Feite wat skok oor die SA samelewing

Impak van armoede op kinders: Kinders word buite verhouding deur armoede geraak. 51% van alle mense in

Suid-Afrika leef in armoede, terwyl 62% van alle kinders in armoede leef.

Impak van onstabiele gesinne op kinders: Slegs een derde (33,5%) van alle kinders woon by albei ouers,

terwyl 23,9% nie by hul ouers woon nie; 3,3% bly by hul pa, en 39,3% bly by hul ma. Bykans 8% van die kinders

woon in spring-generasie huishoudings by hul grootouers.

Verkragtings en moord: Van die 89 Interpol-lidlande is Suid-Afrika se gerapporteerde verkragtingsyfer per 100

000 van die bevolking verreweg die hoogste. SA se vroulike moordsyfer is vyf keer die globale koers. ’n Vrou

word elke agt uur in SA deur 'n lewensmaat vermoor.

Geweld teen vroue: ’n Onlangse studie in vier provinsies het die ontstellend hoë voorkoms van geweld teen

vroue bevestig. In Limpopo het meer as driekwart (77%) van vroue vertel dat hulle al een of ander vorm van

geweld (emosionele, ekonomiese, fisiese of seksuele) binne en buite hul intieme verhoudings ervaar het.

Kwesbaarheid van bejaardes: Bejaarde swart persone (15,3%) is baie meer geneig om honger te wees as bruin

persone (9,3%), Indiërs (3%) of blankes (0,6%).

Onderwys: Ten spyte daarvan dat Suid-Afrika die Millennium Ontwikkelingsdoelwit 2 (om teen 2015 algemene

toegang en suksesvolle primêre onderwys vir seuns en dogters te hê) bereik het en die feit dat SA 18,5% van sy

jaarlikse begroting aan onderwys bestee, is die onderwysstelsel oor die algemeen in 'n swak tot kritieke

toestand. 66% van kinders wat in 2001 skool begin het óf skool gelos óf nie matriek in 2012 geslaag nie. ’n

Matriek slaagsyfer van 30% of 40% is 'n simptoom dat die skoolstelsel misluk. Volgens 'n Wêreld Ekonomiese

Forum verslag is Suid-Afrika se wiskunde en wetenskap standaard die tweede laaste in die wêreld, slegs Jemen

is swakker. Die swak matriek standaard het in 2011 daartoe gelei dat die sommige universiteite hulle

toelatingsvereistes verhoog het.

Korrupsie: In 2011 is die Parlement ingelig dat tussen R25 miljard en R30 miljard van die regering se jaarlikse

begroting gaan weens korrupsie, onbevoegdheid en nalatigheid verlore. Transparency International bereken

dat 'n belegging in 'n "relatief-korrupte" land in vergelyking met 'n "nie-korrupte" land sowat 20% duurder is.

’n Washingtonse navorsing groep sê dat Suid-Afrika tussen 1994 en 2008 'n onwettige uitvloei van R185

miljard gely het as gevolg van korrupsie in beide die openbare en private sektore. Die wêreldwye negatiewe

persepsies oor die hoë vlakke van korrupsie in Suid-Afrika benadeel van die land se ekonomiese en finansiële

vooruitsigte.

Alkohol en Dwelms: Die sosio-ekonomiese impak van drank- en dwelmmisbruik in SA is R130 biljoen pj. Die

dwelmmisbruik in SA is twee-maal die wêreld norm. SA se 10.1 miljoen drinkers drink jaarliks elk 21l suiwer

alkohol (390l bier of 62 bottels gefortifiseerde drank of 220 bottels wyn). 50% van skoolgaande kinders

eksperimenteer met gebruik van alkohol en dwelm en dit lei tot gewaagde seksuele gedrag en geweld. 7 000

persone sterf pj weens dronkbestuur. Maandagoggende is 10% van voertuig bestuurders dronk.

In ontwikkelde lande is die geskatte voorkoms van FAS (Fetale Alkohol Sindroom) tussen 0,1-0,2%. Huidige

data dui daarop dat byna 1 miljoen volwassenes en kinders in SA (2% van die bevolking) word deur die

gevorderde verstandelike of fisiese FAS-defekte geraak. In sommige gemeenskappe is die syfers selfs hoër -

Wes-Kaap (8.8%), Noord-Kaap (10.2%) en Gauteng (2.2% – 3.7%).

MIV en vigs: MIV is die nr. 1 oorsaak van sterftes in SA. Ongeveer 5,26 miljoen of 10% van bevolking in SA is

MIV-positief. In die ouderdomsgroep 15–49 jr. is 15,9% is MIV-positief. Daar is 2.1 miljoen vigswesies tussen 0-

17 jr. in SA.

1

Oorsig oor die Suid-Afrikaanse Familie

Aantal geregistreerde huwelike Daal van 176 521 (2004) tot 171 989 (2009)

Aantal geregistreerde tradisionele huwelike Daal van 20 301 (2004) tot 13 506 (2009)

Aantal gepubliseerde egskeidings Daal van 31 768 (2004) tot 30 763 (2009)

Egskeidings waar kinders betrokke is 17 214 (56%)

Dubbele weeskinders 859 000

Weeskinders sonder vader 2 468 000

Weeskinders sonder moeder 624 000

Totale aantal weeskinders 3.95 miljoen

VIGS-weeskinders 1.4 miljoen

Aantal / % kinders in huishoudings met kinders aan die hoof 98 000 / 0.5%

% kinders met afwesige, lewende vaders Styg van 42% (1996) tot 48% (2009)

% kinders met teenwoordige vaders Daal van 49% (1996) tot 36% (2009)

% kinders met teenwoordige vaders:

- Swart

- Bruin

- Indiër

- Blank

30%

53%

85%

83%

% kinders met afwesige vaders:

- Swart

- Bruin

- Indiër

- Blank

Styg van 46% (1996) tot 52% (2009)

Styg van 34% (1996) tot 41% (2009)

Daal van 17% (1996) tot 12% (2009)

Styg van 13% (1996) tot 15% (2009)

Kinders (0-17) wat woon by beide biologiese ouers 35%

Kinders (0-17) wat woon by moeder alleen 40%

Kinders (0-17) wat woon by vader alleen 3%

Kinders (0-17) wat nie by 'n biologiese ouer

woon nie

23%

Kinders (0-17) wat by grootouers woon 8%

Stedelike enkelouers:

- Swart

- Bruin

- Indiër

- Blank

In totaal

54%

30%

7%

24%

44%

Stedelike enkelouers volgens ouderdom:

- 16 – 24 jaar

- 25 – 34 jaar

- 35 – 44 jaar

- 45 – 64 jaar

13%

33%

24%

23%

% vroulike, stedelike enkelouers:

- Swart

- Bruin

- Indiër

- Blank

79%

84%

64%

69%

% kinders (0-17) in 'n huishouding met 'n volwassene in 'n

vaste betrekking

34%

Bron: Navorsingsverslag van die SA Instituut vir Rasseverhoudinge (First Steps to Healing the SA Family)

2

Waarheen met die Suid-Afrikaanse Familie?

Baie jong, opgroeiende Suid-Afrikaners loop risiko's deur hul seksuele gedrag, met dwelmmiddels en

alkohol, and deur geweld en misdaad. Hulle word ook met baie uitdagings gekonfronteer, soos hoë

werkloosheid, swak onderwys en opvoeding, en armoede.

Nie al hierdie probleme kan toegeskryf word aan die

familielewe wat in duie stort nie. Tog dui plaaslike en

internasionale navorsing daarop dat stabiele families

(waar beide ouers teenwoordig is) 'n betekenisvolle

verskil maak aan die toekoms van jongmense.

Aangesien slegs 35% van kinders in SA met beide

biologiese ouers opgroei, is daar 'n wesenlike risiko

dat disfunksionele families die toekoms-

moontlikhede van die jonger geslag benadeel.

Daar is ook getuienis dat mense uit gebroke families

self later verhoudingsprobleme ervaar, en self ook

gebroke huise skep. Hierdie is 'n kringloop wat

deurbreek moet word.

Daar is 'n aantal inisiatiewe wat die regering, nie-

regeringsorganisasies en kerke kan volg:

• Takel werkloosheid. Baie vaders neem nie

verantwoordelikheid vir hul kinders nie, omdat

hulle nie finansieel daartoe in staat is nie.

Wanneer werkloosheid betekenisvol afneem (iets

wat die regering beloof het om te doen) sal baie

mans in staat wees om finansieel en emosioneel

betrokke te raak by hulle kinders.

• Beter navorsing oor die disintegrering van die SA-

familie en die gevolge daarvan is nodig. Die SA

Instituut vir Rasseverhoudinge rapporteer dat hul

navorsing gekortwiek word beskikbare resente

data, en die oorsake en gevolge van gesin- en

familieverbrokkeling. Die gesin en familie moet

groter prioriteit in navorsing en beleids-

formulering geniet.

• Meer maatskaplike werkers is nodig. 'n Tekort

aan maatskaplike werkers is 'n struikelblok in die

hantering van aspekte van gesinsverbrokkeling,

veral in plattelandse gebiede. Verder praktiseer

maatskaplike werkers dikwels privaat, omdat

hulle só meer verdien as in die openbare en nie-

winsgewende domeine.

• Ouer mans moet aangemoedig word om jonger

mans te ondersteun, spesifiek waar vaders

afwesig is. Daar bestaan reeds inisiatiewe om

oumas wat kinders versorg, te ondersteun. Die

potensiaal van oupas en ouer mans as versorgers

waar ouers afwesigheid is, word egter nie ontgin

nie. Dit moet dringend aandag kry.

• Seksopvoeding, wat opvoeding oor persoonlike

verantwoordelikheid en die verantwoordelikheid

van ouerskap naas informasie oor veilige seks en

kontrasepsie insluit, is broodnodig.

• Groter prioriteit moet gegee word aan die

oordrag van waardes aan kinders en jongmense.

Individue, skole, kerke, en regeringsbeleid moet

hierby betrokke wees.

Ten spyte van die vele uitdagings wat jongmense

moet hanteer, bly die meeste gemotiveer en

hoopvol dat hulle hul doelwitte sal bereik. Sowat

94% van 12-22 jariges het 'n goeie idee van die

rigting wat hulle wil inslaan, 99% het spesifieke

doelwitte wat hulle wil bereik, en 97% glo hulle eie

aksies en inspanning sal bepaal of hulle hul doelwitte

sal bereik. Meer as 90% jongmense voel ook hulle sal

moeilike situasies kan hanteer.

Miskien toon hierdie feite dat die meeste jongmense

nie bewus is van die struikelblokke wat hulle sal

moet oorkom om 'n gesonde en suksesvolle lewe te

hê nie. Dit toon óók dat SA se jonger generasie hoë

hoogtes kan bereik indien hulle die kans kry om op

te groei in stabiele families en gemeenskappe,

sonder geweld en met die geleentheid van 'n

behoorlike opvoeding.

Bron: Navorsingsverslag van die SA Instituut vir

Rasseverhoudinge (First Steps to Healing the SA

Family).

Beskikbaar by:

www.ngkok.co.za/Artikels/fam.pdf

3