242

Féasta Focal · 2020. 3. 2. · Cluiche Péirí Déantar 2 fhótachóip de gach leathanach ar pháipéar nó ar chairtchlár. Ansin gearrann tú suas na focail. Cuireann tú gach

  • Upload
    others

  • View
    0

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

  • ‘Ba chóir go mbeadh an phleanáil don litearthacht…,ní amháin sna ceachtanna teanga agus litearthachta… ach thar an churaclam ar fad bunaithe ar chláir struchtúrtha atá in oiriúint do riachtanais gach ranga ar an iomlán agus do riachtanais a dhaltaí aonair. Ba chóir go gcuirfeadh sé daltaí ar a gcumas leis an eolas, tuiscint agus scileanna atá sonraithe i riachtanais reachtúla an churaclaim athbhreithnithe a fhorbairt. Ní mór go mbeadh ionchais mhóra ag na múinteoirí do gach dalta.’ (‘Gach Scoil ina Scoil Mhaith’. An Roinn Oideachas Meitheamh 2008)

    Díríonn Féasta Focal ar an chéad 200 focal ardmhinicíochta sa Ghaeilge i léitheoireacht páistí ag leibhéal na bunscolaíochta. Tá tábhacht nach beag ag baint leis na focail seo cionn is gurb iad is minice a thagann aníos i mbunús na dtéacsanna léitheoireachta ach go mbíonn deacrachtaí ag roinnt páistí le cuid acu. Cuideoidh Féasta Focal leis na páistí sin na focail a aithint agus a úsáid trí na cleachtaí agus na cluichí san acmhainn agus iad ag obair ina n-aonar nó i ngrúpaí. Is acmhainn é seo is féidir a úsáid de réir mar is gá nó is mian go háirithe de réir bharúil phroifisúnta an mhúinteora ar riachtanais an pháiste. Ní cúrsa ná scéim struchtúrtha léitheoireachta é ná acmhainn a thacaíonn le modheolaíocht ar leith ach ba chóir dó trí úsáid thomhaiste muinín an pháiste a bhfuil na deacrachtaí sin aige/aici a threisiú.

    ‘Is féidir deacrachtaí foghlama a chosc nó a mhaolú do go leor páistí trí mheasúnuithe luatha cuimsitheacha ar a gcuid feidhmíochta, le straitéisí idirghabhála cuí ina dhiaidh sin a mhaolaíonn na baic atá ann ar fhoghlaim. Tugann taighde le fios … go ndéanann taighde, diagnóis agus soláthar ceart ag céim luath difríocht mhór do dheiseanna saoil.’ (‘An Bealach Chun Tosaigh do Riachtanais Speisialta Oideachais agus Chuimsiú’. An Roinn Oideachais Lúnasa 2009)

    Tá áit lárnach ag measúnú múnlaitheach inár scoileanna agus is féidir le háit lárnach bheith ag ‘Féasta Focal’ sa mheasúnú seo fosta. Tig leis an mhúinteoir a aithint

    go bhfuil feabhas ag teacht ar dhaltaí tríd an dóigh a bhfuil siad ábalta na focail a úsáid agus iad ag caint, ag scríobh agus ag léamh.

    Tá sé tábhachtach go bhfuil siad ábalta na focail a aithint agus a thuiscint i gcomhthéacsanna difriúla trasna an churaclaim. Ní focail gan nasc iad.

    Ní acmhainn do pháistí le Riachtanais Bhreise amháin ‘Féasta Focal’ agus mar sin de is féidir a úsáid le gach páiste. Tugann ‘Féasta Focal’ dúshraith do gach páiste tabhairt faoi gach aon ghné den churaclam.

    Tá sé iontach tábhachtach go mbaineann na páistí sult agus spraoi as ‘Féasta Focal’. Moltar cloí leis na céimeanna éagsúla agus na háiseanna breise i ngach aon chéim a úsáid le tuiscint iomlán a dhaingniú. Nuair atá an múinteoir sásta go bhfuil na focail ar eolas ag páistí ag céim ar leith moltar na páistí a bhogadh ar aghaidh ansin chuig an chéad chéim eile. Tá sé iontach tábhachtach go dtuigeann na páistí roimh ré na gníomhaíochtaí agus na cluichí ag gach céim.

    Is cinnte nach mbeadh ‘Féasta Focal’ ann gan an taighde cuimsitheach a bhí déanta ag Dr. Gabrielle Nig Uidhir, Coláiste Ollscoile Naomh Muire, Béal Feirste, mar chuid de ‘Áis Mheasúnaithe sa Luathlitearthacht: Treoir do Theagasc na Litearthachta’ agus beimid faoi chomaoin go deo aici as. Ba í Gabrielle a d’aimsigh an chéad 200 focal ardmhinicíochta agus is ar an taighde seo a bunaíodh ‘Féasta Focal’. Ar ndóigh, beimid faoi chomaoin go mór fosta ag Risteard Mac Daibhéid a chuir an pacáiste seo le chéile do CCEA agus a d’obair go dúthrachtach lena chur ar fáil don earnáil. Chomh maith leis sin, táimid iontach buíoch fosta do pháistí Ghaelscoil Éadain Mhóir Doire a thriail na cluichí agus na leathanaigh thacaíochta agus a thug moltaí dúinn.

    Tá ‘Féasta Focal’ ar fáil chomh maith ar shuíomh gréasáin Churaclam Thuaisceart Éireann, www.nicurriculum.org.uk, áit ar féidir leis an mhúinteoir na háiseanna éagsúla a íoslódáil.

    Féasta Focal

  • Cluiche PéiríDéantar 2 fhótachóip de gach leathanach ar pháipéar nó ar chairtchlár. Ansin gearrann tú suas na focail. Cuireann tú gach focal síos bunoscionn, meascann tú iad agus iarrann tú ar na páistí iarracht a dhéanamh péirí a aimsiú.

    Nuair a thógann na páistí na focail tá sé an-tábhachtach go léann siad na focail, fiú mura n-éiríonn leo an péire a fháil. Is é an páiste leis an líon is mó péire ag an deireadh an buaiteoir. Is féidir leis an chluiche seo a imirt i mbeirteanna, i dtriúir, i gceathrair srl.

    Cártaí FocalIs spléach-chártaí beaga iad seo is féidir leat a úsaid agus tú ag obair le páiste aonarach nó le grúpa beag.

    Cuardach FocalTéann na focail síos, trasna nó ar fiar.

    Meaitseáil na FocailCaithfidh an páiste ciorcal a chur thart ar an fhocal a mheaitseálann sé.

    Focail Mheasctha–1Is leathanaigh bhreise iad seo agus moltar iad a úsáid mar áis dhúshlánach le páistí a bhfuil ag éirí go maith leo leis na focail ardmhinicíochta. I ndiaidh do pháistí na leathanaigh seo a dhéanamh is féidir iad a bhogadh ar aghaidh chuig ‘Focail Mheasctha 2’.

    Níl leathanach ann do na focail 1–10 mar tá cuid de na focail róghairid.

    Focail Mheasctha–2Arís, is leathanaigh bhreise iad seo agus moltar iad a úsáid mar áis dhúshlánach le páistí a bhfuil ag éirí go maith leo leis na focail ardmhinicíochta agus atá i ndiaidh ‘Focail Mheasctha 1’ a dhéanamh.

    Níl leathanach ann do na focail 1–10 mar tá cuid de na focail róghairid.

    Focail in AbairtíLeis na leathanaigh seo caithfidh na páistí na focail ardmhinicíochta a chur in abairtí.

    CrosfhocailTosaíonn na crosfhocail leis na focail 21–30. Níl crosfhocail ar bith ann d’fhocail 1–10 nó 11–20.

    Leis na páistí is mó ábaltacht a shíneadh is féidir na focail atá sa bhosca a chlúdach.

