Dicle Tip Dergisi 2003 Cilt: 30, Sayt:l-4, (27-30)

FARKLI KALINLIKTAKi iKi SEPARASYON TELiNiN HiSTOLOJiK

VE MORFOMETRiK ETKiLERiNiN DEGERLENDiRiLMESi

Osman Dan*, Seher Gtindtiz Arslan*, Mehtap Herdem Atay**

OZET

Bu falujmanin amaCI Wistar Albino ratlarma uygulanan tel separasyon materyalininalveolar kemik periodonsiyumdaki etkilerini histolojik ve morfometrik olarak degerlendir-mektir.

20 adet Wistar albino rat 4 e§it gutuba aynldl. Separasyon ifin iki fe§it materyalkullamldl;3M UNITEK'S BRASS SEP. WIRE (BSW) ve dentaurum remarium 0.25 mm.yumu§ak separasyon teli. Deney guruplarma separasyon materyali uygulamadan onceratlara Ketalar anestezi yaplldl ve tel separasyon birinci ve ikinci molarlar arasmda yedi gilnboyunca uygulandl. Yedinci giinde rat/ar Ketalar anestezi altmda interkardiyak blokaj ilesakrifiye edildi. Deney ve kontrol guruplarl histolojik incelemeye tabi tutuldu. Maksillalar%10'luk notralize formalin soliisyonunda Jikse edildi ve %5'lik formik asit soliisyonu iledekalsifiye edildi. Daha sonra parafine gomiildii ve kesitler hematoksilen-eozin ile boyandl.

Periodontal ligament reaksiyonu; hiperplazi, hemoraji ve fibroz doku artl§l olarakbelirlendi. Alveolar kemikte gozlenen dii§iik rezorpsiyon bolgeleri, birinci molarlarmmeziyale hareketinin histolojik kamtl olarak goriildii. Biitiin bu biyolojik reaksiyonlarseparasyon materyali etkisi ile gerfekle§mi§ olup di§ hareketinin fok dii~iik bir ~ekli olarakortaya flkml~tlr.

Anahtar Kelimeler: Seperasyon, Rat, Ortodontik tel, Peridonsiyum, Alveolar kemik.

HISTOLOGIC AND MORPHOMETRIC ASSESMENT OF TWO SEPERATION

WIRE IN DIFFERENT THINCNESS

SUMMARY

The purpose of this study is to determine both histologic and morphometric results of awire separation material on Wistar Albino rats are divided into four equal groups.

Two kind of wire separation material 3M UNTITEK's BRASS SEP. WIRE(BSW) andDENTAURUM's remarium 0.25mm. soft ligature wire (SL W)are used. Before the appliance ofseparation material rats in experimental groups are anesthesied with Ketalar and wire separationmaterial is applied between the first and second molars for seven days. On sevent day rats arekilled by intracardiac blockage under Ketalar anesthesie .Histologic observation is made inexperimental and control groups. The maxillae are fixed in 10% neutral buffered formalinsolution and decalcified in 5% formic acid solution and embedded in paraffin and sections arestained with hematoxylin and eosin stain.

The response of periodontal ligament is determined as hyperplasia,hemorage andfibrous tissue increase.A slight resorption areas in alveolar bone is the histologic evidence ofmesial movement of first molars. These are all biologic reactions caused by separations materialand all of these reactions showed themself as a very slight form of teeth movement.

Key Words: Seperation, Rat, Orthodontik wire, Periodonsium, Alveoler bone.

GiRi5Gtintimtize kadar yapIlan bir \fok ara~tIrmada,

ortodontik tedaviler esnaslllda olu~turulan ortopedikkuvvetlerin di~, alveoler kemik ve peri'odonsiyumaetkileri ara~tlfllml~tIr. Periodonsiyumu i\feren\fah~malarda en \fok gortilen reaksiyonlar kemikremodelingini (1,2,3,4-5) ve periodontalligamentin

devamh ata\fmamm (PDL) (3,6,7) kapsamaktadlf.Bunun yanlllda periodonsiyumla ilgili yapllanhistolojik incelemeler ortodontik kuvvet uygulama-SIsonrasllldaki periodontal hticre aktivite artI~1gibibiyolojik reaksiyonlan da gostermi~tir(3,8,9, 10, 11).Ara~tIrmalar sonucunda PDL'in mekanik

*Dicle Univ. Di:jhekimligi Fak.Ortodonti AD.**Dicle Univ.Di:jhekimligi Fak.Aglz-Di:j-<;eneHast. ve Cer.AD.

