1 2

# Nadenken en praten over het geloof in groepsverband

Michel RemeryIlse Spruit

Father Michel Remery (1973) is priester en auteur van het internationaal succesvolle boek Tweeting with GOD. Hij was jarenlang kapelaan in enkele parochies in Leiden, waar hij vooral met jongeren en studenten werkte. Voor zijn priesterschap werkte hij voor de Koninklijke Luchtmacht en een ingenieurs-bureau in de Baltische Staten. Hij studeerde theologie in Rome en is momenteel Vice-Secretaris Generaal van de Raad van Europese Bisschoppenconferenties (CCEE).

Ilse Spruit (1993) heeft ervaring als jongerenleider in verschillende paro-chiegroepen en is coördinator van het #TwGOD social media team. Ze heeft een master behaald in “Christianity and Society” aan de Universiteit van Tilburg.

Twitteren met GOD

Handleiding

• Downloadde#TwGODapp:www.tweetingwithgod.com.• Maakmetdeappeen‘foto’vande foto’saangegevenmethet‘scan’logo.• Bekijkvideo’s,volglinksenlees meer,rechtstreeksopjesmartphone.

Download de TwGOD app!

Ontdek de extra informatie bij iedere pagina via de gratis #TwGOD app

www.tweetingwithgod.com/handleiding

# Nadenken en praten over het geloof in groepsverband

Michel RemeryIlse Spruit

Father Michel Remery (1973) is priester en auteur van het internationaal succesvolle boek Tweeting with GOD. Hij was jarenlang kapelaan in enkele parochies in Leiden, waar hij vooral met jongeren en studenten werkte. Voor zijn priesterschap werkte hij voor de Koninklijke Luchtmacht en een ingenieurs-bureau in de Baltische Staten. Hij studeerde theologie in Rome en is momenteel Vice-Secretaris Generaal van de Raad van Europese Bisschoppenconferenties (CCEE).

Ilse Spruit (1993) heeft ervaring als jongerenleider in verschillende paro-chiegroepen en is coördinator van het #TwGOD social media team. Ze heeft een master behaald in “Christianity and Society” aan de Universiteit van Tilburg.

Twitteren met GOD

Handleiding

• Downloadde#TwGODapp:www.tweetingwithgod.com.• Maakmetdeappeen‘foto’vande foto’saangegevenmethet‘scan’logo.• Bekijkvideo’s,volglinksenlees meer,rechtstreeksopjesmartphone.

Download de TwGOD app!

Ontdek de extra informatie bij iedere pagina via de gratis #TwGOD app

www.tweetingwithgod.com/handleiding

3 4

De auteurs bedanken Gino Anker, Anne Bakermans, Margreet Beenakker, Rowy van Dijk, Sasheeka Fernando, Henri ten Have pr., Mark Heins, Gerard van der Klein, Stephan Kuik pr., Daria Maroń-Ptak, Thom Oosterveer, Edith Peters, Barbara Schoo, Eline Severijnen, Lidwine Tax, Lodewijk Tax, Petra Tax-Lexmond, Ashley Tax-Nijhof, Annemarie Scheerboom, Pernelle Severijnen, Grzegorz Zakrzewski pr., en Marian van Zutven-Van Kampen. Veel dank aan Johannes van Voorst tot Voorst pr. in Nederland, Raluca Cocuţ in Roemenië, en de jongerengroepen die de handleiding uitgeprobeerd hebben.

Coördinator deel D: Eline Severijnen. Fotoredactie: Edith Peters, Barbara Schoo en Eline Severijnen

De bijbelfragmenten zijn uit De Willibrordvertaling 1995, Katholieke Bijbelstichting ’s-Hertogenbosch of vertaald door de auteur.

Verantwoording van illustraties: Shutterstock.com, behalve Mazur/www.catholicnews.org.uk (pagina 37); T. Oosterveer (pagina’s 19, 35, 49, 51, 57 en 59); H. Ouwehand (pagina’s 7, 15, 27, 39, 55, en 65); 123rf.com (pagina’s 13, 21, 29, en 31); C. Papandreopoulos (pagina 17), I. Spruit (pagina 53).

Behoudens ingeval beperkingen door de wet van toepassing zijn, en onder gehoudenheid aan de daarbij gestelde voorwaarden te voldoen, mag zonder schriftelijke toestemming van de uitgever niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of anderszins, hetgeen ook van toepassing is op gehele of gedeeltelijke bewerking.

Twitteren met GOD Handleiding: Nadenken en praten over het geloof in groepsverbandUitgave JP2, Leiden© Michel Remery 2016 & © JP2 Stichting | Steenschuur 19, 2311 ES Leiden | www.jp2.nl | www.tweetingwithgod.com

ISBN 978 90 8176 641 8 (paperback)ISBN 978 90 8176 642 5 (ebook)NUR 707

Inhoudsopgave Deel A: Vragen over #TwGOD 4“A.1” Hoe verliepen de oorspronkelijke Twitteren met GOD bijeenkomsten?“A.2” Waarom vormen vragen de kern van elke #TwGOD activiteit?“A.3” Wat is de kern van de antwoorden van #TwGOD? “A.4” Kan iedereen zich vinden in de vragen? “A.5” Kan ik #TwGOD zowel alleen gebruiken als in groepsverband? “A.6” Moet ik bang zijn voor moeilijke vragen?

Deel B: #TwGOD gebruiken in je groep of op school 18“B.1” Hoe begin je te werken met #TwGOD? “B.2” Hoe ziet een standaardbijeenkomst eruit? “B.3” Welke vragen zullen we bespreken? “B.4” Waar en in welke setting kun je de #TwGOD-bijeenkomsten houden? “B.5” Heb je praktische tips voor de groepsleider?“B.6” Hoe kan #TwGOD doorwerken in het dagelijks leven van de deelnemers?

Deel C: Verschillende manieren om #TwGOD te gebruiken 32“C.1” Wat zijn de vijf #TwGOD-middelen?“C.2” Hoe kan ik #TwGOD gebruiken bij de vormselvoorbereiding? “C.3” Kan #TwGOD de voorbereiding op het huwelijk of om katholiek te worden vervangen? “C.4” Hoe kan #TwGOD ouders en peetouders helpen? “C.5” Welke rol kan #TwGOD spelen in oecumene en interreligieuze dialoog? “C.6” Hoe helpt #TwGOD bij de Nieuwe Evangelisatie?

Deel D: Wereldjongerendagen: voorbereiding en natraject 46“D.1” Hoe kan #TwGOD helpen pelgrimsreizen en jongerenpastoraat met elkaar te verbinden?“D.2” Werkt de #TwGOD methode ook voor de WJD?“D.3” Hoe kun je je met #TwGOD op een pelgrimsreis voorbereiden?“D.4” Wat kun je na de pelgrimsreis doen?“D.5” Hoe kun je met #TwGOD een WJD-natraject opzetten?“D.6” Hoe zou je het thema van de WJD in een natraject kunnen opnemen?

Appendices“Appendix 1”: Een seizoen met #TwGOD 60“Appendix 2”: Deelnemers aanmoedigen om vragen te stellen 61“Appendix 3”: Interactieve methoden voor je groep 62“Appendix 4”: Het sacrament van boete en verzoening in een groep 66“Appendix 5”: Gebeden voor het begin en einde van de bijeenkomst 67“Appendix 6”: Een vormselprogramma in Tweets 68“Appendix 7”: Een WJD-natraject 70

Oproep aan de lezer

Deze pdf wordt volledig gratis ter beschikking gesteld omdat we het belangrijk vinden om mensen te helpen nadenken over het geloof.

Als je wilt en kunt bijdragen aan ons project zouden we heel blij zijn met een financiële gift, die je kunt overma-ken op de rekening van de stichting achter Twitteren met GOD. Omdat het een zogeheten ANBI stichting is kun je de gift aftrekken van de belasting:

JP2 Stichting LeidenIBAN: NL31 INGB 0005717224BIC: INGBNL2A

Iedere bijdrage is welkom! Bij voorbaat bedanken we je voor je gift!Het team van #TwGOD

5 6

Deel A # Vragen over #TwGOD

Woord vooraf

Je wilt aan de slag met Twitteren met GOD (#TwGOD), maar je weet niet hoe? Ook als groepsleider of docent kun je veel vragen hebben over het

katholieke geloof. Misschien heb je het gevoel dat je nog veel moet leren over je relatie met Jezus en hoe je Hem kunt navolgen. Toch wil je je geloof met anderen delen en antwoord geven op de oproep van Jezus om “het Evangelie aan de hele schepping te verkondigen” (Mar 16,15). Je wilt samen met anderen steeds dichter naar God toe groeien.

Wat je achtergrond ook is, als het gaat om praten over het geloof kan jouw onmiddellijke reactie zijn: “Hoe kan ik…?” (1 Kron 13,12). ‘Ik ben bang, net als Mozes’ (zie TweeT 1.24); ‘Ik begrijp het niet, net als Maria’ (zie TweeT 4.5). ‘Ik ben bang voor de vragen van de mensen om me heen of van de jonge mensen in mijn groep en vrees dat ik ze niet goed kan beantwoorden’ (zie “a.6”). Dit is een heel menselijke reactie. Maar mijn eigen ervaring met spreken over het geloof leert dat God je alles zal (in)geven wat je nodig zult hebben.

Er zijn goede redenen om dat te geloven. Ten eerste is er de belofte van Jezus: “Maak je geen zorgen over hoe je je zult verdedigen of wat je zult zeggen, want de Heilige Geest zal jullie op dat ogenblik leren wat je moet zeggen” (Luc 12,11-12). Tegelijkertijd worden we opgeroepen om mee te werken met de genade van God (zie TweeT 4.12). We kunnen onszelf voorbereiden door meer te leren over het geloof. Twitteren met GOD kan daarbij helpen.

Terwijl je groeit in kennis over het geloof, zul je steeds meer ontdekken hoe alles is verbonden met de liefde van God voor ons. Stop maar eens met lezen en kijk naar Jezus aan het kruis! Wat je ziet is onbegrijpelijk, tenzij je de verbinding kunt zien met Gods plan voor de verlossing van de mensen (zie TweeT 1.27&2.11). Dat hebben we ook met #TwGOD voor ogen als we de logica van het geloof willen aantonen. Het geloof is logisch omdat het gefundeerd is op de liefde van God voor ons. Daarnaast zijn er ook veel concrete en overtuigende argumenten voor wat de Kerk gelooft: voor de kerkelijke leer, de christelijke ethiek, en het geestelijke leven met God.

Bij #TwGOD hebben we zeker niet alle wijsheid in pacht. Deze handleiding beschrijft onze aan-pak om het geloof met anderen te delen, een methode die werkt voor ons en voor de mensen over de hele wereld die het project Tweeting with GOD gebruiken. Kijk maar eens hoe we met het pro-ject zijn gestart (zie “a.1”): jij kunt dat ook! En je zult het beter kunnen doen dan wij, want hopelijk leer je van onze fouten!

Michel Remery pr.

7 8

Twitteren met GOD (#TwGOD) begon met de vragen van jonge mensen aan hun kapelaan, Father Michel Remery, na afloop van de Heilige Mis in zijn parochie in Leiden. Al snel kwa-

men ze met zoveel vragen dat het onmogelijk werd om ze allemaal met zorg te beantwoorden. Father Michel vroeg hen hun vragen op te schrijven. Dat deden ze: in totaal kwamen bijna 1000 vragen binnen via Twitter, e-mail, Facebook en op afgescheurde blaadjes uit een schrift. Deze stroom van berichten leidde tot de titel Twitteren met GOD, en de vragen met hun bijbehorende antwoorden werden Tweets genoemd. Na het sorteren van de vragen op onderwerp en het verwij-deren van dubbele vragen volgden regelmatige avondbijeenkomsten, waarbij we met een groep jongeren over deze vragen in gesprek gingen. Vanaf het begin maakten we een aantal algemene afspraken zodat onze gesprekken respectvol zouden verlopen en goede resultaten zouden opleveren (zie “a.2”). De bijeenkomsten, voortgezet gedurende en-kele jaren, werden opgedragen aan de heilige Johan-nes Paulus II (zie TweeT 2.50).

# OpzetDe opzet van het gesprek was steeds dezelfde. We begonnen met een kort openingsgebed, geleid door één van de jongeren. Daarna pakten we een van de vragen op en begonnen daarover te praten. Vaak hadden we de gehele bijeenkomst nodig voor een of twee vragen, omdat we van allerlei kanten naar het onderwerp wilden kijken. Vaak was het nodig om een vraag in verschillende kleinere vragen op te delen om zo dieper op het onderwerp in te kunnen gaan (zie “B.2”&”B.5”). De korte samenvattingen die Father Michel gaf aan het eind van de bijeenkomsten bevatten verwijzin-gen naar wat de Kerk hierover leert, gebaseerd op de Bijbel, de Catechismus van de Katholieke Kerk en andere bronnen. Deze samenvattingen vormden de basis voor het boek Twitteren met GOD (zie “c.1”). De bijeenkomsten werden altijd in de kapel afgesloten, waar we de Completen baden, het laatste gemeen-schappelijke gebed van de dag (zie TweeT 3.13).

Vra

gen

over

#T

wG

OD

A.1 Hoe verliepen de oorspronkelijke Twitteren met GOD bijeenkomsten?

“Nu weet ik waar ik sta”

Rowy: “Toen ik zeventien jaar was ging ik me afvragen wat het geloof nu eigenlijk inhield. Bij de Twitteren met GOD-bijeenkomsten konden we alles vragen en konden we ook volop discussiëren. Het was niet zo dat we alleen braaf moesten luisteren en zomaar alles moesten aannemen wat verteld werd. Wat mij echt geholpen heeft, is dat we, door discussie en het stellen van vragen, erachter kwamen wat ons geloof inhoudt. Alle vragen die ik had, hoe kritisch ze soms ook waren, kon ik stellen. Als groep konden we de antwoorden vinden. Het was toen, en nu nog steeds, belangrijk voor me om die vragen te kunnen stellen. Dankzij Twitteren met GOD ben ik in staat geweest om mijn geloof in Jezus, God en de Kerk te versterken. Nu weet ik beter waar ik sta in mijn geloof, waarnaar ik elke dag probeer te leven”.

Het begon met vragen van jonge mensen aan hun priester bij de kerkdeur. Deze vragen vormen de basis van het hele project Twitteren met GOD.

# EffectHet effect van de bijeenkomsten was zichtbaar. Deelnemers zochten na de Mis Father Michel op: “Kapelaan, gisteren hebben we ons gesprek in de kroeg voortgezet, maar ik kon niet alles uitleg-gen aan mijn niet-katholieke vriend hier. Nu komen we bij u voor een vervolg”. Of ze nodigden hem uit naar de kroeg te komen om met hun vriendengroep te praten over hun vragen. De Twitte-ren met GOD-groep stond open voor iedereen. Het was hartverwarmend om te horen hoe een van de deelnemers besloten had zich te laten dopen (zie TweeT 3.36). Tenminste één van hen heeft haar roeping gevonden in het religieuze leven (zie TweeT 4.4). Soms hadden we heel persoonlijke gesprek-ken over seksuele onderwerpen of moeilijke keuzes in het leven. Stap voor stap ontdekten de leden van de groep hoe hun geloof hen zelfs met deze zaken kon helpen (zie TweeT 4.19-4.25).

# Denken, bidden, doenHetzelfde effect zien we ook onder de leden van het huidige Tweeting with GOD-team. We werken hard en spreken elkaar regelmatig over de doelen van ons project. Ook nemen we de tijd voor gebed en hulp aan mensen om ons heen, in het bijzonder aan diegenen aan de rand van de samenleving. Op die manier herinneren we onszelf eraan dat alleen kennis over God niet voldoende is: we willen ons geloof altijd tot uiting laten komen in ons dagelijks leven en in onze persoonlijke band met Jezus.

9 10

Vragen van mensen in onze hedendaagse geseculariseerde samenleving vormen de basis van Twitteren met GOD. Deze vragen zijn een uitdrukking van wat we een ontluikend denken

kunnen noemen. Hoewel we in onze moderne wereld overal om ons heen meningen horen, zijn er niet veel mensen die zelf zorgvuldig nadenken. Bij Twitteren met GOD zien we zelf nadenken als een voorwaarde voor het begrijpen van het geloof en de integratie hiervan in ons eigen leven. Daarom hebben we altijd alle soorten vragen aangemoedigd, zelfs als deze op het eerste gezicht agressief of respectloos leken te zijn. Vaak begon een gesprek met de meningen en kritische vra-gen die de jonge mensen ergens anders hadden gehoord. Maar terwijl we in gesprek gingen over mogelijke antwoorden waren de vervolgvragen meer het resultaat van hun eigen denken. Meestal verdween dan de oorspronkelijke agressieve of beledigende toon en gaven ze blijk van een echte interesse om dieper op het onderwerp in te gaan. De reden voor de eerdere vijandigheid zou heel goed onzekerheid kunnen zijn, of ook wel angst om niet serieus genomen te worden. Deze erva-ringen vormen de basis van de ‘regels’ van Twitteren met GOD (zie Kader: 1&5).

# Vraag, denk, en leerOver het algemeen wordt het als beleefd beschouwd wanneer een jonger iemand respectvol luistert naar de mening van een ouder iemand alvorens zelf te spreken. Zonder daarover te willen oordelen kun-nen we zien dat dit vandaag voor de meeste mensen niet meer opgaat. Mensen beginnen een gesprek meestal niet met luisteren maar met het verkondigen van hun eigen mening.

Een open dialoog is echter alleen mogelijk in een omgeving waar mensen bereid zijn om écht naar el-kaar te luisteren. Alleen dan is het mogelijk om eer-lijk met elkaar van gedachten te wisselen en om van elkaar te kunnen leren. Leren van elkaar betekent niet dat we onze mening zomaar vervangen door die van een ander, maar dat we voorbij weten te gaan aan meningen naar de waarheid van de dingen. Die waarheid kunnen we ontdekken door zorgvuldig te luisteren naar een ander en de argumentatie achter zijn uitspraken te onderzoeken en te overdenken. Dat brengt ons tot regel 2 van #TwGOD (zie Kader: 2).

De ‘regels’ van #TwGOD

1) Sta open voor alle vragen over het geloof en het leven, ongeacht de opvattingen of mogelijke ‘onwenselijke’ antwoorden die erachter kunnen zitten.

2) Luister met respect naar de anderen in de groep en probeer de redenering achter hun uitspraken te begrijpen.

3) Laat de argumentatie van de leer van de Kerk voor zichzelf spreken.

4) Probeer niet zozeer te overtuigen; getuig simpelweg van je eigen geloof. Alleen God kan het hart van mensen overtuigen en bekeren.

5) Wees discreet: spreek niet over standpun-ten van de deelnemers buiten de groep.

Vra

gen

over

#T

wG

OD

A.2 Waarom vormen vragen de kern van elke #TwGOD activiteit?

#En de Kerk? Je hebt misschien opgemerkt dat we tot nu toe niet gesproken hebben over de leer van de Kerk. Dat komt doordat we willen beginnen waar mensen zijn, met hun levens en hun zorgen. Elke leraar weet dat het belangrijk is eerst de aandacht van de studenten te trekken voordat je je bood-schap over kunt brengen. Hoewel we het niet altijd willen toegeven, zijn we vooral geïnteresseerd in onderwerpen die betrekking hebben op onszelf en ons eigen leven.

We spreken pas nu over de leer van de Kerk, omdat we geloven dat deze waar en redelijk is. Je kunt veel argumenten en redenen voor het geloof geven. Logica is een belangrijk instrument voor Twitteren met GOD (zie Kader: 3). Maar dat is niet alles: de uiteindelijke redenen voor wat de Kerk leert kun je niet vinden in aardse logica, maar in de liefde van God voor de mensen. Uiteindelijk kunnen antwoorden op vragen over het geloof alleen maar worden geformuleerd in het licht van Gods liefde voor de wereld en voor ons.

#Niet mijn verantwoordelijkheid Dat brengt ons tot onze volgende overtuiging: ik ben niet verantwoordelijk voor de bekering van mensen. Ik ben niet eindverantwoordelijk. Ik kan en moet meewerken, uitleggen, verkon-digen en getuigen, maar uiteindelijk ben ik het niet die het hart van mensen bekeert: dat is het werk van God (zie Kader: 4; TweeT 4.50).

Vragen zijn niet zomaar een manier om kritisch te zijn: ze zijn een uiting van onze zoektocht naar de waarheid. Ze verdienen het serieus genomen te worden.

11 12

Vragen roepen om antwoorden. Maar wie heeft het recht om antwoorden te geven in een sa-menleving waar alle meningen even zwaar wegen? (zie “a.1”). Hoe kun je volhouden dat er

maar één waarheid is, terwijl er zo veel overtuigingen zijn? (zie TweeT 1.8). Bij #TwGOD zijn we er vast van overtuigd dat het antwoord op deze vragen alleen gevonden kan worden in de persoon van Jezus, die elke mens op aarde uitnodigt tot een liefdevolle band met Hem.

