ÇÒÃÊÒÃÇÔªÒ¡ÒÃÁËÒÇ Ô·ÂÒÅ ÑÂ¿ÒÃjournal.feu.ac.th/pdf/v9i2 - 4.pdf · ÇÒÃÊÒÃÇÔªÒ¡ÒÃÁËÒÇ Ô·ÂÒÅ ÑÂ¿ÒÃ ÍÕÊà·ÍÃ ¹ ป ที่

ÇÒÃÊÒÃÇÔªÒ¡ÒÃÁËÒÇÔ·ÂÒÅÑÂ¿ÒÃ �ÍÕÊà·ÍÃ �¹ปท 9 ฉบบท 2 - ฉบบท 4 สงหาคม 2558 – ธนวาคม 2558 1

บทบรรณาธการ 6 บทความวชาการ

ตวแบบทกษะบกซกสสาหรบการพฒนาทกษะการเรยนรสารสนเทศนชรตน นชประยร

Technology and Pedagogy Types in Foreign and Second Language Learning Focusing on Listening Comprehension: A Review of LiteratureMayuret Yaibuates, Praweenya Suwannatthachote and Major Ra-shane Meesri

ความเหลอมลาทางการคลงขององคกรปกครองสวนทองถนในเขตจงหวดเชยงใหม: ภาพสะทอนจากมมอน และจากมมเดยวกนวลรตน แสงไชย

โลกทศนของชาวไทลอทสะทอนจากคาประสมทมคาวา ‘หว’ ในภาษาไทลอศราวธ หลอด

บทความวจย

การจดการความรของงานวจยในระดบอดมศกษา: กรณศกษา มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนาไพรพนธ ธนเลศโศภต และ รฐนนท พงศวรทธธร

การออกแบบรปแบบระบบสารสนเทศเพอจดการการศกษาแบบบรณาการการการเรยนกบการทางานของสถาบนอดมศกษาเอกชนในประเทศไทยสรยะ พมเฉลม

ความเปนมออาชพของครโรงเรยนประถมศกษาขนาดเลกทมคณภาพในการจดการเรยนรทางไกลผานดาวเทยม สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาหนองบวลาภ เขต 1ภาวไล บญทองแพง

»‚·Õè 9 ©ºÑº·Õè 2 – ©ºÑº·Õè 4 (ÊÔ§ËÒ¤Á 2558 – ¸Ñ¹ÇÒ¤Á 2558)

การศกษาองคประกอบของทกษะชวตสาหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน ระดบชนประถมศกษาปท 1อนชา ภมสทธพร, ประพมพพงศ วฒนะรตน และ ชนดา มตรานนท

เสนทางทองเทยวเชงศาสนาประเภทเจดยและพระพทธรปสาคญในจงหวดเชยงใหมประทป พชทองหลาง

การพฒนาทกษะการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ของครผสอนในระดบปฐมวยในจงหวดลาปางปรารถนา โกวทยางกร

พฒนาการดานความเขาใจในการอานภาษาองกฤษผานกจกรรมการอานตอชนสวนของนกศกษาระดบปรญญาตรกตตกา ลมปรวฒนา ผลการใชบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมสาหรบนกศกษาระดบปรญญาบณฑตเพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนพนนทา ฉตรวฒนา

ความสมพนธระหวางจตพอเพยงและพฤตกรรมการบรโภคดวยปญญาของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6ของโรงเรยนในเขตอาเภอเมอง จงหวดเชยงใหมวรวรรณ วงศปนเพชร

ปญหาและอปสรรคในการควบคมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาต ของกองบงคบการตรวจคนเขาเมอง 5ธวชชย จนทรเงน และ วนทนย จนทรเอยม

ขอเสนอเชงนโยบายตามกรอบขอตกลงประชาคมอาเซยนเพอยกระดบความมประสทธผลในการจดการศกษาของสถานศกษาขนพนฐานตวง อนทะไชย

รปแบบการบรหารจดการความเสยงในวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาเอกชนอดศร สนประสงค

7

17

32

46

63

76

88

98

111

124

140

151

164

175

191

204


รายนามคณะกรรมการผทรงคณวฒ (Peer Review) ประจาฉบบรองศาสตราจารย ดร. เกตมณ มากม มหาวทยาลยราชภฎเชยงใหมรองศาสตราจารย ดร. ทกษณา คณารกษ ขาราชการบานาญ มหาวทยาลยเชยงใหมรองศาสตราจารย ดร. ทศนย นาคณทรง มหาวทยาลยมหาสารคามรองศาสตราจารย ดร. ธร สนทรายทธ มหาวทยาลยบรพารองศาสตราจารย ดร. บญเลศ จตตงวฒนา ขาราชการบานาญ มหาวทยาลยเชยงใหมรองศาสตราจารย ดร. ปทมาพร เยนบารง มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชรองศาสตราจารย ดร. ประยทธ ไทยธาน มหาวทยาลยราชภฎนครราชสมารองศาสตราจารย ดร. มนสช สทธสมบรณ มหาวทยาลยนเรศวรรองศาสตราจารย ดร. สมพงศ วทยศกดพนธ ขาราชการบานาญ มหาวทยาลยเชยงใหมรองศาสตราจารย ดร. สทธพงศ หกสวรรณ มหาวทยาลยมหาสารคามรองศาสตราจารย ดร. สพตรา จรนนทนาภรณ มหาวทยาลยนเรศวรรองศาสตราจารย ดร. เสนย คาสข มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชรองศาสตราจารย ดร. อดศา แซเตยว มหาวทยาลยสงขลานครนทรรองศาสตราจารย ดร. อสระ สวรรณบล สถาบนทปรกษาเพอพฒนาประสทธภาพในราชการรองศาสตราจารยรตนาภรณ อตธรรมรตน มหาวทยาลยขอนแกนผชวยศาสตราจารย ดร. ฐาปนย ธรรมเมธา มหาวทยาลยศลปากรผชวยศาสตราจารย ดร. เทอดศกด ไมเทาทอง สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบงผชวยศาสตราจารย ดร. บรรพต วรณราช มหาวทยาลยบรพาผชวยศาสตราจารย ดร. พนมพร จนทรปญญา มหาวทยาลยฟารอสเทอรนผชวยศาสตราจารย ดร. พงษเสถยร เหลองอลงกต มหาวทยาลยบรพาผชวยศาสตราจารย ดร. เพชรสดา ภมพนธ มหาวทยาลยราชภฎนครราชสมาผชวยศาสตราจารย ดร. วารณ สกลภารกษ ขาราชการบานาญ มหาวทยาลยราชภฏสวนดสตผชวยศาสตราจารย ดร. สมศกด บญสาธร มหาวทยาลยแมฟาหลวงผชวยศาสตราจารย ดร. สกานดา ตปนยางกร ขาราชการบานาญ มหาวทยาลยเชยงใหมผชวยศาสตราจารย ดร. สรรตน อนทรหมอ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบรดร. เจตนา เมองมล สานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา ลาพน เขต 1

»‚·Õè 9 ©ºÑº·Õè 2 – ©ºÑº·Õè 4 (ÊÔ§ËÒ¤Á 2558 – ¸Ñ¹ÇÒ¤Á 2558)


เรยนทานผอานทกทาน

วารสารวชาการมหาวทยาลยฟารอสเทอรนฉบบน เปนการรวบวารสาร ฉบบท 2 – ฉบบท 4 มาตพมพ

ในฉบบเดยวกน ทงนเพอปรบเปลยนกาหนดออกวารสารใหเปนไปตามปปฏทนและเพอหลกเลยงการตพมพ

วารสารขามปในฉบบเดยวกน โดยวารสารฉบบแรกทจะตพมพในป พ.ศ. 2559 ไดแก วารสารปท 10 ฉบบท 1

ประจาเดอนมกราคม – เดอนมนาคม นอกจากนวารสารยงมปรบเปลยนรปแบบการจดหนาบทความ

เพอใหชอ ตาแหนง หนวยงานทสงกดและทอยของผแตงมความชดเจนและแตกตางจากขอมลอน ๆ ของบทความ

วารสารฉบบนประกอบดวยบทความดานการศกษาทนาสนใจหลายบทความ อาท บทความเกยวกบ

การพฒนาทกษะการเรยนรในศตวรรษท 21 เรอง “ตวแบบทกษะบกซกสสาหรบการพฒนาทกษะการรสารสนเทศ”

และบทความเรอง “การพฒนาทกษะการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ของครผ สอนในระดบปฐมวย

ในจงหวดลาปาง” และบทความเกยวกบการจดการศกษาสาหรบบคคลทมความตองการพเศษ เรอง “การศกษา

องคประกอบของทกษะชวตสาหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน” และบทความดานการศกษาเกยวกบ

การเตรยมความพรอมสประชาคมอาเซยน เรอง “ขอเสนอเชงนโยบายตามกรอบขอตกลงประชาคมอาเซยนเพอ

ยกระดบความมประสทธผลในการจดการศกษาของสถานศกษาขนพนฐาน” เปนตน นอกจากนในฉบบยง

ประกอบไปดวยบทความวชาการและบทความวจยอน ๆ ทนาสนใจหลากหลายบทความ อาท บทความเกยวกบ

การทองเทยวเชงศาสนา และบทความเกยวกบการจดการความรของงานวจยในระดบอดมศกษา เปนตน

สาหรบการตดตามอานวารสาร ผอานสามารถตดตามอานไดทงจากวารสารทจดพมพเปนรปเลม และ

จากวารสารอเลกทรอนกสในเวบไซตของวารสาร (URL: http://journal.feu.ac.th) รวมทงจากระบบการจดการ

วารสารออนไลน Thai Journal Online: ThaiJo (URL: https://www.tci-thaijo.org/index.php/FEU)

สดทายน กองบรรณาธการ ขอขอบพระคณผทรงคณวฒประจากองบรรณาธการ และผทรงคณวฒ

จากหลากหลายสถาบนทกรณาประเมนคณภาพบทความกอนการตพมพ และขอถอโอกาสนเชญชวนคณาจารย

นกวจย นกวชาการ และนสต นกศกษา เสนอผลงานเพอตพมพเผยแพรในวารสารวชาการมหาวทยาลยฟารอสเทอรน

โดยสามารถศกษาคาแนะนาในการจดเตรยมตนฉบบทายเลมหรอจากเวบไซตวารสารท URL: journal.feu.ac.th

และจากระบบการจดการวารสารออนไลน ThaiJo ท URL: https://www.tci-thaijo.org/index.php/FEU/about/

submissions#authorGuidelines

บรรณาธการ

º·ºÃÃ³Ò¸Ô¡ÒÃ


บทคดยอ บทความนมวตถประสงคเพออธบายถงความสาคญ กระบวนการ คณลกษณะการรสารสนเทศ และแนวทางการสงเสรมทกษะการรสารสนเทศตามกระบวนการของ The Big Six Skills การรสารสนเทศมความสาคญตอ ความสาเรจของบคคลในดานตางๆ ซงจาเปนสาหรบการดารงชวต บคคลจาเปนตองรสารสนเทศเพอปรบตนเอง ใหเขากบสงคมการแขงขน โดยเฉพาะอยางยงการศกษาในปจจบนตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 เนนผเรยนเปนสาคญ ทาใหผสอนมบทบาทเพยงผใหคาแนะนาชแนะ ทงนการรสารสนเทศมองคประกอบของ กระบวนการ คอ ความสามารถในการตระหนกวาเมอใดจาเปนตองใชสารสนเทศ (Know) การเขาถงสารสนเทศ (Access) การประเมนสารสนเทศ (Evaluate) และความสามารถในการใชสารสนเทศทตองการอยางมประสทธภาพ (Use) แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศตามตวแบบการรสารสนเทศ (Information Literacy Model) ประกอบดวย 1) การกาหนดเรองทจะคนหา (Task Definition) 2) การวางแผนกลยทธการสบคน (Information Seeking Strategies) 3) การคนหาและเขาถงสารสนเทศ (Location and Access) 4) การใชสารสนเทศ (Use of Information) 5) การสงเคราะหสารสนเทศ (Synthesis) 6) การประเมนสารสนเทศ (Evaluation) แนวทางการสงเสรมทกษะ การรสารสนเทศ (Information Literacy Skills) มจดเดนทการนาทกษะสารสนเทศและเทคโนโลยสารสนเทศมา ผสมผสานเขาดวยกน เพอใหผเรยนสามารถใชเทคโนโลยสารสนเทศเปนเครองมอในการแสวงหาความร ไดอยาง มประสทธภาพ และสามารถนาไปประยกตใชขอมลไดอยางถกตอง เหมาะสมและเทาทนขอมลทมความหลากหลาย เพอพฒนาตนเองสสงคมแหงการเรยนรอยางตอเนอง

คาสาคญ ตวแบบทกษะบกซกส การรสารสนเทศ การเรยนรตลอดชวต

* ผเขยนหลก อเมล: [email protected]

ตวแบบทกษะบกซกสสาหรบการพฒนาทกษะการรสารสนเทศBig Six Skills Model for Information Literacy Skills Development

นชรตน นชประยร1*

1นสตหลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาเทคโนโลยการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพาเลขท 169 ถนนลงหาดบางแสน ตาบลแสนสข อาเภอเมอง จงหวดชลบร 20131


Abstract The article aims to describe the significance, process, information literacy characteristics and the guideline to enhance information literacy according to the Big Six Skills Model. Information literacy had the significance toward successful people in the other aspects that necessary for livelihood. People have to realize the information to individual improvement in society and competition. In particularly the current education as National Education Act B.E. 2542 (1999) focuses on children center and teachers were only the advisers. Information literacy process consists of know, access, evaluate and use. The guideline to enhance information literacy according to the big six skills model consists of 1) task definition 2) information seeking strategies 3) location and access 4) use of information 5) synthesis 6) evaluation. Guideline to Information literacy process of the Big Six Skills was mixed information skills and information technology together, the learners can able use information technology in information literacy tools and can be use the multi information with correctly and appropriately for individual development to knowledge based on society continuously.

Keyword The Big Six Skills Model, Information literacy, Life Long Learning

บทนา ปจจบนประเทศไทยไดกาวสประชาคมอาเซยน ทงนเพอยกระดบการแขงขนของประเทศในภมภาคอาเซยน อนนาไปสการแบงปนทรพยากรทางการศกษาระหวางกน สงเสรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมเปนตลาดและ ฐานการผลตเดยวกน ดงนนเพอเปนการปรบตว ประเทศไทยจงจาเปนตองพฒนากาลงคนใหมมาตรฐานทดเทยม กบประเทศตางๆ ในกลมอาเซยน ตลอดจนเตรยมความพรอมใหแกประชากรใหมทกษะเพอการดารงชวตในศตวรรษท 21 ซงแนวคดสาคญในศตวรรษท 21 นนตองพฒนาทกษะ 3 ดาน คอ ทกษะการเรยนร และนวตกรรม ทกษะ ดานสารสนเทศ สอและเทคโนโลย และทกษะชวตและอาชพ ดงนนกระทรวงศกษาธการจงมหนาทหลกใน การจดการศกษาเพอพฒนากาลงคนใหมขดความสามารถและศกยภาพในการแขงขน จงไดมแผนการปฏรปการศกษา ทงระบบ (พ.ศ. 2558 – พ.ศ. 2564) มแผนการผลตและพฒนากาลงคน เพอเพมศกยภาพการแขงขน ซงสอดคลองกบนโยบายของชาต (พ.ศ. 2557) ทใหความสาคญในการพฒนาคนอยางยงยน ซงแนวโนมการปฏรปการศกษาใน หลายประเทศจะใหความสาคญกบการพฒนาทกษะ (Skill) หรอความชานาญในการปฏบตงานมากกวาเนอหา ในตารา ซงการรสารสนเทศจดเปนทกษะหนงทสาคญของผเรยนในศตวรรษท 21 ซงมความสาคญตอการเรยนรและการดาเนนชวตของบคคลในศตวรรษน ดงนนผคนในสงคมจงควรไดรบขอมลขาวสารอยางเหมาะสม ถกตองและ มความเทาทนในขอมลขาวสารทมความหลากหลาย เพอนาไปใชพฒนาตนเองในดานตาง ๆ จงทาใหสงคมปจจบนมการเรยนรอยตลอดเวลาและเปนสงคมแหงการเรยนรอยางตอเนอง การศกษาตองมงเพมขดความสามารถ และโอกาสในการเรยนรของบคคล และพฒนาทกษะการรสารสนเทศใหแกบคคลในสงคมอยางตอเนองและ


เพอใหสามารถนาความรไปใชในสงคมไดอยางยงยน “การรสารสนเทศ” บญญตมาจากคาวา “Information literacy: IL” ใหความหมายวา ความสามารถและทกษะในการแสวงหา เขาถงสารสนเทศ โดยใชเครองคอมพวเตอรและเทคโนโลยททนสมย ลกษณะของผรสารสนเทศ จะตองเปนผทมความสามารถในการตงคาถามและระบสารสนเทศทตองการไดดวยตนเอง สามารถคดวเคราะหและเชอมโยงสงตาง ๆ ไดอยางมเหตผล สามารถเลอกและประเมนสารสนเทศทตรงกบความตองการ รวมทงมความสามารถในการสงเคราะห วางแผนการศกษาคนควาและอธบายหรอนาเสนอสารสนเทศทไดจากการศกษาคนควาไดอยางเหมาะสม (ศรเพญ มะโน, 2536) นอกจากน Fortier, Potter, Grady, Lohr & Klein (1998) ใหความหมายของการรสารสนเทศวา การรสารสนเทศและเทคโนโลยเปนความสามารถเฉพาะบคคลในการใชสารสนเทศและเทคโนโลยเพอการทางานดวยตนเองหรอการทางานรวมกบผอน ความสามารถในการใชเครองมอ แหลงขอมล กระบวนการและระบบการสบคนขอมล การประเมนคณคาของสารสนเทศตลอดจน สามารถในการใชสารสนเทศเหลานนในการแกปญหา การตดตอสอสาร การตดสนใจ รวมทงการสรางองคความร ผลตภณฑหรอระบบใหม ๆ สาหรบ Doyle (1992)ไดใหคาจากดความของการรสารสนเทศวา คอ ความสามารถ ในการเขาถงสารสนเทศ การประเมนสารสนเทศ และใชสารสนเทศจากแหลงสารสนเทศ ทมความหลากหลายได SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) ไดสรปวา การรสารสนเทศ หมายถง การรถงความจาเปนของสารสนเทศ (ขอมลขาวสาร) การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใชเทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใชสารสนเทศ เพอการตดสนใจทมประสทธผล มความสรางสรรค สามารถสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ มความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของขอมลขาวสาร จากความหมายของคาวาการรสารสนเทศ การรสารสนเทศจงมสวนสาคญในการสงเสรมนกเรยนใหเกดทกษะการเรยนรตลอดชวต (อาชญญา รตนอบล และคนอน ๆ, 2550) ซงสอดคลองกบนโยบายการจดการศกษาตาม พระราชบญญตการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2542 นอกจากน กระทรวงศกษาธการมนโยบายในการพฒนานกเรยนใหเปนบคคลแหงการเรยนรหรอเปนบคคลทสามารถแสวงหาวธพฒนากระบวนการเรยนรของตนไดอยาง มคณภาพ เปนระบบและตอเนองไดตลอดชวต (กรมวชาการ, 2541) สงผลใหบทบาทของผสอนเปลยนไปเปน ผใหคาชแนะ โดยอาศยทรพยากรเปนพนฐานสาคญ ดานการดารงชวตประจาวน ผรสารสนเทศสามารถวเคราะหประเมนและใชสารสนเทศใหเกดประโยชนสงสดตอการตดสนใจเรองใดเรองหนงไดอยางมประสทธภาพ ดานสงคม เศรษฐกจ และการเมอง บคคลจาเปนตองรสารสนเทศเพอปรบตนเองใหเขากบสงคม เศรษฐกจ และการเมอง เชน การอยรวมกนในสงคม การดาเนนธรกจและการแขงขน อาจกลาวไดวาการรสารสนเทศมความสาคญเพราะชวย สงเสรมใหบคคลสามารถเขาถงสารสนเทศจากทวทกมมโลก ผรสารสนเทศจงเปรยบเสมอนผทมอานาจสามารถ ชวดความสามารถขององคกรหรอประเทศชาตได ดงนนประชากรทเปนผร สารสนเทศจงถอวาเปนทรพยากร ทมคามากตอการพฒนาประเทศ


ทกษะการรสารสนเทศ ความหมายและองคประกอบ สมาคมหองสมดมหาวทยาลยและวจย (Association of College and Research Library, 2000) ใหความหมายของการรสารสนเทศ หมายถง กลมของทกษะทเปนความสามารถเฉพาะทจะวเคราะหไดวาเมอใดตองการสารสนเทศ มความสามารถในการกาหนดแหลง ประเมนและใชสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพซงรวมถงยคสมยทเทคโนโลยมการเปลยนแปลงและทรพยากรสารสนเทศทมความหลากหลายมากขน สมาคมหองสมดอเมรกนไดกาหนดองคประกอบของการรสารสนเทศไว 4 ประการ คอ (American Library Association, 2010) 1. ความสามารถในการตระหนกวาเมอใดจาเปนตองใชสารสนเทศ (Know) สามารถกาหนดหวขอทจะศกษาคนควา กาหนดความตองการสารสนเทศ ระบชนดและรปแบบของแหลงสารสนเทศทจะศกษา 2. การเขาถงสารสนเทศ (Access) สามารถเลอกวธการคนหาสารสนเทศทเหมาะสมและมประสทธภาพ ทงจากสารสนเทศออนไลนหรอสารสนเทศจากบคคล สามารถปรบกลยทธการคนหาทเหมาะสมตามความจาเปน 3. การประเมนสารสนเทศ (Evaluate) สามารถสรปแนวคดสาคญจากสารสนเทศทรวบรวม โดยใชเกณฑการประเมนสารสนเทศและแหลงสารสนเทศ ไดแก ความนาเชอถอ ความเทยงตรง ความถกตอง และความทนสมย สามารถสงเคราะหแนวคดหลกเพอสรางแนวคดใหม เปรยบเทยบความรใหมกบความรเดมเพอพจารณาวาอะไรคอสงทเพมขน อะไรคอสงทขดแยงกนและอะไรคอสงทคลอยตามกน 4. ความสามารถในการใชสารสนเทศทตองการอยางมประสทธภาพ (Use) สามารถใชสารสนเทศใหมผนวกกบสารสนเทศทมอยในการวางแผนและสรางผลงาน หรอการกระทาตามหวขอทกาหนดทบทวนกระบวนการพฒนาการผลตผลงานของตนเอง และสามารถสอสารหรอเผยแพรผลงานของตนเองตอบคคลอนไดอยาง มประสทธภาพ คณลกษณะของผรสารสนเทศ Doyle (1992) ไดกลาวถงลกษณะของผรสารสนเทศ ไวในสรปรายงานการประชมแหงชาตวาดวยเรอง การรสารสนเทศ วาเปนผทมลกษณะดงน 1. ตระหนกรวาสารสนเทศทถกตองและสมบรณเปนพนฐานสาหรบการตดสนใจทชาญฉลาด

2. ตระหนกวาเมอใดทจะตองใชสารสนเทศ 3. กาหนดปญหาและคาถามจากความตองการสารสนเทศของตนเองได 4. สามารถกาหนดแหลงสารสนเทศได 5. พฒนากลยทธการสบคนสารสนเทศ 6. มความรเกยวกบแหลงสารสนเทศและศกยภาพของแตละแหลงทใชตอบปญหา 7. สามารถเขาถงแหลงสารสนเทศได เชน แหลงสารสนเทศทางคอมพวเตอรและเทคโนโลยอนๆ 8. ประเมนคณคาสารสนเทศได 9. บรณาการสารสนเทศทไดจากการคนควาเพอใหเกดองคความรใหมได


สมาคมการศกษาบรรณารกษวสคอนซน (Wisconsin Association of Academic Librarians, 2006) กาหนดความสามารถของผรสารสนเทศไว 10 ประการ ไดแก 1. สามารถแยกแยะและอธบายความตองการเกยวกบสารสนเทศทจาเปนในการแกปญหา 2. สามารถวนจฉย แยกแยะและเลอกใชแหลงสารสนเทศไดอยางเหมาะสม 3. สามารถวางแผนการสบคนสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพ 4. สามารถอธบาย วเคราะหผลการสบคนและเลอกแหลงสารสนเทศทตรงกบความตองการ 5. สามารถระบแหลงและคนคนสารสนเทศในเรองทตองการจากแหลงสารสนเทศตาง ๆ ได 6. สามารถประเมนคณคาและเลอกใชสารสนเทศได 7. สามารถจดระบบ สงเคราะห รวบรวมและประยกตสารสนเทศไปใชประโยชนได 8. สามารถกาหนดแนวทางแสวงหาสารสนเทศดวยตนเองได 9. มความเขาใจเกยวกบแหลงและทรพยากรสารสนเทศ ทงในดานองคประกอบ กระบวนการผลต สถาบนบรการ และการเผยแพรสารสนเทศ 10. มจรยธรรมในการใชและเผยแพรสารสนเทศ SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) ไดเสนอคณลกษณะ และความสามารถในการรสารสนเทศของบคคล ดงน 1. ตระหนกถงความจาเปนของสารสนเทศ 2. สามารถกาหนดขอบเขตของสารสนเทศทจาเปน 3. เขาถงสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพ 4. ประเมนสารสนเทศ และแหลงสารสนเทศได 5. นาสารสนเทศทคดสรรแลวสพนความรเดมได 6. มประสทธภาพในการใชสารสนเทศไดตรงตามวตถประสงค 7. เขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และกฎหมายในการใชสารสนเทศ 8. เขาถงและใชสารสนเทศไดอยางมจรยธรรมและถกกฎหมาย 9. แบงประเภท จดเกบ และสรางความเหมาะสมใหกบสารสนเทศทรวบรวมไว 10. ตระหนกวาการรสารสนเทศชวยใหเกดการเรยนรตลอดชวต จากการสงเคราะหคณลกษณะและความสามารถในการรสารสนเทศขางตน สามารถสรปคณลกษณะและความสามารถในการรสารสนเทศของบคคลไดดงน 1. ตระหนกถงประโยชน ความสาคญและกาหนดขอบเขตของสารสนเทศทจาเปน 2. เลอกแหลงสบคน กาหนดวธการเขาถงเพอใหไดสารสนเทศทตรงกบความตองการ 3. สามารถอธบาย สงเคราะห และจดระเบยบสารสนเทศอยางมประสทธภาพ 4. สามารถแยกแยะเลอกใชสารสนเทศทไดมาอยางเหมาะสม 5. รวบรวม แบงประเภท จดเกบสารสนเทศอยางเปนระบบเพอนามาประยกตใชใหเกดประโยชน 6. มจรยธรรมในการเขาถง ใชงานและเผยแพรสารสนเทศใหถกตองตามกฎหมาย


ตวแบบทกษะบกซกส แนวทางการสงเสรมทกษะการรสารสนเทศมหลายแนวทาง สาหรบในบทความนจะขอนาเสนอตวแบบทกษะบกซกส (The Big Six Skills Model) ซงเปนแนวทางทใชสงเสรมทกษะการรสารสนเทศทเปนรปธรรมชดเจน พฒนาขนโดยนกการศกษาชาวสหรฐอเมรกา ชอ Mike Eisenberg และ Bob Berkowitz เปนการจดการเรยนรทเนน ใหนกเรยนแกปญหาโดยใชสารสนเทศ ซงเนนการใชเทคโนโลยสารสนเทศเปนเครองมอในการคนหา รวบรวม สงเคราะห นาเสนอและประเมนผลสารสนเทศ ตางจากรปแบบการจดการเรยนรแบบอนๆ ทไมไดเนนการ ใชเทคโนโลยเปนเครองมอชวยในการจดการสารสนเทศ โดยทฤษฎดงกลาวถกนาไปใชในการจดการเรยนรกน อยางแพรหลายตงแตระดบอนบาลถงระดบอดมศกษาและนาไปใชเปนแนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศ ในสถาบนการศกษาตาง ๆ ซง Eisenberg & Berkowitz (2001) ไดกาหนดไว 6 ขนตอน ดงน 1. การกาหนดเรองทจะคนหา (Task Definition) การพจารณาเรองทจะศกษาคนควา เพอทาความเขาใจ ใหชดเจนวาจะคนหาสารสนเทศทเกยวของกบเรองใด สารสนเทศอะไรบางทตองการ เรมตนดวยการทาความเขาใจประเดนสาคญทตองการจะศกษาใหชดเจน ประเดนสาคญเหลานนมปญหาขอสงสยอะไรบาง นาปญหาขอสงสย มาตงเปนโจทยคาถามใหครอบคลมประเดนสาคญทจะศกษา (ใคร? ทาอะไร? ทไหน? เมอไร? อยางไร? ทาไม?) คดเลอกหวขอคาถามทประสงคจะศกษาคนควาดวยการพจารณาตวเองวาตองการจะคนหาคาตอบในเรองใด ในการพจารณาคดเลอกใหใชคาถาม KWL คอ ฉนรอะไร (What I Know?) มอะไรอกบางทฉนควรร (What I Would Like to Know ?) อะไรทฉนรแลว (What I Have Already Learnt ?) เมอพจารณาเรองทจะศกษาไดชดเจนดแลว ขนตอนตอมาคอการกาหนดสารสนเทศทตองการคนหา และเตรยมวางแผนการสบคน 2. การวางแผนกลยทธการสบคน (Information Seeking Strategies) เมอทาความเขาใจเรองทตองการจะศกษาคนควาชดเจนดแลว ขนตอนตอมาคอการวางแผนการสบคนสารสนเทศ ในขนตอนนผคนควาจะตองทาความเขาใจเกยวกบแหลงสารสนเทศ ซงมทงแหลงทเปนเอกสาร สถาบน หรอเปนบคคลผร ผเชยวชาญ และรจกการใชเครองมอสบคนสารสนเทศตาง ๆ เชน อนเทอรเนต ฐานขอมลอเลกทรอนกส ดชนและสาระสงเขป ผคนควาจะตองเรยนรการใชงานโปรแกรมคอมพวเตอร วธการใชคาสงในการสบคนและคนคนขอมล 3. การคนหาและเขาถงสารสนเทศ (Location and Access) เมอกาหนดแผนการสบคนสารสนเทศ ขนตอนลงมอปฏบตการคนหา สารสนเทศอาจจะมอยในทรพยากรสารสนเทศทแตกตางกนไป เชน เปนทรพยากรตพมพ ไดแก หนงสอ วารสาร หนงสอพมพ หรอเปนทรพยากรไมตพมพ เชน วดทศน ซดรอม ฐานขอมลอเลกทรอนกส และอนเทอรเนต ทรพยากรสารสนเทศเหลานมวธการคนหาและเขาถงแตกตางกนไป ดงนนผคนควาจงตองเรยนรและ ฝกฝนการใชโปรแกรมและเครองมอในการสบคนสารสนเทศทแตกตางกน อกทงตองรวาจะไดสารสนเทศประเภทใดจากการใชเครองมอเหลานน เชน การคนหาจากรายการอางองของหองสมดจะไดรายการบรรณานกรม การคน จากฐานขอมลออฟไลนในซดรอมหรอฐานขอมลออนไลนจะไดสาระสงเขป หรออาจเปนเอกสารฉบบเตม (Full Text) คนจากเวลดไวดเวบ (www) ในอนเทอรเนตจะไดขาวสาร บทความททนสมย เปนตน แหลงสารสนเทศทกลาวมานมวธการเขาถงสารสนเทศทแตกตางกนในรายละเอยด เพอใหเกดทกษะและสามารถเขาถงสารสนเทศทมอย อยางหลากหลายไดโดยสะดวกและรวดเรว ผเรยนจงตองเรยนรและฝกปฏบต


4. การใชสารสนเทศ (Use of Information) สารสนเทศทคนหาไดอาจมรปแบบและวธการนาเสนอท แตกตางกน เชน อาจเปนขอความ ตวเลข หรอตาราง สารสนเทศบางอยางอาจเปนภาพวาด ภาพถาย เสยง วดทศน ผคนควาจะตองเรยนรวาจะใชสารสนเทศนนอยางไร รวมทงฝกฝนการใชทรพยากรสารสนเทศทมลกษณะพเศษเฉพาะใหเกดทกษะความชานาญ เชน แผนท ฐานขอมลอเลกทรอนกส สอมลตมเดย เปนตน 5. การสงเคราะหสารสนเทศ (Synthesis) เปนการจดกลม และสรางความสมพนธของสารสนเทศ การกลนกรอง และยอความสารสนเทศในแตละเรองหรอแตละแนวคด ทผานการวเคราะหแลวจากหนงหรอมากกวาหนงแหลง แลวนาเสนอใหมในรปลกษณทมการปรบเคาโครงใหมทงหมด ซงเคาโครงใหมทสรางขนมาตองนาประเดนทมความสมพนธกนมาเชอมโยงกนจากเรองทกวางไปยงเรองทเฉพาะเจาะจง เชน การนาเสนอโดยการใชโปรแกรมนาเสนอผลงาน การสรางเวบเพจ แอพพลเคชนโปรแกรม เปนตน 6. การประเมนผล (Evaluation) เปนการประเมนผลการใชสารสนเทศทสบคนไดจากแหลงตาง ๆ วามความถกตอง ทนสมย ความนาเชอถอและตรงกบความตองการหรอไม ดงนนจงตองประเมนเพอคดเลอกสารสนเทศทมคณคา และนาไปใชงานไดอยางแทจรง โดยพจารณาจากผลงานของผเรยนวามความสอดคลองกบปญหาหรอไม และกระบวนการทางานของผเรยนมความคดเปนอยางไรตอกระบวนการทไดทา การประเมนผลนอาจมไดหลายคน คอในการตรวจสอบผลงานและภาระงานทรบผดชอบ ผสอนตองเปนผประเมน สวนการประเมนกระบวนการทางานใหผเรยนประเมนตนเองวายงมขอบกพรองหรอไมอยางไร ควรปรบปรงในสวนใดบางและการประเมนอาจใหเพอนในหองรวมพจารณาได เมอพจารณาการแกปญหาโดยใชสารสนเทศ จะพบวาเปนการจดการเรยนรทมจดเดน มการผสมผสาน ทกษะสารสนเทศและเทคโนโลยสารสนเทศเขาดวยกน เพอใหผเรยนสามารถใชเทคโนโลยสารสนเทศเปนเครองมอในการเสาะแสวงหาความร ขอมลขาวสาร ตลอดจนวเคราะหตดสนใจเกยวกบสารสนเทศทไดมา เพอนามาใชไดอยางมประสทธภาพ แตอยางไรกตามปญหาทเกดจากการจดการเรยนรดวยวธการน สวนมากเปนการกาหนดเรอง ทจะคนหา สอดคลองกบท Eisenberg & Berkowitz (2001) กลาววา “ผสอนมกจะไมไดตงใจทจะมอบหมายงาน ทมความคลมเครอหรอสบสน แตผเรยนมกจะมปญหาในการทาความเขาใจในสงทผสอนคาดหวงจากผเรยน” จากปญหาดงกลาวไดนาเสนอแนวทางการแกปญหา โดยสรปไดวา ผสอนควรเปดโอกาสใหผเรยนไดถามผสอน ทเกยวกบภาระงาน เชน ความคาดหวง เกณฑประเมนและองคประกอบทสาคญของงาน เปนตน นอกจากนควรจะ ไดมการจดทาสมดบนทกเพอบนทกขอมลเกยวกบการกาหนดเรองทหา อภปรายงานททา ดงนนจะเหนวาแนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศในขนตอนแรกจงเรมตนดวยการกาหนดเรองทจะคนหา (Task Definition) เพอทาความเขาใจประเดนสาคญทตองการจะศกษาใหชดเจนกอนวาสารสนเทศทตองการเกยวของกบเรองใด เพอใหการคนหา ถกตองชดเจนและตรงประเดน เพราะหากแนวทางสงเสรมการรสารสนเทศในขนตอนแรกเกดความผดพลาดกจะสงผลกระทบตอขนตอนตอไปดวย

การประยกตใชตวแบบทกษะบกซกส (Big Six Skills) สาหรบบรบทของสงคมไทยพบงานวจยททาการสงเคราะหและพฒนารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศสาหรบสงคมไทยขน (อาชญญา รตนอบล และคนอน ๆ, 2550) โดยมพนฐานจาก The Big 6 Skills Model ซงงาน


วจยดงกลาวสรปขนตอนไว 4 ขนตอน ดงน 1. กาหนดภารกจ คอ ตองการรอะไร ปญหาหรอขอสงสยคออะไร 2. ตรงจดเขาถงแหลง คอ การหาคาตอบวาอยทไหน มวธเขาถง และการใชแหลงความรไดอยางไร 3. ประเมนสารสนเทศ คอ การคดสรรสารสนเทศอยางไรใหตรงกบสงทตองการร และนาเชอถอ 4. บรณาการวถการใชงาน คอ มวธใดทใชในการนาสงทคนพบมาสรป นาเสนอและสอสารกบผอน ประยกตใชแกปญหา ใชอยางมจรรยาบรรณและถกกฎหมาย จากผลการวจยพบวา รปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศทง 4 ขนตอนขางตน โดยสวนใหญผสอน เรมเขาใจและใหความสาคญตอการสงเสรมการรสารสนเทศใหแกผเรยนของตน และพยายามคดคนกลยทธใน การเสรมสรางการเสรมสรางการรสารสนเทศใหเหมาะสมกบธรรมชาตและบรบทของแตละทองถน โดยผสอนจะพยายามฝกฝนใหผเรยนเกดทกษะสารสนเทศ แลวสงเสรมใหผเรยนนาทกษะสารสนเทศมาผสมผสานกบเทคโนโลยสารสนเทศทมอยในปจจบนเพอชวยในการเรยนรทงในและนอกสถาบนการศกษา สาหรบความคดเหนของผเรยน พบวา ผเรยนสวนใหญมความสขและชอบการเรยนสารสนเทศ โดยเฉพาะขนตรงจดเขาถงแหลง เพราะไดมโอกาสแสวงหา ความรจากแหลงความรไดตามทตนตองการ โดยผเรยนกาหนดการเรยนรไดดวยตนเอง มโอกาสคนควาศกษาหาความร จากแหลงความรตางๆ ทงจากโลกแหงความเปนจรงภายในและภายนอกสถาบนการศกษา และโลกของอเลกทรอนกส นอกจากนหลายงานวจยไดนาตวแบบทกษะบกซกสมาประยกตใชในการพฒนาบทเรยนบนเวบเพอสงเสรมการเรยนรและทกษะของผเรยน ในระดบตางๆ ดงงานวจย เรอง การเปรยบเทยบผลการเรยนและความสามารถในการคดวเคราะห เรอง ระบบเครอขายและการใชอนเทอรเนตของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทเรยนดวยบทเรยน ทใชเวบเทคโนโลยแบบทกษะบกซกสกบการสอนปกตของ สพตร วงศวอ (2557) โดยผลการวจย พบวานกเรยน ทเรยนดวยบทเรยนทใชเวบเทคโนโลยแบบทกษะบกซกสมคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยน ความสามารถในการคดวเคราะห และทกษะปฏบต หลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 เนองจากบทเรยนทใชเวบเทคโนโลยแบบทกษะบกซกสเปนบทเรยนทตอบสนองความแตกตางระหวางบคคล ผเรยนสามารถเรยน ตามลาดบขนตอนทละนอยจากงายไปหายาก โดยสามารถเรยนรไดดวยตนเอง สามารถทบทวนบทเรยนไดตามตองการ เรยนตามความสนใจ ความถนด และความสามารถของตน เหมาะสมกบวยของนกเรยน นอกจากนยงมการเรยนรรวมกน สอดคลองกบงานวจยเรอง การเปรยบเทยบผลการเรยนเรองเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารดวย บทเรยนบนเวบแบบทกษะบกซกสกบการเรยนปกต (อรวรรณ คดถก, 2555) งานวจยเรอง ผลการเรยนรและ ความคดสรางสรรคของนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสง ปท 1 วชาภาษาองกฤษพนฐาน ทเรยนดวย บทเรยนบนเวบแบบทกษะบกซกสกบการเรยนแบบปกต (บญยง เสลานอก, 2556) และงานวจยเรอง การใชบทเรยนบนเครอขายแบบทกษะบกซกสเรองขอมลสารสนเทศและคอมพวเตอรเบองตน ทมตอผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะการแกปญหา โดยใชสารสนเทศของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 (ปาลตา บวสดา, 2551) โดยผล ของงานวจยขางตนมความสอดคลองกน สรปไดวา นกเรยนทเรยนดวยบทเรยนบนเวบแบบทกษะบกซกส ไดฝกความสามารถในการสบคนขอมลและการเขาใชสารสนเทศ ทาใหมผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะตางๆ สงกวานกเรยนทเรยนแบบปกต รวมทงนกเรยนมความพงพอใจตอการเรยนดวยบทเรยนบนเวบแบบทกษะบกซกส


สรป การสงเสรมการรสารสนเทศดวยตวแบบทกษะบกซกส มจดเดนทการผสมผสานทกษะสารสนเทศและเทคโนโลยสารสนเทศเขาดวยกน เพอใหผเรยนสามารถใชเทคโนโลยสารสนเทศเปนเครองมอในการแสวงหาความร รวมทงนาความรจากสารสนเทศทไดมาวเคราะหเพอตดสนใจและนามาใชไดอยางมประสทธภาพ จากแนวทางสงเสรมการรสารสนเทศ 6 ขนตอนขางตน ผเขยนมแนวคดวา กอนขนตอนท 4 คอ ขนตอนการนาสารสนเทศไปใช ผเรยนควรทา การประเมนสารสนเทศทไดจากการสบคนกอน เพอใหแนใจวาสารสนเทศทสบคนมานนเปนสารสนเทศ ทมประสทธภาพและตรงกบความตองการอยางแทจรง หลงจากนนในขนตอนท 6 จงทาการประเมนผลของกระบวนการทางานของผเรยน ทไดนาสารสนเทศนนมาใช โดยตวแบบทกษะบกซกสซงสามารถประยกตใชไดทกรายวชา ทกระดบชน สามารถนาไปประยกตใชไดในชวตประจาวน เพอสงเสรมใหผเรยนเกดการเรยนรตลอดชวต ทงนควรใหความสาคญกบการประเมนคณคาของสารสนเทศ เพอใชประกอบการพจารณาคณคาของสารสนเทศ ทจะนามาใชเปนแกนกลางการเรยนรศาสตรตางๆ ในบรบทของชวต ตองมงใหผเรยนรถงความจาเปนของสารสนเทศ การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใชเทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใชสารสนเทศ เพอใหการตดสนใจมประสทธภาพและสรางสรรค รวมทงสามารถสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ เกดความเขาใจและยอมรบในจรยธรรม ของขอมลขาวสาร เพอนาไปสการเรยนรตลอดชวตไดอยางแทจรง

เอกสารอางองกรมวชาการ. (2541). คมอพฒนาโรงเรยนดานการเรยนร. กรงเทพฯ: กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ.บญยง เสลานอก.(2556). ผลการเรยนรและความคดสรางสรรคของนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ ชนสงปท 1 วชาภาษาองกฤษพนฐาน ทเรยนดวยบทเรยนบนเวบแบบ Big Six Skills กบการเรยน แบบปกต. วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม. 7(2), 43-55.ปาลตา บวสดา. (2551). การใชบทเรยนบนเครอขายแบบ Big Six Skills เรองขอมลสารสนทศและ คอมพวเตอรเบองตน ทมตอผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะการแกปญหา โดยใชสารสนเทศ ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 . วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม. 3(3), 32-38.ศรเพญ มะโน. (2536). การสรางแบบจาลองหลกสตรวชาการรสารนเทศสาหรบนสตระดบปรญญาตร โดยใชวธการเชงระบบ. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตร และสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร. สพตร วงศวอ. (2557). การเปรยบเทยบผลการเรยนและความสามารถในการคดวเคราะห เรอง ระบบ เครอขายและการใชอนเทอรเนตของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทเรยนดวยบทเรยนทใช เวบเทคโนโลยแบบ Big six skills กบการสอนปกต. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาเทคโนโลยการศกษา มหาวทยาลยมหาสารคาม.


อรวรรณ คดถก.(2555). การเปรยบเทยบผลการเรยนเรองเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ชนมธยมศกษาปท 4 ระหวางการเรยนดวยบทเรยนบนเวบแบบ Big Six Skills และการเรยนแบบปกต. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาเทคโนโลยการศกษา มหาวทยาลยมหาสารคาม.อาชญญา รตนอบล, อาไพ ตรณสาร, คดนางค มณศร, วระเทพ ปทมเจรญวฒนา, กวสรา รตนากร, ยรวฒน คลายมงคล วรรตน อภนนทกล...รบขวญ ภษาแกว. (2550). รายงานการวจยการพฒนารปแบบการรสารสนเทศ สาหรบสงคมไทย. กรงเทพฯ: สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต. American Library Association. (2010). Information Literacy Standards for Student Learning: Standards and Indicators. Retrieved January 12, 2011, from http://www.ala.org/ala/mgrps/divs /aasl/aaslproftools /informationpower/ InformationLiter acyStandards_final.pdfAssociation of College and Research Libraries. (2000). Competency Standards for Higher Education Standards, Performance Indicator Information Literacy and Outcomes. Retrieved June 20, 2011, from http://ala.org/acr/guides/objinfolit.html.Doyle, C. (1992). Development of a Model of Information Literacy Outcome Measures within National Education Goals of 1990 (Education Policy). Thesis (ED.D.) Northern Arizona University. Retrieved January 13, 2011, from http://www.uni.net.th/dao/detail.nspEisenberg, M. B. & Berkowitz, R. E. (2001). The Big 6 Information Problem-Solving Approach. Retrieved May 4, 2010, form http://www.big6.comFortier , J. D. ; Calvin, P. J. ; Grady, Susan M. ; Lohr, Neah J. & Klein, Jim. (1998). Wisconsin’s Model Academic Standards for Information and Technology Literacy. Madison, WI: Wisconsin Department of Public Instruction.SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative. (2003). Retrieved January 7, 2010, from http://www.sunyconnectsunny edu/ili/final.htmWisconsin Association of Academic Librarians. (2006). Information Literacy Competencies and Criteria for Academic Libraries in Wisconsin. Retrieved March 9, 2010, form http://www.wla.lib.wi.us/waal/

infolit/ilcc.htm


Abstract This review categorizes technology and pedagogy types used in foreign and second language learning for enhancing listening comprehension. The objective of this study is to review existing literature to examine what technology and pedagogy types were used in teaching, listening comprehension and how learners and instructors interacted with technology, in foreign and second language learning. Main findings from documentary research include nine unique technology types, six pedagogy types used, learner-technology interaction and suggestions for learner-instructor interaction when using technology to enhance listening comprehension in foreign and second language learning.

