1

Faiq Vliolu

2

Nauno-kulturn

entr Axli-Bet v Sankt-Peterburqe

) (

nvan: SPB. Ul. Uinskoqo. dom-5. korpus.-2. Tel: 8-901-320-11-73

Bismillahir-rhmanir-rhim!

3

[Ey mslmanlar!] rinizd insanlar yaxla d`vt

edn, xeyirli ilr mr edib v pis mllri qadaan edn bir dst olmaldr! Bunlar (bu camaat), hqiqtn nicat

tapm xslrdir. 1

Mqddim Haqqnda bhs etmk istdiyimiz mvzu masir dnyann

n byk blalarndan biridir. nsan z xsiyytini n qdr alaltsa, eytan bir o qdr ona yaxnlaar. rab v mstedici ikilr d insan xsiyytini aa salan amillrdn biridir.

Bu qsa bhsimizd rab v iki barsind drd blmd bhs edcyik:

Birinci: Qur`anda rab v iki barsind n buyurulub? Ikinci: hli-Beyt (lyhimussalam)-dan rab haqqnda

gln dyrli klamlar; nc: Dnya alimlri v tibb elmi rab haqqnda n

sylyir? Drdnc: rab v ikidn tvb v yaxud Allaha trf

qayd.

Faiq Vliolu 2003

1 Ali mran sursi, 104-c ay.

4

Birinci fsil

rabn yaranma tarixi

rabn n vaxt meydana glmsi biz dqiq m`lum deyildir. Hal-hazrda mvcud olan Tvrat v ncil kitablarnda da rab haqqnda danlmdr. Bundan lav, qdim Misir v Babil aurilrindn ld qalan srlrd, mxtlif milltlrin fsanlrind, o cmldn yunanlarn, rumlarn qdim fsanlrind rabn ad kilmidir.

Hzrti sa (leyhissalam)-dan qabaqk dvrlrd yaam qdim yunan tarixisi Blinyus yazr ki: Mn yz ildn qalm rab idim. Humerus adl baqa bir tarixi znn l-Yazr kitabnda rabn adn kir.

B`zilri zm rabnn meydana glmsini bel nql edirlr: Hzrt Adm (leyhissalam) zm aacn kir. Bu shnni grn eytan glib onun dibind tovuz quunu ksir. zmn yarpaqlar aldqdan sonra is dibind meymun ksrk onun qann aacn dibin tkr. Amma aac bar gtirdikdn sonra, eytan onun dibind bir ir ksir. Meyv kamil yetidikdn sonra is bu df onun dibind bir donuz ksir. Deyiln gr, hmin sbb gr rab in xsd bu drd heyvann xasiyyti zahir olur.1

rab inin rngi v surti vvlc tovuz quu kimi qzarr. rab onun damarlarna kedikdn sonra mst olaraq meymun kimi rqs etmy balayr. Srxoluq hal onun btn bdnini brdkdn sonra kimis vurub ldrmk istyir. ir kimi hr trf hml edir. Daha sonra onda sb

1 `lhayi fsad, sh.150.

5

yorunluu yaranr v yatmaq istyir. Bu vaxt xoruldayaraq yuxuya gedir v zn eytann ixtiyarnda qoyur.1

Tarix shiflrind bu cr hvalatlara ox rast glmk olar. Hr halda, rabn yaranma tarixi biz dqiq kild m`lum olmasa da, onun adnn qdim zamanlardan, htta demk olar ki, brin mr il brabr olmasna bh yoxdur.

Amma rab v mstedici ikilrin rsmi kild hazrlanmas miladi tarixinin birici ilindn skndriyyd balanr. .

QUR`AN-KRMD RAB HAQQINDA

Briyytin n qat dmnlrindn biri olan rab haqqnda Qur`ani-Krimin bir ne sursind aylr nazil olmudur. M`lum olduu kimi cahiliyyt dvrnd rabdan ox geni kild istifad olunurdu. Onu da qeyd edk ki, b`zi rabxorlarn xsi fikirlrinin ksin olaraq, slam dini

1 Kanuni fsad, sh.150.

6

nqteyi-nzrindn btn smavi dinlrd, dini kitablarda (hminin, Tvrat v cild), hzrti Adm (leyhissalam)-dan indiy qdr rab haram olmu v Qiyamt qdr d haram olacaqdr. Btn mslman alimlrinin ftvasna uyun olaraq, rab v mstedici ikilr zat ncis saylan on bir ncis (murdar) eylrdn biridir.

ndi d Qur`anda rab haqqnda nazil olan b`zi aylri nzrdn keirk:

1. Bqr sursi,219-cu ay:

.............