# Wiens autoriteit?Als het op ons verstand aankomt, lijkt de wereld van vandaag een afkeer te hebben van iedere vorm van autoriteit: “Ik vorm mijn eigen mening, en jij kunt aan je mening vasthouden!” Daarom vermijden we in Twitteren met GOD zo veel mogelijk uitspraken als ‘je moet’ of ‘gij zult’. Deze afkeer is niet nieuw: “Met welke bevoegdheid doet u dit?” (Mar 11,28), vroeg het volk aan Jezus. Jezus begint niet met veroordelen en afkeuren: Hij bezoekt allereerst de armen en geneest de zieken, of hun aandoening nu lichamelijk of geestelijk is (zie Kader). Hij gaat zelfs met openlijke zondaars aan tafel (Luc 5,29). Jezus begint daar waar de mensen zijn. Hij overtuigt ze voornamelijk door zijn liefde voor hen. Dat is zijn drijfveer en dat is wat mensen in Hem aantrekt. Zodra een band ontstaat gaat Jezus verder en legt Hij uit wat er nodig is om het leven ten volle te leven.

A.3 Wat is de kern van de antwoorden van #TwGOD? V

rage

n ov

er #

Tw

GO

D

De armen van nu

Father Michel: “Hoewel er helaas nog steeds veel financieel arme mensen zijn, is er nog een andere vorm van ar-moede die net zo schadelijk is voor de menselijke waardigheid. Ik heb hartverwarmende ervaringen gehad toen ik de Heilige Mis opdroeg in kleine dorpen in Brazilië, Suriname en Tanzania. Daar bracht ik fijne uren door met mensen die bijna niets hadden. Wat een verschil is er tussen hun gezamenlijke vreugde tijdens de Heilige Mis en de bijna grimmige stemming in sommige zogenaamde ‘ontwikkelde’ gebieden, waar ik een echte geestelijke armoede ervoer.

In onze geseculariseerde wereld, met veel aandacht voor het individu, is de gezamenlijke ervaring van het vreugde-vol vieren vaak verloren. Feesten wordt dan een zoektocht naar persoonlijke bevrediging. Het probleem is dat we deze bevrediging nooit alleen in onszelf kunnen vinden. De christelijke boodschap, van nature gemeenschappelijk, kan deze grimmige atmosfeer veranderen in echte vreugde – niet alleen vanwege wat we allemaal ontvangen, maar vooral om wat we met elkaar kunnen delen: echte liefde. Wie deze vreugde niet kent, kan tot de armste van de ar-men gerekend worden. Daarom is er een grote behoefte aan de verkondiging van het Evangelie!” (zie TweeT 4.50; “C.6”).

Gods uiteindelijke antwoord is zijn liefde voor iedere mens, uitgedrukt in de opoffering van Jezus aan het kruis. Daar begint elk antwoord.

# God wil zijn liefde met ons delen Hierop is de aanpak van Twitteren met GOD gebaseerd. Ook wij willen graag beginnen waar men-sen zijn, met hun vragen, klachten en kwalen, of deze nu geestelijk of lichamelijk zijn. Door te getuigen van ons eigen geloof in Jezus, zonder het aan anderen op te dringen, laten we zien hoe je met Jezus kunt leven. We nodigen anderen uit om Jezus beter te leren kennen door de logica van het geloof te herkennen in het licht van de hele schepping. We willen laten zien hoe elk antwoord past in Gods grote plan van onze verlossing, dat één reden heeft: Hij wil zijn liefde met ons delen.

# Meer dan plichten en gebodenUiteindelijk is het antwoord op geloofsvragen niet te vinden in logica of in de autoriteit van de Kerk, maar in een persoon: Jezus, die van ieder van ons houdt met een onvoorstelbaar grote liefde. Daarom is het zo belangrijk om mensen te helpen Jezus te leren kennen, nog voordat er over voor-waarden of geboden wordt gesproken. Ieder echtpaar kan je vertellen wat ze voor elkaar opofferen in hun huwelijk, maar dat doen ze graag, van-wege hun liefde voor elkaar (zie TweeT 4.19). Maar wie zou een levenslang contract aangaan met een onbekende, alleen op basis van een lijstje met plichten en geboden? Alleen als mensen groeien in hun persoonlijke band met Jezus kunnen ze de leefregels die Hij geeft omarmen, wetend dat die hen zullen helpen om écht gelukkig te worden als mensen geschapen door God.

13 14

Het is heel menselijk om vragen te stellen. Filo-sofie begint met de verwondering van de mens

over zijn ervaring in de wereld om hem heen en met het stellen van vragen. Door de eeuwen heen hebben mensen steeds dezelfde vragen gesteld: Waar kom ik vandaan? Heeft mijn leven een doel? Is er leven buiten wat ik kan zien? Waarom is er kwaad en lij-den? Hoe kan ik geluk vinden? Gods openbaring geeft ons antwoord op die vragen, of helpt ons ten-minste om er zin aan te geven, hoewel we de volheid van de waarheid pas zullen kennen in het toekomsti-ge leven in de wereld die gaat komen (zie TweeT 1.11).

# Vragen van vandaagHet is onze ervaring dat de meeste geloofsvragen die mensen van nu stellen verbonden zijn met deze oervragen. Als je goed naar de 200 vragen in #TwGOD kijkt dan zul je zien dat er vragen bij zijn van het fundamentele soort dat we hierboven aan-haalden (zie #TwGod deeL 1&4). Andere vragen gaan over het wezen van God en zijn schepping, het begin en het einde, en Gods openbaring aan ons in de Bijbel en de Overlevering van de Kerk (zie #TwGod deeL 1). Weer andere vragen gaan over Jezus en de stichting van de Kerk (zie #TwGod deeL 2). Of ze gaan over bid-den, de liturgie en de sacramenten (#TwGod deeL 3). Tot slot zijn er ook vragen over hoe te leven als christen (zie #TwGod deeL 4).

# Tijd en plaatsMensen in verschillende tijden en plaatsen zullen ze misschien anders formuleren, maar het merendeel van de vragen in #TwGOD is niet alleen relevant voor Nederlandse jongeren in de 21e eeuw, maar voor iedereen die belangrijke dingen in het leven wil proberen te begrijpen, waar en wanneer

Vra

gen

over

#T

wG

OD

A.4 Kan iedereen zich vinden in de vragen?

Gods vragen in de Bijbel

Heb je ooit in de Bijbel gezocht naar de vragen die God stelt? Hieronder noemen we enkele hiervan. Er kunnen wat verschil-len zijn tussen diverse vertalingen, omdat Hebreeuws geen interpunctie gebruikt.

God stelt zijn eerste vraag aan Adam en Eva: “Waar ben je?” (Gen 3,9). Die vraag richt Hij aan ons allemaal! God komt ons zoeken omdat we ons, net als Adam en Eva, hebben laten verleiden om ongehoor-zaam te zijn aan God. Omdat we ons daar niet lekker bij voelen proberen we ons voor de waarheid te verschuilen. God stelt zijn tweede vraag aan Kaïn: “Waar is je broer?”. Kaïn, die zijn broer heeft vermoord, ant-woordt met een vraag: “Ben ik de hoeder van mijn broer?” (Gen 4,9). Opnieuw worden ook wij aangesproken: we zijn inderdaad verantwoordelijk voor onze broers en zus-sen, onze medemensen. Het is aan ons om goed te doen en kwaad te vermijden: dat betekent ook dat we elkaar helpen aan God gehoorzaam te zijn.

De eerste vraag in het Nieuwe Testament wordt door de Wijzen gesteld. Ze staan voor de hele wereld en vragen namens ons naar Jezus: “Waar is Hij?” (MaT 2,2). Hier beginnen we te Twitteren met God!

dan ook. Het #TwGOD project wordt in verschillende continenten gebruikt. De formulering van de antwoorden is vanzelfsprekend gebonden aan plaats en tijd. In veel landen heeft secularisatie een grote invloed. De antwoorden van #TwGOD zijn vanuit dit perspectief geschreven.

Het woordgebruik in #TwGOD is modern: we maken zoveel mogelijk gebruik van de taal van onze tijd. Over enkele tientallen jaren is de tekst misschien moeilijk te begrijpen, omdat media als Twitter en Facebook niet meer bestaan. De inhoud van #TwGOD zal dan nog wel dezelfde zijn, maar deze moet dan wellicht weer op een andere manier gepresenteerd worden om aan te sluiten bij de behoeften van die tijd.

# Voor alle generatiesDe vragen van hedendaagse jonge mensen in Twitteren met GOD zijn universeel en worden ge-steld door elke generatie en in elke tijd. Het is daarom niet vreemd dat ook oudere mensen hebben gezegd dat ze geholpen worden door de simpe-le en duidelijke uitleg in #TwGOD (sommigen zijn zelfs dankbaar dat we hen de sociale media hebben leren ontdekken!)

Daarom blijven we in gesprek gaan over funda-mentele vragen van mensen van vandaag, in jeugdige taal sprekend over de eeuwige liefde van Jezus Christus voor iedereen.

Ondanks vele verschillen dragen alle mensen dezelfde fundamentele vragen in zich mee, over hun bestaan, de wereld en God.

15 16

Het #TwGOD boek kun je alleen gebruiken, bijvoorbeeld als naslagwerk of om te studeren (zie Kader). Het boek is ook erg nuttig voor een groepsgesprek of voor een hele serie gesprek-

ken. Als mensen elkaar beter leren kennen als groep en aangemoedigd worden om na te denken, dan wordt het mogelijk om dieper op serieuze geloofsvragen in te gaan (zie “B.3”). Het is daarom nuttig om wekelijks of tweewekelijks bijeen te komen. Om te beginnen raden we je aan om de opzet van de oorspronkelijke #TwGOD-bijeenkomsten eens door te nemen (zie “a.1”) en onze sug-gesties voor de opzet van een standaard #TwGOD-bijeenkomst (zie “B.2”).

# Vraag en denk naOf je nu alleen bent of in een groep, jouw geloofs-vragen en die van je groep vormen het beginpunt van elke #TwGOD-activiteit (zie “B.3”). Je zult merken dat veel van die vragen direct beantwoord worden door de 200 vragen in het boek. Terwijl je nadenkt over mogelijke antwoorden, zullen nieuwe vragen opkomen, direct verbonden met het desbetreffende onderwerp of over heel iets anders.

Het doel van #TwGOD is om mensen te helpen de logica van het geloof te herkennen (zie “a.3”). Om deze logica te ontdekken is het belangrijk dat deelnemers zelf nadenken. Sommige mensen zullen eenvoudig met een zekere koppigheid herhalen wat ze gehoord hebben, zonder uit te kunnen leggen wat ze geloven (zie “a.2”). Anderen zullen hun stand-punt mooi beargumenteren, maar met verkeerde argumenten. Dat is geen probleem: we hopen dat ze gaandeweg zullen leren om zelf na te denken. Nie-mand heeft een antwoord klaar op elke vraag!

De antwoorden in het boek Twitteren met GOD interactief, in de app en op de website willen verdere studie en gesprekken stimuleren. De antwoorden en argumenten zullen vaak meteen van pas komen als het gesprek buiten de bijeenkomsten wordt voortge-zet, zoals vaak het geval zal zijn (zie “a.1”).

Vra

gen

over

#T

wG

OD

#TwGOD alleen gebruiken

Twitteren met GOD geeft veel mogelijkheden om op zoek te gaan naar antwoorden op jouw vragen. Je kunt het boek openslaan, de app doornemen, of browsen op de website www.TweeTinGwiThGod.CoM (zie C.1). De index achterin het boek kan je helpen om snel een Tweet te vinden over het onderwerp dat je zoekt. Daarnaast heeft de website een krachtige zoekfunctie, die ook toegankelijk is via de app.

Als je het antwoord dat je zocht hebt gelezen in het boek, kun je de bijbelverzen opzoeken in je bijbel, en de app gebruiken om de ‘Meer lezen’ secties te bekijken.

Het doel is om te groeien in je relatie met God. Dat kan alleen als je je toenemende kennis over God ook deel laat uitmaken van je leven. We nodigen je uit om elke dag tijd vrij te maken om te bidden en om je groeiende geloof in de praktijk te brengen door anderen te helpen.

A.5 Kan ik #TwGOD zowel alleen gebruiken als in groepsverband?

#TwGOD gaat over jouw vragen, dus begin daarmee! Het project kan je helpen om antwoorden te vinden en om zelf te gaan Twitteren met God.

# BiddenHet is goed en belangrijk om over het geloof te praten en het te bestuderen. Echter, al dit praten en studeren heeft weinig zin zonder een (groeiende) persoonlijke relatie met Jezus. Het is daarom zeer belangrijk om regelmatig te bidden (zie TweeT 3.1-3.14). Ook als je #TwGOD in groepsverband gebruikt, is het belangrijk dat gebed een integraal onderdeel is van de bijeenkomsten. Mocht je merken dat mensen moe zijn na de lange gesprekken en naar huis willen voordat er gebeden wordt, dan kun je beter het gesprek inkorten zodat er tijd overblijft voor gebed. Bidden is letterlijk Twitteren met God: het geeft je de mogelijkheid om met Hem te praten (zie TweeT 3.2).

# DoenHet is van essentieel belang dat intellectuele kennis over God deel uit gaat maken van je leven en van de manier waarop je met anderen omgaat. Jezus zei dat je een boom kunt herkennen aan zijn vruchten (Luc 6,44). Zo zou je een christen moeten kunnen herkennen aan de manier waarop hij of zij leeft. De vraag “Wat heeft dit te maken met mijn leven?” is van groot belang voor iedereen die met #TwGOD werkt. Als je het project in een groep gebruikt, dan zou deze vraag in elke bijeenkomst een plek moeten krijgen.

Hierbij kan het goed helpen om ‘werken van barmhartigheid’ te doen: om mensen in je omgeving te helpen zonder dat je daarvoor iets terug verwacht. Dit kun je alleen doen of met je groep.

17 18

Het kan ongemakkelijk en pijnlijk zijn als je over je geloof wordt bevraagd door een vriend die zegt: “Doe niet zo raar! Je gelooft die religieuze onzin toch zeker niet?”. Zo kan het ook sto-

rend zijn als iemand in je gespreksgroep vraagt: “Wat? Geloof je dit niet?”. Dat is helemaal lastig als je zelf de groep leidt en je realiseert dat je het antwoord niet weet op een voor de hand liggen-de vraag. Vooral jonge mensen kunnen ondiplomatiek direct zijn in hun vragen en reacties.

# Wees jezelfHoe moet je in zulke gevallen reageren? Er is niet één enkele manier die altijd en overal werkt. Je zult je eigen weg moeten vinden in het beantwoorden van moeilijke vragen zonder onnadenkend antwoorden van anderen te herhalen. Alleen dan kun je authentiek en betrouwbaar zijn. Wat helpt is om meer te leren over je geloof, om goede boeken te lezen en om te praten met mensen die goede kennis van zaken hebben. De #TwGOD-antwoorden kunnen je een goede start geven voor elke discussie.

A.6 Moet ik bang zijn voor moeilijke vragen? V

rage

n ov

er #

Tw

GO

D

“Ik wilde niet anders zijn dan mijn niet-gelovige vrienden”

Lidwine: “In de tijd van de allereerste #TwGOD-bijeenkomsten zat ik midden in de puberteit. Dan zijn de meningen van je vrienden en je vriendschappen erg belangrijk. Op school had ik een vriendengroep waarbinnen er nooit gesproken werd over geloof of echt diepe zaken. Hier had ik wel behoefte aan, maar ik wilde niet anders zijn dan mijn vrienden en was bereid om alles te doen om niet buiten de groep te vallen. De preken van een priester kun-nen positief zijn, maar voor mij was het zeker niet genoeg om me te verdiepen in het geloof. Het was voor mij een hele grote stap om bezig te zijn met het geloof en te leven vanuit de regels van de Kerk in plaats van met vrienden van school een leven te leiden dat niet past bij het geloof.

Tijdens de #TwGOD-bijeenkomsten kreeg ik de kans te leren over het geloof en diepgaande onderwerpen, samen met andere mensen van mijn leeftijd. Voor mij was dit een goede combinatie. Door de maatschappij voelde ik me in een richting geduwd worden die niet samen kon gaan met de Kerk, maar nu kreeg ik de ervaring dat het best mogelijk is om ‘normaal’ te zijn én gelovig. In de #TwGOD-groep voelde ik me altijd veilig. Het was een plek waar ik gewoon mocht zeggen dat ik geloof en op welke manier. Ik kon ook moeilijke vragen stellen zonder dat ze als te kritisch werden afgedaan. #TwGOD heeft mij heel erg geholpen. Ik leerde om niet bang te zijn voor de moeilijke vragen die anderen om mijn heen stelden”.

# Bidden om te weten Net als op ieder moment, is bidden hierbij essentieel. Wil je meer weten over je geloof? Leer God kennen! Hij heeft en is het antwoord op alles, ook al is het voor ons niet mogelijk al Gods gedach-ten te kennen. Door te studeren en naar God te zoeken in je gebed, zul je de grote logica van ons geloof beginnen in te zien (zie TweeT 1.26-1.28). Deze logica zal je helpen wanneer je zoekt naar het juiste antwoord. Als je over een moeilijke vraag nadenkt met in gedachten de liefde van God dan zul je erachter komen dat je meer weet dan je denkt.

# Wees niet bangEr is geen reden om bang te zijn voor vragen, zelfs als je de antwoorden niet weet. Niemand weet alles. Jezus heeft beloofd dat als we ondervraagd worden over ons geloof, de Heilige Geest ons zal helpen een antwoord te geven (Luc 12,11-12). Natuurlijk moeten we ons wel openstellen voor Gods genade (zie TweeT 4.12) zodat we zijn inspiratie kunnen horen.

Wees authentiek, bid, studeer, herken de logica van het geloof. Als je op God vertrouwt heb je geen enkele reden om bang te zijn!

“Zoek eerst God”

Ilse: “Ik heb geleerd om niet alleen op mijzelf en mijn eigen kennis te vertrouwen. Alleen als ik God door me laat spreken zijn jonge mensen geïnteresseerd in wat ik te zeggen heb. Ik zal eerst moeten werken aan mijn persoonlijke band met God en Hem regelmatig zoeken in mijn gebed.”

19 20

Deel B#TwGOD gebruiken inje groep of op school

Woord vooraf

Er zijn veel verschillende manieren waarop je met Twitteren met GOD kunt werken en ook veel verschillende plaatsen: in de parochie, op

school, in een groep die zich voorbereidt om een sacrament te ontvangen, enzovoorts. In de volgende hoofdstukken geven we je suggesties hoe #TwGOD op vruchtbare wijze gebruikt kan worden, uitgaande van onze eigen ervaringen. Voel je vrij om de voorgestelde methoden aan te passen naar eigen inzicht, bij voorkeur in samenwerking met je groep. De interactieve methoden die we voorstellen zullen waarschijnlijk ook aangepast moeten worden aan de

leeftijd en samenstelling van je groep. Vergeet niet dat het niet uitmaakt welke leeftijd je groep heeft: #TwGOD is voor alle leeftijden! We zijn erachter gekomen dat de jeugdige oorsprong van #TwGOD (zie “a.4”) ervoor zorgt dat de taal van het project niet alleen toegankelijk is voor jongeren, maar ook voor wat oudere mensen die meer over het geloof willen leren. Niet de leeftijd, maar de wil om meer te leren over het geloof en je eigen standpunten nader te onderzoeken, vormen de essentie van #TwGOD.

Op de bladzijden die volgen zullen we regelmatig verwijzen naar de bijlagen achterin deze hand-leiding. Daarin vind je een planning voor een seizoen met #TwGOD (zie “appendix 1”), een aantal manieren om de groep aan te sporen om vragen te stellen (zie “appendix 2”), een paar interactieve methoden die je met je groep kunt gebruiken (zie “appendix 3”), manieren om het sacrament van boete en verzoening en gebed te verwerken in de bijeenkomsten (zie “appendix 4”&”appendix 5”), en om #TwGOD te gebruiken bij de vormselvoorbereiding (zie “appendix 6”).

We hebben ook een aantal bijbehorende downloads ontwikkeld, met suggesties en interactieve methoden. Je vindt ze op www.TweeTinGwiThGod.coM/handLeidinG. Bovendien zullen we van tijd tot tijd een special uitgeven, een volledig uitgewerkt programma voor een bijeenkomst over een specifiek onderwerp dat je in je groep kunt gebruiken.

In de volgende hoofdstukken vind je ook een sectie met advies voor groepsleiders (zie “B.5”). Door mijn eigen ervaringen als jongerenwerker ben ik erachter gekomen dat een leider in de eerste plaats een dienaar moet zijn: iemand die het beste voor heeft met zijn groep, en die bereid is om voor deze groep zijn tijd en energie op te offeren. Wanneer je jongeren helpt op hun geloofsweg leer je zelf ook veel waardevolle lessen, die soms moeilijk te accepteren zijn maar die wel essen-tieel zijn voor jouw spirituele groei en die van de mensen die je ontmoet! “Wie groot wil worden onder jullie, moet jullie dienaar zijn” (MaT 20,26).