* Corresponding Author. Email address: [email protected]

Technology and Pedagogy Types in Foreign and Second Language LearningFocusing on Listening Comprehension: A Review of Literature

การทบทวนงานวจยเกยวกบประเภทของเทคโนโลยและศาสตรการสอนทใชในการเรยนการสอนภาษาตางประเทศและการเรยนการสอนภาษาทสอง

เพอเพมพนความสามารถในการฟงเพอความเขาใจ

Mayuret Yaibuates1*, Praweenya Suwannatthachote, Ph.D.2 , Major Ra-shane Meesri, Ph.D.3

1Ph. D. Candidate in Educational Technology and Communications Graduate School, Chulalongkorn University

254 Phayathai Road, Pathumwan, Bangkok 10330

2Assistant Professor in Educational Technology and Communications Faculty of Education, Chulalongkorn University


3Lecturer in Curriculum and Instruction Faculty of Education, Chulalongkorn University



Keywords Technology Types, Pedagogy Types, Foreign Language Learning, Second Language Learning, Interaction, Listening Comprehension

บทคดยอ บทความนนาเสนอประเภทของเทคโนโลยและศาสตรการสอนทใชในการเรยนการสอนภาษาตางประเทศและการเรยนการสอนภาษาทสองเพอเพมพนความสามารถในการฟงเพอความเขาใจ มวตถประสงคเพอทบทวนงานวจยทเกยวของ โดยศกษาประเภทของเทคโนโลยและศาสตรการสอนทใชในการเรยนการสอน การฟงและศกษาปฏสมพนธระหวางผเรยน ผสอน และเทคโนโลยทใชในการเรยนการสอน ผลการวจยเอกสารพบวา เทคโนโลย ใชในการเรยนการสอนภาษาตางประเทศและการเรยนการสอนภาษาทสองเพอเพมพนความสามารถในการฟง เพอความเขาใจ จานวน 9 ประเภท ศาสตรการสอน จานวน 6 ชนด ปฏสมพนธระหวางผเรยนและเทคโนโลย ตลอดจนขอเสนอแนะสาหรบการมปฏสมพนธระหวางผเรยนและผสอนในการใชเทคโนโลยเพอเพมพนความสามารถใน การฟงเพอความเขาใจในการเรยนการสอนภาษาตางประเทศและการเรยนการสอนภาษาทสอง

คาสาคญ ประเภทของเทคโนโลย ประเภทของศาสตรการสอน การเรยนการสอนภาษาตางประเทศการเรยนการสอนภาษาทสอง การฟงเพอความเขาใจ

Introduction Listening is foundation of language learning, especially listening comprehension since it is the heart of foreign language (FL) and second language (L2) learning. Moreover, the development of listening in foreign and second language affects other skills. Learners cannot learn to communicate efficiently without effectiveness of listening (Nunan, 1997; Rost, 2002; Vandergrift, 2007; Wang & Liu, 2013) Listening comprehension is a process involved with interactive and meaningful activities for understanding overall listening text (Hasan, 2000) It is related to complex cognitive activities - an active process in which an individual chooses aural input, creates meaning from listening text and links heard sound to their background knowledge (O’malley, Chamot, & Kupper, 1988; Rost, 1991) Therefore, helping learners to develop understanding of spoken message is an objective of listening (Ur, 1984) The effectiveness of teaching pedagogy and technology would be useful for developing listening comprehension. However, only a few studies emphasized on enhancing listening comprehension. Most of them have focused on developing speaking, reading, and writing. As a consequence, listening was overlooked or received less value than it should be (Field, 2008; Nunan, 1997; Rost, 2002; Vandergrift, 2007)


Technology has progressed and changed rapidly. Computer has used for presenting listening texts and listening comprehension questions since it is easy to replay. In addition, learners can listen to variety and authentic materials on the Internet (Hanson-Smith, 2001; Levy & Hubbard, 2005 ; Stockwell, 2012) The blooming of new technologies such as smartphones and other mobile internet-accessible devices become effortlessly available and are adapted for foreign and second language pedagogy (Golonka, Bowles, Frank, Richardson, & Freynik, 2012) corresponded to the interview of Gay Rawson, Co-Director of the Master of Education program in world language instruction (Interview with Koning, 2012a), who stated that “The world has changed greatly, and most of that change is from technology. It’s our job as educators to navigate these new styles of communication with our students. We need to come into their world.” Computer Assisted Language Learning [CALL] has used computer-based resources and technologies in language learning. It includes stand-alone computers and other devices access the Internet. CALL also emphasized on learning resources and teaching pedagogy The study of Wang & Liu (2013) pointed out the contribution of CALL to enhance listening comprehension by stating that CALL can increase learning motivation of students, empower them to control their task strategies and learning paced. As a result, students had positive attitude in learning environment. In addition, learning in online environment can provide feedback or extra explanation for learners individually. This suggests that learners can become active learners and pay more participation in learning process through CALL. Learners, digital native students, in the present time are expected to use technology in their learning environment, since technology is considered part of their life (Koning, 2012b). However, the simply use of computers and technology do not guarantee the effectiveness of learning outcomes (Bruce, 2007 cited in Flanagan & Shoffner, 2013) Therefore, teachers should take advantages of using technology effectively in their instruction by increasing students learning and altering in teaching pedagogy properly (Flanagan & Shoffner, 2013; Walker & White, 2013). It is teachers’ responsibility to provide information guideline and importantly support structured learning for students inside and outside of classroom (Helgesen & Brown, 2007). The effectiveness of teaching pedagogy and technology would be useful for developing listening comprehension. However, only a few studies emphasized on enhancing listening comprehension. Most of them has focused on developing speaking, reading, and writing. As a consequence, listening was overlook or received less value than it should be (Field, 2008 ; Nunan, 1997 ; Rost, 2002 ; Vandergrift, 2007). A number of current technology and pedagogy research articles for enhancing listening comprehension was selected based on the chosen publication titles purposively. The chosen publication titles are consisted of ReCALL, The Modern Language Journal, and CALL. The reasons of purposively selected publication titles were as follows. First, most of empirical research articles have been published


in three major language journals. Second, they always publish peer-reviewed articles and emphasize on technology in language learning. Moreover, they are in well-known databases (Cambridge, Wiley online library, and Routledge respectively) and have had impact factors (since 2010 for ReCALL, since1999 for The Modern Language Journal, and since 2006 for CALL). The current (2013) impact factors are 1.226, 1.181, 0.880 respectively. The literature review from three publication titles was conducted by using listening and computer as keywords. A set of 3,039 articles was primary labelled. However, the filtered data of this study based on criteria (from 2012 - 2014, full text research articles and relevant to technology and pedagogy use in foreign language focusing on listening comprehension), it revealed 14 articles; five articles from ReCALL, three articles from the modern language journal, and six articles from CALL. The detail of first language and foreign language/second language of 14 articles are displayed in Table1.

Table 1 Languages Used from Reviewed Articles Language(s) Numbers Researcher/Researchers (Year)First language (L1) Mandarin Chinese 3 Leveridge & Yang (2013a, 2013b); Yang & Chang (2013) English 2 de la Fuente (2012); Winke, Gass, & Sydorenko (2013) Spanish 2 Cárdenas-Claros & Gruba (2012, 2013) Chinese 1 Hong, Chen, & Lan (2012) Dutch Bulgarian, 1 Montero Perez, Peters, & Desmet (2013) Russian, or Albanian French 1 Sockett (2013) Chinese, Malay, Thai, 1 Matthews & O’Toole (2013) French, Cham and Khmer, Arabic Japanese 1 Goble & Kano (2013) Norwegian 1 Dahl & Ludvigsen (2014) Not stated 1 Van Zeeland (2014) English 11 Cárdenas-Claros & Gruba (2012,2013); Dahl & Ludvigsen (2014); Goble & Kano (2013) ; Hong, Chen et al. (2012) Leveridge & Yang (2013a, 2013b); Matthews & O’Toole (2013);

Foreign language (FL) or Second language (L2)


Sockett (2013); Van Zeeland (2014); Yang & Chang (2013) French 1 Montero Perez, Peters et al. (2013) Spanish 1 de la Fuente (2012) Arabic, Chinese, 1 Winke, et al. (2013) Russian, and Spanish

Consequently, this study aims to review the literature to examine what technology and pedagogy types were used in teaching listening comprehension and how learners and instructor interacted with technology. This study attempts to answer the following questions: 1. What technology types were used in foreign and second language learning to enhance listening comprehension? 2. What pedagogy types were used in foreign and second language learning to enhance listening comprehension? 3. How did foreign and second language learners and instructors interact with technologies to enhance listening comprehension? 4. How should foreign and second language learners interact with instructors when using technology to enhance listening comprehension?

Results This section answers a review of the three research questions from the previous section. 1. What technology types were used in foreign and second language learning to enhance listening comprehension? In the 14 studies reviewed, nine technology types were used in FL/L2 learning to enhance listening comprehension namely caption, help options, web-based computer application, audio and video on demand, online quizzes, mobile technology, the animated agent, video, and audio. Although five (35.71%) of the 14 studies used caption, three (21.43%) used caption with video (Montero Perez, Peters, & Desmet,2013 ; Winke, Gass, & Sydorenko, 2013; Yang & Chang, 2013) The remaining two (14.29%) used caption with audio (Leveridge & Yang, 2013a, 2013b) Two (14.29%) studies used help options: one (7.14%) used help options (Cárdenas-Claros & Gruba, 2013), the other (7.14%) used help options with video (Cárdenas-Claros & Gruba, 2012) Of the remaining seven (50%), each one (7.14%) used web-based computer application and audio (Matthews & O’Toole, 2013), audio and video on demand (Sockett, 2013), online quizzes (Gobel & Kano, 2013), mobile technology (de la Fuente, 2012), the animated agent (Hong, Chen, & Lan, 2012), video (Dahl & Ludvigsen, 2014) and audio (Van Zeeland, 2014). In the following section, technology


Enabling pacing the delivery of input tally with learners styles and working memory capacity (Cárdenas-Claros & Gruba, 2012, 2013) Providing opportunity for learners to listen individually (Cárdenas-Claros & Gruba, 2013) Supporting learners to modify their comprehension, verify their prediction and examine their understanding of vocabulary (Cárdenas-Claros & Gruba, 2012, 2013) Providing learners with an opportunity to recover from a comprehension breakdown (Cárdenas-Claros & Gruba, 2012) Present unfamiliar vocabulary for learning (Cárdenas-Claros & Gruba, 2012) Providing access to enriched input (Cárdenas-Claros & Gruba, 2013)

Reducing time consuming for searching unfamiliar words as a result does not interrupt the listening process (Cárdenas-Claros & Gruba, 2013) Drawing leaners’ attention to critical vocabulary (Cárdenas-Claros & Gruba, 2013) Providing opportunity for learners to listen individually Providing access to rich and authentic input Facilitating course content organization Providing static images to activate prior knowledge relevant to listening passage Recording log of listening rounds and number of alterations of text reconstruction Providing immediately feedback Allow learners to track their progress (Matthews & O’Toole, 2013)

Help options- audio/video control buttons

- translation

- transcript

- cultural note - glossary

Web-based computer applicationAn online space for presenting learning materials namely monologues, static images and text files

types in which foreign and second language learners used to enhance listening comprehension and their brief features are displayed in Table 2.

Table 2 Reviewed Technology Types and Features to Enhance FL/L2 Listening ComprehensionTechnology Types Features to Enhance Listening Comprehension Facilitating learners understanding by creating a strong connection between the text and what they hear (Leveridge & Yang, 2013a, 2013b; Montero Perez et al., 2013; Winke et al., 2013; Yang & Chang, 2013) Enabling learners to separate to continual stream of speech (Leveridge & Yang, 2013b) Enabling learners to recognize words in the caption (Leveridge & Yang, 2013a) Enabling learners to check the accuracy (Leveridge & Yang, 2013a)

CaptionA piece of visual text appearing on screen as part of audio or video inputs


Providing static images to activate prior knowledge relevant to listening passage Recording log of listening rounds and number of alterations of text reconstruction Providing immediately feedback Allow learners to track their progress (Matthews & O’Toole, 2013) Promoting individual differences Provide access to rich and authentic input (Sockett, 2013) Providing opportunity for learners to practice listen comprehension individually Providing randomized questions based on learners reading score Recording frequency of access Providing immediately feedback Allowing learners to track their progress (Gobel & Kano, 2013)

Facilitating learners access to learning resources Providing opportunity for learners to listen individually (de la Fuente, 2012) Telling stories/Speak in target language Motivating learners to learn due to attractive appearance e.g. presence of cartoon-like Enabling learners to repeat listening many times (Hong et al., 2012) Facilitating learners understanding by supporting visual cues (Cárdenas- Claros & Gruba, 2012; Dahl & Ludvigsen, 2014; Montero Perez et al., 2013) Providing access to rich and authentic input (Winke et al., 2013; Yang & Chang, 2013) Providing an access to rich and authentic input (Leveridge & Yang, 2013a, 2013b; Matthews & O’Toole, 2013; Van Zeeland, 2014)

presenting learning materials namely monologues, static images and text files

Audio and video on demandOnline quizzes Online listening questions written for FL/L2 learners with audio passage

Mobile technology such as PDAs, smart phone, MP3 players, tablesThe animated agent An virtual characters that can perform verbal and non-verbal communicationVideo

Audio

Technology Types Features to Enhance Listening Comprehension

Table 2 Reviewed Technology Types and Features to Enhance FL/L2 Listening Comprehension (Continued)


2. What pedagogy types were used in foreign and second language learning to enhance listening comprehension? In the 14 studies reviewed, six pedagogy types were used in FL/ L2 learning to enhance listening comprehension namely bottom-up, top-down, informal online learning, reading while listening, problem-solving, and task-based instruction and focus-on-form. Although nine (64.29 %) of the 14 studies used bottom-up, six (42.86 %) used bottom-up approach solely (Cárdenas-Claros & Gruba, 2012, 2013; Matthews & O’Toole, 2013; Montero Perez et al., 2013; Winke et al., 2013; Yang & Chang, 2013). Two (14.29%) used bottom-up approach and top-down approach (Leveridge & Yang, 2013a, 2013b). The remaining one (7.14%) used bottom-up approach and task-based instruction and focus-on-form (de la Fuente, 2012). Two (14.29%) studies used top-down approach (Dahl & Ludvigsen, 2014; Van Zeeland, 2014). Of the remaining three (21.43 %) studies, each one (7.14%) used informal online learning (Sockett, 2013) reading while listening (Gobel & Kano, 2013), and problem-solving learning (Hong et al., 2012). In the following section, pedagogy types in which foreign and second language learners used to enhance listening comprehension are displayed in Table 3.

Table 3 Reviewed Pedagogy Types in FL/L2 Listening InstructionPedagogy Type Description Main listening activities

Using in-built computer resources (e.g. translation, transcript, hyperlinks to glossaries, definitions, dictionaries) appropriately (Cárdenas-Claros & Gruba, 2012, 2013) Segmenting listening passage by using video/audio control buttons (Cárdenas-Claros & Gruba, 2012, 2013; de la Fuente, 2012) Providing vocabulary instruction (Montero Perez et al., 2013) Focusing on word recognition ability (Matthews & O’Toole, 2013) Reading the caption before listening to the audio, then match the caption to the aural input (Leveridge & Yang, 2013a, 2013b) Facilitating listening instruction by using caption e.g. full caption, keyword-only caption, and annotated keyword caption (Montero Perez et al., 2013; Winke et al., 2013; Yang & Chang, 2013)

Using gestures to enhance comprehension (Dahl & Ludvigsen 2014)

Bottom-up approach

Top-down

Recognition and combination of smaller language units (words) to larger meaning chunks (sentences).

The use of context clues


Using gestures to enhance comprehension (Dahl & Ludvigsen, 2014) Trying to construct meaning from the aural input (Leveridge & Yang, 2013a, 2013b) Making guesses of vocabulary by noticing linguistic cues and applying listeners world knowledge (Lexical inference) (Van Zeeland, 2014) Listening to songs, compare listener’s interpretation of song with lyrics website Watching movie in target language Singing along or practicing speaking by repeating after characters (Sockett, 2013)

Matching aural text by reading aloud with a transcript (Gobel & Kano, 2013) Asking learners to talk with each other in target language for solving the missions/problems Receiving textual and aural cues to help learners (Hong et al., 2012) Processing aural input for meaning before noticing it for form (de la Fuente, 2012)

Top-down approach

Informal onl ine learning

Reading While ListeningProblem-solving learning

Task-based instruction and focus-on-form

Table 3 Reviewed Pedagogy Types in FL/L2 Listening Instruction (Continued)Pedagogy Type Description Main listening activities

The use of context clues,background knowledge, and listening strategies to drive interpretation of input.

Informal target language practices such as chatting, social networking online, watching television series or program, and listening to music via on demand websiteDevelopment of aural andwritten verification stage Presenting problems,learners try to find solutionsDesigned tasks that attract

learners attention todifficult grammar form while listening to simplecontent


3. How did foreign and second language learners interact with technology to enhance listening comprehension? In the case of the reviewed 14 studies, FL/L2 learner-technology interaction consisted of (1) controlling of delivery of the listening input, (2) making use of listening support individually, (3) taking advantages by noticing visual element–e.g. bodies, gesture etc. in video, and (4) presenting listening input via technology for motivating students. The learner-technology interaction was illustrated as follows: First, learners can control the delivery of listening input though replay, pause, rewind, and forward buttons. Learners used pause button for requesting more time to understand listening passage that they found too fast to be processed in the real time (Cárdenas-Claros & Gruba, 2012, 2013). Additionally, mobile technology allowed learners to manipulate - decide number of listening rounds, when to pause or stop listening input at their learning pace (de la Fuente, 2012). Second, learners can use help options to support their listening comprehension according to their individual preferences. Help options in this study were translation, transcript, caption, culture notes, and glossary. Learners used L1 translation options for comprehending the target language, proving their own thought and checking the meaning of unfamiliar vocabulary (Cárdenas-Claros & Gruba, 2012, 2013). Learners looked at transcript in order to make sense of key breakdown segments, to learn vocabulary, and pronunciation by reading along transcripts and match with the written form (Cárdenas-Claros & Gruba, 2012). However, every learner relied on additional support variedly. In term of caption, Leveridge and Yang (2013a) revealed that most low level learners and intermediate level learners reported their positive responses toward caption which were higher than high level learners. Caption helps low and intermediate level learners to understand listening passage. On the other hand, high level learners noted caption obstruct their attempt to focus on aural input. Also, some intermediate level learners noted verbatim caption were not necessary for them. Low and intermediate levels learners tend to read caption before listening to audio and match caption to the audio comparable to bottom-up processing. Nevertheless, intermediate and high proficiency learners were likely to construct meaning from the audio - top-down process. In term of culture notes, lower proficiency listeners did not use culture notes since they were not be able to understand the explanation in the target language. In contrast, intermediate and high intermediate learners used culture notes to expand their understanding beyond the listening passage (Cárdenas-Claros & Gruba, 2013). Interestingly, however, it was found that all proficiency learners found glossary unhelpful because it presented definitions in the target language. Therefore, L1 definition should be provided (Cárdenas-Claros & Gruba, 2012).


Third, video is an alternative format to present listening input by adding speakers’ bodies and visible context. Video could expand physical content while speakers were speaking, especially in satirical or ironic speech. Basically, it was hard for listeners to realize by listening to audio alone. Video can show facial expression and gesture of speakers for better understanding (Lynch, 2009). As a result, all foreign language learners acknowledged visual cues in communication through gestures in video (Dahl & Ludvigsen, 2014). Forth, learners were motivated by listening input presented through technology. Learners were interested in listening to songs or watching movies on the Internet. They enjoyed comparing the meaning of the song by themselves with other people via Song Facts website and checking with lyrics website. Some learners, who usually sang along or repeated after characters’ dialogue several times, have improved their listening comprehension because they could match the pronunciation sound with the word correctly. In addition, the repetitive nature of listening passage available on the Internet, helped them improve intonation, vocabulary recognition and listening comprehension (Sockett, 2013). Besides, the finding from Hong et al. (2012) also showed that most of language learners enjoyed learning with the animated agent. Moreover, half of the students in the experimental group felt more comfortable talking to the animated agents than teachers. They were not only motivated by the animated agent but also increased their confidence. Additionally, the majority of students liked the animated agents to tell L2 stories, utter vocabulary, and converse with them. 4. How should foreign and second language learners interact with instructors when using technology to enhance listening comprehension? According to the articles review, there are some suggestions for foreign and second language learner-instructor interaction in order to improve listening teaching and learning instruction with technology namely, (1) analyzing learners proficiency before adding listening support, (2) preparing activities for checking information about help options, (3) preparing vocabulary instruction, (4) giving contextual information before playing video input, and (5) demonstrating the use of learning courseware, learning procedures and monitoring learners progress. The learner-instructor interaction was illustrated as follows: First, all learners relied on caption differently. Lower level learners were depended on caption more than higher levels learners (Leveridge & Yang, 2013b). Thus, instructors should analyze learners before making decision whether or not to add listening support. Second, some learners did not recognize the place of certain help options or did not know the function of some options. They could make worthy use of help options when they had a chance to be familiar with software (Cárdenas-Claros & Gruba, 2013). Therefore, instructors could design activities for checking learners knowledge about help options’ function e.g. randomly ask students orally at the beginning


of the class, preparing worksheet (matching function with description) for them or requiring them to complete an explanation manual before accessing material etc. Third, due to the significance of learners’ vocabulary size which is related to their comprehension, learners should have sufficient words in order to gain enough comprehension of listening passage. Furthermore, many nonnative language learners found difficulties noticing unknown vocabulary in speech after hearing or remembering the word and its context. (Van Zeeland, 2014). As a consequence, instructors should prepare teaching vocabulary (Montero Perez et al., 2013). Forth, in spite of the benefit from images and actions in video input, learners could be misleading. As a result, learners suggested that they should get some ideas about listening passage before playing video clips (Cárdenas-Claros & Gruba, 2012, 2013). Teachers could support by giving contextual information e.g. introducing main characters, their relationship, and the place of the story/conversation. Fifth, Gobel & Kano (2013) found that learners rarely enjoyed by practicing listening outside the class via online courseware. They might not realize the purpose of the activity or be confused with learn-ing procedures. Hence, Teachers should demonstrate the use of learning courseware and learning procedures. In addition, while students were practice listening by logging on the system, teachers needed to check student progress and facilitate their learning. Conclusion This review categorizes technology and pedagogy types used in foreign and second language learning for enhancing listening comprehension. The findings revealed that caption was the most frequently used technology. The supported reason could be the ease to connect/comprehend the flow of speech with text appearing on screen. Even though listening and reading were associated with messages decoding, reading takes place over space where learners can read back and forth over

pages. In contrast, listening takes place over time. Consequently, there are no gaps between words to show when learners were exposed to speech sounds. That’s why leaners often faced difficulties in recognizing word boundaries or words they know when shown up in the written form (Field, 2008; Goh, 2000; Wilson, 2009). Therefore, caption could fulfill this challenge of spoken characteristics (Leveridge & Yang, 2013a, 2013b; Montero Perez et al., 2013; Winke et al., 2013; Yang & Chang, 2013). In terms of pedagogy, the majority articles used bottom-up approach which emphasizes the decoding of the smallest units to lead meaning (Cárdenas-Claros & Gruba, 2012, 2013; de la Fuente, 2012; Matthews & O’Toole, 2013; Montero Perez et al., 2013; Winke et al., 2013; Yang & Chang, 2013). However, listening is not a single skill. It is composed of many sub-skills. Therefore, learners do not need


to use only bottom-up or top-down approaches. This two approaches are important for listeners who tend to use both approaches concurrently (Field, 2008; Nation & Newton, 2009). Importantly, interactions occur when we apply technology to enhance listening comprehension: learner-technology and learner-instructor. First of all, the learner-technology interaction has empowered individual learner to be in charge of their own learning due to the help of providing audio/video control buttons, listening support, visual aspect, and attracting learners’ attention (Cárdenas-Claros & Gruba, 2012, 2013; Dahl & Ludvigsen, 2014; de la Fuente, 2012; Hong et al., 2012; Leveridge & Yang, 2013b; Sockett, 2013). Secondly, the learner-instructor interaction should be well-prepared by realizing learners proficiency, providing pre-listening activities, and monitoring and facilitating leaners during leaning process continuity (Cárdenas-Claros & Gruba, 2012, 2013; Gobel & Kano, 2013; Leveridge & Yang, 2013a; Montero Perez et al., 2013; Van Zeeland, 2014). Therefore, instructors should carefully consider the use of technology and pedagogy types which are appropriate for learners’ competence, particularly for strengthening listening comprehension.

Acknowledgements The authors are thankful to the Thesis Scholarship for Students by the Graduate School, Chulalongkorn University for financial support.

ReferencesCárdenas-Claros, M. S. & Gruba, P. A. (2012). Listeners' Interactions with Help Options in CALL. Computer Assisted Language Learning. 27(3), 228-245. Cárdenas-Claros, M. S. & Gruba, P. A. (2013). Decoding the “CoDe”: A Framework for Conceptualizing and Designing Help Options in Computer-Based Second Language Listening. ReCALL. 25(02), 250-271. Dahl, T. I. & Ludvigsen, S. (2014). How I See What You're Saying: The Role of Gestures in Native and Foreign Language Listening Comprehension. The Modern Language Journal. 98(3), 813-833. De la Fuente, M. J. (2012). Learners' Attention to Input During Focus on Form Listening Tasks: The Role of Mobile Technology in the Second Language Classroom. Computer Assisted Language Learning. 27(3), 261-276. Field, J. (2008). Listening in The Language Classroom. Cambridge: Cambridge University Press.Flanagan, S. & Shoffner, M. (2013). Teaching With(Out) Technolgy: Secondary English Teachers and Classroom Technology Use. Contemporary Issues in Technology and Teacher Education. 13(3), 242 - 261.


Gobel, P. & Kano, M. (2013). Implementing a Year-Long Reading While Listening Program for Japanese University EFL students. Computer Assisted Language Learning, 27(4), 279-293. Goh, C. C. M. (2000). A Cognitive Perspective on Language Learners' Listening Comprehension Problems. System. 28, 55 - 75. Golonka, E. M. ; Bowles, A. R. ; Frank, V. M. ; Richardson, D. L. & Freynik, S. (2012). Technologies for Foreign Language Learning: A Review of Technology Types and Their Effectiveness. Computer Assisted Language Learning. 27(1), 70-105. Hanson-Smith, E. (2001). Computer-Assisted Language Learning. In R. Carter & D. Nunan (Eds.). The Cambridge Guide to Teaching English to Speakers of Other Languages. Cambridge: Cambridge University Press.Hasan, A. S. (2000). Learners' Perceptions of Listening Comprehension Problems. Language, Culture and Curriculum. 13(2), 137-153. Helgesen, M. & Brown, S. (2007). Practical English Language Teaching: Listening. New York: McGraw-Hill.Hong, Z.-W. ; Chen, Y. L. & Lan, C.-H. (2012). A Courseware to Script Animated Pedagogical Agents in Instructional Material for Elementary Students in English Education. Computer Assisted Language Learning. 27(5), 379-394. Koning, P. (2012a). Learning Through Online Networking. The Language Educator. 7(5), 44 – 48. Koning, P. (2012b). Online Videos Connect Students to Language and Culture. The Language Educator. 7(6), 40-44. Leveridge, A. N. & Yang, J. C. (2013a). Learner Perceptions of Reliance on Captions in EFL Multimedia Listening Comprehension. Computer Assisted Language Learning. 27(6), 545-559. Leveridge, A. N. & Yang, J. C. (2013b). Testing Learner Reliance on Caption Supports in Second Language Listening Comprehension Multimedia Environments. ReCALL. 25(02), 199-214. Levy, M. & Hubbard, P. (2005). Why call CALL “CALL”? Computer Assisted Language Learning. 18(3), 143-149. Lynch, T. (2009). Teaching Second Language Listening. Oxford: Oxford University Press.Matthews, J. & O’Toole, J. M. (2013). Investigating an Innovative Computer Application to Improve L2 Word Recognition from Speech. Computer Assisted Language Learning. 28(4),1-19. Montero Perez, M. ; Peters, E. & Desmet, P. (2013). Is less more? Effectiveness and Perceived Usefulness of Keyword and Full Captioned Video for L2 Listening Comprehension. ReCALL. 26(01), 21-43. Nation, I. S. P. & Newton, J. (2009). Teaching ESL/EFL Listening and Speaking. New York: Routledge.Nunan, D. (1997, 3-5 Oct.). Approaches to Teaching Listening in the Language Classroom. Paper presented at the Korea TESOL Conference, Kyoung-ju, South Korea.


O’malley, J. M. ; Chamot, A. U. & Kupper, L. (1988). Listening Comprehension Strategies in Second Language Acquisition. ELT. 10(4), 418-437. Rost, M. (1991). Listening in Action: Activities for Developing Listening in Language Teaching. New York: Prenice Hall.Rost, M. (2002). Teaching and Researching Listening. Harlow: Pearson Education.Sockett, G. (2013). Understanding the Online Informal Learning of English as a Complex Dynamic System: An Emic Approach. ReCALL. 25(01), 48-62. Stockwell, G. (2012). Computer-Assisted Language Learning: Diversity in Research and Practice. Cambridge: Cambridge University Press.Ur, P. (1984). Teaching Listening Comprehension. Cambridge: Cambridge University Press.Van, Z. H. (2014). Lexical Inferencing in First and Second Language Listening. The Modern Language Journal. 98(4), 1006-1021. Vandergrift, L. (2007). Recent Developments in Second and Foreign Language Listening Comprehension Research. Language Teaching. 40(03), 191. Walker, A. & White, G. (2013). Technology Enhanced Language Learning: Connecting Theory and Practice. Oxford: Oxford University Press.Wang, J. & Liu, W. (2013). English Listening Teaching Method Based on Multimedia. Informatics and Management Science. 208, 337-342. Wilson, J. J. (2009). How to Teach Listening. Essex: Pearson Longman.Winke, P. Gass, S. & Sydorenko, T. (2013). Factors Influencing the Use of Captions by Foreign Language Learners: An Eye - Tracking Study. The Modern Language Journal. 97(1), 254 - 275. Yang, J. C. & Chang, P. (2013). Captions and Reduced Forms Instruction: The Impact on EFL Students’ Listening Comprehension. ReCALL. 26(01), 44-61.


บทคดยอ ความเหลอมลาทางการคลงถอเปนผลมาจากการดาเนนกจกรรมดานการบรหารงานคลงขององคกรปกครองสวนทองถน ซงผเขยนทาการรวบรวมขอมลขององคกรปกครองสวนทองถนในเขตจงหวดเชยงใหม ตงแตปงบประมาณ 2553 – 2557 ทงในสวนของรายรบ และรายจาย เพอนาขอมลนนมาประมวลผลหาคาสมประสทธจน (Gini Coefficient) และการศกษาดชนแบบไทล (Theil Entropy Index) ทสามารถบอกไดถงความไมเทาเทยมของทกคนในกลม และแตละกลม จากนนจงนาไปกาหนดคาเพอการสราง Lorenz Curve อนจะนาไปสการอธบายใน 2 ลกษณะ ไดแก ลกษณะแรก ภาพสะทอนจากมมมองอน อนหมายถงความเหลอมลาทางการคลงในแนวตง และลกษณะทสอง ภาพสะทอนจากมมเดยวกน คอ ความเหลอมลาทางการคลงในแนวนอน จากการวเคราะหขอมลเพอใหไดขอสนเทศพนฐาน พบวา มความเหลอมลาทงในดานรายไดและรายจาย โดยเปนความเหลอมลาทงในลกษณะแนวตง และแนวนอน ทงนมขอเสนอแนะสาหรบแผนระยะยาว คอ การขยายฐานภาษใหทองถน นนคอ การจดเกบภาษทรพยทดน และสงปลกสราง อนจะชวยใหองคกรปกครองสวนทองถนมรายไดเพมขน และขอเสนอแนะสาหรบ แผนระยะสน คอ โดยการแกปญหาชองวางทางการคลงหรอความเหลอมลาในดานรายได โดยการคานวณหา ชองวางทางการคลง ทบงบอกถงความยากจน ซงจะเปนวธการทชวยเพมงบประมาณแกพนทยากจนทอยตากวา คามธยฐาน ตามแนวทางสถานการณซมเลชน โดยองแนวคด Targeting for the Poor

คาสาคญ ความเหลอมลา การบรหารงานคลงสวนทองถน องคกรปกครองสวนทองถน จงหวดเชยงใหม


ความเหลอมลาทางการคลงขององคกรปกครองสวนทองถนในเขตจงหวดเชยงใหม : ภาพสะทอนจากมมอน และจากมมเดยวกน

Financial Inequality of Local Government in Chiang Mai Province: Vertical and Horizontal Fiscal Imbalance

วลรตน แสงไชย*,

อาจารย ดร., สานกวชารฐประศาสนศาสตร คณะรฐศาสตรและรฐประศาสนศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหมเลขท 239 ถนนหวยแกว ตาบลสเทพ อาเภอเมอง จงหวดเชยงใหม 50200


Abstract This paper studies the relation between financial about Local Government Revenue and Local Government Expenditure reporting quality and investment efficiency on a sample of data between 2010 and 2014. Using data for finding Gini Coefficient and Theil entropy Index follow to using data to plot Lorenz Curve. Current Compounding Crisis conditions in Local Government Finance in Chiang Mai Province that have resulted from Vertical fiscal imbalance and Horizontal fiscal imbalance. Suggestions in the long term; Including the following to expand the tax base and in the short term; Including the following to developmental imbalance targeting for the poor and income equality.Have a suggestion for the long-term plan is to expand the tax base, that is, the local property tax to support local governments with revenue increases in Chiang Mai Province, and suggestions for the short-term plan is to solve the problem of fiscal gap or inequality in terms of income. By calculating the fiscal gap indicates poverty, which is a method that enhances the space budget is sufficiently poor that is lower than the median income forecast from simulation in situation by targeting for the poor.

Keywords Inequality, Local Government Finance Management, Local Government Organization, Chiang Mai Province

บทนา ความเหลอมลาในสงคมไทยถกฝงรากลกมาอยางยาวนานซงสงผลตอคณภาพชวตของประชาชนในลกษณะทมสาเหตมาจาก วกฤตปญหาเชงซอน (Current Compounding Crisis) อนไดแก ประการแรก ความเหลอมลาตามธรรมชาต คอ สาเหตททาใหคนเรามความแตกตางกน เชน สตปญญา รปรางลกษณะทางกายภาพ ประการทสอง ความเหลอมลาทเกดจากการกระทาของผอน ถอเปนความเหลอมลาในลกษณะปจจยเสรมททาใหเกดภาวะการ

พงพา ภาวะการเอาเปรยบดวยการกดขขมเหงผอน หรอ ลกษณะการปฏบตแบบสองมาตรฐาน และประการสดทาย ความเหลอมลาทเกดจากความรสกถกเปรยบเทยบ เปนความเหลอมลาในเชงโครงสราง ความเหลอมลาทางการกระจายทรพยากร หรอ ความเหลอมลาทางโอกาส ซงความเหลอมลาทงสามประการนน ตางเชอมโยงและสงผล ซงกนและกน ในปจจบนประเทศไทยไดใชรปแบบการบรหารแบบกระจายอานาจจากสวนกลางสทองถน ซงเปนผลมาจากพระราชบญญตกาหนดแผนและขนตอนการกระจายอานาจ พ.ศ. 2542 และ พ.ศ. 2543 ตามลาดบ รฐจาเปนตองกระจายอานาจใหองคกรปกครองสวนทองถนใหสามารถพงตนเองไดโดยการตดสนใจของทองถนและสงเสรมใหองคกรปกครองสวนทองถนมสวนรวมในการดาเนนการตามแนวนโยบายพนฐานแหงรฐโดยพฒนาเศรษฐกจ ของทองถนตนเอง และปรบปรงระบบการบรหารรายไดทองถนโดยพยายามลดการพงพาเงนจากรฐ ทงนเพอให เปนไปตามพระราชบญญตองคการบรหารสวนจงหวด พ.ศ. 2540 มาตรา 73 พระราชบญญตเทศบาล พ.ศ. 2496


มาตรา 66 และพระราชบญญตสภาตาบลและองคการบรหารสวนตาบล พ.ศ. 2537 (2537) มาตรา 74-82 เพอใชในการกาหนดการจดสรรงบประมาณใหกบองคการบรหารสวนจงหวด (อบจ.) เทศบาล และองคการบรหารสวนตาบล (อบต.) ตามลาดบ ภายใตหลกการใหความสาคญกบหลกการของความมประสทธภาพโดยอาศยแนวคดทวา การเงนตองเปนไปตามภารกจ รายรบขององคกรปกครองสวนทองถนไมควรทจะอยบนฐานของการเปนปจจยการผลต หรอเปนการจดเกบททาใหเกดการบดเบอนของการใชทรพยากรในระบบเศรษฐกจ ทอาจกลาวไดวา อานาจการหารายไดควรทจะกาหนดใหกบองคกรปกครองสวนทองถนทมขนาดเลกทสดใหไดรบการจดสรรมากทสด (สกนธ วรญวฒนา, 2553, 10-13) ดงนน การบรหารงานคลงสวนทองถน จงถอเปนเครองมอทมความสาคญ อยางมาก ซงการบรหารงานคลงสวนทองถนใหมศกยภาพไดนน จาเปนตองใหความสาคญกบการลดภาวะ ความเหลอมลาทอาจเกดขน เพอไมใหสงผลกระทบกลายเปนปญหาตอการบรหารจดการโดยภาพรวมขององคกรปกครองสวนทองถน โดยในผลการวจยเรองความเหลอมลาทางการคลงทองถนและแนวทางการปฏรปเงนอดหนนของ ดเรก ปทมสรวฒน พชต รชตพบลภพ ดารณ มแกว และ พชตชย กงพวง (2557, 20) ซงสอดคลองกบขอมลของ Boadway & Shah (2007) ในการจาแนกความเลอมลาเปน 2 ระดบ คอ ระดบแรก ความเหลอมลาแนวตง หมายถง ความแตกตางทางการคลงระหวางรฐบาลและหนวยงานทองถนซงเกยวของกบปญหาดานการจดสรร รายไดไมสมดลกบดานการจดสรรรายจาย ซงสะทอนในคากลาวของคนทองถนทระบวา “ไดรบภารกจถายโอน แตวา เงนไมตามมา” ระดบทสอง คอ ความเหลอมลาตามแนวนอน หมายถง ความแตกตางทางการคลงขององคกรปกครองสวนทองถนประเภทเดยวกนทมสภาพคลายคลงกน เชน เทศบาล หรอ อบต. ในภาคเหนอ ซงจะเหนไดวา การจดสรรงบประมาณทเกดขนมความแตกตางกน เนองจากสาเหตการกระจกตวของเศรษฐกจทาให ฐานภาษทองถนและภาษทจดสรรแตกตางกนอยางมาก ในบทความน ผเขยนไดศกษาบรบทพนทจงหวดเชยงใหม ซงมขนาดของพนทใหญเปนลาดบแรกของ ภาคเหนอครอบคลมพนทประมาณ 20,107 ตารางกโลเมตร และมประชากร 1,611,413 คน นบเปนลาดบ 5 ของประเทศ อกทง หากจะตองทาการวเคราะหเพอหาความเหลอมลาทางการคลง จาเปนตองหาจงหวดทมจานวนของเทศบาลตาบล และ อบต. ทมสดสวนใกลเคยงกน เพอการเปรยบเทยบจะไดไมมความโนมเอยง รวมถงควรเปนพนททมแนวโนมของรายไดทเพมขนอยางตอเนอง เมอพจารณาจากขอจากดในการใชเพอการหาความเหลอมลาทางการคลง จงพบวา จงหวดเชยงใหม เปนจงหวดทสามารถใชเพอการวเคราะหขอมลดงกลาวไดอยางเหมาะสม และมความเปนรปธรรม โดยองคกรปกครองสวนทองถนของจงหวดเชยงใหม ประกอบไปดวย อบจ. จานวน 1 แหง เทศบาลนคร จานวน 1 แหง เทศบาลเมอง จานวน 4 แหง เทศบาลตาบล จานวน 115 แหง และ อบต. จานวน 90 แหง ซงผเขยนไดจากการเกบรวบรวมขอมลปฐมภมโดยสานกงานสถตจงหวดเชยงใหม จากนนจงนาขอมลจากสถต ดานการคลงขององคกรปกครองสวนทองถน จงหวดเชยงใหมระหวางปงบประมาณ 2553-2557 รวมเปนระยะเวลา 5 ป มาวเคราะหขอมลเชงประจกษ โดยใชเครองมอคานวณดชนชวดความเหลอมลา ไดแก คาสมประสทธจน (Gini Coefficient) การประมวลผลขอมลโดยโปรแกรมสาเรจรปคอมพวเตอร เพอกาหนดเสนลอเรนซ (Lorenz Curve) และการหาคาดชนไทล (Theil Index) (เกรกเกยรต พพฒนเสรธรรม, 2552, 729-731) ซงเปนเครองมอทใชกน อยางแพรหลายในปจจบน และคนหาขอมลทางวชาการ เพอเสนอแนะแนวทางในการกาหนดขอเสนอแนะเชงนโยบายตอองคกรปกครองสวนทองถนในจงหวดเชยงใหม ซงจะไดมการนาเสนอแนะเชงนโยบายของการศกษา


การลดความเหลอมลาทางการคลงในระดบประเทศมาใชเปนแนวทางเพอประกอบการหาแนวทางทเหมาะสม กบบรบทพนท และสภาพสงคมของประเทศดวย

ขอมลพนฐานทางการคลงขององคกรปกครองสวนทองถนในเขตจงหวดเชยงใหม จากการทผเขยนเกบรวบรวมขอมลทางการคลงขององคกรปกครองสวนทองถนในเขตจงหวดเชยงใหม โดยใชวธการรวบรวมขอมลจากขอมลปฐมภมของสานกงานสถตจงหวดเชยงใหมในสวนของรายไดและรายจาย ขององคกรปกครองสวนทองถน จากนนจงนาขอมลมาสรางเปนแผนภม เพอแสดงการเปรยบเทยบรายไดในแตละประเภท และใชโปรแกรมสาเรจรปเพอการประมวลผลในการสรางเสนลอเรนซ เพอเปรยบเทยบขอมลใหเหน ความชดเจนในดานความเหลอมลาทงในแนวตงและแนวนอน โดยเมอวเคราะหรายไดรวมขององคกรปกครอง สวนทองถนในเขตจงหวดเชยงใหม พบวา มแนวโนมสงขนอยางตอเนอง โดยม รายไดรวม 9,737,781,956 บาท 10,862,437,034 บาท 12,210,223,920 บาท 10,322,406,534 บาท และ13,258,949,233 บาท ตามลาดบ เมอพจารณาในปงบประมาณ 2553 2554 2555 2556 และ 2557 จะเหนวาอตรารายไดรวมในปงบประมาณ 2556 มอตราตาทสด เมอทาการแยกประเภทของรายไดจะเหนวา รายไดจดเกบเองขององคกรปกครองสวนทองถนมอตราตาทสด แตมแนวโนมเพมขนอยางตอเนอง ในดานรายไดทรฐจดสรรใหมแนวโนมเพมขน แตวาในปงบประมาณ 2557 มอตราลดลงเลกนอย สวนดานรายไดจากเงนอดหนนทวไปมอตราทคอนขางใกลเคยงกน ในทกปงบประมาณ ทงน ในสวนเงนอดหนนเฉพาะกจนน มอตราเพมขนในทกปงบประมาณ รายละเอยดดงแผนภมท 1

0

5,000,000,000

10,000,000,000

15,000,000,000

2553 2554 2555 2556 2557

แผนภมท 1: แสดงรายไดแตละประเภทขององคกรปกครองสวนทองถนจงหวดเชยงใหม ปงบประมาณ 2553-2557ทมา: สานกงานสถตจงหวดใหม, 2557


แผนภมท 2: สถตรายไดจดเกบเองของเทศบาลตาบลและองคการบรหารสวนตาบลในจงหวดเชยงใหม ทมา: สานกงานสถตจงหวดใหม 2557 จากขอมลรายไดดานการจดเกบรายไดเองของเทศบาลตาบล และ อบต. จะเหนไดวาคอนขาง มความแตกตางกนมากอยางเหนไดชด โดยมความตางกนถง 300 บาทตอหวในชวงปงบประมาณ 2553 และมความตางกนกวา 500 บาทตอหวในชวงปงบประมาณ 2557 ซงสงผลทาใหเกดความเหลอมลาอยางมากในดานรายไดในการจดเกบเอง ซงสงผลในการบรหารจดการงบประมาณในแตละพนทมความแตกตางกนอยางมาก และจากขอมลในหลายปท ผานมา รายไดในการจดเกบเองของเทศบาลตาบลกลบมแนวโนมทสงขนอยางตอเนอง ในขณะทรายไดในการ จดเกบเองของ อบต. กลบมแนวโนมลดลง