    ClárNótaí don mhúinteoir:

  • ‘Cé aige a bhfuil…?’Is féidir na cártaí i ngach cluiche a lannú, iad a ghearradh suas agus iad a roinnt go cothrom idirna páistí sa rang/ghrúpa.

    Má tá tú ag imirt an chéad chluiche ‘Focail 1-10’ le grúpa beag de chúigear, mar shampla, tuganntú amach 2 chárta do gach páiste. Tosaíonn an páiste leis an chárta a bhfuil an cailín beag airagus críochnaíonn an cluiche leis an pháiste ag a bhfuil an cárta a chríochnaíonn le ‘Tá X agam. Tá an cluiche thart!’. Gach uair a léann an páiste a c(h)árta tiontaíonn sé/sí é bunoscionn.Má tá tú ag imirt an chluiche ‘Focail 1–20’ le cúigear, mar shampla, tugann tú 4 chárta do gachpáiste. Má tá tú ag imirt an chluiche ‘Focail 1–40’ le rang iomlán de 20 páiste ann, mar shampla, tugann tú 2 chárta do gach páiste srl.

    Dá mba mhaith leat cluiche a imirt leis an rang ar fad moltar duit an chéad seit de na cártaí sin a thabhairt do na páistí is lú ábaltacht sa dóigh is go mothaíonn siad go bhfuil siad rannpháirteach sa chluiche leis an rang iomlán.

    Is féidir an cluiche a imirt in éadan an chloig, agus iarracht a dhéanamh an cluiche a dhéanamh níos gasta.

    Tá sé tábhachtach go mbíonn cóip de na cártaí uilig atá an grúpa/rang a hdéanamh ag an mhúinteoir lena chinntiú nach bhfágann siad ar lár focal ar bith.

    Cártaí FocalIs féidir na cártaí focal seo a íoslódáil ó shuíomh gréasáin Churaclam Thuaisceart Éireann: www.nicurriculum.org.uk, iad a lannú agus a chur ag barr thábla an pháiste le cuidiú leo na focail ardmhinicíochta a aithint agus a scríobh. Tá na focail in ord aibítre in áit bheith in ord ardmhinicíochta sa dóigh is go mbeidh sé níos fusa do na páistí focail a aimsiú agus iad i mbun scríbhneoireachta. Ag an tús aimsíonn siad na focail le cuidiú an mhúinteora de réir cóid, mar shampla B4 = as, C7 = chuir srl. Dé réir a chéile ba chóir dóibh éirí níos neamhspleáiche agus bheith ábalta focail a aimsiú ar a gconlán féin. Nuair atá an chéad 100 focal ar eolas acu tabhair an cárta ar an dara 100 focal ardmhinicíochta dóibh.

    SeicliostaIs féidir an seicliosta seo a úsáid le measúnú a dhéanamh ar gach páiste i do rang am ar bith le linn na scoilbhliana ar aithint na bhfocal ardmhinicíochta.

    Nathracha is DréimiríTá 38 cluiche de ‘Nathracha is Dréimirí’ bunaithe ar an dá chéad focal ardmhinicíochta. Seo thíos na rialacha a bhaineann leo:

    • Is féidir le beirt, triúr nó ceathrar an cluiche seo a imirt. • Bíonn cnaipe de dhath difriúil ag gach páiste. Moltar cnaipí trédhearcacha a úsáid sa dóigh is go

    bhfuil na páistí in ann na focail a fheiceáil tríd na cnaipí.• Úsáid dísle amháin. Ní gá 6 ar an dísle a fháil le tosú.• Caithfidh na páistí gach focal i ngach cearnóg a rá agus iad ag dul tríd an chluiche, mar shampla

    má chaitheann siad 4 ag an tús caithfidh siad na focail atá i gcearnóg 1, i gcearnóg 2, i gcearnóg 3 agus i gcearnóg 4 a rá srl.

    • Mínigh do na páistí má thagann siad ar chearnóg ina bhfuil bun an dréimire go bhfuil cead acu dul suas an dréimire sin agus má thagann siad ar chearnóg ina bhfuil cloigeann nathrach go gcaithfidh siad dul síos go bun na nathrach sin.

    • Cibé duine a bhaineann 100 amach ar dtús, is é/í sin an buaiteoir.

  • 11-20

    1-10

    21-30

    31-40

    41-50

    51-60

    61-70

    1-1

    0

    1-10FOCAIL

  • 1

    Focail1–10Cluiche Péirí/Cártaí Focal

    an ag

    tá ar

    agus arsa

    a sé

    bhí sa

  • 2

    Focail1–10

    An bhfuil tú ábalta na focail seo a fháil sa Chuardach Focal thuas?

    a g b s é t

    c a r s a á

    a d b h í o

    g m n a r s

    u t a n d a

    s u a c e s

    an arsa ag a tá

    sé ar bhí agus sa

    Cuardach Focal

  • 11-20

    1-10

    21-30

    31-40

    41-50

    51-60

    61-70

    11

    -20

    11-20FOCAIL

  • 3

    Focail11–20Cluiche Péirí/Cártaí Focal

    sí siad

    seo go

    na is

    mé daidí

    rith maith

  • 4

    Focail11–20 Cuardach Focal

    An bhfuil tú ábalta na focail seo a fháil sa Chuardach Focal thuas?

    s í c h e p m s

    g l t u d o a e

    o i s i a d i o

    r i t h i n t m

    i o m m d h h u

    s f d é í g n a

    sí is siad mé seo

    daidí go rith na maith

    _kbellCross-Out

  • 5

    Focail11–20Meaitseáil na Focail

    Meaitseáil gach focal thíos. Cuir ciorcal thart ar an fhreagra cheart. Tá an chéad cheann déanta duit.

    bhí bíh íbh bhí bbhi

    sí ís is si sí

    siad sdai siaid siad said

    seo seo soe eos soo

    go og go oog óg

    na an ná na ann

    is is si sí ís

    mé má mí ém mé

    daidí dadaí daidí daida ddaii

    rith rthi rith rrith ríth

    maith mathi mthia mthai maith

  • 6

    Focail11–20 Focail Mheasctha–1

    Tá na focail thíos measctha. An dtig leat iad a oibriú amach? Tugtar an túslitir duit.

    bíh b h í

    ís s __

    disa s __ __ __

    eso s __ __

    og g __

    an n __

    si i __

    ém m __

    dídia d __ __ __ __

    thir r __ __ __

    tahim m __ __ __ __

  • 7

    Focail11–20Focail Mheasctha–2

    Tá na focail thíos measctha. An dtig leat iad a oibriú amach? Tá an chéad cheann déanta duit.

    bíh b h í

    ís __ __

    disa __ __ __ __

    eso __ __ __

    og __ __

    an __ __

    si __ __

    ém __ __

    dídia __ __ __ __ __

    thir __ __ __ __

    tahim __ __ __ __ __

  • 8

    Focail11–20 Focail in Abairtí

    Léigh gach focal atá sa bhosca thuas agus ansin cuir gach ceann in abairt.

    sí siad seo go na is mé daidí rith maith

    1. ( sí ) .............................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    2. ( siad ) ........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    3. ( seo ) .........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    4. ( go ) ...........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    5. ( na ) ...........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    6. ( is ) .............................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    7. ( mé ) ..........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    8. ( daidí ) ......................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    9. ( rith ) .........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    10. ( maith ) .....................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

  • 11-20

    1-10

    21-30

    31-40

    41-50

    51-60

    61-70

    21

    -30

    21-30FOCAIL

  • 9

    Focail21–30Cluiche Péirí/Cártaí Focal

    liom níl

    isteach mamaí

    le amach

    anois dul

    amharc mór

  • 10

    Focail21–30 Cuardach Focal

    l i o m c f u g b o

    r t c d a e p s e p

    u t d i s t e a c h

    f s a c a b o b n a

    n í l n h m i d r m

    b d g s t a h e o a

    m a m a í n h a m c

    g c l m f o l p r h

    l s d u l i m n a c

    e u i r g s h m ó r

    liom níl isteach mamaí le

    amach anois dul amharc mór

    An bhfuil tú ábalta na focail seo a fháil sa Chuardach Focal thuas?