Ilse Spruit

21 22

Een goede manier om Twitteren met GOD te gaan gebruiken is met een aantal mensen van de doelgroep in gesprek te gaan. Zo leer je hun behoeften met betrekking tot geloofsvragen ken-

nen. Vaak werkt het ook andersom: als mensen spreken over hun vragen over het geloof, beginnen ze zich af te vragen hoe ze daarop een antwoord kunnen vinden. #TwGOD heeft zowel vragen als antwoorden en biedt een methode om mensen te helpen nadenken over de logica achter deze vra-gen en antwoorden.

# TeamWanneer je besloten hebt om een #TwGOD-groep te beginnen, is het een goed idee om met een paar mensen een team te vormen. Een groot voordeel van het werken als team is dat de doelgroep daardoor betrokken kan worden bij de voorbereidingen. Daarnaast kun je het werk verdelen bin-nen het team, komen verschillende talenten bij elkaar, en is er een groter netwerk om mensen uit te kunnen nodigen voor je groep. Teamleden kunnen elkaar motiveren en voor elkaar bidden. En, niet onbelangrijk, samenwerken is leuk!

# Deel je visieWanneer je een #TwGOD-bijeenkomst organiseert is het belangrijk dat je weet wat je wilt berei-ken. Hopelijk wil je groeien in je persoonlijke band met Jezus en meer leren over God (zie “a.3”). Naast het zoeken naar antwoorden op je eigen vragen, heb je waarschijnlijk ook het plan om ande-ren te helpen na te denken over hun geloof.

B.1 Hoe begin je te werken met #TwGOD?T

wG

OD

geb

ruik

en in

je g

roep

De ‘regels’ van #TwGOD

1) Sta open voor alle vragen over het geloof en het leven, ongeacht de opvattingen of mogelijke ‘onwenselijke’ antwoorden die erachter kunnen zitten.

2) Luister met respect naar de anderen in de groep en probeer de redenering achter hun uitspraken te begrijpen.3) Laat de argumentatie van de leer van de Kerk voor zichzelf spreken.4) Probeer niet zozeer te overtuigen; getuig simpelweg van je eigen geloof. Alleen God kan het hart van mensen

overtuigen en bekeren.5) Wees discreet: spreek niet over standpunten van de deelnemers buiten de groep.

(zie “a.2”)

Breng wat mensen bijeen om een team te vormen, ken je doelstellingen en visie en begin te Twitteren met God!

#TwGOD zal je groep helpen…

• nadenken over het geloof en de logica in te zien van het plan van God voor de mensen.

• groeien in hun relatie met God.• samen te bidden en hun geloof te delen.• hun geloof in daden om te zetten.

#TwGOD-bijeenkomsten…

• beginnen met vragen van de deelnemers zelf.• zijn toegankelijk voor iedereen.• sporen deelnemers aan zelf na te denken.• geven advies om het geloof dagelijks te

beleven.• vinden plaats in een atmosfeer van vertrouwen

en vriendschap.• laten ruimte voor het hebben en uiten van

verschillende meningen. • beginnen en eindigen met een moment van

gebed, waarbij alles in Gods handen wordt gelegd.

# Maak een planNu is het tijd om je ideeën concreet te maken. Hoe vaak wil je bij elkaar komen en wat is het programma voor dit seizoen? (zie “appendix 1”). De sfeer van de bijeenkomsten is van belang. Waar en in welke setting ga je deze houden? (zie “B.4”). Hoe ga je mensen uitnodigen? (zie “appendix 1”). Hoe verzamel je de vragen? (zie “B.3”; “appendix 2”). Ben je van plan iets bijzonders te doen voor de eerste bijeenkomst? (zie “appendix 1”). Een groep volwasse-nen zal veel gemakkelijker met vragen komen dan een groep tieners, die meer inleidende activiteiten nodig hebben om het ijs te breken (zie “appendix 3”).

23 24

Voorstel tijdsindeling (in minuten)

Afhankelijk van je groep kun je twee of meer vragen (Tweets) in een bijeenkomst behan-delen. Dit schema gaat uit van twee vragen. Natuurlijk kun je dit aanpassen.

00.00 Openingsgebed door een groepslid 00.02 Voorstellen van nieuwe mensen;

instemmen met de #TwGOD-regels 00.05 Input: inleiden van de eerste Tweet

door een groepslid 00.10 Gespreksronde 1 00.40 Input: ‘Meer lezen’ teksten (gebruik

de app)00.45 Gespreksronde 2 01.05 Samenvatting: door de groepsleider

of door samen het boek te lezen 01.10 Input: inleiden van de tweede Tweet 01.15 Gespreksronde 201.45 Input: ‘Meer lezen’ teksten01.50 Gespreksronde 2 02.10 Samenvatting 02.15 Gebed in de kerk of kapel 02.30 Afsluiting

23

Begin met het kiezen van de vragen die je tijdens de bijeenkomst wilt behandelen (zie “B.3”). De groep kan zich voorbereiden door vooraf over het onderwerp te lezen. Lees onze suggesties

voor het gebruik van #TwGOD in een groep (zie “a.5”) en de beschrijving van de opzet van de oor-spronkelijke #TwGOD-bijeenkomsten (zie “a.1”). Als dit de eerste bijeenkomst uit een reeks is, dan is het belangrijk om een goede volgorde te vinden om de vragen te bespreken, waarbij je rekening houdt met de vragen van de groep en de liturgische kalender van de Kerk (zie “appendix 1”).

# Begin de bijeenkomst Begin de bijeenkomst met een kort gebed, bij voor-keur door een van de groepsleden (zie “appendix 5”). Als er nieuwe mensen in de groep zijn, is het goed om een introductierondje te houden: vraag bijvoorbeeld iedereen zijn naam en de kleur van zijn sokken te ver-tellen (zie “appendix 3”). Laat vervolgens alle groepsleden instemmen met de #TwGOD-regels die helpen om het gesprek in een positieve en kalme sfeer te voeren (zie “a.2”). Wat het onderwerp ook is, er is altijd ruimte voor een goede grap en om samen te lachen. Dat is een prima manier om eventuele spanning te breken en de groepsleden dichter bij elkaar te brengen.

# Bespreken van het onderwerp Nu kun je de vraag presenteren, bijvoorbeeld: “De Oerknal spreekt het geloof in God toch tegen?” (zie TweeT 1.1). Er zijn verschillende manieren om de groep te helpen om over het onderwerp te praten (zie “appendix 2”&”appendix 3”): • Degene die de vraag heeft gesteld kan uitleggen

waarom hij deze gekozen heeft en wat zijn eerste gedachten zijn.

• Een andere manier om het gesprek op gang te brengen is om een van de groepsleden te vragen om een korte presentatie voor te bereiden over het antwoord in het #TwGOD-boek.

Vervolgens kunnen anderen van de groep zeggen of ze het eens zijn of niet met wat gezegd is en waarom.

#Tw

GO

D g

ebru

iken

in je

gro

ep

B.2 Hoe ziet een standaardbijeenkomst eruit?

24

Of ze kunnen hun eigen mening geven, samen met de argumenten hiervoor. Als ze geen mening klaar hebben, kun je een deelvraag stellen (zie “B.5”), bijvoorbeeld: “Hoe kun je het scheppings-verhaal in Genesis in overeenstemming brengen met de evolutietheorie?”, “Heb je hier ooit over nagedacht?”, “Is de Kerk tegen ruimtevaart?”, “Kan de wetenschap ooit bewijs vinden voor het bestaan van God?”, “Is dat belangrijk voor jouw geloof?”. Nadat iedereen de kans heeft gehad om aan het gesprek bij te dragen, kan het nuttig zijn om de #TwGOD-app te gebruiken om toegang te krijgen tot de ‘Meer lezen’ teksten. Zo kun je gerelateerde citaten lezen uit de Catechismus van de Katholieke Kerk, het Compendium hiervan, en de Youcat. Je vindt daar ook citaten van verschil-lende pausen en kerkvaders. Dit is het begin van een tweede gespreksronde.

# AfrondenAls je dat ziet zitten, kun je ter afronding een samenvatting geven van wat er gezegd is, of samen de tekst in het boek lezen, waarbij de argumenten die door de groep naar voren zijn gebracht van belang zijn. Een essentiële vraag is op dit moment: “Hoe verhoudt zich dit tot mijn persoonlijke geloof en relatie met Jezus?”. Dat kan een plek krijgen in de samenvatting. Vraag je vervolgens af hoe wat je geleerd hebt deel uit kan gaan maken van je eigen leven. Deze vragen zijn een opmaat naar het afsluitende gebed. Beëindig de bijeenkomst liefst in de kerk of de kapel met een liturgische vorm van gebed, zoals de Completen of een moment van aanbidding (zie “appendix 5”).

Bid tot God, lach, en breng je geloof in praktijk: dat is een goede samenvatting van de vraag-en-antwoordbenadering van #TwGOD.

25 26

Het idee is dat de vragen voor de Twitteren met GOD-bijeenkomsten uit de groep zelf komen. De eerste bijeenkomst kan je voorbereiden door alle vragen die de jongeren hebben te inven-

tariseren (zie “appendix 2”). Het is het eenvoudigst om de leden hun vragen te laten opschrijven: op papier, via de mail of via sociale media. De totale lijst zal allerlei verschillende vragen bevatten en het uitzoeken van deze vragen zal wat tijd kosten.

# Beperk de lijstBepaal zelf of met het team welke vragen te persoonlijk zijn of anderszins ongeschikt voor bespre-king in de groep. Deze vragen kun je individueel bespreken of je kunt de persoon doorverwijzen naar iemand die de vraag beter kan beantwoorden.

# Groepeer en planJe zult merken dat sommige vragen over hetzelfde onderwerp gaan. Deze vragen kun je groeperen. De ervaring heeft geleerd dat de volgorde van de vragen in het boek handig is, omdat dit begint met de geloofsbasis die nodig is om andere onderwerpen te begrijpen. Bijvoorbeeld, wanneer je de Bijbel als betrouwbare bron wilt gebruiken, zul je eerst moeten bespreken waarom de Kerk de Bijbel als betrouw-baar ziet (zie TweeT 1.10-1.21). Je zou daarom kunnen beginnen met de eerste vraag van de groep die in het boek voorkomt. In een later stadium is de volgorde van de vragen minder van belang; dan kun je de ene week over christelijke ethiek spreken (zie TweeT 4.1-4.50), en de week erna over de geschiedenis van de Kerk (zie TweeT 2.1-2.50). Af en toe zal een vraag niet in het boek staan. Als dit gebeurt, laat dit ons dan weten via de sociale media. Je kunt zo’n vraag toch bespreken volgens de hierboven beschreven methode.

Bepaal, wanneer je de vragen hebt geordend, welke vragen je tijdens welke bijeenkomst wilt bespreken. Je kunt zelfs een rooster opstellen, zodat de deelne-mers zich op iedere bijeenkomst kunnen voorberei-den.

#Tw

GO

D g

ebru

iken

in je

gro

ep

Vertrouwen wekken en uitbouwen

Voor vruchtbare #TwGOD-bijeenkomsten is het belangrijk om binnen de groep een sfeer van vriendschap en vertrouwen te bevorderen.• Stem met elkaar in met de #TwGOD

regels (zie “a.2”&”B.1”).• Probeer te vermijden dat mensen worden

uitgenodigd voor één bijeenkomst: dat kan de vertrouwelijke sfeer verstoren.

• Investeer tijd en moeite om de deelnemers elkaar beter te laten leren kennen (zie “appendix 3” voor leuke MeThodes).

Hoe groter het vertrouwen, hoe meer de deelnemers zich op hun gemak zullen voelen. Dat zorgt niet alleen voor diepgaandere gesprekken, maar ook voor betere verhoudingen. Vriendschap tussen groepsleden helpt om, ondanks drukke agenda’s, door te gaan met de #TwGOD bijeenkomsten.

B.3 Welke vragen zullen we bespreken?

Vragen komen van de deelnemers: #TwGOD begint altijd met hun vragen. De ene vraag zal leiden tot de andere.

Het gesprek leiden

De groepsleider heeft de taak van gespreksleider. Vooral wanneer de groep samen ervaring heeft en elkaar vertrouwt, kan de tijd om zijn voor je het weet. Wees niet bang voor stiltes: mensen hebben tijd nodig om na te denken voordat ze spreken. Lange stiltes in een groep kun-nen echter erg ongemakkelijk zijn. Je kunt zelf enkele vragen stellen om het gesprek op gang te houden (zie “B.5”; “appendix 2”). Je zult merken dat tijdens het gesprek veel deelonderwerpen naar voren komen. Stel dat je Tweet 1.1 bespreekt, dan kunnen mensen vragen naar de schakel tussen mensen en apen, de grootte van het heelal, en het bestaan van buitenaardse wezens. Adam en Eva zullen waarschijnlijk ook naar voren worden gebracht. Het is belangrijk het gesprek niet te breed te laten worden. Wanneer een vraag nu niet ter zake is, kun je besluiten om deze de volgende bijeenkomst te bespreken.

# Vragen loskrijgenSoms vergen de eerste vragen een interactieve aanpak (zie “appendix 2”&”appendix 3”). De deelnemers kunnen verlegen zijn of om andere redenen vooraf geen vragen stellen. In dat geval kun je de eerste bijeenkomst gebruiken om een stel vragen te verza-melen. Je zult zien dat de ene vraag al snel leidt tot de volgende. Door samen tijd door te brengen in een prettige sfeer ontstaat een vertrouwensband tussen de aanwezigen (zie Kader). Deelnemers moeten zich zich vrij kunnen voelen om hun eigen vragen te stellen. Zorg daarom voor een veilige en open sfeer (zie “B.4”).

27 28

Twitteren met GOD-bijeenkomsten kun je overal houden waar deelnemers zich op hun gemak voelen. Sommige mensen vinden het lastig om over God te praten. Een gastvrije omgeving kan

bijdragen aan het op het gemak stellen van de deelnemers. Dit begint bij een gevoel van vertrouwen binnen de groep (zie “B.3”). De korte #TwGOD-regels kunnen je hiermee helpen (zie “a.2”&”B.1”).

# Plaats en tijd kiezenWanneer je de plaats en tijd van de #TwGOD-bijeenkomsten kiest, is het natuurlijk belangrijk om na te gaan of je beoogde doelgroep zich daarin kan vinden. De volgende aandachtspunten kunnen je hiermee helpen.

# Interesse van de deelnemersVerplaats jezelf in de deelnemers en bedenk wat wat ze fijn vinden. Je hebt niet veel nodig: zelfs met minimale middelen kun je aan het gevoel van vertrouwen bijdragen (zie “B.3”) en de sfeer die je voor ogen hebt oproepen. Tieners houden van frisdrank en chips, studenten van een borrel en volwassenen kiezen waarschijnlijk liever voor een kop koffie of een maaltijd (wees voorzichtig met alcohol). Bij het bedenken van de setting kunnen de tips hiernaast je misschien helpen (zie Kader).

# Agenda’s van de deelnemersHet tijdstip van de bijeenkomst hangt natuurlijk vooral af van wanneer de deelnemers kunnen.• Houd er met tieners rekening mee dat de zaterdag vaak gereserveerd is voor sport en andere acti-

viteiten en dat er doordeweeks huiswerk moet worden gemaakt.• Ouders met jonge kinderen zullen graag thuis eten met het gezin en liever na etenstijd afspreken.• Studenten zullen vooral tijdens examenperiodes minder beschikbaar zijn.#T

wG

OD

geb

ruik

en in

je g

roep

Maak van die saaie stoffige parochiezaal een knus honk!

Misschien is de enige beschikbare plaats die kale en stoffige parochiezaal. Hoe kun je er ooit voor zorgen dat de deelnemers zich daar op hun gemak gaan voelen? Enkele ideeën: ga aan het werk met tafelkleden, kussens, kaarsen en planten (het liefst van die kunstplanten die het eeuwige leven hebben). In de kringloopwinkel kun je leuk servies of misschien zelfs een kamerscherm vinden om foto’s of posters op te hangen. Je kunt dit natuurlijk zelf doen, maar als je de groep erbij betrekt, werk je meteen aan de groepsvorming. Het resultaat zal je zeker verrassen!

B.4 Waar en in welke setting kun je de #TwGOD-bijeenkomsten houden?

In de kroeg, aan tafel, of bij de koffie: het kan allemaal, zolang de deelnemers zich maar op hun gemak voelen om in gesprek te gaan.

Voorbeeld 1: In de kroeg

Waar: In de kroeg (of een aangepaste parochiezaal)

Wanneer: Een avond in het weekendDoelgroep: StudentenBenodigdheden: (Fris)drank en snacks Sfeer: Kussens, kaarsen, …Tip: Kies een niet al te lawaaiige plaats: je

wilt elkaar kunnen verstaan.

Voorbeeld 3: Met koffie of brunch

Waar: In de parochiezaal of bij iemand thuisWanneer: Na de H. Mis op zondagochtendDoelgroep: Voor iedere groepBenodigdheden: Koffie, thee, cake, muffins,

sandwiches, …Sfeer: Een leuk tafelkleed en servettenTip: Maak er een doe-het-zelf brunch van,

waarvoor iedereen iets te eten meeneemt.

Voorbeeld 2: Aan tafel

Waar: In de parochiezaal of bij iemand thuisWanneer: Een willekeurige avondDoelgroep: Studenten of andere volwassenenBenodigdheden: Ingrediënten en een keukenSfeer: Een mooi tafelkleed, kaarsen,

schemerlicht, …Tip: Indien mogelijk, kook dan samen. Dit

zorgt voor laagdrempelig contact tussen de deelnemers en geeft je inzicht in de groepsdynamiek.

29 30

Of je nu wel of geen ervaring heb als gespreksleider, het is in de eerste plaats van belang om eraan te blijven werken een zo goed mogelijke groepsleider en christen te worden. Op deze

bladzijden geven we een overzicht van wat in onze ogen belangrijk is om te doen, of juist te laten, als gespreksleider tijdens een Twitteren met GOD-bijeenkomst. We hopen dat deze opsomming je helpt inzien dat er niet veel nodig is om een goede groepsleider te zijn. Als je deze tips in de prak-tijk weet te brengen ben je goed op weg om de beste groepsleider te worden die je kunt zijn! Op die manier zullen de bijeenkomsten ook voor jou inspirerend blijven.

#Tw

GO

D g

ebru

iken

in je

gro

ep

B.5 Heb je praktische tips voor de groepsleider?

# Altijd doen!1. Bid! Vraag God je te leiden bij de voorbereiding en

tijdens de #TwGOD-bijeenkomsten. Vergeet niet dat je het niet alleen hoeft te doen!

2. Doe wat je zegt. Wees je er van bewust dat je een rolmodel bent voor je groep. Vooral tieners zijn hier gevoelig voor: wanneer je op vrijdag de #TwGOD-bijeenkomst leidt en ze je op zaterdag dronken zien, verlies je je geloofwaardigheid.

3. Bereid je goed voor. Soms is het niet te vermijden dat er iets fout gaat, maar doe je best om de bijeenkomsten soepel te laten verlopen. Hierbij hoort een goede voorbereiding van de vragen (en de mogelijke antwoorden) en alle materialen die je nodig zult hebben.

4. Doe het samen. Betrek de deelnemers bij de voorbereidingen. Ze kunnen helpen bij het selecteren en ordenen van de vragen (zie “B.3”), het uitnodigen van mensen, boodschappen doen, enzovoorts. Misschien vind je het moeilijk dingen uit te besteden en kost het meer tijd dan wanneer je het zelf zou doen, maar vergeet niet dat jouw taak de opbouw van de groep is.

5. Moedig aan en bedank. Als je mensen aanmoedigt of bedankt kan dat een groot effect hebben. Vooral tieners kunnen zich onzeker voelen en hebben baat bij positieve feedback. Geef een compliment aan degenen die koken, bedank de mensen die schoonmaken en troost hen die emotioneel worden.

# Beter laten!1. Wees niet steeds aan het woord. Natuurlijk kun je

over jouw ervaringen spreken als dat bijdraagt aan de diepgang van het gesprek, maar probeer vooral de ruimte te geven aan de deelnemers met hun persoonlijke verhalen en vragen.

2. Deel niet alleen informatie, maar ook een visie. Kale informatie spreekt niet echt aan. Het mooie van ons geloof is dat het ons betrekt in een dynamische relatie met God die van ons houdt!

3. Zet mensen niet voor het blok, zeker niet in het begin. Niet iedereen voelt zich in staat om hardop voor te bidden of zijn of haar persoonlijke mening te geven. Je kunt altijd vragen om een vrijwilliger. Als de groepsleden elkaar beter leren kennen, kun je de verlegen deelnemers voorzichtig aansporen om te spreken.

4. Gebruik geen kerktaal, tenzij je deze uitlegt. Woorden zoals Eucharistie, genade en zonde zijn niet bij iedereen bekend. Bij #TwGOD gaat het erom het geloof te leren kennen en niet om je buitengesloten te voelen als je (nog) niet alles weet.