อยางไรกตาม เมอพจารณาในสวนของดานรายจายงบกลาง จากผลการศกษาในชวงปงบประมาณ 2553-2557 จะเหนวา รายจายงบกลางมความเหลอมลากนคอนขางสงตลอด 5 ปทผานมาทงในสวนของรายจายงบกลาง และรายจายประจา แสดงดงแผนภมท 3 - 4

เมอพจารณาเฉพาะในสวนของการจดเกบรายไดททาการเปรยบเทยบระหวางเทศบาล กบ อบต. พบขอสงเกต แผนภมท 2


แผนภมท 3: สถตรายจายงบกลางของเทศบาลตาบลและ อบต.ในจงหวดเชยงใหมทมา: สานกงานสถตจงหวดเชยงใหม, 2557

แผนภมท 4: สถตรายจายประจาของเทศบาลตาบล และ อบต. ในจงหวดเชยงใหม ทมา: สานกงานสถตจงหวดเชยงใหม, 2557 จากแผนภมท 3 เทศบาลตาบลมอตรารายจายงบกลาง มากกวา อบต.ซงมความตางถง 200 บาทตอหว ซงเกดความเหลอมลาดานรายจายอยางมากเนองจากชมชนเมองมความตองการสงกวาชนบทจงมอตรารายจาย ทสงกวาอบต. และดวยเหตผลทวารายได ของเทศบาลตาบลมสงกวา อบต. จงเปนเหตใหอตรารายจายของเทศบาลตาบลมสงกวา อบต. ในขณะทดานรายจายประจา จากภาพท 4 พบวา ในชวงปงบประมาณ 2553-2557 จะเหนวา


จากผลการศกษาในระยะเวลา 5 ป นบตงแตปงบประมาณ 2553 - 2557 พบวา คาสมประสทธจน (Gini Coefficient) มแนวโนมสงขนอยางตอเนอง โดยรวมพบวา สมประสทธจน มคาเฉลยเทากบ 0.61 และ ดชนแบบ

ไทลนนมอตราทสงอยางมาก แมในชวงปงบประมาณ 2555 - 2556 จะมอตราลดลงแตในปงบประมาณ พ.ศ. 2557 ดชนแบบไทลกลบพงขนสงทสดในรอบ 5 ปทผานมา โดยจากผลการศกษาดชนแบบไทลมอตรา เฉลยกวา 1.65 ในสวนความเหลอมลารองลงมา คอ เงนอดหนนเฉพาะกจซงมคาสมประสทธจน เฉลยเทากบ 0.51 ซงถอวามอตราทสงและดชนแบบไทลเฉลยเทากบ 0.20 ลาดบตอมาพบความเหลอมลาของเงนอดหนนทวไปตอหว และเงนทรฐจดสรรตอหว โดยม สมประสทธจน เฉลยเทากบ 0.25 และ 0.22 ตามลาดบ และ ดชนแบบไทลเฉลยเทากบ 0.14 และ 0.11 ตามลาดบ ซงหมายถงมการกระจายรายไดดานเงนอดหนนทวไปตอหวและเงนทรฐจดสรรตอหวม การกระจายรายไดคอนขางด โดยจากสถตรายไดขององคกรปกครองสวนทองถนในปงบประมาณ 2553 - 2557 ซงสามารถนาขอมลมาแสดงเชงประจกษโดยการใชเสนลอเรนซแสดง เปนรปภาพแกนตง หมายถงสดสวนรายได และแกนนอน หมายถง สดสวนประชากรซงตามหลกอดมคต รายไดจะเทาเทยมกนเมอเปนเสนทะแยงมมหรอ 45 องศา แตในสภาพความเปนจรงมการกระจกตว ของรายไดทาใหเกดเสนโคง ดงแผนภมท 5

จากแผนภมท 3 เทศบาลตาบลมอตรารายจายงบกลาง มากกวา อบต.ซงมความตางถง 200 บาทตอหว ซงเกดความเหลอมลาดานรายจายอยางมากเนองจากชมชนเมองมความตองการสงกวาชนบทจงมอตรารายจาย ทสงกวาอบต. และดวยเหตผลทวารายได ของเทศบาลตาบลมสงกวา อบต. จงเปนเหตใหอตรารายจายของเทศบาลตาบลมสงกวา อบต. ในขณะทดานรายจายประจา จากแผนภมท 4 พบวา ในชวงปงบประมาณ 2553-2557 จะเหนวา รายจายประจามความเหลอมลากนคอนขางสงตลอด 5 ปทผานมา โดยเทศบาลตาบลมอตรารายจาย มากกวา อบต.ซงมความตางถง 900 บาทตอหว ซงเกดความเหลอมลาดานรายจายอยางมาก เนองจากเทศบาลตาบลเปน หนวยงานในระดบสงกวา อบต. จงอาจเปนเหตผลททาใหรายจายประจาของเทศบาลตาบล จงมอตราทสงกวา ทงดานเงนเดอนและอปกรณตางๆ

ดชนวดความเหลอมลาดานรายไดขององคกรปกครองสวนทองถนในเขตจงหวดเชยงใหม ภาพสะทอนจากมมอน: ความเหลอมลาทางการคลงในแนวตง การพจารณาในสวนของเทศบาลตาบล อบต. และ อบจ. ในเขตจงหวดเชยงใหม พบวา ความเหลอมลาทางการคลงในแนวตง ซงเปนความเหลอมลาจากภาพสะทอนมมอนทแสดงภาพความแตกตางในระดบเทศบาลตาบลและ อบต. โดยการคานวนคาสมประสทธจน (Gini Coefficient) ซงมคาระหวาง 0-1 โดย 0 = เทาเทยม 1= ไมเทาเทยมกนอยางทสด โดยคา 0.0 - 0.3 หมายถง มการกระจายรายไดไดด หรอคอนขางด คาดชน 0.4 - 0.5 หมายถง เกดความเหลอมลา และคาดชนเกนกวา 0.5 ถอวา เกดความเหลอมลามาก และการศกษาดชนแบบไทล (Theil Entropy Index) ทสามารถบอกไดถงความไมเทาเทยม ของทกคนในกลม และแตละกลม โดยดชนแบบไทลนน ไมมคามาตรฐานทแนนอนยงคาสง แสดงถง ความไมเทาเทยมกนสง แตหากไมมความไมเทาเทยมกนเลย =0 ซงจากการวเคราะหดชนทง 2 แบบ ทงน ไดนาขอมลของสานกงานสถตจงหวดเชยงใหม ในชวงปงบประมาณ 2553 – 2557 นน มาดาเนนการโดยการใชโปรแกรมสาเรจรป Stata ประมวลผลไดยนยนวาการจดเกบรายไดเองตอหว มความเหลอมลาสงทสด แสดงผลโดยนาเสนอในรปเสนลอเรนซ


แผนภมท 5: เสนลอเรนซแสดงรายไดเทศบาล และอบต. จงหวดเชยงใหม ปงบประมาณ 2553-2557หมายเหต 1 : caprevtot = รายไดรวมตอหว caprevown = รายไดจดเกบเองตอหว caprevshare = รายไดรฐจดสรรใหตอหว caprevgrant = รายไดเงนอดหนนทวไป และ caprevspecgrant = รายไดจากเงนอดหนนเฉพาะกจ

หมายเหต 2 : ผเขยนดาเนนการใชโปรแกรมสาเรจรปเพอการสรางเสนลอเรนซ

สะทอนจากมมเดยวกน: ความเหลอมลาทางการคลงในแนวนอน ดชนวดความเหลอมลาดานรายไดของเทศบาลตาบลในจงหวดเชยงใหมไดแสดงถง ความเหลอมลาทางการคลงในแนวนอน ซงเปนความเหลอมลาทเปนภาพสะทอนจากมมเดยวกน คอ การพจารณาในระดบเทศบาลตาบล พบวา การจดเกบรายไดเองตอหว มความเหลอมลาสงทสด จากผลการศกษาในระยะเวลา 5 ป นบตงแตปงบประมาณ 2553-2557 ทงน ไดนาขอมลของสานกงานสถตจงหวด ในชวงป พ.ศ. 2553 – 2557 นน มาดาเนนการโดยการใชโปรแกรมสาเรจรป Stata เพอประมวลผล พบวา คาสมประสทธจน มแนวโนมคงทในระดบสง โดยรวมแลวดชนจน เฉลยเทากบ 0.57 และ ดชนแบบไทลนน มอตราทสงอยางมากในป งบประมาณ 2556 โดยในปงบประมาณ 2557 ลดลงอยางมาก โดยผลการศกษาดชนแบบไทล มอตราเฉลยกวา 1.14 ลาดบตอมา คอ ความเหลอมลา ดานเงนอดหนนเฉพาะกจ ซงมคาสมประสทธจน เฉลยเทากบ 0.52 ซงถอวามอตราทสง และดชนแบบไทลเฉลยเทากบ 0.20 และลาดบสาม คอ ความเหลอมลาดานเงนอดหนนทวไปตอหว และเงนทรฐจดสรรตอหวโดยมสมประสทธจน เฉลยเทากบ 0.28 และ 0.21 ตามลาดบ และ ดชนแบบไทลดชนสลบกน คอ รายไดทรฐจดสรร มคาดชนเฉลยมากกวาเงนอดหนนทวไปเฉลยเทากบ 0.19 และ 0.11 ตามลาดบ ซงหมายถงมการกระจาย รายไดดานเงนอดหนนทวไปตอหวและเงนทรฐจดสรรตอหวมการกระจาย รายไดคอนขางด โดยจากขอมลสถตรายไดเทศบาลในจงหวดเชยงใหมปงบประมาณ 2553-2557 ผศกษาสามารถนาขอมล มาแสดงเชงประจกษโดยการ ใชเสนลอเรนซแสดงเปนรปภาพไดดงแผนภมท 6


แผนภมท 6: เสนลอเรนซแสดงรายไดเทศบาลตาบลจงหวดเชยง ใหมปงบประมาณ 2553-2557 หมายเหต : ผเขยนดาเนนการใชโปรแกรมสาเรจรปเพอการสรางเสนลอเรนซ

ดชนวดความเหลอมลาดานรายไดของ อบต.ในจงหวดเชยงใหม ไดแสดงถง ความเหลอมลาทางการคลง ในแนวนอน ซงเปนความเหลอมลาในระดบ อบต. เอง โดยการใชโปรแกรม สาเรจรป Stata ประมวลผลไดยนยนวาการจดเกบรายไดเองตอหวมความเหลอมลาสงทสด จากผล การศกษาในระยะเวลา 5 ป นบตงแตปงบประมาณ 2553 - 2557 สมประสทธจน มแนวโนมคงทในระดบสง โดยรวมแลว สมประสทธจน เฉลยเทากบ 0.48 และดชนแบบไทลนน มอตราทสงอยางมากในปงบประมาณ 2556-2557 ลดลงอยางมาก โดยผลการศกษาดชนแบบไทลมอตราเฉลยกวา 1.01 ลาดบรองลงมา คอ ความเหลอมลาดานเงนอดหนนเฉพาะกจซงมคาสมประสทธจน เฉลยเทากบ 0.47 ซงถอวามอตราทสง และดชนแบบไทลเฉลยเทากบ 0.21 และลาดบตอมา คอ ความเหลอมลาดานเงนทรฐจดสรรตอหว และเงนอดหนนทวไปตอหว โดยมสมประสทธจน เฉลยเทากบ 0.21 และ 0.18 ตามลาดบ และ ดชนแบบไทลดชนเฉลยเทากบ 0.06 และ 0.09 ตามลาดบ ซงหมายถง มการกระจายรายไดดานเงนทรฐจดสรรตอหวและเงนอดหนนทวไปตอหวและ มการกระจายรายไดคอนขางด โดยจากขอมลสถตรายไดเทศบาลในจงหวดเชยงใหมปงบประมาณ พ.ศ. 2553-2557 สามารถนาขอมลมาแสดงเชงประจกษโดยการใชเสนลอเรนซแสดง ดงแผนภมท 7


แผนภมท 7: เสนลอเรนซแสดงรายได อบต.จงหวดเชยงใหม ปงบประมาณ 2553 - 2557 หมายเหต: ผเขยนดาเนนการใชโปรแกรมสาเรจรปเพอการสรางเสนลอเรนซ

ดชนวดความเหลอมลาดานรายจายขององคกรปกครองสวนทองถน ภาพสะทอนจากมมอน: ความเหลอมลาทางการคลงในแนวตง ในสวนของดชนวดความเหลอมลาดานรายจายของเทศบาลตาบลและ อบต.จงหวดเชยงใหม ในชวงระยะเวลาตงแตปงบประมาณ 2553-2557 ไดแสดงถงความเหลอมลาทางการคลง ทเกดขนในแนวตง ซงเปนความเหลอมลา จากภาพสะทอนในมมอนทสะทอนจากองคกรทแตกตางกนในระดบเทศบาลตาบลและ อบต. โดยการคานวนสมประสทธจน Gini Coefficient พบวา รายจายงบกลางตอหวมความเหลอมลาสงทสด จากผลการศกษาในระยะ เวลายอนหลง 5 ป สมประสทธจน มชวงการเปลยนแปลงระหวาง 0.3-0.5 สลบปกน แตโดยรวมแลวสมประสทธจน ยงคงมความเหลอมลา โดยรวมเฉลยเทากบ 0.44 และดชนแบบไทลนนมอตราทสงอยางมากในปงบประมาณ

2555 และปงบประมาณ 2557 สวนปอนๆ อยในอตราทตาโดยผลการศกษาดชนแบบไทล มอตราเฉลยเทากบ 0.47 ความเหลอมลาลาดบรองลงมา คอ รายจายลงทนตอหว ซงมคาสมประสทธจน เฉลยเทากบ 0.43 ทแสดงวา เกดความเหลอมลา และดชนแบบไทลเฉลยเทากบ 0.37 ลาดบตอมา คอ ความเหลอมลาของรายจายประจาตอหว โดยมสมประสทธจน เฉลยเทากบ 0.23 และ ดชนแบบไทล 0.13 ซงหมายถง รายจายดานรายจายประจาตอหวมการกระจายรายจายคอนขางด โดยจากขอมลสถตรายจายของเทศบาลในจงหวดเชยงใหมปงบประมาณ 2553-2557 สามารถนาขอมลมาแสดงเชงประจกษโดยการใชเสนลอเรนซ โดยแกนตง หมายถง สดสวนรายจาย และแกนนอน หมายถง สดสวนประชากรซงตามหลกอดมคตรายจายจะเทาเทยมกนเมอเปนเสนทะแยง หรอ 45 องศา แตใน สภาพความเปนจรงแลวจะเหนไดวามการกระจกตวของรายจายทาใหเกดเสนโคง ซงสามารถแสดง ดงแผนภมท 8


แผนภมท 8 : เสนลอเรนซแสดงรายจายเทศบาลและอบต.จงหวดเชยงใหม ปงบประมาณ 2553-2557 หมายเหต 1 : capexptot = รายจายรวมตอหว capexpfed = รายจายงบกลางตอหว และ capexreg = รายจายประจาตอหว หมายเหต 2 : ผเขยนดาเนนการใชโปรแกรมสาเรจรปเพอการสรางเสนลอเรนซ

สะทอนจากมมเดยวกน: ความเหลอมลาทางการคลงในแนวนอน ดชนวดความเหลอมลาดานรายจายของเทศบาลตาบลจงหวดเชยงใหมในชวงระยะเวลาตงแตปงบประมาณ 2553-2557 ไดแสดงถง ความเหลอมลาทางการคลงทเกดขนใน แนวนอนซงเปนความเหลอมลาในระดบเทศบาลตาบลเองโดยการใชโปรแกรมสาเรจรปประมวลผลยนยนวา รายจายลงทนมความเหลอมลาสงทสด จาก ผลการศกษาในระยะเวลายอนหลง 5 ป สมประสทธจน มชวงการเปลยนแปลงระหวาง 0.3-0.4 สลบป แตโดยรวมแลวสมประสทธจน ยงคงมความเหลอมลา โดยรวมแลวสมประสทธจน เฉลยเทากบ 0.43 และดชนแบบไทลนนมอตราทสงอยางมากในปงบประมาณ 2555 และปงบประมาณ 2557 สวนปอนๆ อยในอตราทตา โดยผลการศกษาดชนแบบไทลมอตราเฉลย เทากบ 0.41 ลาดบสอง คอ ความเหลอมลาดานรายจายลงทนตอหว ซงมคาสมประสทธจน เฉลยเทากบ 0.43 ทแสดงวา เกดความเหลอมลา และดชนแบบไทลเฉลยเทากบ 0.43 ซงมากกวาดชนแแบไทล ของ รายจายลงทน และลาดบสาม คอ ความเหลอมลาดานรายจายประจาตอหว โดยมสมประสทธจน เฉลยเทากบ 0.25 และ ดชนแบบไทล 0.15 ซงหมายถงรายจายดานรายจายประจาตอหวมการกระจายรายจายคอนขางด โดยจากขอมลสถตรายจายของเทศบาลในจงหวดเชยงใหมปงบประมาณ 2553-2557 สามารถนาขอมลมาแสดงเชงประจกษ โดยการใชเสนลอเรนซแสดงดงแผนภมท 9


แผนภมท 9: เสนลอเรนซแสดงรายจายเทศบาล จงหวดเชยงใหม ปงบประมาณ 2553-2557 หมายเหต : ผเขยนดาเนนการใชโปรแกรมสาเรจรปเพอการสรางเสนลอเรนซ

ดชนวดความเหลอมลาดานรายจายของ อบต. ในเขตจงหวดเชยงใหม ในชวงระยะเวลา ตงแต ปงบประมาณ 2553 - 2557 ไดแสดงถงความเหลอมลาทางการคลงทเกดขนในแนวนอน ซงเปนความเหลอมลาในระดบ อบต. เอง โดยการใชโปรแกรมสาเรจรป Stata ประมวลผลยนยนวา รายจายลงทนมความเหลอมลาสงทสด จากผลการศกษาในระยะ เวลายอนหลง 5 ป สมประสทธจน มชวงการเปลยนแปลงระหวาง 0.3-0.4 แตโดยรวมแลวสมประสทธจน ยงคงมความเหลอมลาโดยรวมเฉลย เทากบ 0.42 และโดยผลการศกษาดชนแบบไทลมอตราเฉลยเทากบ 0.31 ลาดบสองคอ ดานรายจายงบกลาง ซงมคาสมประสทธจน เฉลยเทากบ 0.41 ทแสดง วาเกดความเหลอมลา ซงคอนขางใกลเคยงกบ รายจายลงทน และดชนแบบไทลเฉลยเทากบ 0.40 ซง มากกวาดชนแบบไทลของรายจายลงทน และลาดบสาม คอ ดานรายจายประจาตอหว โดยมสมประสทธจน เฉลยเทากบ 0.16 และ ดชนแบบไทล 0.05 ซงหมายถงรายจายดานรายจายประจาตอหวมการกระจายรายจายคอนขางดมาก โดยจากขอมลสถตรายจายของเทศบาล ในจงหวดเชยงใหมปงบประมาณ 2553-2557 สามารถนาขอมลมาแสดงเชงประจกษ โดยการใชเสนลอเรนซแสดงดงแผนภมท 10


แผนภมท 10: เสนลอเรนซแสดงรายจายของอบต.จงหวดเชยงใหม ปงบประมาณ 2553-2557 หมายเหต : ผเขยนดาเนนการใชโปรแกรมสาเรจรปเพอการสรางเสนลอเรนซ

สรป แนวทางเพอการกาหนดนโยบายการคลงขององคกรปกครองสวนทองถน จงหวดเชยงใหม เพอให สามารถลดชองวางทางการคลงและลดความเหลอมลาทเกดขนโดยสามารถแบงเปน 2 ขอ โดยขอเสนอแนะแรก จะเปน ขอเสนอแนะสาหรบการวางแผนในระยะยาว และขอเสนอแนะทสอง จะเปนขอเสนอแนะสาหรบการวางแผนในระยะสนภายใน 1 - 3 ป ซงสามารถอธบายได ดงน ขอเสนอแนะแรก การขยายฐานภาษใหทองถนคอภาษทรพยสนซงการจดเกบภาษทรพยทดน และสงปลกสรางจะชวยใหองคกรปกครองสวนทองถนมรายไดเพมขน ดวยเหตผลวาประชาชนทเปนเจาของทดนและทอยอาศย จะตองทาการเสยภาษซงจะสงผลใหฐานภาษขยายกวางขน การบรหารงานคลงของทองถน จะสามารถจดเกบภาษไดมากขน ยอมสงผลดตอคณภาพชวตของประชาชน และยงเปนการลดความเหลอมลาทเกดขนอยในปจจบน และถอไดวาเปนการเพมอานาจและอสระทางการคลงใหองคกรปกครองสวนทองถนในการจดเกบรายไดเอง ซงจะทาใหการกระจายอานาจสทองถนมความเขมแขงมากขน และเมอพจารณาในดานประชาชนในพนททจะตองจายภาษโดยตรงใหแกองคกรปกครองสวนทองถน จะเกดการตนตวในการตรวจสอบการทางานของหนวยงานทองถนเพมมากขน ในการตรวจสอบวา หนวยงานในทองถนของตนเองนนไดนาเงนภาษไปทาสงใด มประสทธผล มประสทธภาพ และสอดรบกบความตองการของประชาชนในพนทหรอไม และในดานผบรหารทองถนเองยอมจะเกดการตระหนกถงความรบผดชอบตอประชาชนมากขนอกดวย


ขอเสนอแนะทสอง วธการในการแกปญหาชองวางทางการคลงหรอความเหลอมลาในดาน รายไดทเกดขนนน จะมวธการคอการคานวณชองวางทางการคลง ทบงบอกถงความยากจน ซงจะเปนวธการทชวยเพมงบประมาณแกพนทยากจนทอยตากวาคามธยฐานมาใชเพอเปนขอมลในการคานวณ ตามการศกษาของดเรก ปทมสรวฒน พชต รชตพบลภพ ดารณ พมแกว และ พชตชย กงพวง (2557, 139) ทเสนอสถานการณซมเลชน โดยองแนวคด Targeting for the Poor และนโยบายลดชองวางทางการคลง โดยการกาหนดคามธยฐาน (Median Income) เปนรายไดขนตาททกเทศบาล/องคการบรหารสวนตาบลควรจะไดรบ ซงผเขยนบทความวชาการไดนามาประยกตใชกบขอมลในปงบประมาณ 2557 ในการคานวณชองวางทางการคลง พบวา ในสวนขององคการบรหารสวนตาบลกวา 60 แหงมรายไดรวมตากวามาตรฐานโดยเฉลย 733.94 บาทตอคน ควรมการใหเงนอดหนนเพอปดชองวางทางการคลง โดยใช ชองวางทางการคลง x จานวนประชากร พบวา ตองใชเงนอดหนนจานวน 439.8 ลานบาท ในสวนของเทศบาลกวา 60 แหงมรายไดรวมตากวามาตรฐานโดยเฉลย 667.03 บาทตอคน ควรมการใหเงนอดหนนเพอปดชองวางทางการคลงโดยใช ชองวางทางการคลง x จานวนประชากร พบวา ตองใชเงนอดหนนจานวน 300.8 ลานบาท ผลจากการทผเขยนไดเกบรวบรวมขอมลในชวงปงบประมาณ 2553 – 2557 นน พบวา เมอรวมเงนอดหนนทจะตองมการปดชองวางทางการคลง รวม 740.6 ลานบาท (ขอมลปงบประมาณ 2557) และพบขอนาสงเกตใน หลายประการ โดยเฉพาะเมอไดทบทวนวรรณกรรมทเกยวของกบความเหลอมลาทางการคลงแลว เหนควรทจะตองมการเกบรวบรวมขอมลในสวนของความพงพอใจขององคกรปกครองสวนทองถนในเขตจงหวดเชยงใหมทมตอการใหบรการสาธารณะ เพอหาขอมลทอาจยอนแยง หรอขอมลทสอดรบตอการอธบายภาพความเหลอมลาได อยางชดเจนเพมมากขน โดยใชยทธศาสตรการพฒนาองคกรปกครองสวนทองถนในเขตจงหวดเชยงใหม เปนเกณฑมาตรฐานในการศกษาในเชงระเบยบวธวจยอนจะนาไปสผลของการนาไปปฏบตในลกษณะทสอดคลองทงในมมเดยวกนและจากมมอน

เอกสารอางองเกรกเกยรต พพฒนเสรธรรม (2552) การคลงวาดวยการจดสรรและการกระจายได. กรงเทพฯ: โรงพมพ แหงมหาวทยาลยธรรมศาสตร.ดเรก ปทมสรวฒน. (2553). การคลงทองถน: รวมบทความวจยเพอเพมพลงใหทองถน. กรงเทพฯ : พ.เอ.ลฟวง.

ดเรก ปทมสรวฒน, พชต รชตพบลภพ, ดารณ พมแกว และ พชตชย กงพวง. (2557) การคลงทองถน การขยายฐานรายไดและลดความเหลอมลา. กรงเทพฯ: พ.เอ.ลฟวงสกนธ วรญวฒนา. (2553). การกระจายอานาจการคลงสองคกรปกครองสวนทองถน: แนวคดและ การปฏบต กรณศกษาประเทศไทย กรงเทพฯ: โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตรสานกงานสถตจงหวดเชยงใหม. (2557). รายงานผลของรายได-รายจายขององคกรปกครองสวนทองถน ในเขตจงหวดเชยงใหมประจาปงบประมาณ 2553 – 2557. [เอกสารอดสาเนา].Boadway, R. W. & Shah, A. (2007). Intergovernmental Fiscal Transfers: Principles and Practices. Washington, D. C.: World Bank.


บทคดยอ บทความนมวตถประสงคเพอศกษาโลกทศนของชาวไทลอทสะทอนจากคาประสมทมคาวา หว ในภาษาไทลอ จานวน 106 คา ตามแนวคดสมมตฐานซาเพยร-วอรฟ ผลการศกษาพบวา คาประสมทมคาวา หว ในภาษาไทลอ สะทอนโลกทศนของชาวไทลอ 3 ดาน ไดแก ดานแรก โลกทศนดานความเชอ ศาสนา และประเพณ ชาวไทลอ มความเชอเรองสงเหนอธรรมชาต ฤกษยาม และทศ อกทงยงปฏบตตามขอกาหนดในประเวณ 15 หรอประเพณ 15 ประการ เพอเปนการสบทอดพทธศาสนาและประเพณ ดานทสอง โลกทศนดานชนชนและการปกครอง ชาวไทลอแบงกลมคนออกเปน 2 ชนชน คอ ชนชนปกครอง และชนชนถกปกครอง นอกจากนยงมการปกครองเปนระดบ จากหนวยทมขนาดใหญไปหาหนวยทมขนาดเลก คอ พนนา เมอง ตาบล และหมบาน ตามลาดบ และดานทสาม โลกทศนดานวถชวต ประกอบดวย การตงถนฐาน การแตงกาย พชทองถน การคมนาคม และการประกอบอาชพของชาวไทลอ

คาสาคญ โลกทศน ชาวไทลอ คาประสม หว ภาษาไทลอ

Abstract This article aims to study the worldview of Tai Lue people from 106 compound words containing the word, ‘head’ based on Sapir-Whorf Hypothesis. The results showed that the compound words containing the word, ‘head’ in Tai Lue language reflected three perspectives of Tai Lue’s worldview. These were, firstly, the worldview of religious and culture. Tai Lue people believed in superstition, time and


โลกทศนของชาวไทลอทสะทอนจากคาประสมทมคาวา ‘หว’ ในภาษาไทลอTai Lue Worldview Reected from the Compound Words

Containing ‘Head’ in Tai Lue Language

ศราวธ หลอด1*

1อาจารย, สาขาวชาภาษาไทย คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยพะเยาเลขท 19 หม 2 ตาบลแมกา อาเภอเมอง จงหวดพะเยา 56000


directions. Also they followed 15 cultures in order to pass on Buddhism and its culture. Secondly, the worldview of people’s class and ruling, Tai Lue people divided them into two classes: ruler and ruled. Besides, there was the level of classes ranging from the bigger to the smaller unit as panna, city, tambol and village, respectively. Thirdly, the worldview of ways of life it comprised of establishment, dressing, local plant, transportation and working.

Keywords Worldview, Tai Lue People, Compound Words, Head, Tai Lue Language

บทนา ภาษาไทลอเปนภาษาตระกลไทกลมตะวนตกเฉยงใต ใชสอสารกนอยในสบสองพนนา มณฑล ยนนาน ประเทศจน รฐฉานของประเทศพมา ภาคเหนอของประเทศลาว ประเทศเวยดนาม และภาคเหนอตอนบนของประเทศไทยในจงหวดเชยงราย เชยงใหม ลาปาง ลาพน แพร นาน และพะเยา ภาษาไทลอมคาประสมเชนเดยวกบภาษาตระกลไทอน ๆ ดงเหนไดจากงานวจยเรอง คาประสมทมคาวา “หว” ในภาษาไทลอของ ศราวธ หลอด (2556) ทเกบรวบรวมขอมลคาประสมทมคาวา หว ในภาษา ไทลอจากเอกสารอกษรไทลอ ซงเปนเอกสารจากสบสองพนนา มณฑลยนนาน ประเทศจน พบคาประสม ทมคาวา หว ในภาษาไทลอ จานวน 106 คา เมอพจารณาคาประสมดงกลาวพบวา มคาประสมทมคาวา หว ในภาษาไทลอทงคา หรอมคาใด คาหนงทประกอบอยในคาประสมทมคาวา หว ในภาษาไทลอ สามารถสะทอนใหเหนโลกทศนของชาวไทลอได ดงตวอยางตอไปน

ตวอยางท 1 “...จงไดพรอมกนหางเครองดอกไมธปเทยนตาง ๆ เขาไปสมมาคารวะดาหวเจาเมอง แลแหแหนแพนคาเจาเมอง เขาพรรษา ออกพรรษา” ตวอยางท 2 “ยามนนการศกหากชนมาเครอเจาเมองแชปดเอาขาหวเถอนลงแถมกาลงอยไจ ๆ”

จากตวอยางท 1 คาประสม “ดาหว” /dam4 ho:4/ สะทอนใหเหนโลกทศนดานประเพณของชาวไทลอทผมอายนอยแสดงความเคารพตอผอาวโสหรอผมพระคณ ซงการดาหวของชาวไทลอนยมทาในวนขนปใหม วนเขาพรรษา หรอวนออกพรรษา สาหรบตวอยางท 2 คาวา “ขา” ทประกอบอยในคาประสม “ขาหวเถอน” /xa:5 ho:4 thə:n6/ สะทอนใหเหนโลกทศนดานชนชนของชาวไทลอ กลาวคอ ชาวไทลอ ถอวา ขา หรอชาวเขาทกเผาเปนทาสรบใชหรอขขาทถกปกครอง จงเรยกกลมคนเหลานวา ขา เชน ขากอ ขามเซอ เปนตน อนง ขา ไมไดเปนชอของกลมคนใด โดยเฉพาะ หากเปนชอทเรยกตามสถานภาพทางสงคม และใชเรยกกลมคนไดหลายเผาทไมใชไทลอ


ตวอยางขางตนแสดงใหเหนวา คาประสมทมคาวา หว ในภาษาไทลอทงคา หรอคาใดคาหนงทประกอบอยในคาประสมทมคาวา หว ในภาษาไทลอ ถอวาเปนภาษาทสามารถสะทอนใหเหนโลกทศนดานประเพณ และโลกทศนดานชนชนของชาวไทลอไดอยางชดเจน อกทงทาใหทราบความคด และการมองโลกรอบตวของชาวไทลอไดอกดวย การศกษาโลกทศนเปนแนวทางทจะชวยใหผศกษาเขาใจเกยวกบความเชอ วฒนธรรม ประเพณ การปกครอง วถชวต ตลอดจนเขาใจถงคานยมของกลมคนทศกษา โดยสามารถศกษาไดจากภาษา เนองจากภาษาสามารถสะทอนใหเหนความคด และการมองโลกรอบตวของกลมคนนน ๆ ได สอดคลองกบทซาเพยรและวอรฟ (Sapir, 1949 & Whorf, 1956 อางถงใน อมรา ประสทธรฐสนธ, 2522, 22-23) ไดกลาวถงภาษาและการมองโลกไววา

“…มนษยตกอยภายใตความเมตตากรณาของภาษาทตนพด ซงไดกลายมาเปนสอการแสดงออก ในสงคมของเขา ...ภาษาทชนแตละกลมใชเปนประจานนเองเปนผสรางโลกทแทจรงขน โดยชนกลมนน ๆ ไมรสกตว เราเหน เราไดยน และรบรประสบการณอน ๆ อยางทเปนอย เพราะภาษาทชมชนเราใชอยจนเปนนสย กาหนดและเลอกตความหมายของประสบการณเหลานนใหเรา ...ความคดของคนเรามกจะเปนไปตาม ความหมายของภาษา”

จากคากลาวของซาเพยรและวอรฟทาใหเหนวา โลกทศนเปนสงทสามารถทาใหบคคลในสงคมนน ๆ มองเหนตวเขา และความสมพนธของตวเขากบโลกรอบตวผานภาษา ดงนนเพอทจะไดทราบวา ชาวไทลอมองโลกรอบตวเขาอยางไร ในบทความนจงไดนาคาประสมทมคาวา หว ในภาษาไทลอ จากงานวจยของ ศราวธ หลอด (2556) มาเปนขอมลในการสะทอนใหเหนโลกทศนของชาวไทลอทปรากฏผานคาประสมทมคาวา หว ในภาษาไทลอทงคา หรอปรากฏผานคาใดคาหนงทประกอบอยในคาประสมทมคาวา หว ในภาษาไทลอ หากกลาวถงความสาคญของคาวา หว ทประกอบอยในคาประสมขางตน อาจกลาวไดวา หว ในทนเปนอวยวะของมนษย ทรงกลม มผม ใชบรรจสมอง อยสวนตนหรอสวนบนสดของรางกาย มความสาคญ เมอประกอบอยในคาประสมทาใหมความหมายเปลยนแปลงไปจากเดม อาจมความหมายเปนอวยวะ ความเปนหนวย พนท หรอเวลา หรอผนา ความหมายเหลานเปนสวนหนงทสะทอนใหเหนโลกทศนของ ชาวไทลอดานตาง ๆ อกทงคา ทประกอบอยในคาประสมคาอนกสามารถสะทอนโลกทศนของชาวไทลอไดดวยเชนกน

การศกษาโลกทศนของชาวไทลอทสะทอนจากคาประสมทมคาวา หว ในภาษาไทลอ จานวน 106 คา ตามแนวคดสมมตฐานซาเพยร-วอรฟ (Sapir-Whorf Hypothesis) ในครงน ผเขยนไดสงเคราะหขอมลจาก การสมภาษณโลกทศนชาวไทลอทอพยพมาอยทบานหยวน บานธาตสบแวน อาเภอเชยงคา จงหวดพะเยา และ บานลวงใต อาเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม สามารถสะทอนโลกทศนของชาวไทลอ 3 ดาน ไดแก ดานแรก โลกทศนดานความเชอ ศาสนา และประเพณ ดานทสอง โลกทศนดานชนชนและ การปกครอง และดานทสาม โลกทศนดานวถชวต ตามลาดบ ดงน


โลกทศนดานความเชอ ศาสนา และประเพณ คาประสมทมคาวา หว ในภาษาไทลอ สะทอนโลกทศนดานความเชอ ศาสนา และประเพณของชาวไทลอ ดงน 1. โลกทศนดานความเชอ โลกทศนดานความเชอของชาวไทลอ ประกอบดวย ความเชอเรองสงเหนอธรรมชาต ความเชอเรองฤกษยาม และความเชอเรองทศ ดงรายละเอยดตอไปน 1.1 ความเชอเรองสงเหนอธรรมชาต กลมชาตพนธไททงทอาศยอยนอกประเทศไทยและในประเทศไทยมความเชอเรองผ เชนเดยวกบชาวไทลอทเชอวาผเปนสงเหนอธรรมชาตทมอทธฤทธและอานาจเหนอมนษย ความเชอเรองผของชาวไทลอมมากอนทพทธศาสนาจะเผยแผมาถงสบสองพนนา แมภายหลงทพทธศาสนาเผยแผมาถงยงดนแดนแหงน กยงไมทงความเชอทสบตอกนมาแตบรรพบรษ ทงยงผนวกความเชอเรองผกบพทธศาสนาเขาดวยกนอยางกลมกลน คาประสมทมคาวา หว ในภาษาไทลอ สะทอนใหเหนความเชอเรองผของชาวไทลอ เหนไดจาก คาวา ผ ทประกอบอยในคาประสม “หวผ” /ho:4 phi:4/ หรอสงของทใชครอบหว มใบหนาเหมอนผ ถงแมวาผจะเปนสงทเปนรปธรรมสามารถจบตองได ไมใชผทเปนนามธรรม ไมมตวตน ตามคตความเชอดงเดมของชาวไทลอ แตเมอกลาวถงคาวา ผ ยอมมอทธพลตอความคดของชาวไทลอทมกจะเชอมโยงเขากบความเชอดงเดม นอกจากนชาวไทลอยงเปรยบกลมคนทใชเวทมนตรคาถาวาเปนผเชนกน เหนไดจากคาวา ผ ทประกอบอยในคาประสม “ผหวเหลอง” /phi:4 ho:4 lə:ŋ4/ หรอชาวเขาเผายวลอซงมคาถาอาคมและโพกผาสเหลองรอบหว ชาวไทลอเหนวาชาวเขาเผายวลอเปนกลมคนทมคาถาอาคม มอานาจเหนอมนษย จงถอวากลมคนเหลานไมใชมนษย (สมบรณ สมโพธ, สมภาษณ, 24 เมษายน 2558) กลาวไดวา ความเชอเรองผแบบดงเดม มอทธพลตอความคดของชาวไทลอทกยคสมย ดวยเหตน ผ ในความคดของชาวไทลออาจเปนสงทไมมตวตน สงของ หรอเปนผทมคาถาอาคม ซงเหนวาเปนสงเหนอธรรมชาต มอทธฤทธ และมอานาจเหนอมนษย 1.2 ความเชอเรองฤกษยาม ชาวไทลอมความเชอเรองฤกษยาม โดยกอนทจะประกอบพธมงคล หรออวมงคล จะใหพระหรอผทมความรในการหาฤกษยามเปนผหาฤกษยามทเหมาะสมกบพธนน ๆ เพอความเปนสรมงคล เชน การหาฤกษยามใน “วนหวเรยงหมอน” /wan3 ho:4 he:ŋ3 mɔ:n4/ หรอวนแตงงาน ชาวไทลอจะตรวจสอบตาราวนหวเรยงหมอนกอนทจะทาพธแตงงาน เนองจากเชอวาหากผชายและผหญงแตงงานในวนทไมเปนมงคล อาจจะทาใหทะเลาะกน เมอแตงงานแลวผชายหรอผหญงอาจตายกอนวยอนควร ดงนน ชาวไทลอจงมวนทเปนมงคลสาหรบทาพธแตงงาน เชน วนขน 13 คา วนแรม 13 คา (สมบรณ สมโพธ, สมภาษณ, 24 เมษายน 2558) เปนตน

ภาพท 1: วนหวเรยงหมอน ทมา: ศราวธ หลอด, 2556, 219


พธกรรมหรอประเพณของชาวไทลอมกถกกาหนดดวยเรองของฤกษยาม อกทงยงมความเชอเรองวนเขามาเกยวของดวย เหนไดจากความเชอเรองวนในงานปใหมไทลอ หรอวนสงกรานต ราววนท 13 ถง 15 เมษายน แตละวนชาวไทลอเชอวา วนท 13 เปนวนสงขารลอง ตอนเชาตรจะมการยงปน จดบอกไฟ เพอตอนรบปใหม โดย เชอวาเสยงปน และเสยงบอกไฟ จะทาใหผหรอสงอปมงคลตกใจหนออกจากหมบาน วนท 14 เปนวนเนา หรอวนเนา ชาวไทลอถอวาเปนวนอปมงคล หามทาสงทไมเปนมงคลตาง ๆ บางทเรยกวา วนดา คอ วนเตรยมของเพอนาไปทาบญทวดในวนรงขน และตอนเยนของวนนจะมการขนทรายจากทานาเพอนาไปกอเปนเจดยทรายทวด วนท 15 เปนวนพญาวน หรอวนเถลงศก ชาวไทลอจะแตงกายดวยเสอผาใหมไปวดเพอฟงเทศนและทาบญอทศสวนกศล ใหแกญาตทลวงลบ ตอนสายกดาหวผทตนเคารพ นบถอ และตงแตวนท 16 เมษายน ถงประมาณเดอนพฤษภาคม ชาวไทลอเรยกวา “หวป” /ho:4 pi:4/ คอ ตนปหรอชวงแรกของป เปนวนเรมตนปใหมไทลอ ตอนเชาชาวไทลอจะไปรวมกนทวดเพอประกอบพธ สงเคราะห (สมบรณ สมโพธ, สมภาษณ, 24 เมษายน 2558) ความเชอเรองฤกษยามและวนของชาวไทลอสะทอนใหเหนวา ฤกษยามและวนทเปนมงคล หรอไมเปนมงคล เปนสงทสามารถกาหนดชะตาชวต และแนวทางการดาเนนชวตของชาวไทลอได หากผใดปฏบตตามกจะกอใหเกดสงทเปนมงคลแกตนเอง หรอหากไมปฏบตตามกอาจจะกอใหเกดสงทไมเปนมงคลแกบคคลนน 1.3 ความเชอเรองทศ ทศมความสาคญตอการดาเนนชวตของชาวไทลอไมนอยไปกวาเรองของ ฤกษยามและวน การกาหนดทศของชาวไทลอจะกาหนดตามความเชอ กลาวคอ ชาวไทลอเชอวาทศแตละทศม ความสาคญแตกตางกน โดยเฉพาะทศเหนอทเชอวาเปนทศมงคล จงไดกาหนดทศเหนอใหเปนทศทตงของสงตาง ๆ เพอใหเกดความเปนสรมงคล เชน ชาวไทลอกาหนดให “หวเวยง” /ho:4 we:ŋ3/ ตงอยทางทศเหนอ สะทอนใหเหนความเชอเรองทศในการตงเวยงของชาวไทลอ ซงสอดคลองกบความเชอเรองทศของชาวไทยวน คอ ในพธราชาภเษกตามแบบโบราณราชประเพณ กษตรยผครองเมองเชยงใหมจะเสดจเขาเมองทางประตหวเวยง หรอประตชางเผอกในปจจบน ซงเปนประตมงคลทตงอยทางทศเหนอของเมอง ความเชอดงกลาวไดสบเนองมาถงการกาหนดทตงของบรเวณทใชทากจกรรมของชาวไทลอ ไดแก “หวขวง” /ho:4 xo:ŋ6/ “หวลาน” /ho:4 la:n3/ รวมทงการสรางศาสนสถานไวทางทศเหนอของหมบาน เชน การสรางวดหวขวงซงเปนวดสาคญประจาเมองทตงอยทางทศเหนอของขวง ดงตวอยาง วด หวขวงราชฐาน ตงอยบรเวณ หวขวงเมองยอง หรอวดหวขวงนางเหลยวของชาวเมองยองทถกกวาดตอนมาอยทลาพน ไดสรางตามคตของ เมองยองเดม คอ สรางบรเวณหวขวง หรอตอนเหนอของชมชนบานเวยงยอง (สรพล ดารหกล, 2545, 290-291) เปนตน การกาหนดทศทตงของพนทหรอบรเวณดงกลาวขางตนไวทางทศเหนอ เปนความเชอเรองทศมงคลของชาวไทลอมาตงแตอดต และความเชอนยงคงยดถอและปฏบตตอกนสบมา

2. โลกทศนดานศาสนา ชาวไทลอในสบสองพนนานบถอพทธศาสนาเถรวาท ผสมผสานกบลทธฮนด มหายาน และความเชอเรองผทมอทธพลตอความคดและการดาเนนชวต อยางไรกตาม ชาวไทลอเชอวาพทธศาสนาเปนสงทชวยควบคมชแนะพฤตกรรม ดงเหนไดจากขอกาหนดใหชาวไทลอปฏบตตอพทธศาสนา เรยกวา ประเวณ 15 หรอประเพณ 15 ประการ เชน เมอเกดมาพบพทธศาสนาแลว ควรสรางวดใหเปนทกราบไหวบชาและลางบาปทไดกระทา เปนตน