  • 11

    Focail21–30Meaitseáil na Focail

    bhí bíh íbh bhí bbhi

    liom loim liom lmio limo

    níl lín nil níl nlí

    isteach isteach istaech isatech istecah

    mamaí mamía maamí amamí mamaí

    le le el lí lé

    amach amcha maach amach amcah

    anois asoin anois ansoi anios

    dul dul dlu lud udl

    amharc amhrac ahamrc amharc amhacr

    mór mró mor rmó mór

    Meaitseáil gach focal thíos. Cuir ciorcal thart ar an fhreagra cheart. Tá an chéad cheann déanta duit.

  • 12

    Focail21–30 Focail Mheasctha–1

    Tá na focail thíos measctha. An dtig leat iad a oibriú amach? Tugtar an túslitir duit.

    bíh b h í

    moli l __ __ __

    lín n __ __

    tasiche i __ __ __ __ __ __

    amíma m __ __ __ __

    el l __

    camha a __ __ __ __

    siona a __ __ __ __

    lud d __ __

    carham a __ __ __ __ __

    ómr m __ __

  • 13

    Focail21–30Focail Mheasctha–2

    Tá na focail thíos measctha. An dtig leat iad a oibriú amach? Tá an chéad cheann déanta duit.

    bíh b h í

    moli __ __ __ __

    lín __ __ __

    tasiche __ __ __ __ __ __ __

    imíma __ __ __ __ __

    el __ __

    camha __ __ __ __ __

    siona __ __ __ __ __

    lud __ __ __

    carham __ __ __ __ __ __

    ómr __ __ __

  • 14

    Léigh gach focal atá sa bhosca thuas agus ansin cuir gach ceann in abairt.

    Focail21–30 Focail in Abairtí

    liom níl isteach mamaí le amach anois dul amharc mór

    1. ( liom ) ....................................................................................................................

    .................................................................................................................................

    2. ( níl ) .......................................................................................................................

    .................................................................................................................................

    3. ( isteach ) ...............................................................................................................

    .................................................................................................................................

    4. ( mamaí ) ...............................................................................................................

    .................................................................................................................................

    5. ( le ) ........................................................................................................................

    .................................................................................................................................

    6. ( amach ) ................................................................................................................

    .................................................................................................................................

    7. ( anois ) ..................................................................................................................

    .................................................................................................................................

    8. ( dul ) ......................................................................................................................

    .................................................................................................................................

    9. ( amharc ) ..............................................................................................................

    .................................................................................................................................

    10. ( mór ) ....................................................................................................................

    .................................................................................................................................

  • 15

    Focail21–30

    Déan iarracht an crosfhocal seo thíos a líonadh isteach ag úsáid na leideanna ag an bhun.

    Trasna1. Tá mo chara ag ____ go dtí an linn snámha ar 6 a chlog.4. ____ mé ar scoil inniu. Tá mé tinn.5. Tá _____ agus daidí sa teach.9. “____ libh anois! Tá sé ag cur fearthainne,” arsa an múinteoir.10. Tá an cat beag ach tá an madadh ____.

    Síos2. “Tar ____ go dtí an siopa,” arsa mo chara.3. An bhfuil tú ag dul ____?6. Bhí mé ag ____ ar an teilifís ar maidin.7. Tá sí ag dul ____ go dtí an carr.8. “Is ____ mo chara an cóta sin,” arsa Pól.

    1 2

    3

    4

    5 6 7

    8

    9

    10

    amach dul anois liom mór níl le isteach mamaí amharc

    Crosfhocal

  • 11-20

    1-10

    21-30

    31-40

    41-50

    51-60

    61-70

    31

    -40

    31-40FOCAIL

  • 16

    Focail31–40Cluiche Péirí/Cártaí Focal

    ní beag

    suas leis

    mo bhfuil

    ina ann

    féach é

  • 17

    Focail31–40 Cuardach Focal

    An bhfuil tú ábalta na focail seo a fháil sa Chuardach Focal thuas?

    l n í m c a n n g o

    r t f d a e p s e i

    u h d é s m é a c n

    f s b c a b o d n a

    b í h n o c i d r m

    e d f s t a h e o f

    a a u a s u a s m c

    g c i m f o l p r t

    l s l u l i r n a c

    m o i r o s l e i s

    ní beag suas leis mo

    bhfuil ina ann féach é

  • 18

    Focail31–40Meaitseáil na Focail

    Meaitseáil gach focal thíos. Cuir ciorcal thart ar an fhreagra cheart. Tá an chéad cheann déanta duit.

    bhí bíh íbh bhí bbhi

    ní ní ín na ni

    beag baeg bgae geab beag

    suas saus suas ssua suass

    leis lees leis lies lsie

    mo om mó mo ma

    bhfuil bhiulf bhfuil bhfiul bhliuf

    ina ain ani ini ina

    ann ann nan an naa

    féach fáeach féach fáeech fécha

    é í éí íé é

  • 19

    Focail31–40 Focail Mheasctha–1

    Tá na focail thíos measctha. An dtig leat iad a oibriú amach? Tugtar an túslitir duit.

    bíh b h í

    ín n __

    geab b __ __ __

    sasu s __ __ __

    eils l __ __ __

    om m __

    fhulib b __ __ __ __ __

    ani i __ __

    nan a __ __

    cahéf f __ __ __ __

  • 20

    Focail31–40Focail Mheasctha–2

    Tá na focail thíos measctha. An dtig leat iad a oibriú amach? Tá an chéad cheann déanta duit.

    bíh b h í

    ín __ __

    geab __ __ __ __

    sasu __ __ __ __

    eils __ __ __ __

    om __ __

    fhulib __ __ __ __ __ __

    ani __ __ __

    nan __ __ __

    cahéf __ __ __ __ __

  • 21

    Focail31–40

    Léigh gach focal atá sa bhosca thuas agus ansin cuir gach ceann in abairt.

    Focail in Abairtí

    1. ( ní ) ............................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    2. ( beag ) ......................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    3. ( suas ) .......................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    4. ( leis ) .........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    5. ( mo ) ..........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    6. ( bhfuil ) .....................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    7. ( ina ) ..........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    8. ( ann ) ........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    9. ( féach ) .....................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    10. ( é ) ..............................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    ní beag suas leis mo bhfuil ina ann féach é

  • 22

    Focail31–40Crosfhocal

    Déan iarracht an crosfhocal seo thíos a líonadh isteach ag úsáid na leideanna ag an bhun.

    beag ní ina féach ann leis suas bhfuil

    1 2 3

    4

    5 6

    7

    Trasna1. “An _____ tú go maith inniu?” arsa mamaí.

    4. “Cá bhfuil do chara Liam ___ chónaí?” arsa Gráinne.

    5. Bhí an gasúr ag rith ____ an bóthar.

    7. “____ maith liom tae,” arsa Úna.

    Síos1. Tá an madadh mór ach tá an cat ____.

    2. “Cé ____ an cóta seo?” arsa an múinteoir.

    3. “____ air seo anois,” arsa an múinteoir.

