlık Merkezi( Center of gravity ) (66.7, 93.3)

+



Ağırlık merkezi metodunda maliyet verilmişse

formül aşağıdaki gibidir.

x - coordinate = ∑Cid ix Q i

∑CiQ i i

i

∑ Ci d iy Q i

∑ Ci Q i i

i

y - coordinate =



Örnek:• Bir bölgenin üç ayrı şehirde bulunan A, B ve C gibi üç

mağazaya mal dağıtımı yapacak bir depo için en uygun Mnoktasının tayini söz konusudur. Mağazaların seçilen birorijin noktasına göre koordinatları, ağırlık cinsinden taleoleri

ve birim taşıma maliyetleri şöyledir.Mağaza Doğu Kuzey Ton Maliyet

A 12km 200km 200 100M/ton/Km

B 74km 40km 40 160M/ton/Km

C 31km 160km 160 80M/ton/Km



Basit Medyan Modeli• Bazı problemlerde belirli üretim merkezlerinden

gönderilen malların belirli tüketim merkezlerinedağıtıldığı bir deponun yerinin tayini sözkonusudur. Böyle durumda Basit Medyan Modeli kullanılmaktadır.



Basit medyan modelinde1. Önce taşınan toplam miktarın medyan değeri

bulunur

2. Medyanın X koordinatını hesaplamak içinorijinden itibaren sağa doğru taşınan yüklertoplanır. Bu miktarın medyanı geçtiği noktaaranan X koordinatıdır.

3. Aynı işlemler Y koordinatı için uygulanır.



• X ve Y bulunduktan sonra• D

i

=I X –Xi

I + I Y-Y i

I• TM = Σ Ci*Qi*Di



Örnek:• Bir firma M1 ve M2 fabrikalarında üretilen

malları W(X,Y) noktasındaki depoda topladıktansonra P1 ve P2 pazarlarına dağıtmak istiyor. M1 ,M2 ,P1 ve P2 noktalarının herbiri ile depoarasında taşınacak miktarlar sırası ile 350(M1);

450(M2); 200(P1) ve 250(P2 )ton olup ünite km başına taşıma maliyeti 5 M dır.



Basit Meydan Modeli



Çözüm1. Medyan 625 veya 626

(350+450+200+250)/2=625

2. Medyan en erken 450+350=800 yükününtaşındığı X=30 absisinde geçilmektedir.

3. Medyan en erken 350+450=800 yükünün

taşındığı Y=50’da geçilmektedir.



Optimal depo yerinin ve miumum toplam taşıma

maliyetinin basit medyan metodu ile hesaplanması.

Tesisler I X –Xi I I Y-Yi I Di Ci*Qi*Di

M1M2

P1

P2

30-30=030-20=10

30-40=10

30-50=20

50-40=1050-50=0

50-60=10

50-70=20

1010

20

40

5*350*10=175005*450*10=22500

5*200*20=20000

5*250*40=50000

Toplam=110000 M



ULUSLAR ARASI KAPSAMDA YER SEÇİMİ • Başka ülkelerde fabrika kurulacağı zaman

gözönüne alınacak faktörler bölge seçimindekine

benzer.• Özellikle üzerinde durulması gereken faktör

ücretlerdir.• Bir ülkede ücret hadleri düşük, fakat ücretin

maliyet içindeki payı yüksek olabilir. Kişi başınaprodüktivite az olduğundan işçilik maliyetleri yüksektir.



Günlük İşçi Maliyeti Verimlilik(her güne birim sayısı )

= Bir birim maliyeti

= $1.17 her birim için $70

60 birim = $1.25 her birim için

$25

20 birim



Ülke Seçimi Kritik Başarı Faktörleri

1. Political risks, government rules, attitudes, incentives

2. Cultural and economic issues 3. Location of markets 4. Labor availability,

attitudes, productivity,costs

5. Availability of supplies,communications, energy

6. Exchange rates and

currency risks



Bölge Seçimi Kritik Başarı Faktörleri

1. Corporate desires 2. Attractiveness of region

3. Labor availability, costs,attitudes towards unions 4. Costs and availability of utilities 5. Environmental regulations

6. Government incentives and fiscal policies 7. Proximity to raw materials and

customers

8. Land/construction costs

MN

WI

MI

IL IN OH



Arsa Seçimi Kritik Başarı Faktörleri

1. Site size and cost

2. Air, rail, highway, and

waterway systems 3. Zoning restrictions

4. Nearness of services/ supplies needed

5. Environmental impact issues

Figure 8.1

Documents

Fabrika Yerinin Seçimi