[Ey Mnim Rsulum!] Sndn iki v qumar haqqnda sual

ednlr syl: Onlarda hm byk gnah v hm d insanlar n mnft [rabn alveri il ld ediln kiik

dnya mnfti] vardr.................... Allah siz z aylrini bu cr bildirir ki, blk, fikirlsiniz...

Bu ay barsind mhur tfsir kitab olan Mcmul-byanda yazlr: nsanlara syl: rabda v qumarda byk gnah var! Ola bilsin ki, ondan b`zilri mnftlr d gtrsnlr. Bel ki, rab alb-satmaqla qazanc ld edilir, onu iib lzzt alanlar da olur v s. Sonra lav edir ki, onlarn gnah v zrri xeyrindn daha oxdur. nki, iki v qumarn istifadsi tri, faydas is mhduddur. Amma gnahna gldikd is, onu in insan gr tvb etms, Prvrdigari-almin qzbin, O mqdds varln

7

qarsnda dmn mvqeyind durmasna sbb olur. Halbuki, ondan gtrln azacq xeyir, gnah v zrri il mqayisd bir damla il dryann frqi qdrdir. lbtt, qeyd olunan zrr insann iman, tqva v m`nviyyatnda olan zrrdir, tibbi v fiziki blalarndan is glck bhslrd sz aacaq.

2. Maid sursi,90-ci ay:

Ey iman gtirnlr! rab da [iki d], qumar da btlr d, fal oxlar da eytan mlindn olan irkin bir eydir.

Bunlardan kinin ki, blk nicat tapasnz! Bu ay drd chtdn rabn haram olmasna dlalt edir: 1. Allah rab irkin bir ey adlandraraq insann nicat

tapmasnn mmknlyn bu irkinliklrdn uzaqlamaqda grmdr.

2. Bu cr mllri eytan mli adlandrr. Aydndr ki, eytan mli haram ilrdndir.

3. Gstri verir ki, bu idn kinin. Allahn gstrilrin ml etmk vacib v bu gstriin icrasndan yaynmaq is haramdr.

4. nsann dz yola glmsini v xobxt olmasn bu cr murdar ilrdn kinmkd grr. Onu da qeyd edk ki, Allah-tala bu gnahn adn btprstlik kimi gnahla bir srada kir. Bu da hmin mlin iddtli haram olmasna bir niandir. Bu mtlblrdn lav, rabn tkc iilmsinin deyil, satlmasnn da haram olmas aydnca baa dlr.

Sonrak ayd buyurur:

8

bhsiz ki, eytan iki v qumarla aranza davt v kin

salmaq, sizi Allah yada salmaqdan v namaz qlmaqdan ayrmaq istr. Artq bu i son qoyacaqsnzm1.

Grndy kimi rab insann hm dnyasn, hm d Axirtini xarab edir.

Btn bunlardan ntic olaraq baa dmk olar ki, rab in. Allahn dmni saylr. nki, insan rab idikd eytana yaxn olanlardan saylr. gr insan vaxtnda bu yoldan peiman olub qaytmasa, dnya v Axirtd Allahn blasna dar olar.

kinci fsil

14 M`SUMLARDAN (leyhimusslam)-RAB BARSND

slam dininin insanlara ne`mt olaraq bx etdiyi Peymbr (sllllahi v alehi v sllm) v hli-Beyt (lyhimussalam), cmiyytin blasna evrilmi raba qar oxlu hdislr buyurmular. Hr bir all insan bu klamlardan sonra rab imk, srxolua quranmaq v hr hans bir mstedici ikilr l uzatmaqdan kinr. Aada rab haqqnda nql olunan b`zi rvaytlri qeyd edirik:

1) slam Peymbri (sllllahu lyhi v alih) rab barsind bir ne dstni:

1 Maid sursi, 91-ci ay.

9

zm aacn rab ld etmk mqsdil kib becrnlri;

zm sxb rab kni;

rab satan; rab ini;

rab alan; rab v ikidn hr hans bir yolla xeyir gtrnlri;

rabn hazrlanmasnda v onun istifadsind li olanlarn hamsn l`ntlmidir1.

2) Yen d slam Peymbri (sllllahu lyhi v alih) buyurur:

Hr ks rab is, ar etmz, anas, xalas v ya bibisi il d olsa, zina edr2.