    6. Lá deas atá _____.

  • 11-20

    1-10

    21-30

    31-40

    41-50

    51-60

    61-70

    41

    -50

    41-50FOCAIL

  • 23

    Focail41–50Cluiche Péirí/Cártaí Focal

    léim chuaigh

    liathróid súgradh

    ó chonaic

    tú do

    tháinig gáire

  • 24

    Focail41–50 Cuardach Focal

    An bhfuil tú ábalta na focail seo a fháil sa Chuardach Focal thuas?

    l é i m c f a f b ó

    i t c h u a i g h c

    a t d i s t e a c h

    t s ú g r a d h n o

    h h l n h r g d r n

    r d á s t a á e o a

    ó a n i í n i a m i

    i c l m n o r p r c

    d s t u l i e n t ú

    e u d o b s g m ó r

    léim chuaigh liathróid súgradh ó

    do tháinig chonaic gáire tú

  • 25

    Focail41–50Meaitseáil na Focail

    Meaitseáil gach focal thíos. Cuir ciorcal thart ar an fhreagra cheart. Tá an chéad cheann déanta duit.

    bhí bíh íbh bhí bbhi

    léim léim leím limé élim

    chuaigh chiuagh chuaigh chiuigh chaiugh

    liathróid laithróid liathrdói liathróid laithriód

    súgradh sígradh súgrdha súrgadh súgradh

    ó om ó mo o

    chonaic chnocia choniac chonaic chnoiac

    tú tú tí út tu

    do od don do dá

    tháinig táinig tháinig táhinig tháingi

    gáire gíare gárie gáirí gáire

  • 26

    Focail41–50 Focail Mheasctha–1

    Tá na focail thíos measctha. An dtig leat iad a oibriú amach? Tugtar an túslitir duit.

    bíh b h í

    méli l __ __ __

    gachiuh c __ __ __ __ __ __

    tahildóir l __ __ __ __ __ __ __ __

    grashúd s __ __ __ __ __ __

    hincoca c __ __ __ __ __ __

    út t __

    od d __

    gáinhit t __ __ __ __ __ __

    ráige g __ __ __ __

  • 27

    Focail41–50

    Tá na focail thíos measctha. An dtig leat iad a oibriú amach? Tá an chéad cheann déanta duit.

    bíh b h í

    méli __ __ __ __

    gachiuh __ __ __ __ __ __ __

    tahildóir __ __ __ __ __ __ __ __ __

    gráshúd __ __ __ __ __ __ __

    hincoca __ __ __ __ __ __ __

    út __ __

    od __ __

    gáinhit __ __ __ __ __ __ __

    ráige __ __ __ __ __

    Focail Mheasctha–2

  • 28

    Focail41–50

    Léigh gach focal atá sa bhosca thuas agus ansin cuir gach ceann in abairt.

    1. ( léim ) ........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    2. ( chuaigh ) ................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    3. ( liathróid ) ...............................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    4. ( súgradh ) ................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    5. ( ó ) ..............................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    6. ( chonaic ) .................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    7. ( tú ) ............................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    8. ( do ) ...........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    9. ( tháinig ) ..................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    10. ( gáire ) ......................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    léim chuaigh liathróid súgradh ó chonaic tú do tháinig gáire

    Focail in Abairtí

  • 29

    Focail41–50

    Déan iarracht an crosfhocal seo thíos a líonadh isteach ag úsáid na leideanna ag an bhun.

    Trasna3. ____ mé an madadh ag rith i ndiaidh an chait.5. Bhí Pól ag ____ suas agus anuas ar an leaba.7. “Cá bhfuil ____ ag dul?” arsa mo chara liom.8. Bhí mo chara ag ____ nuair a thit mé isteach san uisce.9. “Cuir ort ____ chóta,” arsa mo mhamaí liom.

    Síos1. Bhí Rang 7 ag imirt le _____ sa chlós ag am sosa.2. ____ Liam ar scoil sa bhus ar maidin.4. ____ Póla abhaile ar 11 a chlog mar bhí sí tinn.6. Is maith le Rang 1 bheith ag ____ le blocanna.

    1

    2

    3 4

    5 6

    7

    8

    9

    gáire léim chonaic liathróid súgradh do tú tháinig chuaigh

    Crosfhocal

  • 11-20

    1-10

    21-30

    31-40

    41-50

    51-60

    61-70

    51

    -60

    51-60FOCAIL

  • 30

    Focail51–60

    raibh cat

    gach chuig

    leat teach

    scoil fearthosaigh sásta

    Cluiche Péirí/Cártaí Focal

  • 31

    Focail51–60

    An bhfuil tú ábalta na focail seo a fháil sa Chuardach Focal thuas?

    c t o n c f u g b r

    i h c h t s c o i l

    a o u i s e e a l t

    b s ú i r a a h n o

    h a l n g m r c r n

    l i á s á s t a h r

    e g m g í l i f m a

    a h l m n c r p r i

    t s d f e a r n t b

    g a c h g t g e ó h

    raibh cat gach chuig leat

    teach scoil fear thosaigh sásta

    Cuardach Focal

  • 32

    Focail51–60

    Meaitseáil gach focal thíos. Cuir ciorcal thart ar an fhreagra cheart. Tá an chéad cheann déanta duit.

    bhí bíh íbh bhí bbhi

    raibh raibh riabh rhaib raihb

    cat tac cta catt cat

    gach gaach gach cagh gahc

    chuig chiug chuig chugi chuag

    leat late leit leta leat

    teach tache taech teach teahe

    scoil scoli scoil scoll scilo

    fear faer frea fear feer

    thosaigh thosiagh thoisagh thisoigh thosaigh

    sásta sátsa sásta stása sássta

    Meaitseáil na Focail

  • 33

    Focail51–60

    Tá na focail thíos measctha. An dtig leat iad a oibriú amach? Tugtar an túslitir duit.

    bíh b h í

    habri r __ __ __ __

    tac c __ __

    hacg g __ __ __

    hucig c __ __ __ __

    tale l __ __ __

    hatec t __ __ __ __

    liosc s __ __ __ __

    afer f __ __ __

    agithhos t __ __ __ __ __ __ __

    stása s __ __ __ __

    Focail Mheasctha–1

  • 34

    Focail51–60

    Tá na focail thíos measctha. An dtig leat iad a oibriú amach? Tá an chéad cheann déanta duit.

    bíh b h í

    habri __ __ __ __ __

    tac __ __ __

    hacg __ __ __ __

    hucig __ __ __ __ __

    tale __ __ __ __

    hatec __ __ __ __ __

    liosc __ __ __ __ __

    afer __ __ __ __

    agithhos __ __ __ __ __ __ __ __

    stása __ __ __ __ __

    Focail Mheasctha–2

  • 35

    Focail51–60

    Léigh gach focal atá sa bhosca thuas agus ansin cuir gach ceann in abairt.

    1. ( raibh ) ......................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    2. ( cat ) ..........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    3. ( gach ) .......................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    4. ( chuig ) .....................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    5. ( leat ) .........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    6. ( teach ) .....................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    7. ( scoil ) .......................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    8. ( fear ) ........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    9. ( thosaigh ) ...............................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    10. ( sásta ) ......................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    raibh cat gach chuig leatteach scoil fear thosaigh sásta

    Focail in Abairtí

  • 36

    Focail51–60

    Déan iarracht an crosfhocal seo thíos a líonadh isteach ag úsáid na leideanna ag an bhun.

    Trasna2. Rith an ____ beag dubh go gasta trasna an bhóthair.3. Tá mé iontach ____ ar fad mar fuair mé £5 ó mo mhamó.7. “Ba mhaith liom dul ____,” arsa Liam le mamaí.9. Tá Rang 7 ag dul ____ an linn snámha ar 12 a chlog.10. ____ an cluiche peile idir Doire agus Tír Eoghain ar 2 a chlog.

