Fakir Baykurt - Kara Ahmet Destanı

www.cizgiliforum.com

Fakir Baykurt - Kara Ahmet Destan

TRK YAZARLARI DZS: 64 Birinci Basm: 1977 kinci Basm: 1979 FAKR BAYKURT'UN YAPITLARI YILANLARIN C (1958 Yunus Nadi dl) IRAZCA'NIN DRL KARA AHMET DESTANI (Orhan Kemal Roman dl) ONUNCU KY KAPLUMBAALAR AMERKAN SARGISI TIRPAN (1970 TRT, 1971 TDK dllen) EFKR TEPES KEREM LE ASLI EFENDLK SAVAI LL KARIN ARISI CCE ( kitap bir arada) ANADOLU GARAJI ON BNLERCE KANI CAN PARASI (1974 Sait Faik dl) KYGREN ERDEK OUL KEKLK


SINIRDAK L (1970 TRT Hikye Basan dl) AMAR OLANLARI SAKARCA YAYLA KALEKALE EVRM Matbaaclk Ltd. ti. Selvili Mescit S. 3 Caalolu-istanbul 1979 FAKR BAYKURT

Roman kinci Basm REMZ KTABEV ANKARA CADDES, 93 S T A N B U L FAKR BAYKURT (1929 doumlu) Burdur'un Akaky' ndendir. IspartaGnen Ky Enstits'n bitirip be yl ky retmenlii yapm; sonra Ankara Gazi Eitim Enstits'n bitirerek ortaokul retmeni kmtr. Uzun yllar ilkretim mfettilii de yapan Baykurt'un meslek hayat tedirginlik iinde gemitir. st ste bakanlk emrine alnm, srlmtr. Bunun nedeni, ya zlaryle, Trkiye retmenler Sendikas TS'n ve Trkiye retmen Dernekleri Milli Federasyonu TD-MP'nin genel bakan olarak gsterdii etkinliklerdir. 12 Mart 1971 dneminde tutuklanp yarglanan yazarlardan olan Baykurt, eserleriyle "Yunus Nadi", "TRT", "TDK" ve "Sait Faik" dllerini kazanmtr. Kara Ahmet Destan ile de 1978 Orhan Kemal Roman dl'n almtr. KARA AHMET DESTANI Drt yan dalarla evrili Karata, yollar yazn amur, kn toz, orada, Ylanl Belen'in altnda bir ky. Gzlerden rak olduu gibi, gnllerden de rak. Kurul yesi Haceli, Aa Mahallenin batandan kurtulaym diye ky iine, Kara Bayram'n evinin nne ev yapacak oldu. Arkasnda Koca Dumlu gibi bir www.cizgiliforum.com

desteivar, Muhtar! Muhtarn arkasnda parti. Karakol da ellerinde! Kara Bayram'sa kimsesiz. Ama anas Irazca diklendi. Yaptrmadlar evi. Irazcagil'in derdi Haceli'den, Muhtardan deildi sadece. Ylanlarla da savayorlard. Irazca'nn kocas Kara ali, ylanlarn kral ahmaran' ldrmt! imdi mala cana zarar verip alyorlard. Bayram' dodurdu Muhtar. Bayram'n kars Haa' nm ocuunu drtt.Ylanlar ylanken alyor da, Kara Bayram psyordu, hayret! Hi olmazsa

mahkemeye gidecei yerde, dmanlanyle baryordu, ylgnlktan. Dmanlarysa, ykleniyorlard. Haceli'nin kardei mer'le Muhtarn olu Cemal, Bayram'n olu Ahmet'i kz gtt derede kirletmee kalktlar. Bayram karakola gitti, ama karakol dmanlarn arkalad. gnde kp geldiler damdan. Ky iinde Bayram' bir daha d-dler, ldresiye!'.. Cmbldak Muhtar, Bayram' hastaneye gtrd. mer'le Cemal'i de yeniden tutukladlar gya!.. Partiden habire destek geliyordu. Marshall Plam'ndan bir de traktr verip, iyice glendirdiler Muhtar. Bayram kt, bozuldu hastanede. ehre gmee karar verdi. Kendisi hastaneye igren, kars da dikii olacakt. ocuklarn okula verecekti. Anas Irazca'y da gtrecekti tabii. Ama gitmedi Irazca. cnden, hncndan kopmak istemiyordu.Gitmedi; ama dmanlarn ortasnda, kimsesiz evlerde tek basna kald. Temelli bozuldu dirlii.Acdnceleri, kinleri vard. Yakacakt Muhtarn ahrn, samanln. ehirdeki okulda gn gn aydnla kyordu Iraz-ca'nn torunu Kara Ahmet. Kknn stnde gr bir umut gibi byyordu. Savam' o srdrecekti; baka anlamda, baka boyutlarda! Ama onun da yolu yokularla doluydu. Tpk adaslarnnki, arkadaslarnnki gibi. Kara Ahmet'in, onunla birlikte hepsinin romandr bu. Yazp koyduk "Ylanlarn c" ile "Irazca'nn Dirliinin yanna. PANTOLON TS kindi styd. Gn yorulmutu. tnn bandayd Haa. ocuklar teki odada dersin banda, Bayram hastanedeydi Perembeyle pazartesileri nbeti olurdu. Bugn erken kp gelmiti. Hastanenin iini bitirmi, evin iine koyulmutu. Yemek, ekmek, bulak... En titizlendii temizlikti. tye de hevesliydi geleli.Be yl geti, bu yl alabildiler. Bir t, at deve deildi ya, nemsemedi Bayram.


Ohooo! tye gelesiye sabah olur! Hangi sabahlar diyordu acaba? Olmuyordu. ocuklarn carn, yakasn tlemek iin komulara gitmiyordu artk. Kendi nln, entarisini de tlyordu mis gibi. Bayram' in gmleini, pantolonunu... Bir pontur daha diktirmeli efendiye! Erimi dizleri. Kndaki de iyi deil... Sokak kaps tkrdad. (Kyden gelen var heralm!) diye geirdi iinden. Camn perdesini aralayp bakt. Bayram geti yel gibi. Hayrola? Nbeti deil miydin sen? Canm skld, sattm!.. Kime; kaa sattn? Sorup durma, Navrumlu Ali'ye sattm. Kendi nbeti cumaya! Cuma gn kye gidecekmi. Deielim dedi. Haggaten sklp duruyordum. Bissr hasta, i; iyoldu! Sen ne yapyorsun? tlyorum ocuklarn carn, senin ponturu... Sedire koymutu kn, akm var gibi ekti Bayram: Bak, tleme benimkini! Ka oldu sylediim? ty dikip brakt Haa: Ne oluyor sana be? Tutturdun, tleme tleme! Ne var tde? Eller ararbulamaz, sen burun kvrrsn!.. Benim tlediimi beenmiyor musun yoksa?

Beenmediimden deil, tleme!.. Geldin ehre, eller be gnde kuyruu kula dorulttu, sen be ylda tye alamadn!.. Kuyruunu da, kulan da sinkaf edeyim... tleme!.. Heves gves t aldk, tleme diyorsun! Diyorum! Benim pontur tsz olacak!.. ehir, kyden kamaa iyi, adam olmaa iyi deil! Aferim Kara Bayram!.. Haa!.. Buyuur!..


Bak, gzelce Haa dedim! Eksik fazla konuup tepemin tasn attrma! Durduum yerde, azmdan da yanl bir laf karp gnln krm olmaym! tleme!.. Haa'nn elinden ekip ald, duvardaki iviye ast pantolonunu. tleme; byle giyerim ben! Nedenini de sorup durma! Nedense neden? Bana gvenin yok mu? Nedensiz i yapar mym? Geldik uraya, ayak uyduralm. Kyde uyduramadk,ehirde uyduralm. Vardn yerin demi elin olu gzleri korse sen de birini yumuver... Ykseltti sesini: eit t oldu hastanede personel! Bir Navrumlu Ali var deimeyen.'tekiler hem de at gibi koarak, cet gibi uarak deiip gittiler. Sen de o hastanedesin, haberin yok! Aada duymuyor musun yukarlarda olanlar? Dadurakl Hilmi kontrol kurdu stmzde. Bizim hastanenin namaz abdas avuu. Herif nurcularn kynden. Alay ediyor, ettiriyor: "Oooo Bayram Efendi! Ponturunun ts neden hi bozulmuyor? Neden olacak, namaz klmyorsun. Eilip dorulmuyorsun, diz kmyorsun!" Bir, iki, ! Kafam sinkaf ediyor her gn. Kyde sava, ehirde sava, savatan bktm Haa! Siktiret tleme... Irazca'nn yapt gibi ellerini kalalarna koydu Haa: Bak heleee!.. dedi. u bildiimiz Arap ey mi yapyor bunu? Evet, biraz Arabms... O mu alay ediyor, ettiriyor? Ba yerde yrdne bakma caddede! Hastanede ar gibi so kar, kedi gibi trmalar, it gibi srr drz! Sen de ylyorsun? Canm, yunuyorum da, ne lzum var cenge? Ellerini zd, gelip Bayram'n bana koydu: Aferim Kara Bayram! yi baslmsn!.. Baslmak deil Haa! Esas bozukluk yukardan. Herif nurcu. Personel efi olacak Salim Sar kavat da nurcu. Onun glgesinde dediini yaptryor. Sen de orda alyorsun, ben de. Bakarsn yarn kulana bir ey fsldar; gideriz gme! Bizi alan Bahekim gitti. Ahmet Bey'in adn kardlar solcu. Etkisizleti tm. Bahekim yardmcs Namk Bey onlardan. stedikleri ayar veriyorlar koca devlet hastanesine. Onun iin, gelmeden gelecei grp tedbirli yrmek iyi deil mi? Bazen oturuyoruz hastabakclarn odasna, herifolu soruyor: www.cizgiliforum.com

"Kydeyken klar miydin?" "Eh ite, cumalar klardm arada!" "Cumalar; o da arada! Ya vakit namazlarn?" "Onlar klmazdm." "Hi mi klmazdn?""Hayr..." "Cami mi yoktu, hoca m yoktu?" "Vard cami, hoca!" "Su mu yoktu,

abdes mi akmyordun?" "Su da vard!" "Neden klmazdn?" "Yahu, keyfimin khyas msn?" diyemiyorum, herif zddolacak. lyasl Hac gibi, Gebremli Tevfik gibi, ondan yana arkadalar da var. Bir bela karmayalm durduumuz yerde diye susuyorum. Bahusus kt ey deil dedii. Darda ta kr, buzlu gnlerde yer sil, yada her sabah cimnastik yap demiyor, namaz kl diyor sadece. "Namaz borcun!" diyor. Yedi yanda balarm ykmlk. Yedi deil, on yedimde bile klmyordum ben! Hatta yirmi yedimde!Doruldu otuzu geti yamz; bir gn nce hizaya girsek kt m? Dadurakl Hilmi diyor: "Hem yenileri klacaksn, hem borlar! Borcun bortur bitesiye! Belki snnetleri siler cenaballah. Farzlar klacaksn!" Byle byle kafam sinkaf ediyor her gn. Pontura da bunun iin takt: "Namaz klsan dizin kar!"Eee, sen de tlyorsun, herif bakyor biz gene klmamz, yeniden balyor... Gitti duvardaki pantolonu ald Haa: Neyse! dedi. Ben gene tleyim. Ayandakini giyer gidersin hastaneye. Bunu komulara oturmaa gittiimizde giyersin. Zaten t tutan kuma m? O srada ezan okunmaa balad Karasenir Mahallesi'nin yeni yaplan minaresinden.Sonra dibek, Oluklaralt, Delibaba, Gazi Mahallesi'nin ezanlar eklendi. Usulca kalkt Bayram. kard ceketini, orabn. Svad kollarn, emredi paalarn: Bir abdescik alp ikindini klaym! dedi. Bu da yazlmasn borca! Bir utan eksiltelim, kabartacamza! Leeni getir bakalm... Bir glecek oldu Haa. Skntlar iindeydi kocas. Byk korkular girmiti karnna. ten atarlarsa bir daha giremem diye d s-dyordu. Gryordu eli bo dolaanlar, i arayanlar. Haydi Haaaaa; abuk!.. Pantolonu bezin stne brakverdi, ty de yeniden dikti, kotu. Leeni rb ald dardan. Kapnn kysndaki ividen pekiri ald, Buyur madem! dedi kocasna. Bis...mill...hirrahmaa...nirrahiiim! ekti Bayram. inden iinden okumaa, elini kolunu, boynunu kulam er sefer ykamaa balad. Bana mes verdi. Ayaklarna geti. Bitirip kalkt, pekiri ald karsnn elinden. Sildi kurulad kollarn, ellerini. (imdiye kadar olan kusurlarmz hogr, simden sonra www.cizgiliforum.com

ileyeceklerimize de engel ol gzel Allahm!) dedi. Haa'nn verdii namazla'y serdi. Ellerini gbeinin altna balad: Durdum divana, uydum Kur'an'a! Niyyet ettim sekiz rekt ikindin namazna! dedi, ekledi ardndan: Drt rekt da gemi borlarmn farzlarndan demee!.. Haa, leeni rb dar kard, dudun dibine dkt Bayram' in abdes suyunu. Dnp geldi, tnn bana... TANRININ HUZURUNDA Hem klyor, hem dnyordu Bayram. Bazen yanlyor, okuduu duay batan alyordu. Borcun iyisi vermek, derdin iyisi lmek! diyordu Dadurakl Hilmi. Ne kadar borcun biriktiini hesaplamaa benim bilgim yetmez. Onu Delibaba Camisi'nin hocasndan soracaksn. Yenice Mahalle'nin hocas lhami Hafz gelip gidiyor hastaneye, ondan soracaksn. O hesaplayacak ka bin milyon rekt birikti. Baka kusurlarn varsa onlar balayabilir Allah. Namaz borlarn asla! Burda klmazsan, orda kzgn sacn stnde klacaksn. yisi mi rekt rekt de burda... Dnyordu Bayram: (Benimki demekle bitmez!"Sonra karn kzn, dur bakalm ka ocuun vard Bayram Efendi?" "ki olan, bir kz!" "Yalar?" "Olann biri on drdne girdi, kz on iki, ufak olan on!" "Klyorlar m?" "Hayr! Anam Irazca'nm damar var onlarda! Kolay kolay namaz klmazlar!" "Hepsinin klmas gerekir Bayram! Ara sra Ulu Cami'ye urasan, Tahir Hoca neler anlatyor, kulak versen ya! Hi olmazsa Gazi Camisi'ne ura, caddenin aznda, yeil badanal, orann imam Mehmet Hafz da iyidir. Yarn yerin altna gireceksin. Sorgu var. Ne cevap vereceksin? Allah ok ok kerim vede rahimdir ama sen de grevini bileceksin biraz. Ky yerinin en byk dvas cehalet! Bahusus Atatrk' t, Halk Frkas'yd, smet'ti, ok gevettilerdiniyeyi. Bu yzden bovermi olabilirsin.Ama burada dorultacaksn yolunu..."