3) mam Baqir (leyhisslam) buyurur: rabxor xs, Allahn dalt mhkmsin btprst

kimi glr3. 4) mam Sadiq lyhissalamdan nql olunur;

Hr ks zina ets, imandan xaric olar; Hr ks rab is, imandan xaric olar;

V hr ks Ramazan aynda bir gn qsdn orucunu yes, imandan xaric olar4.

5) mam Sadiq lyhisslamdan, baqa bir hdis nql olunur:

Ne`mti azaldan gnah - tcavzkarlq v Allahn gstrilrindn xmaqdr.

nsana hmi pemanlq gtirn gnah, adam ldrmkdir.

Allahn blasn nazil edn gnah, zlmkarlqdr.

1Vsailu i, 18-ci cild, sh. 250. 2 Nhcl-fsah, sh. 323. 3Vsailu i, 18-ci cild, sh. 256. 4 qbalul `mal, sh.25.

10

nsan imansz edn gnah, rab imkdir.

Ruzini ksn gnah zinakarlqdr1. Hzrti imam Rza (leyhisalam)dan nql olunur:

Allah rab haram buyurmudur. nki, onda fsad vardr, o, rab inin aln lindn alaraq Allahn

inkarna gtirib xarr; rabxor, Allah v Onun rsulunun adndan yalan

danmaqla (nalayiq szlr sylmkl) nticlnir; Hminin, fsad, qtl, bhtan v zinaya sbb olur;

rabxor, haram olunmulardan ox az kinir. Ona gr d, Allah mr edir ki, btn mstedici eylr

haramdr2! 6) Hzrti imam Sadiq (lyhissalam) buyurur:

Allah-tala Behiti dsty haram edibdir. [Onlardan birincisi] rab inlrdir3.

Hzrti Rsuli krm (sllllahu leyhi v alih) buyurur: Baqalar il rab iiln sfrnin banda yln xs,

ml`undur4! 7) Hzrti imam Rza (leyhisalam) buyurur:

Allah rab fsad ml gtirdiyin, qli v fikri batil etdiyin, abr-hyan aradan apardna gr haram

etmidir5.

RABIN T`SRN BR MSAL

1 Usuli Kafi, 2-ci cild, sh.287. 2Biharul-nvar, 6-c cild,.sh.107. 3 Biharul-nvar, 11-ci cild. 4 rab v qumar amili fsad. 5 Mstdrk, 3-c cild.

11

Tarixdn m`lum olur ki, byk peymbrlrdn olan Hzrti Yhya ibni Zkriyyann (lyehissalam) qtli rab v ikinin t`sirindn ba vermidir. Yazrlar ki, O hzrtin lm zinakar bir qadnla rabxor ahn yyalq macras il baldr. O qadn z zinakarl il ahn sltntind yksk mvqe v qdrt l gtirmidi. Qocalana yaxn qorxur ki, ah ondan z dndrsin v bununla da z mvqeyini itirsin.

Buna gr d, baqa kiidn olan qzn ahla evlndirmk fikrin dr. Qzn yz bir oyunla bzyib ahn hzuruna gtirir ki, onunla evlnsin.

ah deyir: Bu idn tr Yhya Ibni Zkriyya (zmannin peymbri) il mslhtlmliym. gr o icaz vers, szm yoxdur. ah bu msl il bal Hzrti Yhya (leyhissala)-ma mracit edir. O Hzrt bu i icaz vermir v buyurur ki, bu i ritd haramdr! ah nfsani istyinin ksin olan cavab eitdiyin gr, hirslnir. Amma zahird zn dindar kimi gstrdiyin gr e`tiraz etmir. stmir ki, onu, bir rit hkmn byan etdiyin gr qtl yetirsin.

Qadn bu iin qisasn Yhya peymbrdn almaq fikrin dr. O, ah rab iib srxo olan halda qzn bzyib onun yanna gtirir. Qzna taprr ki, ah sndn N istyirsn? - dey sorusa, syl ki, Yhya peymbrin ban istyirm.

Qz ahn yanna glir. ah srxo olduuna gr qzla zina edir v ondan n istdiyini soruduqda, qz hmin arzusunu sylyir. ah srxo olduuna gr tez mr verir ki, Yhya ibni Zkriyya (leyhissalam)-n ban ksib onun yannda hazr etsinlr.

Bellikl, bu fitn nticsind Allah peymbrinin ban facili kild tetin iind ksdirir.