    Síos1. Ní raibh mo mhúinteoir ar ____ inniu. Bhí sí iontach tinn.4. Cheannaigh m’uncail ____ mór nua in aice leis an trá.5. Tá ____ duine i mo rang níos mó ná mise.6. Ní ____ mo chara ar scoil le cúpla lá. Tá sé iontach tinn.8. Chonaic mé bean bheag agus ____ mór ard ag siúl síos an bóthar.

    sásta gach teach raibh fear cat thosaigh scoil leat chuig

    1

    2

    3 4

    5 6

    7 8

    9

    10

    Crosfhocal

  • 11-20

    1-10

    21-30

    31-40

    41-50

    51-60

    61-70

    61

    -70

    61-70FOCAIL

  • 37

    Focail61–70

    fuair cá

    mise deir

    sin chuir

    siopa ghairdín

    thig rothar

    Cluiche Péirí/Cártaí Focal

  • 38

    Focail61–70

    An bhfuil tú ábalta na focail seo a fháil sa Chuardach Focal thuas?

    s t i m c f u m r ó

    i i c h f s u o c á

    c o o i s e e a c h

    h s ú p r a a r i o

    u a l n a m g o r r

    i t d s f t t t h r

    r h m d e i r h m m

    s i n m n c r a r i

    t g d b e m r r t s

    g h a i r d í n ó e

    fuair cá mise deir sin

    chuir siopa ghairdín thig rothar

    Cuardach Focal

  • 39

    Focail61–70

    Meaitseáil gach focal thíos. Cuir ciorcal thart ar an fhreagra cheart. Tá an chéad cheann déanta duit.

    bhí bíh íbh bhí bbhi

    fuair fiaur fuair fruia fuiar

    cá cá ác cé ac

    mise msie mies mise mesi

    deir dire dier deir drei

    sin nis san sni sin

    chuir chiur churi chriu chuir

    siopa sopia siopa sipoa siapo

    ghairdín gairdín ghiardín ghairdín ghairdan

    thig tig thgi htig thig

    rothar rothar tharor rathor othrar

    Meaitseáil na Focail

  • 40

    Focail61–70

    Tá na focail thíos measctha. An dtig leat iad a oibriú amach? Tugtar an túslitir duit.

    bíh b h í

    ruafi f __ __ __ __

    ác c __

    sime m __ __ __

    dire d __ __ __

    sni s __ __

    huirc c __ __ __ __

    paois s __ __ __ __

    hídnairg g __ __ __ __ __ __ __

    gith t __ __ __

    hartor r __ __ __ __ __

    Focail Mheasctha–1

  • 41

    Focail61–70

    Tá na focail thíos measctha. An dtig leat iad a oibriú amach? Tá an chéad cheann déanta duit.

    bíh b h í

    ruafi __ __ __ __ __

    ác __ __

    sime __ __ __ __

    dire __ __ __ __

    sni __ __ __

    huirc __ __ __ __ __

    paois __ __ __ __ __

    hídnairg __ __ __ __ __ __ __ __

    gith __ __ __ __

    hartor __ __ __ __ __ __

    Focail Mheasctha–2

  • 42

    Focail61–70

    Léigh gach focal atá sa bhosca thuas agus ansin cuir gach ceann in abairt.

    1. ( fuair ) .......................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    2. ( cá ) ............................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    3. ( mise ) ......................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    4. ( deir ) .........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    5. ( sin ) .........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    6. ( chuir ) ......................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    7. ( siopa ) ......................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    8. ( ghairdín ) ................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    9. ( thig ) ........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    10. ( rothar ) ....................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    fuair cá mise deir sin chuir siopa ghairdín thig rothar

    Focail in Abairtí

  • 43

    Focail61–70

    Déan iarracht an crosfhocal seo thíos a líonadh isteach ag úsáid na leideanna ag an bhun.

    Trasna2. Fuair Liam milseáin sa ____ ar maidin.6. Tá crann mór ag fás sa ____.8. ____ mé mo chóta orm mar bhí sé ag cur fearthainne.9. “Tá ____ agus tusa ag dul ag siopadóireacht ar 3 a chlog,” arsa mo mhamaí liom.

    Síos1. “Thug Daidí na Nollag ____ mór dearg dom,” arsa Seán.3. ____ liom léim go hard.4. ____ mo mhamaí gúna deas sa siopa inné. 5. “Cé leis ____?” arsa an múinteoir agus cóta ina lámh.7. ____ mo chairde go léir go bhfuil mé an-mhaith ag an pheil.8. “___ bhfuil tú ag dul anois?” arsa Seán le Pól.

    siopa deir sin cá chuir thig mise rothar fuair ghairdín

    1

    2

    3

    4 5

    6 7

    8 9

    Crosfhocal

  • 11-20

    1-10

    21-30

    31-40

    41-50

    51-60

    61-70

    71

    -80

    71-80FOCAIL

  • 44

    Focail71–80

    ansin rud

    obair leaba

    freisin atá

    anseo san

    thit síos

    Cluiche Péirí/Cártaí Focal

  • 45

    Focail71–80

    An bhfuil tú ábalta na focail seo a fháil sa Chuardach Focal thuas?

    o t a n s e o f b r

    i b c h l m u r c r

    c o a i s t e e a u

    d s n i r h a i n d

    u s l n r i g s s r

    l t á r á t g i i s

    r e m d e i r n n a

    s i a f n c s a t n

    t g d b e c r a t á

    s í o s a d í p ó f

    ansin rud obair leaba freisin

    atá anseo san thit síos

    Cuardach Focal

  • 46

    Focail71–80

    Meaitseáil gach focal thíos. Cuir ciorcal thart ar an fhreagra cheart. Tá an chéad cheann déanta duit.

    bhí bíh íbh bhí bbhi

    ansin ansan insin insan ansin

    rud rad rid rud rdu

    obair obira obria obair obrai

    leaba leaba laeba leeba liba

    freisin freisan freisin freasin ferisin

    atá táa atá ita atát

    anseo ansoe ansoi asneo anseo

    san nas sin san son

    thit tiht thit tthi that

    síos saosr síos ísos soís

    Meaitseáil na Focail

  • 47

    Focail71–80

    Tá na focail thíos measctha. An dtig leat iad a oibriú amach? Tugtar an túslitir duit.

    bíh b h í

    sanni a __ __ __ __

    udr r __ __

    airob o __ __ __ __

    beala l __ __ __ __

    sirfnie f __ __ __ __ __ __

    taá a __ __

    soane a __ __ __ __

    nas s __ __

    hith t __ __ __

    soís s __ __ __

    Focail Mheasctha–1

  • 48

    Focail71–80

    Tá na focail thíos measctha. An dtig leat iad a oibriú amach? Tá an chéad cheann déanta duit.

    bíh b h í

    sanni __ __ __ __ __

    udr __ __ __

    airob __ __ __ __ __

    beala __ __ __ __ __

    sirfnie __ __ __ __ __ __ __

    taá __ __ __

    soane __ __ __ __ __

    nas __ __ __

    hith __ __ __ __

    soís __ __ __ __

    Focail Mheasctha–2

  • 49

    Focail71–80

    Léigh gach focal atá sa bhosca thuas agus ansin cuir gach ceann in abairt.

    1. ( ansin ) ......................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    2. ( rud ) .........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    3. ( obair ) ......................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    4. ( leaba ) .....................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    5. ( freisin ) ....................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    6. ( atá ) .........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    7. ( anseo ) .....................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    8. ( san ) .........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    9. ( thit ) .........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    10. ( síos ) .........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    ansin rud obair leaba freisin atá anseo san thit síos

    Focail in Abairtí

  • 50

    Focail71–80

    Déan iarracht an crosfhocal seo thíos a líonadh isteach ag úsáid na leideanna ag an bhun.

    Trasna2. Tá an gasúr sin ____ i mo rang an-deas.4. Bhí Ciara an-tuirseach agus chuaigh sí suas chuig a ____.5. Níl an bosca anseo tá sé ____.6. Is maith liom Ard Mhacha agus Tír Eoghain ____.8. Tá mo mhamó tinn. Tá sí ____ otharlann.9. Bhí na páistí ag rith go gasta ____ an halla.