Benimki dorulmaz! Bu kadar bor da denmez!..Ben klarm klmaa, ama Haa dnyada klmaz! Zorluk bende deil, onda! Onu nasl sokacam yola? kincisi, ocuklar. Ahmet Efeye nasl diyeceim olum namaz kl? Anas frlar hemen: "Datma ocuun zihnini, okusun brak!" erfe kanc bile okuyacam diye tutturuyor. Szck szck soktu hepsinin kafasna okumak iyi hnerdir. Buldun iyi hneri! Gryoruz okuyanlar. Neyse... Ufak Osman'a bariimdiden egemen olup szmz geirmeli.Vede karya kza syleyip, efendime

syleyim, baka aresi yok, derdin iyisi lmek diyor herifiolu, neyse, bak gene kartrdk! Neyse! Nerde kalmtk?) Dnp besmele ekti, batan ald duasn. (Hem sonra biz, her koyun kendi bacandan aslr sanyorduk, asla aslmyormu! Kocadan soruluyormu karnnki. Babadan soruluyormu evladnki.Onlarn da sorumlusu oluyorum bu durumda. Ben kendi borlarmdan korkuyorum, onlarnkine nasl cevap yetireyim? Sylerim bir dengine getirip:


Haa, Ahmet,erfe, Osman! Haydin bakalm, yol u, yn bu! Balayn namaza!" Syleyip doru yolu gstermezsek kabahat bizim...) Geldiklerinin ikinci ylnda, Navrumlu Ali'nin nclyle bu yeri almlar, nce tek gz; sonra ikinci gz ekleyerek, iyi kt bu tnei yapmlard. Gene Ali'nin nclyle belediyenin, karakolun adamlarna gerekli paralar yedirmi, ykmdan kurtarmt yuvasn. Yer de Allahtan, Alinin Velinin deil, hazinenin kmt, ardn arayan olmad. Bir kk taktuk odas daha eklediler geen yl. Bir gz daha ekleyebilirlerse... Bayram dnd namazn arasnda: (Kyden gelip giden de eksik olmuyor canm! Koskoca Aali geldi birinde. Babamz yerinde adam. Dnya iyiliini grdk. Yatacak yerimiz yok emmi demek ayp deil mi? Ekiz smail kp geldi. Bahusus herkes bizi burda iki koldan dnyann parasn kesiyoruz biliyor. yisi mi, bir gz daha ekleyip, konuk geldiinde, iki kat yatak serip, "Buyrun arkadalar, skk mkk, kusura bakmayn!" demeli icabnda!..) Ekleyecek yeri de vard. Bahesiyle filan yarm dnm aknd tuttuu evyeri. ki ev tede Navrumlu Ali'nin kondusu. Yanyana olsa daha iyiydi ama ancak burasn bulabilmilerdi! teki odadan Osman kp geldi. Ardndan erfe. Yel gibi girdiler. Baktlar babalan namazda, fsltyla analarna sokuldular: Sokaa gidelim mi anaa, oynayacaz?.. Gidin anam! Oynayn akam olmadan... itti, kzd Bayram: (Bak una! Spas sokaa gidelim mi diyor, anas gidin oynayn akam olmadan diye srtlarn svazlyor! Neyse...) dedi brakt. Ahmet abim durmadan sktryor anaaa!.. Derse aln aln! alyoruz ama olmam diyor... Olmamtr gzel yavrum! Ahinizin dediini yapn... erfe'yle Osman frladlar. Bayram, dersle oyun arasndaki ocuklarn namaza ne kadar uzak olduklarn dnd. Ahmet girip geldi o srada: Kolay gelsin anaa... Saol yavrum, bitti mi dersin?


Benimki bitti, ok oluyor! erfe'yle Osman'nkilere baktm biraz. Tembel bunlar yahu ana!.. Sen ahilerisin gzel yavrum, gsteriver... Gsteriyorum ama, ilerinden gelmiyor! erfe azck iyi de, Osman haylaz! "Yazn dzelt abim!" diyorum, "yi benim yazm!" diyor. Biz boa konuuyoruz. Yaz insann aynasdr diyor retmen... Bayram dnyordu: (Hep o solcu retmenler deil mi sebep? Hep onlar bulandrmyor mu ocuklarn kafasn? Diyorlar m hi namaz u, slamlk bu! Dedikleri, "Suna topu tut, Ali topu bana at!" Srf babann sylemesiyle olur mu? Okula yolluyoruz, niin? Biraz da onlar sktracaklar. Vede analar byle salvermeyecek sokaa! Dersin bittiyse namazla al! Bilmiyorsan ren! Al abdesini, kl namazn... Neyse...) Haa: Git istersen azck da sen dola!.. Ck etti Ahmet: Nereyi dolaaym? Belediyenin nne git. Snamalara bak, ne oynuyor? (Akll bir ana bunu syler mi? Bundan birinci zihin datmak olur mu? Biz adam olmaynz!..) Ahmet, yan gzle szyordu babasn. Haa^ kocasnn pantolonunu tleyip bitirdi. ocuklarn basmayaca bir yer arad; duvarn dibine koydu ylece. Ahmet dikiliyordu. Bayram, dudaklar kpr kpr, yatp kalkyor, uzatyordu namazn. (En nemlisi de bu olann okulu! Bitiriyor bei! Ben desem bir hoca yanna verelim, direm direm direnir anas olacak. Desem okutmayalm, okuyanlarn ne boka yarad belli! Evin iinde isyan karr, yattrmak lm olur... "rakla verelim!" Kessen he demez. Byle as kar yoktur dnyada! Neyse...) Kald yerden srdryordu okumasn. Selam verdi sonra. El kaldrp dualarna balad: Hayrl evlaat, hayrl avraat, hayrl devleet!.. u Haa'ya da azck akl fikir ver yarabbii! Olann kzm geleceklerini hayrlara ynelt yarabbiii!.. Dmanlarn erlerinden, eytanlarn erlerinden, vede ykselmemizi www.cizgiliforum.com

ekemeyenlerin kuru iftiralarndan bizleri esirge yarabbiii, yarabbi, yarabbiii!.. Ahmet, gz gze geldi anasyla: (Ne oluyor byle buna? Ner-den kt bu uzun uzun namazlar, derin derin dualar, ana?) Ak vermeyen, kocasnn ktlne olmayan bir tavr taknmay uygun buldu Haa. Ciddi ciddi bakt olunun yzne. On drdnde, iri kemikli, karayaz, gzlerinde ktln izi tozu bulunmayan bir ocuktu. Kocaman kocamand aklarnn ortasnda gzleri. Sesi kalnlam, bir utan da byklar dorulup gelir, sakallar -kas olmutu. Kyde kz gtt derede bana gelen olayn etkileri silinmiti. Salkla bakyordu nne. Mutlanyordu Haa. Haydi biraz dola anam, alsn zihnin! Yorulmuundur koca sabahtr! Ne filim oynuyor bak gel! yi bir ey varsa akam git. Belki baban gnl olur, beraber gideriz, haydi... (Sordum Yenice Mahalleli lham Hoca'dan: "Ne olacak bizim gemi namazlar?" "Snnetlerini siler belki amma, farzlarn asla , silmez Cenaballah!" dedi. imdi her namazda gemi namazlardan birinin farzn klsam, yirmi ylda bitermi benimkiler! O kadar da yaar mym bilemem ki!) Ellerini yzne ald, ama namazla'nn stnde hl dnyordu: (Benimki ok mok, kolay gene. Ben kendim yola girmee girerim de; bir isavaa yol amadan kary kz nasl sokarm? Olann ynn nasl evirebilirim slamiyete? Vede hastanede Dadurakl Hilmi'nin alaylarndan nasl korunabilirim? En nemlisi, iten atlmaktan nasl saknabilirim? Vede yaamn cefas belli, iten atlrsam, haa huzurundan Cenaballah, bu ehrin ortasnda ne bok yerim?) Ellerini yznden indirip kalkt. Krk yllk namazc gibi apr aprd hl dudaklar. slah eyle yarabbii!.. Akl fikir ver yarab-bii!..Bala yarabbiii!.. deyip duruyordu. (Bu adam dinci olup km, haberimiz yok!) dedi Haa iinden. (Dinci olup kmas bir ey deil, bamza ekimese! oluk ocua bun vermese!..) Bayram, geti sedire, oturdu: Eee, naslsn bakalm Ahmet Efe? Nasl dersler? Okul bitiyor bu yl ha? Bacn erfe de bitiriyor... Bitiriyor babas ok kr! dedi Haa. Haggaten, sayl gnler, dedii gibi atalarn, tez geti!.. lerisi de byle geer iallah, taklmadan, kalmadan...


Bak Haa! Bak Ahmet! Bundan sonra siz de namazlarnz klacaksnz! erfe'yle Osman da klacaklar. Borlanp durmann lzumu yok. Yalarnz varaca yere vard. Nefsime ben, zindan karanlklarda geirmiim yllarm. Dalar kadar bor ymm. Siz ymayn asla! Ydklarnz deyip tketin bir an nce!.. (Allah Allaaah!..) diye iini ekti Haa. (Korktuklarm geliyor bama, Allah Allaah!..) Namaz klmay biliyor musun Ahmet? Biliyorum! Din dersinde rendik... Klyor musun? Hi kldn m? Kldm ara sra... Hi grmedim ya? Sen hastanedesin. Bundan sonra her gn klacaksn. Greceim! Aklar byk gzlerini bolukta dolatrd Ahmet. ittin mi? Tamam m evladm? Tamam, tamam!.. dedi Haa ondan nce. Dadurakl Hilmi'nin masallarnhaggat sanp bun verme bize Bayram! Klar, klmaz, serbes brak ocuu! Senin

benim bildiimi o da bilir... Kyde bunlarn hibiri yoktu, burda nerden kardn? Asla serbes brakamam! Onun sorumlusu benim. Senin de sorumlun benim. Sylemezsem grevimi yapmam olurum... Aferim! yi yapyorsun grevini!.. Beenmedin mi? Atalk grevimi yapyorum!.. Bir de evlatlk grevini yapsan! Ka yl oluyor, anan orda! Bir ynn dnp varmadn! Grp gelmedin ne yapyor, nasl?.. inden sabr ekti, fkesini bastrd Bayram: www.cizgiliforum.com

O i baka, bu i baka! Av yarenliiyle gn yarenliini boa kartryorsun. Gitmem kye. Kendi nefsime gidersem eeim. Gidersem bo olsun kanm. Asla gitmem. O gelsin evladn torunlarn zlyorsa... Hm gelsin! Nasl gelir? Ondan paal kocakarlar geliyor! Herkesin durumu kendine gre... Neyse, brak benimle tartmay, arpmay! Dediklerimi yap sen! Namazlarn klacaksn bundan sonra. Olan da hocaya gidecek. Soracam Dadurakl Hilmi'den.Hangisi uygunsa onun yanma katacam. Hem diniyesini ilerletecek, hem hocalk renecek. Yerin altn stn biliyor hocalar. Hemi de, Kur'an okuduk, Mevlt okuduk, doanlara ad koyduk, lenleri ykadk derken, cret bahi dnyann parasn alyorlar. Hocalk bele yaam! Hastanede gryorum lhami Hocay, kimi sa cebine koyuyor, kimi sol cebine... Ahmet, ellerini bana koydu, dirseklerini dizlerine dayad, sustu ylece. Bayram! Biraz bana bak bakaym sen! Kydeyken, t Aa Mahalle'deki Beytullah Hocaya dayanmazd ruhum, burda burnumun dibinde sen mi bittin yoksam? Namaz abdes diye sktrma bakalm bizi! Hem de hoca yan u bu diye skma benim canm! Hoca yanna filan veremem, okuyacak benim yavrum! Hoca yanna verip l yuyucu yapamam, haberin olsun!.. Ellerini birbirine arpp at Bayram: Dndm bama geliyor! Bir avrat bu Haa gibi zr cahil olursa, dourduu spann yannda kocasna byle konuur! Bizde kabahat. Haa Haa diye ok yzledik... Ne oldun, nasl deitin, eskiden byle deildin? Deitim, nk bilmediklerimi rendim! Eh, azck daha ren, azck daha dei! Ka yldr iimde mayalanp durur, gmbe gibi bir zlemdir: Kaymakam okuluna gidecek Ahmet! Ya kaymakam, ya doktor olacak. l yuyucu olmayacak...


Haha haha!.. diye gld Bayram. Konuursun cahilane! Hi senin benim ocuumu kaymakam, doktor yaparlar m? Onlar kendilerinden yapyorlar, gzn birazck ap grmedin mi? Kyden gp gelirken byle demiyordun, ille kaymakam yapacam diyordun? O zaman bilmiyordum, kolay sanyordum! Gene kolay! alr benim olum. Ben de alrm. sterse sklsn trnaklarm, hastaneden gelir asker giysileri ykarm... Muradn elinden ne kurtulmu? Direiyorsun benimleeen! Ne olur okumasa? "Okuyanlar gayet itaatsiz, hem de asi oluyor ana babasna!" diyor Dadurakl Hilmi. Bir sre hoca yanna gidip gelsin, itaat u bu rensin, sonra terzi yanna katalm, esnaf olsun! O da mis gibi, kolay kazan, oturduu yerden; vede bele yaam... erfe'yi ver terzi yanna! Ahmet kaymakam olacak... Canm Haa! erfe ev kz! Benim kaygm Ahmet... Yalnz senin kaygn deil; Ahmet okuyacak!.. (slah olacak hallerden kp gitmi! Temelli azm, yozmu bu avrat! Belimizden inme olumuz da domat, kara ta gibi susuyor, Allah hayr versin bakalm...) MESTAN HOCA OKULU Bir het ht, det dt gelip doldu evin iine. Siner dirlik uup gitti. Bayram'n ie gitmedii saatlerde boyna kavga oluyordu.Derin dncelere dalyor, ne diyeceini, ne yapacan bilemiyordu Ahmet. Bir

bela, yuvarlana yuvarlana stne geliyor; gryordu, ama nasl savuturacanbilemiyordu. Babasnn, Namaz kl! demesi deildi asl sorun. Onca dua vard

bildii. ki daha renir, klard. Brak ileri okullar, bir hoca yanna gir, hoca ol, hocalk bele yaam! demiyor mu, sular vuruluyordu. Bayram enmeden kalkp gitmi, Kozlucal Mestan Hocay bulmutu Balar Mahallesi'nde! Anlatp yalvarmt: Bir olum var, yksek zekl, al yanna okut, adam olsun aman Hocam!.. demiti. O da, Getir greyim, kavrayl ise okuturum!.. demiti. Ahmet biliyordu Balar Mahallesi'ni. Arkadalaryla gle gitmiti bir gn. ehrin dnda, ky gibi bir yerdi. Evlerin n ard gbrelikti. Krmz yznn alt yann dolduran sakallaryla iri yar bir adam grmt, geni bahenin kesindeki heladan kyordu, belki oydu Mestan Hoca. Elini filan ykamadan, rb idenin dibine koydu, gitti beli ald, tkrd avcuna, almaa balad. www.cizgiliforum.com