12

Grndy kimi rab, Allahn peymbrini qtl yetircyi qdr byk t`sir malikdir.

nc fsil

TBB ALMLR RAB HAQQINDA

nsan b`zi vaxtlar hr hans bir iin mahiyytini baa dmdn kor-koran onu icra edir. gr onu bu idn kindirmk istslr, tutarl dlil olmasa, he vaxt z iindn l kmir. Bu vziyyt insann fitrtind qoyulmu tbii bir msldir. Y`ni, insan hmi sbb v elm axtarndadr. Qeyd olunan bu mslni slam dini tamamil qbul edir, htta, bu msl slamn sas arlardan biri saylr. Buna gr d, slamda e`tiqadi msllrd tqlid etmk dzgn saylmr.

Btn mctehidlr rit hkmlri kitabnn birinci mslsind yazrlar ki, e`tiqadi msld, y`ni, suliddind tqlid icaz verilmir. Y`ni, hr bir mslman Allahn varln, Onun vhdaniyytini v bu kimi digr e`tiqadi msllri sbut v dlill qbul etmlidir. hminin, baqa qidvi msllr d bu qayda zr olmaldr. Biz, mslman v qeyri-mslman olan alimlrin rab v mumiyytl, btn mstedici ikilrin n qdr zrrli v murdar bir ey olmas haqqnda syldiklri nzriyylrdn shbt amaq istrdik.

Onu da bilmk lazmdr ki, insann al onun n dlil (sas) saylr. Y`ni, hr bir salam insan z al il hqiqi nticy gl bilr. Ona gr d, Allah-tala, alsz v ya

13

ruhi chtdn tam m`nada qeyri-salam xslr n he bir tklif v vzif myyn etmmidir. El bu sbbdn d, dli insanlar hr hans bir cinayt v gnahlarna gr ms`uliyyt damrlar v onlar n soru-sual yoxdur.

Tannm alim v filosof flatun1 rab v baqa fsad amillri il mbariz aparmaq yolunda bel bir tklif irli srr:

Cmiyytlrin bdbxtiliyi ondadr ki, savadszlq v chalt zndn yax il pisi bir-birindn ayra bilmirlr.

Cinayt v fasid ilrin t`sirindn xbrlri yoxdur. Bs, halinin savadlanmasna almaq lazmdr ki, murdar

ilrin ac nticlrindn xbrdar olsunlar v bununla da, yaramaz ilrin kk ksilsin. nsan bir eyin zrr v

puluunu bildikdn sonra ondan kinr. Amma flatunun agirdi rstu2 ustadnn bu szn

nqd edrk yazr: Dorudur ki, halinin savadl v elmli olmas, onlar

etdiklri cinaytlrin nticsindn xbrdar edir. Amma bu i he d fitn-fsad v gnah aradan aparmaa sbb

olmur. nki, biz gzmzl grmk ki, qazilr v mhkm iilri rvt almaq kimi byk bir cinaytin

cmiyytd dadc nticlrini bil-bil bu i l uzadrlar. Digr bir misal, tibb elmini ox yax biln tbib rabn pis

t`sirindn, bdn olan zrrlrindn xbrdar olduu halda onu iir.

Hr iki alimin klamndan, bel nticy glmk olar ki, btn fsad v gnahlarn kknn ksilmsi yalnz, Allaha iman gtirmkl ola bilr. Yalnz haqq dalti v insann

1 Platon. 2 Aristotel.

14

dnya v Axirtin zamin olan slam dinin ml etmkl bu fsadlara son qoymaq olar.

Mhur avropa alimi doktor Lev Gern z statistik m`lumat v thqiqatnn nticsind bel bir m`lumat verir:

Spirtli ikilr quranm hr 761 nfr rab inin vladlarndan 322 nfri yngl xlaql olur, 155 nfri

ruhi anormalla, 131 nfri is rk xstliyin tutulur. Ruhi xstxanalarda olan xstlrin 30-40%-i rab

inlrdir. nsan qtllrinin 75%-i rab imyin t`sirindndir. Soyuq silahla adam yaralamaq v fiziki

xsart yetirmyin 30%-i rabn t`sirindn, ourluq v qartiliyin 82%-i d hmin zdniraq v yaramaz

srxoluun ac nticlrin-dndir. Baqa bir avropal Andre Mino adl doktor znn

Alkoqolizim qar beynlxalq mbariz tkilatna verdiyi m`lumatda deyir:

Ruhi xstlrin 80%-i v cismi xstliklr tutulanlarn 40%-i rab imyin t`sirindndir. Uaqlar arasnda 60%

avara v tfeyli uaqlar, 40% azyal cinaytkar, rab iiln aillrdn olublar.

rabn y`ni spirtli ikilrin briyyt vurduu ziyanlar hddn artqdr. B`zi xstliklr, o cmldn m`d-barsaq xstliyi cigr xstliyi, m`d, sin v byrk vrmi, ruhi xstliklr, sb zifliklri v bu kimi digr ar xstliklr rabn t`sirindn vcuda glir. Mhur Rus yazs Tolstoy yazr:

hali yax bilir ki, rabn t`siri il vicdann ssi boulur. Ona gr d, ondan istifad edirlr. (Y`ni adi halda kimsnin cr`t etmdiyi yaramaz, alaq hrktlr, zlm v byk cinaytlr srxo olan vziyytd ox asan bir i evrilir.)