จากขอกาหนดดงกลาวสะทอนใหเหนวา ชาวไทลอศรทธาในพทธศาสนา และยดหลกธรรมคาสอน ของพระพทธเจาเปนแนวทางในการดาเนนชวต เหนไดจากการปฏบตตามขอกาหนดในประเวณ 15 คอ การสรางวดเพอเปนสถานทยดเหนยวจตใจของชาวไทลอทสะทอนผานคาประสม “หววด” /ho:4 wat1/ หรอวดทเปนประธาน ของกลมวด คาวา กลมวด ในทน คอ พระสงฆจากวดตาง ๆ ทอยในละแวกเดยวกนมาประกอบพธทางศาสนาดวยกน ทวดใหญหรอวดใจกลางซงเปนวดทมอโบสถ การประกอบพธทางศาสนา จะม “หวอาจารย” /ho:4 ʔa:4 tsa:n4/ คอ บคคลทเคยผานการบวชเปนพระภกษมากอน แลวลาสกขาบทเปนฆราวาสทมความรเกยวกบขนตอนในพธทางศาสนาเปนผนาในการประกอบพธ พทธศาสนาไดกลายเปนสวนหนงในการดาเนนชวตของชาวไทลออยางมนคง ชาวไทลอทกคนมหนาทสบทอดพทธศาสนา ทงการเผยแผศาสนา สรางศาสนวตถหรอศาสนสถาน รวมทงการสบสานศาสนพธตาง ๆ ให คงอยสบไป 3. โลกทศนดานประเพณ ประเพณเปนสงทนยมถอประพฤตปฏบตสบตอกนมาจนเปนแบบแผน เหนไดจากขอกาหนดในประเวณ 15 ของชาวไทลอ คอ ครอบครวใดทมบตรชายอายครบ 15 ป ตองใหบรรพชาสามเณร เมออายครบ 20 ป หากตองการอปสมบทเปนพระกจดพธอปสมบทให แสดงใหเหนวา ชาวไทลอสงเสรมใหบตรชายบวชเปนสามเณร หรออปสมบทเปนพระ อนเปนธรรมเนยมสาคญทปฏบตสบตอกนมา เพอใหบตรไดศกษาเลาเรยน ตลอดจนการอบรมความประพฤต และสบทอดพทธศาสนา ประเพณการบวชสะทอนใหเหนผานเครองอฐบรขารในคาประสม “พราขดหว” /pha:2 xu:t6 ho:4/ หรอมดโกนผม หนงในเครองใชสอยของพระภกษในพทธศาสนา 8 อยาง ไดแก ผานง ผาจวร ผาสงฆาฏ บาตร สายรง พราขดหว เขมเยบผา และผากรองนา ทงน ชาวไทลอจะสงบตรทจะบวชเปนสามเณรไปอยทวด เพอเปนการเตรยมตวลวงหนากอนบวช ขอกาหนดในประเวณ 15 นอกจากจะกลาวถงการบรรพชาหรออปสมบทแลว ยงกลาวถงประเพณปใหม ดงขอความทวา “เมอถงเทศกาลเขาพรรษา ออกพรรษา ขนเหนอกวานนาขนหวสบบานเมอง แหเครองสกการะ มดอกไมธปเทยนเปนตน ประกอบพธขอขมาเจาเมอง” และอกหนงขอความทวา “เมอถงเดอนหกใหประกอบพธสงขารปใหม จดบงไฟบชา แขงเรอ และรดนา” จากขอความดงกลาวแสดงใหเหนประเพณทชาวไทลอปฏบตสบตอกนมานนกคอพธ “ดาหว” /dam4 ho:4/ คาวา “ดาหว” ในภาษาไทลอ กอนทจะเปลยนมาเปนพธทปฏบตสบตอกนมาในปจจบน เดม หมายถง สระผม ผชายและผหญงไทลอสมยกอนจะไวผมยาว การสระผมของชาวไทลอจะใชนาซาวขาวสระผมสปดาหละครง แลวเอานาแชฝกสมปอยหรอนามะกรดฟอกผมอกครงหนง โดยนยมสระผมในวนขางขนหรอแรม 7 คา และ 14 คา (สมบรณ สมโพธ, สมภาษณ, 24 เมษายน 2558) ปจจบนความหมายของ คาวา “ดาหว” ไดเคลอนไปจากเดม หมายถง การแสดงความเคารพตอผอาวโสหรอผมพระคณ การดาหวนยมทาในวนปใหม แตทเมองลานยมทาในวนเขาพรรษา หรอวนออกพรรษา โดยการดาหวเจาเมองนน ชาวไทลอจะนดรวมกนจดเตรยมดอกไม ลาเทยน และสงของตาง ๆ ทาเปนตนกลปพฤกษ (สรางขนดวยตนกลวย) ปกดอกไม ขผง ธงทว กลวย ออย ฯลฯ แหกนไปดาหวเพอขอขมา เจาเมอง (บญชวย ศรสวสด, 2547, 183-186)


ชาวไทลอประพฤตปฏบตตามขอกาหนดในประเวณ 15 อยางเครงครด เหนไดจากประเพณการบวช และพธดาหวดงกลาวขางตน สงเหลานเกดจากความศรทธาในพทธศาสนาทชวยขดเกลาจตใจชาวไทลอใหม ความนอบนอมถอมตนจนสบทอดเปนประเพณอนดงาม

โลกทศนดานชนชนและการปกครอง คาประสมทมคาวา หว ในภาษาไทลอ สะทอนโลกทศนดานชนชนและการปกครองของชาวไทลอ ดงน 1. โลกทศนดานชนชน โลกทศนดานชนชนของชาวไทลอ แบงออกเปน ชนชนปกครอง และชนชนถกปกครอง ดงรายละเอยดตอไปน 1.1 ชนชนปกครอง เปนชนชนทมสถานภาพทางสงคมสงกวาชนชนถกปกครอง เหนไดจากคาประสม ทมคาวา หว ในภาษาไทลอ ทปรากฏคาบอกตาแหนงชนชนปกครอง ไดแก เจา พระยา ขน นาย หรอคาประสม ทแสดงตาแหนงหวหนาหรอผนา เชน “เจาหววด” /tsaw5 ho:4 wat1/ คาวา เจา ทประกอบอยในคาประสมคาน เปนตาแหนงชนชนปกครองทมสถานภาพเปนพระ มหนาทควบคมดแลกลมวดทอยในความรบผดชอบ และคาวา เจาทประกอบอยในคาประสม “เจาเหนอหว” /tsaw5 nə:4 ho:4/ และคาประสม “เหนอหว” /nə:4 ho:4/ หรอกษตรย เปนตาแหนงสงสดของชนชนปกครองทมสถานภาพเปนฆราวาส โดยชาวไทลอถอวากษตรยเปนเจาชวตและเปนเจาของแผนดน นอกจากนยงปรากฏคาบอกตาแหนงชนชนปกครองระดบพระยา และขน เหนไดจากคาทประกอบ อยในคาประสม “พระยาหวเมอง” /pha3 ja:3 ho:4 mə:ŋ3/ และคาประสม “ขนหวปาง” /xun4 ho:4 pa:ŋ4/ คาวา พระยา และขนในภาษาไทลอเปนคาบอกตาแหนงของขนนางทควบคมกาลงไพรพลในระดบเมอง และระดบหมบาน ตามลาดบ คาประสมทมคาวา หว ในภาษาไทลอ ยงปรากฏคาบอกตาแหนงชนชนปกครองอกหนงระดบ คอ ผบงคบบญชา เหนไดจากคาวา นาย ทประกอบอยในคาประสม “นายหวศก” /na:j3 ho:4 sə:k6/ และ คาประสม “หวพล” /ho:4 pon3/ ซงเปนตาแหนงหวหนาหรอผนากองทพ เปนตน 1.2 ชนชนถกปกครอง สบสองพนนามกลมคนอาศยอยหลายกลม กลมทอาศยอยในเขตปาภดอย

ชาวไทลอถอวาเปนชนชนถกปกครอง เหนไดจากคาทประกอบอยในคาประสม “ขาหวเถอน” /xa:5 ho:4 thə:n6/ และคาประสม “คนหวเถอน” /xun3 ho:4 thə:n6/ ซงเปนชาวเขาทอาศยอยในเขตปาทเปนภเขาสง ในทนคาวา ขา และคน หมายถง ชาวเขา ตามคตของชาวไทลอถอวาชาวเขาทกเผาเปนทาสรบใชหรอขขาทถกปกครอง ดงท เรณ วชาศลป (2554, 14-20) ไดกลาวไววา ขาในสบสองพนนามหลายเผาหลายกลม แตเผาดงเดมทถกชาวไทลอมายดครองดนแดน คอ ขาสแสนหมอนมา หรอปะหลอง ขาในทกเมองของสบสองพนนาตองถกเกณฑแรงสาหรบงานศก การเกบเกยวขาวในนาของเจาและทาวพระยา งานในหอเจาฟาเมองตาง ๆ เปนตน อนง ขา ไมไดเปนชอของกลมคนใดโดยเฉพาะ แตเปนชอทชาวไทลอใชเรยกชนเผาอนในสบสองพนนาโดยเอาชอเผาตามหลง เชน เผาอกอถกชาวไทลอเรยกวา ขากอ เผามเซอถกเรยกวา ขามเซอ เปนตน


ภาพท 2: ขากอ ทมา: โครงการหลวง, 2556

สงคมไทลอเปนสงคมทมการแบงชนชน คอ ชนชนปกครอง และชนชนถกปกครอง คาบอกตาแหนงชนชน ทปรากฏในคาประสม สะทอนใหเหนถงความไมเทาเทยมกนในสงคมไทลอ แมวาปจจบนทางการจนจะเขามาเปลยนแปลงระบบชนชนในสบสองพนนา โดยใหชนชนปกครองของไทลอเปนเพยงขาราชการทอยภายใตการควบคมดแลของจน อยางไรกตามระบบชนชนระหวางทางการจนกบสบสองพนนากยงคงอย 2. โลกทศนดานการปกครอง การปกครองในสบสองพนนา มการแบงเขตการปกครองเปนพนนา เมอง ตาบล และหมบาน ลกษณะ การปกครองดงกลาวปรากฏในคาประสมทมคาวา หว ในภาษาไทลอ ไดแก “คนหวพนนา” /xun3 ho:4 pan3 na:3/ คาวา พนนา เปนเขตการปกครองทรวมกลมเมองเขาดวยกนเปน 1 เขต อาจกลาวไดวา สบสองพนนาประกอบดวย 12 เขตการปกครอง หรอ 12 พนนา ในแตละพนนาจะประกอบดวยเมองหลาย ๆ เมองรวมกน แตละเมองจะมเจาเมองเปนผควบคมดแล นอกจากนในหนงพนนาจะมเมองใหญหนงเมองคอยควบคมดแลเมองเลก ๆ ภายในพนนา เชน พนนาเมองฮาย ประกอบดวย เมองฮาย เมองสง และเมองงาด มเมองฮายเปนเมองใหญคอยควบคมดแลเมองตาง ๆ จงเรยกวา พนนาเมองฮาย เปนตน ในจานวนพนนาทง 12 พนนา เชยงรงเปนพนนาทมความสาคญในฐานะเปนพนนาทกษตรยประทบอย เปนเมองศนยกลางการตดตอระหวางพนนาตาง ๆ และเปนเมองทอยในเสนทางการคาระหวางจนพมา และเชยงใหม (ณชชา เลาหศรนาถ, 2541, 52-53)


การปกครองในระดบถดไป คอ “หวเมอง” /ho:4 mə:ŋ3/ คาวา เมอง ทประกอบอยในคาประสมในภาษา ไทลอมความหมายกวางกวาคาวา เวยง เนองจากเมองมไดหมายถงเฉพาะภายในคนดนคนาเทานน แตเมองประกอบดวยเวยง รวมถงชมชนรอบเวยงทอยภายใตอานาจของเมองนน ๆ นอกจากนเมองทมขนาดใหญมกจะมเวยงบรวารเปนจานวนมาก ซงสอดคลองกบเมองเชยงใหมทมเวยงศนยกลางเปนรปสเหลยม คอ เวยงเชยงใหม มเวยงเจดลน เวยงสวนดอก และเวยงกมกามเปนเวยงบรวาร (สรสวด อองสกล, 2544, 57) เปนตน สาหรบการปกครองในระดบตาบล เหนไดจากคาทประกอบอยในคาประสม “หวบวก” /ho:4 bo:k6/ คาวา บวก เปนหนวยการปกครองระดบลางของไทลอทมหลายหมบานรวมกน หนวยการปกครองนเปนการจดการปกครองของเมองในลมแมนาโขงตอนบนและลานนา สวนการปกครองในระดบหมบานเหนไดจากคาประสม “หวสบ” /ho:4 sip4/ การปกครองของสบสองพนนา แตละเมองจะแบงหนวยการปกครองระดบลางสดเปนหมบาน ในเมองเลก ๆ หลายหมบานรวมกนเปนหนวยปกครองทเรยกวา “หวสบ” (Grabowsky & Wichasin, 2011, 320) ซงเปนหนวยการปกครองทรวมหมบานเปนกลมประมาณ 10 หมบาน แตมขนาดเลกกวาตาบล นอกจากนยงมการจดเขตการปกครองสาหรบกลมชาวเขา เหนไดจากคาประสม “หวแควน” /ho:4 xwɛ:n1/ หรอเขตการปกครองของกลมชาวเขา กลาวคอ เมอ พ.ศ. 2113 ทาวอนทรเมองกษตรยเชยงรงไดจดสรรหวเมอง ของอาณาจกรเชยงรงเปน 12 เขต หรอ 12 พนนา และไดจดสรรบรรดาเขตภเขาตาง ๆ เปน 12 เขต เรยกวา 12 หวแควน หรอ 12 แควน ไดแก แควนขวญ แควนคาด แควนหลอด แควนผามาง แควนสสาด แควนเฮอฮาน แควนฟลาย แควนมอะ แควนไล แควนกาย แควนหนอง และแควนลาด (ยรรยง จระนคร และ รตนาพร เศรษฐกล, 2551, 182-183) เมอพจารณาองคประกอบการปกครองของสบสองพนนาขางตน อาจกลาวไดวา สบสองพนนามการปกครอง เปนระดบ จากหนวยทมขนาดใหญไปหาหนวยทมขนาดเลก คอ พนนา เมอง ตาบล และหมบาน ตามลาดบ อนง ในหนงพนนาจะประกอบดวยกลมเมอง ในหนงเมองจะประกอบดวยกลมตาบล และในหนงตาบลจะประกอบดวยกลมหมบาน

โลกทศนดานวถชวต คาประสมทมคาวา หว ในภาษาไทลอ สะทอนโลกทศนดานวถชวตของชาวไทลอ ประกอบดวย การตงถนฐาน การแตงกาย พชทองถน การคมนาคม และการประกอบอาชพ ดงน

1. การตงถนฐาน ชาวไทลอสบสองพนนา ตงถนฐานอยตามทราบลมแมนาและมภเขาลอมรอบ เหนไดจากคาทประกอบอยในคาประสม “หวโขง” /ho:4 xo:ŋ4/ คาวา โขง คอ แมนาโขง เปนแมนาสายใหญทไหลผานสบสองพนนา และ แบงสบสองพนนาออกเปน 2 สวน ไดแก สบสองพนนาฝงตะวนออก และสบสองพนนาฝงตะวนตก สองฟากแมนาโขงขนานไปดวยแนวเขาทมลกษณะเปนเนนเขาเตย ๆ ชาวไทลอเรยกวา มอน สวนพนททเปนภเขาสงเรยกวาดอย ซงเปนทอยของชาวเขา เหนไดจากคาทประกอบอยในคาประสม “หวมอน” /ho:4 mɔ:n1/ และ “หวดอย” /ho:4 dɔ:j4/ ตามลาดบ จากการตงถนฐานอยสองฟากแมนาโขงของชาวไทลอ ทาใหเกดเปนแมนาและลาหวยขน เหนไดจากคาทประกอบอยในคาประสม “หวนา” /ho:4 nam2/ และ “หวหวย” /ho:4 ho:j5/ ทมลกษณะเปนแองอยระหวางภเขาทมาบรรจบกน ไหลไปยงหมบานทอยหางออกไปจากแมนาโขง อกทงชาวไทลอยงสรางเรอนอยใกลกบแหลงนาดวย


ภาพท 3: การตงถนฐานของชาวไทลอ ทมา: สอ ไอเชยงราย, 2558

ชาวไทลอนยมสรางเรอนอย ใกลแหลงนา เพอใชนาในการอปโภคบรโภค เรอนไทลอมรปแบบทางสถาปตยกรรมทโดดเดนและเกยวของกบตานานทเลาสบตอกนมาวา “...เทวดาแปลงกายเปนหงสทอง…ลงมาจากสวรรคกบนดาลใหเกดลมพายใหญ เมอหงสทองรอนสพน กรองเรยกใหพญาสมมตใหมองดปกของตนวากนฝนไดอยางไร แลวหงสทองกยดราง โกงคอ แพนหาง และกางปกออกจนลาดตา พญาสมมตเหนดงนนจงพจารณาตาม เมอพายสงบกนาบรวารออกไปหาวสดมาสรางบาน จงไดเปนบานไมใตถนสง มหลงคาลาดตาทกดาน ...เปนทอยทมโครงสรางแขงแรง กนฝน ลม อากาศหนาวและรอนได ดงนน เพอเปนการระลกถงหงสทอง จงเรยกบานแบบนวา หงสเฮอน หรอเรอนหงส มาจนถงทกวนน...” (สถาบนวจยสงคม มหาวทยาลยเชยงใหม, 2551, 60) ตานานการสรางเรอนขางตน ไดอธบายถงรปแบบและทมาของเรอนไทลอ หากมองในดานการตงถนฐานของชาวไทลอสบสองพนนาทตงอยในทราบลมลอมรอบดวยภเขา กอปรกบพนทดงกลาวมสภาพภมอากาศ ทมอณหภมสง ฝนตกชก และมอากาศหนาว การสรางเรอนทมหลงคาลาดตาจงเปนรปแบบทเหมาะสมเพอปองกนฝน ลม อากาศหนาว และอากาศรอน เมอมองจากภายนอกเรอนจะเหนวา เรอนไทลอมหลงคาและชายคาผนใหญ ลาดเอยง หมลงมาปดฝา มงดวยใบคา กระเบองดนเผา หรอไมแปนเกลด มใตถนสงเพอใชพกผอน ทอผา เกบฟน เปนตน นอกจากนยงมสวนประกอบของเรอนทสาคญอกอยางหนง คอ “ขนไหล” หรอบนได เหนไดจากคาทประกอบอยในคาประสม “หวขนไหล” /ho:4 xan5 laj4/ ซงเรอนไทลอดงเดมจะมบนไดเพยงหนงแหงอยทางดานหนาของเรอน (แสงดา สมฤทธ, สมภาษณ, 10 เมษายน 2558)


ภาพท 4: เรอนไทลอ

การตงถนฐานของกลมคนไทนยมสรางบานเรอนอยรมนา เพราะนามความสาคญตอการดารงชวต เชนเดยวกบชาวไทลอทตงถนฐานอยใกลแหลงนา เนองจากตองใชนาในการอปโภคบรโภค การคมนาคม การประกอบอาชพ เปนตน 2. การแตงกาย ในอดตชาวไทลอทงผชายและผหญงจะไวผมยาว เกลาเปนมวยจกไวกลางหว และใชผาโพกหวพนทบโดยรอบ เหนไดจากคาประสม “หวฝาย” /ho:4 fa:j5/ และ “หวไหม” /ho:4 maj4/ คอ ผาฝายหรอผาไหมทใชพนรอบหว ชาวไทลอทวไปจะนาฝายมาทอเปนผาโพกหว หากเปนผทมฐานะผาทใชโพกหวอาจทอมาจากเสนไหม สของผาโพกหวนยมใชสขาวหรอสชมพ ปจจบนชาวไทลอนยมใชผาโพกหวทมสสนสดใส การโพกหวผชายจะปลอยชายผาหอยลงมาทางขวา สวนผหญงปลอยชายผาหอยลงมาทางซาย อนง ผาโพกหวเปนเครองแตงกายทมความสาคญกบชาวไทลอซงสมพนธกบความเชอเรองขวญ โดยชาวไทลอเชอวาหวเปนทสถตของขวญ จงตองปกปองดแลโดยใชผาพนไวรอบหว (แสงดา สมฤทธ, สมภาษณ, 10 เมษายน 2558) นอกจากผาโพกหวแลว ผชายไทลอจะใสเสอกวางแขนยาวผาอกกลางตดกระดม หรอใชเชอกผกแทนกระดม และใสกางเกงขายาวกวางกนลกสดาหรอสนาเงนเขม สวนผหญงจะใสเสอปายปดขางทบกนเรยกวา เสอปด และใสซนไทลอสดาหรอสนาเงนเขม สทนามายอมเครองแตงกายของชาวไทลอเปนสธรรมชาตทไดมาจากตนหอม (แสงดา สมฤทธ, สมภาษณ, 10 เมษายน 2558) เครองแตงกายของชาวไทลอปจจบนมลกษณะแตกตางจากในอดตพอสมควร เชน ส รปแบบ เปนตน สงททาใหเครองแตงกายของชาวไทลอปจจบนแตกตางจากในอดตอาจเกดจากอทธพลทางวฒนธรรม คานยม และเทคโนโลยสมยใหม ไดแทรกซมเขามาผสมผสานกบวฒนธรรมและคานยมของ ชาวไทลอดงเดม จนทาใหการแตงกายของชาวไทลอเปลยนไป


ภาพท 5: การแตงกายของชาวไทลอแบบดงเดมและปจจบน ทมา: jaijainoi, 2556

3. พชทองถน พชจดเปนปจจยสทมความสาคญตอการดารงชวตของชาวไทลอ เนองจากชาวไทลอนาพชทองถนมาใชเปนอาหารและยา ในทนจะกลาวถงเฉพาะสวนหวของพชทองถนไทลอ ซงเปนลาตน ใบเกลด กานใบ และผล ทสามารถนามาเปนอาหาร ปรงอาหาร หรอมสรรพคณทางยา ปรากฏในคาประสมทมคาวา หว ในภาษาไทลอ ดงตอไปน พชทองถนไทลอทนามาเปนอาหารและปรงอาหาร เชน กลอย บอน ขา ขง ตะไคร บวแดง หอมพ เปนตน นอกจากนสวนหวของพชทองถนไทลอบางชนดมสรรพคณทางยาทสามารถนามารกษาโรคและอาการเจบปวยตาง ๆ ไดแก สวนลาตนของพชใตดนทพองออกหรอแตกกงแขนงเพอเกบอาหาร เชน “หวกลอย” /ho:4 kɔ:j4/ สามารถนามาเปนสวนประกอบในการทายารกษางเหากด “หวบอน” /ho:4 bɔ:n4/ นามาเปนสวนประกอบในการทายารกษาตมคน สาหรบสวนลาตนของพชใตดนทเปนเหงา เชน “หวกลวยดา” /ho:4 ko:j5 dam4/ ชาวไทลอจะนาเอาเหงาของกลวย ทเนาเปนสดามาผสมกบสมนไพรอน ๆ เพอใชรกษาไขหวด “หวกดกบมา” /ho:4 ku:t6 ki:p6 ma:2/ จะใชเหงากลบแขงทงอกขนมาจากดนลกษณะเหมอนเลบเทาของมา หนตากแหงตมนาดมรกษาอาการปวดหลงและเอว ลดความดน หรอนาเหงาไปฝนกบนาแลวเคยวใหขน ใชทาหรออมเพอรกษาแผลในปากและคอ “หวดอกทายเหนเหลอง” /ho:4

dɔ:k6 ta:j2 hə:n4 lə:ŋ4/ หรอเหงามหาหงสเหลอง นามาเปนสวนประกอบในการทายามะโหก หรอยารกษาโรคททาใหรางกายทรดโทรม ผอมแหง ตวเหลอง เทาเยน สวน “หวพเลย” /ho:4 pu:3 lə:j3/ หรอไพล “หวขา” /ho:4 xa:6/ และ “หวขง” /ho:4 xiŋ4/ มสรรพคณชวยขบลม รกษาอาการทองอด ทองเฟอ นอกจากน “หวขา” ยงชวยขบเสมหะ รกษาโรคบด และ “หวขง” ยงสามารถนาเหงาตมนาดมเพอขบปสสาวะ และใชทารกษากลากเกลอนไดอกดวย (สมชย สงวน, สมภาษณ, 24 เมษายน 2558) ชาวไทลอยงนาสวนใบเกลดของ “หวหอมพ” /ho:4 hɔ:m4 pu:2/ หรอกระเทยมทภายในมไสเปนกลบยาวซงมสรรพคณทางยามารกษาโรคทางเดนปสสาวะ ตอทตา ทาเปนยารกษาอาการตกใจจากการคลอดลก และ “หวบวแดง” /ho:4 bo:6 dɛ:ŋ4/ หรอหอมแดง นามาตมรวมกบพชอน ๆ รบประทานเพอรกษาอาการปวดเขา มอ เทา เอว อกทงนา “หวตะไคร” /ho:4 tsaʔ4 xaj3/ หรอสวนกานใบของตะไครทแผหมลาตนมาเปนสวนประกอบในการทา


ยารกษาอาการปวดหว แกไขหนาวสน และเปนสวนประกอบใน การทายารกษาผหญงคลอดลกแลวมอาการ เสยเลอดมาก นอกจากนนสวนผลของ “หวหมากนมวว” /ho:4 ma:k6 num3 ho:3/ กมสรรพคณทางยาเชนกน โดยนาผลมาตาใหละเอยดผสมกบนาทารกษาตมคน หรอนาเปลอกหมากนมววมาฝนทารกษาโรคฝ (สมชย สงวน, สมภาษณ, 24 เมษายน 2558) พชทองถนไทลอ เปนพชทขนเองตามธรรมชาต หรอเกดจากการขยายพนธโดยวธตาง ๆ พชบางชนดสามารถนามาเปนอาหารและปรงอาหาร บางชนดมสรรพคณทางยาจงนามาทาเปนยารกษาโรค แสดงใหเหนถงความรอบรของชาวไทลอทใชประโยชนจากสวนประกอบของพชทองถนมาทาเปนยา ซงอาจเกดจากการลองผดลองถกจนเกดเปนภมปญญา และถายทอดเปนตารายาใหคนรนหลงไดศกษาและพฒนาเปนยารกษาโรคทมคณภาพ

ภาพท 6: พชทองถนไทลอ

(1)

(2) (3) (4)

(5)

(6)

(7)

(8)

(9)

(10)

(11)

(12)

(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (11) (12)

4. การคมนาคม สภาพภมประเทศของสบสองพนนาเปนทราบลมลอมรอบไปดวยภเขาสลบซบซอน ทาให การคมนาคมตดตอระหวางสบสองพนนากบเมองหรอรฐไทใกลเคยงเปนไปอยางยากลาบาก ในอดต การเดนทางระหวางเชยงรงสบสองพนนากบเมองหรอรฐไทมการคมนาคม 2 ทาง ไดแก ทางบก และทางนา การคมนาคมทางบกจะใชการเดนเทาและสตวพาหนะ เหนไดจากคาทประกอบอยในคาประสม “หวคลอง” /ho:4 kɔ:ŋ3/ คาวา คลอง คอ ถนน และ คาประสม “หวหมอน” /ho:4 mɔ:n4/ คาวา หมอน เปนเบาะทใชรองหลงสตวตาง ชาวไทลอจะใชลอ มา วว เปนพาหนะเพอตางหรอบรรทกสนคา โดยเหนวาสตวดงกลาวมความคลองตว เหมาะสมกบภมประเทศทเปนภเขา และยงม การใชลกหาบขนสนคาดวย


สาหรบการคมนาคมทางนา จะเปนเสนทางระหวางเดนทางไปยงสบสองพนนา เนองจากมแมนาโขงและแมนาสาขาทสะดวกสาหรบการคมนาคมทางนา เชน การเดนทางจากเชยงใหมไปยงเชยงรง ตองเดนทางไปเชยงรายโดยทางบก จากนนจงลองเรอไปเชยงแสน เหนไดจากมคาวา เรอ และสะเพา หรอสาเภา ประกอบอยใน คาประสมทมคาวา หว ในภาษาไทลอ คอ “หวเรอ” /ho:4 hə:3/ และ “หวสะเพา” /ho:4 saʔ4 paw3/ เมอถงเชยงแสน กเดนทางบกผานเมองเลน เมองสง จนถงเชยงรง ชาวไทลอสบสองพนนาใชการคมนาคมทางบก และการคมนาคมทางนาเพอผกสมพนธกบเมอง และรฐไทใกลเคยง โดยเฉพาะดานการคาทตองอาศยปจจยหลายอยางในการเดนทางเนองจากมขอจากดทาง ดานภมประเทศ 5. การประกอบอาชพ เมองตาง ๆ ของสบสองพนนาตงอยบรเวณทราบลมแมนา โดยเฉพาะทราบทางทศตะวนตกของแมนาโขง มพนทกวางขวางและอดมสมบรณเหมาะแกการเพาะปลก เหนไดจากมคาวา ทง ประกอบอยในคาประสม “หวทง” /ho:4 tuŋ1/ หมายถง นาหรอทราบโลง จากสภาพภมประเทศดงกลาวสะทอนใหเหนวา ชาวไทลอประกอบอาชพเกษตรกรรมเปนหลก ดงปรากฏคาวา นา และไร ประกอบอยในคาประสม “หวนา” /ho:4 na:3/ และ “หวไร” /ho:4 haj1/ ตามลาดบ ชาวไทลอใชพนทนาสาหรบปลกขาว เรมตงแตการไถ หวาน ปลกกลา ดแลขาวกลา จนถง การเกยวขาว ตขาว และขนขาวใสยงฉาง ขนตอนตาง ๆ เหลานในอดตจะใชพลงงานคนและสตว เชน ใชววหรอควายไถนา ใชคนลงแขกเกยวขาวและตขาว เปนตน ปจจบนเทคโนโลยมความเจรญกาวหนา ชาวไทลอจงใชรถเกยวขาวแทนการใชคนเกยวขาว เหนไดจากมคาวา จกรเกยวขาว ประกอบอยในคาประสม “หวจกรเกยวขาว” /ho:4 tsak4 ke:w6 xaw5/ เครองมอดงกลาวทาใหชาวไทลอประหยดเวลาและลดขนตอนในการเกบเกยวขาว โดยรถจะเกยวขาวและทาใหเมดขาวแยกออกจากรวง ไมตองใช เป หรอเครองมอหนบฟอนขาว ซงเปนเครองมอแบบดงเดมดงเหนไดจากคาทประกอบอยในคาประสม “หวเป” /ho:4 pe:4/ มาตขาวเหมอนในอดต (สมบรณ สมโพธ, สมภาษณ, 24 เมษายน 2558)

ภาพท 7: พนทนาสาหรบปลกขาวและเป


สภาพภมประเทศของสบสองพนนา นอกจากเปนทราบลมแมนาใชสาหรบปลกขาวแลว ยงลอมรอบไปดวยภเขาซงเปนทอยของชาวเขา ชาวเขาสวนมากประกอบอาชพทาไร เชน ปลกขาวไร ขาวโพด ฝน ฝาย พรก ทสาคญพนทนเหมาะแกการทาไรชา ซงเปนสนคาสาคญของสบสองพนนา ผลผลตทางการเกษตร เชน ขาว ถงแมจะปลกไดทงในทราบและภเขา แตกยงไมเพยงพอตอการบรโภค เนองจากหลายหมบานหรอเมองไมสามารถปลกขาวเพอบรโภคไดเอง จงตองมการผลตสนคาอยางอนเพอขาย หรอแลกเปลยนกบขาว การคาในสบสองพนนา แบงออกเปน 2 ประเภท ประเภทแรกเปนการคาระหวางเมองหรอรฐ และประเภททสองเปนการคาภายในสบสองพนนาโดยทวไป ในทนจะกลาวถงเฉพาะการคาภายในสบสองพนนา การคาประเภทนชาวไทลอและชาวเขาจะนาเอาสนคาหรอผลผลตในทองถนมาแลกเปลยนและซอขายในตลาดหรอท ชาวไทลอเรยกวา กาด ดงเหนไดจากคาทประกอบอยในคาประสม “หวกาด” /ho:4 ka:t6/ กาดของชาวไทลอมลกษณะเปนตลาดนดประจาสปดาหทหมนเวยนไปตามหมบานในสบสองพนนา กาดมการจดบรเวณซอขายสนคาอยางเปนระบบ โดยสนคาชนดเดยวกนจะอยบรเวณใกลกน สนคาทขายในกาด เชน เหลา เหนไดจากคาทประกอบอยในคาประสม “เหลาหว” /law5 ho:4/ นอกจากนยงมการขายขาว ผก ผลไม เนอสตว สตว เปนตน

ภาพท 8: กาดไทลอในอดตและปจจบน ทมา: “เจาหมอมคาลอ” กษตรยองคสดทายแหงสบสองปนนา, ม.ป.ป.

การประกอบอาชพของชาวไทลอถกกาหนดโดยสภาพภมประเทศ บรเวณทราบลมแมนา สวนมากใชทานา สวนบรเวณภเขาใชทาไร ในอดตการทานาของชาวไทลอจะใชแรงคนและสตว ปจจบนบางขนตอนมการใชเครองจกรทานา จนทาใหชาวไทลอลมวถแบบดงเดม ความสมพนธระหวางคนในหมบานลดลง เนองจากเทคโนโลยเขามามบทบาทตอวถชวตของชาวไทลอ


อกประการหนง ปจจบนสบสองพนนามหางสรรพสนคาและรานสะดวกซอหลายแหง ทาใหชาวไทลอรนใหมใชบรการและซอสนคาในสถานทดงกลาวมากขน ทงทสนคามราคาสงกวาในตลาดหรอกาด อยางไรกตาม ชาวไทลอสวนมากยงคงซอสนคาทกาดมากกวาซอทหางสรรพสนคาหรอรานสะดวกซอหากไมจาเปน เนองจากสนคาทกาดมความหลากหลาย สดใหม และทสาคญสามารถตอราคาได

สรป คาประสมทมคาวา หว ในภาษาไทลอสะทอนโลกทศนของชาวไทลอ 3 ดาน ไดแก ดานแรกโลกทศน ดานความเชอ ศาสนา และประเพณ ดานทสองโลกทศนดานชนชนและการปกครอง และดานทสามโลกทศน ดานวถชวต โลกทศนดงกลาวแสดงใหเหนวา ชาวไทลอผกพนกบความเชอ ศาสนา และประเพณ จนหลอมรวมเปนวฒนธรรมทมความเจรญมาแตครงอดต ทกกลมคนในสบสองพนนาดาเนนชวตภายใตการปกครองแบบรฐจารตและระบบชนชน แมวาสบสองพนนาจะมขอจากดในการตดตอกบโลกภายนอก แตขอจากดเหลานนเปนสวนหนงททาใหสบสองพนนาสามารถรกษาเอกลกษณทางวฒนธรรม ตลอดจนวถชวตของชาวไทลอไวไดจนถงปจจบน

เอกสารอางองโครงการหลวง. (2556). อาขา (Akah) หรออกอ. สบคนเมอ 9 เมษายน 2558, จาก http://www.thairoyalprojecttour. com/?p=1444“เจาหมอมคาลอ” กษตรยองคสดทายแหงสบสองปนนา. (ม.ป.ป.). สบคนเมอ 28 มนาคม 2558, จาก http://board.postjung.com/731198.htmlณชชา เลาหศรนาถ. (2541). สบสองพนนา: รฐจารต. กรงเทพฯ: โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร.บญชวย ศรสวสด. (2547). ไทยสบสองปนนา เลม 2. (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: ศยาม.ยรรยง จระนคร และ รตนาพร เศรษฐกล. (2551). ประวตศาสตรสบสองปนนา. (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: สานกพมพสรางสรรค.เรณ วชาศลป. (2554). ขา: ผใกลชด “ไท” มาตงแตสรางบานแปลงเมอง. ใน พระนคร ปรงฤทธ, จนตนา มธยมบรษ และพรรณเพญ เครอไทย (บก.). วถไทลอ เมองสบสองพนนา. (น. 11-33). เชยงใหม: มรดกลานนา.ศราวธ หลอด. (2556). คาประสมทมคาวา “หว” ในภาษาไทลอ. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชา ภาษาไทย มหาวทยาลยเชยงใหม.สถาบนวจยสงคม มหาวทยาลยเชยงใหม. (2551). ไทลอ อตลกษณแหงชาตพนธไท. เชยงใหม :โครงการ พพธภณฑวฒนธรรมและชาตพนธลานนา มหาวทยาลยเชยงใหม.สรสวด อองสกล. (2544). ประวตศาสตรลานนา. (พมพครงท 3). กรงเทพฯ: อมรนทร.สอ ไอเชยงราย. (2558). การสรางอาณาจกรสบสองพนนา ตอนท 1. สบคนเมอ 9 เมษายน 2558, จาก http://ichiangrai.blogspot.com/2015/02/1_27.html


สรพล ดารหกล. (2545). ขวงเมองและวดหวขวงกบแบบแผนของเมองในดนแดนลานนา. เชยงใหม: คณะวจตรศลป มหาวทยาลยเชยงใหม.อมรา ประสทธรฐสนธ. (2522). สมมตฐานซาเพยร-วอรฟ. วารสารอกษรศาสตร. 11(2), 20-32.Grabowsky, V. & Wichasin, R. (2011). Chronicles of Chiang Khaeng A Tai Lue Principality of the Upper Mekong. Chiang Mai: Silkworm Books.Jaijainoi. (2556). กลมคนเชอสายไท ในบรรดา 56 ชนเผาในประเทศจน. สบคนเมอ 8 เมษายน 2558, จาก http://pantip.com/topic/31405808


บทคดยอ งานวจยนมวตถประสงคเพอนาเสนอแบบจาลองทางการจดการความรโดยจดทาแบบจาลองความสมพนธขนพนฐานการบรหารงานวจยของสถาบนอดมศกษาโดยใชวธการวเคราะหและสงเคราะหความรในการจดการ การบรหารงานวจย โดยใชกรณศกษาทมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนาเปนตวอยางหนงของมหาวทยาลยทมในประเทศไทย ระเบยบวธวจยเปนการวจยเชงคณภาพซงไดแก การรวบรวมขอมลจากการทบทวนวรรณกรรม การสมภาษณเชงลกและการใชวธการวศวกรรมความรเพอจบความรของผเชยวชาญดานการบรหารจดการงานวจย

ผลการวจยไดนาเสนอแบบจาลองความสมพนธเพอการบรหารงานวจยอยางยงยน ดวยแบบจาลองความรภารกจจานวน 3 ประเดน แบบจาลองความรวธคด จานวน 7 ประเดน และแบบจาลองความรหลกการเฉพาะปญหา จานวน 47 ประเดน ซงสามารถนาแบบจาลองความสมพนธดงกลาวไปออกแบบและพฒนาใหเปนระบบสารสนเทศเพอการจดการความรการบรหารงานวจยตอไป

คาสาคญ การจดการความร แบบจาลองความสมพนธ การบรหารงานวจย

*งานวจยนไดรบทนสนบสนนการวจยจากโครงการสงเสรมการผลตผลงานวจย พ.ศ. 2557 โดยสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา** ผเขยนหลก อเมล: [email protected]

การจดการความรของงานวจยในระดบอดมศกษา: กรณศกษา มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา*

Knowledge Management for Research in Higher Education: A Case Study Rajamangala University of Technology Lanna

ไพรพนธ ธนเลศโศภต,1 ** รฐนนท พงศวรทธธร,2

1อาจารย ดร., สาขาวชาเตรยมบรหารธรกจ วทยาลยเทคโนโลยและสหวทยาการ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา

เลขท 128 ถนนหวยแกว ตาบลชางเผอก อาเภอเมอง จงหวดเชยงใหม 50300

2อาจารย ดร., สาขาวชาการจดการ คณะบรหารธรกจและศลปศาสตร มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา



Abstract The objective of this research is to present the model of knowledge management by using ontologies for research management in Thai universities. The Rajamangala University of Technology Lanna is selected as a case study, acting as a microcosm. The methodology of the research has a qualitative nature which covers the methods of literature reviews, in-depth interviews and using CommonKADs to capture knowledge of experts. The results highlight that the ontologies of sustainable research management include three tasks knowledge, seven inferences knowledge and fourthly seven domains knowledge, which can be applied to design and develop a knowledge management system for the research management.