Sebze arklan yapacakt belledii yeri belki. Bir girerse yanna, bir kaptrrsa yakasn, nasl kurtulurdu? Hem de neye yarard bin umutla dolu gelecei, bin bir dle bezeli yaam?.. On gn kalmt derslerin bitmesine. Sonra snavlar balayacakt. ehirde bitip tkenmez iler mi var? Snavlar biter bitmez balarsn Mestan Hocann yannda derse! Balamak bitirmenin yars. Erken balarsan,erken bitirirsin. Kuran- Kerim'i ezberledin mi hatim duas yaparz. Geersin milletin nne, namaz kldrr, tler verirsin. En istediim nedir biliyor musun? Byle bir hocann babas olmak! Anana bakma sen. Anan kaymakamlk diyor. Onu bir zamanlar ben de istiyordum. Kylk akllaryd onlar. Cahillik kt ne olsa. Hem de kaymakam olmay kolay sanyordum. Nerdeee? Bir tane var m yoksullardan bu okullara trmanm! Bu okullar, gideri ok okullar! Sreleri uzun. Bizimki ksadan olmal. Eebilecei dala heveslenmeli insan. Fazla ykseine bakma Ahmet. Bugn ehirde oturduumuza bakma. Ne olsa yoksuluz.ehirliyiz filan deye iinmenin yaran yok... Ahmet'e gre asl cahillik buydu. Yoksul da olsa, yaparm dedi mi yapard insan. Tanr, daha yola kmadan pes eden ylgn insanlarn deil, gidecei yere tutkuyla yryen, kararl insanlarn yardmcsyd asl. Byle insanlarn karsna, paras bol, eli ak insanlar da karrd gerekirse. Nice varsllar vard ocuu yok, yada ocuu var, zekdan yaya. O varsllar, yanlarna almak iin, tpk Ahmet gibi gzlerinden zek fkran yoksullar aryorlard. Bunlardan biri Ahmet'e rastlayamaz myd? Kuru bir rastlant olmayacakt tabii bu. Ahmet'i sevip beenip Tanr ayarlayacakt bu rastlanty. Bunun iin babasnn dedii namaz iini Ahmet de gerekli gryordu, ama Tanrnn houna gitmek iin kesin bir zorunluk deildi namaz. Tanr namaz klnmasn isterdi ama sadece bir bortu o. Tanr insann amalarnn doru olup olmadna, davranna bakard. Ahmet okumay sadece kendisi iin istemiyordu. Anasna kardelerine yararl olacakt, ama en ok da, kyne koacakt okuyup byk adam olunca! Bata kynn yoksullar olmak zere, teki kylerin yoksullarna destek olacakt. Hele bir ilenin kaymakam olduunda yok mu, kulpte kasabada hioyalanmayacak, kylere koacakt. Tarlalarda yoksullarn yanma varacak, Kolay gelsin! Ne gibi dertleriniz varsa syleyin hepsini gidereyim! diyecek, yoksullarn yannda yer alacakt. Muhtardan, kuruldan bir yaknmalar olup olmadn aratracak, olanlar itenlikle dinleyecekti. Muhtar yada kurul yelerinden biri bir yoksula, bir dula kt m davranyor; hemen, Gel buraya! diyecekti. nce tatllkla t verecek, etkisi olmazsa, at, ut, iki sana,iki soluna, terbiyesini yapacakt. Karakollar anszn basacak, onbalar sk sk denetleyecekti. Onbalardan, yoksullar tutaca yerde varsllar tutan oldu mu, derslerini verecekti. Kavrayl, zekl ocuklarn okumasna yardmc olacakt. Beene beene bir kalacaklard kylerde: Yahu nasl kaymakam, hangi ana www.cizgiliforum.com

dourmu? diye soracaklard. Zaman zaman yanna alp gezdirecekti anasn. ok sayg gsterecekti ona. Anlatacakt ki ite beni bu ana dourdu. Sonra anasnn da beenecei bir yoksul kzyla evlenecek, bylece onun yazgsnn deimesine yardm etmi olacakt. Her okumu birer yoksul kz alsa, Trkiye'de yoksulluun beli krlrd. Byle gzel dnceleri olan bir ocuu niin desteklemesindi Tanr? Bunu desteklemeyecek de kimi destekleyecekti? Kim vard kendinden daha iyi, daha kusursuz? Bu yzden hi duraksamadan, bocalamadan, ortaokulun kapsna dayanmal, btn akimi, zeksn kullanarak retmenlerin anlattklarn renmeli, snavlarda en dolgun notlan alarak liseye gemeli, oray da bitirip hangi okulsa kaymakam okulu, tutmalyd yolunu. Doktorluk fazla etkili deildi. Anasyd doktorluu aklndan geiren... Kalk Ahmet! dedi babas. Gidiyoruz! Akamn an keini hazrlyordu Haa. Yeni pabularm filan giy! dedi, tuttu Ahmet'in kolundan. Biraz bekledi pabularn bulup taksn ayaklarna. stasyonun oradan, demiryolunun stnden, vagonlarn arasndan geip gnbatya yrdler. Anlamt Ahmet nereye gittiklerini. (yi!) dedi. (Birka gn giderim, sonra gitmem!..) Babas nden gidiyordu. Ahmet, ne kendi gese de Mestan Hocann evini bulabileceini sanyordu. Grd evdi; tamam! Ama o eve varnca saa saptlar! ki katl baka bjr evin nnde durdular. Kylerden gelen hocalarn hepsi bu yanlarda myd yoksa? Avlu kapsn sayglca at babas, girdiler. Orta yal bir kadn, kucandaki kuluka tavukla kmesin nne yrd. Mestan Hocay m aradnz? Gstereyim! dedi. Geni bahenin her yan ilenmiti. Kimi yerde aa, kimi yerde sebze tavalar vard. Bir tahta kapy ap evin nnde durdular. Tavuu kucandanbrakmyordu kadn. Kap alnca yukardan sesler gelmee balad. Bir bolukta

durup merdiveni gsterdi: Yukarda; ocuklar okutuyor! Baba oul pabularn kardlar orada. Kinin boyasyla tahtalar sarartlm merdivenlerden nde Bayram, arkada Ahmet ktlar. kinci katta, kilim kee kapl tahtalkta durdular. Dinlediler seslerin geldii oday. Bir ar kovannn iinden, yada deirmenin domuzluundan geliyor gibiydi sesler. Kapy tklatt Bayram. Ahmet, geldikleri bu yerin nasl bir okul olduunu anlamaa alt. Okuduu derslerde, ders www.cizgiliforum.com

kitaplarnda bunlarn ok ncelerden tarihe kart syleniyordu. Yaam baka, kitaplar bakayd demek. Kapy bir daha tklatt Bayram. arka vuran sularn bir dzlkte giden sesi. Yada ktklar seferden ok ykl dnmlerdi ii arlar. ok sesli bir iniltiydi duyulan. Bayram, usulca at kapy. Girdiler. Geni bir odayd. ki penceresi vard. Biri baheye, biri gln tesindeki Koca Dumlu'ya bakyordu. Ak bulutlarn altnda kp duruyordu koca da. Kede, yn dein stnde oturuyordu Mestan Hoca. ocuklar yerde, kilimin stndeydiler. Alt olan, iki kzd hepsi. Kzlar baann rtmler, eteklerini smsk kapatmlard. Yenlerini de adamakll uzatmlard. Ne salar grnyordu, ne topuklar. On , on drt yalarndaydlar. Balarn emiler, okuyorlard srayla. Olanlar diz kmler, biraz nlerindeki kitaplara, biraz Mestan Hocaya, biraz da kzlara bakarak dinsel renim gryorlard. Hogeldin olum! Ramazan myd adn? Saol Hocam, Bayram'd... Bu da olun mu, yanndaki? Olum. Glgende okuyup hoca olacak... Aferim! Muvaffak olur inaallah! Adn ne evladm senin? Gel bakaym yle yaknma!.. itmemi gibi sustu Ahmet. Hiit Ahmet, adn soruyor Hocafendi!.. Edi ban, sustu gene. Yakla bakaym, ocuum!.. Yaklat, dibinde durdu Hocann. Diz k uraya! yeri gsterdi. Olum senin kulan iitmiyor mu? kmedi. yle bakt, baknd Ahmeeeet!.. Can skld Bayram'm, bard. Ahmet diyorum!.. Mahcup oldu. Elini kaldrp arpacakt az daha. Yakk almazd Hocann huzurunda.


Kula iitir Hocam, ama biraz sklgandr. O yzden dili tutuldu yksek makamnda... Mestan Hoca, elini Ahmet'in omzuna koydu, bast. Ahmet kt. Boynunu ban okad hafif hafif. Ensesini kar gibi yapt. Yzne, yanaklarna gtrd elini. Ate alm yanyordu Ahmet. Nar iei gibi allanmt her yan. Durgun, ne dnd belli olmayan bir grnmdeydi ocuun gzleri. Bayram, ok istiyordu u i dnd gibi sonulansn. Olu herkesin sayg duyduu bir hoca olsun. Ama byle hocann nne gelir gelmez donuklaan ocuk o ans batan yitiriyor demekti. Yoksa kastl m yapyordu? Ahmet! p olum Hocann elini!.. Ahmet'in eilip pmesini beklemeden, ald Hocann elini, kendisi pt, gene yerine brakt sayglca. Haydi, sen de p babam... dedi. Hayr, ses karmyordu Ahmet. Ses karmyor, sadece bakyordu Hocaya, kzlara, olanlara. Duvarda Kuran- Kerim torbalar aslyd. iek naklaryle ssl beyaz Amerikanlardan yaplmt torbalar. Tahta tavan bir tr toprak boyayla boyanmt. Eski cami sslerini andryordu. Hoca da bir ky camisinde cuma namazlar kldran hocalara benziyordu. Siyah cbbe giymi, kuak kuanm, bol donunun iinde oturuyordu. Sar bandayd. ipil gzlerine tel sapl gzlk takmt. Sakaln da beyazlatmadan salmt. Kyn neresiydi Bayram Efendi? Karata Hocam. Uzaktr biraz... Duydum adn. Ortaky'e yakn... Evet, Sayn Hocam... Verimli ky m? Pek verimli saylmaz Hocam... Hi okuyup hoca olmuunuz var m? Bir Beytullah Hoca var ya, dipli bilgisi yoktur... Bir hoca yannda okuyan filan?


Yok Hocam, asla yoktur... Ahmet miydi olunun ad? Ahmet'ti Hocam, mrn uzasn! Allah ksmet ederse Ahmet Efendi okuyup Karata'n hocas olabilir. Bakn anlataym: Benim de bilgim dipli deildir. Neden deildir? nk Tanrnn bilimi sonsuz bir deryadr. Onun damlasn, idrak etmek bile fani mrmze smaz. Fakat urum iyidir. Yanmda okuyanlarn hepsi hafz vede hafizeler olurlar... Saol; mrn uzasn; inaallah!.. Benden yana tamam Bayram Efendi! Eer olunun gnl varsa gelsin, okutaym. Elimden geldii derecede yetitireyim. Bir Kuran- Kerim bulup alacaz. Bende olanlardan veririm, onunla balar, sonra Afyon yada stanbul'a sipari ederiz bir tane. Fakat nce soralm: Gnln var m, hoca olmak istiyor musun evladm? Hep susuyordu Ahmet. Akl bandan gitti Bayram'n. Yukarda tavan dnd. Koca Dum-lu'ya bakan pencereler fldr fldr dnd. Ne yapacan bilemeden beklemee balad. Yakk aldrabilse iki arpacakt, Hocann nnde iyice decekti... Yoksa gnln yok mu Ahmet Efendi? Yok... stemiyor musun hoca olmak? stemiyorum... Buraya niin geldin yleyse? Sustu gene. Bakt yere. O ana kadar bir iki fsfs eden, ara sra glen renciler de bir suskuya battlar. Bayram'n yrei, gs kemiklerini krp kacak gibi vurmaa balad. Niin geldin evladm?


Kzlarn yeil gzl olanna bakt Ahmet. Kalarna kadar indirmiti bartsn. Bilmedii, anlamad bir yaknlk duydu ona. Bir lma oldu iinde. Babam getirdi... dedi. Boa gelmisiniz Bayram Efendi? Gnlsz olmaz bu i. ocuk hoca olmak istemiyor. Belki klhanbey olacak, srtecek sokaklarda. Meyhanelerde rak iecek, iret eyleyecek... Dimdik oldu, skt ellerini, takt cann diine yeniden: Ben kaymakam olacam... dedi usulca. Gene o kza bakt. Yanl gelmisiniz! dedi Mestan Hoca, kapya bakt. Cahil bir ocuk, kusuruna bakma Hocam! dedi Bayram. yice ezilip bozuldu. Akl ermediinden byle konuuyor. Kkken bir iki konumamz oldu yannda, onlar gerek sanyor. Kaymakam okullarnda okutacak vaktimiz mi var bizim? Biz yle ksa yoldan, zatnn yannda okutup, hem dnyasna, hem ahretine yarayl bir adam olmasn arzu ediyoruz. Ama cahil olduu iin kavramyor bunu. "Yanl gelmisiniz!" diye yollama bizi. Doru geldik. Ben imdi alp gideyim kendisini, zaten ilkokulun snavlarna girecek, bitirince yeniden getireyim. Kitabn da imdiden sipari edebilirsen memnun olurum. zin verirsen parasn brakaym... Ban olmazna sallad Mestan Hoca. Bouna yorma beni Bayram Efendi! Bizim isteimizle olmaz. Gnlsz olmaz hocalk. Gitsin, gnl olunca gelsin. Zorlamann yarar olmaz... Ahmet kalkt, bir iki adm att kapya doru. Bayram biraz daha yalvarp Hocadan iine gelir birka szck almak istedi. Mestan Hoca kesin konutu: Haydi, dediim gibi yap evladm... Olunun yan sra yryp kmaktan baka are gremedi Bayram. Yalnz bir eyi akl etti, pt Hocann elini yeniden. Narlar, krmz ieklerini sralamlard yeil yapraklarn arasna. Bir ondan bir ona konup kalkyordu ufack topack bal arlar. Anlatlmaz iniltiler doldurmutu ortal. Bunca gzelliin, temizliin arasndan insan pisliklerinin dayanlmaz kokulan geliyordu. Hela ukurlar rtlmemiti. ehrin bu yanma Bayram da akl sr erdiremiyordu. Akl sr erdiremedii olunun davranyd asl. Ne demek istiyordu spa? Ne www.cizgiliforum.com

demeye Hocann huzurunda yerin dibine batmyordu onu? Hocalk istemiyordu da neden dp gelmiti ardna? Evden elli adm kadar uzaklatktan sonra kolundan yapt olunun: Beendin mi yaptn serseri? ekip kolunu kurtarma abas gstermedi Ahmet. Belki bir iki arpacakt, ok kzd kesindi. Kolunu kurtarp kasa da yapard o kadarm. Baka bir plan izleyip ddrmeyecekti kendini: Ak, apak olacakt babasnn nnde. Skt kolunu, yeniden sordu Bayram: Sylesene, beendin mi? Beendim!.. dedi usulca. Neden? Nasl beendin? Korkarm syleyemem sanyordum, syledim! Neyi? Sorduun sorunun karln! Ben de onu soruyorum, beendin mi? Yalan sylemedim ki baba! stiyor musun diye sordu, istemiyorum dedim. Ama istemeden de hoca olacaksn dersen, gelir okurum. Sen de sormadn evde, istiyor muyum? Kzacak ne var bunda? Kendi istediini benim isteim sandn... Vay eein kunlad!.. Bunlarn hepsi o anan olacak ylann vidalar m yoksa? Ulan ayann dibindeki ksmeti tepip yedi da tedeki kaymakamla zeniyorsun! Demiyorsun ben bir blak herifin oluyum; maazamz yok, fabrikamz yok; babam, anam igren! Demiyorsun nasl okuyacam, neyle okuyacam?.. Allann yardmyla inaallah!.. dedi Ahmet, yumuatmaa alt babasn. Eve varasya kadar aykr szck sylemedi. Bayram da evde yapacakt yapacan. (Ben de evde sylerim asl syleyeceklerimi!) diye geirdi Ahmet iinden. (Bitsin artk biribirimizden habersiz esip tozmalarmz, kzmalarmz!..) Yrd www.cizgiliforum.com