15

Doktor Karln dediyin gr, qadn v ya kiinin cinsi yaxnlq zaman srxo olmas sl cinaytdir. nki bu raitd dnyaya gln uaq saalmayan sb xstliyin tutulur. Doktor Melvin Kezinin nzri beldir ki:

Htta azacq da olsa, rabdan istifad olunmas zehnin

ox korlanmasna sbb olur. Az bir miqdarda rab iib lzzt alan insan bilmir ki, z sb sistemin n qdr byk

zrr yetirir. rab sb hceyrlrini ldrr, qanda zhrlnmy mnasib rait yaradr. Oksigeni azaldr v

onun qana daxil olmasna mane olur. Hminin, qan dvrann lngidir, bdnd qann laxtalanmasn ml

gtirir. Nhayt, doktor Herburq Moskov bel nticy glib ki:

rab insan zehninin hafiz-sini korlayr, oxlu m`lumatlar drk edib yadda saxlamaq qdrtini ldrr.

rabxorun vlad xst olar, tnbl v avam olub he bir elmi thsil almaa meyl gstrmz, hmi hirsli olub,

b`zn is naqis, anormal halda dnyaya glir. Btn bunlara nzr saldqda, Qur`ani-Krimin rab

haqqnda buyurduqlar tsvvrmzd canlanr: [Ey Mnim Rsulum!] Sndn iki v qumar haqqnda

sual ednlr syl: Onlarda hm byk gnah v hm d insanlar n mnft [rabn alveri il ld ediln kiik

dnya mnfti] vardr. B`zilri iddia edirlr ki, rab v mstedici ikilrin insan

orqanizmin xeyiri vardr. El baa drlr ki, rab itahan artrr, m`dni gclndirir v yemyin hzm olunmasna kmk edir. B`zilri htta, ifrata vararaq bel znn edirlr ki, rab mr uzadr, insana hyat verir. Btn bunlarn qarsnda biz, tibb alimlrinin dqiq elmi thqiqatlarndan baqa, mumi nticlrini lav edirik ki, Alahn insanlara haram buyurduu rab, insann ciyrlrin zrrdir v onda

16

bir ox qorxulu xstliklr yaradr. Onlarn n kiiyi ciyrin genilnmsi, iltihab, hminin, sidik kissi v onun yollarnn tutulmas v barsaq dolamas xstliyinin yaranmasdr. nki ciyrin v daxili bdn zvlrinin v barsaqlarla birbaa ball, qan-damar sistemi il sx rabitsi vardr. ox vaxt rabn t`sirindn ciyrd oxlu xrda ilr ml glir. Bunun da sbbindn qarnda su ylr. nsann qarnnda yntlar ml glir. Bu cr xstliklr b`zn ox pis xstliy o cmldn, rak xstliyi il nticlnir.

Allahn siz qadaan etdiyi rab, insan byrklrinin xarab olmasnda n t`sirli amildir. Onlar btnlkl faliyytdn saxlayr, insann lmn sbb olan mxtlif thlkli xstliklr yaradr. Burada tbiblrin mhur bir sz var, buyururlar: rabla yaayann lm sudan

olar.Y`ni, ox rab imk insann ciyrlrinin korlanmasna v hminin, byrklrinin rmsin sbb olur.

Allahn haram etdiyi rab, insann rk-damar sistemin ox byk mnfi t`sir edir, qlbin dyntsn azaldr, ryin genilnmsin v damarlarnda beyin, sb v hafizy lazm olan hceyrlrin ziflnmsin sbb olur. Qrmz qan damarlarn o qdr zifldir ki, ox asanlqla aradan gedir. Bu da rab inin infarkt keirmsin v nhayt, qfil lmn sbb olur. Bu cr xstliklrdn Allaha pnah aparrq! ox vaxt klrd, zibilliklrd, irkab sularda l kimi db qalm srxolar grrk v bir daha Rbbimizin haram etdiklrinin hikmtini xatrlayrq. rab, bir ox vaxtlarda sin xstliklrin, dama v qorxulu damar rmsi xstliklrin sbb olur. Qeyd etdiyimiz kimi rabn zehn v ql d, ox byk mnfi t`sirlri vardr.