Keywords Knowledge Management, Ontology, Research Management

บทนา การจดการความรเปนระบบการบรหารทสาคญในการจดการบคลากรและสารสนเทศในองคกร อกทงยงเปนสวนสาคญในการประกนคณภาพของหนวยงานทาใหหนวยงานทงภาครฐและเอกชนตองจดทาระบบการจดการความรซงการจดการความรนตองอาศยความรความเขาใจในเชงทฤษฎของการจดการความร ทงนพบวา ปจจบนหลายหนวยงานในประเทศไทยยงดาเนนการจดการความรแบบขาดหลกการ ทาใหผลลพธไมเปนไปตามเปาหมาย ทตงไว (ณพศษฎ จกรพทกษ, 2552) การจดการความรเปนกระบวนการจดเกบความร เพอเพมมลคาของขอมลสารสนเทศทมในองคกร โดยมการใชระบบสารสนเทศมาชวยในการจดการ การใชงานและการแบงปนความรซงกนและกน นอกจากน การจดการความรยงหมายถงการทาใหความรทอยในตวคนสามารถนาเผยแพรและจดการออกมาในลกษณะทสามารถจบตองได เชน เอกสาร หรอหลกฐานตาง ๆ เพอใหสามารถแบงปนความรระหวางกนของคนในองคกรนนๆ ทสาคญ คอ องคกรตองมการจดการความร เนองจากทกองคกรมบคลากรททางานใหแกองคกรซงถอเปนทนทางปญญาทสาคญ ทงนกระบวนการสาคญในการจดการความร ไดแก การบงช การสบคน การกระจายความร และการดาเนนการจดการความร สาหรบในทางปฏบตการจดการความรยงรวมไปถงการนาทนทางปญญามาจาลองใหเกดแผนภาพเพอใหองคกรสามารถนาไปใชประโยชนได เชน การนาเสนอขอมลทนทางปญญาใหแกผทใชงบการเงนเพมเตมจากขอมลทางการเงน เพราะขอมลทนทางปญญาแสดงใหเหนถงคณภาพของทรพยากรมนษยและการบรหารจดการทดมธรรมาภบาลมความสาคญมากเทากบขอมลทางการเงนทถกตองครบถวน โดยมการระบถงตวบคคลทมความรทองคกรจาเปนตองใช นอกจากนการจดการความรจะเพมประโยชนในการตรวจสอบ ทนทางปญญาในองคกรเพอใหเกดองคความรทสรางมลคาเพมใหองคกรทราบวาทนทางปญญาทสาคญทควรจดเกบและปองกนมใหสญเสยไปนนอยทใด ทงนกระบวนการดงกลาวมความสาคญตอกระบวนการตดสนใจตอผลตภณฑหรอการใหบรการในองคกร (Uriarte, 2008)


พระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. 2546 มาตรา 11 กาหนดไววา สวนราชการมหนาทพฒนาความรเพอใหมลกษณะเปนองคกรแหงการเรยนรอยางสมาเสมอโดยตองรบรขอมลขาวสารและสามารถประมวลผลความรในดานตาง ๆ เพอนามาประยกตใชในการปฏบตราชการได อยางถกตอง รวดเรว เหมาะสมกบสถานการณ รวมทงตองสงเสรมและพฒนาความรความสามารถ สรางวสยทศนและปรบเปลยนทศนคตของขาราชการในสงกดใหเปนบคลากรทมประสทธภาพและมการเรยนรรวมกน ทงนมการใหความหมายการจดการความรในองคกรวาหมายถง การรวบรวมองคความรทมอยในองคกรซงกระจดกระจาย อยในตวบคคลหรอเอกสารมาพฒนาใหเปนระบบ เพอใหทกคนในองคกรสามารถเขาถงความรและพฒนาตนเอง ใหเปนผรรวมทงปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพอนจะสงผลใหองคกรมความสามารถในเชงแขงขนสงสด โดย ความรม 2 ประเภท คอ ความรทฝงอยในคน (Tacit Knowledge) เปนความรทอยในตวบคคลซงไดจากประสบการณ พรสวรรค หรอ สญชาตญาณในการทาความเขาใจในสงตางๆ และความรทชดแจง (Explicit Knowledge) เปนความรทสามารถรวบรวม ถายทอดในลกษณะทจบตองไดโดยผานวธตางๆ เชน คมอ ตารา วดโอ เปนตน (สานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการและสถาบนเพมผลผลตแหงชาต, 2548) การจดการความรในองคกรตองมการประยกตใชเครองมอในการจดการความรหลากหลายรปแบบขนอยกบเปาหมายและจดประสงคของการจดการความรนน แตเครองมอหนงทนยมใชเพอจบความร (Knowledge Capture) จากผเชยวชาญ คอ วศวกรรมความร (Knowledge Engineering) เครองมอนใชในการจดการความรทเปนวชาการปญญาประดษฐ (Artificial Intelligence) ประเภทหนงซงเปนการสรางระบบคอมพวเตอรใหทางาน เสมอนพฤตกรรมมนษย หรอกลมตามลกษณะแบบจาลองความคดหรอความรของมนษยในการแกปญหา การตดสนใจและเรยนรจากความรทสะสมในตวบคคล (Tacit Knowledge) และความรชดแจงทปรากฏใน เอกสาร (Explicit Knowledge) เปนการสรางเพอใหเกดความรใหมอยางเปนระบบและสามารถนาไปใชไดงาย โดยพฒนาระบบสารสนเทศสาหรบผบรหารในการตดสนใจและในการแกปญหา หรอใชในการทางานของผปฏบตงานตามกระบวนการทางวศวกรรมความรซงใชการวเคราะหความรและโครงสรางขอมล (Knowledge Analysis and Data Structuring: CommonKADS) โดยกระบวนการของ CommonKADS ประกอบดวยวธการจบความร (Knowledge Capture) การวเคราะหความร (Knowledge Analysis) การสงเคราะหความร (Knowledge Synthesis) และ การนาความรไปใช (Knowledge Utilization) ดงแสดงในภาพท 1ดงในภาพท 1

ภาพท 1: กระบวนการทางวศวกรรมความร ทมา: ณพศษฎ จกรพทกษ, 2555


นอกจากน ณพศษฎ จกรพทกษ (2555) ยงไดอธบาย การสรางแบบจาลองการจดการความรในกระบวนการทางวศวกรรมความร ไวดงน 1. แบบจาลองความรความสมพนธพนฐาน (Ontology) คอ คาเรยกอภธานศพท หรอนยาม หลกการ พนฐานในการแกไขปญหาซงเปนสวนหนงของ Domain Knowledge โดยจะมความสมพนธเฉพาะไดแก การเปนประเภทของ (Is-Kind-Of) และเปนสวนหนงของ (Is-A-Part-Of) 2. แบบจาลองความรภารกจ (Task Knowledge) เปนความรในวตถประสงคหลกและวตถประสงคยอยในการบรรลภารกจ 3. แบบจาลองความรวธคด (Inference Knowledge) เปนความรในขนตอนการคดหาเหตผล (Reasoning) รในเหตและผลเพอใหบรรลวตถประสงคยอยเชน ความตองการ ผลลพธ วธการแกไขปญหา ประกอบดวยเครองหมายแสดงประเดนเหตผล (Inference Role) ทเปนความรทอยในตวบคคล (Tacit Knowledge) สาหรบภารกจยอยนจะเชอมโยงไปยง Domain Knowledge ตอไป 4. แบบจาลองความรหลกการเฉพาะปญหา (Domain Knowledge) เปนความรในสงทตองคดหรอ กระบวนการตงหลกการ (Conceptualization) เฉพาะเรองในการแกปญหาหรอตดสนใจเพอใหบรรลวตถประสงคการนาการจดการความรมาใชในสถาบนการศกษาของจงหวดเชยงใหม พบวา การจดการความรของสถาบนอดมศกษาของรฐบาลอยในระดบปานกลางในขณะทการจดการความรของสถาบนอดมศกษาของเอกชนอยในระดบสง สาหรบการแบงปนความรของสถาบนอดมศกษาทงของรฐบาลและเอกชนอยในระดบปานกลางเชนเดยวกน นอกจากนความสมพนธระหวางวฒนธรรมขององคกรและกระบวนการจดการความรในสถาบนอดมศกษาของรฐบาลและเอกชนอยในระดบปานกลาง สาหรบการจดการความรในสถาบนการศกษาสามารถแบงไดตามภารกจหลกของมหาวทยาลยซงไดแก การจดการเรยนการสอน การวจย การบรการวชาการแกสงคม และการทานบารงศลปวฒนธรรม (Songsangyos, 2012) การวจยนบเปนพนธกจทสาคญของสถาบนอดมศกษา โดยสานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต (2557) ไดกลาวถงนโยบายการวจยของชาตวาเปนการเนนการบรณาการดานการวจยทสอดคลองกบแนวนโยบายและยทธศาสตรการพฒนาประเทศ ฉบบท 11 พ.ศ. 2555 – พ.ศ. 2559 ไดแก การพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลยวจยและนวตกรรมใหเปนพลงขบเคลอนการปรบโครงสรางทางเศรษฐกจใหเตบโตอยางมคณภาพและยงยน ทงนตองสรางสรรคภมปญญาทองถน ทรพยสนทางปญญาเพอตอยอดและประยกตใชในเชงพาณชย สงคม และชมชน โดยใหมผลทงเชงปรมาณและคณภาพในลกษณะความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชน นอกจากนประเดนนโยบายดานการเพมการลงทนในการ วจยและการจดสรรงบประมาณการวจยไดกระจายไปยงหนวยงานตางๆ ทงในภมภาคสงเสรมการลงทนดานการวจยทงภาครฐ ภาคเอกชน และทองถน โดยจดทาแผนบรณาการงบประมาณเพอการวจยจากทกแหลง มการสงเสรมความรวมมอเชงรกของทกภาคสวน และสนบสนนการรวมลงทนวจยของภาคเอกชน โดยใหทกภาคสวนทเกยวกบการวจย ตลอดจนในพนทไดมสวนรวมกนเสนอแนะ ปฏบต และตดตามผล สรางเสรมความรวมมอเชงรกระหวางหนวยงานวจยหลกและเครอขายวจยในลกษณะของหนสวนความรวมมอ เปดโอกาสใหภาคเอกชนมสวนรวมอยางจรงจงในการวจยระดบชาต ภมภาคและทองถน อกทงยงตองนาความตองการของผใชประโยชนทงภาครฐ ภาคอตสาหกรรม ภาคบรการ ภาคพาณชย ภาคชมชนและทองถนมาเปนประเดนหลกใน


การกาหนดโจทยวจยและการสนบสนนงบประมาณอยางจรงจงเพอการวจยแบบมงตอบสนองตอความตองการและใหมงเนนการวจยเพอใชประโยชน ทงนสานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาตยงจดทามาตรการเพอสงเสรม การวจยและพฒนาในภาคอตสาหกรรมโดยการสนบสนนการจดทายทธศาสตรการวจยและแผนการวจยของ หนวยงานราชการระดบกระทรวง และกรม จงหวด กลมจงหวด และองคกรทองถนเพอพฒนาสารสนเทศการวจยของชาต รวมทงฐานขอมลสารสนเทศและระบบคลงขอมลงานวจยของชาตเพอใหเกดบรณาการขอมลงานวจยและ เพมประสทธภาพในการใชขอมลสาหรบระบบบรหารจดการทนวจยและสนบสนนการปฏรประบบวจยของประเทศ สาหรบการเรงรดพฒนาบคลากรทางการวจยของประเทศใหมจานวนและคณภาพเพมขนนน ไดกระตนใหทงนกวจยและผบรหารการวจยในหนวยงานภาครฐ ภาคเอกชน ภาคทองถน และ ภาคการศกษา รวมถงการเรมพฒนาศกยภาพของเยาวชนในการวจยตงแตระดบนกเรยนโดยสนบสนนสงเสรมการเรยนการสอนการวจยเบองตนใหกบนกเรยนทกคนใหมความรในการวจย สามารถคดวเคราะหและมจตวจยเพอสรางเยาวชนและคนรนตอไปของชาตใหมศกยภาพดานการวจยและใชการวจยในอาชพ เปนการสงเสรมใหเกดนวตกรรมการศกษา (Learning Innovation) และ สรางวฒนธรรมการวจยและนกวจยผานกระบวนการศกษาในโรงเรยนเพอนาไปสการเสรมสรางศกยภาพใน การแขงขนของประเทศดวย นอกจากนยงเรงสนบสนนโครงการพฒนานกวจยและงานวจยเพออตสาหกรรม รวมทงสนบสนนการผลตนกวจยรองรบความตองการของภาคอตสาหกรรม ตลอดจนการพฒนาบคลากรใน ภาคอตสาหกรรม การจดสรรทนสนบสนนนกศกษาระดบปรญญาโทและปรญญาเอกในการทาวทยานพนธ โดยใชโจทยวจยจากภาคอตสาหกรรมและรวมทาวจยกบภาคเอกชน มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนาเปนสถาบนการศกษาทมวสยทศน ไดแก จดการศกษาส ความเปนเลศดานวชาชพ มงสรางคนดมคณภาพสงาน เชยวชาญเทคโนโลย และพงพาตนเองได ทงนมหาวทยาลยจดใหมโครงการสงเสรมผลตผลงานวจยภายใตชอโครงการการผลตผลงานวจยมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา (Hands-on Research and Development: HRD) โดยระยะท 1 เรม โครงการตงแตเดอนกนยายน พ.ศ. 2554 – เดอนกนยายน พ.ศ. 2556 รวมระยะเวลา 2 ป 1 เดอน ทงนกอนทจะมโครงการดงกลาวน มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนามผลงานวจยทไดรบการตพมพสงทสดเมอป พ.ศ. 2553 ในระดบชาต จานวน 25 เรอง และระดบนานาชาตจานวน 13 เรอง หลงจากมโครงการน มหาวทยาลยมผลงานวจยทไดรบการตพมพสงสดตอเนองเพมขนอยางม นยสาคญทกป โดยป พ.ศ. 2556 มผลงานตพมพระดบชาตจานวน 88 เรอง และระดบนานาชาต จานวน 15 เรอง (มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา สถาบนวจยและพฒนา, 2557) ทงนโครงการดงกลาวนไดใชระบบ การจดการความรเพอการคดอยางเปนระบบ (System Thinking) ซงเปนการเรยนรโดยองครวมขององคกร เปนการเรยนรหาวธการ (How To) ในการรกษาสมดล (Balancing) ของปจจยทงภายในและภายนอกทจะกระทบตอองคกร (Senge, 1994) ทงนมหาวทยาลยไดดาเนนการบรหารงานวจยโดยการบรณาการการจดการความรแบบการคดอยางเปนระบบ (System Thinking) เชน การทาระบบนกวจยพเลยง (Mentoring System) ซงมทงพเลยง แกนกวจยรนใหมทงภายในและภายนอกมหาวทยาลย อกทงยงมการจดสรรเงนทนวจยในโครงการยอยตางๆ ทคานงถงการจดสรรเงนใหครอบคลมตวชวดการประกนคณภาพการศกษา ดวยเหตนผวจยจงมความสนใจทจะศกษา การจดการความรของงานวจยในระดบอดมศกษาโดยใชวธการวเคราะหและสงเคราะหความร (CommonKADs) (Schreiber, Akkermans, Anjewierden, Hoog, Shadbolt, Van de Velde & Wielinga, 2000) ดวยความรของ


ผเชยวชาญทกคนเปนความรทอยในตวบคคล และดาเนนการจบความรจากผทมสวนรวมในโครงการวจย ไดแก นกวจยทประสบความสาเรจระดบคณะ ผบรหารงานวจยของมหาวทยาลย และผทรงคณวฒทเปนทปรกษาโครงการดงกลาว โดยผลของการวจยถกแสดงออกมาในรปแบบจาลองความรพนฐาน (Ontology) สาหรบการบรหารงานวจยของมหาวทยาลยโดยใชมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนาเปนกรณศกษา

วตถประสงค เพอนาเสนอแบบจาลองทางการจดการความรโดยจดทาแบบจาลองความสมพนธขนพนฐานการบรหารงานวจยของสถาบนอดมศกษาโดยใชวธการวเคราะหและสงเคราะหความรในการจดการการบรหารงานวจย กรณศกษาของมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา

กรอบแนวคดการวจย

ภาพท 2: กรอบแนวคดการวจย

วธการวจย 1. กลมตวอยาง ถกแบง ออกเปน 3 กลมโดยวธการเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจง (Purposive Sampling) ไดแก 1.1 กลมท 1 กลมตวอยางทใชในการสมภาษณเพอจดเกบความรจากผทมสวนเกยวของในระดบบรหารของโครงการสงเสรมการผลตผลงานวจย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา ทมสวนเกยวของกบการบรหารงานวจยระดบคณะ โดยวธการเกบขอมลสวนนไดการคดเลอกผเชยวชาญงานวจยทมความร ความสามารถ ความเชยวชาญ และมผลงานวจยเปนทยอมรบทงในระดบชาตและระดบนานาชาตเพอสมภาษณและจบความร ทงนวธการคดเลอกผเชยวชาญกลมน ใชวธการวเคราะหเครอขายทางสงคม (Social Network Analysis: SNA)


(Scott, Sage Knoke, Yang, Sage De Nooy, Mvrar, & Batagelj, 2000) โดยไดคดเลอกอาจารยทมความร ความเชยวชาญในงานวจยทเหมาะสมมาดาเนนการจบความร จานวน 2 คน ดานการบรหารธรกจ จานวน 1 คน และดานวศวกรรมศาสตร จานวน 1 คน 1.2 กลมท 2 ผบรหารททาหนาทบรหารงานวจยของมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา ระดบรองอธการบด ผอานวยการ และรองผอานวยการ จานวน 3 คน 1.3 กลมท 3 ผทรงคณวฒภายนอกทมตาแหนงทางวชาการระดบศาสตราจารย จานวน 1 คน และเปนผทมาเปนทปรกษางานการบรหารงานวจยของมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา จานวน 3 คน 2. เครองมอในการวจย การวจยครงนเปนการวจยเชงคณภาพ 2.1 ขอมลเชงคณภาพ รวบรวมขอมลโดยใชวธการสมภาษณเชงลกโดยใชคาถามปลายเปดแบบไมมโครงสราง (Unstructured Interview) เปนการตงคาถามถงวธการประสบความสาเรจในการทางานวจย และการบรหารงานวจย โดยขอมลจากกลมตวอยางกลมท 1 และ กลมท 2 เปนสวนทนามาจดทาแบบจาลองการจดการความรการบรหารงานวจยของมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา 2.2 วธวเคราะหขอมล ดาเนนการถอดองคความรจากขอมลเชงคณภาพ ขอท 2.1 จากนนใชเทคนคของวธการทางวศวกรรมความร ไดแก CommonKADS เนองจากเปนเครองมอทางการจดการความรในการตรวจสอบความร การวเคราะห และการสงเคราะหความรแลวจดทาแบบจาลองความรทสอดคลองกบท Schreiber, Akkermans, Anjewierden, Hoog, Shadbolt, Van de Velde & Wielinga (2000) ไดนาเสนอวาวธการนเปนการแปลงความรทแฝงในตวบคคลใหออกมาเปนความรทชดแจง เปนการจบความรจากนกวจยทประสบความสาเรจและผบรหารของมหาวทยาลยดานการบรหารงานวจยซงเปนความรทอยในตวบคคลโดยแสดงออกมาเปนแบบจาลองความรพนฐานสาหรบแนวปฏบตการบรหารงานวจยทด และแบบจาลองดงกลาวจะถกตรวจสอบความรโดยการเขารวมเสวนา การประชมการบรหารงานวจยของมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา โดยกลมตวอยางกลมท 3 ซงเปนผทรงคณวฒดานการบรหารงานวจย

ผลการวจย ผลการวจยไดนาเสนอแบบจาลองความสมพนธเพอการบรหารงานวจยอยางยงยน ดงแสดงในภาพท 1 ประกอบผลการวจย ดวยแบบจาลองความรภารกจ (Task knowledge) จานวน 3 ประเดน แบบจาลอง ความรวธคด (Inference knowledge) จานวน 7 ประเดน และแบบจาลองความรหลกการเฉพาะปญหา จานวน 47 ประเดน ดงแสดงในภาพท 3


จากภาพท 3 แสดงแบบจาลองความรภารกจหลกของการบรหารงานวจยของมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา (รหส R01) ประกอบดวย 3 ภารกจไดแก การจดการคน (รหส R01-1) การจดการ กระบวนการ (รหส R01-2) และการจดการเทคโนโลย (รหส R01-3) เมอไดสรางแบบจาลองดงกลาวไดแลว ลาดบตอไป คอ การแสดง แบบจาลองความรวธคด จานวน 7 ประเดน ดงแสดงในภาพท 4

ภาพท 3: แบบจาลองความรภารกจ (Task Knowledge) การจดการความรการบรหารงานวจยของ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา


จากภาพท 4 แสดงใหเหนวาในแตละภารกจประกอบไปดวยแบบจาลองความรวธคด จานวน 7 ประเดน ดงน การจดการคน มแบบจาลองความรวธคด จานวน 1 ประเดน ไดแก การตงทมวจย (รหส R01-1-1) สวน การจดการกระบวนการประกอบดวยแบบจาลองความรวธคด จานวน 5 ประเดน ไดแก การจดสรร งบประมาณการวจย (รหส R01-2-1) เครองมอและวธการวจย (รหส R01-2-2) การเผยแพรงานวจย (รหส R01-2-3) การเขาสชมชน (รหส R01-2-4) และผลกระทบ (รหส R01-2-5) สาหรบการจดการเทคโนโลย ประกอบดวยแบบจาลองความรวธคด จานวน 1 วธ ไดแก การบรหารเทคโนโลย (รหส R01-3-1) ลาดบถดไป คอ แบบจาลองความรหลกการเฉพาะปญหารวม จานวน 47 ประเดน ดงแสดงในภาพท 5

ภาพท 4: แบบจาลองความรวธคด (Inference Knowledge) การจดการความรการบรหารงานวจยของ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา


ภาพท 5: แบบจาลองความรหลกการเฉพาะปญหา (Domain Knowledge) การจดการความรการบรหาร งานวจยของมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา


จากภาพท 5 เปนการนาเสนอแบบจาลองความรเฉพาะปญหาในแตละประเดนซงจาแนกเปน แบบจาลอง มทงสน 47 ประเดน โดยจาแนกตามแบบจาลองความรวธคด ดงน แบบจาลองความคดเรอง การตงทมวจย (รหส R01-1-1) มความรเฉพาะปญหา จานวน 4 ประเดน คอ การตงทมวจยตองประกอบดวย ทมนกวจยซงประกอบดวยอาจารยหรอนกวจย นกศกษา ซงจะมครบทกตาแหนงหรอไมกได แตถาเปนอาจารยควรมนกศกษาเปนผวจยรวมเพอเปนการถายทอดความรซงเปนหนาทหลกของการเปนอาจารย การใหโอกาสนกศกษามาทางานวจยรวม ทาใหนกศกษาไดทางานจรง ทงนในทมวจยตองมหวหนาทมวจยจะเปนคนใดตามแตสดสวนงานวจยโดยจะมหนงคนเปนหวหนาโครงการวจยเพอควบคมโครงการวจย หากวาทมวจยทเปนนกวจยรนใหมยงขาดประสบการณการทาวจย การมทมพเลยงนกวจยซงอาจเปนนกวจยทมประสบการณภายนอกหรอบคลากรภายในมหาวทยาลยเพอรวมเปน พเลยงงานวจยใหกบทมวจย สาหรบแบบจาลองความคดเรองการจดสรรงบประมาณการวจยพบวาการจดสรรเงนทนวจยควรคานงถงภารกจหลกของมหาวทยาลยซงประกอบดวย การเรยนการสอน การวจย การบรการวชาการและการทานบารงศลปะและวฒนธรรม นอกจากนนยงตองจดสรรเงนทนวจยใหสอดคลองกบตาแหนงทางวชาการ หรอ ชานาญการของผขอทนวจยดวย อกทงการจดสรรทนวจยตองคานงถงการประกนคณภาพการศกษาทมตวบงช การประกนคณภาพการศกษาเพอใหไดตามเกณฑมาตรฐานของสานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา ในสวนของแบบจาลองความคดเครองมอและวธการวจย มประเดนความรเฉพาะปญหา จานวน 3 ประเดน ไดแก การทบทวนวรรณกรรมทเกยวของเพอหาแนวทางการวจยใหม หรอจดแตกตางในการวจย ซงเหลานเปนสวนหนงของการวจยพนฐาน ตอมา คอ แบบจาลองวธคดการเผยแพรงานวจย มแบบจาลองความรเฉพาะปญหา จานวน 4 ประเดน ไดแก การเผยแพรผลงานวชาการโดยการรวมประชมวชาการทงระดบชาต และระดบนานาชาตทมการจดอยางตอเนองทกปหรอการตพมพในวารสารวชาการในระดบชาตและระดบนานาชาตทมคณภาพอยในฐานขอมลการวจยทเปน ทยอมรบในระดบชาต เชน ฐานขอมลดชนการอางองวารสารไทย (Thailand Citation Index: TCI) กลม 1 หรอ กลม 2 เพอปองกนความเสยง กรณมการจดลาดบวารสารวชาการของประเทศไทยใหม วารสารทงสองกลมมโอกาส สงทยงคงอยในฐานขอมลและหากเปนวารสาร กลมท 3 อาจไมถกจดใหอยในฐานขอมลวารสารระดบชาตหรอถาขนอนดบอยในกลม 2 หรอกลม 1 ซงเปนความไมแนนอน ดงนนประเดนความรจงเนนทวารสารในฐานขอมล กลม 1 และ 2 หากเปนระดบชาตและนานาชาตตองเปนวารสารทอยในฐานขอมลทยอมรบของสากล เชน SCOPUS, Institute of Electrical and Electronics Engineers (IEEE), Thomson Reuter, ISI เปนตน นอกจากน การพจารณาเลอกวารสารยงตองคานงถงชอวารสารทแสดงใหเหนถงการเฉพาะเจาะจงสาขาวชาทตพมพเพอใหสอดคลองกบ การขอตาแหนงทางวชาการหรอชานาญการ ซงการเผยแพรผลงานทางวชาการดงกลาว จะไดรบคาแนะนาจาก ผทรงคณวฒทอานผลงานและเปนการสรางเครอขายงานวจยของนกวจยดวย ตอมา คอ แบบจาลองวธคดผลกระทบการสรางมลคาและคณคาประกอบดวย ความรเฉพาะปญหา จานวน 10 ประเดน ไดแก ประเดนการวจยควรเปนประเดนทเรงดวนมคนจานวนมากทไดใชประโยชนจากผลงาน มผลกระทบตอสวนรวมซงไดแก การลดปญหา ในสงคมและการทาใหประชาชนไดรบสงทดขน รวมทงมผลตอเศรษฐกจซงสามารถลดตนทนและสรางรายได ประเดนการใชประโยชนในเชงวชาการซงจะทาใหไดผลงานวชาการคณภาพด ลาดบสดทาย คอ แบบจาลองความคด การบรหารเทคโนโลยประกอบดวย ความรเฉพาะปญหา จานวน 7 ประเดน ไดแก ผใชเทคโนโลยทตองมการใชสมาเสมอ ซงเทคโนโลยเปนแกนนวตกรรมซงเปนสวนหนงของการวจยพนฐานและประเดนความรเฉพาะปญหา


การประชาสมพนธซงตองใชเทคโนโลยไดแกการจดทาเวบไซตและการใชสอสงคมออนไลน เชน เครอขายสงคมออนไลน (Facebook) อนสตราแกรม (Instagram) เปนตน จากการจดการความรการบรหารงานวจยโดยผานโครงการผลตผลงานวจยของมหาวทยาลยเทคโนโลย ราชมงคลลานนาทาใหมผลงานวจยทไดรบการตพมพสงสดตอเนองเพมขนอยางมนยสาคญทกป โดยป พ.ศ. 2556 มผลงานตพมพระดบชาต จานวน 88 เรอง และนานาชาต จานวน 15 เรอง หากเปรยบเทยบผลงานยอนหลง 3 ปกอนมโครงการ และ 3 ปหลงมโครงการ พบวา อตราการเพมขนของการตพมพผลงานในระดบชาต (TCI INDEX) เพมขนรอยละ 304.08 และระดบนานาชาต (SCOPUS INDEX) เพมขนรอยละ 103.57

อภปรายผลการวจย จากผลการวจยพบวา แบบจาลองการจดการความรการบรหารงานวจยของมหาวทยาลยเทคโนโลย ราชมงคลลานนาเปนการบรณาการการเรยนการสอน การวจย การบรการวชาการและการทานบารงศลปวฒนธรรมซงมความสอดคลองกบแบบจาลองรปแบบการคดอยางเปนระบบ (System Thinking) การบรณาการการวจยรวมกบการจดการเรยนการสอน การบรการวชาการ และการพฒนาระบบทรพยากรบคคลในมหาวทยาลยโดย ณพศษฎ จกรพทกษ (2552) อกทงการเชอมโยงพนธกจของมหาวทยาลยโดยการจดการความรแบบหลายระบบโดยใชระบบพเลยงงานวจยในการถายทอดความร ทงนพเลยงนกวจยหากเปนบคคลภายนอกตองมคณสมบตทไดรบการยอมรบ นอกจากนยงตองจดสรรงบประมาณเพอใหบคลากรของมหาวทยาลยไดตาแหนงทางวชาการสาหรบบคลากร สายวชาการ และตาแหนงชานาญการสาหรบบคลากรสายสนบสนน ซงสอดคลองกบมมมองดานกระบวนการเรยนร ในองคกรของหลกการบรหารแบบการใชดลดชน (Balance Scorecard) (Kaplan & Norton, 1996) และ ผลจากการจบความรแสดงใหเหนถงการบรหารงานวจยทสงเสรมใหบคลากรในมหาวทยาลยทงอาจารย เจาหนาทและนกศกษาไดมสวนรวมในการวจยโดยการสรางประสบการณการวจยจากการปฏบตงานจรง สอดคลองกบทฤษฎ การเรยนรจากการทางานจรง (Learning in Action) (Gavin, 2000) และการทาวจยรวมกบชมชนภายนอกมหาวทยาลย สาหรบการสงเสรมการมสวนรวมของชมชนมความสอดคลองกบผลการศกษาการมสวนรวมของชมชนในการกาหนดความตองการ ของ พรชย รศมแพทย (2541) ทพบวา การมสวนรวมของชมชนเพอใหเกดการจดการความรทเหมาะสมและประสบความสาเรจตองมการทางานรวมกนระหวางหนวยงานภายนอกและคนในชมชน

สรป การจดการความรการบรหารงานวจยสาหรบอดมศกษาของประเทศไทยในงานวจยน เปนการนาเสนอ แบบจาลองการจดการความรการบรหารงานวจยซงใชโครงการสงเสรมการผลตผลงานวจยโดยใชเครองมอในการจบความรผเชยวชาญดานการบรหารการวจยไดแก วศวกรรมความรซงพบวา มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนาใชระบบการจดการความร ไดแก การเรยนรเพอการคดอยางเปนระบบ (Systems Thinking) เปนการเรยนรโดยองครวมขององคกร โดยการจดสรรเงนทนวจยในโครงการยอยเพอใหครอบคลมตวชวดการประกนคณภาพการศกษา ผลจาก แบบจาลองความสมพนธดงกลาว สามารถนาไปออกแบบและพฒนาระบบสารสนเทศเพอการจดการความรตอไป


เอกสารอางองณพศษฎ จกรพทกษ. (2552). ทฤษฎการจดการความร. กรงเทพฯ: ธนาเพลส.ณพศษฎ จกรพทกษ. (2555). การสรางแบบจาลองความรของ KADS. สบคนเมอ 30 ธนวาคม 2557, จาก www.kmcenter.ago.go.th/.../การสรางแบบจาลองความร KADS.พรชย รศมแพทย. (2541). หลกกฏหมายปกครองทองถนไทย. นนทบร: โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา สถาบนวจยและพฒนา. (2557). โครงการสงเสรมการผลตผลงานวจย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา. ใน การประชมวางแผนการดาเนนงานโครงการเชงกลยทธ ของมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา วนท 12 ธนวาคม 2557 ณ หองประชม 2 อาคารอานวยการ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา. เชยงใหม: มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ลานนา.สานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการและสถาบนเพมผลผลตแหงชาต. (2548). คมอการจดการความร: ทฤษฎสการปฏบต. กรงเทพฯ: สานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการและสถาบนเพมผลผลต แหงชาต.สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต. (2557). การทบทวนนโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาต ฉบบท 8 (พ.ศ. 2555 – พ.ศ. 2559). สบคนเมอ 12 ธนวาคม 2557, จาก http://www.nrct.go.th/th/portals/0// data/file/ทบทวนรางฉบบ8_10-9-57.pdf.Garvin, D. A. (2000). Learning in Action: A Guide to Putting the Learning Organization to Work. Boston: Harvard Business School Press.Kaplan, R. S. & Norton, D. P. (1996). The Balanced Scorecard: Translating Strategy into Action. Boston: Harvard Business Review Press.Schreiber, G. ; Akkermans, H. ; Anjewierden, A. ; Hoog, De H. ; Shadbolt, R. S. ; Van de Velde, W. & Wielinga, B. J. (2000). Knowledge Engineering and Management: the CommonKADS Methodology. Cambridge: MIT press. Scott, J. ; Sage K., D. ; Yang, S. ; Sage De Nooy, W. ; Mvrar, A. & Batagelj, V. (2000). Social Network Analysis (SNA). London: SAGE Publications.Senge, P. M. (1994). The Fifth Discipline Fieldbook: Strategies and Tool for Building a Learning Organization. New York: Doubleday.Songsangyos, P. (2012). The Knowledge Management in Higher Education in Chiang Mai: A Comparative Review. Procedia-Social and Behavioral Sciences. 69, 399-403.Uriarte, F. A. (2008). Introduction to Knowledge Management. Indonesia: ASEAN Foundation.


บทคดยอ การวจยครงนมวตถประสงคเพอ (1) ออกแบบรปแบบระบบสารสนเทศเพอจดการการศกษาแบบบรณาการการเรยนกบการทางานของสถาบนอดมศกษาเอกชนในประเทศไทย และ (2) ประเมนรปแบบระบบสารสนเทศ เพอจดการการศกษาแบบบรณาการการเรยนกบการทางานของสถาบนอดมศกษาเอกชนในประเทศไทย การวจยนเปนการวจยเชงคณภาพ และเชงปรมาณ โดยใชกระบวนการรวบรวมความคดเหนของผเชยวชาญดวยเทคนคเดลฟาย กลมตวอยางทใชในการวจยแบงออกเปน 3 ระยะ ดงน ระยะท 1 เปนผเชยวชาญดานการจดการศกษาแบบบรณาการการเรยนกบการทางาน และเทคโนโลยสารสนเทศ จานวน 3 คน ระยะท 2 เปนผเชยวชาญดานการจดการศกษา แบบบรณาการการเรยนกบการทางาน และเทคโนโลยสารสนเทศ จานวน 17 คน และระยะท 3 เปนผเชยวชาญและผมสวนเกยวของกบระบบสารสนเทศเพอจดการการศกษาแบบบรณาการการเรยนกบการทางาน จานวน 15 คน เครองมอทใชในการวจยประกอบดวย (1) แบบสมภาษณแบบมโครงสราง (2) แบบสอบถามมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ สถตทใชในการวเคราะหขอมลไดแก คามธยฐาน คาพสยระหวางควอไทล คาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐาน ซงผลการวจยพบวา (1) องคประกอบของระบบสารสนเทศเพอจดการการศกษาแบบบรณาการการเรยนกบ การทางานของสถาบนอดมศกษาเอกชนในประเทศไทยประกอบดวย 3 องคประกอบหลก คอ 1) ผมสวนรวมเกยวของกบระบบ 2) ระบบสารสนเทศ และ 3) ขนตอนจดการศกษาแบบบรณาการการเรยนกบการทางาน ซงผเชยวชาญ มความเหนทสอดคลองกนสง และเหนวารปแบบมความเหมาะสมในระดบมาก และ (2) การประเมนรปแบบระบบสารสนเทศเพอจดการการศกษาแบบบรณาการการเรยนกบการทางานของสถาบนอดมศกษาเอกชนในประเทศไทยพบวา ผเชยวชาญและผทสวนเกยวของกบระบบเหนวารปแบบทสรางขนมความถกตองเหมาะสม และมความเปนไปไดตอการนาไปใช


การออกแบบรปแบบระบบสารสนเทศเพอจดการการศกษาแบบบรณาการการเรยนกบการทางานของสถาบนอดมศกษาเอกชนในประเทศไทย

Information System Design for Work - Integrated Learning Management Activities Model of Private Institute of Higher Education in Thailand

สรยะ พมเฉลม1*

1อาจารย, คณะบรหารธรกจ วทยาลยเซาธอสทบางกอก เลขท 290 ซอยเชษฐา ถนนสรรพาวธ แขวงบางนา เขตบางนา กรงเทพฯ 10260


คาสาคญ การศกษาแบบบรณาการการเรยนกบการทางาน ระบบสารสนเทศเพอการจดการ สถาบนอดมศกษาเอกชน

Abstract The purposes of this study were: (1) to design information system for Work-integrated Learning management activities model of private institute of higher education in Thailand, and (2) to evaluate the information system for Work-integrated Learning management activities model of private institute of higher education in Thailand. The study used quality and quantitative research. The investigation of experts’ opinions and the Delphi technique were used for the data collection. The samples used in this study were divided into 3 phases: The first phases who were specialized in the Work-integrated Learning and information technology amount 3 person, Second phases who were specialized in the Work-integrated Learning and information technology amount 17 person. Third phases comprised experts and stakeholder in information system for Work-integrated Learning management activities in 15 persons by purposive sampling both. The tools used in this study were: 1) a structured interview guide, 2) a 5-rating scale questionnaire. Statistics used to analyze data were median, Interquartile Range, mean, and standard deviation. The results revealed as follows: (1) The information system for Work-integrated Learning management activities model consists of 3 main components 1) Stakeholder 2) Information and 3) Work-integrated learning activities, the experts agreed that a high consistent and the model was appropriate high-level. (2) The results of evaluation the information system for Work-integrated Learning management activities model of private institute of higher education in Thailand were found by the experts and stakeholder that the created model was accurate, appropriate and feasible.

Keywords Work-Integrated Learning, Information Management System, Private Institute of Higher Education

บทนา การเรยนการสอนในระดบอดมศกษาเปนการเรยนรโดยอาศยหลกวเคราะห และประยกตเนอหา ตาราวชาการตางๆ ซงในบางครงอาจยากตอการทาความเขาใจ ดงนนการศกษาทมเพยงการเรยนรในทางทฤษฏอาจ ไมเพยงพอตอความตองการของผใชบณฑตและตวบณฑตเอง สงผลใหการนาเอาความรไปพฒนาตนเอง และองคกรไดอยางมประสทธภาพนนอาจเปนไปอยางไมเตมศกยภาพ ประสบการณในการทางานจงเปนแรงเสรมทจาเปนและสาคญยง (Calway, 2005) ในการนาเอาทกษะความรไปใชในการพฒนาตนเอง และองคกร ซงสงผลไปสการพฒนาประเทศอยางยงยนตอไป สภาพเศรษฐกจทเปลยนแปลง เทคโนโลยทพฒนาอยางกาวกระโดด และสภาพสงคม ทขยายตวอยางรวดเรว ทาใหการดาเนนชวตตองแขงขนกนมากยงขน ประเทศทกาลงพฒนาอยางเชนประเทศไทย


จงจาเปนตองเตรยมความพรอมใหสามารถปรบตวเขากบสภาพการณดงกลาว โดยปรบเปลยนมาตรฐานใหบณฑตมความรและความสามารถทสงขน ซงจากทกลาวมาจะเหนไดชดวาการมความรเพยงประการเดยวนน ยอมไม เพยงพอกบการทางาน เพราะฉะนนสถาบนการศกษาและสถานประกอบการ จงตองรวมกนผลตบณฑตทมความร ทางวชาการ และยงตองมทกษะการนาความรไปปฏบตงานไดจรง การมความคดสรางสรรคอนจะกอใหเกด การทางานอยางมประสทธภาพ ไดแก การเปนผทรบความไววางใจในการทางาน มการพฒนาตนเอง ตดสนใจ แกปญหาได และมคณธรรมจรยธรรม เปนตน ซงสงตางๆ เหลานไมสามารถเรยนรไดจากตารา เอกสาร หรอ ในหองเรยน แตไดมาจากการปฏบตงานจรง และจากสภาพแวดลอมของการทางานจรงเทานน อนจะนาไปสการ นาความรจากการศกษาในหองเรยนมาบรณาการกบประสบการณในการทางาน จากสถานประกอบการจรงเพอ ใหเกดทกษะวชาชพ และทกษะในการพฒนาตนเอง ซงนอกเหนอจากทกษะดานวชาการจากสถาบนอดมศกษา (วจตร ศรสะอาน, 2552) อนนาไปสการพฒนาประเทศอยางยงยนตอไป แตการจดการศกษาในรปแบบน มความแตกตางจากการเรยนการสอนทวไป จงอาจทาใหเกดขอปญหาตางๆ (ปานเพชร ชนนทร จระเสกข ตรเมธสนทร อคครตน พลกระจาง, ววฒน คลงวจตร, วนดา ฉนนะโสต, เทอดเกยรต สมปทปราการ และ วเชษฐ พลายมาศ, 2553) เชนการประสานงาน และการแลกเปลยนขอมลขาวสารระหวางผมสวนรวมกบการจดการศกษา ดงนนหากนาเอาระบบสารสนเทศมาประยกตใชจะชวยใหการจดการศกษาแบบบรณาการการเรยนรกบการทางานทมความซบซอน ยงยากในการดาเนนกจกรรมการเรยนการสอน เกดประสทธภาพในการบรหารจดการไดเปนอยางด ทาใหสถาบนการศกษาใหความสนใจตอการจดการเรยนการสอนในลกษณะเชนนอยางกวางขวางมากยงขน

วตถประสงค 1. เพอออกแบบรปแบบระบบสารสนเทศเพอจดการการศกษาแบบบรณาการการเรยนกบการทางานของสถาบนอดมศกษาเอกชนในประเทศไทย 2. เพอประเมนรปแบบระบบสารสนเทศเพอจดการการศกษาแบบบรณาการการเรยนกบการทางานของสถาบนอดมศกษาเอกชนในประเทศไทย

กรอบแนวคดการวจย จากการศกษาเรอง การพฒนารปแบบการจดการศกษาแบบบรณาการการเรยนกบการทางานโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศของสถาบนอดมศกษาเอกชนในประเทศไทย ผวจยไดกาหนดกรอบแนวคดการวจยไว ดงน

- - -

ภาพท 1: กรอบแนวคดการวจย


วธการวจย 1. ประชากรและกลมตวอยาง 1.1 ระยะท 1 การวเคราะหองคประกอบของรปแบบระบบสารสนเทศเพอจดการการศกษา แบบบรณาการการเรยนกบการทางานของสถาบนอดมศกษาเอกชนในประเทศไทย ประชากร คอ ผเชยวชาญทมความรความสามารถดานเทคโนโลยสารสนเทศ และมความร ความเขาใจในการจดการศกษาบรณาการการเรยนรกบการทางานในสถาบนอดมศกษาเอกชน กลมตวอยาง คอ ผเชยวชาญทมความรความสามารถดานเทคโนโลยสารสนเทศ และมความรความเขาใจในการจดการศกษาแบบบรณาการการเรยนรกบการทางานในสถาบนอดมศกษาเอกชน โดยเลอกแบบเจาะจงทมประสบการณทง 2 ดานไมนอยกวา 3 ป จานวน 3 ทาน 1.2 ระยะท 2 การวเคราะหรปแบบระบบสารสนเทศเพอจดการการศกษาแบบบรณาการการเรยนกบการทางานของสถาบนอดมศกษาเอกชนในประเทศไทย ประชากร คอ ผเชยวชาญทมความรความสามารถดานเทคโนโลยสารสนเทศ และมความร ความเขาใจในการจดการศกษาแบบบรณาการการเรยนกบการทางานในสถาบนอดมศกษาเอกชนในประเทศไทย กลมตวอยาง คอ ผเชยวชาญทมความรความสามารถดานเทคโนโลยสารสนเทศ และมความรความเขาใจในการจดการศกษาแบบบรณาการการเรยนรกบการทางานในสถาบนอดมศกษาเอกชน โดยเลอกแบบเจาะจงทมประสบการณทง 2 ดานไมนอยกวา 3 ป จานวน 17 ทาน 1.3 ระยะท 3 การตรวจรปแบบระบบสารสนเทศเพอจดการการศกษาแบบบรณาการการเรยนกบ การทางานของสถาบนอดมศกษาเอกชนในประเทศไทย ประชากร คอ ผมสวนเกยวของกบระบบ และผเชยวชาญทมความรความสามารถดานเทคโนโลยสารสนเทศ และมความรความเขาใจในการจดการศกษาแบบบรณาการการเรยนกบการทางานในสถาบนอดมศกษาเอกชน กลมตวอยาง คอ ผมสวนเกยวของกบระบบและผเชยวชาญทมความรความสามารถดานเทคโนโลยสารสนเทศ และมความรความเขาใจในการจดการศกษาแบบบรณาการการเรยนกบการทางานในสถาบนอดมศกษาเอกชน โดยเลอกแบบเจาะจงทมประสบการณทง 2 ดานไมนอยกวา 3 ป จานวน 15 ทาน

2. เครองมอทใชในการวจย 2.1 แบบสมภาษณแบบมโครงสราง (Structured Interview) ในการสมภาษณผเชยวชาญเพอวเคราะหองคประกอบของรปแบบ 2.2 แบบสอบถาม (Questionnaire) ความคดเหนของผเชยวชาญเกยวกบรปแบบระบบการจดการศกษาแบบบรณาการการเรยนกบการทางานโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศ จานวน 3 ฉบบ โดยใชเทคนคเดลฟาย (Delphi) ฉบบท 1 เปนแบบสอบถามปลายปดแบบประมาณคา 5 ระดบพรอมคาถามปลายเปดในตอนทายของแตละขอ เพอใหผตอบไดแสดงความคดเหนอยางอสระ (ไพฑรย สนลารตน, 2553) ฉบบท 2 เปนแบบสอบถามปลายปดแบบประมาณคา 5 ระดบ ทไดมการปรบแกตามคาแนะนาของ ผเชยวชาญจากฉบบท 1 โดยแสดงคามธยฐาน และคาพสยระหวางควอไทลเพอใชเปนขอมลยอนกลบใหกบ ผเชยวชาญพจารณาในฉบบท 3


ฉบบท 3 เปนแบบสอบถามปลายปดแบบประมาณคา 5 ระดบทไดมการแสดงคามธยฐาน คาพสยระหวางควอไทล และคาตอบเดมของผเชยวชาญทานนนๆ เพอใหผเชยวชาญยนยนคาตอบโดยเครองมอในการดาเนนการวจยระยะท 2 ไดผานการหาคณภาพเพอตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา (Content Validity) ดวยเทคนค การหาคาดชนความสอดคลอง (IOC) เทากบ 0.78 2.3 แบบสอบถามความคดเหนเกยวกบรปแบบระบบสารสนเทศเพอจดการการศกษาแบบบรณาการการเรยนกบการทางาน ซงเปนแบบสอบถามปลายปดแบบประมาณคา 5 ระดบ 3. การเกบรวมรวมขอมล ผวจยไดดาเนนการเกบรวบรวมขอมลตงแตเดอน มกราคม 2557 – กรกฎาคม 2557 โดยทาหนงสอถงสถาบนการศกษาตนสงกดของผเชยวชาญ เพอแจงใหทราบถงวตถประสงคในการศกษาและขอความอนเคราะห ในการเกบขอมล ซงมการแจกแบบสอบถามในแตละระยะ ดงน 3.1 ระยะท 1 เปนการสมภาษณแบบมโครงสราง โดยผวจยรวบรวมขอมลดวยตนเองครบทง 3 ชด คดเปนรอยละ 100 3.2 ระยะท 2 เปนแบบสอบถามปลายปด-เปด แบบประมาณคา 5 ระดบ ดวยเทคนคเดลฟาย โดยฉบบท 1 ถง ฉบบท 3 ผวจยไดรวบรวมขอมลดวยตนเอง อกทงสงแบบสอบถามทางจดหมาย จดหมายอเลกทรอนกส และโทรสาร จานวน 17 ชด ไดรบกลบคนมา 17 ชด คดเปนรอยละ 100 3.3 ระยะท 3 เปนแบบสอบถามปลายปดแบบประมาณคา 5 ระดบ ผวจยไดรวบรวมขอมลดวยตนเอง อกทงสงแบบสอบถามทางจดหมาย จดหมายอเลกทรอนกส และโทรสาร จานวน 15 ชด ไดรบกลบคนมา 15 ชด คดเปนรอยละ 100 4. การวเคราะหขอมล 4.1 ระยะท 1 วเคราะหขอมลจากเอกสาร ตารา งานวจยทเกยวของ และการสมภาษณเชงลกกบ ผเชยวชาญ โดยนาขอมลทได มาทาการวเคราะหเนอหา (Content Analysis) 4.2 ระยะท 2 ความเหมาะสมขององคประกอบตางๆ ทนามากาหนดเปนรปแบบระบบสารสนเทศเพอจดการการศกษาแบบบรณาการการเรยนกบการทางานของสถาบนอดมศกษาเอกชนในประเทศไทย โดยใชสถต คามธยฐาน (Medium) และคาพสยระหวางควอไทล (Interquartile Range) 4.3 ระยะท 3 ความเหมาะสมของการนารปแบบระบบสารสนเทศเพอจดการการศกษาแบบบรณาการการเรยนกบการทางานของสถาบนอดมศกษาเอกชนในประเทศไทยไปประยกต โดยใชสถตคาเฉลย และคา เบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

ผลการวจย 1. รปแบบระบบสารสนเทศเพอจดการการศกษาแบบบรณาการการเรยนกบการทางานของสถาบนอดมศกษาเอกชนในประเทศไทย ประกอบดวย 3 องคประกอบหลก คอ 1) ผมสวนรวมเกยวของกบระบบ 2) ระบบสารสนเทศ และ 3) ขนตอนจดการศกษาแบบบรณาการการเรยนกบการทางานโดยผมสวนรวมเกยวกบระบบประกอบไปดวย 4 กลม คอ 3.1) นกศกษา 3.2) อาจารยนเทศ 3.3) เจาหนาท และ 3.4) สถานประกอบการ ทงนระบบสารสนเทศ


มหนาท 5 ประการ คอ1) การสราง 2) การประมวลผล 3) การจดเกบ 4) การนาเสนอ และ 5) การเผยแพร โดยขนตอนการจดการการศกษาแบบบรณาการการเรยนกบการทางาน ม 3 ขนตอนหลก คอ 3.1) กอนการฝก 2) ระหวางการฝก และ 3) หลงการฝก ซงขนตอนกอนการฝกม 5 ขนตอนยอย คอ 1) แจงความจานง 2) ประสานงาน 3) การคดเลอกและจาแนก 4) การจบค และ 5) การเตรยมความพรอม ขนตอนระหวางการฝกม 3 ขนตอนยอย คอ 1) ดแล 2) ควบคม และ 3) ตดตามขนตอนหลงการฝก ม 3 ขนตอนยอย คอ 1) จดทารายงาน 2) ประเมนผล และ 3) แลกเปลยนความคดเหน 2. รปแบบระบบสารสนเทศเพอจดการศกษาแบบบรณาการการเรยนกบการทางานของสถาบนอดมศกษาเอกชนในประเทศไทย พบวาผเชยวชาญทง 17 ทาน ใหความเหนตอรปแบบดงกลาวมความเหมาะสมเฉลย อยในระดบมาก (M.D. = 4.25) และผเชยวชาญมความเหนโดยเฉลยสอดคลองกนในระดบสง (I.R. = 1.00) ซงแสดงรายละเอยด ดงตารางท 1

ตารางท 1ผลการวเคราะหองคประกอบของรปแบบระบบสารสนเทศเพอจดการการศกษาแบบบรณาการการเรยนกบการทางานของสถาบนอดมศกษาเอกชนในประเทศไทย

M. D. I. R.

3 1. 2. 3.