babasnn yan sra uslu uslu. (Hem neden yalan syleyeceim, doru varken? Yalan syleyip de neden yanacam cehennemin atelerinde yarn?) ORTAKYL KADINLAR Bayram da, Haa da hastanedeyken geldi Ortakyl kocakarlar. Ahmet'le erfe evdeydiler. Gene ikindine geliyordu vakit. Gn daha ok yorulmutu. ehrin her yan adamakll tozlanmt. Tak tak edip atlar avlu kapsn. G Haaa, Bayraam!.. Bardlar. Yok anamgil yoook! dedi erfe. Yok muuu? Gelmediler mi dahaa? Anam da, babam da yoklar! dedi Ahmet. Ahmet'le erfe de mi yok? dedi Alimecik. Osman filan nere gitti? dedi Kedi Saniye. Biz de kalktk, insansz evlere geliyoruz! dedi Hayru. neleyerek, alay ederek kp geliyorlard. Su Deposu'nun altndaki Delibaba Mahallesi'nde kalyorlard t. Ortaokulda okuyan ocuklarn nineleriydiler. Bodrum katlarndan, tavan aralarndan odalar vermiti ehirliler, ayl krka, elliye. On bete, ayda bir gidip geliyorlard Ortaky'e. Ekmek azk, krlm odun, ufalanm ra getiriyorlard. Piirip taryorlard torunlarna. Bir ocuun, iki ocuun banda birer kocakar. Kocakars olmayanlar okutamyordu. Ekrem'in, lyas'm, Ramazan'm nineleriydiler. ki de kz vard Ortaky'den, biri Bakkal Hasan'm Sevim, biri Ormanc Mustafa'nn Glay. Yoktu Karata'tan bir tane. Ananz babanz olmaynca konuk almaz msnz siz? Almayn diye tembih mi ettiler yoksa? Alrz alrz, buyrun... imdi gelirler; buyrun! imdiye kadar almadk m? Buyrun... Haa'nn, Bayram'in insanlkl ocuklar; maallah! www.cizgiliforum.com

Evleri, avlular tertemiz, una bak!.. ehirlerin gzn seveyim! Kyler olsa kokar... Durmadan sylyorum benim eek Arife: "Karatal Kara Bayram kadar yok musun, sat sav, g ehire!" "ehir derin deniz, yzmek bilmiyorum, boulurum!" diye d sdyor. Ondan sonra da anasn yolluyor spasnn bana, odasn spr, sobasn yak; okusun! Dizlerim de kopuyor szdan, anacm anacm anacm... Benim de belim, bellerim Alimecik! Anaaaaam!.. Benim de bir eneciim kald salam, geri yanlarm angr ungur! Kara yere giresice ky kocatt torunlarm bile evermeden! imdi de ehir yollarnda eskiyoruz temelli... eri mi geersiniz, hayatta m oturursunuz? Yok mu bir habanz, ulunuz? Serin uraya, gne kar, hayatta oturalm! dedi Hayru. eri dar, farketmez! dedi Kedi Saniye. yleyse ieri, sedire buyrun... eri geip sedire oturdular. erfe sradan balayp el pt, ho-geli etti. Ardndan Ahmet pt, hogeli etti. Kocakarlar da Ahmet'i, erfe'yi ptler teker teker. Bizim kyden Hac Mehmet rk bir otopos ald! Dldl m, Blbl m koymu adn. Onunla cumadan gittik, bu sabah geldik. Ne kadar kt olsa boklu kyn zlyor insan... Blbl altn kafese koymular daaa, vatanm vatanm diye tm. Salvermiler. Gidip bir alnn dibine tnemi. "Bu muydu senin vatann?" diye glmler. O da, "Buydu ya! Ne glyorsunuz?" diye kzm glenlere... Hayru, Ahmet'i ekti kolundan, boynundan: Gel otur bakaym yanma! Ku iken ku bile vatann arayp soruyor da, bu senin baban neden hi arayp sormuyor kyn? Senin baban bu kadar m bezgin sildan? Ortaky'le Karata'n aras ka adm? Biniverse, gz ap www.cizgiliforum.com

yummadan orada. tesini de yrsn. Anacak m ayaklar? "Bayram gelmez, belli; o Haa, o Ahmet demi gvur?" diyormu Irazca. "erfe'yi bari getir gel!" diye bana haber salm; ben nasl gtreyim anal babal kz? Gaz tpnn stne ay koydu erfe. Sonra dizlerini bititirip oturdu sedirin ucuna: Okullar kapanyor, bir ey kalmad surda. Ben kendim gideceim Ahmet abimle, annemle!.. Alimecik: Allah nazarlardan saklasn dorumuma! dedi, svazlad erfe'nin srtn. Bayramlar seyranlar gelip geti. Herkes yerin altndaki yallarn ziyaret etti, u kadarck yerdeki ninenizi aramadnz siz! Hele o babanz! Gvur musun ay Kara Bayram! Kendin gitmediin gibi Haa'y da yollamadn, salmadn ocuklarn... Karatal Kerimolu'nun ablasyd Alimecik. Ortaky'e gelin gelmiti yllar yllar nce. ki kyn aras yakn, sk sk gidip geliyordu, herkes yle gelip gitsin istiyordu. Kslkleri de sevmiyordu... Gvur musun diye soruyorsun ay Alimecik! Gvurlar insan yerine koymuyorsun heralm! Gvurlar anasn babasn bu kadar hor-lamaz. Kara Bayram gvurdan beter! Gvurdan... Dardan bir takrt oldu o srada. Bayramla Haa'nn karaltlar szlp getiler hayatn ortasna. Alimecik, kostaklanarak srdrd konumasn: Gvurdan beter olmasa, derdi olunun, gelininin ardna, gelirdi gzelce! Otururdu u sedirin stne! Scak sudan souk suya dedirmezdi elini. aym tpte piirirlerdi. Suyunu kpte soutur-lard. Abdasm alsn, namazn klsn. Ama Kara ali'nin direken avrad Irazca'dr o! Dininden dner, dediinden dnmez! Dediini der, eniini yer! ddahdr! Yanlan sra kalkp gelmedii gibi, ka yl oluyor, bir kp gelmedi de! Halbuysam Hac Mehmet otopos alm. Dldl m, Blbl m? Bindin mi, ehirdesin. Karata'la Orta-ky'n aras da bir kar.Apalaya apalaya gene gelir gider insan... Haa, daha dardan, Amann kim gelmi, kim gelmi? diye sylenmee balad.Bayram, Demek bizi de arayp soranlar olurmu ara sra! dedi. Alimecik srdrd konumasn: Hem de o gelecek olsun! Yrmesine ne hacet? Hac Mehmet, para almadan, gider evinin nne, bindirir, dnnde de evinin nne indirir... Hulk, hulk! inde hulk olsa, gelir surda torunlarnn banda oturur scack! Ne ii var kyde? Ne ii var kimsesiz evlerde yalnz? Bir kuru www.cizgiliforum.com

inadn yoluna, ta gibi ksl srdryor!.. Bayram girdi nce: Hogeldin Saniye teyze, Alime teyze, Hay-ru nine; hepiniz ayr ayr hogeldiniz!.. Teker teker toka etti. Haa bir gld, bir grledi: Hey gidinin adam! Ne kadar asri olmu, grdnz m Orta-ky'n avratlar? ehir adam inceltiyor, ehiiir!.. Kendi de toka etti teker teker: Hogeldiniz efendim hogeldiniz!.. Naslsnz efendim, iyi misiniz? Biz de iyiyiz efendim, teekkr ederiz, teekkr ederiz! Estafurullah efendim, bir ey deil, rica ederim, rica ederim!.. Gld, dnp yeni batan el pt. Sarmat komu kyn kocakarlaryla. Bakt tpn stne ay suyunu koymu, erfe'yi de pt. Ahmet'in srtn svazlad. Yalnz bir sz diyeceim, gnlnz krlmasn, evimin stnde kaynanama atp tutmayn, bozuuruz... Alimecik, dastarm zp balad: Atp tutmayalm ama Haa, bu kadar da olmaz ay teyzem! Bir Irazca'dan daha m diniz? kp geliyoruz torunlarmzn ba< na, okusunlar diye. O diretiyor! Sabah gidip akamst geliyorsunuz kar koca. ocuklar da birden okula gidiyor. Evi bekleyivermesi bir devlet deil mi? Kocakarlar hayretle szyor, aklar karalarndan byk gzlerini daha da byltyordu Ahmet. Haa da renkten renge giriyordu. Neyse, neyse! Gene de atadr, insan yana hrmet eder. Onun iin hi olmazsa siz bari kn gidin bir. Eller adam knarlar. Bayram! Biz bile gidip geldik nceki gn. Karata nere, Ortaky nere! Ortaky'de laf ettiler: "Ne byle bunlar, deve kini mi var aralarnda?" diye! Deve kininden beter! dedi Haa. Bayram yeminli! Gidersem karm bo olsun dedi. Ben de sar kzn yannda dura dura, hem tynden, hem huyundan aldm. O yzden gidemiyoruz... Neyse! Kapatn kyn yarenliini bakalm! Burdan anlatn. Az m ektim ben o Karata'ta? Yanyor deseler, dnp bakasm yok!.. Gn geer, kin geer! slamlkta kslk, tlbendi yuyup gln dalma sereceksin,kuruyasya! Gene bir kp varmann kolayn dnn. Yaa kk olduunuz iin grev belki size der. lm olur, kalm olur yarn, iinize ivilenir, kmaz!.. www.cizgiliforum.com

(Kyden kimseyi gresi gzm yok!) dedi Bayram, iinden srdrd konumasn: (Yalnz Fatma'y, Aa Mahalle'nin smbln ok zledim! Gzmde ttyor! Adn andka burnum szlyor. Onca yoluna baktm, bir hasta olup gelmedi altm hastaneye! Biz de yeminliyiz, gidemedik!..) Byle deyip utand kendikendinden. (Anamz zlemeyip, Fatma kancn zlememiz ne demek?) Utanmasn yksek insanlna yordu kocakarlar. Ne olsa Irazca ata, bunlar da evlt! Hi zlemez olurlar m biribirlerini? Bir ey kalmad surda okullarn kapanmasna. zinlerinizi aln, hep birlikte gidin. Ahir mrnde bir sevinsin Irazca. Sizin de olunuz kznz var; yarn... Ee bakalm! O gn bir gelsin de... dedi Haa. (Anama diye gitsem de Fatma'y grsem!..) Byle deyip ger-neti hafif. kindiler okunmaa balad o srada. Kocakarlar, Aziiiiz Allah!.. ekip ellerini yzlerine aldlar. Bayram, ksa bir an, iine eytan girdiini dnd. Sonra usulca kalkp hayata kt. Haa, leeni rb oraya gtrd. erfe! Gel kzm, dk babana! Abdesini alversin!.. dedi. Kendisi gelip ay demledi. Kocakarlar, Bayram'a maaallah ektiler abdes alp namaz klyor diye. Usul usul dk kzm, acele etme; aferim! dedi Bayram. Minarelerden ezanlar bitesiye srdrd abdes alma iini. Hem de dnd:. Onca yldr ka kez, (Belki bu gelen Fatma'dr!) diye komutu kyden gelen kadn hastalara. Hibiri Fatma kmamt. (Ta gibi kanckm demek ki! Bir sefer bile hastalanp gelmedi! Ya da getirmedi Deli kocas!..) ki yl nce Fatma'ya benzer biri gelmiti banda kocasyla. Yatrdlar. Apandisit ameliyat olup gitti. Eneli Fadime'ydi, karaya-zd. rice iriceydi dudaklar. Gsleri dolgun. Kocas da saz benizli, Ortakyl Yumurtac Hakk'ya benzeyen bir adamd. Bir ona bakyordu, bir Fadime'ye, sonra da ah ekiyor, felee souyordu. Daha Dadurakl Hilmi'nin dokundurmalar yoktu o zaman, namazcl yoktu Bayram'n. Yatrdktan sonra bir sefercik gelebildi kocas grmee. O hafta drt gn nbete kald Bayram. Kendi yerine iki sefer, Ali'nin yerine bir sefer, Klal Niyazi'nin yerine bir sefer. Kimi zaman koua girip baucunda durdu, kimi zaman kapdan bakt, bir istei var m diye sordu. (Belki yolunu bulup sarlrdk Fatma gelseydi!) diye geirdi sk sk iinden. Sk sk da komaa alt iine yerleen eytan abdes alrken. Srf eytan uzaklatrabilmek iin, (Bir insan ne kadar kt olsa, anasna atasna bu kadar ksmez! Yemini unu bunu brakp gideyim Karata'a, inat anam greyim. Bir daha syleyim, gelmek isterse getireyim!..) dedi. Onu da geti: (Eolu bekulak Ahmet! Mis gibi Hocay istemedi! Kei anas kalkp www.cizgiliforum.com

narl zzet retmene gitmi, kaymakamlar hangi okulda okur, yarglar, doktorlar hangi okulda? Yahu bu Haa gibi cinkurdu kar yok dnyada! Gidip bir de Dadurakl Hilmi'nin yakasna yapm ben yokken! "Sen!" demi, "Brak benim kocamn namazn, olumun hafzln da kendi gtne sahip ol, dikildiin yerde yellenip durduunu herkes biliyor hastanede!" deyip kzdrm herifi. Ama boa kzm drz. Dorudur Haa'nn dedii. Seninle konuurken dikeldii yerde salverir. Bir ossuruk kokusu alr ortal. Bir de, "Kim osurdu?" diye yanndakileri sular drz!..) Bunu da dnp brakt. Kznn uzatt pekiri ald. Silindi kuruland; yeniden, Aferim maallah!.. ekti. Haa'nn getirdii namazla'y serdihayatn gne gren yerine. kindini klmaa balad. Gene Fatma, gene Eneli

Fadime gelip duruyordu aklna ama, abalayp rpnp zor g uzaklatrd ikisini de. Temelli sakatlamadan namazn bitirip kocakarlarn yanna girdi. ok zld namazda ktlk dndm diye. Bir ara yumruklad kafasn. Kydeyken cahilliin en dibindeymiiz! Onca aylar yllar namazsz geirmiiz. Dalar kadar bor ymz Allaha. imdi klyorum, dyorum rekt rekt Saniye teyze. Haa da balad birer ikier. Okuldaki snavlar bitince Ahmet'le erfe de balayacaklar iallah! Dahi Osman. Esasna bakarsan yedi yanda farz olurmu slamlara. Fakat belki Arabistan'da yleydi eskiden. imdi o kadar ince mslmanlk nerede?.. Aman Bayraaam! dedi ilk evliliini Kerim Hocayla yapp, ge-inemedii iin Bakyl Haydar'n obanna kaan, onunla da fazla geinmeyip Ortaky'n Molla Ahmet'ine varan, ondan oul torun sahibi olan Hayru: O kadar ince mslmanlk, hocalarn kejdilerinde bilem yok imdi! Klyor musun, klyorum! ou, "Komum gidiyor, ben de gideyim!" diye gidiyor camiye. Gitmezse knarlar nk! Aman Bayraam!.. Bizim hastanede Dadurakl Hilmi diye bir arkada var... Yan gzle Haa'ya bakt. Boalm ay bardaklarn iaret etti. Hemen kalkt Haa. Kalkmken bir ay da bana ver Haa! dedi, srdrd konumasn. Kuvvetli nurcudur. Beni esas yoluma sokan da odur. Baz kusurlar filan varsa da bilim bilgi sahibidir. Allah raz olsun gsterdii yollardan, verdii akllardan! Onun rehberlii sayesinde Yenice Mahalleli lhami Hocaya dantm, borlarm karttm. imdi hepsini deyeceim. Olumu da iallah hoca yanna verip dnyasna ahretine sahip bir hoca yapacam. mrnz varsa bunu sizler de greceksiniz Ortakyl teyzeler!.. allah Bayram.. Maallah Bayram... www.cizgiliforum.com