5. Laat je niet ontmoedigen als de groep klein is. Het gaat om kwaliteit, niet om kwantiteit. Je #TwGOD groep is een veilige plek voor mensen om het geloof stap voor stap te ontdekken, niet een productiecentrum waar tientallen theologen worden klaargestoomd.

# Wees jezelfDe belangrijkste ‘regel’ voor het omgaan met een groep, in het bijzonder met een groep jonge mensen, is om authentiek te zijn: wees jezelf! Wees bereid om je eigen geloof en overtuigingen te delen. Wees ook open over de dingen de je (nog) niet weet. Maar let wel op dat je de groepsleden niet ontmoedigt in hun zoektocht naar de antwoor-den op hun vragen. Jouw twijfels over sommige onderwerpen zijn misschien niet geschikt om hier te delen; bewaar deze voor wanneer je je eigen geestelijk leider spreekt (zie TweeT 3.4&4.6). Probeer altijd positief te blijven!

Het vraagt toewijding en overtuiging om een goede groepsleider te zijn; wees jezelf en wees niet bang als je niet alle antwoorden weet.

Splits de vragen op

Afhankelijk van de achtergrond van de deelnemers kan het nodig zijn een vraag als “Was Jezus tegen vrouwen?” (zie TweeT 2.16) op te splitsen in deelvragen om deze te kunnen bespreken. Je kunt beginnen met: “Waarom stel je deze vraag?”. Som-mige deelvragen komen waarschijnlijk in je op als je de Tweet leest tijdens je voorbe-reiding. Zo wil je bij Tweet 2.16 dat deel-nemers nadenken over wat ze weten van Jezus: behandelde Hij mannen anders dan vrouwen? Waren er vrouwelijke Apostelen? Waarom niet? Zijn mannen en vrouwen op ieder gebied gelijk? Wat zegt de Bijbel? Zijn de verschillen tussen de seksen van belang?

31 32

De boodschap van Jezus, het Evangelie, is er niet alleen om over te praten, maar is er om ge-leefd te worden! Tijdens de Twitteren met GOD-bijeenkomsten leren deelnemers niet alleen

over God en zijn oneindige liefde, maar ook over zijn Kerk en zijn plan voor de wereld. Er is dus een verband tussen God kennen en Hem dienen in ons dagelijks leven. Om de leden van de groep te helpen deze band te ervaren, helpt het om samen te bidden en je samen in te zetten voor mensen in nood. En vergeet niet om ook gezellige dingen te doen, want het is leuk om christen te zijn! Naast leren over het geloof hebben #TwGOD-groepen drie andere kenmerken: ze bidden, ze ma-ken plezier, en ze doen iets goeds voor hun naasten.

# BiddenBidden is essentieel als je wilt groeien in je kennis over God, juist omdat geloven in de eerste plaats draait om een relatie (zie TweeT 3.1). Daarom is het van belang om de bijeenkomsten te beginnen en af te sluiten met gebed. Er zijn verschillende manieren waarop je samen kunt bidden. Je kan bijvoorbeeld samen de Heilige Mis bijwonen, of tijd doorbrengen in de aanbidding van het Heilig Sacrament (zie TweeT 3.14&3.44). Groepsleden kunnen deelnemen door hun gebedsintenties aan te dragen, door te zingen en muziek te maken (zie “appendix 5”).

# Plezier makenHet is niet katholiek om de hele tijd serieus te zijn. Zo is God niet! Als we geloven dat Hij van ons houdt, dat Hij ons redt, dan kunnen we soms best wat luchtiger doen. Humor kan helpen om diepe en serieuze discussies interessanter te maken. Daarom is er in iedere #TwGOD-bijeenkomst ook ruimte voor leuke elementen.

Het is vaak belangrijk voor de groep om naast de #TwGOD-bijeenkomsten over geloofsvragen ook andere dingen samen te doen. Wees niet bang om eropuit te gaan en samen lol te trappen! Je kunt gaan

#Tw

GO

D g

ebru

iken

in je

gro

ep

Jezus, bidden en getuigen

Jezus: “Als we verdergaan met onze eigen besluiten, met andere dingen, met mooie dingen, maar zonder Jezus, dan maken we geen vooruitgang, zo werkt het niet. Jezus is belangrijker”.

Bidden: “Kijken naar het gelaat van God, maar vooral… realiseren dat Hij ook naar ons kijkt. De Heer kijkt naar ons. Hij kijkt als eerste naar ons”.

Getuigen: “Geloof kan alleen gecommu-niceerd worden door te getuigen, en dat betekent liefde. Niet met onze eigen ideeën, maar met het Evangelie dat we uitdragen in ons eigen leven en dat in ons tot leven wordt gebracht door de Heilige Geest”.

(paus FranCisCus ToT nieuwe BeweGinGen, 18 Mei 2013)

B.6 Hoe kan #TwGOD doorwerken in het dagelijks leven van de deelnemers?

Denken, bidden en doen op een positieve en vreugdevolle manier. Dat zijn de belangrijkste ingrediënten van elke #TwGOD-activiteit.

zeilen of wandelen, picknicken of barbecueën, een film kijken of bordspellen spelen, ga zo maar door. Het doel is om elkaar beter te leren kennen, om nieuwe vrienden te maken, en het samen naar je zin te hebben. Katholiek zijn is niet saai! Je zult zien dat als je samen leuke dingen onder-neemt, de groepsgesprekken ook levendiger worden.

# Wees barmhartigHet katholieke geloof bestaat niet alleen uit intellectuele kennis. Hopelijk zal de kennis, die de deelnemers tijdens de #TwGOD-bijeenkomsten hebben verzameld, hen helpen groeien in hun per-soonlijke relatie met Jezus. Deze vriendschap met God zal hen ertoe aanzetten om zorg voor hun naaste te hebben en het verlangen bevorderen om barmhartig te zijn voor wie in nood verkeert.

Het is goed om met je #TwGOD-groep activiteiten in te plannen om je samen in te zetten voor mensen die hulp nodig hebben. Bespreek samen waar je graag zou willen helpen: bijvoorbeeld in een verzorgingstehuis, bij een voedselbank, of bij een buitenschools programma voor kinde-ren met beperkingen. Elke deelnemer kan op zijn of haar manier een bijdrage leveren. Het is goed om naderhand even met elkaar te spreken over hoe de deelnemers de activiteit ervaren hebben. Je zult merken dat hun hart en hun wereldbeeld veranderen door goede daden te doen.

33 34

Deel C Verschillende manieren om #TwGOD te gebruiken

Woord vooraf

Het is gebleken dat Twitteren met GOD bijna iedereen kan helpen die iets wil leren over het katholieke geloof, vooral omdat het mensen stimuleert zelf na te denken over hoe logisch het

geloof is. De #TwGOD middelen (zie “c.1”) zijn ontworpen voor gebruik door deelnemers met ver-schillende behoeften en verwachtingen, zowel alleen als in groepsverband. Het uiteindelijke doel is om de schoonheid van ons katholieke geloof te laten zien, mensen te helpen om meer op te gaan in hun relatie met God en hen te helpen om het geloof aan anderen uit te leggen.

Het project is bedoeld voor iedereen boven 12 of 13 jaar, voor wie begint na te denken over het geloof en op zoek is naar antwoorden, maar niet per se veel achtergrondinformatie heeft. Dit kunnen ook mensen zijn die katholiek willen worden of die zich voorbereiden op het ontvangen van het sacrament van de doop, het vormsel, de Eerste Heilige Communie, of het huwelijk. Ook kunnen het ouders zijn en iedereen die verwant is aan kinderen die moeilijke vragen beginnen te stellen over het geloof.

Het #TwGOD-project is dus voor iedereen die… • wil nadenken over wat hij of zij gelooft en waarom; • meer wil leren over het katholieke geloof en wil groeien in zijn of haar relatie met Jezus;• zijn of haar geloof wil delen met anderen en (moeilijke) vragen wil kunnen beantwoorden; • zijn of haar geloof cadeau wil doen door het #TwGOD-boek weg te geven.

In dit derde deel van de #TwGOD-handleiding zullen we eerst wat informatie geven over het project in zijn geheel. Daarna zullen we ons richten op specifieke gebruikersgroepen en hoe deze door #TwGOD antwoorden kunnen vinden op hun vragen.

Ons doel is altijd om mensen te helpen op hun pad naar God door hen aan te moedigen om de inhoud van het geloof ter sprake te brengen. In de woorden van Jezus: “Een goed mens haalt uit de voorraad van zijn goede hart het goede tevoorschijn… want waar iemands hart vol van is, daarvan spreekt zijn mond” (Luc 6,45). Daarom kun je niet zwijgen over dat waar je ten diepste van houdt. Uiteindelijk gaat Twitteren met GOD over liefde: de grote liefde van God voor iedere mens.

Twitteren met God betekent een liefdevolle relatie met Hem aangaan, met Hem in gesprek gaan, en daar ook naar leven. We hopen dat Twitteren met GOD veel mensen zal helpen om Gods liefde voor hen te ontdekken en om zelf een antwoord te geven op die liefde. Hij wacht geduldig op je!

Het #TwGOD team

35 36

Twitteren met GOD is gebaseerd op vijf middelen die gemaakt zijn en beheerd worden door jonge mensen en een priester: een boek, een website, een app, sociale media en video’s. Al

deze middelen zijn nauw met elkaar verbonden.

# BoekHet boek kan alleen gebruikt worden, bijvoorbeeld voor studie of als een naslagwerk over het geloof, maar ook om groepsgesprekken te bevorderen (zie “B.1”-”B.6”). De 200 vragen en antwoor-den zijn verdeeld in vier delen, die ieder worden ingeleid door een bemoedigend woord vooraf door een bisschop. Van alle #TwGOD-middelen geeft het boek de meest uitgebreide antwoor-den op de vragen. Het is niet nodig om het boek van voor tot achter door te lezen. Je kunt direct naar de vraag gaan die je interesseert. De verwijzingen tussen haakjes verwijzen je naar gerela-teerde vragen in het boek, net zoals dat online werkt met hyperlinks.

# Website en appOver online gesproken: de “Meer lezen” sectie onderaan elke rechterpagina in het boek is rechtstreeks verbonden met de “Uit de wijsheid van de Kerk” sectie op de webpagina, die aan deze specifieke Tweet is gewijd. De sectie “Meer lezen” verwijst de lezer naar relevante informatie uit de Youcat, de Catechismus van de Katholieke Kerk, en het Compendium hiervan.

De desbetreffende pagina kun je vinden op de website www.TweeTinGwiThGod.coM of door de smart-phone app te gebruiken. De internetpagina toont ook gerelateerde teksten van pausen en kerkvaders. De “Meer lezen” sectie is daarom een geweldig middel om verder te leren.

Man

iere

n om

#T

wG

OD

te

gebr

uike

n

C.1 Wat zijn de vijf #TwGOD-middelen?

Worden er nieuwe vragen aan #TwGOD toegevoegd?

Net als aan het begin van #TwGOD (zie “a.1”), ontvangen we nog steeds vragen over het geloof via allerlei soorten media: Twitter, Facebook, Instagram, e-mail, noem maar op!

Teamleden verzamelen deze vragen en formuleren korte, coherente antwoorden, die samen met een priester geschreven zijn, en vervolgens op de social media geplaatst worden. Als het antwoord om de een of andere reden niet geschikt is om openbaar op internet te plaatsen, dan sturen we het antwoord direct naar de vraagsteller.

Een eenvoudiger manier om het extra online leesmateriaal te vinden is door de app te gebruiken. Door de scantechnologie verbindt de app de tekst van het boek direct met het online materiaal. Door de foto met het scan-logo van een Tweet in het boek te scannen, kom je in de app direct op de bijbehorende internetpagina. De app bevat ook Misteksten en een groot aantal gebeden, be-schikbaar in vele talen, van Portugees tot Russisch, en van Latijn tot Pools. Daarmee is de app dus een draagbaar liturgie- en gebedenboek, ideaal voor op reis! Ook veel priesters hebben ons verteld hoe de app hen hielp om in een andere taal de Heilige Mis te concelebreren of biecht te horen. De app is bovendien handig om in groepsverband het “Meer lezen” materiaal te bekijken (zie “B.2”).

# Sociale media en videoDe jonge mensen van #TwGOD beheren diverse sociale media accounts en zijn zo in contact met leeftijdsgenoten over de hele wereld. Op de accounts posten ze inspirerende citaten, enthousiasme-rende video’s, grappige quizzen, en informatie over het werk achter de schermen. De teamleden ontvangen graag nieuwe vragen en beantwoor-den die met de hulp van Father Michel. Uitein-delijk draait het #TwGOD-project om vragen!

Om de menselijke kant van #TwGOD te laten zien posten we video’s die gemaakt worden door mensen uit verschillende landen. Deze video’s variëren van een kerstgroet tot een uitleg van bepaalde geloofsaspecten.

Het multimediaproject #TwGOD is gebaseerd op vijf nauw verbonden middelen: een boek, een app, een website, sociale media en video’s.

37 38

Afhankelijk van de leeftijdsgroep kun je #TwGOD op verschillende manieren gebruiken bij de voorbereiding op het vormsel (zie “appendix 6”). Tieners vanaf 13 jaar kunnen het boek zelf lezen

(zie “B.1”-”B.6”). Het is misschien te moeilijk voor jonge-ren onder de 12. Als je jongere kinderen in je groep hebt, kun je nog steeds de aanwijzingen in dit hoofd-stuk volgen. Lees dan zelf de corresponderende pagi-na’s in het boek en vat in je eigen woorden de infor-matie samen voor de groep. Het boek is ook een nuttig naslagwerk om moeilijke vragen te beantwoorden!

# ProgrammaHet programma voor de vormselvoorbereiding ver-schilt van parochie tot parochie. Hoewel #TwGOD alle informatie bevat die iemand zou moeten weten voor hij of zij het vormsel ontvangt, raden we aan om de eventuele richtlijnen van het bisdom na te gaan en te bezien welke vragen ten minste behandeld moeten worden. Ook dan zouden de vragen van de groep de belangrijkste plaats in moeten nemen. Als je met jongeren praat over een onderwerp dat ze interes-seert, letten ze op en onthouden ze wat je zegt. We hebben een lijst gemaakt met de onderwerpen die ons belangrijk lijken voor elke vormselvoorbereiding (zie “appendix 6”). Natuurlijk kun je de onderwerpen deels af laten hangen van de vragen van de groep. Hoe jonger de groep, hoe meer de groepsleider zal moeten doen, zowel door het gesprek te leiden als door vragen te beantwoorden.

# Spelen en lerenVooral als de groep erg jong is kun je niet de hele bij-eenkomst met elkaar in gesprek zijn. Je zult dan meer spelenderwijs moeten werken en ook sportieve activi-teiten toevoegen. Achterin dit boek vind je enkele sug-gesties (zie Kader; “appendix 2”&”appendix 3”), je kunt er zelf nog meer verzinnen. Het is mooi als de activiteit of het

Man

iere

n om

#T

wG

OD

te

gebr

uike

nC.2 Hoe kan ik #TwGOD gebruiken bij de vormselvoorbereiding?

Gesprek met een priester

Father Michel: “Eén van mijn taken in de parochie was de voorbereiding van kinderen op hun vormsel, samen met een klein team van vrijwilligers. Dit was erg leuk om te doen! Meestal waren de kinderen tussen de 11 en 12 jaar oud. We gebruikten een bestaand programma, dat we waar nodig aanpasten. De bijeenkomsten die ik me het beste kan herinneren zijn die waarin we de vragen van de kinderen behandelden. Zelf zeiden de kinderen ook vaak dat ze deze bijeenkom-sten erg leuk vonden. Wat me het meest trof was de opmerking van een klein meisje: “Ik heb nog nooit eerder met een priester kunnen spreken”. Natuurlijk waren de vragen soms volledig off topic, maar is het niet beter om het over een onderdeel van ons geloof te hebben dat de kinderen interesseert, dan over iets wat ze saai vinden? We zorgden er altijd voor dat we aan het einde van bijeenkomsten alle onderwerpen behandeld hadden die de kinderen moesten weten. Ik weet dat dit soms moeilijk is, maar zou het niet geweldig zijn als elk kind dat zich voor-bereidt op het vormsel in ieder geval tijdens enkele bijeenkomsten met een priester in gesprek kan gaan?”

spel helpt om de kennis over een onderwerp te verdiepen. Daarom is het goed om wat huiswerk op te geven: lees een Tweet, leer een gebed uit je hoofd, maak een opstel of tekening, enzovoorts. Omdat de doorwerking van het onderwerp in het leven van de deelnemers erg belangrijk is, is het goed dit terug te laten komen in het gesprek of tenminste in de conclusie. Als er geen priester bij het team betrokken is, nodig dan in ieder geval één of twee keer je priester uit om met de deelne-mers in gesprek te gaan (zie Kader).

# Samen biddenHet afsluitende gebed is belangrijk om te laten zien dat geloof gaat over een persoonlijke band met God. Het is ook een inleiding tot diverse manieren van bidden (lofprijzing, aanbidding, voorbeden, de rozenkrans, kaarsjes opsteken, enzovoorts). Afwisseling is goed. Bid regelmatig belangrijke gebeden zoals het Onze Vader, het Wees Gegroet en de geloofsbelijdenis, en nodig de jongeren uit deze uit hun hoofd te leren.

Praat over Tweets die onderdeel zijn van het vormselprogramma en over de vragen van deelnemers; maak ook tijd voor spelen, leren en bidden.

Opbouw van een vormselbijeenkomst

• Kort openingsgebed (zo mogelijk door een deelnemer). • Terugblik op de vorige bijeenkomst en het huiswerk. • Inleiding van het onderwerp (indien mogelijk door een

deelnemer).• Vragen en groepsgesprek.• Korte (eet)pauze. • Een toepasselijk spel of speelse presentatie die het

onderwerp uitdiept.• Groepsgesprek over de toepassing van de les op het

dagelijks leven.• Afsluitend gebed (indien mogelijk in de kerk of kapel).

39 40

Twitteren met GOD is niet bedoeld om iets te vervangen. Op veel plaatsen zijn er goede initia-tieven voor verschillende vormen van catechese, in het bijzonder voor wie zich voorbereidt op

een van de sacramenten, of dat nu het doopsel, het vormsel, de Eerste Heilige Communie, of het huwelijk is. Op andere plaatsen is zo’n georganiseerde voorbereiding helaas niet mogelijk. Het is geweldig als #TwGOD een rol kan spelen in de geloofsvorming van mensen en hen kan helpen leren over het geloof in relatie tot hun persoonlijke levensweg met God. In ieder geval is gebleken dat #TwGOD een goed naslagwerk is voor mensen die verschillende vormen van catechese vol-gen. Het boek en online materiaal kunnen je helpen om je te verdiepen in een onderwerp dat aan bod is gekomen tijdens de catechese, of om antwoorden te zoeken op de vele vragen die naar vo-ren komen tijdens het bestuderen van het studiemateriaal.

# Voorbereiding op het huwelijk#TwGOD spreekt vaak over het huwelijk omdat dit iets heel essentieels is (zie TweeT 3.43&4.19-4.21); daarom is een goede voorbereiding zo belangrijk. Vaak begeleidt een priester of een echtpaar je in de voorbereiding op deze grote dag. Daarnaast kun je de Tweets over het huwelijk lezen, altijd met het grotere plaatje van het geloof in je achter-hoofd, namelijk Gods liefde voor ons (zie TweeT 1.27). Het kan je erg helpen als je ook andere delen van het boek leest, om het huwelijk te kunnen zien in de bredere context van Gods plan voor de mensen.

Bovendien kun je drie verschillende Bijbelteksten lezen en die met je toekomstige echtgenoot of echt-genote bespreken. De eerste gaat over het huwelijk in Kana (Joh 2,1-12): zou het zomaar toeval zijn dat Jezus zijn openbare leven begint tijdens een huwe-lijk? De tweede tekst gaat over de manier waarop echtparen gevraagd worden om samen te leven in een totale overgave aan elkaar (ef 5,21-33): vrouwen, wees niet boos over de onderdanige rol die voor jullie is weggelegd voordat je over het lot van de mannen gelezen hebt. Zij moeten niet alleen nede-rig worden, maar ook lijden en voor jullie sterven zoals Jezus stierf voor de Kerk! De derde tekst gaat over de duur van het huwelijk (MaT 19,1-12): het is een verbond voor geheel jullie leven.

Man

iere

n om

#T

wG

OD

te

gebr

uike

nC.3 Kan #TwGOD de voorbereiding op het huwelijk of om katholiek te worden vervangen?

“Ik heb over het geloof geleerd”

Ashley: “De #TwGOD-bijeenkomsten heb-ben me geholpen om me meer te verdiepen in het katholieke geloof toen ik nog niet katholiek was. Er waren zoveel dingen die ik niet wist over de Katholieke Kerk. Tijdens de wekelijkse bijeenkomsten met andere jongeren werden mijn vragen over het ge-loof beantwoord. Zo heb ik over het katholi-cisme en mijn eigen band met God geleerd. Veel mensen hebben vragen over het geloof en ik vind het belangrijk dat die vragen ook eerlijk beantwoord worden. Gelukkig kan dat nu met het #TwGOD-project”.