4.00 1.00

1. 4 1.1 1.2 1.3 1.4

4.00 1.00

2. 5 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5

5.00 1.00


3. 3 3.1 3.2 3.3

5.00 1.00

3.1 5 - - - - -

4.00 1.00

3.2 3 - - -

4.00 1.00

3.3 3 - - -

4.00 1.00

ตารางท 1ผลการวเคราะหองคประกอบของรปแบบระบบสารสนเทศเพอจดการการศกษาแบบบรณาการการเรยนกบการทางานของสถาบนอดมศกษาเอกชนในประเทศไทย (ตอ)

M. D. I. R.

3. ผลการวเคราะหขอมลเพอตรวจสอบความเหมาะสมทเปนไปไดหากนารปแบบระบบสารสนเทศ เพอจดการการศกษาแบบบรณาการการเรยนกบการทางานของสถาบนอดมศกษาเอกชนในประเทศไทยไปปฏบตจรงซงมความเหมาะสมเฉลยอยในระดบมาก (X= 4.48, S.D. = 0.47) ซงแสดงรายละเอยดดงตารางท 2


ตารางท 2 ผลการประเมนองคประกอบของรปแบบระบบสารสนเทศเพอจดการการศกษาแบบบรณาการการเรยนกบการทางานของสถาบนอดมศกษาเอกชนในประเทศไทย

x S.D.

3 1. 2. 3.

4.29 0.49

1. 4 1.1 1.2 1.3 1.4

4.35 0.47

2. 5 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5

4.64 0.46

3. 3 3.1 3.2 3.3

4.64 0.46

3.1 5 - - - - -

4.29

0.48


ตารางท 2 ผลการประเมนองคประกอบของรปแบบระบบสารสนเทศเพอจดการการศกษาแบบบรณาการการเรยนกบการทางานของสถาบนอดมศกษาเอกชนในประเทศไทย (ตอ)

x S.D.

3.2 3 - - -

4.23

0.66

3.3 3 - - -

4.41 0.50

อภปรายผลการวจย 1. จากการศกษาเอกสารงานวจยทเกยวของรวมไปถงการสมภาษณผเชยวชาญในประเดนการจดการศกษาแบบบรณาการการเรยนกบการทางาน และประเดนดานระบบสารสนเทศ ทาใหผวจยทราบถงรายละเอยดของ องคประกอบหลก และองคประกอบยอยตางๆ ทควรจะประกอบอยในรปแบบระบบสารสนเทศเพอจดการการศกษาแบบบรณาการการเรยนกบการทางานของสถาบนอดมศกษาเอกชนในประเทศไทย ซงผวจยนาไปกาหนดเปนกรอบแนวคดในการสรางรปแบบ โดยรปแบบดงกลาวมองคประกอบทสอดคลองกบ Pagoda Model ท ปานเพชร ชนนทร และวเชษฐ พลายมาศ (2553) ไดออกแบบไว และยงเปนไปตามมาตราฐานของสานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา (สานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา และ สมาคมสหกจศกษาไทย, 2553) 2. การสรางรปแบบระบบสารสนเทศเพอจดการการศกษาแบบบรณาการการเรยนกบการทางานของสถาบนอดมศกษาเอกชนในประเทศไทย โดยใชการพจารณาขอคดเหนของผเชยวชาญดวยเทคนคเดลฟายจานวนทงสน 3 รอบ ทาใหองคประกอบหลก และสวนรายละเอยดยอยตางๆ มความชดเจน ถกตอง เหมาะสมโดยในภาพรวมความเหมาะสมของรปแบบ อยในระดบมาก และมความเหนสอดคลองกนโดยเฉลยอยในระดบสง ซงถอไดวาองคประกอบตางๆ เหลานนมความถกตองเปนไปตามกรอบแนวคดการวจย ทงนผวจยไดนาองคประกอบตางๆ เหลานนมาสรางเปน รปแบบระบบสารสนเทศเพอจดการการศกษาแบบบรณาการการเรยนกบการทางานของสถาบนอดมศกษาเอกชนในประเทศไทย ดงภาพท 2


ภาพท 2: รปแบบระบบสารสนเทศเพอจดการการศกษาแบบบรณาการการเรยนกบการทางานของ สถาบนอดมศกษาเอกชนในประเทศไทย

โดยองคประกอบหลกจะประกอบไปดวย (1) ผมสวนเกยวของกบระบบซงมทงหมด 4 ฝาย โดยจะแทน ดวยสญลกษณสเหลยมผนผา (สมวง) (2) ระบบสารสนเทศทมหนาทเปนตวขบเคลอนใหกจกรรมดาเนนไปอยาง มประสทธภาพ แทนดวยสญลกษณรปฟนเฟอง (สนาตาล) โดยทงนระบบสารเทศจะตองดาเนนการทง 5 ดาน คอ การสรางสารสนเทศ การประมวลผลขอมล การจดเกบขอมล การนาเสนอ และการเผยแพรสารสนเทศ ซงหนาทของระบบสารสนเทศนนมความสอดคลองกบแนวคดของ ศศรนณย โมดา (2542) ทงนระบบสารสนเทศจะทางาน ภายใตระบบเครอขายอนเทอรเนต เพอใหผมสวนเกยวของทง 4 กลมเขาถงระบบไดทกท ทกเวลา และในทกอปกรณ โดยแทนดวยสญลกษณรปกอนเมฆสฟา แตทงนผวจยยงมแนวคดทจะนาระบบสารสนเทศดงกลาวไปพฒนา บนระบบคลาวดคอมพวตง ซงจะเพมประสทธภาพในการทางานใหกบการจดการการเรยนแบบบรณาการการเรยนกบการทางานใหดยงขน มประสทธภาพ ตอบสนองความตองการของผมสวนเกยวของในการแลกเปลยนเรยนร ขอมลขาวสารรวมกนไดอยางยดหยน สามารถปรบเพมความตองการในการใชทรพยากร และสารสนเทศทงในภาคของผใช และผดแลระบบ ซงจะสงผลใหมเสถยรภาพตอขอมล และระบบอยางสงยงขน (Rimal, Choi & Lumb, 2009) ทงนระบบสารสนเทศจะเปนการขบเคลอนขนตอนตางๆ ของกระบวนการ และ (3) ขนตอนหลกของการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการการเรยนกบการทางานโดยจะแบงออกเปน 3 ขนตอนยอย ซงแทนดวยสญลกษณสามเหลยม (สเหลอง) ประกอบไปดวย ขนตอนกอนการฝก ระหวางการฝก และหลงการฝกโดยวงกลมทซอนกน อยภายในสามเหลยมคอหวใจของการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการการเรยนกบการทางาน โดยตวอกษร W แทนคาวา Work และตวอกษร L แทนคาวา Learning และตว i ทอยตรงกลาง แทนคาวา Integrated อนเปนผล ทไดจากการบรณาการการเรยนกบการทางาน


3. ผลการตรวจสอบความเหมาะสมทเปนไปไดหากนารปแบบระบบสารสนเทศเพอจดการการศกษา แบบบรณาการการเรยนกบการทางานของสถาบนอดมศกษาเอกชนในประเทศไทย อยในระดบทเกนกวาเกณฑ ทตงไวในทกองคประกอบ และเมอพจารณาคาเฉลยโดยรวมจะพบวามความเหมาะสมอยในระดบมาก นนยอมสะทอนใหเหนถงความเปนไปไดอยางยงในการนารปแบบดงกลาวไปประยกตใช และจะนาไปสการพฒนาเปนระบบสารสนเทศเพอจดการการศกษาแบบบรณาการการเรยนกบการทางานของสถาบนอดมศกษาเอกชนในประเทศไทยไดในลาดบตอไป ซงงานวจยนมความสอดคลองกบหลกการและแนวคดของ ธรวด ถงคบตร (2555) เรองการพฒนารปแบบการนเทศทางไกลสาหรบนสตฝกประสบการณวชาชพ และ ประทป นานคงแนบ ปรชญนนท นลสข และพลลภ พรยะสรวงศ (2554) เรองรปแบบการนเทศฝกงานแบบผสมสาหรบนกศกษาชางอตสาหกรรมสถานศกษาสงกดสานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา ทเปนการนาเอาระบบสารสนเทศไปชวยบรหารจดการ และดาเนนการการฝกงานของนกเรยน นกศกษาในระดบอาชวศกษา สงผลใหการจดกจกรรมตางๆ บรรลตามวตถประสงค ไดอยางมประสทธภาพ และประสทธผล ขอเสนอแนะเพอนาผลการวจยไปใช 1. สถาบนการศกษาเอกชนในประเทศไทยทมการจดการศกษาแบบบรณาการการเรยนกบการทางานควรนารปแบบดงกลาวไปเปนแนวทางในการพฒนาระบบสารสนเทศ 2. ระบบสารสนเทศทนามาใชในการพฒนาระบบควรเปนเทคโนโลยรวมสมยทผเกยวของกบระบบสามารถเขาถงไดงาย และใชงานไดทกสถานท ทกเวลา ทกอปกรณ อกทงยงตองตอบสนองตอความตองการของผใชได ทงในดานรปแบบการใชงาน และมเสถยรภาพตอขอมล และระบบอยางสงอกดวย ขอเสนอแนะเพอการวจยครงตอไป 1. ควรมการวจยพฒนาระบบการประมวลผลแบบกลมเมฆ (Cloud Computing) เพอเพมศกยภาพของระบบสารสนเทศเพอการจดการการศกษาแบบบรณาการการเรยนกบการทางานใหสงขน และควรวเคราะห องคประกอบของระบบการประมวลผลแบบกลมเมฆ เพอนาไปเปนแนวทางของการนาระบบสารสนเทศชนดนไป ใชงานอยางชดเจนมากขน 2. ควรพฒนาระบบสารสนเทศตนแบบ (Prototype) โดยเอาแนวคดระบบการประมวลผลแบบกลมเมฆ มาประยกตใชเพอใหเหนภาพไดชดเจนมากยงขน

เอกสารอางองธรวด ถงคบตร. (2555). การพฒนารปแบบการนเทศทางไกลสาหรบนสตฝกประสบการณวชาชพ. เอกสาร ประกอบการประชมวชาการระดบชาตดานอเลรนนงบรณาการการเรยนรออนไลนประชาคมอาเซยน: นโยบายและกระบวนการประจาป 2555. วนท 7 - 8 ธนวาคม 2555.ประทป นานคงแนบ, ปรชญนนท นลสข และ พลลภ พรยะสรวงศ. (2554). รปแบบการนเทศฝกงานแบบ ผสมสาหรบนกศกษาชางอตสาหกรรมสถานศกษาสงกดสานกงาน คณะกรรมการการอาชวศกษา. วารสารวทยบรการ. 22(3), 163-177.


ปานเพชร ชนนทร, จระเสกข ตรเมธสนทร, อคครตน พลกระจาง, ววฒน คลงวจตร, วนดา ฉนนะโสต, เทอดเกยรต สมปทปราการ และ วเชษฐ พลายมาศ. (2553). แนวทางการจดการเรยนการสอนทบรณาการ การเรยนรกบการทางาน (Work-Integrated Learning : WIL) ในสถาบนอดมศกษาของประเทศไทย. รายงานโครงการวจย WiL - Working Group Thailand. กรงเทพฯ:สานกงานเลขาธการสภาการศกษา. ปานเพชร ชนนทร และ วเชษฐ พลายมาศ. (2553). ปจจยความสาเรจของการจดการศกษาเชงบรณาการ กบการทางานสาหรบอดมศกษาไทย. การประชมวชาการมหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตกาแพงเเสน ครงท 7. สบคนเมอ 16 กนยายน 2557, จาก http://research conference.kps.ku.ac.th/index.html. ไพฑรย สนลารตน. (2553). การวจยทางการศกษา: หลกและวธการสาหรบนกวจย. (พมพครงท 7). กรงเทพฯ: สานกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.วจตร ศรสะอาน. (2552). การพฒนาคณภาพบณฑตดวยสหกจศกษา. สบคนเมอ 16 กนยายน 2557, จาก http://www.tace.or.th.ศศรณย โมดา. (2542). การศกษาสถานภาพปญหาความตองการและความคดเหนในการใชเทคโนโลย สารสนเทศดานสาธารณสขของบคลากรสาธารณสข จงหวดนครราชสมา. วทยานพนธ ศกษาศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยขอนแกน.สานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา และ สมาคมสหกจศกษาไทย. (2553). มาตรฐานและการประกนคณภาพ การดาเนนงานสหกจศกษา. กรงเทพฯ: สมาคมสหกจศกษาไทย. Calway, B. A. (2006). What has Work-Integrated Learning Learned ? A WIL Philosophy. Lilydale: Swinburne University of Technology. Rimal, B. ; Prasad, C. E. & Lumb, L. (2009). A Taxonomy and Survey of Cloud Computing Systems. 2009 Fifth International Joint Conference on INC, IMS and IDC, 44-51.


บทคดยอ การวจยครงนมความมงหมายเพอศกษาขนตอนการจดการเรยนร วธการจดการเรยนร วธการพฒนา และปจจยสนบสนนททาใหครมพฒนาการในการจดการเรยนรทางไกลผานดาวเทยมในโรงเรยนประถมศกษาขนาดเลกทมคณภาพผใหขอมลสาคญไดแกผบรหาร ครผสอน คณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน นกเรยนและผปกครอง จานวน 3 โรงเรยนและบคลากรในสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาหนองบวลาภ เขต 1 รวม 46 คน โดยใชแบบประเมนพฤตกรรมการจดการเรยนร การสมภาษณและการประชมกลมผทรงคณวฒ (Focus Group) วเคราะหขอมลโดยใชสถตวเคราะหพนฐานไดแก คาเฉลยคาความเบยงเบนมาตรฐาน และวเคราะหเนอหา ผลการวจยพบวาการจดการเรยนรประกอบดวย 3 ขนตอนคอ1)การเตรยมการและวางแผนกอนการเรยนรไดแก มการศกษาแผนการจดการเรยนรตามคมอสอนทางไกลผานดาวเทยมแลวจดทาแผนสาหรบตนเองโดยระบรายการสอ เอกสาร ใบงาน ทตองเตรยม เตรยมเครองรบโทรทศนและอปกรณทใชประกอบการเรยนการสอนใหเรยบรอย 2) การดาเนนการจดการเรยนร ไดแก ใชสอการสอนตามวธการทกาหนดไว เตรยมความพรอมกอนการชมรายการประมาณ 5 นาท และ 3) การดาเนนการหลงการเรยนรการประเมนผล ไดแก มบนทกหลงการสอนรวบรวมผลงานนกเรยนจากการเรยนร


ความเปนมออาชพของครโรงเรยนประถมศกษาขนาดเลกทมคณภาพในการจดการเรยนรทางไกลผานดาวเทยม

สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาหนองบวลาภ เขต 1Teachers Professional on Distance Learning Television of Small Qualities Primary Schools , Office of Nongbua Lamphu Primary Educational Service Area 1

ภาวไล บญทองแพง1*, องอาจ นยพฒน2**

1นสตหลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาการวจยและพฒนาศกยภาพมนษย (การทดสอบและวดผลการศกษา)

คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒเลขท 23 แขวงคลองเตยเหนอ เขตวฒนา กรงเทพฯ 10110

2รองศาสตราจารย ดร., คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒเลขท 23 แขวงคลองเตยเหนอ เขตวฒนา กรงเทพฯ 10110


วธการและแนวทางการพฒนาการจดการเรยนรพบวา1)วธการจดการเรยนรไดแก มความตงใจเอาใจใสอยางตอเนอง ทมเท เสยสละ มเวลาใหคาปรกษาแกนกเรยนตลอดเวลา 2)วธการพฒนาไดแก อบรมในเรองทเกยวกบงานการจดการเรยนรอบรมโดยไมทงหองเรยน 3) ปจจยสนบสนนททาใหครมการพฒนาไดแก ครมความสข ในการปฏบตงาน ครมการปรบเปลยนพฤตกรรมการจดการเรยนร

คาสาคญ การจดการเรยนรทางไกลผานดาวเทยม ปจจยทเกยวของกบคณภาพโรงเรยนขนาดเลก

Abstract The purpose of this research was to studyteachers professional on distance learning television on smallprimary school with high quality.The key informants were 49 persons. Instruments used were a form of behavioralassessment, interview and focus groupdiscussion. Means, standard deviation and content analysis were used for data analysis. The major findings were as follows: The performance of teacher professional was composed of 3 steps. The finding showed that the average level of teacher professional was at very high level in overall and individual aspects. Step 1: The preparation and planning before learning lesson and then make a plan by themselves and prepare your television and equipment used for teaching order. Step 2: The implementation of learning management revealed that used teaching materials on studying plan and ready to watch about five minutes. Step 3: The implementation of the learning evaluation revealed that recording studying plan and collecting of worksheets. Teacher professional on distance learning television on small primary school with high quality revealed that: 1) Learning management; sorting by descending was the intention of learning continued at the selfless dedication and counseling to students at all times.2)Teacher professional development management; sorting by descending was training in work-related learning without leaving the classroom 3)Supporting ; sorting by descending was teachers have enjoyed operations and teachers have to change the behavior of learning.

Keywords Distance Learning Television, DLTV, Factors Related the Small Qualities Schools

บทนา ในป พ.ศ. 2553 ประชากรวยเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน (อาย 5 – 14 ป) มจานวน 8.77 ลานคน จากจานวนประชากรทงหมด 63.79 ลานคน คดเปนรอยละ 13.75 ของประชากรทงหมดและมแนวโนมลดลงเรอยๆ (วบลยทต


สทนธนกตต, 2555, 13) สอดคลองกบการคาดประมาณการประชากรระดบประเทศ พ.ศ. 2553 -2583 ภายใต ขอสมมตภาวะเจรญพนธลดลงตามปกต ของสานกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตและ หนวยงานทเกยวของ พบวาอนาคตในป พ.ศ. 2583 จะมประชากรวยเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน จานวน 5.71 ลานคน จากจานวนประชากรทงหมด 65.99 ลานคน คดเปนรอยละ 8.65 ของประชากรทงหมดซงลดลงอยางเหนไดชด (กาญจนา เทยนลาย, 2557ข,11 ; สานกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2556, 9, 28) ประกอบกบเหตผลอนๆ เชน การคมนาคมระหวางเมองกบชมชนสะดวกขน ความเชอของผปกครองทเชอวาระบบการศกษาในเมองดกวาในชนบทจงนยมใหลกหลานเขาไปศกษาในเมองทาใหโรงเรยนในสงกดสานกงาน คณะกรรมการศกษาขนพนฐานมนกเรยนนอยลง กลายเปนโรงเรยนขนาดเลกเพมมากขน ปจจบนคดเปนจานวนเกนกงหนงของโรงเรยนทงหมด โรงเรยนขนาดเลกมปญหาสาคญคอ 1) นกเรยนมคณภาพคอนขางตาเมอเปรยบเทยบกบโรงเรยนขนาดอนๆ ทงนอาจเปนเพราะขาดความพรอมดานปจจย เชน มครไมครบชนเรยน ขาดแคลนสอและวสดอปกรณ โดยเฉพาะสอและเทคโนโลยทมราคาแพง 2) สวนใหญขาดประสทธภาพในการบรหารจดการคอมการลงทนคอนขางสงเมอเปรยบเทยบกบโรงเรยนขนาดใหญกวา เชน อตราสวนคร : นกเรยน ซงตามมาตรฐานตอง 1 : 25 แตสาหรบโรงเรยนขนาดเลก อตราสวนคร : นกเรยน เทากบ 1 : 8-11 เทานน (สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2556, 21) นอกจากนนสานกงานเขตพนทการศกษาประถม ศกษาสพรรณบร เขต 1 ไดสรปสาเหตอนเปนปจจยสาคญททาใหคณภาพการศกษาขนพนฐานของโรงเรยนขนาดเลกตากวาเปาหมาย วาเกดจากโรงเรยนมครไมครบชน การสอนไมตรงวชาเอกและครบางสวนสอนโดยไมใชสอประกอบการจดการเรยนการสอน หรอใชสอทไมกระตน ความสนใจของผเรยน (สานกงานเขตพนทการศกษาประถม ศกษาสพรรณบร เขต 1, 2553, 16-18) จะเหนไดวาปญหาทงหมดเกยวกบตวครเปนสวนใหญ ซงสอดคลองกบความคดเหนของผวจยซงเปนผบรหารโรงเรยนขนาดเลกมานานกวา 15 ป ทพบวาคณภาพวชาการของผเรยนขนอยกบครเปนสาคญ พระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ ไดพระราชทานการศกษาทางไกลเพอใหปวงชนชาวไทยทกหมเหลาไมมขอจากดในการไดรบการศกษาทมคณภาพและเปนการศกษาตลอดชวต สานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสพรรณบรเขต1 ไดจดการเรยนการสอนโดยใชสอการศกษาทางไกล(Distance Learning Television: DLTV) จากโรงเรยนไกลกงวล จงหวดประจวบครขนธ ตงแตปการศกษา 2553 เปนตนมา พบวาสามารถแกปญหา

การขาดแคลนครและครสอนไมตรงวชาเอกไดอยางมประสทธภาพ คอทาใหนกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยน สงขน (สานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสพรรณบร เขต 1, 2556, 1) นอกจากนนคณะรกษาความสงบแหงชาตและรฐบาลยงเชอวาการจดการเรยนรทางไกลผานดาวเทยม (DLTV) สามารถแกปญหาโรงเรยนขนาดเลกไดจรง จงกาหนดนโยบายใหโรงเรยนขนาดเลกทวประเทศจดการศกษาทางไกลผานดาวเทยมโดยเรมตนในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2557 สานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาหนองบวลาภเขต 1 มโรงเรยนทงหมด 214 แหง เปนโรงเรยนขนาดเลกจานวน 134 แหง คดเปนรอยละ 62.62 ซงมากกวากงหนงของโรงเรยนทงหมด ตงแตปการศกษา 2551 เปนตนมา โรงเรยนขนาดเลกในสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาหนองบวลาภเขต 1 จานวน 20 โรงเรยน ไดเขารวมเปนโรงเรยนตนแบบการจดการเรยนรทางไกลจากผลการประเมนพบวาเมอจดการเรยนการสอนดวยระบบทางไกลผานดาวเทยมตดตอกนมาแลวอยางนอย 3 ปการศกษา สวนใหญมคณภาพทางการเรยนสงขน


จากเหตผลดงกลาวขางตน ผวจยจงมความสนใจทจะศกษาวาการจดการเรยนรทางไกลผานดาวเทยม ในโรงเรยนประถมศกษาขนาดเลกทสามารถจดการศกษาไดอยางมคณภาพมากทสดใน 5 อนดบแรกของเขตพนท จานวน 3 โรงเรยน วาทผานมานนมขนตอนการจดการเรยนร วธการจดการเรยนรอยางไรและมปจจยสนบสนนอะไรบาง ซงคาดหวงวาสารสนเทศทไดจะนาไปปรบใชในการจดการเรยนรทางไกลผานดาวเทยมใหเหมาะสมกบบรบทของโรงเรยนขนาดเลกอยางมประสทธภาพ นอกจากนนยงสอดคลองกบสภาพการณทเปนจรงในปจจบนของประเทศไทยทนบวนจะมโรงเรยนขนาดเลกจานวนมากขนและมการนาเทคโนโลยเขามามบทบาทสาคญในการจดการศกษามากขนดวย

วตถประสงค 1. เพอศกษาขนตอนการจดการเรยนรทางไกลผานดาวเทยมของครในโรงเรยนประถมศกษาขนาดเลก ทมคณภาพ 2. เพอศกษาวธการจดการเรยนร ทางไกลผานดาวเทยมของครในโรงเรยนประถมศกษาขนาดเลก ทมคณภาพ 3. เพอศกษาวธการพฒนาวธการจดการเรยนรทางไกลผานดาวเทยมของครในโรงเรยนประถมศกษาขนาดเลกทมคณภาพ 4. เพอศกษาปจจยสนบสนนททาใหครมพฒนาการดานการจดการเรยนร ในโรงเรยนประถมศกษาขนาดเลกทมคณภาพ

นยามศพทเฉพาะ 1. โรงเรยนขนาดเลกทมคณภาพ หมายถง โรงเรยนประถมศกษาทมนกเรยนนอยกวา 120 คน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาหนองบวลาภ เขต 1 ทมคณสมบตดงน 1) มการจดการเรยนการสอน ดวยระบบทางไกลผานดาวเทยมตดตอกนมาแลวอยางนอย 3 ปการศกษา 2) โรงเรยน ผบรหารโรงเรยน คร หรอนกเรยนมผลงานไดรบเหรยญทองชนะเลศการประกวดแขงขนศลปหตถกรรมนกเรยนระดบเขตพนทขนไปประเภทเดกปกต อยางนอย 1 รายการ ไมเกน 3 ปยอนหลง 3) โรงเรยนไดรบการรบรองคณภาพรอบสามจากสานกงานประเมนและรบรองมาตรฐานการศกษา องคการมหาชน (สมศ.) 4) มคะแนนผลการทดสอบระดบชาต (National Test: NT) ชนประถมศกษาปท 3 อยางนอย 1 วชามคาเฉลยสงกวาคาเฉลยระดบชาต 5) มคะแนนผลการทดสอบความรพนฐาน (O–NET) ชนประถมศกษาปท 6 อยางนอย 3 วชามคาเฉลยสงกวาคาเฉลยระดบชาตในทนไดนามาเปนกลมตวอยางจานวน 3 โรงเรยน 2. ความเปนมออาชพของคร หมายถง ความสามารถของครโรงเรยนประถมศกษาขนาดเลกทมคณภาพ ในการจดการเรยนรทางไกลผานดาวเทยม ประกอบดวยขนตอนการจดการเรยนร วธการจดการเรยนร รวมถงวธการพฒนาวธการจดการเรยนรและปจจยสนบสนนททาใหครมพฒนาการดานการจดการเรยนรอยางมคณภาพ 3. การจดการเรยนรทางไกลผานดาวเทยม (Distance Learning Television: DLTV) หมายถงการจดการเรยนรในชนโดยการเปดรบสญญาณออกอากาศทางสถานโทรทศนการศกษาทางไกลผานดาวเทยม ซงถายทอดสดการเรยนการสอนจากโรงเรยนวงไกลกงวล อาเภอหวหน จงหวดประจวบครขนธ โรงเรยนตางๆ สามารถเปดรบสญญาณการจดการเรยนการสอนไดพรอมๆ กนในเวลาเดยวกนตามตารางการออกอากาศ


1. 2. 3. 4.

ภาพท 1: กรอบแนวคดในการวจย

วธการวจย การวจยนเปนการศกษาขนตอน วธการจดการเรยนร วธการพฒนาและปจจยททาใหครมการพฒนาใน การจดการเรยนรทางไกลผานดาวเทยมของครในโรงเรยนประถมศกษาขนาดเลกทมคณภาพ ประชากรไดแก โรงเรยนขนาดเลกสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาหนองบวลาภ เขต 1 จานวน 134 โรงเรยน กลมตวอยางคอโรงเรยนขนาดเลกทมคณภาพสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาหนองบวลาภ เขต 1 ไดจากการเลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) จานวน 3 โรงเรยน ไดแก โรงเรยนบานหนองกง โรงเรยนบานหนองบวโซมและโรงเรยนบานโนนสงใหมวงทอง เครองมอทใช ประกอบดวย1) แบบประเมนพฤตกรรมการจดการเรยนรทางไกลผานดาวเทยมของคร ในโรงเรยนประถมศกษาขนาดเลก 2) แบบสมภาษณการจดการเรยนรทางไกลผานดาวเทยมของครในโรงเรยนประถมศกษาขนาดเลกทมคณภาพและ 3) การประชมกลมผทรงคณวฒ (Focus Group) ในการสรางเครองมอไดกาหนดจดมงหมาย ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ กาหนดโครงสรางแลวรางเครองมอเสนอตอคณะกรรมการทปรกษาปรญญานพนธและปรบปรงแกไขตามคาแนะนามการตรวจสอบคณภาพดานความเทยงตรงเชงเนอหาโดยผเชยวชาญหาคาความสอดคลอง (Index of Consistency: IOC)โดยนาขอคาถามทมคาดชนความสอดคลองมากกวาหรอเทากบ 0.50 มาจดทาเครองมอฉบบสมบรณเพอนาใชจรง การเกบรวบรวมขอมลและการวเคราะหขอมล 1. แบบประเมนพฤตกรรมผวจยสงเกตการสอนเพอประเมนดวยตนเองในชนเรยนประถมศกษาปท 3 ของทง 3 โรงเรยน ใชเวลา 1 สปดาหตอโรงเรยนโดยสงเกตการสอนกลมสาระภาษาไทยจานวน 5 ชวโมง คณตศาสตรจานวน 5 ชวโมง และวทยาศาสตรจานวน 2 ชวโมง รวม 12 ชวโมงตอหนงโรงเรยนรวมทงหมด 36 ชวโมง 2. แบบสมภาษณผ วจยดาเนนการสมภาษณดวยตนเองทละคน โดยแจกแบบสมภาษณใหผ รบ การสมภาษณลวงหนาอยางนอย 1 วน สมภาษณผบรหารจานวน 3 คน ครจานวน 16 คน นกเรยนจานวน 9 คน


คณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐานทมาจากชมชน จานวน 9 คน ผปกครองจานวน 9 คน ทไดจากการเลอกแบบเจาะจง(Purposive Sampling)รวมทงหมด 46 คน 3. การประชมกลมผทรงคณวฒ (Focus Group) ผวจยเปนผดาเนนการ (Moderator) ผทรงคณวฒ จานวน 9 คน ประกอบดวยรองผอานวยการผอานวยการกลมนโยบายและแผน ศกษานเทศก สานกงานเขตพนท การศกษาประถมศกษาหนองบวลาภ เขต 1 ทรบผดชอบโรงเรยนขนาดเลก ผบรหารโรงเรยนขนาดเลกจานวน 3 คน และครวชาการโรงเรยนขนาดเลกจานวน 3 คน จากโรงเรยนทจดการศกษาทางไกลไดอยางมคณภาพ ขอมลเชงปรมาณทไดนามาวเคราะหโดยใชสถตวเคราะหพนฐาน ไดแก คาเฉลย คาความเบยงเบนมาตรฐาน และแสดงผลการวเคราะหขอมลในรปตารางประกอบความเรยง ขอมลเชงคณภาพใชการวเคราะหเนอหาและแสดงผลการวเคราะหขอมลในรปความเรยง

ผลการวจย การจดการเรยนรทางไกลผานดาวเทยมในโรงเรยนประถมศกษาขนาดเลกทมคณภาพสรปผลเปน 2 ประเดน ดงน 1. ขนตอนการจดการเรยนร จากการสงเกตการสอนและประเมนพฤตกรรมประกอบดวย 3 ขนตอน ไดแก 1.1 การเตรยมการและวางแผนกอนการเรยนรในภาพรวมในระดบมากทสด ( X =4.94) เมอพจารณารายพฤตกรรมพบวามพฤตกรรมในระดบมากทสด ดงน การศกษาแผนการจดการเรยนรตามคมอสอนทางไกล ผานดาวเทยมแลวจดทาแผนสาหรบตนเองโดยระบรายการสอ เอกสาร ใบงานทตองเตรยม เตรยมเครองรบโทรทศนและอปกรณทใชประกอบการเรยนการสอนใหเรยบรอย จดสภาพแวดลอม บรรยากาศทเหมาะสมภายในหองเรยน ครมความพรอม บคลกภาพด ยมแยมแจมใส 1.2 การดาเนนการจดการเรยนรในภาพรวมในระดบมากทสด ( X =4.68 )เมอพจารณารายพฤตกรรมพบวามพฤตกรรมในระดบมากทสด ดงน ใชสอการสอนตามวธการทกาหนดไว เตรยมความพรอมกอนการชมรายการประมาณ 5 นาทสนทนาเราความสนใจเกยวกบเรองทจะสอน ครนาเขาสบทเรยนเพอเชอมโยงความรเดมกบความรใหมแกนกเรยน ครแนะนาอธบายเพมเตมตามความจาเปน 1.3 การดาเนนการหลงการเรยนรการประเมนผล ในภาพรวมในระดบมากทสด ( X =4.69 )เมอพจารณารายพฤตกรรมพบวามพฤตกรรมในระดบมากทสด ดงนบนทกหลงการสอน รวบรวมผลงานนกเรยนจากการเรยนร กากบใหทาแบบฝกหด หรอ ประเมนผลดวยวธอนๆ จากการประเมนพฤตกรรมทง 3 ขนตอน พบวาขนตอนท 1 การเตรยมการและวางแผนกอนการเรยนร ในภาพรวมมคาเฉลยมากทสดรองลงมาไดแก การดาเนนการหลงการเรยนรการประเมนผล และการดาเนนการจดการเรยนร ตามลาดบ เมอพจารณารายพฤตกรรมพบวา มพฤตกรรมทนอยกวาขออนๆ แตอยในระดบมากถงมากทสด ไดแก สรปบทเรยนจากการเรยนทางไกลในกรณทครตนทางไมไดสรป ผเรยนและผสอนรวมเรยนรไปพรอมๆ กนม การปรบปรงแกไขผเรยนทมขอบกพรอง เชน สอนซอมเสรมการสะทอนผลการประเมนใหผเรยนรบรนอกจากนยง พบวาในชวงพกระหวางชวโมงมการสรปบทเรยนทเรยนไปแลว (รอยละ 55.56) มการทากจกรรมเสรมเชน แขงขน


คดเลขเรว แขงขนการเขยนคายาก ทองสตรคณ ทองบทอาขยาน แขงขนคดลายมอ แขงขนตอคาคลองจอง ทาแผนพบสภาษตคาพงเพย แกโจทยปญหาเหตการณในชวตประจาวน (รอยละ66.67) 2. วธการจดการเรยนรวธการพฒนาและปจจยททาใหมการพฒนาจากการสมภาษณและการประชม กลมผทรงคณวฒ พบวา 2.1 วธการจดการเรยนรเรยงลาดบจากมากทสด ไดแก มความตงใจ เอาใจใสการจดการเรยนร อยางตอเนอง ทมเท เสยสละ มเวลาใหคาปรกษาแกนกเรยนตลอดเวลา (รอยละ 72) มการสอนซาๆ และสอนเสรม ไมสอนเรวเกนไป (รอยละ 68) จดการเรยนรเหมาะสมกบวยของผเรยน ประเมนนกเรยนอยเสมอ และใชวธการ วดประเมนทหลากหลาย 2.2 วธการพฒนาคร เรยงลาดบจากมากทสด ไดแก อบรมในเรองทเกยวกบงานการจดการเรยนร อบรมโดยไมทงหองเรยน ใหครไดปฏบตงานในหนาทหลกอยางเตมเวลา ครพฒนาตนเองดวยวธการทตองการตลอดเวลา (รอยละ 68) ครประเมนตนเองเสมอ (รอยละ 64) ผมสวนเกยวของใหความรวมมอในการปฏบตงานและมการประสานเครอขายกบโรงเรยนอนในเรองการจดการเรยนร 2.3 ปจจยททาใหครมการพฒนาเรยงลาดบจากมากทสด ไดแกครมความสขในการปฏบตงาน (รอยละ 68)ครมการปรบเปลยนพฤตกรรมการจดการเรยนร ผบรหารใหการเสรมแรงใหขวญกาลงใจคร (รอยละ 64)ผบรหารใหความสาคญในการพฒนาและใชสอเทคโนโลย ครมสวนรวมในการตงเปาหมายความสาเรจขององคกรครตระหนกในหนาทและภาระรบผดชอบของตนเองและมการพฒนาตอเนองทงองคกร

อภปรายผลการวจย จากผลการวจย ผวจยขออภปรายผลใน 2 ประเดน ดงน 1. ขนตอนการจดการเรยนรทางไกลผานดาวเทยม จากการประเมนพฤตกรรมทง 3 ขนตอน พบวาขนตอนท 1 การเตรยมการและวางแผนกอนการเรยนรในภาพรวมมคาเฉลยมากทสด รองลงมาไดแกการดาเนนการหลง การเรยนรการประเมนผล และการดาเนนการจดการเรยนร ทงนอาจเปนเพราะวาการเรยนรทางไกลผานดาวเทยมเปนการเรยนรโดยรบสญญาณจากโรงเรยนตนทางจดการเรยนรไปพรอมๆ กน ดงนนโรงเรยนปลายทางจงให ความสาคญตอการเตรยมการเพอใหเกดความพรอมกอนการเรยนรมากทสด ในทานองเดยวกนกมการดาเนนการหลงการเรยนรการประเมนผลในลาดบรองลงมา เพราะหลงจากการจดการเรยนรตามโรงเรยนตนทางแลวครสามารถกาหนดกจกรรมสรปการเรยนรและเลอกวธการวดและประเมนผลดวยตนเองตามความเหมาะสมในขณะทขน การดาเนนการจดการเรยนรนนเปนไปตามการจดการเรยนรจากสถานตนทาง ทาใหครใหความสาคญในขนตอนนนอยลงเพราะไมตองออกแบบการเรยนรดวยตนเอง จากการศกษารายพฤตกรรมพบวา มการศกษาแผนการจดการเรยนรตามคมอสอนทางไกลแลวจดทาแผนสาหรบตนเองโดยระบรายการสอเอกสารใบงานทตองเตรยม เตรยมเครองรบโทรทศนและอปกรณทใชประกอบการเรยนการสอนใหเรยบรอยจดบรรยากาศแวดลอมทเหมาะสมภายในหองเรยน ครมความพรอม บคลกภาพด ยมแยมแจมใสบนทกหลงการสอน ใชสอการสอนตามวธการทกาหนดไวรวบรวมผลงานนกเรยนจากการเรยนร กากบใหทา แบบฝกหด หรอ ประเมนผลดวยวธอนๆ สอดคลองกบพมพพร สรผาสก ผลาดร สวรรณโพธ และ อดม รตนาอมพรโสภณ


(2555, 169 -174) ทกลาววาคณลกษณะทพงประสงคของครมออาชพมากทสดคอมการแตงกายเหมาะสมกบ ความเปนคร และมจตมงมนในการพฒนาสงคม รองลงมาคอการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญ การจดทาแผนการจดกจกรรมทพฒนาผเรยนใหเตมศกยภาพของผเรยนแตละคน เลอกใชสออยางเหมาะสมกบจดประสงคการเรยนร และสอดคลองกบ สาเนา เนอทอง (2555, 24-25) ทกลาววาปจจยทจะทาใหโรงเรยนขนาดเลกมคณภาพคอตองมครผสอนทเกง รกเดก ใจดมเมตตา เมอพจารณารายพฤตกรรมพบวา พฤตกรรมทมการปฏบตนอยกวาขออนๆ ไดแก มการสรปบทเรยน จากการเรยนทางไกลในกรณทครตนทางไมไดสรป ผเรยนและผสอนรวมเรยนรไปพรอมๆ กนมการปรบปรงแกไข ผเรยนทมขอบกพรอง และมการสะทอนผลการประเมนใหผเรยนรบร ทงนอาจเปนเพราะครโรงเรยนขนาดเลก มจานวนนอยแตละคนมภาระงานอนๆ นอกเหนองานจดการเรยนการสอนซงตองใชเวลาในการปฏบตงานอนๆ มาก จงทาใหมการสรปบทเรยน การรวมเรยนรไปพรอมๆ กนกบนกเรยน การปรบปรงแกไขผเรยนทมขอบกพรอง ทาไดนอย สวนผลวจยทพบวามการสะทอนผลการประเมนใหผเรยนรบรนอยนน อาจเปนเพราะวาโรงเรยนขนาดเลกไมคอย ไดรบความสนใจจากสาธารณชน ประกอบกบครไมไดตระหนกถงความจาเปนในเรองการสะทอนผลจงไมให ความสาคญในเรองนนก 2. วธการจดการเรยนร วธพฒนาและปจจยททาใหมการพฒนาพบวาวธการจดการเรยนรของครทสงผลทาใหโรงเรยนมคณภาพ ไดแกครมความตงใจ เอาใจใสการจดการเรยนรอยางตอเนอง ทมเท เสยสละ มเวลาให คาปรกษาแกนกเรยนตลอดเวลา มการสอนซาๆ และสอนเสรม ซงผ วจยมความเหนวาองคประกอบเหลาน เปนคณลกษณะทดของครทเกดจากแรงขบภายในทมความเปนครมออาชพ มเจตคตทดตอวชาชพคร สวนวธการพฒนาครทพบไดแก อบรมในเรองทเกยวกบงานการจดการเรยนร อบรมโดยไมทงหองเรยน ใหครไดปฏบตงานในหนาทหลกอยางเตมเวลา ซงสอดคลองกบภาระงานของครทตองอยประจาหองเรยนเพอจดการเรยนรจงจะทาใหผเรยนมคณภาพไดและสอดคลองกบสาเนา เนอทอง (2555, 24-25) ทกลาววารปแบบการพฒนาครยงขาดนวตกรรมใหมๆ ทาใหเกดปญหา สวนใหญใชวธการฝกอบรมแบบเหมารวม เรองทอบรมหางไกล จากเหตการณความเปนจรงของหองเรยนการอบรมมผลกระทบตอนกเรยนเพราะครตองทงหองเรยนมาเขารบการอบรม โดยเฉพาะโรงเรยนขนาดเลกประสบปญหามากทสด นอกจากนยงพบวาวธการพฒนาทดคอใหครพฒนาตนเองดวยวธการทตองการตลอดเวลา ครประเมนตนเองเสมอ ซงทาใหเกดการพฒนาทตอเนองยงยน สอดคลองกบแนวคด

การประเมนแบบเสรมพลงทเปนเครองมอสาคญในการพฒนาทเนนวาหากจะใหมการพฒนาตอเนองตองมการกากบและประเมนตนเองอยเสมอ ซงรปแบบการประเมนแบบเสรมพลง (Empowerment Evaluation) เปนกระบวนการ ทมงใหบคคลทเกยวของเขามามสวนรวมในการแกไขปญหาเพอไปกระตนใหเกดการพฒนาปรบปรงกากบตนเองมากทสด (รตนะ บวสนธ และ เชาว อนใย, ม.ป.ป., 3) ทงนเปนกระบวนการทชวยใหบคคลพฒนาตนเองโดยใชวธการประเมนตรวจสอบตนเองและสะทอนผลแกตนเอง จนในทสดสามารถตดสนใจหรอกาหนดแนวทางของตนเองไดอยางอสระตลอดจนชวยสงเสรมสนบสนนใหเกดการเรยนรขนในองคกร (สมคด พรมจย, 2550, 72-75) ปจจยสนบสนนททาใหครมการพฒนาการจดการเรยนร พบวาไดแก ครมความสขในการปฏบตงาน ครมการปรบเปลยนพฤตกรรมการจดการเรยนร ครมสวนรวมในการตงเปาหมายความสาเรจขององคกร ครตระหนกในหนาทและภาระรบผดชอบของตนเอง ทงนอาจเปนเพราะในโรงเรยนขนาดเลกบคลากรมจานวนนอย การอยรวมกน


มความสมพนธแบบเปนกนเอง ทาใหการสอสารเพอสรางความเขาใจทาไดงาย ทกคนมความสาคญตอองคกร การพฒนาทาไดทวถง เกดการมสวนรวมในทกขนตอนของการปฏบตงาน

สรป 1. จากผลการวจยพบวาขนตอนการจดการเรยนรทางไกลผานดาวเทยมทมการปฏบตมากทสด ไดแก ขนตอนท 1 การเตรยมการและวางแผนกอนการเรยนร เพราะลกษณะการเรยนรโรงเรยนปลายทางจะรบสญญาณการถายทอดจากโรงเรยนตนทางแลวจดการเรยนรไปพรอมๆ กน ดงนนโรงเรยนปลายทางตองใหความสาคญ ตอการเตรยมความพรอมใหมากทสดเพอใหสามารถจดการเรยนรไดอยางมประสทธภาพ 2. จากผลการวจยพบวา ในชวงพกระหวางชวโมงเพอเปลยนวชาซงมเวลาประมาณ 10 นาท ครมการสรปบทเรยนทเรยนไปแลว มการจดกจกรรมเสรมอยางหลากหลายโดยใชเวลาสนๆ ดงนน ครในโรงเรยนขนาดเลกควรเตรยมกจกรรมเสรมเพอพฒนานกเรยนในชวงเวลาดงกลาวดวย 3. จากผลการวจยพบวา วธการจดการเรยนร ไดแก ครมความตงใจ เอาใจใสการจดการเรยนรอยางตอเนอง ทมเท เสยสละ มเวลาใหคาปรกษาแกนกเรยนตลอดเวลา แสดงใหเหนวาบคลากรในโรงเรยนขนาดเลกควรมความร ความสามารถ ทกษะ เจตคตทดตอวชาชพ มใจเมตตา ทมเท และเสยสละ จงตองมการคดเลอกบคลากรโรงเรยนขนาดเลกทเหมาะสมและมการพฒนาบคลากรอยางตอเนอง 4. จากผลการวจยพบวาวธการพฒนาครทด ไดแก อบรมในเรองทเกยวกบงานการจดการเรยนรอบรมโดยไมทงหองเรยน ใหครไดปฏบตงานในหนาทหลกอยางเตมเวลาดงนนหนวยงานตนสงกดทเกยวของควรไดตระหนกและจดกรอบในการพฒนาครใหสอดคลองกบความตองการทแทจรงของคร 5. จากผลการวจยพบวา ปจจยททาใหครมการพฒนา ไดแก ครมความสขในการปฏบตงาน มการ ปรบเปลยนพฤตกรรมการจดการเรยนร ผบรหารใหการเสรมแรงใหขวญกาลงใจคร ครมสวนรวมในการตงเปาหมาย ความสาเรจขององคกรครตระหนกในหนาทและภาระรบผดชอบและมการพฒนาตอเนองทงองคกรปจจยเหลาน เปนปจจยภายในทางบวกของครดงนนหนวยงานตนสงกดและผบรหารจงควรนาแนวคดหลกการพฒนาทรพยากรมนษย หลกการบรหารอนๆ ทเหมาะสมมาใชเสรมในกระบวนการพฒนาคร เชน หลกการเสรมพลง (Empowerment) หลกการตรวจสอบได (Accountability) เพอสรางเสรมใหครเกดปจจยทางบวกขนในตน ทงนเพอใหเกดการพฒนา

อยางยงยน

เอกสารอางองกาญจนา เทยนลาย. (2557ก). เดกเอย เดกอาเซยน .วารสารประชากรและการพฒนา.34(3), 11. _______. (2557ข).ประชากรไทยในอนาคต.วารสารประชากรและการพฒนา.34(2), 11.พมพพร สรผาสขผลาดร, สวรรณโพธ และ อดม รตนาอมพรโสภณ. (2555). คณลกษณะทเปนจรงและ ทพงประสงคของครมออาชพ ในทศนะของครและนกศกษาวทยาลยครคงไข แขวงเชยงขวางประเทศ สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว.วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา. 23(2), 169 -174.รตนะ บวสนธ และ เชาว อนใย. ( ม.ป.ป.). บทความวชาการการประเมนเสรมพลง. กรงเทพ: ม.ป.พ.