Bayram'n yeni azlarn, tatl tatl dinledi Ortakyl kadnlar. Biraz sonra konu deiti. Bayram sordu: Duyuuma gre senin bilader de solcu olmu ha Alime teyze? Melek Hasan gelmiti teygn, o syledi. Senin bilader Kerimolu, Melek Hasan kendi, Halil bi filan... Alimecik dastarn zp balad: Saclktan solculuktan haberim mi var benim ay Bayram? Oturduk ocuklarn ban bekliyoruz burda. Bir yere girip ktmz yok. Kyde de duymadm... Solculuk, Rusya'nn recimi! diye anlatmaa balad Bayram. Senin biladergil onu.istiyorlarm... Alimecik: Haberim yok tvbeler olsun... dedi. Ge vakte kadar oturdular, sonra kalkp gittiler. SAVA Snavlarn bitmesine iki gn kala ivecenliini artrd Bayram: Snavlar bitsin, hemen namazna balayacak benim olum! Sonra da Mestan Hocann yanna girmeyi kabul edecek! Vede girecek. Neden girmesin? Hazr mis gibi hocalk. O gn gzyle grd. Hallar kilimleri serdirip oturmu. nnde kz ve erkek rencileri, okutuyor inil inil. Aada yn uvallar dolu dolu. Erlik varlkla olduu gibi, bilim bilgi de vaktinde emek ekip almakla!.. Sonra kalkp elini Ahmet'in bana koyuyordu: Gideceksin deil mi tekem? "Gideceim baba!" deyiver bakaym! Haydi bir sefercik duyaym azndan!.. Ahmet, of puf edip babasnn elini srtndan atyordu: Baba yahu! Hi durmadan bunu sylyorsun! Hatrn iin namaza balarm, ama hoca olmam. Demiyor muydun kkten: "Kaymakam okuluna yollayacam seni!" Kaymakam okuluna gideceim ben... Ne ne ne? Dur bakaym, birem birem syle, lafn anlalsn! Demek benim hatrm iin namaza balayacaksn? Ulan eolu be-kulak, benim hatrm iin


klacan namazn ne deeri olur? Kalkp tepiyordu ayann ucuyla bo brne. Haa araya girip Ahmet'i Yazkyl Yusuf'un Oluklaralt'nda-ki dkknna tuz almaa yolluyordu. Sonra da balyordu Bayram' avkalamaa: Valla bak, canm fazla skma Bayram! Deli damarm tutarsa ne yapacam hi belli olmaz! Ben Aa Mahalle'nin suyundan itim Karata'ta! Admn ona gre at. Nurcularn ubesi gibi namaz namaz diye ocuklar skma! Beni de skma! Byksen bykln, erkeksen erkekliini bil!.. Oooo!.. Derede kz gderken bana gelen olaydan sonra nasl sarard karard gittiyse, gene yle oldu Ahmet. Sevinci enlii snd. (Ne yapacam, nasl edeceim, ayann altna alr derse, zorla gtrp Mestan Hocann okuluna tkarsa, nasl katlanrm? Kaymakam okuluna gitme zlemlerim gerek olmadan nasl yaayabilirim?) Koyu koyu dnyor, ama kamyordu iinden. Bayram, boldan atm tutmutu hastanede: Olumu hoca yanna verdiim gibi, kzm da hafzla yerletiriyorum!.. Byle boldan atar tutarsa, hastanede kendisinin, Haa'nn yerlerinin salam-laacam, iten .karmaa kimsenin gc yetmeyeceini dnyordu. nk bir kez karlrsa bir daha nereden bulacakt hem karsna, hem kendisine i? Aslanlarn kaplanlarn, hem de akallarn, tilkilerin azna gemiti iler. Sadece Dadurakl Hilmi'nin deil, Personel efi Salim Sar'mn, Bahekim yardmcs Namk Beyin hatrlarm da ho etmi olacakt byle konuarak, yaparak. Bunlarn gzne giren adamn srt da yere mi gelirdi? Dadurakl Hilmi usulca yellenip sordu sabah: Eee Karatal Bayram, naslsn hemerim? Bak sana ne diyeceim? Bir insann sadece kendisinin hak yoluna girmesi yetmez, arkadan, evladm, ayalini de sokmas gerekir. Ne haberbakalm senin mahdum beyden? Snavlar bitmek zere sanrm. Gidip konutun

mu Kozlucal Mestan Hocayla? Mestan Hocann gnl olmuyorsa, Mursallar'dan nce mam var, Besi Damlar'nn yannda, Gazi Camisi'ne gelir gider, ona syleriz istersen... Zaten birine derdini dkme gereksemesi duyuyordu Bayram. Hastabakclar odasnda pencereye yasland usulca: Sorma bama gelenleri Hilmi Efendi! Bende kader olsa, kymden teziip buralarda almazdm soluu. Kader olsa Allah bana vatanmda verirdi vereceini, gurbet ellerinde srndrmezdi. Mestan Hocann gnl var da, benim Ahmet www.cizgiliforum.com

Efendinin gnl yok ay Hilmi Efendi! Sen hi byle bir derde dtn m, evlad babasna as, kars da evladna arka kan bir adama rastladn m?Haha haha!.. diye gld Dadurakl Hilmi. Tuttu kasklarn: Haa huzurdan,

ehir deyince kolay sanyor bizim -arkadalar. te ince yan buras. ehire gelmek var, ama yolu yn yitirmek de var. Kolay deil evladn ayalini bugn izinin iinde tutmak. te Bayram'n basma gelen birinci misal. Kendisi meleklerin huyuna sahip, ama evlad szn tutmuyor. ehire gelmese bu iler de gelmezdi bana. Sen gene iin olur yanndan sokul Bayram Efendi. stne varp temelli as yapma. "Hoca yanma girmezsen mam-Hatip Okuluna vereyim!" de. Oras da iyi okuldur. Yarm oradan kanlar da kaymakam, yarg okullarna girebilecekler. Maneviyata deer veren hkmetlerin baa gemesi yakn. Harbokulu'na girecekleri de bunlarn iinden seip zabitan dinibtn vatan evlatlarndan teekkl ettireceiz iallah!.. Gene yellendi Hilmi Efendi. Bayram, belli etmeden kalkt. Var hzyla amarla indi. Makinenin biri daha bozulmu, temelli leenlerde ykyorlard kirlileri. Bir karyol bulmu gibi sokuldu Haa'nn yanna. Necibe teyze krmz eldiven takmt ellerine. Haa onu da yapmamt. Sopal Burdur alacasndan dikilmi, kyl hastalara giydirilen picamalar ykyordu. Kolay gelsin Necibe teyze, kolay gelsin Nafize bacm, kolay gelsin Haa! Haa bak sana ne deyeceim? Ahmet'i mam-Hatip Okuluna versek de oluyormu! Dadurakl Hilmi anlatt, oradan kanlar da kaymakam, yarg okuluna, hatta Harbokulu'na girebilecekmi. Yaknda maneviyata deer veren hkmetler gelecekmi. Bunu duyduuma sevindim. Sen de sevinirsin diye geldim... Leendeki kirlileri alp skt, sularn yalaa devirdi, sonra yeni su ekledi Haa: lle bir katran kazanna sokup karacaksn ocuu! Dorudan ortaokula, liseye gndermek iine gelmiyor deil mi? Ortaya liseye giderse, senin gibi, Dadurakl Hilmi gibi yobaz olmaz deil mi? Vay benim bama gelenler! Gelmez olup da kara yerlere geleydik u Burdur'a, vaaay!.. Yeniden outurdu pijamalar. Sonra skt, darya sermee gtrd. Bayram bekledi dnp gelesiye. Bu dediim iyi deil mi sence? Sanki hemen varp hesap verecekti Hilmi Efendiye. Kesin kesin soruyor, onayn bekliyordu. Deilse ok huzursuz olacakt. Mahupluu byyecekti arkadalar arasnda. Karsna, ocuuna szn dinletememi olacakt evrede. Bundan korkuyordu. www.cizgiliforum.com

Bana sorarsan ortaokuldan, liseden baka okula gnlm yok Bayram. Ama sormaz da zorlan verirsen bir sna. Benim gibi Ahmet'in de yok gnl. Ama erkeksin. Bizim gnllerimizin olup olmadna bakmaz, tek bana yaparsn belki... Aaaah ah! Sen ayr, ben ayr ekitireceimize, ikimizin sz bir yana gitse ne var! Bana destek olsan Ahmet de sze gelir. Anas as olur da spas olmaz m? Ben gnlmn sesini sylyorum Kara Bayram, z gnlmn! "Gnln yoksa da var gster, yalan syle!,, diyorsan o baka! Ahmet olan da z gnln sylyor.Asilik filan yok ortada. Sana, ne zaman as geldim de imdi geleyim? Yr ehire dedin yrdm. Gir hastaneye dedin girdim. Ver ocuu mamHatibe diyorsun, peki vereyim, ama gnlm yok. Gnlm onun kaymakam olmasndan yana. Ezelden beri buna heves ettim... Birden d Bayram'in gzleri: Bu dediin gene olacak! mam-Hatip'ten knca, isterse kaymakam okuluna gidebilecek, isterse imam, hatip olacak mftlklere, camilere... Sndrrler isteini! Kaymakaml ktlerler gznde! mamlkta karar klar ocuk! Neye yarar o zaman? l yuyucu olmas houma gitmiyor evladmn! Nereden kafana girdi, nereden tutturdun, ok canm sklyor Bayram. Gene de narh zzet retmene bir sormak isterim. Bakalm ne diyecek? Karsnn bu kadar sert, bu kadar kararl davranacan sanmyordu. Aadan alma gereini duydu biraz: Eee haklsn! Bizim evde kendi kafasyla hareket eden yok! Ben Dadurakl Hilmi'ye, sen narl zzet retmene, Ahmet de senin azna bakyor. Git dan bakalm!.. Haa, kocasnn danl dunlu konumasn duymazdan geldi. Hastaneden eker Okulu'na yrd doru. Bakuyulu gren Ali kapda durdurdu: Okulda Mfetti var, Mdr kimseyi alma dedi. Surda dur, knca haber vereyim... dedi. Sonra batan aa szd Haa'y: (Ne g, Mdre k msn yoksa? Zrt zrt geliyorsun?) Bir sre bekledi, zzet retmen kp geldi.


Allah akna gcenme zzet Efendi! Skldk m sana kouyoruz. Bamzdan da dert eksilmiyor. Ahmet bitiriyor ya bei. Babas diyor hoca yanna verelim. Biz diyoruz olmaz. ki ya ufa erfe kz da bitiriyor. Onu da hafzla verici oluyor. alt katta bir Dadu-rakl Hilmi var, ondan etkileniyor. Biz diretince, bu sefer mam-Ha-tip diye tutturdu. mam-Hatip'ten kanlar da kaymakam okuluna girecekmi ilerde. Asl var m? zzet retmenin karln beklemee balad. gren Ali de bakyordu. Kavgalar, kylerdeki younluuyla gelmiti ehire. Dadurakl Hilmi; u ossuruklu drz m? gren Ali'ye yan yan bakt Haa: Heralm o... Nurcunun tekidir! Kyleri de nldr. Bizim kyle onlarnki yakndr, ama buralarda bizimkinin ad gemez nedense! Haa bekliyordu zzet retmen ne diyecek? Yani siz ana oul olmaz diyorsunuz da ne diyorsunuz? Ciddi mi ilgileniyordu gren Ali Haa'nm sorunuyla? Biz diyoruz gitsin ortaokula, liseye!.. zzet retmen susuyordu. gren: te byle moderin dnenlerimiz de var hocam, kyl deyince hepimizi sr bellemesinler!.. Senden sormaa geldim zzet Efendi, asl var m, mam-Hatip' ten kanlar gidebilir mi? nar'la Karata'n aras drt saat ekerdi yaya. Erle'nin beri yannda, da ii kylerdendi. ehirde hemeri idiler. erfe'nin, Ahmet'in alkan renciler olmalar ilgilendirmiti zzet retmeni. Ara sra sorar izlerdi, nasl gidiyorlar? imdilik byle bir durum yok! dedi ksaca. Olsa da neden girsin mam-Hatip Okuluna? Kesmeyin ocuun yolunu, verin dosdoru ortaokula. yle alkan ocuu buldunuz daha ne istiyorsunuz? Kz da ortaokula verin. Ne ii var hoca yannda, hafzlkta? Yetmedi mi bu kafalardan ektiiniz?