17

Sayqlamaq, dlilik v sb xstliklri yaradr. Alimlr sbut etmilr ki, rab inin burun boluu, ba nahiysi kimi spirtli maddlrl dolu olur. Btn bunlarn t`sirindn mxtlif sviyyli psixoloji sarsntlar yaranr.

Hans all adam raz olar ki, insan z aln v maln tri lzztlr dyisin v zn cmiyyt arasnda glnc vziyyt salsn?!

Allahn haram etdiyi rabn gz d ox byk mnfi t`siri vardr. Gz-sb sistemlrini zifldir. Gzlrdn hmi ya glmsin sbb olur. Bununla da, rabxorun gzlrindn d mhrum olmaq ehtimal qarya xr. rabn zrri qulan iin qdr t`sir edir, eitm qabiliyytini azaldr v qulan iind qrib qorxulu sslr yaranmasna sbb olur.

Allahn haram etdiyi rab, insann cinsiyyt zvlrin d mnfi t`sir gstrir. Ona gr d, cmiyytd rabn yaylmas uaq doulmasnn sayn azaldr1.

Btn bunlardan lav, rab-xorluq yzlrl baqa xstliklr d sbb olur. Onlarn hamsn bu kiik bhsd qeyd etmy imkan yoxdur.

RAB, BAQA GNAHLARIN AARIDIR

M`mun-r-Rid bni-bbas xliflri arasnda elmi mbahislr daha ox diqqt edn bir xs idi. Nql edirlr ki, o, hftd iki df mclis tkil edr, alimlri, elm sahiblrini oraya d`vt edib tin msllr haqqnda bhs edrmi.

1 Drd v drman, sh. 219.

18

Gnlrin birind st-ba ox da sliqli olmayan bir drvi mclis daxil olur v bir gud oturur. Hr ks z nvbsind bir tin msl barsind sz ar. Drvi nvb atanda, mhartl ox tin bir mslni hll edir. M`mun onun bu elmini grb yuxar baa keirir. Hans msl mzakiry qoyulursa, drvi tez cavabn tapr. Mclisin sonunda M`mun hamn rab sfrsin d`vt edir, drvi tklif olunanda is, bu idn imtina edir. O, M`mundan icaz alaraq sz balayr:

Bu gn azacq elmim gr mni yuxar baa keirtdin, amma, indi istyirsn bu ne`mti mndn alasan?! Bu elm

mnim izztimdir. styirsn mni uca mqamdan endirib zlil edsn? Snin kimi xlify yaramaz ki, mnim bu

kiik elmim paxllq edib mndn alasan. nki, rab insann aln aradan apararaq, db v elmini lindn alr.

Insanlarn gznd adam xar v zlil edir. M`mun bu szlrdn xcalt kib ban aa salr1.

Drdnc fsil

rab v ikidn tvb

Hr bir insan z hyatnda mxtlif gnahlara v n az, kiik xtalara yol verir. El buna gr d, Allah-tala hmi tvb qapsn bndlrinin zn aq qoyub. Allah tvb edn bndlrini ox sevir. Nec ki, Qu`rani-Krimd buyurur:

1 `lhayi fsad, sh. 66.

19

Hqiqtn, Allah, tvb ednlri v paklar dost tutur1. Tvb, y`ni, pemanlq, gnahn ziddi, qaytmaq, dz

yola dnmk. Onu da qeyd edk ki, Qur`ani-Krimin dediyin gr gnahlardan tvb etmk vacibdir. Allah-tala buyurur:

.... Ey iman gtirnlr! Hamnz Allaha tvb edin ki,

blk nicat tapasnz!2 Tvb edn xs eyi znd yaratmaldr: Birinci: mann qvvtlndirib, Allaha yqinliyini

artrmaldr. kinci: Etdiyi idn hqiqtdn peiman olmaldr. nc: Etdiyi ii birdflik trk etmlidir3. nsan lm mqamna atanda, b`zn tvb etmy

macal tapmr. Nql edirlr ki, insann lm vaxt atanda, Cnabi zrail (lyhis-salam) onun bann stn alar v e`lan edr ki, snin lmndn bir saatdan da az vaxt qalb. O vaxt o xs el tssf v hzn z verr ki, htta mribdn mriq kimi dnyann hamsn Cnabi zrail (lyhissalam)-a vermy hazr olar, tki ona yalnz, bir ne saat mhlt versin, amma mmkn olmaz4.