27

O.Dan ve ark.

ozelliklerinin periodontal ligamentin yaplSlnda veorganizasyonundaki degi~iklikler ic,;inbir indikatorolabilecegi anla~llml~tlr (3). Ba~ka bir deyi~le buPDL'in histolojik reaksiyonudur (3,7,12). ikihaftahk bir deneysel kuvvet (19.7 :t:16gr.) uygula-masmdan soma btittin di~lerin apikal bolgelerinde,sement PDL arahgmda tipik hiyalinizasyon vealveoler kemik PDL arahgmda bo~luklar tespitedilmi~tir. Aynca alveoler krete 3 mm uzakhktakisement PDL arahgmda nekrotik bolgeler deizlenmi~tir (1).

Murreell ve arkada~lanmn (13) yapml~oldugu bir ba~ka c,;ah~madada 3 hafta stiresinceuygulanan ortodontik kuvvetin kaldmlmasmdansoma ortaya c,;lkan degi~iklikler gosterilmi~tir.Ara~tmcIlann raporlannda PDL'in orta kIsmmdavealveoler kemige yakm kIsmmda ktic,;tikdamarlardageni~leme vurgulamrken, kontrol grubuna oranlaPDL'in her seviyesindeki mesial ve distalkenarlarda daha btiytik oranda vasktiler voltimmeydana geldigi bildirilmi~tir.

YapIlan bir ara~tlrmada ratlarda deneysel di~hareketine bagh olarak PDL'de gortilen remodelin-gin yapIsmdaki kan damarlan ve kan hticreleriningorev ve karakter ozellikleri incelenmi~tir (14). Buc,;ah~madaozellikle gerilim ve basmc,;bOlgelerindehyalinizasyon olu~turmadan gerc,;ekle~enfrontalkemik rezorbsiyonu tizerinde titizlikle durulmu~tu.Bu ara~tlrmada yukarda vurgulanan olaylara bagholarak vasktiler aktivitede artl~ gortilmti~tti.Her ikibolgede de geni~ kollojen YlkIml gortiltirken,ortodontik kuvvetin kaldmlmasmdan soma gerilimbolgesinde kollogen ve kemik remodellinginin ikipaterni gozlemlendi: Bunlar; periodontal membran-daki ve alveolar kemikteki yogun vasktiler aktiviteartl~lydl.

Bu c,;ah~manmamaCI,Wistar Albino ratlardauygulanan separasyon materyalinin histolojik vemorfometrik etkilerinin incelenmesidir.

GERE(: VE YONTEM

Yirmi adet yeti~kinWistar Albino rat dort e~itgruba aynlml~tlr. Bir hafta stiren deney stiresinceratlar be~erli gruplar halinde metal kafeslerdetutulmu~ ve metal aglzhk vasltaslyla su ve yem, adlibutum olarak verilerek, ozel diyetle beslenmi~ler-dir. iki farkh tel separasyon materyali kullamlml~-tlr. 3M Unitek'in 0045mm messing ligattir BRASSSEP. TELi ve DENTAURUM'un 0.25 ~m yumu-~ak ligattir teli. Grup A'da Brass separasyon mater-yali kullamhrken; grup B'de yumu~ak ligattir telikullamlml~tlr. Grup C'de ise hem BSW hem deSLW kullamlml~tIr ve kontrol grubu olan grupD'de ise hic,;biruygulama yapllmaml~tlr.