Zil ald, ocuklar girmee baladlar. zzet retmen de yrd. Kusura bakma, okulda mfetti var. Syle Bayram'a, cahillik etmesin! Grr ben de sylerim. Daha olmazsa evinize urarm... Bakuyulu gren Ali biraz daha konuacakt belki, yrd Haa. Eve geldi doruca. Bakt Bayram da az nce gelmi. Uzanm sedire, ellerini kafasnn altnda kavuturmu, tavandaki kontrplaklarabakyordu. ocuklar da gelmiler. Birden aarsa gene kavga kopabilir, sonraya brakt Haa. Yumuatt sesini: Geldin mi Bayram? dedi. Karlk beklemeden su kaplarn ald, mahallenin emesine kotu. Sraya girdi, su doldurdu. Geldi avluyu sprd, merdiveni ykad. Bulaklar kard, kl getirdi, odu kab kaa. Sonra gitti bir daha doldurdu kaplar. Patates vurdu, orba koydu akama. Osman' Yazkyl Yusuf'un dkknna yollad bir paket ya aldrmaa. Girdi kt, eildi kalkt, sinirlerini glendirdi, bir kavga kopacak olursa diye hazr oldu. stn aba harcayacakt yemekten sonra ksn karsa. Hatta kmasn.. . Elektrikler yanp sofra kurulasya yatt sedirde Bayram. Dikti gzlerini tavana. Ellerini zmedi bann altndan. Haa, gzyle, kaya, Yava olun, grlt etmeyin ocuklar, babanz yatyor, keyfsiz!.. dedi, yok etti kullanabilecei bahaneleri. Sofra kurulunca da, Bayram, sevdiin orbadan yaptm, patates kavurdum, geliver! dedi. ocuklar sabrszlanp duruyorlard. Osman herkesten nce balayacakt. erfe ackmt. Ahmet durgundu, belli etmiyordu iinde kabarp duran frtnay. Osmaaan, yava ol!.. Babanz balamadan balama yavruuum!.. Hooop! dedi birden, kapnn dibine frlad Bayram. Haa kotu, leeni rb koydu nne. erfe pekiri alp kotu. Al anam, dk baban suyunu, ben orbann altna kl ekeyim, soumasn... Bayram'n oturaca yere bir de minder att. Karnlarmz doyuralm, Navrumlu Aligil'e gidelim. Epeydir gitmedik... dedi. Bayram, byk byk sokuyordu lokmalar azna, kaklar da doldurup doldurup deviriyordu. Dakikalar sayyordu Haa. Kavga kopmadan geen dakikay kr sayyordu. Bayram da bir saldr iin karsndaki cephenin zayf yann kolluyordu. zzet retmenin yanndan glenip gelmiti Haa. Akt buras. Kendi ise btn kozunu, silahn kullanp bitirmiti gnlerdir. Haa gibi susmay, pazarlklarn iinde biriktirmeyi bilemiyordu. Haa bir hata yapar, ak verirse ancak oradan saldrabilirdi. O hatay da bu akam yapmamaa olanca dikkatini harcyordu. Saygl, yumuak davranyordu. Taktiini iyi semiti. Olanca ilikilerinde, karlk, analk grevlerinde son derece dikkatli, saygl; evladnn okumas konusuna gelince de dnsz! ocuklarn gelecei dedin mi hatr gnl biterdi. Birsaldr olmasn diye Navrumlu Aligile gidelim www.cizgiliforum.com

diyordu belki. Evde otursalar, Haa'nn solumasndan bulurdu bahaneyi Bayram. ocuklar da babalarnn kafasndan geenleri ayna drbn gibi grmlerdi sanki. Suspus olmulard. timeden yiyorlard patatesi. Bayram seviyor diye iine iki de yumurta krmt Haa. Fakat, konumaa yeminli gibi, yi olmu, ho olmu!demiyordu. (Ahmet'e soraym!) dedi Haa. Onun da keyfi hi yoktu. Nasl Osman Efe, beendin mi? Osman havay yeterince gvenli bulmad: Beendim, iyolmu! dedi ksaca. Arvall erii kurusundan bir tas hoaf vard dnden. Onu da koydu Haa. (ok kr buraya kadar getirdik grltsz zrltsz! Bundan sonra kopsa da hafif anlatrz kr!) dedi iinden. Hoaftan iki kak alp brakt Bayram.ki kak daha alp Ahmet de brakt. Haa bitirdi kalan. Sofray kaldrd.Bulaklar ocan bana koydu sonra. steiniz var m, gidelim mi? Sordu ortaya. Seslenmedi Bayram. Bulaklar paklayvereyim, gideriz! dedi Haa. Tp yakt, koydu bulak suyunu. akr ukur sesler kararak ykamaa balad akamn kaplarn. Bayram dnyordu. kindiyi klmamt kahrndan. Akam da duruyordu. Ezan okunal ok olmutu. Kalkp abdes alsa, klsa myd bu arada. Yoksa Aligil'e gitmeyi nleyip namaz yerine iddetli bir kavga m koparsayd? Yoksa temelli erteleyip yarna m braksayd? Sk bir sopa ekmeden, korkutucu bir gzda vermeden yola gelmeyecekti bu avrat, hem de ocuklar. Ne ynelttiin yola gidecekler, ne de namaz klacaklard. Birden namaz klmaa karar verdi, doruldu usulca: Leeni rb getir! dedi. erfe frlad. Alp getirdi leeni babasnn nne. rb getir anam! diye bard Haa. Scak su kataym! www.cizgiliforum.com

Bulak suyunun yarsn aktard. Kabarmak zere olan dalgalar bir daha yatt Bayram'm iinde. Abdesini ald dualar ederek, yalvarlar yaparak. Sonra silindi kuruland. Serdi namazla'y, ikindini kld, drt rekt da bor dedi. Bu kary olmazsa yatakta m ezseydi iyice? Baka ocuk istemiyorum ayaklaryla, dikbalk ediyordu.yice ezip, hem de ocua brakp yeni bir sknt m sarsayd bana? Yoksa Ahmet konusunu yatakta ap kavgay yatakta m koparsayd? ocuklar teki gzde yatyorlard nasl olsa! Gece yary getikten sonra dolard salarn bileine, benzetirdi gzelce! (Zaten yllar var, yeterince tat aldm yok! Tamtakr, kuru bakr! Byle bir avrat, ha iine getirmiin, ha dna! Fatma buralarda olacakt! Eriikli kocas eker Fabrikas'na filan girecekti ki, o zaman Burdur ehri bir hovarda grecekti! (Ulan Deli Haceli, nasl olsa Muhtarn kolundasn, herifin klc hl keskin, bir i bulsun sana fabrikadan, g gel, karn da getir, hem sen gein, hem biz geinelim urada!..) Samalamakta ne kadar ileri gittiini abuk anlayp kald yerden namaz dualarn okumaa geti: (Benimki namaz klmak deil, serserilik!) diye ekledi hemen ardndan: (Allah iimi grp durduu halde nasl oluyor da bu kutsal dualar dilime veriyor, ayorum! Hocalar bilseler halimi, tefe korlar camide! En uygunsuz mslman diye beni gsterirler rnek!..) Haa, kocasnn hem ikindini, akam, hem de borlarn klacan kestirmiti. kindini bitirip akama gemiti Bayram. (En iyisi Ahmet olacak alaa yklenirim! Nasl olsa yarn snavlar son! Hoca yanma vermek yok, peki! Yazboyu avare kalacana hemen namaza balasn madem! Hatta Serfe'yle Osman da! Dolanp gz gelince de mam-Hatip'e yazlsn. Hk mk dedi mi yaptraym bu sefer. Haa elimden almaa gelirse, ona da! Oooo! Ulan size biraz yz verdik, temelli astar istiyorsunuz! Ulan utanmazolu utanmazlar, ulan namussuzlar!..) Yeniden geri dnd, batan ald, farzlarn birini bitirip yenisine balad. ocuklar sabrszlanyordu. Haa bulaklar bitirip koymutu kapla. Ortal sprm, gidilecek olursa diye yn ceketini gz n bir yere asmt. Ahmet'e, yarn allmas gereken bir snav varsa kalkp almasn syledi. Mzik var ana! Korkmaz Sonmez'i syletirler! dedi o da. Bayram daldrd gene: (Korkmaz Snmez ne? Liliyar'i syletirler! Ama simden sonra paydos bunlara! Simden sonra te dnyaya yarayl bilgiler okuyacaksn. Allahm kitab Kuran' Ke-rim'i ezberleyeceksin. Kavuz kapk derslerden pekiyi aldn aldn sunardn, bir de bunlardan al greyim; hayvan!..) Gene dalyordu,farkna vard, batan ald. Daha fazla sakatlk vermeden bitirdi namazn borlaryla birlikte. Sama soluna selam verdi. Yaramaz evlat errinden, hayrsz avrat errinden beni koru; beni. grnmez kazalara, kuru iftiralara, zalim dmanlara attrma


yarabbi! Beni eytana uydurma! Bana Hazreti Eyp aleyhsselamn sabrlarndan ver yarabbi!.. dedi. oraplarn, ceketini giydi. Ahmeet! Yarn son mu snavlar? Tingedek dt Ahmet. Bocalad ne diyecek? Yavrum, son mu diyor baban!.. Son baba... Mzik mi var yarn? Mzik var baba... Ders deil ya, neyse! Yarn tamam m? Tamam... yleyse hemen namaza balayacaksn! Peki baba... erfe, sen de! Osman, sen de!.. Peki babacm... Ben de klacam!.. dedi Haa gnlyle. Yok! Sen kl, klma; farketmez!.. Balarm! Ben de klarm Bayram... Araya girip lafm blme... Peki Bayram... Namaza baladktan sonra asla brakmak yok! Bu bir. kincisi, hoca yanma vermekten vazgetim seni. Yazboyu serbessin. Gz gelince mam-Hatip'e yazdryorum. erfe'ninkine daha karar vermedim. Onu da gidip Tahir Hocadan danmak istiyorum hayrlsyla. Benimki de dana dana. Tamam m? Tamam baba... www.cizgiliforum.com

Nasl sylediini sonradan dnp tanp kendi de seemiyor Haa, birden parlayverdi: Hep gidip gidip kendin gibi gericilere danyorsun, kendi avradna, ayaline dantn yok! Onlar m karar verecek senin evdeki ilere, o gericiler mi? Birden Bayram da frlad: Sus ulan sar ylan! Sus diyorum sana! Kimmi senin gerici dediklerin? Memleketin tannm hocalarna nasl gerici diyorsun ulan? narl zzet retmen gibi allahsz solculardan m rendin bu akllar? Elini kaldrp bir, bir daha savurdu. kisi de boa gitti. Haa: Allahsz solcu da, allahsz gerici de hep senin dantklarndr! Btn bu sapkn fikirleri kafana basan da onlardr! Evin iinde oluk ocua zulmettirenler de onlar! Eskiden bilmezdin bunlar. Buraya geldin, ona srtnrken, buna srtnrken, hepsini kaptn. imdi de ocuun gzel geleceini ters yne evirip, yok hoca yanyd, yok mam-Hatip Okuluydu,geriye dndrmek istiyorsun. mam-Hatip iyi bir okul ise, syle ossuruklu Hilmi

kendi spalarn yollasn! lhami Hocaya syle, koca kafal torunlarn yollasn! Ben olumu kzm ortaokuldan baka yere yollayamaam! Namaz kl diyorsun, peki klalm. Ama tekilere sonuna kadar bayr diyorum. Hayr, hayr! Bunu^ da duydun mu, tamam m Efendi? Haa, odann ortasnda, eli aya titreyerek dikilip kalmt. Ne yapacan bilmiyordu. "mam-Hatip'ten klnca kaymakam okuluna gidilir!" diye beni kandrdn, sordum zzet retmene, yokmu yle bir ey. Olmayan eylerle benim aklm elmee de kalkma, tamam m? Bayram'n sesi titredi. Karsn ldrse dama tkard hkmet. Yaralasa, iten atard. Biri tekinden ktyd. Bocalad... Laflar iine geldii gibi anlama! Ben sana var demedim, olacakm dedim. Hocalarn olacak dedikleri olmuyor mu? Olmasa bile, burdan kanlar mftlklerde, kylerde birinci eleman deil mi? Gitsin mam-Hatip'e! Kararm byle... Haa: Gidemez! Gnlnn olmad, gnlmn olmad okula gidemez! Sen babasysan, ben de anasym. Kendi gnln de sorman gerek. evrede byk,


kk, akl erik olanlara sorman gerek. Yalnz ossuruklu Hilmi'nin demesiyle olamaz bu i Kara Bayram!.. Kavga srasnda byle Kara Bayram dedi mi, eilip bklme-yeceine iaretti. Bayram bunu anlad, temelli azd iinin frtnas. Kabard birden: Ulan eytan! Yllardr her almna katlandm. Bu sefer kararm karar. Ahmet mam-Hatip'e gidecek, laf koyma lafm stne!.. Dnya dnmesini deitirse olmaz! Ya beni keser ldrr ondan sonra yollarsn, yada hi yollayamazsn! te uraya iziyorum bir izik,iki izik! Haa dediydi dersin... Ulan valla elimden kaza kartacaksn akam akam! deyip elini kaldrd Bayram. Haa da kaldrd iki elini, tuttu kocasnn havadaki yumruunu, yere indirmee alt. O srada kap dld dardan. Kt kt vuruyorlard. Hayata kadar gelmilerdi hem de. Dur dur; gelen var; dur! dedi Haa, nce duvarn dibine gitti, sonra elini yzn toplayp kapy at. Bakt, Navrumlu Aligil! Biz de kavgamz bitirince size gelmek istiyorduk; buyrun!.. dedi. yleyse bu i iyolmad! dedi Ali. Neden iyolmam? Gein buyrun! dedi Bayram da; yer gsterdi komularna. Kavganz yarm kald! dedi Asiye. Siz gidince tamamlarz, gein! dedi Haa. Aligil oluk ocuk girdiler. erfe kapy kapatt. Haa, sedirin stne buyur etti kimini, kiminin altna dek att, kimini yere oturttu. Bayram'la Ali'nin arasna bir kl tablas koydu. Bayram dolaptaki paketi kard. Yaktlar birer sigara... Haa'yla Asiye yan yana oturdular. Ahmet duvara dayad srtn, dirseklerini dizlerine dayad, ban ellerinin iine ald, tpk kyde bana gelen olaydan sonraki gibi dnmee balad. Ali sordu usuldan: Biribirinizi hakedebildiniz mi bari? Kapat Ali! Ama o konuyu! dedi Bayram.


Ama; ayplarmz deilmesin! dedi Haa. Ters ters bakt Bayram: (Deilmesin tabii; salak!) (Ellere zenerek verdiin kararlar da akla, koca budala! Ali duysun, bakalm sana m hak verecek, bana m; dinle!..) Yani bir demez konu yznden, karya kza fazla yz verdik, imdi bamza syorlar Ali arkada!.. Boynunu bkt: (Siz hak verin komular!) Sustu Haa. Byle yaralayc szckleri brak da gzel gzel anlat Bayram arkada! Hani ehre ilk geldiin gnlerdeki gibi! O zaman nasl sayglydn, nasl yumuak, scak, hem de uyumluydun; yle konuarak anlat! dedi Ali, candan syledi. Bak, haklsn komum! Hakszsn demiyorum sana. Evet, biraz sert konuup gnllerini yaraladmn farkndaym. Fakat temelli itaatsizlikedip tepemin tasn attryorlar! Onlar da bunu yapmasalar olmaz m? Yani imdi bir babann oluna kzma namaz kln demesinde, olunu ilkokul sona kadar okuttuktan sonra bir hoca yanna vermee kalkmasnda,bu olmaynca mam-Hatip'e yazdrmak istemesinde ne hata var? Biz ilkokulu da okuyamadk ya!.. Sorun bumu imdi? Bu! Ben de daha nemli bir i sandydm! dedi Asiye. Bu; bu aramzdaki sorun!.. Yahu Bayram arkada! Sen eskiden yolunca gelip, yolunca giden bir arkadatn! u Dadurakl Hilmi'yi ciddiye aldn yahu! Da-durak, Bakuyu, Navrum, bunlar biribirine yakndr. Birinci nurcu kydr Dadurak. ayorum nasl etkisine ald seni! Din iman, gsterile olmaz. badet, kabahat, hepsi gizlidir Bayram arkada! O drz bunlar gsteri iin yapt gibi, sana benzer saf arkadalar zerinde bask olarak da kullanyor. Ne hakk var gelip, klmyorsun, tutmuyorsun diye zarta zurta canm? Haylee; bizim de dediimiz buuu!.. yle mutland ki Ali' nin szlerinden Haa, kendine egemen#,olamad, barverdi. Ne hakk var benim ocuumu gndereceim yere karmaa? Bana laf dokunduranlar oldu hemerilerden, hatta Cafer bei bitirdiinde o drz kendisi de syledi. Ama dinlemedim. Olan sanat enstits elektrikilii istedi, biz de uygun grdk, verdik, elektrikilie. Deseydi ortaokul, ortaokula verirdik... Tamaaam; bu kadaaar!.. www.cizgiliforum.com

Neyse, bu konuyu kapatalm! Ben kesin kararm verdim. Azmdan da yemin kt. Olan mam-Hatip'e vereceim. Yarndan sonra da namaza balayacak. Bu konuyu ocuklarn nnde uzatmann gerei yok Ali arkada... Haa kalkp ay koydu. ayn yanna biskvi kard. tiler, yediler. Tartmaya yol amayacak konular konutular. Hatta bir ara gltler. Sonra Aligil kalkp gittiler. Ahmet, basla basla oturdu. Komular gidince de, anasnn serdii yataa yatt. Bayram'la Haa da kapattlar konuyu. Haa, gece yarsna doru biraz yanamak istedi Bayram'a. O ynden biraz tat verirse, bu ynden yumuamasna yarar olur diye elini sald, karlk grmedi. Ta gibi ksm, hem de soumutu. Birden, eskisinden daha beter bir fkeye gmlp,hatta kinlenip srtn dnd dzgnce. Bayram yanasa da yz vermemee karar verdi. mamHatip konusunda yumuamayacakt; ant iti iinden. Sonra yumdu gzlerini. Uyumady-sa da uyur gibi yapt, amad gzlerini sabaha kadar.Sabah, ayn orbasn iip kt Bayram. Haa ocuklar be-leyip becerip okul

yoluna katt, ondan sonra yolland hastaneye. Ahmet: Gene iim avkp duruyor. Meraktan, tasadan deli olacam! lle tutturdu, namaz kl; mam-Hatip'e hazr ol! Bunlarn hibirine gnll deilim. Kap kye bari gideyim. Zaten ninemi zledim. zin ver ana! dedi, ayakst alamaa balad. Azarlad Haa: Suuus! Bir daha gzm grmesin aladn! Eek kadar adam oldun, ne alyorsun? Snavn bitsin, Hac Mehmet'in otoposa bin, doru Ortaky! Oradan da yryver Karata'a. Gelmezsin yaz geene kadar. Sonra ne yaparsn, ne yaparz? Bilemem imdiden... Bulutlar boand, yamurlar yudu ykad iini dn Ahmet'in. Sevindi. Bir dakika durmayacak, ekip gidecekti Karata'a. Mzik snavndan kp hastaneye yrd Ahmet. Genellikle yukarda alt iin babasna grnme olasl yoktu. Grnrse artk atard bir yalan. Atard; nk doru sylemek yaramyordu. imdi dnyada en kzd kii babasyd.