วบลยทตสทนธนกตต . (2555, 8 เมษายน 2554). อตราการเพมประชากรไทยลดเหตการเกดตาอยางรวดเรว. หนงสอพมพผจดการ.7.สมคด พรมจย. (2550). เทคนคการประเมนโครงการ. กรงเทพฯ: โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.สานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสพรรณบร เขต 1. (2553). ขอมลสารสนเทศทางการศกษา ปการศกษา 2553. สพรรณบร: กลมนโยบายและแผน สานกงานฯ. _______ . (2556). คมอการอบรมผบรหาร ครและบคลากรทางการศกษาโครงการขยายผล การศกษาทางไกลผานดาวเทยม. สพรรณบร: กลมนเทศตดตามผลการศกษา สานกงานฯ. สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2556). แผนพฒนาโรงเรยนขนาดเลกของสพฐ. สบคนเมอ 8 เมษายน 2557, จาก http://www.kkn2. net/sms/data/attachment/files/64d24a4a4 f9927453cfo.pdf.สานกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2556). การคาดประมาณประชากรของประเทศไทย พ.ศ. 2553-2583. กรงเทพฯ: โรงพมพเดอนตลา.สาเนา เนอทอง. (2555). การพฒนาครและผบรหารสถานศกษาแบบใชโรงเรยนเปนฐานในโรงเรยนขนาดเลก. วารสารการศกษาไทย. 9 (96), 24 -25.


บทคดยอ การวจยครงนเพอศกษาองคประกอบ และแนวทางในการจดการศกษาตามองคประกอบของทกษะชวต สาหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน ระดบชนประถมศกษาปท 1 เปนการวจยเชงคณภาพกลมเปาหมาย จานวน 10 คน เปนบคลากรทเกยวของกบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน ซงเลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) จากผบรหาร ครผสอน ครประจาเรอนนอน ผปกครอง จาก 3 หนวยงาน ใน 3 จงหวด คอ โรงเรยนโสตศกษาอนสารสนทร จงหวดเชยงใหม โรงเรยนโสตศกษาจงหวดตาก และอาจารยประจาสาขาวชาการศกษาพเศษ มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม จงหวดพษณโลก เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ไดแก แบบสมภาษณ มคาความเทยงตรงเชงเนอหาเทากบ 0.90 การวเคราะหขอมล ใชวธการวเคราะหเนอหา ผลการวจย พบวา 1) องคประกอบของทกษะชวตม 4 องคประกอบ ไดแก ดานการดารงชวตประจาวน ดานสขอนามย ดานพฤตกรรม และ

* ผเขยนหลก อเมล: [email protected] ** อาจารยทปรกษาปรญญานพนธหลก*** อาจารยทปรกษาปรญญานพนธรวม

การศกษาองคประกอบของทกษะชวต สาหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน ระดบชนประถมศกษาปท 1

A Study on the Components of Life Skills of Grade 1 Students with Hearing Impairment

อนชา ภมสทธพร1*, ประพมพพงศ วฒนะรตน2**, ชนดา มตรานนท3***

1นสตหลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาการวจยและพฒนาศกยภาพมนษย (แขนงวชาการศกษาพเศษ)

คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

เลขท 23 แขวงคลองเตยเหนอ เขตวฒนา กรงเทพฯ 10110

2อาจารย ดร., คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ


3อาจารย ดร., สถาบนวจยและพฒนาการศกษาพเศษ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ



ดานความปลอดภย 2) แนวทางในการจดการศกษาตามองคประกอบของทกษะชวตสาหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยนทง 4 องคประกอบ ประกอบดวย 1) ดานการดารงชวตประจาวน ควรสงเสรมใหนกเรยนไดมการเรยนรเนอหาเกยวกบการกวาดบาน/ถบาน การแตงกาย การซกผาชนเลก และการรบประทานอาหาร 2) ดานสขอนามย ควรสงเสรมใหนกเรยนไดมการเรยนรเนอหาเกยวกบการดแลความสะอาดฟน การดแลความสะอาดเลบ การดแลความสะอาดผม และการดแลความสะอาดผวหนง 3) ดานพฤตกรรม ควรสงเสรมใหนกเรยนไดมการเรยนร เนอหาเกยวกบการเดนผานผใหญ การเขาแถวเพอรบของ การขอโทษ การขอบคณ และมารยาทในการสนทนา 4) ดานความปลอดภย ควรสงเสรมใหนกเรยนไดมการเรยนรเนอหาเกยวกบการใชของมคม การขามถนน/ทางมาลาย การขามสะพาน และการหยดรอไฟสญญาณจราจร

คาสาคญ ทกษะชวต นกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน ระดบชนประถมศกษาปท 1

Abstract This study is aimed to study on the Components and Guideline of Educational Management of Life Skills of Grade 1 Students with Hearing Impairment. It was a qualitative research. The subjects were 10 people, including administrators, grade 1 teachers, dormitory teachers, Parents for the Deaf in Anusarnsunthorn School for the Deaf, Tak School for the Deaf and special education lecturers in Pibulsongkram Rajabhat University. The instrument for data collection was the Interview form, which yielded the reliabilities of 0.90, Research data were analyzed with content analysis. It was found that: 1) The Components of Life Skills of Grade 1 Students with Hearing Impairment, were comprises 4 core, daily living skill, personal hygiene, behavior and Safety training. 2) The Guideline of Educational Management of Life Skills of Grade 1 Students with Hearing Impairment, were comprises 4 core. The four core can be further categorized into 16 sub as described below: Under the first core, Under the first core, daily living skill, lies 4 components: House cleaning, Dressing, Washing and Eating. The second core is personal

hygiene which consists of 4 components: Teeth cleaning, Nail cleaning, hair cleaning and skin cleaning. The third core is behavior which consists of 4 components: Courtesy of walking, queues, Thanks you or apologize, and conversation etiquette. The last core is Safety training which consists of 4 components: using of sharp objects, Crossing the street, bridge crossing and Stop waiting for the traffic light.

Keywords Life Skills, Students with Hearing Impairment, Grade 1


บทนา พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม พ.ศ. 2545 (กระทรวงศกษาธการ, 2545, 5) มาตรา 6 กาหนดจดมงหมายของการจดการศกษาไววา “การจดการศกษาตองเปนไปเพอพฒนาคนไทย ใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความรและคณธรรม มจรยธรรมและคณธรรมในการดารงชวต สามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข” ดงนน ภารกจของผจดการศกษา คอการพฒนาคนใหเปนคนเกง คนด และ มความสขนนเอง การจดการศกษาตองยดหลกวา ผเรยนทกคนมความสามารถเรยนร และพฒนาตนเองได ดงนนกระบวนการจดการศกษาตองสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ และ พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 มาตรา 10 กลาววา การจดการศกษา ตองจดใหบคคลมสทธและโอกาสเสมอกนในการรบการศกษาขนพนฐานไมนอยกวาสบสองปทรฐตองจดใหอยางทวถงและมคณภาพโดย ไมเกบคาใชจาย การจดการศกษาสาหรบบคคลซงมความบกพรองทางรางกาย จตใจ สตปญญา อารมณ สงคม การสอสารและการเรยนร หรอมรางกายพการ หรอทพพลภาพหรอบคคลซงไมสามารถพงตนเองได หรอไมมผดแลหรอผดอยโอกาส ตองจดใหบคคลดงกลาวมสทธและโอกาสไดรบการศกษาขนพนฐานเปนพเศษ เดกทมความบกพรองทางการไดยน คอเดกทสญเสยการไดยน ระดบของการสญเสยการไดยนจะมผลตอการดารงชวตของเดก ซงหากเดกมการสญเสยการไดยนในระดบรนแรง หรอหหนวก เดกจะมปญหาทหนกขน อาท ปญหาทางภาษา อารมณ สงคม การปรบตว ปญหาทางทกษะชวต ซงสงผลตอการดารงชวตของเดก (ศรวมล ใจงาม, 2549, 45) การสญเสยการไดยนจะสงผลใหเดกขาดโอกาสในการรบร ทาใหมจดออนตอการรบรและ การพฒนาความคดในดานนามธรรม นกเรยนทมความบกพรองทางการไดยนจะมการดาเนนชวตทดอยกวาคนปกต เพราะเนองมาจากการสญเสยการไดยน (พนพศ อมาตยกล สมาล ดจงกจ และพมพา ขจรธรรม, 2549, 59) และความบกพรองทางการไดยนของนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน จะสงผลใหเกดขอจากด ในความสามารถทางสตปญญา การมปฏสมพนธทางสงคม และขอจากดในการพฒนาทกษะชวตของนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน (Hyatt & Filler, 2007, 221) การศกษาสวนใหญสาหรบเดกทมความบกพรองทางการไดยน มกมงเนนการพฒนาการพด และการพฒนาภาษาในโรงเรยน สวนดานคณภาพของชวตความเปนอย หรอทกษะชวตยงนอย (Huber, 2015, 1089-1101) ซงปญหาทเกดขนกบเดกจะมากหรอนอยขนอยกบระดบของการสญเสยการไดยน และอายของเดกทเรมการสญเสยการไดยน รวมถงระดบสตปญญาของเดก ซงลกษณะของปญหาอาจแตกตางกนไดขนอยกบปจจยตางๆ ขางตน (Patton, 2004) รวมถงจากการศกษาถงวฒนธรรมของนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน (Deaf Culture) เราจะพบวา นกเรยนทมความบกพรองทางการไดยนจะมการสอสาร การเขาสงคม และการสรางสรรคสงตางๆ ในรปแบบของการเลนกฬา การทองเทยว สโมสรกลมนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน และกจกรรมอนๆ กบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยนดวยกนผานการใชภาษามอ จงสงผลใหการดารงชวต มปญหา (Moore, 2009, 8) ซงวฒนธรรมของนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยนจะมลกษณะเปนการแลกเปลยนประสบการณรวมกนของนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยนจากรนหนงไปสอกรนหนง ผานคานยม บรรทดฐานของสงคม มประวตศาสตรและเปนประเพณทอดมไปดวยการเลานทาน และบทกวสงผานจากรนสรน (Zinza, 2009, 8) ซงจากการศกษาวฒนธรรมของนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยนเรากจะพบวานกเรยนทมความบกพรองทางการไดยนมกมการถายทอดความรสก การปฏบตตน การสอสาร การเขารวมสงคม ผานนกเรยนทมความบกพรอง


ทางการไดยนดวยกน จงสงผลใหนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยนอาจขาดทกษะชวตทถกตองเหมาะสม ตอการดารงชวตในสงคมปกต จากการศกษาทกษะชวตของนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยนในหลายๆ ประเทศ อาท การศกษาของนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยนในแอฟรกาใต ในระยะเวลา 12 ป นกเรยน ทมความบกพรองทางการไดยนอยในสภาพทขาดประสทธภาพ โดยยงตอสกบปญหาการอานและเขยน รวมถง การใชทกษะชวตเรมตนของความเปนหนมสาวอยในระดบตา ซงทกษะชวตทสาคญ คอ การแกปญหาพฤตกรรม ทจาเปน การจดการปญหาในชวตประจาวนของคนทวไป ถงแมวานกเรยนหหนวกจะไดรบการสอนตามหลกสตร และผานเกณฑของโรงเรยน แตการจดการเรยนการสอนยงคงลมเหลว เนองจากลกษณะการเรยนการสอนทขาด การถายโอนความรจากครกบนกเรยน หมายถงขาดการเชอมโยงระหวางครกบนกเรยน ดงนนการศกษาควรมการ สงเสรมใหนกเรยนมความหวงหรอตระหนกในการเรยนร (Mabena, 2012) สาหรบในประเทศไทยยงไมมผศกษาทกษะชวตสาหรบเดกทมความบกพรองทางการไดยน ระดบชนประถมศกษาปท 1 ผวจยจงวเคราะหจากเอกสารและงานวจยทเกยวของกบลกษณะทเปนประเดนปญหาทสงผลกระทบ ตอการดารงชวตของเดกทมความบกพรองทางการไดยน พบวา เดกทมความบกพรองทางการไดยนมกมปญหาทกษะชวตในประเดนทสาคญ 4 ประการ ไดแก ทกษะชวตดานการดารงชวตประจาวน ทกษะชวตดานสขอนามย ทกษะชวตดานพฤตกรรม และทกษะชวตดานความปลอดภย (ผดง อารยะวญ, 2542, 34 ; ศรยา นยมธรรม, 2544,44 ; โสรจ พศชวนชม, 2543,78 ; วาร ถระจตร, 2545,107 ; พนพศ อมาตยกล สมาล ดจงกจ และ พมพา ขจรธรรม, 2549, 135 ; วรวรรณ คงคลาย, 2542,76) ซงจากปญหาตางๆ เหลานทาใหนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยนไมมโอกาสรบการพฒนาอยางเตมตามศกยภาพ รวมถงมผลตอการดาเนนชวตภาวะทางจตใจ และการเขาสงคม เปนอยางมาก ในการดาเนนชวต นกเรยนทมความบกพรองทางการไดยนอาจไดรบอนตรายไดงายเพราะไมสามารถรบรเสยงทเตอนถงอนตราย เชน เสยงแตร เสยงหวดรถไฟ ขาดโอกาสทจะเรยนรเพราะฟงไมเขาใจ จตใจมกจะซมเศรา สบสน เครยด มองโลกในแงราย ขาดความกระตอรอรนและสขภาพโดยทวไปมกจะเลวลง เสยงพดจะเพยนและ ไมสามารถควบคมระดบความดงของเสยงใหถกตอง การฟงผอนพดแลวไมไดยนหรอไมเขาใจ ทาใหปลกตวไมอยากมกจกรรมรวมกบผอน (อนชา ภมสทธพร, 2554, 43) นกเรยนทมความบกพรองทางการไดยนขาดทกษะชวต เนองมาจากบคลากรไมมความพรอมในการสอนนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน เชน ไมเขาใจธรรมชาต และวฒนธรรมของนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน ในการนนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยนทกาลงศกษาอยในระดบชนประถมศกษาปท 1 จาเปนอยางยงทจะตองไดรบความสนใจใสใจจากผปกครอง พอแม พนอง เพอน และบคคลในสงคม เพอชวยสงเสรมการพฒนาการดานตางๆ และเพอเปนการเตรยมความพรอมทจะเรยนตอในระดบทสงขนตอไป จากรายงานการวจยทางจตวทยา และการพฒนาทกษะทางสงคม พบวานกเรยนทม ความบกพรองทางการไดยนจะมการพฒนาทางบคลกภาพทแตกตางจากเดกปกตทวไป (Asher & Taylor, 1983, 237) และมความเสยงตอการมปญหาทางสขภาพจตมากกวาคนปกต (Hindley, Hill, McGuigan & Kitson, 1994, 917) ซงสงผลใหมปญหาทกษะชวต หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ไดกาหนดทกษะชวต เปนสมรรถนะสาคญ ทผเรยนทกคนพงไดรบการพฒนาทงดานความร ความรสกนกคด ใหรจกสรางสมพนธอนดระหวางบคคล รจกจดการปญหาและความขดแยงตางๆ อยางเหมาะสม ปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลงของสงคมและสภาพแวดลอม


รจกหลกเลยงพฤตกรรมไมพงประสงคทสงผลกระทบตอตนเองและผอน ปองกนตวเองในภาวะคบขน และจดการ กบชวตอยางมประสทธภาพสอดคลองกบวฒนธรรมและสงคม (สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2554,1) ซงสอดคลองกบแผนพฒนาการจดการศกษาสาหรบคนพการ ระยะ 5 ป พ.ศ. 2555-2559 ผลลพธท คาดหวงสงสดของแผนพฒนาการจดการศกษาสาหรบคนพการ คอ คนพการไดรบโอกาสการเรยนรเพอพฒนาทกษะชวต ทกษะสงคม และทกษะวชาชพ สามารถประกอบอาชพพงพาตนเองได มเจตคตทด เหนคณคาวถวฒนธรรมไทย และอยในสงคมไดอยางมความสข มศกดศรความเปนมนษย และมสวนรวมกระบวนการพฒนาชมชนและ สงคม (กระทรวงศกษาธการ, 2554, 7) ทกษะชวตมความสาคญตอการสงเสรมคณภาพชวตของเดก จากการศกษาทกษะชวต แสดงใหเหนวาทกษะชวตสามารถสงเสรมการปรบตวทางสงคมของเดกและวยรน (Maghsoudi, Hashemisabour, Yazdani & Mehrabi, 2010, 195) องคการอนามยโลก บงชวา ทกษะชวตเปน "ความสามารถ ในการปรบตวเชงบวก และการจดการของแตละบคคลอยางมประสทธภาพ "ความหมายของทกษะชวตอาจแตกตางกนตามวฒนธรรมและประเทศ อยางไรกตามจากการวเคราะหแสดงใหเหนวาทกษะเหลาน มความจาเปนสาหรบการสงเสรมสขภาพและความเปนอยของเดก (WHO., 1997, 22 ; Kingsnorth, Healy & Macarthur, 2007,323) จากการศกษาสภาพปญหา ความสาคญ และเหตผลดงกลาว จะเหนไดวา องคประกอบของทกษะชวตกบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน ระดบชนประถมศกษาปท 1 มความสาคญอยางยงตอการพฒนานกเรยน ทมความบกพรองทางการไดยน เนองจากนกเรยนมกประสบปญหาในการดารงชวต ซงผลจากการศกษาองคประกอบของทกษะชวต สาหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยนจะนาไปสการพฒนาทกษะชวตสาหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน ระดบชนประถมศกษาปท 1 ตอไป

วตถประสงค 1. เพอศกษาองคประกอบของทกษะชวต สาหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน ระดบชนประถมศกษาปท 1 2. เพอศกษาแนวทางในการจดการศกษาตามองคประกอบของทกษะชวต สาหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน ระดบชนประถมศกษาปท 1

วธการวจย การศกษาองคประกอบของทกษะชวต สาหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน ระดบชนประถมศกษาปท 1 ครงนเปนการวจยเชงคณภาพ มระเบยบวธวจยกจกรรมยอย 2 กจกรรม ไดแก 1) การศกษาเอกสาร 2) การศกษาองคประกอบของทกษะชวต แตละกจกรรมมรายละเอยด โดยขอสรป ดงน 1. การศกษาเอกสาร มรายละเอยดดงน 1.1 แหลงขอมล ไดแก การศกษาเอกสารจากแหลงขอมลปฐมภม และทตยภมทเกยวของกบแนวคดทฤษฎทเกยวของกบความหมายของทกษะชวต และองคประกอบของทกษะชวตสาหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน จากตารา เอกสาร งานวจย ทงจากตางประเทศ และในประเทศเกยวกบความหมายของทกษะชวต สาหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน และแนวทางการจดการเรยนการสอนเพอเสรมสรางทกษะชวต สาหรบ


นกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน จากนนทาการวเคราะหเนอหา เพอใหไดรางขององคประกอบของทกษะชวต สาหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน 1.2 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ไดแก แบบวเคราะหเอกสาร 1.3 การวเคราะหขอมลใชวธการวเคราะหเนอหา (Content Analysis) เพอคนหาองคประกอบของทกษะชวตสาหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยนและนามารางเปนประเดนคาถามเกยวกบองคประกอบของทกษะชวตสาหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยนในขนตอนตอไป 2. การศกษาองคประกอบของทกษะชวต มรายละเอยดดงน 2.1 กลมเปาหมาย ไดแก บคลากรทเกยวของกบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน จานวน 10 คน ในภาคการศกษาท 2 ปการศกษา 2557 ซงเลอกแบบเจาะจงจากผบรหาร ครผสอน ครประจาเรอนนอน ผปกครอง จาก 3 หนวยงาน ใน 3 จงหวด คอ โรงเรยนโสตศกษาอนสารสนทร จงหวดเชยงใหม โรงเรยนโสตศกษาจงหวดตาก และอาจารยประจาสาขาวชาการศกษาพเศษ มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม จงหวดพษณโลก โดยกาหนดเกณฑ ดงน ผบรหาร เปนผบรหารสถานศกษาในโรงเรยนโสตศกษา และมประสบการณในการบรหารโรงเรยนโสตศกษาตงแต 5 ปขนไป จานวน 2 คน ไดแก สงกดโรงเรยนโสตศกษาจงหวดตาก จานวน 1 คน และโรงเรยนโสตศกษาอนสารสนทร จงหวดเชยงใหม จานวน 1 คน สงกดสานกบรหารงานการศกษาพเศษกระทรวงศกษาธการ ครผสอน เปนครผสอนนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน ระดบชนประถมศกษาปท 1 และมประสบการณในการสอนเดกทมความบกพรองทางการไดยน ตงแต 5 ปขนไป จานวน 2 คน ไดแก สงกดโรงเรยนโสตศกษาจงหวดตาก จานวน 1 คน และโรงเรยนโสตศกษาอนสารสนทร จงหวดเชยงใหม จานวน 1 คน สงกด สานกบรหารงานการศกษาพเศษ กระทรวงศกษาธการ ครประจาเรอนนอน เปนครประจาเรอนนอนนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน ระดบชนประถมศกษาปท 1 และมประสบการณในเปนครเรอนนอนนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน ตงแต 5 ปขนไป จานวน 2 คน ไดแก สงกดโรงเรยนโสตศกษาจงหวดตาก จานวน 1 คน และโรงเรยนโสตศกษาอนสารสนทร จงหวดเชยงใหม จานวน 1 คน สงกดสานกบรหารงานการศกษาพเศษ กระทรวงศกษาธการ อาจารยประจาสาขาวชาการศกษาพเศษ เปนอาจารยประจาสาขาวชาการศกษาพเศษ และคณวฒระดบปรญญาโทขนไป และมประสบการณทเกยวของกบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน ตงแต 5 ปขนไป จานวน 2 คน สงกดสาขาวชาการศกษาพเศษ คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม จงหวดพษณโลก ผปกครอง เปนผปกครองของนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน ทกาลงศกษาในโรงเรยนโสตศกษา ระดบชนประถมศกษาปท 1 ซงไดรบการวนจฉยทางการแพทยวามระดบการไดยน ตงแต 90 เดซเบลขนไป และ ไมมความพการ และมบตรหลานทกาลงศกษาอยโรงเรยนโสตศกษา จานวน 2 คน ไดแก โรงเรยนโสตศกษา จงหวดตาก จานวน 1 คน และโรงเรยนโสตศกษาอนสารสนทร จงหวดเชยงใหม จานวน 1 คน 2.2 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ไดแก แบบสมภาษณ ในประเดนทเกยวของกบองคประกอบของทกษะชวต สาหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน ระดบชนประถมศกษาปท 1 และแนวทางใน การจดการศกษาตามองคประกอบของทกษะชวต สาหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน ระดบชน ประถมศกษาปท 1 ซงมขนตอนการสรางและพฒนา ดงน


2.2.1 ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบแนวคดทฤษฎทเกยวของกบความหมายของทกษะชวต และองคประกอบของทกษะชวตสาหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน และแนวทางการจดการเรยนการสอนเพอเสรมสรางทกษะชวต สาหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน 2.2.2 กาหนดประเดนการสมภาษณ โดยกาหนดประเดนการสมภาษณ 3 ประเดน คอ 1) ขอมลเกยวกบสถานภาพของผถกสมภาษณ 2) ขอมลเกยวกบองคประกอบของทกษะชวตสาหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน ระดบชนประถมศกษาปท 1 ทสาคญและจาเปนตอการจดการศกษา และ 3) แนวทางในการจดการศกษาตามองคประกอบของทกษะชวต สาหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน ระดบชนประถมศกษาปท 1 2.2.3 นาประเดนการสมภาษณเสนอใหอาจารยทปรกษาปรญญานพนธตรวจสอบความถกตองและความเหมาะสมของประเดนการสมภาษณ พรอมทงดาเนนการจดทาและปรบปรงแกไขตามคาแนะนาของอาจารยทปรกษาปรญญานพนธ 2.2.4 นาประเดนการสมภาษณไปใหผเชยวชาญดานการวดประเมนผลทางการศกษา ดาน การศกษาพเศษ ดานจตวทยาการศกษา และดานหลกสตรและการสอน จานวน 5 คน ตามเกณฑทผวจยกาหนดเกณฑทาการตรวจสอบความตรงเชงเนอหา โดยการหาคาดชนความสอดคลอง (Index of Item Objective Congruence: IOC) เพอพจารณาความเหมาะสมและความสมบรณของประเดนการสมภาษณกอนนาไปใชกบกลมเปาหมาย และนาผลคะแนนทไดรบจากผเชยวชาญมาคานวณหาคา IOC พบวา ประเดนคาถามทกขอมคาดชนความสอดคลองอยระหวาง 0.80-1.00 หลงจากนนผวจยไดปรบปรงแกไขประเดนการสมภาษณตามคาแนะนาของผเชยวชาญเพอใหเกดความเหมาะสมและชดเจนมากยงขน 2.3 การรวบรวมขอมล ผวจยทาหนงสอขอความรวมมอเกบขอมลจากบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ใหทาจดหมายถงผบรหารสถานศกษา ครผสอน ครประจาเรอนนอน ผปกครอง และอาจารยประจาสาขาวชาการศกษาพเศษ ทเปนกลมเปาหมายเพอขอความอนเคราะหเกบขอมลโดยการสมภาษณ ซงผวจยจะเปนผดาเนนการสมภาษณดวยตนเอง โดยในชวงเวลาของการสมภาษณผวจยดาเนนการจดบนทกการสมภาษณ และจดพมพขอมลผลการสมภาษณ แลวนาผลการสมภาษณสงใหกลมเปาหมายทใชในการสมภาษณตรวจทาน เพอยนยนความถกตองของขอมล 2.4 การวเคราะหขอมลโดยนาขอมลทไดจากการสมภาษณผบรหารสถานศกษา ครผสอน ครประจาเรอนนอน ผปกครอง และอาจารยประจาสาขาวชาการศกษาพเศษ มาวเคราะหขอมลดวยการวเคราะหเนอหา ตามประเดนทกาหนดในแบบสมภาษณ โดยดาเนนการจดหมวดหมของขอมลตามองคประกอบของทกษะชวต สาหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน ระดบชนประถมศกษาปท 1 แลวนาเสนอขอมลเปนความเรยง

ผลการวจย จากการศกษาองคประกอบของทกษะชวตสาหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน ระดบชนประถมศกษาปท 1 สามารถสรปผลการวจยไดดงน


1. องคประกอบของทกษะชวต สาหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน ระดบชนประถมศกษาปท 1 พบวา จากการเกบรวบรวมขอมลโดยวธการสมภาษณ ผบรหารสถานศกษา ครผสอน ครประจาเรอนนอน ผปกครอง ของโรงเรยนโสตศกษาจงหวดตาก และโรงเรยนโสตศกษาอนสารสนทร จงหวดเชยงใหม รวมทงอาจารยประจา สาขาวชาการศกษาพเศษ มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม ระบวา องคประกอบของทกษะชวต สาหรบนกเรยน ทมความบกพรองทางการไดยน ระดบชนประถมศกษาปท 1 ทสาคญและจาเปนตอการนาไปจดการศกษาสาหรบเดกในวยนม 4 องคประกอบ คอ 1) ดานการดารงชวตประจาวน 2) ดานสขอนามย 3) ดานพฤตกรรม และ 4) ดานความปลอดภย ดงตวอยางคากลาวของกลมเปาหมายวา คนท 1 “…องคประกอบของทกษะชวตทกดานมความสาคญมาก แตทมความสาคญทสด 4 อนดบแรก คอ ดานการดารงชวตประจาวน ดานสขอนามย ดานพฤตกรรม และดานความปลอดภย เนองจากนกเรยนเหลานมลกษณะของความบกพรอง หรอความพการทสงผลตอการดารงชวต รวมทง องคประกอบเหลานมความเหมาะสม และสอดคลองกบพฒนาการในชวงวยของนกเรยนทมความ บกพรองทางการไดยน…” คนท 2 “…นกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน จะมปญหาทางดานการไดยน ดงนน ความบกพรองทางการไดยนของนกเรยนเหลานจะมผลกระทบตอทกษะชวต โดยเฉพาะอยางยง ดานการดารงชวตประจาวน ดานสขอนามย ดานพฤตกรรม และดานความปลอดภย ซงเขาจะม ความลาชากวาคนปกต หรอแมกระทงลาชากวานกเรยนหตง…” คนท 3 “…นกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน ระดบชนประถมศกษาปท 1 ทกคนควร ไดรบการสงเสรมทกษะชวต ไมวาจะเปนองคประกอบอะไรกตาม เพราะทกองคประกอบลวนม ความสาคญจาเปนตอตวนกเรยน ประกอบกบองคประกอบตางๆ เหลานลวนผานการศกษาคนความา อยางดยงแลว…” 2. แนวทางในการจดการศกษาตามองคประกอบของทกษะชวต สาหรบนกเรยนทมความบกพรองทาง การไดยน ระดบชนประถมศกษาปท 1 ทง 4 องคประกอบ คอ 1) ดานการดารงชวตประจาวน ควรสงเสรมใหนกเรยนไดมการเรยนรเนอหาเกยวกบการกวาดบาน/ถบาน การแตงกาย การซกผาชนเลก และการรบประทานอาหาร 2) ดานสขอนามย ควรสงเสรมใหนกเรยนไดมการเรยนรเนอหาเกยวกบการดแลความสะอาดฟน การดแลความสะอาดเลบ การดแลความสะอาดผม และการดแลความสะอาดผวหนง 3) ดานพฤตกรรม ควรสงเสรมใหนกเรยนไดม การเรยนรเนอหาเกยวกบการเดนผานผใหญ การเขาแถวเพอรบของ การขอโทษ การขอบคณ และมารยาทใน การสนทนา 4) ดานความปลอดภย ควรสงเสรมใหนกเรยนไดมการเรยนรเนอหาเกยวกบการใชของมคม การขามถนน/ทางมาลาย การขามสะพาน และการหยดรอไฟสญญาณจราจร ดงตวอยางคากลาวของกลมเปาหมายวา คนท 1 “…ดานการดารงชวตประจาวน ควรสงเสรมใหนกเรยนไดมการเรยนรเนอหาเกยวกบ การกวาดบาน/ถบาน การแตงกาย การซกผาชนเลก เชน ผาเชดหนา และการรบประทานอาหาร เพราะ นกเรยนสวนใหญตองอยหอพกหรอเรอนนอนของโรงเรยน ดงนนนกเรยนตองสามารถปฏบตได…”


คนท 2 “…ดานสขอนามย ควรสงเสรมใหนกเรยนไดมการเรยนรเนอหาเกยวกบ การดแลความสะอาดฟน การดแลความสะอาดเลบ การดแลความสะอาดผม และ การดแลความสะอาด ผวหนง เพราะประเดนเหลาน นกเรยนตองสามารถเรยนรใหได กอนทจะไปเรยนรทกษะอนๆ…” คนท 3 “…ดานพฤตกรรม ควรสงเสรมใหนกเรยนไดมการเรยนรเนอหาเกยวกบการเดนผาน ผใหญ การเขาแถวเพอรบของ การขอโทษ การขอบคณ และมารยาทในการสนทนา เพราะเนองจาก ประเดนเหลานเปนประเดนพนฐานทมความสาคญจาเปนกบนกเรยน…” คนท 4 “…ดานความปลอดภย ควรสงเสรมใหนกเรยนไดมการเรยนรเนอหาเกยวกบการใช ของมคม การขามถนน/ทางมาลาย การขามสะพาน และการหยดรอไฟสญญาณจราจร เพราะเนองจาก ประเดนเหลานสามารถชวยปองกนความปลอดภยใหนกเรยนได อยในสงคมดวยความปลอดภย…”

อภปรายผลการวจย 1. องคประกอบของทกษะชวต สาหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน ระดบชนประถมศกษาปท 1 ประกอบดวย 4 องคประกอบ คอ ดานการดารงชวตประจาวน ดานสขอนามย ดานพฤตกรรม และดาน ความปลอดภย ซงสอดคลองกบ Vernosfaderani & Movallali (2013, 36-41) ไดกลาวถง ทกษะชวตสาหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน อาย 8 ถง 18 ป ทศกษาในโรงเรยนเฉพาะความพการ ไดแก ทกษะชวตดานทกษะการดารงชวตประจาวน และสอดคลองกบ Vernosfaderani (2014, 94-99) ไดกลาวถงการพฒนาทกษะชวตของ เดกทมความบกพรองทางการไดยนในโรงเรยนทจดการศกษาแบบเรยนรวมวา การพฒนาทกษะชวตเปนโปรแกรมเพอการเปลยนแปลงพฤตกรรมทมงเนนในการพฒนาทกษะทจาเปนสาหรบชวต เชน ความตระหนกในตนเอง การสอสาร การตดสนใจ ความคด การจดการอารมณ ทกษะความสมพนธ ทกษะการดารงชวตประจาวน ทกษะ การอยรอด ทางเลอกและผลกระทบ สมพนธภาพระหวางบคคล/ทกษะทางสงคม การสบตา สายตา นาเสยงและระดบเสยงในการพด การสนทนา และความกลาแสดงออก ซงโปรแกรมนสงเสรมใหเดกไดเผชญปญหาเพมขด ความสามารถทางสงคม และสงผลตอสขภาพจต และสอดคลองกบ Deaf Action Center (2014) ไดกลาวถง โปรแกรมการพฒนาทกษะชวตสาหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน อาจสามารถสอนทกษะชวตของนกเรยน ทมความบกพรองทางการไดยนไดหลายรปแบบ อาทโปรแกรมการฝกสอนและการปรบเพอการทางาน โปรแกรม

การทาอาหาร โปรแกรมการทาความสะอาด โปรแกรมการซกผา โปรแกรมการใชเงน โปรแกรมการซอของ โปรแกรมการสอสารระหวางบคคล (เพอนและชมชน) โปรแกรมเกยวกบความปลอดภย และสอดคลองกบ Jankowski (1999, 1-21) ทกลาวถงทกษะชวตสาหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยนไววา ทกษะชวตสาหรบนกเรยนทม ความบกพรองทางการไดยนทจาเปน 5 ลาดบ ไดแก ทกษะชวตดานการทางานเปนทม ทกษะชวตดานการแกปญหา ทกษะชวตดานการมปฏสมพนธทางสงคม ทกษะชวตดานการสอสาร และทกษะชวตดานการฟง และสอดคลองกบ Goldsmith, (1995, 8) ทไดเสนอองคประกอบทมผลตอการพฒนาคณภาพชวต 5 องคประกอบ ไดแก ทกษะชวตดานความปลอดภย ทกษะชวตดานการศกษา ทกษะชวตดานชมชนและสงคม ทกษะชวตดานความภมใจในตนเอง 2. แนวทางในการจดการศกษาตามองคประกอบของทกษะชวต สาหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน ระดบชนประถมศกษาปท 1 ทง 4 องคประกอบ ไดแก 1) ดานการดารงชวตประจาวน แนวทางในการจดการ


ศกษาตามองคประกอบน ควรสงเสรมใหนกเรยนไดมการเรยนรเนอหาเกยวกบการกวาดบาน/ถบาน การแตงกาย การซกผาชนเลก และการรบประทานอาหาร 2) ดานสขอนามย แนวทางในการจดการศกษาตามองคประกอบน ควรสงเสรมใหนกเรยนไดมการเรยนรเนอหาเกยวกบการดแลความสะอาดฟน การดแลความสะอาดเลบ การดแลความสะอาดผม และการดแลความสะอาดผวหนง 3) ดานพฤตกรรม แนวทางในการจดการศกษาตามองคประกอบน ควรสงเสรมใหนกเรยนไดมการเรยนรเนอหาเกยวกบการเดนผานผใหญ การเขาแถวเพอรบของ การขอโทษ การขอบคณ และมารยาทในการสนทนา และ 4) ดานความปลอดภย แนวทางในการจดการศกษาตามองคประกอบน ควรสงเสรมใหนกเรยนไดมการเรยนรเนอหาเกยวกบการใชของมคม การขามถนน/ทางมาลาย การขามสะพาน และการหยดรอไฟสญญาณจราจร ซงสอดคลองกบ Vogel, Bowers, Meehan, Hoeft & Bradley (2004, 39-50) ไดศกษาทกษะชวตสาหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน อาย 5-10 ป ทศกษาอยในโรงเรยนระดบประถมศกษา ทกษะชวตดานความปลอดภย อาท การขามถนนอยางปลอดภย การออกภายนอกอาคารเมอเกดไฟไหม ผลการวจยพบวา หลงการทดลองนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยนมทกษะชวตทดขน และสอดคลองกบ Deaf Children Australia (2014) ไดกลาวถง การพฒนาทกษะชวตสาหรบเดกและวยรนหหนวกไววา การพฒนาเดกและวยรนหหนวกควรมการพฒนาใหเขาสามารถดารงชวตอยางอสระ (Independent Living Skills: ILS) เพอเปนสวนหนงของการสงคมปกต โดยการฝกใหเขามความเขาใจเกยวกบความปลอดภยหรออนตรายจากสงคม ทกษะชวตทจาเปนไดแก ทกษะการสอสาร รวมถงการเรยนร การใช SMS, MSN และอเมล ทกษะการจดการสวนบคคล ทกษะสขอนามยและสขภาพทางเพศ ทกษะชมชนและวฒนธรรมนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน ทกษะทรพยากรชมชนและการเคลอนไหว ทกษะการเงนสวนบคคล ทกษะการจดการบาน ไดแก ความปลอดภยในบานและหองครวการจดการ ทกษะความรบผดชอบตอตนเองและผอน ไดแก การพฒนาความเปนผนา ความเปนอสระ ความเชอมนและ การพฒนาความรบผดชอบตอสงคม รวมถงสอดคลองกบ Center for Hearing & Deaf Services (2014) ไดกลาวถง โปรแกรมการพฒนาทกษะชวต ควรมการจดโปรแกรมการพฒนาทกษะชวตใหม ความเหมาะสมกบระดบอาย และความจาเปนของนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน เพอเปนการฝกฝน ใหนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยนไดรบการพฒนาเพอการดารงชวตในสงคมไดอยางปกต การพฒนาทกษะชวตใหนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน ผททาหนาทในการพฒนาทกษะชวตควรมความรความเขาใจ ในนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน ทงในดานภาษามอ และความรเทคนคในการฝกสงนนๆ ทกษะชวต

ทจาเปนสาหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน ไดแก ทกษะการดารงชวตประจาวน ทงในบานและในสถานศกษา รวมถงสถานประกอบการ โดยทกษะชวตทสาคญสาหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยนมหลายประการ ไดแก ดานวชาการ เพอใหนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยนไดเหนความสาคญของการอาน การเขยน และทกษะคณตศาสตร รวมถงทกษะพนฐานเพอการเรยนร เชน การเรยนรประโยค ไดแก การเขยนประโยค และการอานหนงสอ ดานการสอสาร เพอสงเสรมใหมความสามารถในการสอสาร ดานคอมพวเตอร เพอใหนกเรยน ทมความบกพรองทางการไดยนไดเรยนรการใชคอมพวเตอรพนฐาน เชน การพมพใน Microsoft Word การทา Powerpoint รวมทงทกษะพนฐานอนๆ ทเกยวของ ไดแก ดานวฒนธรรมของนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน เพอใหนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยนไดรบการเรยนรเกยวกบภาษามอ การมปฏสมพนธหรอการสอสารระหวางนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน ดานพลศกษา เพอใหนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน


ไดมความรความเขาใจเกยวกบความสาคญของรางกาย การรบประทานอาหาร กายวภาค การออกกาลงกาย ดานสขอนามยสวนบคคล และการแตงตว ดานความปลอดภย ดานอาชพ ดานเพศศกษา และดานสงคม เพอใหนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยนตระหนกถงความสาคญในการมปฏสมพนธทางสงคม รวมถงการสรางความคนเคยในสถานประกอบการ การจดการเงน การสมภาษณงาน ทศนคตในการทางาน ดานชมชม เพอใหเดกมความรความเขาใจ และตระหนกเกยวกบชมชน

สรป จากการศกษาองคประกอบของทกษะชวต สาหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน ระดบชน ประถมศกษาปท 1 โดยมจดมงหมายเพอศกษาองคประกอบของทกษะชวต และแนวทางในการจดการศกษาตามองคประกอบของทกษะชวต สาหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน ระดบชนประถมศกษาปท 1 ซงการวจย ในครงนเปนสวนหนงของการวจยเรอง การพฒนารปแบบการสอนเพอเสรมสรางทกษะชวต สาหรบนกเรยนทม ความบกพรองทางการไดยน ระดบชนประถมศกษาปท 1 ผลของการวจยแสดงใหเหนวาองคประกอบของทกษะชวต สาหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน ระดบชนประถมศกษาปท 1 มความเฉพาะเจาะจงตามลกษณะ ของความตองการพเศษ และชวงวยของเดก ดงนนผวจยมขอเสนอแนะ ดงน 1. ขอเสนอแนะเชงนโยบาย 1.1 รฐบาลหรอกระทรวงศกษาธการ ควรตระหนก และเหนความสาคญกบการพฒนาศกยภาพของนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน 1.2 รฐบาลหรอกระทรวงศกษาธการ ควรมนโยบายกลาง หรอการกาหนดมาตรการในการสงเสรมทกษะชวต สาหรบเดกทมความบกพรองทางการไดยน และเดกทมความตองการพเศษทกประเภท 1.3 รฐบาลหรอกระทรวงศกษาธการ ควรมการสงเสรม และสนบสนนการจดการศกษาพเศษ เพอ สงเสรมใหเดกทมความบกพรองทางการไดยน และเดกทมความตองการพเศษทางการศกษาทกประเภท ไดรบโอกาสทางการศกษาทดและมคณภาพ อนจะสงผลทดตอการพฒนาศกยภาพของเดกทมความตองการพเศษ 2. ขอเสนอแนะในการนาผลการวจยไปใช 2.1 ครผสอนทจะนาเอาประเดนองคประกอบของทกษะชวต สาหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการ

ไดยน ระดบชนประถมศกษาปท 1 ไปใชเพอเสรมสรางทกษะชวต ควรมการประเมนทกษะชวตของนกเรยนกอนวามความตองการในการพฒนาทกษะชวตเหลานหรอไม เนองจากนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยนในแตละคน มความตองการจาเปนพเศษทแตกตางกน 2.2 แนวทางในการจดการศกษาตามองคประกอบของทกษะชวต มความสาคญเชนกน ดงนนหากมการศกษาองคประกอบของทกษะชวต ผวจยควรมการศกษาแนวทางในการจดการศกษาตามองคประกอบของทกษะชวตดวยเชนกน โดยอาจมการศกษาดวยวธการตางๆ กบบคคลทใกลชดกบเดกทมความตองการพเศษ เพอใหสอดคลองกบความตองการจาเปนของเดกทมความตองการพเศษโดยแทจรง


3. ขอเสนอแนะในการทาวจยครงตอไป ควรมการศกษาเพอเสรมสรางทกษะชวต สาหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน และควรศกษาองคประกอบของทกษะชวต สาหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยนใหม ตามระดบชนทนกเรยนกาลงศกษาอย เนองจากนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยนอาจมปญหาและความตองการทกษะชวตทแตกตางกน

เอกสารอางองกระทรวงศกษาธการ. (2545). พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2545. กรงเทพฯ: พรกหวานกราฟฟค.กระทรวงศกษาธการ. (2554). แผนพฒนาการจดการศกษาสาหรบคนพการ ระยะ 5 ป พ.ศ. 2555 - 2559. กรงเทพฯ: สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. ผดง อารยะวญ. (2542). การศกษาสาหรบเดกทมความตองการพเศษ. (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: ราไพรเพรส. พนพศ อมาตยกลฐ, สมาล ดจงกจ และ พมพา ขจรธรรม. (2549). เอกสารประกอบการสอน ความรทวไปเรอง ความพการและคนพการ. นครปฐม: วทยาลยราชสดา มหาวทยาลยมหดล. วาร ถระจตร. (2545). การศกษาสาหรบเดกพเศษ. (พมพครงท 3). กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. วรวรรณ คงคลาย. (2542). เดกทมความบกพรอง. กรงเทพฯ: ม.ป.พ.ศรวมล ใจงาม. (2549). เอกสารประกอบการสอน รายวชา ภาษามอ. พษณโลก: คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม.ศรยา นยมธรรม. (2544). ความบกพรองทางการไดยน ผลกระทบทางจตวทยา การศกษา และสงคม. กรงเทพฯ: สานกพมพแวนแกว.โสรจ พศชวนชม. (2543). หลกสตรและการจดการมธยมศกษา. อดรธาน: สถาบนราชภฏอดรธาน.สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2554). แนวคดเรองทกษะชวตและการพฒนาทกษะชวตใน หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตร แหงประเทศไทย.อนชา ภมสทธพร. (2554). ความรเกยวกบเดกทมความบกพรองทางการไดยน. พษณโลก: คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม.Asher, S. R. & Taylor, A. R.. (1983). Social Skill Training with Children: Evaluating Processes and Outcomes. Studies in Educational Evaluation. 8, 237–245.Center for Hearing & Deaf Services. (2014). Life skills for Deaf. Retrieved 29, 2014, from http://www. hdscenter.org/life_skills.asp.Deaf Action Center. (2014). Life Skills for Deaf. Retrieved November 29, 2014, from http://www.deafactioncenter.org.Deaf Children Australia. (2014). Life Skills for Deaf. Retrieved November 29, 2014, from http://deafchildrenaustralia.org.au/.