Baqa rvaytd nql olunur. Bndnin dnyadan kmk vaxt atanda, gzlri nndn dnyann prdsi gtrlr, z lmn yqinlik tapar. Cnabi zrail (lyhisslam)-n yannda zar-zar alayar ki, he olmasa mn bir gn mhlt

1 Bqr sursi, 22-ci ay. 2 Nur sursi, 31-ci ay. 3 Me`racus-Sadt, sh. 675. 4 Me`racus-sadt, sh. 618.

20

ver. Peiman llrimi Allah drgahna qaldrm, blk gnahlarmdan ke, tvbmi qbul ed! Cnabi zrail buyurar: He vaxt! He vaxt! Snin mrnn vaxt

qurtarb, vaxtn qalmayb getmlisn! Bir saat da olsa, vaxtn yoxdur. Bu vaxt insann tvb qaps balanr, ruhu bdnind titryir v qss boazn tutur. mrn zay etmsinin ac hsrtini kir1.

Glin, tvb edk! Glin, n qdr ki, gec deyil, Allahn haram v murdar buyurduu eylrdn kink! nsan, mrnn axrna qdr eytann lindn tvb etmy macal tapmr, glin, tvbni lm ayana saxlamayaq.

Allah-tala Qu`randa buyurur ki, Mn irkdn baqa btn gnahlar balayacaam. Bs, bel is onda rab inlr dnmsinlr ki, mn tvb etsm, qbul olunmaz. gr xalis niyytl tvb edils, qbul olunar.

Tarixdn Hrr ibni Riyahinin hvalat m`lumdur. Onun hvalatndan m`lum olur ki, gnah n qdr byk olsa bel, Allahn rhmti ondan daha bykdr. Hrr ibni Riyahi z deyir:

Hseyn can! Mn birinci xsm ki, Hzrti Zeynb (salamullahi lyhan)- narahat etdim. Snin yolunu

ksdim. Hrr o xs idi ki, hzrti imam Hseyn (lyhislam)-n

Mdiny qaytmasnn qarsn alaraq o Hzrti mhasird saxlad. Bu mddtd qounlar glib atd v mam Hseyn (leyhissalam)- hadt yetirdilr. Bu gnah ox bykdr, amma onun tvbsi ondan da bykdr. Bu gnahdan tvb etmy grk frst tapasan. Allah bu frsti Hrr qismt etdi. Allahn rhmti hr eydn bykdr.

1 Mhicctul-Byza, 7-ci cild, sh. 20.

21

Ravi nql edir: Aura gn grdm ki, Hrrn vziyyti dyirk bdni titrmy balad. Dedim: Ny gr titryirsn? Hl ki, dy balamayb, n xbrdir? Cavab

verdi: Xeyr! And ola Allaha, zm Behitl Chnnm arasnda gr-rm! N pis i grdm? ndi n edim? O,

Hzrti imam Hseyn (lyhis-slam)-n xidmtin glir. mam onun gnahndan kerk ona ehtiramla salam verir1.

Szsz ki, mam balad xsi Allah da balayar.

1 Cihad ba nfs, sh. 187.

22

RABXORUN TVBS

Nql edirlr ki, Abdullah adl bir xs ox pis kild yolunu azmd. i-gc ancaq rab iib mxtlif havalara (musiqilr) qulaq asmaq idi. Lakin birdn-bir qflt yuxusundan oyanaraq tvb etmkl gnahlardan l kir. Allah yolunda hrkt glir.

Bir xs ondan soruur: Sn ki, dinsiz, xlaqsz rabxor v qidsiz adam idin, nec oldu ki, birdn-bir bel dyidin v Allah yoluna gdin? Abdullah cavabnda deyir: Mn hddn artq iki in v musiqi dlisi idim. Geclrin birind zm kimi dostlarmla birlikd istiraht balarnn birind kef mclisi qurmuduq. Yaxca yeyib-iib v alb oynadqdan sonra tar-kamanmz v musiqi altlrimizi aaclardan birinin budandan asb aacn altnda yatdq. Bir mddtdn sonra birdn yuxudan ayldm v aacn yanndan qrib bir ss eitdim. (Ola bilsin vicdannn ssi idi). Ss bu ayni oxuyurdu:

Mgr vaxt atmamdr ki: O kslr ki, Allaha

inanrlar, qlblri qorxub tvazkar olaraq Allah yadlarna salsnlar?(Hdid sursi 16)

Bu ay mn el t`sir etdi ki, o gndn bel qrara aldm ki, Allahn d`vtin ba yib qlbimi Onu yad etmkl tmizlym v Allah yolunda alam!