    Síos1. Bhí mé ag ____ go crua ar scoil inniu.3. ____ na leabhair ón tábla.5. “An bhfuil gach duine ____,” arsa an múinteoir ar maidin.7. Ní bhfuair mé ____ ar bith do mo bhricfeasta go fóill.

    ansin síos anseo thit obair freisin rud leaba atá san

    1 2 3

    4

    5

    6 7

    8

    9

    Crosfhocal

  • 11-20

    1-10

    21-30

    31-40

    41-50

    51-60

    61-70

    81

    -90

    81-90FOCAIL

  • 51

    Focail81–90

    ithe hata

    páistí mála

    ach sneachta

    luí orm

    rinne mhaith

    Cluiche Péirí/Cártaí Focal

  • 52

    Focail81–90

    An bhfuil tú ábalta na focail seo a fháil sa Chuardach Focal thuas?

    a c h n s r o f b t

    i s c c t i i t h e

    c o n i s n e e a u

    p s ú e r n a l t d

    u á l n a e g s a r

    l p i s á c m á l a

    o e m s e i h n m a

    r i a b t c r t r n

    m g d r e í r a a l

    l u í s m h a i t h

    ithe hata páistí mála ach

    sneachta luí orm rinne mhaith

    Cuardach Focal

  • 53

    Focail81–90

    Meaitseáil gach focal thíos. Cuir ciorcal thart ar an fhreagra cheart. Tá an chéad cheann déanta duit.

    bhí bíh íbh bhí bbhi

    ithe ithe ahte ihte itha

    hata haat taha hatta hata

    páistí piástí páistí pisátí pástí

    mála mláa ámla mála máal

    ach ahc ach ich aach

    sneachta snaechta snachta sneachta saneachta

    luí liú luí líú laí

    orm orm oarm omr irm

    rinne ranne reinn rinen rinne

    mhaith maith mhiath mhaith mhathi

    Meaitseáil na Focail

  • 54

    Focail81–90

    Tá na focail thíos measctha. An dtig leat iad a oibriú amach? Tugtar an túslitir duit.

    bíh b h í

    heit i __ __ __

    taah h __ __ __

    stípái p __ __ __ __ __

    láma m __ __ __

    cah a __ __

    teachnas s __ __ __ __ __ __ __

    líu l __ __

    mor o __ __

    nirne r __ __ __ __

    mathih m __ __ __ __ __

    Focail Mheasctha–1

  • 55

    Focail81–90

    Tá na focail thíos measctha. An dtig leat iad a oibriú amach? Tá an chéad cheann déanta duit.

    bíh b h í

    heit __ __ __ __

    taah __ __ __ __

    stípái __ __ __ __ __ __

    láma __ __ __ __

    cah __ __ __

    teachnas __ __ __ __ __ __ __ __

    líu __ __ __

    rom __ __ __

    nirne __ __ __ __ __

    mathih __ __ __ __ __ __

    Focail Mheasctha–2

  • 56

    Focail81–90

    Léigh gach focal atá sa bhosca thuas agus ansin cuir gach ceann in abairt.

    1. ( ithe ) .........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    2. ( hata ) .......................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    3. ( páistí ) .....................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    4. ( mála ) ......................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    5. ( ach ) .........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    6. ( sneachta ) ...............................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    7. ( luí ) ...........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    8. ( orm ) ........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    9. ( rinne ) ......................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    10. ( mhaith ) ..................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    ithe hata páistí mála ach sneachta luí orm rinne mhaith

    Focail in Abairtí

  • 57

    Focail81–90

    Déan iarracht an crosfhocal seo thíos a líonadh isteach ag úsáid na leideanna ag an bhun.

    Trasna1. Ní raibh mé ar scoil inné mar bhí tinneas cinn ___.4. Bíonn sé ag cur ____ ag an Nollaig.7. Bhí Gráinne ag ____ a bricfeasta go gasta mar bhí sí mall don scoil.8. Tá mo chara an- ____ ag an phianó.9. Tá mo mhamaí tuirseach. Tá sí ina ____ ina leaba go fóill.

    Síos2. ____ Seán a obair bhaile sa seomra suí.3. Tá cuid mhór ____ nach bhfuil ar scoil inniu.5. Caithim ___ ar mo cheann nuair a bhíonn sé fuar.6. Is maith liom tae ____ is fearr liom bainne.8. Cheannaigh Ciara ____ nua scoile sa siopa Dé Luain.

    orm luí hata ach páistí ithe sneachta mála mhaith rinne

    1 2

    3 4 5

    6

    7

    8

    9

    Crosfhocal

  • 11-20

    1-10

    21-30

    31-40

    41-50

    51-60

    61-70

    91

    -10

    091-100FOCAIL

  • 58

    Focail91–100

    caoineadh í

    cé trí

    trá bainne

    uisce dalba

    as i

    Cluiche Péirí/Cártaí Focal

  • 59

    Focail91–100

    An bhfuil tú ábalta na focail seo a fháil sa Chuardach Focal thuas?

    l t r á s e o d r c

    p b c u t l u r c a

    c o a f s t f h a o

    d s u i s c e r n i

    u a l n n b g s s n

    s t l s t n t i í e

    r e m b e a e n b a

    a s u m a c t a r d

    t c d b e a r a t h

    s é o s a d í n t r

    caoineadh í cé trí trá bainne

    uisce dalba as i

    Cuardach Focal

  • 60

    Focail91–100

    Meaitseáil gach focal thíos. Cuir ciorcal thart ar an fhreagra cheart. Tá an chéad cheann déanta duit.

    bhí bíh íbh bhí bbhi

    caoineadh caonieadh coineadh caoinidh caoineadh

    í e í á i

    cé éc cá cé ce

    trí tír trí tíir itrí

    trá tár rát tró trá

    bainne binne bainne bianne banne

    uisce uisca usice uisce uesci

    dalba dabla dalba dlaba dablaa

    as sa is asa as

    i e i í o

    Meaitseáil na Focail

  • 61

    Focail91–100

    Tá na focail thíos measctha. An dtig leat iad a oibriú amach? Tugtar an túslitir duit.

    bíh b h í

    deanhacio c __ __ __ __ __ __ __ __

    éc c __

    rít t __ __

    tár t __ __

    nabein b __ __ __ __ __

    siceu u __ __ __ __

    balda d __ __ __ __

    sa a __

    Focail Mheasctha–1

  • 62

    Focail91–100

    Tá na focail thíos measctha. An dtig leat iad a oibriú amach? Tá an chéad cheann déanta duit.

    bíh b h í

    deanhacio __ __ __ __ __ __ __ __ __

    éc __ __

    rít __ __ __

    tár __ __ __

    nabein __ __ __ __ __ __

    siceu __ __ __ __ __

    balda __ __ __ __ __

    sa __ __

    Focail Mheasctha–2

  • 63

    Focail91–100

    Léigh gach focal atá sa bhosca thuas agus ansin cuir gach ceann in abairt.

    1. ( caoineadh ) ............................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    2. ( í ) ...............................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    3. ( cé ) ............................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    4. ( trí ) ............................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    5. ( trá ) ..........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    6. ( bainne ) ...................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    7. ( uisce ) ......................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    8. ( dalba ) .....................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    9. ( as ) ............................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    10. ( i ) ...............................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    caoineadh í cé trí trá bainne uisce dalba as i

    Focail in Abairtí

  • 64

    Focail91–100

    Déan iarracht an crosfhocal seo thíos a líonadh isteach ag úsáid na leideanna ag an bhun.

    Trasna1. Bhí Róisín maith ar scoil inniu. Ní raibh sí ____.3. Nuair a bhíonn sé te cuirim ____ ar na plandaí sa ghairdín. 4. Bhí mé an-bhrónach inniu. Bhí mé ag ____.