Necibe Hanm, anasnn yanna yrdn grd, taklmak istedi: Bakn bakn, kim geliyor! Maallah maallah; krk bin! Ne kadar da bym bu tosun, bakn!.. Eskiden olsa el perdi. Geip gitti anasna. Getiimizi kaldmz pazartesiye syleyecekler. Ama bana fsldadlar. Diplomay yirmi gne verecekler. Kye gideceim... Eve varp yemek yesen! Varmayacam... Para al yanna!.. Verecek misin? Ama yok yanmda!.. > imdi otobs kaar... Kaarsa ne yapaym? Bombo mu gideceksin ninene? Bir kutu eker al, iki piirim ay al, bir dastar al! Sen alp gtrmedin diyelim, ben de yollamayacak mym? Ana, sen ii uzatyorsun!.. Ne yapacan ard Haa. Necibe abla! diye kotu. Nafize karde! dedi. Para var m yannzda? On birinden, on birinden kt. Be de kendinde vard, 25'i tamamlad. On be daha olayd! diye kvrand Haa. Kimden istenir bilmem ki? Necibe Hanm kt usulca. Be dakika gemedi, 15 lira daha bulup geldi. Yirmi be bana, on Nafize'ye borlusun Haa! dedi. Ulu Cami'nin oralara k hemen! Bir kara dastar al. Ak iekli olsun. Bir kutu ezme al. Bir kutu ay, bir kilo eker al. Sonra kouver Klalar'a! Orada durdurur binersin. Ne yazn, ne gzn, benden haber almaynca gelme... lk kez en oldu, muzipleti gnlerdir: Bandan atyorsun beni! Gittim mi rahat olursun! dedi, gld. El pt karken. Bir ooook selam syle! Anlat iyi miyiz, naslz? Varamadk, kusura bakmasn! www.cizgiliforum.com

Frsat bulursam erfegili alp gelirim! Gle gle... le oldum oluyorum'a gelmiti gn. Gerei kadar abuk olmazsa yetiemezdi. Bir solukta Eski ar'ya kt. Bir solukta ald alacaklarn, bir fileye tkt. Birden anmsad, hi giyecek almayacak myd yanma? Kitap mitap almayacakmyd? Oluklaralt'nm ortasndan koup Karasenir'e geldi. Eve vard, girdi kt.

erfe sordu, Osman ayana takld, ilgilenmedi. Deti ykln altn. Ald alaca giysiyi, orab. Kitap; hangisini alacakt? Tarih'e bakt, Tabiat Bilgisi'ne bakt; ekmedi can. Aritmetik; Dilbilgisi? ekmedi. Belki san uzatrd oralarda. Saklayp durduu tara ald. Frlad. l Jandarma Komutanl'mn nnden kotu. Klalar'm orada, benzinliin nnde durdu. Bekledi Ortaky'n otobs kp gelsin. 23 liras kalmt cebinde. Gelip geen arpar m? diye yoklad cebini. Bastrd dndan. Sonra akl etti, kotu benzinciye: Geti mi, gemedi mi Ortaky'n otobs? Szd Ahmet'i adam. Her halde gemedi, dur orda! dedi. Hemen gidip durdu. e doru geldi Hac Mehmet'in Dldl. Yarkyl, Yazkyl, narh, Kavackl, rencikli, ardakl, Ortakyl, hatta Alankyl, Derekyl bir sr yolcu vard. Heybeli, torbal, sepetli, fileli. Kimi ila alm, kimi ekmek. Biri ikisi gazete. Sigara ien var, ocuk emziren var. Ne zaman varacaklar rencik'e, ardak'a, soran var. buukta g bela yrd Klalar'm oradan. Akyaka altna kadar angrdaya angrdaya gitti karayolundan. Oraya varnca sapt kylerin bakmsz yoluna. Eskiden Karakent stnden Yazky'e balanrd yol. imdi gl ykselmi, Soanl'dan dolayordu. Talarn, tozlarn iinden gene gln kysna geliyordu. nsann genzini dolduran pis bir koku yaylyordu oralardan. Prenler farmt. Mekeler, martlar dermansz gibi uuyorlard. Almlard grltye, toza. Tnmyorlard azna kadar basl otobs varyordu da. Sola yukar nar'n, saa aa Ka-rakent'in, lyas kynn yollar sapard. Doru gidince Kavack deresine varard. Kimi yerleri kayalarla, kimi yerleri allarla kapl arazide keiler grnrd. Motorlu deirmenler kal su deirmenleri de farmt. Hem de doru drst yaplmamt Karakent kprs. te hayal meyal ansd Ulupmar ay Ahmet'in! Be yl nce deil, yz yl nce gemiti sanki stnden! Ne kadar ufalmt ocuk belleindeki rmak! narlar seviyordu en ok. Sarya kaan yeil yaprakla-ryla, hi ayb, eziklii olmayan gmrah aalaryd derenin. Sonra az gelirli kyllerin kavaklar! Bytp bytp satmak iin diktikleri kavaklar! Gr dall cevizlerin altndan geiyordu otobs. Yama-lardaki mahalleleri dereye indiriyorlard. Kavack'n yeni insanlar, ak sval evlerini bayrn gne bakan yzne yapyorlard. Oraya bir yere de kahvelerini, dkknlarn kurmulard. Topal Pehlivan asasn alp kyordu geen otobslerde tandklar var m? Sonra yeniden giriyor, kyordu peykenin stne, yeniden gmlyordu yarm yzyla varan yalnzlna. Kavack'tan sonra rencik altndan, Kk ardak'a giriyor, braklacak www.cizgiliforum.com

yolcular brakp Ortaky'e frlyordu Dldl. Birden grledi vard, Ortaky'n ortasnda brakt yolcular, Ahmet'i. Baknd, tanyan, tanyacak kimse var m? Filesini omzuna vurdu yrd. Uar gibi kouyordu kra alnca. Gidecek gidecek, dereyi geip dze kacak, tepeyi ap drt yan dalarla evrili, ssz Karata' grecekti. Oradayd ninesi, oradayd brakp gittii yoksulluk. Orada Ylanl Belen'in altnda...Elinde olsa da bu kadar birden bymeseydi! ok byk bildii aalar, kayalar

klm, dalar tepe olmu, yrne yrne bitmez sand yollar ksalmt. Birden aklna kt bir olaslk geldi, dizlerinin ba zlver-di: Ya yllar, aylar nce lp gittiyse ninesi, ykayp gmdlerse? Gelip gidenler sylemedi, sakladysa? Ksl deiller miydi ninesiyle babas? Babasyla ksl olduklar iin, anasyla, kardeleriyle kendisiyle de ksl saylrd Irazca. Bu yzden lmnn haber verilmeini istememi olabilirdi. Hatta kyller kendiliklerinden aradaki ksl bildikleri iin haber vermeyi uygun grmemi olabilirlerdi! Ne kadar karmakt dnyann ilikileri! Dizlerinin ba zle zle yrd. Merdivenin banda, ikindi gneinin karsnda oturuyordu Iraz-ca. Tornan,dizinin, dibine yatmt. Acayip, mouk mouk sesler karyordu. Mouklayp

canm skma Tornan! Bak ne gze! bugn de akam edip baardk! Mouklama nalet! diyordu. Gn salland, sallanyordu Havana'nn Sivri'den. Dalarn glgesi basmak zereydi ky. Birazdan sr spa gelirdi krdan. Akam ettik de bamza bela bulduk ay Tornan! Kalkp atei yakmak. Kmesi rtmeli. ki kak orba kaynatmal. Birazn sana, birazn bana blp ime-li. Sonra? Sonra oul yok, uak yok, komulardan bir kp gelen olursa iki bdrdap gecenin ucundan kemirmeli, gelen olmazsa eski dein stnde dne dne sabah etmeli... Tornan havlayp kalkt o srada. Aa Mahalle'den doru bir grlt koptu. Pat pat pat, ky iine doru geliyordu. Mavi boncuk tandan yontulmua benzeyenbir traktrn stnde Muhtar, olu Cemalle Yukar Mahalle'ye gidiyordu. Cemal

sryordu. Grlt duyulmaz olasya kadar havlad Tornan. Azna stmn drzs, kokuya bodu kyn iini! Sus bakalm Tornan! Azna stmn sdbozuul Pat pat edip geerken benim ykktan yana bakmadan edemez! Yllar geti, yllarn iinden yl kadar uzun gnler geti, bana olan kini gemedi soysuzun!.. Deitirdi, greltti sesini: Geme-siiin! Mara kadar gemesin! Benimki geti mi? Artt yldan yla! Nereye koyacam, nereye sdracam bilemiyorum kinimi! Azna stmn cmblda...


Hav hav!.. etti bir daha Tornan. Kzd Irazca: Kes sesini dedim Tornan. Bo yere hav hav etme! Bir ey yapacan zaman et! Kuru bo hav hav edip canm skma, gsterii nalet!.. Birden piman oldu, evirdi szn: Sen bana bakma, istediin kadar havla Tornan!.. dedi. Elini uzatp okad ban. Bana bakma, istediin kadar r!.. dedi yeniden. Birden ayaa kalkt, n bekten hav hav'a koyuldu Tornan. Tam o srada Kara Ahmet, avlu kapsndan giriverdi. File omzunda, atma kapnn halkasn karp kanadn at. At kapad. Halkay takt gene. Ak dileri, gzel kara gzleri, uzun boyu ile kimdi bu adam? Fakat hemen bildi, besbelliydi! Koca adam olmutu torunu. Delikanlyd; uzun. (Zaten gittiinde uzundu. Ever-sen evlenir. Yl dedi mi, olu kz olur. Hoppack hoppack hoplat torununun spasn Irazca! Torunlarn hoplatp doydun, onlarn spalarna da doyarsn iallah!) Hav! diye frlad Tornan. Irazca, anlamad bir aknln iindeydi. Konuacak myd, elini verecek miydi? Sarlp pecek miydi? Yoksa bark gibi davranacak ama souk buz mu duracakt? Dur Tornan, sarm azna Tornan gibi! dedi, kalkt elinde olmadan. (Unutmutur belki, yabanc sanp alr paasn ocuun! Yrtar indirir Allah etmesin!..) Hav hav hav!.. Olduun yerde dur Tornan!.. Ahmet, kotu eski rk merdivene. Tornan mouklad, eski Ahmet'i buldu belleinde, arka ayaklarnn stne kalkt, bir tr ate oyunu oynar gibi delilikler yapt, sonra atld boynuna. Irazca direin dibine dikildi, oradan bakyordu. Ahmet silip gemek istiyordu Toman', kurtulamyordu. Fileyi brakmadan, sol eliyle srtn okad. Hayditamam Tornan, aferim!.. dedi. Glkle syrld, ninesinin nnde durdu. Fileyi

brakt yere. Ellerini sald aaya. Kkreyen bir glmenin iinde, dilerini, dudaklarn skt, atld Irazca'nn boynuna. Eein dl!.. diye at kollarn Irazca. Yeni bir akm gelmi, saniyede canlanmt bedeni. O canllkla skt. Yaptrd Ahmet'i gsne. Skt yassltt. Yumdu gzlerini, skt, akp gitmesin yreinin sular gzlerinden. Nineim mi geldi? Alama istei duydu.