# Gods antwoorden in de BijbelAls je je voorbereidt om katholiek te worden en om de sacramenten te ontvangen, dan is bidden het belangrijkst. De Bijbel kan je daarbij helpen, maar als je daarin leest, zul je veel dingen tegen-komen die je niet begrijpt (zie TweeT 1.10-1.25). Dan heb je iemand nodig die je kan helpen, net zoals de ambtenaar die in zijn wagen uit de profeet Jesaja las. Toen hij de Apostel Filippus ontmoette, en deze hem vroeg of hij begreep wat hij las, antwoordde de ambtenaar: “Hoe zou ik dat kunnen als niemand mij wegwijs maakt?” (hand 8,31). Dankzij de begeleiding van Filippus besloot de amb-tenaar zich te laten dopen.

We hebben allemaal hulp en begeleiding nodig op onze weg met Jezus. De rol van een geestelijk begeleider, zoals de Apostel Filippus, is erg belangrijk (zie TweeT 3.4&4.6). Als je er over denkt je te laten dopen of om katholiek te worden, praat er dan eens over met een priester.

# Kennis van het geloofOok als je alleen aan je vrienden wilt uitleggen waarom je voor de Kerk trouwt of katholiek wilt worden, zul je feitelijke informatie over het geloof nodig hebben. Dit zal je ook helpen in je relatie met Jezus en dat is waar ons geloof om draait. Kennis over je geloof zal je helpen om belangrijke beslissingen te nemen met zowel je hart als met je verstand.

#TwGOD kan je helpen het grotere geheel te zien en je goed voor te bereiden op de grote stappen die je binnenkort gaat nemen!

41 42

Ben je bang voor vragen over het geloof van je kind, petekind of kleinkind? Vrees je het mo-ment dat je kind terugkomt van de voorbereiding op een van de sacramenten? Sommige paro-

chies zijn erg goed in het betrekken van ouders in de voorbereiding van hun kinderen op de Eerste Heilige Communie en het vormsel. In andere parochies is de rol van ouders in de voorbereiding echter beperkt tot het brengen en halen van hun kind.

# Het beantwoorden van vragenDit is waar #TwGOD je kan helpen! Ten eerste kan het project gebruikt worden als naslagwerk bij het beantwoorden van allerlei soorten geloofsvragen, in welke context dan ook. Je kunt de index van het boek gebruiken, maar ook op de website en in de app kun je antwoord vinden op de vragen van je kind. Je zult al gauw heel ervaren worden in het snel vinden van de antwoorden. En misschien leer je tijdens het zoeken zelf ook nog iets nieuws!

Terwijl je op zoek bent naar de antwoorden op specifieke vragen, zul je ook veel andere interes-sante onderwerpen ontdekken. #TwGOD is zo ontworpen dat je gemakkelijk van het ene onder-werp naar het andere kunt bladeren, gewoon door je nieuwsgierigheid te volgen. Voor je het weet, heb je het antwoord op een vraag al gelezen voordat je kind er zelfs maar naar vraagt.

Man

iere

n om

#T

wG

OD

te

gebr

uike

n

“Ik ben gegroeid in mijn relatie met God”

Lodewijk: “Tijdens de wekelijkse #TwGOD-bijeenkomsten heb ik veel geleerd over het geloof en hoe ik dat in het dagelijks leven in de praktijk kan brengen. Het bracht me een goede combinatie van kennis over het geloof, alsook hele praktische tips om christen te zijn in het dagelijks leven. Doordat we met een leuke groep alle hoofd-punten van het geloof behandeld hebben, en die bespraken onder leiding van Father Michel Remery, leerde ik om geloofspunten zelf beter te begrijpen en uit te leggen aan anderen.

Voor mij persoonlijk heeft #TwGOD mijn relatie met God versterkt en heeft het me doen inzien dat christen-zijn meer is dan één keer per week naar de kerk gaan: het is werkelijk een persoonlijke omgang met God. Ik ben erg dankbaar voor de kennis die ik opgedaan heb in een korte tijd. Het heeft me veel bagage gegeven voor mijn persoonlijke tocht met God. Ik hoop dat ik dit later ook met mijn kinderen kan delen!”

C.4 Hoe kan #TwGOD ouders en peetouders helpen?

# Werk vooruit!Parallel aan de sacramentenvoorbereiding van je kind kun je zelf in #TwGOD lezen over de onderwerpen die worden besproken. Zo zul je goed voorbereid zijn voor een dialoog met je kind over het geloof. Dit werkt nog beter als je met een groep ouders of grootouders samen aan de hand van #TwGOD een programma volgt, dat parallel loopt met de voorbereiding van de kinde-ren. Zo vind je niet alleen de antwoorden op moeilijke geloofsvragen, maar krijg je ook de kans om in je eigen geloof te groeien, samen met anderen die dat ook willen (zie “B.1”-”B.6”). Elke paro-chie en elk bisdom heeft een eigen programma om kinderen voor te bereiden op de sacramenten. Als je de inhoud van het programma van je kind vergelijkt met de #TwGOD-index in het boek, of de zoekfunctie van de app of website gebruikt, zul je er snel achter komen welke Tweets je kunt lezen.

# Durf niet te wetenWe zeiden het al tegen groepsleiders: er is geen enkele reden om bang te zijn als je een antwoord niet weet (zie “B.5”). Niemand kan alles weten!

Niet weten kan juist een prachtig begin zijn van een gezamenlijk avontuur, op zoek naar antwoorden samen met je kind en wellicht ook met peetouders en grootouders. Misschien zul-len er vragen overblijven die je aan je priester wilt stellen. Dat zijn allemaal momenten om het geloof te delen en hierin te groeien.

#TwGOD is zowel een krachtig naslagwerk als een manier om je voor te bereiden op geloofsvragen die je verwacht te krijgen.

43 44

Oecumene is de gemeenschappelijke zoektocht naar eenheid onder verdeelde christenen (zie TweeT 2.12). Deze scheiding is heel treurig en schandalig: we zijn allemaal geroepen om met de

Heilige Geest mee te werken, op zoek naar eenheid.

# Zoektocht naar de WaarheidWe moeten wel voorzichtig zijn dat niets van de waarheid over God verloren gaat. Als we werkelijk geloven dat er maar één Waarheid is (zie TweeT 1.8), dan betekent echte oecumene dat we koesteren wat we in de overlevering van de Kerk als Waarheid hebben ontvangen. Oecumene betekent dus niet dat we uit verschillende christelijke tradities die elementen kie-zen die ons toevallig bevallen: dan zou geloof alleen een kwestie van smaak zijn. #TwGOD is geschreven vanuit een duidelijk katholiek oogpunt, trouw aan de overlevering en de leer van de Katholieke Kerk. Tegelijkertijd willen we met respect over en met andere tradities spreken.

# Katholieken en alle christenenWe zijn ervan overtuigd dat wie een serieuze oecu-menische dialoog wil aangaan, het geloof van zijn eigen kerk goed moet kennen voordat hij er met anderen over kan spreken. Deze kennis moet niet al-leen gebaseerd zijn op externe, theoretische kennis, maar ook op een persoonlijk geloof in de liefde van God en zijn aanwezigheid in ons leven. Als katholieken worden we steeds opgeroepen om meer te leren over ons geloof, dat de basis vormt van onze relatie met Jezus Christus. Het #TwGOD-project kan katholieken helpen hun geloof te verdiepen, zowel op intellectueel als persoonlijk niveau. Op basis van deze kennis en ervaring kunnen we ver-volgens de overtuiging van onze medechristenen bestuderen en met hen in gesprek gaan, op weg naar eenheid.

Man

iere

n om

#T

wG

OD

te

gebr

uike

n Sint Johannes Paulus II over oecumene en waarheid

“Oecumene betekent dat christelijke ge-meenschappen elkaar zouden moeten hel-pen om de volledige inhoud en al de vereis-ten van de “erfenis die door de Apostelen is doorgegeven” in zich mee te dragen. Zonder deze nalatenschap zal een volledige eenheid nooit mogelijk zijn… Op deze moedige reis naar eenheid vragen de transparantie en de prudentie van het geloof ons om zowel een vals irenisme te vermijden, als ook onver-schilligheid tegenover de besluiten van de Kerk. Diezelfde transparantie en voorzichtig-heid spoort ons juist aan om een halfhartige toewijding aan eenheid af te wijzen…

Een visie van eenheid die rekening houdt met alle vragen van de geopenbaarde waarheid betekent geen remming van de oecumene beweging. Het tegengestelde is waar: hierdoor wordt voorkomen dat té voor de hand liggende oplossingen worden aan-vaard, wat niet tot krachtige en standvastige resultaten zou leiden. De plicht om de Waar-heid te respecteren is absoluut. Is dat niet de wet van het Evangelie?” (Johannes paulus ii, enCyCliek uT unuM sinT, 25 Mei 1995, 78-79).

C.5 Welke rol kan #TwGOD spelen in oecumene en interreligieuze dialoog?

Dit geldt ook voor christenen van andere denominaties: na het bestuderen en ervaren van hun eigen wijze van geloven kan het #TwGOD-project hen helpen de essentie van het katholieke standpunt te begrijpen. Wederzijds begrip over wat voor ieder van ons van belang is, vormt de basis voor een dialoog, die zowel trouw blijft aan ons eigen geloof, als open staat voor de overtui-ging van anderen (zie “a.1”).

# Interreligieuze dialoog?Mensen verwarren oecumene vaak met de interreligieuze dialoog. Deze twee begrippen betekenen echter niet hetzelfde. De dialoog tussen katholieke en protestantse of orthodoxe gelovigen heeft als gemeenschappelijke basis het geloof in de verlossing door Jezus Christus, wat voor ieder van ons essentieel is. Deze gemeenschappelijke factor ontbreekt in de interreligieuze dialoog: daarbij gaat het dan ook niet om het zoeken naar volledige eenheid in Christus.

Dialoog met vertegenwoordigers van ande-re religies zal vooral in het teken staan van wederzijds respect en het verlangen om samen te werken aan concrete liefdadige of politieke projecten. Toch is kennis van je eigen geloof en tenminste een globaal idee van wat de ander gelooft cruciaal voor een goede dialoog. Opnieuw kan #TwGOD een handig instrument zijn om deze basiskennis te verwerven.

Alleen als je weet waarin je gelooft kun je met anderen de dialoog aangaan, met respect voor wat anders is, en delend wat overeen komt.

45 46

We leven in een tijd van zowel grote mogelijkheden als grote uitdagingen. Het lijkt wel alsof de mens tegenwoordig alles kan doen en kan maken, zo lang hij maar genoeg financiële

middelen tot zijn beschikking heeft. Op veel gebieden is grote vooruitgang geboekt. Tegelijkertijd is het belangrijk om verbonden te blijven met de bron van onze menselijkheid en om het grote geheel te blijven zien (zie TweeT 1.27). Hierover nadenken leidt tot veel vragen. Door antwoord te geven op zelfs de meest uitdagende vragen over het geloof, hopen we met #TwGOD bij te dragen aan een generatie gelovigen die overtuigde en geloofwaardige getuigen kunnen zijn van de boodschap van Jezus. Niet in de eerste plaats omdat ze zoveel weten over het geloof, maar door hun persoonlijke relatie met Jezus, die hen oproept tot handelen. We zijn ons ervan bewust dat we alle middelen, inclusief alle bruikbare moderne media moeten inzetten om zijn boodschap van liefde te verspreiden. Alle recente pausen hebben opgeroepen tot een her- nieuwde uitleg van het geloof, tot een Nieuwe Evangelisatie (zie TweeT 4.50).

# Dagelijks levenHoewel misschien veel mensen over Jezus Christus gehoord hebben, zien velen niet op welke wijze Hij belangrijk zou kunnen zijn voor hun dagelijks leven. #TwGOD gaat erop uit om deze mensen te ontmoeten daar waar ze veel tijd doorbrengen: op hun computers, tablets en telefoons. Door het gebruik van de verschillende #TwGOD-middelen (zie c.1) wordt het geloof een integraal onderdeel van de media die mensen dagelijks gebruiken.

Man

iere

n om

#T

wG

OD

te

gebr

uike

n

C.6 Hoe helpt #TwGOD bij de Nieuwe Evangelisatie?

“Mijn relatie met God is sterker geworden”

Gerard: “Er is bij iedereen wel een bepaald punt in je geloof dat je je af gaat vragen of het nou wel klopt wat er in de Bijbel staat. Je gaat jezelf vragen stellen en vaak kom je in je eentje niet tot het antwoord. Ik had het geluk dat destijds #TwGOD werd opgericht. Met een groep jongeren onder leiding van Father Michel Remery bespraken we onze vragen. Door samen over deze vragen na te denken kwamen we tot antwoorden waar we alleen niet op gekomen zouden zijn. Daarnaast werden er ook vragen gesteld waar ik zelf nog niet op gekomen was. Na een aantal avonden had ik het gevoel dat mijn band met God sterker werd en dat het bidden tot Hem makkelijker ging. In het dagelijks leven kan ik nu ook makkelijker aan mensen uitleggen waarom God belangrijk voor mij is, terwijl ik daar voorheen soms moeite mee had”.

# De wereld inLeren over het geloof is belangrijk, maar geloof kan niet beperkt blijven tot intellectuele kennis. In tegendeel! We kunnen niet over geloof, hoop en liefde spreken zonder dit ook in de praktijk te brengen. Elke christen wordt opgeroepen om de wereld in te gaan en zijn naasten lief te hebben zoals Jezus van ons houdt. De Bijbel vertelt ons hoe Hij vooral aanwezig is in de meest hulpbehoe-venden in onze samenleving: armen, daklozen, gehandicapten, ouderen, ongelukkigen (MaT 25,31-46). Laten we, terwijl we leren om onszelf met hen te delen, ook delen van wat ons het meest dierbaar is, ons geloof. Daarom was Sint Johannes Paulus II (zie TweeT 2.50) zo’n sterke promotor van de verkondiging van het Evangelie. Hij zei: “Meer dan ooit is het nodig dat de gelovigen doorgroeien van een gewoontegeloof, misschien alleen in stand gehouden door de sociale omgeving, naar een bewust en persoonlijk beleefd geloof. Het hernieuwen van ons geloof zal altijd de beste manier zijn om anderen te leiden naar de Waarheid die Christus is” (Johannes pauLus ii, eccLesia in aMerica, 22 Jan. 1999).

# Twitter met God!#TwGOD wil informeren, aanmoedigen en onderhouden, maar het is is geen toverformule: uiteindelijk kan alleen God ons hart bekeren. Hij spreekt tot iedereen en spoort ons aan onze medemensen te ontmoeten, zijn Wil te doen in ons leven, vergeving te vragen en te vergeven, en nog veel meer. We bidden dat #TwGOD veel mensen mag helpen dichter bij God te komen.

Door te helpen herkennen wat écht belangrijk is in het leven en vragen te beantwoorden, helpt #TwGOD mensen het Evangelie te verkondigen.

47 48

Deel D Pelgrimsreizen: voorbereiding en natraject

Woord vooraf

Het grootste deel van ons #TwGOD team – het team dat Twitteren met GOD maakt – bestaat uit jonge mensen. Allemaal vinden we het belangrijk om er met regelmaat op uit te gaan om

heel bewust aandacht te besteden aan ons geloof tijdens een pelgrimsreis: zo namen we deel aan de Wereldjongerendagen (WJD), zomerkampen, bedevaarten, verdiepingsweekeinden, en noem maar op. Door onze inzet voor het #TwGOD team kunnen we onze ervaringen tijdens deze ge-loofsreizen een plaats te geven in ons dagelijks leven en met andere jongeren delen. De volgende bladzijden gaan over hoe je het project #TwGOD kunt gebruiken bij de voorberei-ding op pelgrimsreizen zoals de WJD en vooral ook voor het het natraject. Hopelijk zullen onze ervaringen nuttig zijn voor anderen. We hebben zelf gemerkt hoeveel verschil een goede voorbe-reiding en een stevig natraject kunnen maken voor het dagelijkse leven als gelovige, dat lang niet altijd gemakkelijk is! Je kunt de suggesties en ervaringen die hier volgen toepassen op allerlei momenten dat je vanwe-ge het geloof op reis gaat, of het nu om een bedevaart naar Lourdes gaat, een katholiek tiener-kamp of een bezoek aan het Putje van Heiloo: steeds weer zullen de deelnemers merken dat ze veel vragen hebben over het geloof en hun relatie met God en met andere mensen. In de voorbereiding op zo’n reis kun je aan de hand van het boek Twitteren met GOD bijvoorbeeld de sacramenten en liturgie bespreken, en afhankelijk van het reisdoel ook onderwerpen als relie-ken en manieren van bidden. Na afloop is het een goed idee om een keer of twee met de reisgroep bij elkaar te komen om verhalen en foto’s uit te wisselen. Daarna kun je de groep ook openstellen voor andere jongeren. Samen kunnen ze, geleid door hun eigen vragen over het leven en het ge-loof, het katholieke geloof verder ontdekken. Voor veel van onze teamleden zijn de WJD en andere geloofsreizen een belangrijke reden geweest om ons katholieke geloof actief te gaan beleven. De vertaalslag van een grootschalig geloofsfeest naar het dagelijks leven is er een waar we elke dag mee bezig zijn. Wij hebben het geluk gehad dat we een jongerengroep hebben gevonden waar we ons gesteund en geïnspireerd voelen om als christen te leven. Tegelijkertijd zien we dat lang niet alle jongeren zo’n groep hebben in hun om-geving. We wensen al onze leeftijdsgenoten van harte toe dat ook zij zich door de Kerk bemoe-digd mogen voelen op hun persoonlijke weg met Jezus.

Het #TwGOD team

49 50

Soms hoor je mensen klagen dat pelgrimreizen zoals de WJD een eenmalig evenement zijn dat niet geworteld is in het dagelijks leven van de jonge gelovigen en de Kerk. Deze kritiek is

terecht als deelnemers simpelweg deelnemen en terugkomen alsof het een gewone vakantie is. Maar als er goed is voorbereid en de dagen met overgave beleefd worden, moet de reis wel een belangrijke invloed hebben op jongerenpastoraat! Het is onze eigen ervaring, gedeeld door velen, dat het onmogelijk is om onveranderd terug te keren als je met heel je hart deelneemt aan de zo’n reis. Samen hebben we heel wat reizen meegemaakt en steeds iets anders mee terug genomen.

Pelg

rim

srei

zen:

voo

rber

eidi

ng e

n na

traj

ect

D.1 Hoe kan #TwGOD helpen pelgrimsreizen en jongerenpastoraat met elkaar te verbinden?

Voorbereiding en natraject

Father Michel: “Ik heb ervaren dat zowel de voorbereiding op de WJD als het natraject erg vruchtbaar kunnen zijn voor het gemeenschapsleven in de parochie en het bisdom. Beide zijn erg belangrijk voor de integratie van de WJD-ervaring in het dagelijks leven met Jezus en de Kerk.

Zo zijn we bijvoorbeeld na een mini-WJD van drie dagen in de parochie met 100 Nederlandse en Surinaamse jongeren naar de WJD in Madrid gegaan. Die drie dagen alleen hadden al een geweldige invloed op zowel de jonge deelnemers als de andere parochianen, omdat iedereen samenwerkte om het evenement een groot succes te maken. Daarnaast leidden de voorbereiding en het natraject met de jongeren tot veel nieuwe initiatieven voor het jongerenpastoraat in de parochie, die allemaal door de jongeren zelf werden opgezet”.

# Meer dan een evenementOm te zorgen dat de reis een blijvende ervaring is, zijn een voorbereidingsprogramma en een natraject van groot belang. Zo zijn er op veel plaatsen voorbe-reidingsprogramma’s voor de WJD opgezet, die door de deelnemers met enthousiasme zijn ontvangen. Het is te begrijpen dat de aandacht vaak uitgaat naar het vormen van een pelgrimsgroep en het voorbereiden op de gezamenlijke reis. Helaas is de follow-up vaak niet meer dan een reünie om foto’s uit te wisselen en misschien een presentatie voor sponsoren.

Twitteren met GOD (#TwGOD) kan een heel nuttig instrument zijn in de voorbereiding op een pelgrims-reis, en vooral ook na terugkomst: juist dan willen de jonge pelgrims hun ervaring met God en hun reisgenoten verdiepen. #TwGOD kan helpen om de reiservaring een wezenlijk onderdeel te laten worden van het dagelijks leven.

Om dat voor elkaar te krijgen is het belangrijk dat de pelgrimsgroep niet op zichzelf gericht blijft, maar in-tegreert in al bestaande structuren of zich ontwikkelt tot nieuwe pastorale initiatieven die steeds toeganke-lijk zijn voor nieuwe leden. De volgende bladzijden laten zien dat dit overeenkomt met de #TwGOD aanpak.