28

Dicle Tzp Dergisi 2003

A ve B grubunda maksiller kuadrantlann soltaraflarl deney, sag taraflan ise kontrol grubu olarakkullamlml~tlr. Grup C'de her iki taraf (sag tarafSLW, sol tarafBSW) deney grubunu olu~turmu~tur.Deney gruplannda separasyon materyalleri yerle~ti-rilmeden once Ketalar (Ketamidor %10, tireticiRichter Pharma Co KG. Wels, Avusturya) anesteziyapllml~tIr. Separasyon materyalleri birinci veikinci molarlar arasma yedi gtin boyuncauygulanml~tlr. Yedinci gtintin sonunda ketalar(Ketamidor %10, tiretici Richter Pharma Co KG.Wels, Avusturya) anestezisi altmda intrakardiakblokaj yapIlarak ratlar sakrifiye edilmi~tir.

Ratlann maksillalan diseke edilmi~ ve c,;enekemiklerindeki yumu~akdokular aynlml~tlr. Birincive tic,;tinctimolarlar araSI uzakhklar her iki taraftada direkt olarak kompas yardlmlyla Olc,;tilmti~ttir.Buolc,;timler 0.1 mm hassasiyetle morfometrikc,;ah~malardakullamlml~tIr. Grup A ve grup B' desag taraflar grup ic,;i kontrol gruplan olarakkullamlml~tIr. Sag ve sol dental arklar araSI farklarinterdental farkhhklar olarak bulunmu~tur. GrupC'de sag ve sol taraflar deney grubu olarakkullamlml~tlr.

BULGULAR

Grup A ve B'deki dental arklar morfogenetikolarak incelendiginde Grup D'dekilerden farkholduklan gozlemlenmi~tir. Grup A ve B'deki arkboyut artI~lan slraslyla 0040 ve 0.21 mm'dir. Busonw;:lar ise grup C'dekilerden farkhhk gosterme-mektedir. iki seperasyon materyali arasmdaki fark0.19 mm'dir (~ekil1).

!;Iekil 1: iki seperasyon meteryalinin molar di~lereuygulanmasl.

Birinci molar di~in periodontal ligamentininhistolojik olarak frontal kesitte incelenmesinde

Cilt:30, Sayd-4, (27-30)

separasyon materyalinin vaskiilariteyi ve hemoraji-yi arttlrdlgl bulunmu~tur (~ekil 2).

$ekil 4: Vaskiilarite ve rezorpsiyon alanlan

Turn deney gruplannda birinci ve ikinci molarlararaslllda fibroz doku artl~lan goriilmektedir (~ekiI5).

$ekil 2: Birinci molarligamentinin frontal kesiti.

di~in periodontal

Grup B'de alveoler kemikte hafif frontalresorpsiyon alanlanna rastlanml~tlr (~ekil 3).

~ekil 5: Gortilen tibroz doku artl~lan.

Turn deney gruplannda pulpal incelemede hemorajialanlan goriilmu~ttir. Ozellikle grup A'daki hemo-raji alanlan grup B'dekilerden daha yogundur(~ekil 6).

$ekil 3: Grup B'deki alveolar kemiktefrontal rezorsiyon.

Grup A'da goriilen vaskiilarite oram grup B'dendaha azdlr ve grup A'da resorpsiyon alanlan bulun-mamaktadlr. Gingival ata~man ve alveoler kemikaraslllda belirgin hucre uzantIlan bulunmaktadlr(~ekil 4).

$ekil 6: Hemoraji alanlan.

29

O.Dan ve ark.

TARTISMA

<;ah$mamlZda separasyon materyallerininperidontal ligament arahgmda yapttgl etkileriincelemeye ~ah$ttk. Histolojik incelemede PDL'incevabl hiperplazi, hemoraji ve fibroz dokuartt$landlr. Alveoler kemikte hafif rezorpsiyonlargoriilmesi bize birinci molar di$lerin mezialehareket ettigini gosterirken, Him bu biyolojikreaksiyonlar separasyon materyalinin di$hareketlerine neden oldugu gostergesidir.

Vaskiilaritedeki artt$lar Murrel' in bulgulanylauyum gostermektedir. Ortodontik kuvvetuygulanmaslyla periodontal ligament (1,7,15,16) vealveoler kemikte osteoklastik (15,17,18) aktiviteolu$tugu konusu bizim ~ah$mamlZda dagosterilmi$tir.

Deney grubunda birinci ve ikinci molararasmdaki fibroz doku artt$lan separasyonmateryali sonucu olu$an reaksiyonlara baghdlr.