Skt, gevetip gevetip yeniden skt. Sen mi geldin nineim? Tuttu kendini, alamad. Ahmet de iyice brakt kendini. Yllarn zlemi sanki bu brakla dinecekti. Ninesi ne kadar skarsa, iinde yllarn bytt yangnlar o lde snecekti. Yok gibi oldu, yitti sayd kendini. Diledii gibi skt torununu Irazca. Omuzlarn tuttu iki eliyle, biraz uzaklatrp bakt sonra. Bakt gzlerine, Amann!.. dedi, pt. Bakt, Ne gzel olmu, amann!.. Birden kendine geldi, brakt ocuun omuzlarn. Sol eliyle elini tuttu, ekti odann kapsna. Tornan, nlceine srnyor, karnn yerlere dedirip uzanyor, ileri atlyor, geri geliyor, yeryznde yaamn balad gnlerden beri srp gelen ate oyununu srdryordu. Kapnn nnde durdu Irazca. Sen dikil burda! Kirli evlere mi alaym paam? Dank evlere mi?.. yle canlanm, evikle-miti; ana kurt gibi akverdi odann kapsndan. Sen dikil! dedi. Dikiliyordu Ahmet. Fileyi elinde tutup dikiliyor, bekliyordu bakalm ninesi ne yapacak? Kucanda hi kullanlmam kadar yeni bir habayla kp geldi Irazca. Kendim eirip bktm atksn zgsn. Gkeyaka'da dokuttum. lmlk kahinliim. Beni alp gtrrken stme rtsnler, sonra Karata'n camisine sersinler diyordum. Yataklarn altna koydum, bekletiyordum. Sen geldin, kardm. Sen geldin lmekten vazgetim. Nineim kp gelmi, niin leyim? Dmanlarm da motorlarn koturuyorlar, niin leyim? Yarn sabah gr beni, hepsinin azlarna saym, lmeyeceim!.. Duvarn dibine serdi habay. Al yeili, kahverengileri, gzel sarlar gzler alan bir habayd. Kk boyalaryla boyattm! T al'dan Gk Osman'n kp gelmesini bekledim. Sarlarnn stleen'lerini ildede'nin oralardan kazdm. zgs yn, atks yn, dalardan topladm; obanlar srlerini srmler, koyunlarn ynleri taklm allara, topladm, biriktirip ykadm, ykayp kuruttum; her ay gittim, her yl gittim biriktirdim. Her yan yn olsun, k gn lrsem, gmte kadar mesin bedenim, ynler scak tutar dedim. Eirdim bktm, dokuttum habam... Renkleri kaynaan gzel bir haba idi. Dur daha oturma! dedi, kotu ieri. Yal kurt gibi eilip bklyordu koarken. Bu sefer de bir yastkla, bir minder getirdi. Att minderi, koydu yast. Eilip tozlarn rpt elleriyle. imdi otur, en deerli konuu evimin! Yllardr bir deerli konuum geldii yoktu. Otur... Uzun yllar, yldan uzun gnler gelip geti de bir kp gelmedi gvur baban! Haa dur, kp geldi, gnahn almaym; geldi, tarlalarn satt Sultanca teyzesinin kr'ye, sonra ekip gitti bana grnmeden! Bokcazm yesin, ne yzle grnecek? Grnse kim bakacak yzne? Yuyucu grsn yzn! Kim ona elini verip ptrecek?.. www.cizgiliforum.com

Otur nineim, uzat ayaklarn... Bakt pabularn karmam, Dur dur, yaslan ardna, ben karaym! zeyim iplerini gzelce!.. Diz kt, zd pabu balarn. kard. oraplarn okad, dzeltti. imdi gider bir rbk su korum, atei yakarm ocaa, leeni buraya alr gelirim, pekiri alr gelirim. Elerimle dkerim, ykatrm ayaklarn has paamn! Hemen imdi!.. Toman'n oynad ate oyununu imdi Irazca oynuyordu. Daha usta, daha akr ukur, btn kaslarn, belini, budunu bkerek... Bir kotu, rk merdivenlerden indi, kuca rp dolu kp geldi. Eteine de am kozaklar doldurmutu. T Groluk amlarnn kozaklar! Ben getirmiyorum, sel getiriyor! Topluyorum ayn kylarndan! Yakyorum kboyu, bitmiyor... Koup girdi ieri. Kle gmd atei kard. Gmerim! Varsn cimri desinler! Motorlarm var da para m ekiyor? Kamyonlarm var da gm m getiriyor? Gmerim ateimi! Kibrit parayla! Gmer, fleye fleye, krmz krmz yakarm. Irbm suyumu korum stne, snr... kyor darya, gelip kyor yanna, bir boy, be boy oynuyor, sonra gene odaya giriyor, bu sefer yem dolu inko tasla kyor, Tavuklarm yemlerim!.. diyor, inip gidiyor merdivenlerden. Geh bl bl bl!.. Gidi gidi gidi!.. ekerek serpiyor yemi. Yad tavuklar kovalyor, sonra kp geliyor merdivenlerden. Gren, u Irazca yal kar! demez. Leeni rb getiriyor. kar oraplarn! Cemre paalarn! Kollarn da sva bakaym! diyor. Dkyor suyu,ykatyor. Veriyor pekiri, Sil! diyor. Silmesini beklemeyip alyor, kendi siliyor. Silip kuruluyor, iki ap, ap pyor, bir daha siliyor, bir daha pyor. Sonra kalkp dkyor leeni saaktan aaya. eri giriyor, Sen otur! diye baryor ierden. Duvardaki oymadan kese alyor: Tarhana orbas m yapaym, bulgur orbas m, yoksa un orbas m? En ok hangisini severdin? Bir erite piireyim. i-lem yayla piireyim eriteyi... diyor. Dan koyuyor, soan doruyor, ya kavuruyor. Suyunu katyor, tuzunu atyor. kp kouyor, iniyor aaya, kmesin kapan kapatyor. kyor yukarya, Tokla dinecekti. Ninesi ne kadar skarsa, iinde yllarn bytt yangnlar o lde snecekti. Yok gibi oldu, yitti sayd kendini. Diledii gibi skt torununu Irazca. Omuzlarn tuttu iki eliyle, biraz uzaklatrp bakt sonra. Bakt gzlerine, Amann!.. dedi, pt. Bakt, Ne gzel olmu, amann!.. Birden kendine geldi, brakt ocuun omuzlarn. Sol eliyle elini tuttu, ekti odann kapsna. Tornan, nlceine srnyor, karnn yerlere dedirip uzanyor, ileri atlyor, geri geliyor, yeryznde yaamn balad gnlerden beri srp gelen ate oyununu srdryordu. Kapnn nnde durdu Irazca. Sen dikil burda! Kirli evlere mi alaym paam? Dank evlere mi?.. yle canlanm, evikle-miti; ana kurt gibi akverdi odann kapsndan. Sen dikil! dedi. Dikiliyordu Ahmet. Fileyi elinde tutup www.cizgiliforum.com

dikiliyor, bekliyordu bakalm ninesi ne yapacak? Kucanda hi kullanlmam kadar yeni bir habayla kp geldi Irazca. Kendim eirip bktm atksn zgsn. Gkeyaka'da dokuttum. lmlk kahinliini. Beni alp gtrrken stme rtsnler, sonra Karata'n camisine sersinler diyordum. Yataklarn altna koydum, bekletiyordum. Sen geldin, kardm. Sen geldin lmekten vazgetim. Nineim kp gelmi, niin leyim? Dmanlarm da motorlarn koturuyorlar, niin leyim? Yarn sabah gr beni, hepsinin azlarna saym, lmeyeceim!.. Duvarn dibine serdi habay. Al yeili, kahverengileri, gzel sarlar gzler alan bir habayd. Kk boyalaryla boyattm! T al'dan Gk Osman'n kp gelmesini bekledim. Sarlarnn stleen'lerini ildede'nin oralardan kazdm. zgs yn, atks yn, dalardan topladm; obanlar srlerini srmler, koyunlarn ynleri taklm allara, topladm, biriktirip ykadm, ykayp kuruttum; her ay gittim, her yl gittim biriktirdim. Her yan yn olsun, k gn lrsem, gmte kadar mesin bedenim, ynler scak tutar dedim. Eirdim bktm, dokuttum habam... Renkleri kaynaan gzel bir haba idi. Dur daha oturma! dedi, kotu ieri. Yal kurt gibi eilip bklyordu koarken. Bu sefer de bir yastkla, bir minder getirdi. Att minderi, koydu yast. Eilip tozlarn rpt elleriyle. imdi otur, en deerli konuu evimin! Yllardr bir deerli konuum geldii yoktu. Otur... Uzun yllar, yldan uzun gnler gelip geti de bir kp gelmedi gvur baban! Haa dur, kp geldi, gnahn almaym; geldi, tarlalarn satt Sultanca teyzesinin kr'ye, sonra ekip gitti bana grnmeden! Bokcazm yesin, ne yzle grnecek? Grnse kim bakacak yzne? Yuyucu grsn yzn! Kim ona elini verip ptrecek?.. Otur nineim, uzat ayaklarn... Bakt pabularn karmam, Dur dur, yaslan ardna, ben karaym! zeyim iplerini gzelce!.. Diz kt, zd pabu balarn. kard. oraplarn okad, dzeltti. imdi gider bir rbk su korum, atei yakarm ocaa, leeni buraya alr gelirim, pekiri alr gelirim. Elerimle dkerim, ykatrm ayaklarn has paamn! Hemen imdi!.. Toman'n oynad ate oyununu imdi Irazca oynuyordu. Daha usta, daha akr ukur, btn kaslarm, belini, budunu bkerek...Bir kotu, rk merdivenlerden indi, kuca rp dolu kp geldi. Eteine de am kozaklar doldurmutu. T Groluk amlarnn kozaklar! Ben getirmiyorum, sel getiriyor! Topluyorum ayn kylarndan! Yakyorum kboyu, bitmiyor... Koup girdi ieri. Kle gmd atei kard. Gmerim! Varsn cimri desinler! Motorlarm var da para m ekiyor? Kamyonlarm var da gm m getiriyor? Gmerim ateimi! Kibrit parayla! Gmer, fleye fleye, krmz krmz yakarm. Irbm suyumu korum stne, snr...


kyor darya, gelip kyor yanna, bir boy, be boy oynuyor, sonra gene odaya giriyor, bu sefer yem dolu inko tasla kyor, Tavuklarm yemlerim!.. diyor, inip gidiyor merdivenlerden. Geh bl bl bl!.. Gidi gidi gidi!.. ekerek serpiyor yemi. Yad tavuklar kovalyor, sonra kp geliyor merdivenlerden. Gren, u Irazca yal kar! demez. Leeni rb getiriyor. kar oraplarn! Cemre paalarn! Kollarn da sva bakaym! diyor. Dkyor suyu,ykatyor. Veriyor pekiri, Sil! diyor. Silmesini beklemeyip alyor, kendi siliyor. Silip kuruluyor, iki ap, ap pyor, bir daha siliyor, bir daha pyor. Sonra kalkp dkyor leeni saaktan aaya. eri giriyor, Sen otur! diye baryor ierden. Duvardaki oymadan kese alyor: Tarhana orbas m yapaym, bulgur orbas m, yoksa un orbas m? En ok hangisini severdin? Bir erite piireyim. i-lem yayla piireyim eriteyi... diyor. Dan koyuyor, soan doruyor, ya kavuruyor. Suyunu katyor, tuzunu atyor. kp kouyor, iniyor aaya, kmesin kapan kapatyor. kyor yukarya, Toman' okayan Ahmet'in yanna kyor, iki ap daha pyor, kouyor ieriye: omak kas aklm! diyor. Ekmek slamay unuttum grdn m? diyor, douyor dizlerini. Sofra bezini ayor abuk. Sekiz on yufka slyor. Kouyor ocaa. orbay indiriyor, kz ekip koyuyor stne. Bu sefer erite piirmee geiyor. Hayrsz baban tarla satmak iin geldi de, z anasnn yanna uramad, haberin var m Ahmeet? diyor, drt yldr ehirde kendisini unutanlardan Ahmet iin sylediklerini karp tekileri sylyor: Gvur Haa, gvur erfe, gvur Osman bir kp gelmediler! Onlar da yollama-yan kim ama? Hep o Bayram, o gvur, o kral!.. diyor, dnyordu. Sofra bezini hayata seriyor, siniyi, kaklar, orbay, eriteyi, ekmekleri getiriyor: Haydi! diyordu. Burda ky iine baka baka doyuralm karnmz!.. diyordu. Tam o srada ezan okunuyordu. Babam namazlar klyor nine!.. diyor Ahmet. Sonra az dolu pukurup glyor. Yirmi otuz yllk borcu varm, klyor... Allah kandracan sanyor hileci kpeeek!.. Allah da onun hilelerine kanacak sankiii!.. Allahm gz kr sankiii!.. Allahn onun akl kadar akl yok sankiii!.. Namazlar deil, Hicazlara varp gelse, Allahn gzn, benim gzm klleyemez!.. Eilip iki ap daha pyor, Haydi al-alver kanla, haydi nineim... diyor. Bugn snavlarm bitti. Katm geldim nine! Babam bize de tutturdu ille namaz! Tutturdu ille seni mam-Hatiplere yazdraym. Ben de kap geldim. Anam der mi bilmem? Derse, ktrm olsun elcezleri...


KARASENR AKAMI Ktrm olsun elcezlerin Bayraam! Kollaryla ban saklayp inledi Haa. Sust! Sust!.. ekti Bayram. Sust! Dualar kabul olsa, kpekler kasap olurdu; sust!.. Susturup bir daha, bir daha vuruyordu. Olacaklar bildii iin, ikindinst ge geldi Haa. Oyaland hastanede. Navrumlu Aligile urad eve gelmeden. Osman koup geldi sonra. Ana yeti! dedi ocuk. Yeti, babam aryor... Babam abbuk seni aryor anaa!.. Bayram, erfe'nin sorgusunu yapmt oktan. kiniz kmadnz m snavdan? ktk... kiniz gelmediniz mi eve? Gelmedik... Ben size ne tenbihledim her sefer? Abim hastaneye gitti baba, annemin yanma! Hm! Sonra hi eve gelmedi mi? Geldi... Sonra? Sonra bilmiyorum baba... Nasl bilmiyorsun? Evde deil miydin? Evdeydim... yleyse nasl bilmiyorsun, kr m gzlerin? Kr deil baba...


yleyse grdn! Syle nere gitti? Bir yere gitmedi baba... Hin!.. Demek gitmedi!.. Gitmedi de nerde yleyse?.. Elini kaldrp bir tane indirince, evin ii aard. erfe ykld. Az burnu kan oldu. Bir tane daha indirdi. Skld diinin biri. Demek bilmiyorsun? Demek gzn kr deil, ama grmedin? Kanad, batt, demeden bir daha vurdu. Tepti bir de. Temelli ak karay yitirdi erfe. Seniii!.. Kolundan tutup kapnn nne ekti kzn. Seni!.. abuk syle, nere gitti? Giysilerini ald ykln altndan... Sonra? Sonra fileye katt... Sonra? Fileye katp gitti... Nereye gitti? Bilmiyorum baba... Hm!.. Demek bilmiyorsun? Vurdu bir daha. Tepti bir daha. Bilinceye kadar deceim! Bildiklerini sknceye kadar! Syle abuk nereye gitti?.. Bakt dd kadar daha decek. O zaman da lp kalacak. Anas lsn grnce baylacak. lecek zntsnden. O zaman da kyde ninesi zlecek, lecek zntsnden. ok korktu erfe: Kye gitti baba... dedi. Hm!.. dedi Bayram, brakt kzn. Anas olacak san kei yollamtr onu! O sar eytan karmtr!.. Durdu: Demek kye gitti? "Gitme abi, babam der!" demedin mi? Dedim baba... Dedin de ne dedi?


Babam beni bulamaz dedi. Ben kyde ninemin yannda duracam dedi. Babam oraya gelemez dedi. Burda namazlar klmak istemiyorum dedi. mamHatiplere yazlmak istemiyorum dedi... Anas olacak san ylann akllar hep! Hastaneye varp ondan akl ald, para ald; sonra prrr!.. Ama ben onu getirmeyi bilirim. Kendim dnyada gitmem! O sar keiyi yollar getirtirim. Nasl yol-ladysa, yle alr gelir... Deral namaza balar gelince de... Sonra mam-Hatip'e filan deil, doru Mestan Hocann yanna! Diz ker okur... renir ataya babaya hrmet etmeyi... renir sakl gizli i yapmann sakncalarn... Bard: Nerde anan? Bilmiyorum baba... Nasl bilmiyorsun? Hastanededir baba... Ben geldim, o neye gelmedi? Ge gelecektir baba... Neden ge gelecektir?.. Sabah sylemedi, haberim yok baba... Hm!.. Suukuyor; suukuyor sar eytan!.. Bir daha Sar eytan suukuyor! dedi, dnd odann iinde. Osman bzlmt keye. Soluksuz bakyordu. Yryp onun nne vard. Suuktuu iin gelmiyor; ama gelecek!.. Gelmeyip nere gidecek? narl zzet retmene gitmitir, gitsin! Babasnn olu mu? Akam oldu davul, herkes evine savul! Kalamaz o

Documents

Fakir Baykurt - Kara Ahmet Destanı