    Síos2. Tagann ____ ó bhó.4. “___ a bhris an cupán seo?” a scairt an múinteoir.5. Is ___ Béal Feirste do mo chara.

    as caoineadh uisce bainne cé dalba

    1 2

    3

    4 5

    Crosfhocal

  • 11-20

    1-10

    21-30

    31-40

    41-50

    51-60

    61-70

    10

    1-1

    10

    101-110FOCAIL

  • 65

    Focail101–110

    air deas

    mhamaí beidh

    duine siúl

    cad thug

    nua madadh

    Cluiche Péirí/Cártaí Focal

  • 66

    Focail101–110

    An bhfuil tú ábalta na focail seo a fháil sa Chuardach Focal thuas?

    a t r á s d u i n e

    i b c u ó l u r c d

    r o e i í t s h a e

    d m u i s t e i n a

    n u a n d i ú s ú s

    s t t d t h t i i l

    r e í h a i e n b é

    a c u m u d t a í d

    á a d b e g h a t ó

    s d í s m h a m a í

    air deas mhamaí beidh duine

    siúl cad thug nua madadh

    Cuardach Focal

  • 67

    Focail101–110

    Meaitseáil gach focal thíos. Cuir ciorcal thart ar an fhreagra cheart. Tá an chéad cheann déanta duit.

    bhí bíh íbh bhí bbhi

    air ari air ira aer

    deas dase daes deas des

    mhamaí mamaí mímaí mhaimaí mhamaí

    beidh beidh bdhie biedh baidh

    duine dine dinune duune duine

    siúl súil súl siúl siúil

    cad cad cid cod cda

    thug thig thug thag thgu

    nua nau unua nua nia

    madadh madaidh madadh mdadh mudadh

    Meaitseáil na Focail

  • 68

    Focail101–110

    Tá na focail thíos measctha. An dtig leat iad a oibriú amach? Tugtar an túslitir duit.

    bíh b h í

    ari a __ __

    sade d __ __ __

    amímha m __ __ __ __ __

    idhbe b __ __ __ __

    idune d __ __ __ __

    lúsi s __ __ __

    dca c __ __

    gtuh t __ __ __

    anu n __ __

    hamdad m __ __ __ __ __

    Focail Mheasctha–1

  • 69

    Focail101–110

    Tá na focail thíos measctha. An dtig leat iad a oibriú amach? Tá an chéad cheann déanta duit.

    bíh b h í

    ari __ __ __

    sade __ __ __ __

    amímha __ __ __ __ __ __

    idhbe __ __ __ __ __

    idune __ __ __ __ __

    lúsi __ __ __ __

    dca __ __ __

    gtuh __ __ __ __

    anu __ __ __

    hamdad __ __ __ __ __ __

    Focail Mheasctha–2

  • 70

    Focail101–110

    Léigh gach focal atá sa bhosca thuas agus ansin cuir gach ceann in abairt.

    1. ( air ) ...........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    2. ( deas ) .......................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    3. ( mhamaí ) ................................................................................................................................ .......................................................................................................................................................

    4. ( beidh ) .....................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    5. ( duine ) .....................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    6. ( siúl ) .........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    7. ( cad ) .........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    8. ( thug ) .......................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    9. ( nua ) .........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    10. ( madadh ) ................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    air deas mhamaí beidh duine siúl cad thug nua madadh

    Focail in Abairtí

  • 71

    Focail101–110

    Déan iarracht an crosfhocal seo thíos a líonadh isteach ag úsáid na leideanna ag an bhun.

    Trasna2. Fuair mo mhamaí carr ___ inniu. Tá sé galánta!6. “An bhfuil gach ____ anseo?” arsa an múinteoir nuair a bhí muid ar an bhus.7. Tá 4 pheata agam - trí chat agus ____ amháin.8. Bhí dinnéar na scoile blasta inniu. Bhí sé iontach ____ ar fad.9. Bhí sé ag cur fearthainne agus bhí Seán fliuch mar ní raibh cóta ____.

    Síos1. “____ é mar atá tú inniu?” arsa Ciara le Pádraig.3. Bhí mé ag ____ síos an bóthar nuair a chonaic mé leoraí mór ag teacht.4. ____ mo chlann ar fad ag dul go Dún na nGall Dé Sathairn seo chugainn.5. ____ mo mhamó £1 dom inné.7. Déanann mo ____ gach rud sa teach.

    thug mhamaí deas siúl nua duine air madadh beidh cad

    1

    2 3 4 5

    6 7

    8

    9

    Crosfhocal

  • 11-20

    1-10

    21-30

    31-40

    41-50

    51-60

    61-70

    11

    1-1

    20

    111-120FOCAIL

  • 72

    Focail111–120

    tábla duit

    agat d’ith

    ocras mhála

    linn dtí

    abhaile thóg

    Cluiche Péirí/Cártaí Focal

  • 73

    Focail111–120

    An bhfuil tú ábalta na focail seo a fháil sa Chuardach Focal thuas?

    l l i n n e o ú r c

    t b c u d t í r c m

    á ó r i p t f h o o

    b a u i s c e r c i

    l a b t o i g s r n

    a t l h m h á l a e

    a e m ó a i í n s d

    g s á g a i t ó r u

    a c d s e a l a t i

    t é d i t h í e é t

    tábla duit agat d’ith ocras

    mhála linn dtí abhaile thóg

    Cuardach Focal

  • 74

    Focail111–120

    Meaitseáil gach focal thíos. Cuir ciorcal thart ar an fhreagra cheart. Tá an chéad cheann déanta duit.

    bhí bíh íbh bhí bbhi

    tábla tábla tbala tábbla tálba

    duit diut dtiu tuid duit

    agat agit gait agta agat

    d’ith d’thi d’tih d’ith h’dti

    ocras ocras osrac ocris socra

    mhála mála mhála mhálaí mhláa

    linn lann inn lin linn

    dtí dít tdí dtí dtá

    abhaile abhaile ahbaile abhalei abhliea

    thóg thig tógh thóg thgó

    Meaitseáil na Focail

  • 75

    Focail111–120

    Tá na focail thíos measctha. An dtig leat iad a oibriú amach? Tugtar an túslitir duit.

    bíh b h í

    balát t __ __ __ __

    tiud d __ __ __

    taag a __ __ __

    htid’ d’ __ __ __

    socar o __ __ __ __

    lámha m __ __ __ __

    ninl l __ __ __

    tíd d __ __

    lebhiaa a __ __ __ __ __ __

    góht t __ __ __

    Focail Mheasctha–1

  • 76

    Focail111–120

    Tá na focail thíos measctha. An dtig leat iad a oibriú amach? Tá an chéad cheann déanta duit.

    bíh b h í

    balát __ __ __ __ __

    tiud __ __ __ __

    taag __ __ __ __

    htid’ __ ’ __ __ __

    socar __ __ __ __ __

    hámal __ __ __ __ __

    ninl __ __ __ __

    tíd __ __ __

    lebhiaa __ __ __ __ __ __ __

    góht __ __ __ __

    Focail Mheasctha–2

  • 77

    Focail111–120

    Léigh gach focal atá sa bhosca thuas agus ansin cuir gach ceann in abairt.

    sí siad seo go na is mé daidí rith maith

    1. ( sí ) .............................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    2. ( siad ) ........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    3. ( seo ) ..........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    4. ( go ) ...........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    5. ( na ) ...........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    6. ( is ) .............................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    7. ( mé ) ..........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    8. ( daidí ) ......................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    9. ( rith ) .........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    10. ( maith ) .....................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    Focail in Abairtí

  • 78

    Focail111–120

    Déan iarracht an crosfhocal seo thíos a líonadh isteach ag úsáid na leideanna ag an bhun.

    duit d’ith tábla thóg dtí agat mhála ocras abhaile

    Trasna1. Téim ar scoil ar ceathrú go ____ 9 gach maidin.3. ____ fear an phoist na litreacha amach as an bhosca poist.4. D’ith Liam cuid mhór prátaí mar bhí ____ an domhain air.6. “Cén t-am a bhfuil sibh ag dul ____?” arsa an múinteoir linn.7. “An maith leat an bronntanas a cheannaigh mé _____ inné?” arsa Ciara le Caitlín.