# VragenPaus Franciscus heeft gezegd: “Jongerenpastoraat moet zich bezighouden met de vragen die de jongeren van vandaag stellen en van hieruit komen tot een oprechte en eerlijke dialoog om Christus in hun leven te brengen. Zo’n echte dialoog kan tot stand worden gebracht door hen die een per-soonlijke relatie met Jezus ervaren, die tot uiting komt in hun relaties met hun broeders en zusters” (11 dec. 2014). Dit is precies wat #TwGOD wil doen. Elke pelgrim die zich voorbereidt op een reis heeft zijn of haar vragen, die in aantal zullen toenemen tijdens en na deelname aan de reis. Dus waarom zou je die vragen niet centraal stellen in het reisprogramma en het jongerenpastoraat?

# Hoofd, hart en handenJongerenpastoraat wil jongeren helpen om hun relatie met God, zichzelf en de mensen om hen heen te verdiepen en op die manier in alle opzichten volwassen mensen te worden. Het gaat er zowel om jongeren te begeleiden als hen helpen om te blijven leren.

Paus Franciscus zei eens: “Een goed opvoe-der neemt het risico leerlingen te leren hoe ze zelfstandig kunnen lopen”. Hij voegde eraan toe dat onderwijs zich moeten richten op hoofd, hart en handen: deze drie moeten met elkaar in balans zijn (25 nov. 2015). Deze drie uitgangspun-ten kunnen ook herkend worden in de #TwGOD aanpak: denken, bidden, doen (zie “d.2”).

#TwGOD kan goed helpen bij de voorbereiding en het natraject van de reis, steeds zorgend voor de verbinding met het parochiepastoraat.

51 52

De drie belangrijkste uitgangspunten van Twitteren met GOD zijn ook van belang voor zowel jon-gerenpastoraat als pelgrmsreizen als de WJD. De volgorde kan veranderen, maar de drie elemen-

ten blijven hetzelfde: #TwGOD nodigt deelnemers uit om te denken, te bidden en te doen (zie “d.1”).

# DenkenVeel ervaringen op weg naar de WJD geven de jonge pelgrim stof tot nadenken: niet alleen de inhou-delijke input van de paus en de bisschoppen in hun catecheses, en in de de preken en de conferenties door hun herders, maar ook de gesprekken en uitwisseling met hun leeftijdsgenoten. Deze erva-ringen helpen hun persoonlijke geloof te verdiepen, vooral wanneer de pelgrims goed voorbereid zijn en samen delen van het geloof en de Kerk bestudeerd hebben voordat ze aan hun pelgrimstocht begonnen. Bij hun terugkeer na de WJD willen pelgrims vaak over hun vragen en ideeën over het geloof te praten. Op dit punt zou het reguliere jongerenpastoraat het over moet nemen, ook al kan dit eigenlijk niet los van WJD pastoraat gezien worden (zie “d.1”). #TwGOD kan een belangrijk hulpmid-del zijn om het gesprek aan te gaan over de vragen van de jonge pelgrims. Hieronder vind je enkele suggesties voor een compleet natraject na de WJD, gebaseerd op het #TwGOD project (zie “d.4”-”d.6” &”appendix 7”).

# BiddenWJD is meer dan alleen een vakantie: het is een pelgrimstocht (zie TweeT 3.17). De momenten van het ochtend- en avondgebed, de dagelijkse Eucharistieviering, dat moment van stilte in de aanbid-dingstent, het zijn allemaal belangrijke stappen om zelf te leren bidden. Als bidden onderdeel is van

Pelg

rim

srei

zen:

voo

rber

eidi

ng e

n na

traj

ect

D.2 Werkt de #TwGOD methode ook voor de WJD?

Vreemden knuffelen

Margreet: “Bij de WJD spelen denken, bidden en doen een grote rol. Allereerst denk je veel bij de dagelijkse lezingen. Het loont echt om goed op te letten en de kans te grijpen om meer te leren over je geloof. Ook kan je er met geloofsgenoten over praten en discussiëren. Heel nuttig ook voor je dagelijks leven na de WJD! Daarnaast bid je ook veel met elkaar, met als hoogtepunt de Mis met de Paus op het veld. Heel bijzonder was dat! Bij het “doen” op de WJD denk ik meteen aan de mensen met het bordje ‘free hugs’ die daar rondlopen. Je kan dingen doen waar je normaal niet gauw de mogelijkheid toe hebt: vreemden knuffelen en vriendschappen sluiten met katholieken van over de hele wereld. En natuurlijk de Paus ontmoeten!”

de voorbereiding, dan helpt dit de pelgrims te begrijpen wat er gebeurt bij de WJD massabijeen-komsten en om zelf mee te bidden in plaats van wat te kletsen over wat ze zien. Bij thuiskomst zal deze gebedservaring verdere verdieping nodig hebben. Aan de ene kant is er het belang van persoonlijke geestelijke begeleiding, aan de andere kant de noodzaak om het gebed een plaats te geven in het hele jongerenpastoraat. Dit is nu net wat de #TwGOD aanpak voor ogen heeft.

# DoenZonder goede daden is ons geloof dood (Jac. 2,26; zie TweeT 4.8). Een belangrijk onderdeel van de WJD-pelgrimstocht is dat je deze reis samen onderneemt. Dit helpt de pelgrims ontdekken dat we als mensen niet alleen voor onszelf kunnen leven maar dat we er ook voor anderen moeten zijn. Als we zeggen dat we geloven in Jezus’ boodschap van liefde en zorg, dan moet dit geloof ook blijken uit onze daden. #TwGOD is niet alleen een intellectuele uitwisseling, maar ook een manier om het geloof in je hele leven een plek te geven. Hoofd, hart en handen zijn onderdeel van dezelf-de persoon en moeten in eenheid samenwerken opdat we onszelf kunnen zijn.

Door overal waar dat mogelijk is anderen te helpen worden we bewuster van onszelf, onze vragen, en onze relatie met God. Dit is een zeer christelijke opdracht. Daarom neemt #TwGOD altijd praktische onderdelen in het programma op, ook in relatie tot de WJD en het natraject.

Denken, bidden en doen zijn 3 #TwGOD uitgangspunten die met succes kunnen worden toegepast op de voorbereiding en het natraject van de WJD.

53 54

Een goede voorbereiding is cruciaal om een pelgrimsreis blijvende invloed te laten hebben (zie “d.1”-”d.2”). Maar wat bespreek je tijdens de voorbereiding? Het beste beginpunt zijn altijd de vragen van de deelnemers (zie “B.1”-”B.3”). Tegelijkertijd zou je willen dat de groep een basiskennis heeft van de Kerk en de liturgie tijdens hun reis. Dat zou een grote hulp zijn bij hun gesprekken met leeftijdsge-noten, wellicht afkomstig uit andere landen en om het programma en de liturgie te volgen.

# De KerkVragen als “Hoe wordt iemand Paus?” of “Wat voor paters, broeders en zusters zijn er?” kunnen goede uitgangspunten zijn voor een gesprek over de zichtbare Kerk (zie TweeT 2.4&2.9). Of misschien komt de groep wel met delicatere vragen over de geschiedenis van de Kerk, met donkere hoofdstuk-ken zoals de kruistochten en de inquisitie (zie TweeT 2.31-2.32). Al deze vragen helpen om het gesprek over de rol van de Kerk te beginnen.

Hoe je ook begint, zuiver intellectuele kennis over de Kerk is niet voldoende. Een pelgrimreis is in de eerste plaats de ervaring hoe we samen de Kerk vormen. Het Bijbelse beeld van de Kerk als het Lichaam van Christus kan ons helpen (zie TweeT 2.1&2.12). Jezus is het hoofd en wij zijn de ledematen van één enkel lichaam: alle ledematen zijn nodig om het lichaam compleet te laten zijn, hoe onbe-langrijk sommige van die ledematen ook mogen lijken in de ogen van anderen.

# De liturgieTijdens reizen als de WJD wordt de liturgie vaak heel anders ervaren dan thuis. Toegegeven, de koren zijn groter, de muziek is anders, en ook de gemeenschap is anders! Maar de essentie van de liturgie, de persoonlijke en gezamenlijke ontmoeting met Jezus Christus, is precies hetzelfde. Dat geldt ook voor de rol van de celebrant, of het nu een priester, een bisschop of de paus is! Het voor de deelnemers erg nuttig om iets te weten over de liturgie van de Kerk, met name over de viering van de sacramenten van de Eucharistie en boete en verzoening, omdat ze deze tegen zullen komen tijdens de reis (zie TweeT 3.38-3.39 en 3.44-3.50). Deze voorbereiding zal hen ook helpen de continuïteit tussen de liturgie in hun eigen parochie en die tijdens de reis te begrijpen.

De #TwGOD app kan hierbij helpen. Enige kennis van de essentie van de liturgie zorgt ervoor dat de liturgie tijdens de reis niet zozeer als een evenement wordt ervaren, maar juist als een grote en intense viering van dezelfde Eucharistie die thuis wordt opgedragen, waar je Jezus zelf ontmoet.

# VoorbereidingsprogrammaMeestal begint de voorbereiding op een pelgrimsreis maanden voor het grote evenement. Zo is er genoeg tijd om elkaar te leren kennen, samen te werken om eventuele sponsoring binnen te halen

Pelg

rim

srei

zen:

voo

rber

eidi

ng e

n na

traj

ect

D.3 Hoe kun je je met #TwGOD op een pelgrimsreis voorbereiden?

en vooral om over het geloof te leren door groepsac-tiviteiten, gebed en “goede daden”. Al deze elemen-ten zouden onderdeel moeten zijn van het voorberei-dingsprogramma.

Twitteren met GOD is heel geschikt voor de voorbe-reiding op de reis. In feite kan de reisvoorbereiding heel erg lijken op de #TwGOD sessies (zie “B.1”-”B.3”). Het is vaak de beste manier gebleken om je groep te betrekken bij thema’s die verder gaan dan de prak-tische en financiële voorbereiding op de reis. Het is een doorlopende uitnodiging aan ieder van de deel-nemers om zelf met God te gaan ‘twitteren’.

De reisvoorbereiding kan helpen ontdekken hoe de Kerk en de liturgie je kunnen steunen op je persoonlijke weg met Jezus.

De parochie erbij betrekken

Mevr. Severijnen: “Ik ben geen jongere, maar de voorbereiding op de WJD in mijn parochie heeft me geholpen in mijn persoonlijke geloof en de manier waarop ik naar de Kerk kijk. Het was fantastisch om als vrijwilliger mee te werken tijdens de voorbereidingsdagen op de WJD in de parochie. Vooral de samenwerking tussen verschillende parochies heeft een blijvende impact gehad op veel parochianen. Het enthousiasme van de jonge deelnemers en van de parochianen met wie ik me inzette om verschillende evenementen te organise-ren, sterkte mijn geloof en ik kreeg opnieuw plezier in mijn taken binnen de parochie. En ik ben niet de enige met deze ervaring!”

55 56

Iedereen die met jongeren werkt weet dat deelname aan een pelgrimsreis als de WJD een levens-veranderende ervaring kan zijn. In die zin kan het ook een grote en positieve invloed hebben op

dagelijkse pastorale zorg in je parochie of bisdom. Paus Franciscus heeft gezegd: “Wat is het mooi om jonge mensen bezig te zien als pelgrim-missionarissen, die met blijdschap Jezus naar elke straat, elk stadsplein en elke uithoek van de aarde brengen!” (evanGeLii GaudiuM, 106).

Dit is een prachtige beschrijving van veel van de jongeren die terugkeren na bijvoorbeeld de WJD, die proberen te leven als goede christenen met zorg voor de mensen om hen heen. Met veel enthousiasme vertellend over hun reiservaring en hun ontmoeting met Christus zijn ze krachtige en overtuigende verkondigers van het Evangelie. Zo hebben pelgrimsreizen veel bijgedragen aan de Nieuwe Evangelisatie, waar alle recente pausen toe hebben opgeroepen (zie TweeT 4.49).

# Terug naar de werkelijkheid?Maar hoe kun je de unieke ervaring tijdens de reis verbinden met de dagelijkse pastorale zorg voor jongeren? Wie met jongeren werkt wordt uitgedaagd om jonge pelgrims te helpen om na terug-komst hun reiservaringen een plek te geven in hun dagelijks leven. Na een paar intense dagen of weken onderweg te zijn geweest met gelijkgestemden, vinden tieners en jongeren het vaak lastig om zich weer te voegen in het leven thuis. Het is niet moeilijk om naar de dagelijkse Mis te gaan als dat onderdeel is van het reisprogramma, maar eenmaal thuis vragen werk en andere activiteiten ook hun aandacht. Ook bidden voor elke maaltijd is gemakkelijker als je samen optrekt met leef-tijdsgenoten die hetzelfde geloof belijden, dan wanneer je aan tafel zit met niet-gelovige studenten of zelfs familieleden.

# Hun vragenAls je het gesprek dat tijdens de reis plaatsvond thuis wilt voortzetten, dan kun je het beste begin-nen met de vragen van de groepsleden. Eerst zullen die misschien vooral aan de reis zelf gerela-teerd zijn, maar andere vragen zullen ook snel naar voren komen. De Twitteren met GOD aanpak biedt een effectieve methode om met deze vragen om te gaan en de jongeren te helpen steeds meer geworteld te raken in hun geloof. Op die manier is de reis niet langer een eenmalig evenement in hun leven maar kan het echt een levensveranderende ervaring zijn (zie “d.1”).

Je zult het merendeel van de vragen van je reisgroep kunnen terugvinden in het project #TwGOD. Omdat al deze vragen gesteld werden door jonge, actieve mensen gaan veel vragen over de prak-tische aspecten van het christelijk leven: Waarom zou ik naar de kerk gaan? Hoe kan ik bidden? Hoe kan ik online christen zijn? Tegelijkertijd bevat het ook andere fundamentele vragen: Waarom is de Bijbel zo belangrijk? Wat heeft Jezus voor ons gedaan? Etcetera.

Pelg

rim

srei

zen:

voo

rber

eidi

ng e

n na

traj

ect

D.4 Wat kun je na de pelgrimsreis doen?

# IntegratieWat je wilt bevorderen is de integratie van de krach-tige reiservaring in het dagelijks leven, zoekend naar een balans tussen theoretische geloofsvragen en een persoonlijke relatie met God, tussen gebed en concrete hulp aan de naaste. Sint Ignatius van Loyola sprak over “God vinden in alle dingen”: dat is precies wat hier nodig is. De #TwGOD handleiding bevat nuttige informatie voor groepsleiders om dit te doen op basis van de vragen van jonge pelgrims (zie “B.1”-”B.6”). Daarnaast beschrijven de volgende bladzijden een natraject dat speciaal is ontwikkeld voor na de reis.

Idealiter helpt een natraject met de overgang van reisgerelateerde vragen naar vragen over het dagelijks leven als christen.

Geen vooruitgang zonder natraject

Rowy: “Ik was een “regelmatige” kerkgan-ger: elk jaar alleen met Kerst. De WJD wa-ren voor mij een fantastische ervaring en ik heb een geweldige tijd met vrienden gehad. Echter, toen ik thuis kwam realiseerde ik me dat ik meer vragen had dan toen ik ver-trok. Als #TwGOD er niet was geweest na de WJD, denk ik dat ik zelfs niet meer met Kerstmis naar de kerk was gegaan. Mijn vragen zouden onbeantwoord zijn gebleven en ik zou het pad van het geloof verlaten hebben. De WJD is een geweldige ervaring, waar je samen geloof kunt beleven, maar om dit een onderdeel van je leven te maken heb je een intensief natraject nodig”.

57 58

Het is goed als de follow-up na de reis zich in eerste instantie richt op de pelgrimsgroep en de reiservaring, waarbij al snel ook anderen welkom zijn. Dit laatste is belangrijk om de integra-

tie van de reiservaring in het dagelijks leven te bevorderen. Iedereen kan over het geloof praten, of hij de reis heeft meegemaakt of niet. Het enthousiasme van de reisdeelnemers zal ongetwijfeld aanstekelijk zijn en andere jonge katholieken aanzetten om meer over het geloof te leren. # Fase 1: Reiservaringen De gebruikelijke reünie om foto’s uit te wisselen en bij te praten is ook een goed moment om die-pere ervaringen uit te wisselen. Als er bijvoorbeeld een thuisblijversprogramma was voor wie niet naar de WJD kon, dan zou je ook hen voor deze reünie kunnen uitnodigen. De ervaringen zullen

Pelg

rim

srei

zen:

voo

rber

eidi

ng e

n na

traj

ect

D.5 Hoe kun je met #TwGOD een natraject opzetten?

Fase 1: Reiservaringen uitwisselen

Sessie 1Doel: Bijpraten met mede pelgrims en het uitwisselen

van reiservaringen.

00.00 Begin de bijeenkomst (met koffie/frisdrank). • Wissel foto’s uit. • Leer nieuwe gezichten kennen (zie “appendix 3”).

00.45 Gesprek in kleine groepjes (als de groep groot genoeg is). Vragen voor de groepjes:

• Wat is je mooiste herinnering aan de reis? • Wat vond je het minst leuk? • Wat is het moeilijkste nu je weer thuis bent? • Hoe denk je dat je de reiservaring een plaats

kunt geven in je dagelijkse leven?

01.45 Gebed in de kapel. • Zing reisliederen. • Spontane voorbeden door de deelnemers. • Indien mogelijk: een moment van aanbidding.

02.00 Afsluiting.

Sessie 2Doel: Het bevorderen van een soepele overgang van de

unieke reiservaring naar een continue en dagelijkse groei in het geloof.

00.00 Begin de bijeenkomst (met koffie/frisdrank). • Tijd om bij te praten.

00.30 Gesprek in kleine groepjes (als de groep groot genoeg is). Vragen voor de groepjes:

• Tegen welke vragen liep je aan toen je terugkwam?

• Wat vind je moeilijk aan het verbinden van je reiservaring met het dagelijks leven?

• Hoe kun je als een goed christen leven?

01.45 Gebed in de kapel. • Zing reisliederen. • Spontane voorbeden door de deelnemers. • Samen de Completen bidden (zie TweeT 3.13).

02.00 Afsluiting.

deels overeenkomen. Een van de grootste problemen die de deelnemers zullen ervaren is het grote verschil tussen de ervaring tijdens de reis en het “saaie” dagelijkse leven waar ze naar zijn terugge-keerd. De uitdaging is om het enthousiasme van de reiservaring vast te houden en in het dagelijks leven te integreren. We geven wat ideeën om de eerste bijeenkomsten op te zetten (zie Kader).

# Fase 2: vragenVragen van de deelnemers zijn een geweldig beginpunt. Het kunnen vragen zijn over reiservarin-gen of allerlei geloofszaken en levenskwesties. Ze komen voort uit nieuwsgierigheid en een verlan-gen om God te leren kennen. De reisgerelateerde vragen zullen snel verdwijnen, terwijl vragen over het geloof en het dagelijks leven toenemen. Daarom spreken we van een tweede fase. Zoals eerder gezegd, zou het goed zijn om deze fase toegankelijk te maken voor iedereen die mee wil doen.

# Een seizoen met #TwGODEen goede manier om Fase 2 te organiseren is door een seizoen met #TwGOD op te zetten. Deze handleiding legt stap voor stap uit hoe je dit kunt doen (zie “B.1”-”B.6”), en de Appendix geeft suggesties voor het programma (zie “appendix 1”&”appendix 7”). We hebben een programma uitge-werkt voor het natraject voor WJD 2016 dat kan dienen als een voorbeeld van de vele manieren waarop je #TwGOD kunt gebruiken (zie “d.6”).

Open de groep na twee reisgerelateerde sessies voor anderen en ga samen door met het zoeken naar antwoorden op vragen.

59 60

Het thema van de WJD wordt jaarlijks door de paus aangekondigd in een boodschap aan de jon-geren. In 2016 nodigde Paus Franciscus hen bijvoorbeeld uit om Gods barmhartigheid te her-

kennen en om vergeving te vragen voor alles wat in onze relatie met Hem is misgegaan. Tegelijker-tijd nodigde de paus iedereen uit om beter te zorgen voor onze naaste. Zo is het thema een concreet antwoord op het Bijbelse gebod zowel God als je naaste lief te hebben (zie de #TwGod-app; TweeT 1.19&4.7). Tijdens de WJD hoorden de jonge pelgrims veel over het thema “Zalig zijn de barmhartigen, want zij zullen barmhartigheid ontvangen” (MT 5,7). Maar zullen ze de gevolgen voor hun eigen leven hebben begrepen? Het zou goed zijn om dit thema vanuit de drie #TwGOD invalshoeken te bekijken: den-ken, bidden, doen (zie “appendix 7”).

# Denken: herken Gods barmhartigheidGod wacht altijd op ons, hopend dat we ons tot hem zullen keren. Hij vraagt ons om “barmhartig als de Vader” te zijn, zoals het motto van het Jaar van Barmhartigheid aangeeft, dat door Paus Francis-cus werd uitgeroepen voor 2015-2016. Deze uitnodiging is niet alleen van toepassing op de WJD, maar vooral ook op het dagelijks leven. De uitdaging is om elke dag opnieuw Gods barmhartigheid te herkennen en deze in ons eigen leven een rol te laten spelen. Gods liefde voor mijzelf herkennen en realiseren dat deze niet afhangt van mijn zonden is niet altijd makkelijk! (zie TweeT 4.14&4.31).