GNAHKARIN TVBS QBULDUR

23

(71)

Allah yannda yalnz o kslrin tvbsi qbul olunar

ki, onlar nadanlq ucundan pis bir i grdkdn sonra drhal tvb edrlr. Allah bellrinin tvbsini qbul

edir! Hqiqtn, Allah (hr eyi) bilndir, hikmt sahibidir!

Gnah ilr grmkd davam edrk lm yetin anda: "Mn indi tvb etdim" -deynlrin v kafir olaraq

lnlrin tvbsi qbul olunmaz. Biz onlar n iddtli bir zab hazrlamq!

Nql olunur ki, btn mrn ancaq gnahda srf etmi bir kii vard. mr boyu he bir gnah haqqnda fikirlmmidi. Zmansinin xeyirxah v prhizkar insanlar ondan uzaq qar v ona nifrt bslyirdilr.

Nhayt, hkm vern hkmn verdi v kiinin mr sona yetdi. Cnabi zrail (lyhisslam) onun ruhunu almaqdan tr bann stn ksdirdi. Kii lmn yqinlik gtirir, baxb grr ki, daha geriy yol yoxdur. Bir an xyala dalb mr boyu etdiyi mllrin nzr salr. Bir mr etdiyi mllr iind bir dn d olsa, savab i grmr. mid etmli olan he bir iq ucu da gzn dymir. lahi, n gn qaldm? mllrimin axr n olacaq? Acizan kild rkdn ah kib, zndn ixtiyarsz deyir:

Ey O kims ki, dnya v Axirt Onundur! Dnyas v

Axirti olmayan bndn rhm et!

24

Bu cmlni deyib dnyasn dyiir. hrin camaat onun lmndn ox xohal olurlar. mr boyu gnahlar iind boulan bu xsi bir zibilliy atb stn zir-zibil tkrlr. Sonra hmin zibilliyin stn torpaqla rtrlr.

Gec dr hrin alimlrindn biri yuxuda grr ki, filanks lb onu zibilliy atblar. Ona mr edirlr ki: Tez dur, o xsi zibillikdn xart v qsl ver! Kfn

bkdkdn sonra is ona namaz ql! Sonra onu xeyirxah v prhizkar xlrinin qbirlrinin yannda dfn et! Alim

hvlnak cavab verir:Prvrdigara! Bu kii pis adam olub,

hali arasnda gnahkar bir xs kimi mhur olub. Ny

gr rhmt drgahna layiq grld v z kramtini ona bx etdin?

Xitab glir ki: Bu bndnin ruhu bdnindn xmaq halnda idi. znn kemi mllrin nzr etdi. Gnah v

fsaddan baqa bir ey grmdi. Ona gr d, mflis v aciz bir halda drgahma nal kdi. Acizan bir halda rhmt

drgahma baxb fzl v rhm istdi. Onun acizliyin v biarliyin rhm edib onun gnahlarndan kedim,

iddtli zabmdan ona nicat verdim v ne`mtimdn onu bhrlndirdim1.

Bhsimizin sonunu Qur`ani-Krimd gnahkar v haqq yoluna glmyib dnyadan knlr haqqndak ayni zikr etmkl bitiririk. Onu da xatrladaq ki, insan gr Allaha tvkkl ets v znn iradsini mhkmlts, hr hans bir pis mldn v ya gnahdan kin bilr. Allahdan istyirik ki, btn gnahkar bndlrinin tvb etmsin yar olsun!

1 Me`racus-sadt, sh. 687.

25

(71) (71)

[Qiyamt gn] Chnnm onlar [gnahkarlar]

uzaqdan grnc, onun qzbl qaynamasn v uultusunu eidrlr. Onlar llri boyunlarna bal

vziyytd Chnnm dar bir yer atldqlar zaman, [dnyada Allaha asi olduqlarna gr zlrin nifrin edib]

lm dilyrlr. [Onlara istehza il deyrlr:] Bu gn znz bir deyil, ox lm dilyin! [Bel bir gnd bir df

vaveyla demkdn, bir df zn lm istmkdn he n xmaz. Allahn zab sonsuz v dhtli olduu n

dflrl vaveyla deyib, dflrl znz lm dilmlisiniz!]1

Qadir v rhman Allahdan istyirik ki, hammz chnnmin iddtli zabndan uzaq etsin v Ona itat etmkd biz yardm olsun!

Amin ya Rbbl almin!

1 Furqan sursi, 12-14.

26