    Síos1. D’ól Niamh cupán tae agus ____ sí arán rósta dá bricfeasta ar maidin.2. “Ná fág an teach gan do ____ scoile!” a scairt mo mhamaí orm.3. Nuair a chríochnaigh an chlann an dinnéar ghlan Máire an ____.5. “An bhfuil obair bhaile ____ anocht?” a dúirt mamaí Phádraig leis.

    1

    2

    3

    4 5

    6

    7

    Crosfhocal

  • 11-20

    1-10

    21-30

    31-40

    41-50

    51-60

    61-70

    12

    1-1

    30

    121-130FOCAIL

  • 79

    Focail121–130

    stop chrann

    ba bheag

    féin teacht

    arís agam

    slán léir

    Cluiche Péirí/Cártaí Focal

  • 80

    Focail121–130

    l t a g a m o s r s

    i t c ó t l u t t c

    r o e i m í f o a h

    d s u a t c s p n r

    s l á n c í g s n a

    b t é s t h é i i n

    f h m i á i t a b n

    é s e é r c ó r r r

    i c é a e a m í t h

    n é o m g d í s b a

    stop chrann ba bheag féin

    teacht arís agam slán léir

    An bhfuil tú ábalta na focail seo a fháil sa Chuardach Focal thuas?

    Cuardach Focal

  • 81

    Focail121–130

    Meaitseáil gach focal thíos. Cuir ciorcal thart ar an fhreagra cheart. Tá an chéad cheann déanta duit.

    bhí bíh íbh bhí bbhi

    stop tsop stop stpo stap

    chrann chrann crann hcrann chrannn

    ba ab baa aba ba

    bheag bheag bhaeg beag bhgea

    féin fiéin fién féin fáin

    teacht teach teachta teacht taecht

    arís arais arís raís arsí

    agam agma gaam agim agam

    slán slná slón slán salán

    léir léar léir lérí liér

    Meaitseáil na Focail

  • 82

    Focail121–130

    Tá na focail thíos measctha. An dtig leat iad a oibriú amach? Tugtar an túslitir duit.

    bíh b h í

    pots s __ __ __

    nacnhr c __ __ __ __ __

    ab b __

    agbeh b __ __ __ __

    nifé f __ __ __

    atthec t __ __ __ __ __

    sría a __ __ __

    maag a __ __ __

    náls s __ __ __

    riél l __ __ __

    Focail Mheasctha–1

  • 83

    Focail121–130

    Tá na focail thíos measctha. An dtig leat iad a oibriú amach? Tá an chéad cheann déanta duit.

    bíh b h í

    pots __ __ __ __

    nacnhr __ __ __ __ __ __

    ab __ __

    agbeh __ __ __ __ __

    nifé __ __ __ __

    atthec __ __ __ __ __ __

    sría __ __ __ __

    maag __ __ __ __

    náls __ __ __ __

    riél __ __ __ __

    Focail Mheasctha–2

  • 84

    Focail121–130

    Léigh gach focal atá sa bhosca thuas agus ansin cuir gach ceann in abairt.

    1. ( stop ) ........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    2. ( chrann ) ...................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    3. ( ba ) ...........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    4. ( bheag ) ....................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    5. ( féin ) .........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    6. ( teacht ) ....................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    7. ( arís ) .........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    8. ( agam ) .....................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    9. ( slán ) ........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    10. ( léir ) ..........................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    stop chrann ba bheag féin teacht arís agam slán léir

    Focail in Abairtí

  • 85

    Crosfhocal Focail121–130Déan iarracht an crosfhocal seo thíos a líonadh isteach

    ag úsáid na leideanna ag an bhun.

    Trasna2. Tá eilifint an-mhór ach tá luchóg an-____.4. “ ____ bhreá liom cupán tae,” arsa mo mhúinteoir.5. Nuair a chonaic muid solas dearg ____ muid an carr.7. “ ___ go fóill!,” a dúirt mé le mo mhamó nuair a d’fhág mé an teach.9. Bhí £20 ____ agus mé ag siopadóireacht. 10. Ním mé ____ gach maidin sula dtéim ar scoil.

    Síos1. Thit an t-úll mór glas den ____.3. Ní raibh mo mhamaí sásta le m’obair bhaile. Bhí orm í a dhéanamh ____.6. Beidh mo chairde ag ____ chuig mo theach ar 7 a chlog.8. D’ith Lorcán agus Niamh na milseáin go ____.

    léir slán agam arís stop chrann ba bheag féin teacht

    1

    2 3

    4

    5 6

    7 8

    9

    10

  • 11-20

    1-10

    21-30

    31-40

    41-50

    51-60

    61-70

    13

    1-1

    40

    131-140FOCAIL

  • 86

    Focail131–140

    chistin ubh

    ná chodladh

    chaith leabhar

    d’oscail ól

    liomsa d’amharc

    Cluiche Péirí/Cártaí Focal

  • 87

    Focail131–140

    An bhfuil tú ábalta na focail seo a fháil sa Chuardach Focal thuas?

    l d a m h a r c d c

    ó e c ó m l ú r o a

    t o a i s ó f h s c

    c s u b s c e t c h

    h a ó n h h h s a o

    i t l é t a t í i d

    s á m b i i r n l l

    t s ó t a t l u r a

    i c h b ú h r a b d

    n á o l i o m s a h

    chistin ubh ná chodladh chaith

    leabhar d’oscail ól liomsa d’amharc

    Cuardach Focal

  • 88

    Focail131–140

    Meaitseáil gach focal thíos. Cuir ciorcal thart ar an fhreagra cheart. Tá an chéad cheann déanta duit.

    bhí bíh íbh bhí bbhi

    stop tsop stop stpo stap

    chrann chrann crann hcrann chrannn

    ba ab baa aba ba

    bheag bheag bhaeg beag bhgea

    féin fiéin fién féin fáin

    teacht teach teachta teacht taecht

    arís arais arís raís arsí

    agam agma gaam agim agam

    slán slná slón slán salán

    léir léar léir lérí liér

    Meaitseáil na Focail

  • 89

    Focail131–140

    Tá na focail thíos measctha. An dtig leat iad a oibriú amach? Tugtar an túslitir duit.

    bíh b h í

    nistich c __ __ __ __ __ __

    hub u __ __

    án n __

    doadlhch c __ __ __ __ __ __ __

    chathi c __ __ __ __ __

    hearlab l __ __ __ __ __ __

    lascoid’ d’ __ __ __ __ __ __

    ló ó __

    masoil l __ __ __ __ __

    carhamd’ d’ __ __ __ __ __ __

    Focail Mheasctha–1

  • 90

    Focail131–140

    Tá na focail thíos measctha. An dtig leat iad a oibriú amach? Tá an chéad cheann déanta duit.

    bíh b h í

    nistich __ __ __ __ __ __ __

    hub __ __ __

    án __ __

    doadlhch __ __ __ __ __ __ __ __

    chathi __ __ __ __ __ __

    hearlab __ __ __ __ __ __ __

    lascoid’ __ ’ __ __ __ __ __ __

    ló __ __

    masoil __ __ __ __ __ __

    carhamd’ __ ’ __ __ __ __ __ __

    Focail Mheasctha–2

  • 91

    Focail131–140

    Léigh gach focal atá sa bhosca thuas agus ansin cuir gach ceann in abairt.

    1. ( chistin ) ...................................................................................................................................

    .......................................................................................................................................................

    2. ( ubh ) .........................................................................................................................................

    ............................................................................