# Bidden: herken dat je vergeving nodig hebtEen bijzonder kenmerk van het Jaar van Barmhartigheid is dat in vele bisdommen heilige deuren zijn geopend. Deze deuren zijn een mooi symbool van Gods barmhartigheid, vooral wanneer na het

Pelg

rim

srei

zen:

voo

rber

eidi

ng e

n na

traj

ect

D.6 Hoe zou je het thema van de WJD in een natraject kunnen opnemen?

Een zeventienjarige Paus Franciscus

Paus Franciscus: “Gods barmhartigheid is werkelijk en we worden allemaal geroepen om dit uit eerste hand te ervaren. Toen ik zeventien jaar was, besloot ik op een dag, toen ik op het punt stond om met mijn vrienden uit te gaan, eerst een kerk binnen te gaan. Ik ontmoette een priester die een groot vertrouwen wekte en ik voelde de behoefte om mijn hart open te stellen in de biecht. Die ontmoeting veranderde mijn leven!... We blijven zoe-ken naar God, maar God is er eerder, altijd op zoek naar ons, en Hij vindt ons eerst. Misschien heeft een van jullie wel iets zwaars op het hart. Je denkt: ik heb dit gedaan, ik heb dat gedaan… Wees niet bang! God wacht op je! God is een Vader en hij wacht altijd op ons! [paus FranCisCus, BoodsChap voor wJd 2016, nr. 2]

binnengaan door de deur vergeving wordt gevraagd in het sacrament van boete en verzoening (de biecht). Misschien kun je met de groep door de heilige deur gaan en de kracht van dit sacrament ervaren (zie Kader; TweeT 3.38-3.39). Dit is ook een kans om de biecht, misschien voor de allereerste keer ontvangen tijdens de WJD, te herhalen in de thuisomgeving om daarmee de deelnemers uit te nodigen vaker naar dit sacrament terug te keren.

# Doen: herken de behoefte van anderenIets voor een ander doen is integraal onderdeel van het katholieke geloof en de #TwGOD aan-pak, allereerst vanwege onze relatie met God. Het gaat erom je geloof in de praktijk te brengen. Vrijwilligerswerk doen met de groep is een hele goede manier om iets voor je naaste te doen en je geloof te beleven. Bedenk samen manieren waarop je dit kunt doen. De zalige Pier Giorgio Fras-sati zei: “Jezus bezoekt mij elke ochtend tijden de Mis in de Heilige Communie, en ik beantwoord dit bezoek op de beperkte manier die ik ken, door de armen te bezoeken”.

Denken, bidden, doen: het thema van Gods goddelijke barmhartigheid zou in alle aspecten van het dagelijks leven moeten doordringen.

Jezus herkennen

Eline: “Vrijwilligerswerk leerde me mijn geloof niet uit te dragen door grote gebaren maar in kleine daden van barmhartigheid. Het gaat erom Jezus te herkennen in de persoon voor je – ongeacht leeftijd, gezondheid of beperking – en jezelf op de tweede plaats te zetten. Ik had een prachtige ervaring in Lourdes, maar je kunt overal barmhartig zijn”.

61 62

Appendix 1: Een seizoen met #TwGODHier geven we een voorbeeld van hoe een seizoen met #TwGOD-bijeenkomsten er uit kan zien. Voel je vrij om dit aan te passen naar je eigen behoeften. Uitgangspunt bij alle bijeenkomsten is altijd de vragen van de deelnemers (zie “a.2”). Betrek hen zo veel mogelijk in de voorbereidingen en bij het team.

Voor meer ideeën en voor gratis downloads zie www.TweeTinGwiThGod.coM/handLeidinG.

Voorbereidingen (zie “B.1”) • Vormeengroepmeteengroepsleider.• Deeljevisie(deredenwaaromjeditdoet).• Maakeenplan(doelgroep,tijd,locatie).• Steleenagendaopdierekeninghoudtmet

feesteninhetkerkelijkjaar(advent,Kerst-mis,veertigdagentijd,Pasen,Pinksteren).

Team: Uitnodigingen & publiciteit

Week 1: Kickoff feest• Beginmeteengezelligevenement: eenbarbecue,picknick,feestje...• Laatiedereenzijnnaamzeggeneniets

overzichzelfvertellen.• Doeeenleukeijsbreker-activiteit.• Introduceer#TwGOD:hetconcept,de

materialen,deagenda...

Week 2: Eerste bijeenkomst • Gebruikdetijdomelkaarbeterteleren

kennen.• Verzamelvragen(zie “appendix 2”).

Team: Vragen ordenen & planning maken (zie “B.3”)

Week 3: #TwGOD-bijeenkomst 1 (zie “B.2”)

Week 4: #TwGOD-bijeenkomst 2 (zie “B.2”)

Team: Evaluatie & teambuilding

Week 5: #TwGOD-bijeenkomst 3 (zie “B.2”)

Weekend in week 5: Bid • Bidsamenmetdegroep.

Week 6: #TwGOD-bijeenkomst 4 (zie “B.2”)

Week 7: #TwGOD-bijeenkomst 5 (zie “B.2”)

Weekend in week 7: Maak plezier • Onderneemsameneenactiviteit.

Week 8: #TwGOD-bijeenkomst 6 (zie “B.2”)

Team: Evaluatie & teambuilding

Week 9: #TwGOD-bijeenkomst 7 (zie “B.2”)

Weekend in week 9: Doe• Werksamenomanderentehelpen.

Week 10: #TwGOD-bijeenkomst 8 (zie “B.2”)

Week 11: #TwGOD-bijeenkomst 9 (zie “B.2”)

Ga door tot de laatste week...

Team: Evaluatie

Weekend in de laatste week: feest ter afsluiting

Appendix 2: Deelnemers aanmoedigen om vragen te stellen Vooral wanneer je met tieners werkt, kan het best een uitdaging zijn om een groep aan het praten te krijgen. Ze zijn misschien niet gewend om zelf na te denken of om hun mening te geven. Het is echter belangrijk dat je hen aanmoedigt om te praten, omdat ons geloof niet alleen gebaseerd is op wat anderen ons vertellen, maar juist op een bewuste en persoonlijke keuze voor God. En deze keuze kunnen we alleen maken als we goed geïnformeerd zijn over het geloof en er zelf over nadenken. Zodra je het gesprek eenmaal op gang gekregen hebt, zullen de tieners laten zien dat ze inderdaad in gesprek kunnen gaan met elkaar en het nog leuk vinden ook! De volgende punten kunnen ook werken in oudere groepen die moeite hebben om op gang te komen.

# Waarom is het zo moeilijk? Hoevaakwordteentienerserieusgevraagdnaarzijnofhaarmening,enhoevaakisdegenediehiernaarvraagtoprechtgeïnteresseerd?Tienerszijnergewoon(nog)nietaangewenddaternaarzewordtgeluisterd!Eentiener–nogmeerdaneenvolwassene–kijktnaardewereldvanuitzijnofhaareigenperspectief.Hetlevenlijktvaakeenge-vecht.Daaromdraaitdewereldindeeersteplaatsomhem-ofhaarzelf,enpasindetweedeplaatsomrelatiesmetanderen.Paradoxaalgenoegzijntienerswelergbezorgdoverhoeanderenoverhendenken.Natuurlijkzijnerveelandereelementendiejeingedachtenmoethouden,maardeelemen-tendiehiergenoemdwordenkunnenhelpenbijhetstimulerenvangesprekken.

Vooreengroepmensensprekenkaneenheleuit-dagingzijn,zekeralsjehennietkent.Zie“Appen-dix3”voorleukemanierenwaaropjehetijskuntbrekenendebijeenkomstgezelligkuntmaken.Zoalsiniederegroepishetdegrootsteuitdagingomtotdeeerstevraagtekomen,omdatéénvraagvaaktotnieuwevragenleidt.Weesalleenniettesnelmetzelfdeeerstevraagstellen.Eenonge-makkelijkestiltekanmensenjuistaanzettentotzelfnadenken(zie “B.3”&”B.5”).

# Van vraag tot vraagDoordirectevragentestellenaandedeelnemerskunjehenvaakuitdageneengesprektebegin-nen.Jekuntbeginnenmetdevraag:“Wieheeftereenvraagoverhetgeloof?”.Alsjegelukhebtzal

eenaantalmensendehandopstekenendankunjemethunvragenbeginnen.Maaromiedereenerbijtebetrekkenkunjeookvragen:“WieheeftergeenvragenoverGodenhetgeloof?”.Numoetiedereendienietopdeeerstevraagreageerdezijnofhaarhandopstekenenzullenzezichrealiserendatzeineersteinstantiegeeneerlijkantwoordhaddengegeven.Ziezo,nuhebjedegroepaanhetdenkengezet!

# Verschillende verschillenJekuntdegroepookvragennaarmomentenwaaropzebevraagdwerdenoverhungeloof.Of:“Wievanjulliepraatweleensoverhetgeloofmetvrienden?Waarpraatjedanover?”.Mensenervarenvaakeenbotsingtussenhungeloofenhundagelijkslevenindesamenleving.Waarontstaatdiebotsing?Hebbendegroepsledenhetideedatzeanderszijndananderemensenindesamenle-ving?Alseentienerzegt:“Mijnvriendengelovenniet,maarikwel”,dankunjevragen:“Hoegajemetdatverschilom?”.

Meerprovocerendkunjevragen:“GeloofjealleswatdeKerkonsleert?”.Alszeeerlijkzijnzullenhierheelwatreactiesopkomen.Vaakzalhetantwoordnegatiefzijn.Weesnietbangvoorpro-vocerendeofzelfsagressievevragen(zie “a.2”):hetisjouwtaakomeengedachtengangtestimuleren,nietomdegroepteindoctrinerenmetjouwmening.Alsjouwvisiedejuisteis,zullenzevanzelfdelogicainzien.Hetisechterveelwaardevolleralszezelfhetantwoordvinden.

63 64

Appendix 3: Interactieve methoden voor je groep Hier geven we wat suggesties om de bijeenkomsten interactiever te maken. Ze zijn gebaseerd op onze eigen ervaringen, op wat we geleerd en gelezen hebben, en vervolgens aangepast om het aan te laten sluiten bij het hoofddoel: het bevorderen van een vrije uitwisseling van ideeën en argumenten in groepsgesprekken over het geloof. Je bent vast creatiever dan je denkt en zult al snel je eigen methodes ontwikkelen.

# 1. Elkaar leren kennen

Idee Deelnemerslerenelkaarbeterkennendoormid-delvaninteressantepersoonsbeschrijvingen.

Hoe het werkt 1 Voorbereiding:schrijfopeenstukpapiertien

(ofmeer,afhankelijkvandegroottevandegroep)beschrijvingendieietszeggenoverdedeelnemers.Zorgdatditzowelsimpelealsdieperestellingenzijn.Bijvoorbeeld:

• Ikhebeenhond • Ikhoudvanzingen • Ikhebdriecontinentenbezocht • Ikbengedoopt • Ikontbijtzelden • IkbetwijfelofGodbestaat • Ikkoopgraagfairtradeproducten • Ikverlaathethuisnietzondermake-up • Ikhebdepausinhetechtgezien • IkbidsomstotMaria Kopieerdezelijstvooriedergroepslid.2. Legderegelsuit:“Wegaanlevendbingospe-

len.Jekrijgteenlijstmetstellingen.Hetdoelisombinnen15minutenbijelkestellingeenpersoontevinden.Vraagiemandeenstellingtekiezendiebijhemofhaarpastenschrijfdezenaambijdestelling.Gadandoornaardevolgendepersoon.Jemagelkestellingmaaréénkeergebruiken.”

3. Deelpennenenpapieruit.Laatiemanddetijdbijhouden.

4. Laatnahetspelbijiederestellingeendeelne-merkortvertellenwelkenaamerbijstaatenhoehetgesprekverliep.

5. Werdiemandnietgenoemd?Vraagdanomalnogeentoepasselijkestellingtekiezenenkorttevertellenwaaromdatzois.

ExtraTieners worden vooral gestimuleerd door com-petitie. Je zou een kleine prijs kunnen uitloven voor de persoon die het eerst alle namen heeft gevonden voor de tien stellingen.

Benodigdheden • lijsten met stellingen • pennen • een klok

# 2. Samen bidden

IdeeGroepsledengaanzichmeerophungemakvoe-lenomsamentebidden.

Hoe het werkt1. Verteldedeelnemersdatjedeavondwiltbe-

ginnenmetgebed.Ga,indienmogelijk,naareenkerkofeenkapel.MisschienkunjewattijddoorbrengenvoorhetHeiligSacrament.Jekuntookstoelenbijeenicoonplaatsen.Gundeelnemerseenpaarminuteninstilteomtotrusttekomen.

2. Geefiedereenpenenpapier.Vraagomeenintentieopteschrijven,ietswatzegraagaanGodwillenvertellenofvragen.Iemandkan

bijvoorbeeldbiddenvooreenzieke,dateenexamengoedmaggaan,ofvoorvluchtelin-gen.Zegdatniemanddeintentieszallezen,tenzijzeertoestemmingvoorgeven.

3. Verzameldebriefjesineenmandofdoos.4. Zetdezevoorhetaltaar,voorhetHeiligSa-

crament,ofvoordeicoon.5. Maakeenkruisteken.Leidalsgroepsleider

hetgebedin,bijvoorbeeld:“GoedeGod,wedankenUdatUonsvanavondbijelkaarheeftgebracht.Indezemandliggenonzegebeden.WevragenUomdezeteverhoren”.Zegnudatiedereenzijnofhaargebedhardopkanuitspreken.

6. Alsheteenaantalminutenstilisnadelaatsteintentiekunjehetgebedbeëindigen.Jekuntafsluitenmet:“Heer,wevragenUomonzegebedenteverhoren.Helponsvanavondomopeenrespectvolleengeduldigemaniermetelkaaromtegaan.Helponstelerenentegroeien.OnzeVader…”.Maakhetkruistekenterafsluiting.

7. Gaterugnaardeplaatswaarjedebijeen-komstgaathouden.

A. Gekleurde servetten

Idee Groepjeswordengevormddoormiddelvanser-vettenmetdezelfdekleur.

Hoe het werkt 1. Zorgvoorevenveelgekleurdeservettenalser

mensenindegroepzijn,inevenveelkleurenalshetaantalgroependatjewiltvormen.Bijvoorbeeld,voordriegroepenhebjedriekleurenservettennodig.Zorgdatjevanelkekleurhetzelfdeaantalservettenhebt.

2. Gebruikdeservettenbijhetbeginvandeac-tiviteit,bijvoorbeeldbijheteten(zie “B.4”).Verteldegroepdatzedeservettenbijzichmoetenhouden,omdatzedielaternognodighebben.

3. Ophetmomentdatjedekleineregroepjeswiltvormen,vraagjededeelnemershunser-vettentevoorschijntehalen.Laatdeelnemersmetdezelfdekleurservettenelkaaropzoeken.Wijselkegroepeenplekwaarzehetonder-werpsamenkunnenbespreken.

Benodigdheden • papier • pennen • een mand of doos • liefst een kerk of kapel

# 3. Groepen maken

Hetkanbevorderlijkzijnvoordegesprekkenomdegroepinkleineregroepjesoptedelen.Zokrij-gendeelnemersdiewatstillerzijnmeerkansomtepraten.Ineenkleinegroepsprekenmensenookgemakkelijkeroverpersoonlijkezaken.Weradenaanomgroepjestemakenvandrietotvijfpersonen.Experimenteeromtezienwatvoorjouwgroepwerkt.

TipsA Je kunt het vormen van groepen een

beetje sturen zonder dat de deelnemers het hoeven te merken. Is er een verlegen tiener wiens vriend of vriendin altijd veel praat? Geef elk van hen dan een andere kleur!

B Je kunt allerlei varianten bedenken. Zo kun je bijvoorbeeld in plaats van servetten bekertjes, rietjes of naambordjes gebrui-ken.

Benodigdheden • verschillende kleuren servetten

65 66

4. Geef,voorjemethetspelbegint,eenhalveminuutom(metgeslotenogen)natedenkenoverhetonderwerp.Zovoorkomjedatmensenanderedeelnemersnazeggen.

5. Kieswiealseersteeenlucifermagaanstekenenvraaghemofhaaromtebeginnen.

6. Vatnahetspelkortsamenwatergezegdis.Gadandoormetdebijeenkomst.

Benodigdheden • schoenen van de deelnemers

Tips • Om de spanning op te voeren kun je de

deelnemers vragen zoveel mogelijk te zeg-gen terwijl hun lucifer brandt.

Benodigdheden • een doosje lucifers en een asbak

B. Schoenen

IdeeGroepsledenwordeningedeeldopbasisvanhunschoenen.

Hoe het werkt 1. Vraagdedeelnemersomhunschoenenuitte

doenenzeopeenrijteplaatsen.Vertelnognietwatjevanplanbent.

2. Verdeeldeschoeneningroepen(beslisvantevorenhoeveelgroepenergaanzijn).

3. Vraagdedeelnemersomhunschoenenweeraantetrekken.Deelnemersvanwiedeschoenenbijelkaarzijngezet,zittenindezelfdegespreksgroep.

# 4. Opwarmen

Idee Deelnemersdenkennaensprekendankortvoordevuistwegoverhetonderwerp.

Hoe het werkt 1. Noemallereersthetonderwerpvandebijeen-

komst.2. Verteldedeelnemersdatdeactiviteithenzal

helpenomoverhetonderwerpnatedenkenenhunideeënmetelkaartedelen.

3. Leghetspeluit:“Ikgaeenluciferdoosjedoor-geven.Iedereensteektomdebeurteenluciferaan.Zolangdeluciferbrandt,kunjeallesoverhetonderwerpzeggenwatinjeopkomt.Allesmag:meningen,vragen,herinneringen,enzovoorts.Zodrajedeluciferuitmoetblazen,stopjemetpratenengeefjehetluciferdoosjedooraandevolgendepersoon.”

# 5. Informatie verwerken

IdeeElkedeelnemerkrijgtdetaakomtijdensdebijeen-komstextragoedteluisterennaareenspecifiekedeelnemer.Zozorgjeervoordaternaariedereenmetmeeraandachtwordtgeluisterd.

Hoe het werkt 1. Vraagdedeelnemersomhunnaamopeenlos

blaadjeteschrijven.Laatzehetpapieropvou-wenzodatdenamenaandebinnenkantzitten.Laatzienhoejewiltdatzehetpapieropvouwen(bijvoorbeeldtweekeer),zodatalleblaadjesopdezelfdemaniergevouwenzijn.

2. Verzameldeblaadjesineenmandofdoos.Schudzedoorelkaarengeefelkedeelnemereenblaadje.Leguitdatniemandzijneigennaamofdenaamvaniemanddiezegoedkennenmagtrekken.Alsiemanddatwelheeftgedaan,verzameljedeblaadjesendeelzeopnieuwuit.

Benodigdheden • kleine stukjes papier, zoals geeltjes • pennen • mand of doos

TipsA Je kunt elke bijeenkomst met deze drie

vragen beëindigen. Koop een klein notitie-boekje voor elke deelnemer en vraag ze dit elke keer mee te nemen.

Benodigdheden • blaadjes met de vragen • pennen • klok

4. Vraagomstilteenzegdegroepwanneertebeginnen.

5. Alsiemandtijdensdievijfminutennogvragenheeft,beantwoorddiedanfluisterendzodatdeanderennietgestoordworden.

6. Geefzonodigwatextratijd.7. Alsdetijdomis,moedigjededeelnemers

aanomdeantwoordenmeenaarhuistenemen,hierverderovernatedenkenenzetebestuderen.Leguitdatzeantwoordenopveelvanhunvrageninhet#TwGOD-boekkunnenvindenendatzealhunvragenkunnenstellenaanhet#TwGODsocialemediateam,dathengraaghelpt.

3. Zodraiedereeneennaamheeft,zegje:“Depersoonvanwiejedenaamontvangenhebt,isdegeneopwiejeextragaatlettentijdensdegesprekken.Luistergoednaardezepersoon,probeertebegrijpenwathijofzijzegt,enstelhemofhaarmeervragen.Hetisbelangrijkomnaariedereengoedteluiste-ren,maarvoordezepersoondoejeereenschepjebovenop.”

4. Herinnerdeelnemerstijdensdebijeenkomstaandezeactiviteitenmoedigzeaanomaandachtigteblijvenluisterenenproberentebegrijpenwat‘hun’persoonzegt.

# 6. Reflectie

IdeeElkedeelnemerdenktzelfnaoverdebijeenkomstdoordrievragentebeantwoordenoppapier.

Hoe het werkt 1. Schrijfdevolgendevragenopeenblaadje

papierenlaatgenoegruimteovervoorhetbeantwoordenvandevragen.Maakgenoegkopieënvooriedereenindegroep.

a. Watwasnieuwvoorme? b. Watraakteme?Hoevoeldeikme?Vrolijk,

boos,bang,verdrietig?Waarom? c. Waarwilikmeeroverleren?2. Aanhetbeginvanhetreflectiemomentvertel

jededeelnemersdatzevijfminutenkrijgenomnatedenkenoverdebijeenkomstaandehandvandrievragen.