Ratlann birinci molar di$ine ortodontikkuvvet uygulanmasl sonrasmda periodontalligamentte mekanik basm<;aZalml$ttr(3,19,20). Bu<;ah$madavaskiilarite artt$lan da bize bunu i$aretetmektedir.

<;ah$mamlZm bulgulan ile Hong Ryoon'un(3) bulgulan birbirleri ile uyum gostermektedir.Bunlara ek olarak bizim <;ah$mamlZdafibroz dokuartt$lan ve pulpal hemoraji alanlan goriilmektedir.Sonu<; Olarak, <;ah$mamlZda kullamlan her ikiseparasyon materyali ile ratlarda olu$turulankuvvetler kabul edilen slmrlarda ve hafif$iddettedir.

KAYNAKLAR

1. Azuma M. Study on histologic changes ofperiodontal membrane incident to experimentaltooth movement. Bull Tokyo Med Dent Univ,1970;17: 149-78.

2. HelIer 11,et al. Effect of metabolicalteration of periodontal fibers on orthodontic toothmovement: an experimental study. Am J Orthod,1979; 75: 239-58.

3. Hong Ryoon KL. The effects oforthohodontic forces on the mechanical propertiedof the periodontal ligament in the maxiller molars,Am J Orthod Dentofac Orthop, 1990; 98: 6;533-43.

4. Reitan K. Tissue behavior duringorthodontic tooth movement. Am. J Orthod, 1960;46: 881-900.

5. Retain K. Effect of force magnitude anddirection of movement on different alveolar bonetypes. Angle Orthod; 1964; 34: 244-55.

6. Kraw AG, et al. Continuouse attachmentof the periodontal membrane. Am J Anat, 1967;120:133-48.

30

Dicle TIp Dergisi 200]

7. Rygh P. Ultrastructural changes of theperiodontal fibers and their attachment in the ratmolar periodontium incident to orthodontic toothmovement. Scand J Res, 1973; 81: 467-80.

8. Crumley PJ. Collagen formation in thenormal and stressed. Periodontium. Periodontics,1964; 2: 53-61.

9. Diaz EA. Periodontal ligament collagenresponse to tooth movement: histochemical andautoradiographic reactions. Am J Orthod, 1978; 73:443-58.

10. Robert WE, et al. Cell kinetics oforthodonticalIy stimulated and non-stimulatedperiodontal ligament in the rat. Arch Oral BioI,1974; 19:19-21.

11. Robert WE, et al. Counts of labelledmitoses in the orthodontically stimulatedperiodontal ligament. Arch Oral BioI, 1974;19:665-70.

12. Mandel U, et al. A biochemical study ofthe human periodontal ligament. J Biomech,1986;19:637-45.

13. Mureell EF, et al. Vascular changes in theperiodontal ligament after removel of orthodonticforces. Am J Orthod Dentofac Orthop, 1996;110:280-6.

14. Rygh P, et al. Activation of the vascularsystem: A main mediator of periodontal fiberremodeling in orthodontic tooth movement. Am. JOrthod, 1986; 89: 453-468.

15. Fukui T. Analysis of stres-stain curves inrat molar periodontal ligament after application ofortodontic force. Am J Orthod Dentofac Orthop,1993; 104(27-35).

16. Kuitert RB, et al. Tissues changes in therabbit periodontal ligament during orthodontic toohtmovement. Acta Morphol Neerl-Scand, 1988/89;26: 191-206.

17. Engstrom C, at al. Effect of orthodonticforce on periodontal tissue metabolism. Ahistologic and biochemical study in normal andhypocalcemic young rats. Am J Orthod DentofacOrthop, 1988; 93: 486-95. .

18. Zaki AE, et al. Histology of theperiodontium following tooth movement. J DentRes, 1963; 42: 1373-9.

19. Ohkawa S. Effects of orthodontic forcesand anti-inflammatory drugs on the mechanicalstrength of the periodontium in the rat mandibularfirst molar. Am J Orthod, 1982; 81: 498-502.

20. Tsuruta M, et al. Effect of experimentaltooth movement on the mechanical strength of theperiodontium in the rat mandibular first molar.Arch Oral BioI, 1982; 27: 875-9.