3. Deelhetpapierendepennenuitenvraagofiemandvragenheeft.Zoja,beantwoordze.

67 68

Appendix 4: Het sacrament van boete en verzoening in een groep Het ontvangen van het sacrament van boete en verzoening (zie TweeT 3.38-3.39) kan een hele uitdaging zijn, vooral als je dit niet gewend bent – zelfs als je goed bent voorbereid. Een gemoedelijke sfeer in de ruimte waar priesters het sacrament bedienen, kan mensen helpen om de moed te vinden die ze nodig hebben. Vraag iemand gitaar te spelen en/of rustige aanbiddingsliederen te zingen. Dim het licht en plaats een groot kruis bij het altaar (indien mogelijk goed belicht). Stel het Allerheiligste uit op het altaar of in een zijkapel. Zorg voor biechtstoelen of twee-tallen stoelen voor priester en penitent naast een icoon en kaarsjes. Houd wijwater, papier en pennen bij de hand.

Openingslied

Kruisteken, openingsgebed

Lezingen uit de Bijbel en een korte overweging • Bijv.Jes61,1–4;Luc15,11–32;Joh3,16–17; IIKor5,18–21;Ef1,3–10.

Gemeenschappelijk gedeelte: gebed om vergeving ZoalshetOnzeVaderonsleert,vragenweGodomvergeving:• GoedeVader,wehebbentegenugezondigd.

Wevragenuvergevingvooralleswatwefouthebbengedaan.R/.Heer, ontferm u over ons.

• GoedeGod,Uhoudtvanons.Uheeftonsgoedgemaakt,entochhebbenwefoutge-daan.R/.

• GoedeVader,UwiltnietslieverdandatzondaarsnaarUterugkeren.HelponssteedsopnieuwUwliefdeteherkennen.R/.

• GoedeJezus,webereidenonsvooromhetsacramentvanboeteenverzoeningteontvan-gen.Helponsenvergeefonsonzezonden.R/.

SamenbiddenwehetOnzeVader.

Individueel gedeelte: het sacrament van boete en verzoening

UiteindelijkdraaitonslevenomonzepersoonlijkerelatiemetJezus(zie TweeT 3.1&4.1).Zoalsinelkerelatie,ishetbelangrijkomeerlijktezijn,zelfsoverdedingendiefoutzijngegaan,enomvergevingtevragenvooraljezonden.DaaromheeftJezusonshetsacramentvanboeteenverzoening(de

biecht)gegeven.Hijluistertnaarjeenvergeeftjezondendoordepriester(zie TweeT 3.38-3.39).Terwijljejehieropvoorbereidt,kunjehierindekerkverschillendestappenzetten(alsjemoetkiezen,probeerdaniniedergevaltegaanbiechten):• Bidvoorhetgrotekruisindekerk.Maakhet

kruistekenmetwijwateromjeeraanteherin-nerendatjeinhetdoopselkindvanGodwerd.

• GaopbezoekbijJezus,aanweziginhetHei-ligSacrament,enpraatmetHem(zie TweeT 3.14).

• SchrijfeenbriefaanGodofaaneenvriendomvergevingtevragen.Legdebriefinhetmandjevoorhetgrotekruisbijhetaltaar.BrievenaanGodwordenverbrand,anderebrievenwordenopdepostgedaan.

• Ganaareenpriesteromhetsacramentvanboeteenverzoeningteontvangen.Maakjegeenzorgenoverhoejeditmoetdoen:depriesterzaljehelpen.

• Depriesterzaljeeenkaarsjegeven.Steekditaanenplaatshetbijhetaltaarenhetkruis,diesymboolstaanvoorJezusdiezijnlevenvoorjouopofferde.Bidjepenitentie(zie TweeT 3.38).

Wees gegroet Maria Eendeelnemersteekteenkaarsaanbijdebeel-tenisvanMaria.DaarnabidtiedereensamenhetWeesGegroet.

Dankgebed en zegen

Slotlied

Appendix 5: Gebeden voor het begin en einde van de bijeenkomst De beste manier om te Twitteren met God is door te bidden. Met een groep bidden kan in het begin best een uitdaging zijn. Het is goed om groepsleden aan te moedigen om vanuit hun hart te bidden. Zeker in het begin zullen jullie wel wat hulp kunnen gebruiken. Gelukkig heeft de Kerk een geweldige traditie van prachtige gebeden (zie de #TwGod-app). Een korte inleiding zoals hieronder kan misschien helpen deze gebeden in de bijeenkomst te gebruiken. Begin en eindig je gebed altijd met het kruisteken.

# Openingsgebeden

Neem, Heer...GoedeGod,wekomenbijUomUtebedankenvoorditmomentwaaropwemogennadenkenoverdegrootheidvanUwaanwezigheidonderonsenderedenenwaaromhetgoedistegeloven.WevragenUonstehelpeneerlijknatedenkenoverhoeallessamenkomtinUwliefdeenhoeweU,nietonszelf,centraalkunnenstelleninonslevenenonzegedachten.Daarombiddenwe:(Allen:)Neem, Heer, en aanvaard heel mijn vrijheid, mijn geheugen, mijn verstand en heel mijn wil, alles wat ik heb en bezit. U hebt het mij gegeven, aan U, Heer, geef ik het terug. Alles is van U, be-schik erover geheel volgens Uw Wil. Geef dat ik U mag liefhebben, die genade is mij genoeg.

[susCipe-GeBed van sT. iGnaTius]

Kom, Heilige Geest...GoedeGod,nuwehierbijelkaarkomenomnatedenkenoverUenUwgrotegavenvragenweUombijonstezijnmetUwHeiligeGeest.Samenbiddenwe:(Allen:)Kom, Heilige Geest, Goddelijke Schep-per, waarlijke bron van licht en fontein van wijs-heid! Spreid Uw genialiteit uit over mijn onnozele verstand, verdrijf de duisternis die mij bedekt, die van zonden en onwetendheid. Geef mij een doordringende geest om te begrijpen, vasthoudend geheugen, de werkwijze en rust in het leren, de helderheid om te bevatten, en elegantie in over-vloed om me uit te drukken. Leid het begin van mijn werk, begeleid haar voortgang, en help het tot

een goed einde te brengen. Dit vraag ik door Jezus Christus, waarlijk God en waarlijk mens, voor altijd en eeuwig. Amen. [sTudieGeBed van sT. ThoMas van aquino]

# Afsluitende gebeden

Dank U, Heer… GoedeGod,wedankenUvooronzegesprekken,voorwatweoverUenonszelfhebbengeleerd.Helponsomditdeeluittelatenmakenvanonsdagelijksleven.LeeronsomopentestaanvoorU.HeiligeMaria,MoedervanJezus,bidvoorons.(Allen:)Wees Gegroet… (zie TweeT 3.9).

In Uw handen…WedankenUvooralleswatwegeleerdhebbenenbidden:V/.InUwhanden,Heer,beveelikmijngeest.R/.In Uw handen, Heer, beveel ik mijn geest. V/.Gijzijtmijnverlosser,getrouweGod.R/. In Uw handen, Heer, beveel ik mijn geest. V/.EeraandeVader,endeZoonendeHeiligeGeest.R/. In Uw handen, Heer, beveel ik mijn geest.

[psalM 31,5; CoMpleTen]

# Bidden met de Kerk

Probeerde#TwGOD-bijeenkomstaltijdaftesluitenineenkerkofkapel,bijvoorbeelddoorhetavond-gebedvandeKerk,deCompletentebidden(zie TweeT 3.13),ofmeteenmomentvanaanbiddingvanhetHeiligSacrament(zie TweeT 3.14).Zievoorvoorbeeldenvangebeden:www.TweeTinGwiThGod.CoM/handleidinG.

69 70

Appendix 6: Een vormselprogramma in Tweets Afhankelijk van de leeftijd van de vormselgroep, kun je ofwel het boek en de app rechtstreeks gebruiken, of je kunt het online materiaal gebruiken en voor de deelnemers de onderwerpen van het boek samenvatten (zie “c.2”). Volgens ons zouden de onderwerpen hieronder het in ieder geval verdienen behandeld te worden. De volgorde waarin je de onderwerpen behandelt, kan veranderen naar aanleiding van de vragen van de groep, maar zorg ervoor dat ze aan het einde allemaal besproken zijn. Eerder hadden we het al over het gebruik van #TwGOD in een groep (zie “B.1”-”B.6”). Zie ook onze suggesties voor leuke manieren om met groepen te werken (zie “appendix 3”). Hieronder is het materiaal over 14 bijeenkomsten verdeeld, omdat dit een redelijke duur voor de voorbereiding zou zijn. Als je meer tijd kunt uittrekken, kun je de inhoud over meerdere lessen verdelen; zo niet, dan zul je moeten samenvoegen en kiezen. De Tweets bieden je meer dan genoeg materiaal.

Hoe werkt deze tabel?

Doel: Hier geven we aan wat het hoofdonder-werp van de bijeenkomst is.

Tweets: De bijeenkomst is gebaseerd op deze Tweets.

Doe: Dit is een suggestie voor een groepsac-tiviteit naast het geloofsgesprek.

Bid: Hier geven we een suggestie voor het gebed.

(De “Doe” en “Bid” secties bevatten voorbeelden die je kunt volgen of niet)

Voorbereidingen Vormeenteam,deeljevisie,maakeenplaneneenplanning(zie “appendix 1”).

Voorbereidingsbijeenkomst• Ontmoetdeouders:zijzullenwillenweten

watjevanplanbent;helpheninteziendatookzijoverhetgeloofmoetenleren(zie “C.4”).

• Ontmoetdedeelnemers:zokunnenzejouenelkaarlerenkennen(zie “appendix 3”).

Les 1: God, de schepping en jij Doel: ZieindatjeeenkindvanGodbent:Hij

houdtvanjeenisjeSchepper.Tweets: 1.1,1.2,1.3,1.5,1.9,4.1.Doe: MaakeentekeningvanGodenjouzelf.

Bid: Watliederen,hetOnzeVader,enhetWeesGegroet(uithethoofdgeleerd).

Les 2: De Schrift en de Overlevering Doel: DeBijbelismeerdangewooneen

boek;GodsopenbaringindeOverle-vering.

Tweets: 1.6,1.11,1.10,1.12,1.15,1.18.Doe: Schrijfopeengeeltjedemanieren

waaropweoverGodweten.Bid: Biddenaandehandvaneenpsalm.

Team: Evaluatie en teambuilding

Les 3: Maria en de heiligen Doel: Jebentnietalleen,zijdieindehemel

zijnbiddenmetonsmee!Tweets: 1.38,1.39,1.40,1.41,4.15,4.16.Doe: Maakjeeigenrozenkrans.Bid: Eentientjevanderozenkrans.

Les 4: Grote Bijbelverhalen Doel: Leeroverenkelevandedebelang-

rijkstegebeurtenissen;ontdekhoezemetJezustemakenhebben.

Tweets: 1.22,1.23,1.24,1.25.Doe: NeemjeBijbelmeeenmaakereen

spelvanwiehetsnelstBijbeltekstenvindt.

Bid: GebedmeteenBijbeltekst(zie TweeT 3.8).

Les 5: Zonde en kwaad Doel: Realiseerjehoejebeinvloedwordtdoor

dezondevanonzeeerstevooroudersTweets: 1.4,1.42,1.34,1.35,1.36.Doe: Maaktekeningenvanzonden(nietper

sédievanjou);verbranddetekeningen.Bid: AanbiddingvanhetHeiligSacrament:

DeliefdevanJezusstaatlijnrechtte-genoverdezonde(zie TweeT 3.14&4.13).

Les 6: DoeDoevrijwilligerswerkineenverzorgingstehuis,metdezustersvanMoederTeresa,ofvooreenandereliefdadigheidsorganisatie.

Les 7: Gods grote plan Doel: Leerdekernvanonsgeloofkennenen

datgenewaarvanGodonsverlost.Tweets: 1.26,1.27,1.28,1.29.Doe: Nodigtenminstevoordezebijeenkomst

eenpriesteruitengametheminge-sprek(zie “C.2”).

Bid: Eucharistischeaanbiddingenzegen.

Team: Evaluatie en teambuilding

Les 8: Sacramenten, liturgie en gebedDoel: Dezevensacramenten;vormenvan

gebedenliturgie.Tweets: 3.35,3.24,3.1,3.2,3.3,3.12,3.14.Doe: Maakeenlijstvandedingendiejeleert.

Markeerwatjeleukvindtofwatjenietbegrijpt.

Bid: Rozenkransvandebarmhartigheid.

Les 9: Je eigen roepingDoel: Ookjijhebteenroeping;leerhoejedie

kankuntvinden.Tweets: 3.50,4.2,4.3,4.4,4.5,4.50.Doe: Maakeentekeningvanjezelfovertwin-

tigjaar.Bid: Dankzegging,spontanevoorbedendoor

dedeelnemers.

Les 10: De Heilige Geest en het vormsel Doel: DeHeiligeGeestwordtontvangenin

dedoopeninhetvormsel.Tweets: 1.31,1.32,1.33,3.36,3.37,3.34.Doe: Maakeenlijstvandegeschenken

diejeaanGodvraagtbijjevormsel;vergelijkdiemetdegeschenkenvandeHeiligeGeest(zie TweeT 1.32).

Bid: BidtotdeHeiligeGeest(zie TweeT 3.9).

Les 11: Vergeving Doel: OokjijhebtGodsvergevingnodig;leer

overgenadeenzonde.Tweets: 4.12,4.13,4.14,3.38,3.39.Doe: SchrijfeenbriefaanGodomHemom

vergevingtevragenenbereidjevooropdebiecht.

Bid: Bidsamenderozenkrans.

Les 12: Bid Ditiseengoedmomentomhetsacramentvanboeteenverzoeningteontvangen(zie “appendix 4”).

Sacrament van boete en verzoening

Team: Evaluatie

Les 13: Heb plezierGeefeenfeestjevooriedereendiegevormdis.Kijkbijvoorbeeldnaardefoto’svanhetvormsel,praatoverdeervaringenengeniet.Sluitafmeteengebedvandankbaarheid:nukunneneventu-elecadeau’sgezegendwordendooreenpriester.

Les 14: Ons geloof samengevat in het Credo Schrijfdegeloofsbelijdenisopeenbordofeengrootstukpapier.Laatdegroepeengroenestipzettennaastzinnendiezeleukvinden,eenrodestipnaastzinnendiezenietleukvinden,eneengelestipnaastzinnendiezenietbegrijpen.Datmoetgenoegmateriaalgevenvooreengesprek.Eindig,indienmogelijk,meteengebedvandank-baarheidenzegenmethetHeiligSacrament.

71 72

Appendix 7: Een WJD-natrajectNa terugkomst van de Wereldjongerendagen zijn de jonge pelgrims hopelijk erg enthousiast over hun geloof en de Kerk, maar ook vol vragen en verlangen om antwoorden te vinden. In het onderstaande schema ko-men we elke twee weken bijeen, maar je kunt elkaar ook wekelijks ontmoeten door simpelweg extra vragen toe te voegen. Dit werkt het beste als je een klein team met jongeren kunt opzetten die samen de sessies voorbereiden. Begin met een vraag die interessant is, maar niet té persoonlijk: na een paar bijeenkomsten kennen de groepsleden elkaar beter en kunnen ze ook meer persoonlijke onderwerpen bespreken.

#1. Uitwisselen van ervaringen na de WJDVoor: WJD-pelgrimsendeelnemersaaneen

thuisblijversprogramma.

September: Eerste sessie WJD-natraject• Zie“D.5”voorhetprogramma(“Sessie1”).

September: Tweede sessie WJD-natraject• Zie“D.5”voorhetprogramma(“Sessie2”).

#2. GeloofsvragenVoor: Dedeelnemersaan#1enalleandere

jongerendiegeïnteresseerdzijn.

Oktober: Eerste bijeenkomst• Neemdetijdomelkaarbeterteleren

kennen.• Verzamelvragen(zie “appendix 2”-”appendix 3”).

Team: Vragen ordenen & planning (zie “B.3”)

Oktober: #TwGOD-bijeenkomst 1 (zie “B.2”)• Bespreekeenvraagdieoverdeinhoud

vanhetgeloofgaat,bijv.1.1DeOerknalspreekthetgeloofinGodtochtegen?*

• ZieB.2vooreenmogelijkprogrammavoordezebijeenkomst.

• Vraagjeafopwelkemanierditantwoordbelangrijkisvoorjouwpersoonlijkegeloof.

• Hoekunjehieroversprekenmetiemandvanjeeigenleeftijd?

November: #TwGOD-bijeenkomst 2 (zie “B.2”) • BespreekeenvraagoverdeKerk,bijv.2.1

WatisdeKerk?WievormendeKerk?*• Hoebeïnvloedtditjepersoonlijkegeloof?• Hoezoujedituitleggenaaniemandinje

klasofopjewerk?

Team: Evaluatie & teambuilding

Weekend in november: Bidden• Neemdetijdvooreenlangermomentvan

gebed,bijvoorbeeld:-aanbiddingvanhetAllerheiligste-Godlovendoorliederentezingen-voorbeden-kaarsjesaansteken-deMisopdragen-hetgetijdengebedbidden

-etcetera.

November: #TwGOD-bijeenkomst 3 (zie “B.2”) • Bespreekeenvraagoverbidden,bijv.3.1

Waaromzouikbiddenenhoedoeikdat?*

• WatishetverbandmetjepersoonlijkerelatiemetGod?

• HoekunjeanderenvertellenoverjebandmetGod?

December: #TwGOD-bijeenkomst 4 (zie “B.2”) • Bespreekeenvraagoverhetchristelijk

leven,bijv.4.1Waaromzijnweeigenlijkopaarde?

• Watbetekentditvoordemanierwaaropjealschristenleeft?

• Helptditinjerelatiemetanderemensen?

Weekend in december: Doen• Maaktijdommenseninnoodtehelpen.

Bijvoorbeeld:vraagdevrijwilligerscommis-sieindeparochieofdepriesteromeenlijstvanmensendiebepaaldedingennietmeerzelfkunnendoorziekte,hogeleeftijd,bijvoorbeeld:-eentuinnetjesmaken-eendeurbelrepareren-eenschuurtjeschilderen-etcetera.

• Jekuntookgaanhelpenbijeenmensa,bijdezustersvanMoederTeresa,...

December: #TwGOD-bijeenkomst 5 (zie “B.2”) • BespreekeenvraagoverKerstmis,bijv.

3.28IsKerstmishetgrootstefeestvanhetjaar?

• Waaromisditfeestbelangrijkvoorjou?• Hoezoujeaaniemanduitlegendathet

belangrijkisommetKerstmisnaardeKerktegaan?

Team: Evaluatie en teambuilding

Weekend in januari: Iets leuks doen• ViersamenKerstmisennieuwjaar.

Januari: #TwGOD-bijeenkomst 6 (zie “B.2”) • BespreekeenvraagoverdeBijbel,bijv.

1.10WaaromisdeBijbelzobelangrijk?• WaaromisdeBijbelbelangrijkvoorjouw

leven?*• Hoekunjeaananderendefundamentele

rolvandeBijbeluitleggen?

Januari: #TwGOD-bijeenkomst 7 (zie “B.2”) • Bespreekeenvraagoverdegeschiedenis

vandeKerk,bijv.2.31Waaromwarenerdiegewelddadigekruistochten?*

• WatbetekenthetvoorjoudatdoordegeschiedenisheenmensenmisdadenhebbengepleegdinnaamvandeKerk?

• KunjenogsteedsenthousiastoverdeKerkpratenmetanderen?

Februari: #TwGOD-bijeenkomst 8 (zie “B.2”) • Bespreekeenvraagoverjouwrelatiemet

God,bijv.3.17Waarompelgrimstochtenenprocessies?Watiseenretraite?*

• Hoekaneenretraitejehelpen?Benjeooitopeenpelgrimstochtgeweest?

• Watzoujeanderenvertellenalsjeopretraitegaat?

Weekend in februari: Bidden op retraite• Neemdetijdvooreenretraite,mis-

schieneenheledagofzelfseenpaardagen.Jekuntnaareenkloosterofeenpelgrimsplaatsgaan,ofgewoonindeparochiezaalblijvenengebedsmomentenhoudenindekerk.Hetisgoedalsjediedagnietgestoordwordt.Hetmooisteisalsjepriesterofiemandandersbereidisomderetraitetepreken.

Maart: #TwGOD-bijeenkomst 9 (zie “B.2”) • Bespreekeenvraagoverchristelijke

ethiek,bijv.4.26Wanneerbeginthetmen-selijkeleven?*

• Watisdeverbindingmetjegeloof?• Hoekunjeopeenhelderemanieroverde

christelijkemoraalsprekenzonderanderenpijntedoen?

Etcetera: vervolg het seizoen op deze manier

*Deze gesprekken werken het beste als je de echte vragen van de deelnemers in je groep be-spreekt(zie “B.1”-”B.3”).

73 74

Voor meer Twitteren met GOD

www.tweetingwithgod.com

of volg ons op de sociale media