Goldsmith, H. (1995). Residential Education: An Option for America's Youth. Oak Brook, IL: North Central Regional Educational Laboratory.Hindley, P. A. ; Hill, P. D. ; McGuigan, S. & Kitson, N. (1994). Psychiatric Disorder in Deaf and Hearing Impaired Children and Young People: A Prevalence Study. Journal of Child Psychology and Psychiatry 5(35), 917-934.Huber, M. (2015). Health-Related Quality of Life of Austrian Children and Adolescents with Cochlear Implants. International Journal of Pediatric Otorhinolaryngology. 8(69), 2005, 1089-1101. Hyatt, K. & Filler, J. (2007). A Comparison of the Effects of Two Social Skill Training Approaches on Teacher and Child Behavior. Journal of Research in Childhood Education. 22(1), 221.Jankowski, K. (1999). Student Life in the New Millennium: Empowering Education for Deaf Students. Washington: Laurent Clerc National Deaf Education Center Gallaudet University.Kingsnorth, S ; Healy, H & Macarthur, C. (2007). Preparing for Adulthood: A Systematic Review of Life Skill Programs for Youth with Physical Disabilities. Journal of Adolescent Health. 7(41), 323-332. Mabena, K. (2012). Play for change: Including the Performing Arts in Teaching Life Skills to Deaf Adolescents. Retrieved December 17, 2014, from: http://jeannesauve.org/portfolio/simangele- mabena-portfolio-en-1/. Maghsoudi, J. ; Hashemisabour, N. ; Yazdani, M. & Mehrabi, T. (2010). The Effect of Acquiring Life Skills through Humor on Social Adjustment Rate of the Female Students. Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research. 4(15), 2010, 195-201. Moore, M. (2009). Great Deaf Americans. (3th ed.). Rochester, NY: Deaf Life P.Patton, R. (2004). Social Skills Issues of Mainstreaming Hearing Impaired Children. St. Louis: Washington University School of Medicine.Vernosfaderani, A. & Movallali, G. (2013). The Effectiveness of Life Skills Training in Hearing Impaired Students for the Reduction of Social Phobia. Iranian Journal of Clinical Psychology. 1(2), 36-41.Vernosfaderani, A. (2014). The Effectiveness of Life Skills Training on Enhancing the Self-Esteem of Hearing Impaired Students in Inclusive Schools. Journal of Medical Psychology. 14(3), 94-99.Vogel, J. ; Bowers, C. Meehan, C. ; Hoeft, R. & Bradley, K. (2004). Virtual Reality for Life Skills Education: Program Evaluation. (2004) Journal of Deafness & Education International. 6(1), 39-50.WHO. (1997). Life Skill Education for Children and Adolescents in School. Geneva: World Health Organization. Zinza, J. (2009). Master ASL - Level One. Burtonsville: Sign Media.


บทคดยอ การวจยนมวตถประสงค 1) เพอศกษาสภาพการณในการทองเทยวเชงศาสนาในจงหวดเชยงใหม 2) เพอศกษาประวตศาสตร และคณคาเกยวกบแหลงทองเทยวเชงศาสนาประเภทเจดยและพระพทธรปสาคญ ในจงหวดเชยงใหม 3) เพอนาเสนอเสนทางการทองเทยวเชงศาสนาประเภทเจดยและพระพทธรปสาคญใน จงหวดเชยงใหม ใชการวจยแบบผสานวธระหวางการวจยเชงปรมาณและคณภาพ พนทวจย คอ วดในเขต อาเภอเมองเชยงใหม จานวน 16 วด ใชวธคดเลอกแบบเจาะจงจากรายชอวดทปรากฏในมลศาสนาและชนกาล มาลปกรณ เครองมอทใชในการวจย ม 3 ชนด ไดแก แบบสอบถาม แบบสมภาษณ และการสนทนากลม ขอมล เชงปรมาณไดจากแบบสอบถามนกทองเทยวกลมตวอยาง จานวน 400 คน ขอมลเชงคณภาพ ไดจากศกษาเอกสาร รวมกบการสมภาษณ และสนทนากลมกบผมสวนเกยวของ จานวน 20 คน ผลการวจยพบวา 1) สภาพการณ ของการทองเทยวเชงศาสนาในจงหวดเชยงใหม นกทองเทยวใชระยะเวลาสวนใหญ 1 วน แบบเชาไป-เยนกลบ นยมทองเทยวไหวพระมากทสด วดพระธาตดอยสเทพราชวรวหารเปนวดทนกทองเทยวนยมมากทสด 2) วดในเขตอาเภอเมอง จงหวดเชยงใหมทง 16 แหง มประวตศาสตร คณคาและศกยภาพในการพฒนาใหเปนแหลงทองเทยวเชงศาสนาไดในระดบสง 3) เสนทางทองเทยวทนาเสนอแบงเปน 2 เสนทาง คอ เสนทางตามชอวดทเปนมงคล และเสนทางประวตศาสตรการสรางเจดยและพระพทธรปสาคญ

คาสาคญ การทองเทยวเชงศาสนา เจดย พระพทธรป เชยงใหม

*ผเขยนหลก อเมล: [email protected]

เสนทางทองเทยวเชงศาสนาประเภทเจดยและพระพทธรปสาคญในจงหวดเชยงใหมReligion Tourism Routes: The Important Chedi

and Buddha Image in Chiang Mai

ประทป พชทองหลาง1*

1อาจารย ดร., แผนกสงคมศาสตร คณะบรหารธรกจและศลปศาสตร มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา เชยงใหม



Abstract The purpose of this research was to present 1) to study situation of religion tourism in Chiang Mai 2) to study the history and value of religion tourism source for the important Chedi and Buddha image in Chiang Mai 3) to present religion tourism routes for pagoda and Buddha image in Chiang Mai. This study used mixed methodology, research areas were 16 temples in Muang district, Chiang Mai with purposively selected from the temple list that appears in the Tamnan munlasatsana and Jinakalamalipakaranam The three instruments used in this research were questionnaires, interviews and focus groups. Quantitative data from the survey sample, a group of 400 people and qualitative data from the literatures and the interviews from 20 people. The results showed that: 1) In situation of religion tourism in Chiang Mai, tourists spend time on traveling in one day and a popular activity was to pay respect to the Buddha then Wat Phrathat Doisuthep Rajawarawihara is the most popular for travelers 2) The 16 temples in Muang district, Chiang Mai have long history, value and potential for develop into a religion tourist attraction in high level 3) The religion tourism routes were divided 2 ways; the route of the name of auspicious temples and the route of Chedi and Buddha image with significant construction history.

Keywords Religion Tourism, Chedi, Buddha image, Chiang Mai

บทนา อตสาหกรรมการทองเทยวในประเทศไทยไดเตบโตอยางรวดเรว และมแนวโนมทจะเตบโตอยางไมหยดยง เนองจากเปนอตสาหกรรมหลกทนารายไดเขาสประเทศไทยเปนจานวนมหาศาล และจดเปนบรการททารายได อนดบหนงของประเทศ ดงนน รฐบาลจงไดกาหนดนโยบายและแผนพฒนาดานการทองเทยวของประเทศไทย โดยเนนเรองการทองเทยวเชงอนรกษเพอพฒนาแหลงทองเทยวดานบรการ ดานการทองเทยว การพฒนา ดานทรพยากรบคคล เพอใหการทองเทยวของประเทศไทยมการเตบโตอยางตอเนองและยงยน ในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555 – พ.ศ. 2559) ไดกาหนดยทธศาสตรการปรบโครงสรางเศรษฐกจใหสมดลและยงยน โดยการปรบโครงสรางภาคบรการใหเปนแหลงรายไดหลกของประเทศ โดยพฒนาการทองเทยวไทยใหเปนศนยกลางการทองเทยวทางธรรมชาตและวฒนธรรมของภมภาค บนฐานความโดดเดนและความหลากหลายของทรพยากรธรรมชาต วฒนธรรมและความเปนไทย เนนการฟนฟพฒนาแหลงทองเทยวทางธรรมชาต ประวตศาสตร โบราณสถานในเชงพนท และเสรมสรางเอกลกษณความเปนไทย รวมทงการอนรกษวฒนธรรมทองถน วถชวตชมชนและภมปญญาชาวบาน เพอสรางสนคาและแหลงทองเทยวใหมๆ แกธรกจการทองเทยวไทย เพอใหเปนแหลงทองเทยวของตลาดโลก (สานกงานพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2554)


การทองเทยวแหงประเทศไทยไดมการสงเสรมการทองเทยวเชงศาสนา ตลอดชวงระยะเวลาทผานมา เชน โครงการอยธยามหามงคล โครงการทองเทยวธรรมะ ไหวพระ 9 วด โครงการทองเทยวกราบรอยพระแกวมรกต โครงการสขใจลองใตกนเจ เปนตน ซงลวนเปนกจกรรมการตลาดทองเทยวแบบเจาะกลมเปาหมาย เพอขยายฐานนกทองเทยวทมความสนใจเฉพาะในแงประวตศาสตร วฒนธรรม การทองเทยวทมเรองราว อกทงรปแบบการ ทองเทยวเชงศาสนาจะทาใหใจเบกบาน ควบคไปกบความรทไดรบจากการทองเทยว ในป พ.ศ. 2550 เปนตนมา การทองเทยวแหงประเทศไทยไดจดโครงการ “เทยวทวไทย สขใจเสรมมงคล” ซงเปนการสงเสรมการทองเทยวเชงศาสนา และวฒนธรรมประเพณ อนเปนรปแบบการทองเทยวทลงตวและเหมาะสม ไมตองเสยคาใชจายทสงมาก แตใหทงความสขกายและความสบายใจ เพอทจะปลกฝงความร ความเขาใจในศาสนา วฒนธรรมประเพณอนดงาม มอบความสขกายสบายใจจากการเดนทางทองเทยว และเปนการรวมสรางสงคมทดตามแนวคด “คณธรรมนาสงคม” อกทงกระตนใหคนรนใหมเกดการตนตวตอการเหนความสาคญของรากฐานวฒนธรรมภายในชาต นอกเหนอจากการกระตนเศรษฐกจและกอใหเกดการหมนเวยนของรายไดสทองถนทวทกภมภาค (กระทรวงการทองเทยวและกฬา, 2554) จงหวดเชยงใหม เปนเมองแหงการทองเทยวโดยเฉพาะดานสถาปตยกรรมมสถานทหลายแหงทมรปแบบสถาปตยกรรมทมคณคาทางประวตศาสตร ซงคนสวนใหญไมทราบ เนองจากไมไดรบการประชาสมพนธหรอพฒนาใหเปนแหลงทองเทยว ซงวฑรย เหลยวรงเรอง และ สจณณา พานชกล (2547) ไดวจยพบประเดนปญหาเกยวกบแหลงทองเทยวในจงหวดเชยงใหมวา ขาดแหลงทองเทยวและเสนทางการทองเทยวใหมๆ แหลงทองเทยวเกา เรมทรดโทรมลง ผทเดนทางมาเทยวภาคเหนอตอนบน มกไมคอยพบสงแปลกใหม เพอแกไขปญหาในประเดนน ควรมการจดการทองเทยวเปนกลมทมวตถประสงคเฉพาะ เชน โบราณสถาน วด อาคาร สงกอสรางและสถานท ทมคณคาทมอยในทองถน เปนตน ซงสอดคลองกบงานวจยของมงสรรค ขาวสะอาด (2551) ทพบวา นกทองเทยว ทมาทองเทยวในอนภมภาคลมแมนาโขง โดยเฉพาะในจงหวดเชยงใหม รอยละ 70 ใหความสนใจการทองเทยว ทเกยวเนองกบวฒนธรรมประเพณ แหลงทองเทยวทางประวตศาสตรและโบราณสถานและศาสนสถานทสาคญ ดงนน การพฒนาเสนทางทองเทยวดานวฒนธรรมประเพณ ประวตศาสตรและโบราณสถานเพอสนองตอบ ความตองการของนกทองเทยวทงชาวไทยและชาวตางชาตจงมความจาเปนเรงดวนและสาคญเพอเพมจานวน แหลงทองเทยวและจานวนนกทองเทยวใหมากขน การทองเทยวเชงประวตศาสตร วฒนธรรมประเพณ และศาสนาในดนแดนลานนาจดเปนแหลงดงดด การทองเทยวทสาคญ ซงมความเปนมาทางประวตศาสตรและความหลากหลายทางวฒนธรรม มโบราณสถานและศาสนสถานทสาคญ งดงามและโดดเดนเปนจานวนมาก โดยเฉพาะพระเจดยและพระพทธรปทสาคญ ดงทศาสตราจารยเกยรตคณ สรพล ดารหกล (2538) ไดกลาวไววา โบราณสถานในวฒนธรรมลานนานน มลกษณะทางสถาปตยกรรมและแบบแผนทางศลปกรรมอยหลายรปแบบ ซงแตละรปแบบทปรากฏนน เปนหลกฐาน ทางวชาการสาคญทสะทอนใหเหนเรองราวทเกยวของกบประวตศาสตร สงคมและวฒนธรรมลานนาไดเปนอยางด นอกจากนน แหลงทองเทยวทมพระเจดยและพระพทธรปสาคญประดษฐานอยยงสามารถพฒนาเปนแหลงทองเทยวกระแสใหมทชาวไทยและชาวตางชาตกาลงใหความสนใจ เกดเปนโครงการทองเทยวเชงศาสนาทกระตนใหเกด การหมนเวยนทางเศรษฐกจและปลกฝงความดงามทางศาสนาผานการทองเทยวไดอกดวย


ดวยเหตผลดงกลาวมาแลวขางตน การวจยเสนทางทองเทยวเชงศาสนาประเภทเจดยและพระพทธรปสาคญในจงหวดเชยงใหมครงน จงเปนการจาลองเสนทางการทองเทยวและนาเสนอเนอหาทางประวตศาสตร สถาปตยกรรมทมคณคาเพอสรางความเชอมโยงในการทองเทยวใหความเพลดเพลนใหความรและสรางจตสานกในการอนรกษ พรอมกบการเพมคณคาทางเศรษฐกจตอชมชนทองถน การมสวนรวมของประชาชนและการอนรกษสถาปตยกรรมประเภทพระเจดยและพระพทธรปสาคญในจงหวดเชยงใหมสบไป

วตถประสงค 1. เพอศกษาสภาพการณในการทองเทยวเชงศาสนาในจงหวดเชยงใหม 2. เพอศกษาประวตศาสตร และคณคาเกยวกบแหลงทองเทยวเชงศาสนาประเภทเจดยและพระพทธรปสาคญในจงหวดเชยงใหม 3. เพอนาเสนอเสนทางการทองเทยวเชงศาสนาประเภทเจดยและพระพทธรปสาคญในจงหวดเชยงใหม

ระเบยบวธวจย 1. รปแบบการวจย การวจยครงน เปนการวจยแบบผสานวธ (Mixed-Method Research) ระหวางการวจยเชงปรมาณ ไดขอมลจากแบบสอบถามนกทองเทยว และการวจยเชงคณภาพ ไดขอมลจากการศกษาเอกสาร สมภาษณ และการสนทนากลม เพอใหไดขอมลทครบถวน และสมบรณอยางแทจรง 2. พนทการวจย การวจยครงน ผวจยกาหนดพนทวจย คอ วดทมเจดยและพระพทธรปสาคญทางประวตศาสตร และ มคณคาทางศลปวฒนธรรมทงดงามในเขตอาเภอเมอง จงหวดเชยงใหม ใชวธการคดเลอกแบบเจาะจง จากรายชอวดทปรากฏในคมภรมลศาสนาและชนกาลมาลปกรณและตงอยในบรเวณตวเมองเชยงใหม จานวน 16 แหง ไดแก วดบพพาราม วดโพธาราม (เจดยอด) วดเจดยหลวงวรวหาร วดปราสาท วดพระสงหวรมหาวหาร วดพนเตา วดศรเกด วดเกตการาม วดเชยงมน วดเชยงยน วดดวงด วดโลกโมฬ วดอนทขล วดสวนดอก วดอโมงคสวนพทธธรรม และวดพระธาตดอยสเทพราชวรวหาร 3. ขนตอนการวจย การวจยครงนประกอบดวย 2 ขนตอน ดงน ขนตอนท 1 ใชวธการวจยเชงปรมาณ เพอสารวจสภาพการณของการทองเทยวเชงศาสนาในจงหวดเชยงใหม ประชากรทใชในการวจยครงน คอ นกทองเทยวทเดนทางมาทองเทยวจงหวดเชยงใหม ในป พ.ศ. 2557 จานวนประมาณ 7,089,792 คน (การทองเทยวภาคเหนอ จงหวดเชยงใหม, 2557) กลมตวอยางทใชในการศกษา โดยการเปดตารางของ Krejcie & Morgan (1970) ไดกลมตวอยางเทากบ 384 คน แตการวจยครงน กาหนด กลมตวอยางเปน 400 คน เครองมอทใชเปนแบบสอบถามทผวจยสรางขน จานวน 3 ตอน ไดแก ลกษณะสวนบคคล ปจจยการทองเทยว และปญหา/อปสรรคและขอเสนอแนะ นาไปทดลองใชไดคาสมประสทธอลฟา (Coefficient Alpha) ของครอนบาค มความเชอมนของแบบสอบถาม (Reliability: R) = .9416 ผวจยรวบรวมขอมลดวยตนเอง


วเคราะหขอมลดวยโปรแกรมคอมพวเตอรสาเรจรป สถตทใช ไดแก รอยละ คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน วเคราะหคาถามปลายเปดดวยการวเคราะหเนอหา (Content Analysis) ขนตอนท 2 ใชวธการวจยเชงคณภาพ ผานการสมภาษณและสนทนากลม เพอหาขอเสนอแนะ เชงนโยบายในการพฒนาเสนทางทองเทยวเชงศาสนาประเภทเจดยและพระพทธรปสาคญในเชยงใหม จานวน 20 คน ไดแก นกทองเทยวชาวไทย 5 คน เจาอาวาส 6 รป มคคเทศก 5 คน เจาหนาทสานกงานวฒนธรรมจงหวดเชยงใหม 1 คน เจาหนาทสานกงานการทองเทยวและกฬาจงหวดเชยงใหม 1 คน เจาหนาทเทศบาลนครเชยงใหม 2 คน โดยการคดเลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) จากผมสวนเกยวของตอการสงเสรมและการพฒนาการทองเทยวเชงศาสนาในจงหวดเชยงใหม วเคราะหขอมลดวยการวเคราะหเนอหา (Content Analysis) 4. เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจย ม 3 ชนด ไดแก แบบสอบถาม แบบสมภาษณ และแนวทางการสนทนากลม

ผลการวจย 1. การศกษาสภาพการณในการทองเทยวเชงศาสนาในจงหวดเชยงใหม เพอตอบวตถประสงคการวจย ขอท 1 เปนการวจยเชงปรมาณในขนตอนท 1 ใชแบบสอบถามกบนกทองเทยว จานวน 400 คน คดเลอกตวอยางแบบบงเอญ โดยแบบสอบถามแบงออกเปน 3 ตอน ไดแก 1) ลกษณะการทองเทยว 2) พฤตกรรมการทองเทยว และ 3) ความพงพอใจตอแหลงทองเทยว โดยมรายละเอยดดงน 1.1 กลมตวอยางเปนนกทองเทยวทมาเทยววดในเขตอาเภอเมองเชยงใหม ใชวธสอบถามแบบบงเอญ พบวา นกทองเทยวใชระยะเวลาในการทองเทยว 1 วน รองลงมาใชเวลา 2-3 วน ลกษณะการทองเทยวสวนใหญ เปนแบบเชาไป-เยนกลบ กจกรรมทนกทองเทยวนยมทามากทสด คอ ไหวพระเพอความเปนสรมงคลของชวต 1.2 พฤตกรรมการทองเทยวเชงศาสนาประเภทเจดยและพระพทธรปสาคญในเชยงใหม พบวา นกทองเทยวนยมทองเทยววดทมเจดยและพระพทธรปสาคญ มประวตศาสตรการสรางเกาแก มความเชอเรองความศกดสทธ มคณคาทางศลปวฒนธรรม และมการนาเสนอผานสอประชาสมพนธใหพบเหนบอยๆ ซงวดทนกทองเทยวนยม ทองเทยวมากทสด ไดแก วดพระธาตดอยสเทพราชวรวหาร รองลงมาคอวดเจดยหลวงวรวหาร ดงตารางท 1


1 384 87.00 2 230 57.50 3 228 57.00 4 222 55.50 5 212 53.00 6 208 52.00 7 208 52.00 8 200 50.00 9 144 36.00

10 134 33.50 11 132 33.00 12 ( ) 126 31.50 13 114 28.50 14 112 28.00 15 112 28.00 16 100 25.00

ตารางท 1 จานวนและรอยละของวดทนกทองเทยวนยมไปทองเทยวมากทสด

1.3 กลมตวอยางมความพงพอใจในการทองเทยวเชงศาสนาในจงหวดเชยงใหม ในภาพรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายขอพบวา คณคาและความสาคญดานสถาปตยกรรม ประตมากรรม จตรกรรม และคณคา ดานจตใจ มคะแนนสงทสด รองลงมา คอ คณคาทางศลปวฒนธรรม คณคาและความสาคญทางประวตศาสตร บรรยากาศในการทองเทยว ความเหมาะสมในการจดการแหลงทองเทยว เครองทาบญ วตถมงคล และความปลอดภย สวนลาดบสดทายสงอานวยความสะดวกในวด เชน หองนา ทนง มานง นาดม เปนตน


2. การศกษาประวตศาสตรและคณคาเกยวกบแหลงทองเทยวเชงศาสนาประเภทเจดยและพระพทธรปสาคญในจงหวดเชยงใหม เพอตอบวตถประสงคการวจยขอท 2 เปนการวจยเชงคณภาพขนตอนท 2 ไดขอมล การศกษาจากเอกสาร รวมกบการสมภาษณ และสนทนากลมกบผทมสวนเกยวของ จานวน 20 คน นกทองเทยวชาวไทย 5 คน เจาอาวาส 6 รป มคคเทศก 5 คน เจาหนาทสานกงานวฒนธรรมจงหวดเชยงใหม 1 คน เจาหนาทสานกงานการทองเทยวและกฬาจงหวดเชยงใหม 1 คน เจาหนาทเทศบาลนครเชยงใหม 2 คน โดยการคดเลอก แบบเจาะจง (Purposive Sampling) วเคราะหขอมลดวยการวเคราะหเนอหา (Content Analysis) ผลการวจยดงน 2.1 จงหวดเชยงใหมซงเปนสวนหนงของดนแดนลานนาในอดตและยงคงรงเรองดวยวฒนธรรม ประเพณทสบทอดผานทางหลกคาสอนทางพระพทธศาสนา มวดวาอารามทสาคญ มพระเจดย พระพทธรปสาคญหลายองคทมประวตศาสตรในการสรางอนยาวนาน เปนทยดเหนยวจตใจของคนลานนา ตลอดจนประชาชนคนไทยทวไป ทนบถอพระพทธศาสนา ไดเดนทางทองเทยวมาศกษาประวตศาสตร ความงามทางศลปกรรม กราบไหวบชา เพอความเปนสรมงคลของชวต ในการวจยเพอนาเสนอเสนทางทองเทยวเชงศาสนาประเภทเจดยและพระพทธรปสาคญในเชยงใหมครงน มวดทงหมด 16 วด ทเปนพนทวจย ไดแก วดบพพาราม วดโพธาราม (เจดยอด) วดเจดยหลวงวรวหาร วดปราสาท วดพระสงหวรมหาวหาร วดพนเตา วดศรเกด วดเกตการาม วดเชยงมน วดเชยงยน วดดวงด วดโลกโมฬ วดอนทขล วดสวนดอก วดอโมงคสวนพทธธรรม และวดพระธาตดอยสเทพราชวรวหาร ผลการศกษาศกยภาพของวดทงหมดเพอพฒนาเปนแหลงทองเทยวเชงศาสนา ใน 4 ประเดน ไดแก ดานประวตศาสตร ดานศลปกรรมและสถาปตยกรรม ดานคณคาทางจตใจ และคตธรรมคาสอน พบวา ทง 16 วด มศกยภาพอยในระดบสง สามารถพฒนาเปนแหลงทองเทยวเชงธรรมได ดงตวอยางของวดสวนดอก และวดพระธาตดอยสเทพราชวรวหาร ดงน 2.2 เจดยและพระพทธรปสาคญวดสวนดอก พระธาตเจดยวดสวนดอกเปนพระธาตเจดยองคแรก ในลานนาทสรางขนตามคตการบชาพระธาตภายหลงจากการรบพทธศาสนาลงกาวงศจากสโขทยรปแบบพระธาตเจดยวดสวนดอก เปนเจดยทรงระฆง ตงบนฐานขนาดใหญและสง ทมซมประตและบนไดทางขนในตอนกลาง ทงสดาน มมทงสของฐานขนาดใหญนน ประดษฐานเจดยจาลองมมละ 1 องค รวม 4 องค เหนอฐานขนาดใหญ เปนชดฐานบว ทองไมลกแกวอกไกค ในผงกลม เรยงซอนลดหลนกน 3 ชน รบองคระฆงในตอนกลาง เหนอองคระฆงเปนบลลงกแบบฐานบว ในผงสเหลยมแตงลายดอกไมประดษฐในชองสเหลยมเลกๆ เรยงกน 2 แถว ประดบกระจกจน แกนปลองไฉนตกแตงดวยปนปนพระพทธรปลลา ตอจากนนจงเปนปลองไฉน ปลยอด และฉตรตอนบนสด ทงนภาพถายกอน พ.ศ. 2468 ทาใหเราทราบวาพระธาตเจดยวดสวนดอกแตเดม มชางยนโดยรอบ ทวาภาพถายเกาสมยกอนทครบาศรวชยจะบรณะเจดย ฐานชางยนโดยรอบไมปรากฏแลว กลบมลกษณะคลายกบเจดยปจจบน ตอมาใน พ.ศ. 2549 มการบรณะเจดยใหม ดวยการปดทองทงองค ปจจบนเจดยจงเหลองอรามดวยสทอง ไมเปน สขาวโพนอยางในอดต สาหรบลกษณะการวางเจดยบนฐานขนาดใหญเนนความสาคญของเจดยประธานดวยการเพมเจดยมมทงสทศเปนเจดยบรวาร พบไมมากนกในองคประกอบของเจดยเชยงใหม ทวากลบเปนเชนเดยวกบองคประกอบการสรางเจดยในสโขทยและศรสชนาลยทสรางตามแนวคดคตจกรวาล เนนความสาคญสงสดของเจดยศกดสทธ ใหมฐานะเปนศนยกลางจกรวาล เชน เจดยประธานในวดมหาธาต สโขทย หรอเจดยเจดแถว ศรสชนาลย เปนตน


สวนองคประกอบเจดยสโขทยยงปรากฏในองคประกอบเจดยวดสวนดอกสวนอนอก ไดแก สดสวนองคระฆงท คอนขางใหญเมอเทยบกบองคระฆงเจดยลานนา บลลงกในผงสเหลยม รวมถงปนปนพระลลารอบแกนปลองไฉน ทสาคญการมฐานชางโดยรอบอยางทปรากฏในภาพถายเกา ยนยนคตชางลอมหรอชางรอบทสโขทยรบมาจากลงกา นอกจากน ในภาพถายสมยกอนทครบาศรวชยจะบรณะพระธาตเจดย เจดยรายทตงอยโดยรอบเจดยประธาน ดานนอกซมเจดยนน เฉพาะองคมมทศตะวนออกเฉยงเหนอเปนเจดยทรงดอกบวตมแบบสโขทย ตอมา พ.ศ. 2475 ครบาศรวชยจงรบนมนตเจา แกวนวรฐ กบเจาดารารศม มาชวยฟนฟบรณะวดสวนดอก ใหเปนทรงเรองมากระทงทกวนน ดวยประการฉะน พระธาตเจดยวดสวนดอกเมอแรกสราง จงไดรบอทธพลทางความคดในการสรางเจดย รวมถงรปแบบสถาปตยกรรมมาจากสโขทยเปนหลก รปแบบพระธาตเจดยวดสวนดอก เปนเจดยทรงระฆง ตงบนฐานขนาดใหญและสง ทมซมประตและบนไดทางขนในตอนกลางทงสดาน มมทงสของฐานขนาดใหญนน ประดษฐานเจดยจาลองมมละ 1 องค รวม 4 องค เหนอฐานขนาดใหญเปนชดฐานบว ทองไมลกแกวอกไกค ในผงกลม เรยงซอนลดหลนกน 3 ชน รบองคระฆงในตอนกลาง เหนอองคระฆงเปนบลลงกแบบฐานบว แกนปลองไฉน ปลองไฉน ปลยอดและฉตรตอนบนสด

ภาพท 1: เจดยและพระพทธรปสาคญในวดสวนดอก

2.3 เจดยวดพระธาตดอยสเทพราชวรวหาร ในจานวนพระธาตเจดยบนภเขาสงทงหมดมพระธาตเจดยวดพระธาตดอยสเทพราชวรวหารเปนพระธาตทอายเกาทสด ตามประวตวาสรางในพทธศตวรรษท 20 รปแบบ พระธาตเจดยวดดอยสเทพในปจจบน เฉพาะองคประกอบสวนรองรบองคระฆง ททาเปนชนบวถลาคนดวย หนากระดานนน เคยปรากฏมากอนแลวอยางสมบรณในองคประกอบเจดยสโขทย สาหรบแผนผงวดพระธาตดอยสเทพราชวรวหาร เปนไปตามคตจกรวาล ทหมายเอาพระธาตเจดยเปนศนยกลางจกรวาล เอาระเบยงคดรอบองคเจดยประหนงเขาสตตบรภณฑ เชนเดยวกบทปรากฏในแผนผง วดพระธาตลาปางหลวง จงหวดลาปาง เปนตน ทเชอวานยมกนในลานนาราวพทธศตวรรษท 21 สวนพระธาตเจดยวดดอยสเทพเมอแรกสราง สรางขนในสถานทศกดสทธของชาวลวะ ชนพนถนดงเดม เพอกลมกลนความเชอในระบบผใหเขากบความเชอทางพทธศาสนา ไมสามารถระบรปแบบเจดยเมอแรกสรางได สวนรปแบบเจดยในปจจบน พฒนาขนในลานนา เกดจากการบรณะในสมยพญาเมองเกษเกลา พ.ศ. 2081


นอกจากน พระธาตดอยสเทพยงเปนหนงในพระธาตประจาปเกดตามความเชอคนลานนา พทธศตวรรษท 24 อธบายไดวาสตวประจาปเกดแตละตวจะแยกยายกนกากบอยพระธาตเจดยแตละองค ในรอบ 12 เดอน เพอคอยเรยกวญญาณคนทเกดในปนนๆ ใหมาพกทพระธาตกอน เมอถงเวลาเหมาะสมแลว วญญาณจะยายไป สถตยงกระหมอมของผเปนบดาเปนเวลา 7 วน กอนเขาปฏสนธในครรภผเปนมารดาตอไป รปแบบเจดย ประกอบดวย ชดฐานตอนลางเปนฐานเขยงสเหลยมขนาดใหญกบฐานยอเกจสเหลยม 3 ชน ชดฐานตอนบนเปนชดฐานบวทองไมลกแกวอกไก 2 ชน คนไวดวยหนากระดาน ทงหมดอยในผงยอเกจ สวน ตอนกลางเปนชดฐานบวถลาทมชนหนากระดานคน เรยงซอนกน 5 ชนในผง 12 เหลยม รบองคระฆงขนาดเลก ในผง 12 เหลยมเชนกน สวนตอนบนเปนบลลงกแบบฐานบวทองไมลกแกวอกไกในผง 12 เหลยม รบปลองไฉน และ ปลยอดเปนลาดบขนไป

ภาพท 2: เจดยวดพระธาตดอยสเทพราชวรวหาร

3. การนาเสนอเสนทางทองเทยวเชงศาสนาประเภทเจดยและพระพทธรปสาคญในจงหวดเชยงใหม ผลจากสนทนากลมกบผทมสวนเกยวของ จานวน 20 คน ในการกาหนดเสนทางทองเทยวเชงศาสนาประเภทเจดยและพระพทธรปสาคญในจงหวดเชยงใหม และการสารวจวดทเปนพนทวจยของผวจย จานวน 16 วด ทาใหไดขอมลเพอกาหนดเสนทางทองเทยวเชงศาสนาประเภทเจดยและพระพทธรปสาคญในจงหวดเชยงใหม ผวจยไดสรปและนาเสนอการจดเสนทางทองเทยวเชงศาสนา ระยะเวลา 1 วน และ 2-3 วน ได 2 เสนทาง ดงน 3.1 เสนทางทองเทยวตามชอวดทเปนมงคล เสนทางนเหมาะสาหรบผสนใจทจะกราบไหวพระเจดยและพระพทธรปสาคญเพอความเปน สรมงคลของชวต เหมาะสาหรบนกทองเทยวทมเวลาทองเทยวในเชยงใหมนอย แบบเชาไป-เยนกลบ ทองเทยวเพยง 1 วน ไดแก วดบพพาราม วดศรเกด วดเกตการาม วดพระสงหวรมหาวหาร วดปราสาท วดเชยงมน วดเชยงยน วดดวงด ตามคาขวญทวา “เรมด ศรเกด ฉลาด องอาจดงสงห รารวย มนคง ยงยน ดวงด”


ภาพท 3: เสนทางทองเทยวตามชอวดทเปนมงคล

3.2 เสนทางทองเทยวตามประวตการสรางพระเจดยและพระพทธรปสาคญ เสนทางนเนนการศกษาประวตศาสตรของการสรางเจดยและพระพทธรปสาคญตามคมภรมลศาสนาและชนกาลมาลปกรณ เหมาะสาหรบนกทองเทยวทมเวลาทองเทยวในจงหวดเชยงใหมนาน 2-3 วนชนชอบ ชนชมสนทรยภาพดานศลปกรรมและสถาปตยกรรม ควบคไปกบการศกษาประวตศาสตรการสรางวด เวยง วง และความรงเรองของพระพทธศาสนาในลานนา สามารถทองเทยวไดทกวด ไดแก วดบพพาราม วดโพธาราม (เจดยอด)

วดเจดยหลวงวรวหาร วดปราสาท วดพระสงหวรมหาวหาร วดพนเตา วดศรเกด วดเกตการาม วดเชยงมน วดเชยงยน วดดวงด วดโลกโมฬ วดอนทขล วดสวนดอก วดอโมงคสวนพทธธรรม และวดพระธาตดอยสเทพราชวรวหาร

อภปรายผลการวจย ผลจากการศกษาเสนทางทองเทยวเชงศาสนาประเภทเจดยและพระพทธรปสาคญในจงหวดเชยงใหม ทาใหทราบขอมลเชงลกวา ประชาชนชาวเชยงใหมมวฒนธรรมทสบเนองมาจากพระธรรมคาสอนในพระพทธศาสนาทคอยหลอเลยงและยดเหนยวจตใจอยางมนคง และยาวนาน โดยสะทอนใหเหนผานการสรางพระพทธรป การสราง พระเจดยในวดตางๆ ตามเสนทางทองเทยวทง 16 แหง ซงมพระพทธรป พระเจดยทสวยงามเชอมโยงความเชอ ความศรทธา ความศกดสทธเขาดวยกนเปนสงดงดดใจนกทองเทยว มสงอานวยความสะดวกทคอยบรการนกทองเทยว และสามารถเดนทางทองเทยวผานการบรการสาธารณะตางๆ ไดอยางสะดวก ซงสอดคลองกบ Collier & Harraway,


1997 (อางถงใน ชสทธ ชชาต, 2544, 41) ทมความเหนวา การทองเทยวทจะบรรลวตถประสงคไดนนแหลงทองเทยวจะตองม องคประกอบสาคญ 3 ประการ หรอ 3As ซงไดแก สงดงดดใจ (Attraction) สงอานวยความสะดวก (Amenities) และการเขาถงแหลงทองเทยว (Accessibility) นอกจากนน แหลงทองเทยวเชงศาสนาทใหความเพลดเพลนกบ นกทองเทยวแลว ยงใหความสงบใจ อมเอบ และความรทางดานพทธศลปจากงานประตมากรรม จตรกรรมในวดอกดวย สอดคลองกบงานวจยของอนกล ศรพนธ, นพพงษ สวางอม และ กตตศกด กลนหมนไวย (2557, 265-276) ทไดศกษาการออกแบบเสนทางทองเทยวดานพทธศลปในเขตอาเภอเมอง จงหวดลาปาง พบวา ขอมลทางศลปกรรมทางพทธศาสนาในอาเภอเมอง จงหวดลาปาง เปนประโยชนอยางมากในการสรางคณคาและความสาคญใหแก วดตางๆ สามารถใชมตทางวฒนธรรม ประวตศาสตร ความงามของศลปกรรมทโดดเดน แสดงถงเอกลกษณของ ทองถนเปนสงดงดดใจนกทองเทยวไดเปนอยางด

สรป สรปผลการวจยครงน พบวา พฤตกรรมการทองเทยวของนกทองเทยวนยมทองเทยววดทมเจดยและพระพทธรปสาคญทมประวตศาสตรการสรางเกาแก มความเชอเรองความศกดสทธ มคณคาทางศลปวฒนธรรม โดยมการนาเสนอผานสอประชาสมพนธใหพบเหนบอยๆ ดงนน ควรมการประชาสมพนธใหนกทองเทยวทราบเสนทางการทองเทยวอนๆ นอกเสนทางการทองเทยวหลกทนกทองเทยวรจกด เชน วดพระธาตดอยสเทพราชวรวหาร วดเจดยหลวงวรวหาร วดพระสงหวรมหาวหาร เปนตน โดยประชาสมพนธเสนทางทองเทยวตามชอวดทเปนมงคล ซงเสนทางน เหมาะสาหรบผสนใจทจะกราบไหวพระเจดยและพระพทธรปสาคญเพอความเปนสรมงคลของชวต แตนกทองเทยวมเวลาทองเทยวในเชยงใหมนอย แบบเชาไป-เยนกลบ ทองเทยวเพยง 1 วน ไดแก วดบพพาราม วดศรเกด วดเกตการาม วดพระสงหวรมหาวหาร วดปราสาท วดเชยงมน วดเชยงยน วดดวงด ตามคาขวญทวา “เรมด ศรเกด ฉลาด องอาจดงสงห รารวย มนคง ยงยน ดวงด” และเสนทางทองเทยวตามประวตการสรางพระเจดยและพระพทธรปสาคญ ซงเสนทางนเนนการศกษาประวตศาสตรของการสรางเจดยและพระพทธรปสาคญตามคมภรมลศาสนาและ ชนกาลมาลปกรณ เหมาะสาหรบนกทองเทยวทมเวลาทองเทยวในจงหวดเชยงใหมนาน 2-3 วน ชนชอบ ชนชมสนทรยภาพดานศลปกรรมและสถาปตยกรรม ควบคไปกบการศกษาประวตศาสตรการสรางวด เวยง วง และ ความรงเรองของพระพทธศาสนาในลานนา สามารถทองเทยวไดทกวด ไดแก วดบพพาราม วดโพธาราม (เจดยอด) วดเจดยหลวงวรวหาร วดปราสาท วดพระสงหวรมหาวหาร วดพนเตา วดศรเกด วดเกตการาม วดเชยงมน วดเชยงยน วดดวงด วดโลกโมฬ วดอนทขล วดสวนดอก วดอโมงคสวนพทธธรรม และวดพระธาตดอยสเทพราชวรวหาร เปนตน ดงนน การพฒนาเสนทางทองเทยวเชงศาสนาประเภทเจดยและพระพทธรปสาคญในจงหวดเชยงใหม ใหเกดประสทธภาพและเปนรปธรรมนน ทกภาคสวนควรจดทาแผนยทธศาสตรการทองเทยวเชงศาสนาของ จงหวดเชยงใหม พรอมกบทาแผนททางเดน (Road Map) การทองเทยวเชงบรณาการอยางตอเนองกบรปแบบ การทองเทยวประเภทอนๆ หนวยงานและผทมสวนเกยวของระดบนโยบายควรสรางเอกลกษณ ความร และคณคาใหเหนวฒนธรรมเฉพาะทองถนของลานนา สวนการบรหารจดการการทองเทยวนน หนวยงานทเกยวของระดบนโยบายควรเรงรด สนบสนน สงเสรม และควรเรงรดการจดระเบยบวด รานคาในวด สงอานวยความสะดวก ปรบภมทศน และเพมความปลอดภยใหแกนกทองเทยวเพอรองรบการทองเทยวตอไป


ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะเชงนโยบาย 1.1 ควรจดทาแผนยทธศาสตรการทองเทยวเชงศาสนาของจงหวดเชยงใหมเนองจากจงหวดเชยงใหมมวด และสถานททเกยวเนองดวยศาสนาทมประวตศาสตรและคณคาทางศลปวฒนธรรม พรอมกบทาแผนททางเดน (Road Map) การทองเทยวเชงบรณาการอยางตอเนอง 1.2 แหลงทองเทยวเชงศาสนาประเภทเจดยและพระพทธรปสาคญยงไมมสงดงดดใจเพยงพอ นอกจากความเชอศรทธาทสามารถกระตนใหนกทองเทยวมาเทยวซาบอยๆ ได ดงนน หนวยงานและผทมสวนเกยวของระดบนโยบายควรสรางเอกลกษณ ความร คณคาใหเหนวฒนธรรมเฉพาะทองถนของลานนา 1.3 วดทเปนแหลงทองเทยวเชงศาสนาและธรรมะยงมปญหาดานการบรหารจดการ ดงนน หนวยงานทเกยวของระดบนโยบายควรเรงรดและสนบสนน สงเสรมการบรหารจดการทองเทยว โดยเรงรดการจดระเบยบวด รานคาในวด สงอานวยความสะดวก ปรบภมทศนและเพมความปลอดภยใหแกนกทองเทยว 2. ขอเสนอแนะเชงปฏบต 2.1 ควรดาเนนการปรบปรงและพฒนาวดทเปนแหลงทองเทยว ภมทศน สงอานวยความสะดวกใหกบนกทองเทยว ความสะอาด สถานทจอดรถ ความเปนระเบยบเรยบรอย สวยงาม จดทาปายบอกวดทเปน แหลงทองเทยวหรอปายบอกทางใหชดเจน 2.2 ควรบรหารจดการดานอาหาร เครองดม และรานจาหนายของทาบญหรอวตถมงคลใหสะอาดและมราคาทเหมาะสม 2.3 การทองเทยวเชงศาสนาในจงหวดเชยงใหมยงขาดการสอสารประชาสมพนธทดใหกบนกทองเทยว ยงไมมปายหรอผใหความรเรองประวต คณคาของพระพทธรป และพระเจดยสาคญ ตลอดจนถงหลกธรรมทแฝงอยใหกบนกทองเทยวเพอทจะนอมนาไปปฏบตในชวตประจาวน นอกเหนอจากการกราบไหวเพอเปนสรมงคลแกชวตเทานน อนจะทาใหนกทองเทยวเหลานกลบมาทองเทยวเชงธรรมะเพมเตม เชน การมาปฏบตธรรม หรอการฟงธรรมะ เปนตน

กตตกรรมประกาศ ขอขอบพระคณโครงการสงเสรมการผลตผลงานวจยมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา (HR2L) โดยศาสตราจารย ดร. ณรงคฤทธ สมบตสมภพและคณะทไดพจารณาใหทนอดหนนการวจยและแนะนาการเขยนบทความวจยในครงน


เอกสารอางองกระทรวงการทองเทยวและกฬา. (2554). แผนพฒนาการทองเทยวแหงชาต พ.ศ. 2555 - 2559. กรงเทพฯ: คณะกรรมการการนโยบายการทองเทยวแหงชาต.การทองเทยวภาคเหนอ จงหวดเชยงใหม. (2557). สถตสรปขอมลสถตนกทองเทยวและรายได North 2013. สบคนเมอ 14 มกราคม 2557, จาก http://www.cm-mots.com//modules/download/file/2014-12-03- 8343726.pdfชสทธ ชชาต. (2544). อตสาหกรรมการทองเทยว. (พมพครงท 2). เชยงใหม: ลานนาการพมพ.มงสรรค ขาวสะอาด. (2551). การพฒนาการทองเทยวเชงบรณาการทยงยนในลมแมนาโขง 2: รายงาน การวจย. เชยงใหม: สถาบนวจยสงคม วฑรย เหลยวรงเรอง และ สจณณา พานชกล . (2547). เสนทางทองเทยวสถาปตยกรรมเชงประวตศาสตร : รายงานการวจย. เชยงใหม: คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.สานกงานพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2554). แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 พ.ศ. 2555-2559. กรงเทพฯ: สานกงานพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต.สรพล ดารหกล (2538). เจดยชางลอมในดนแดนลานนา: รายงานการวจย. เชยงใหม: คณะวจตรศลป มหาวทยาลยเชยงใหม.อนกล ศรพนธ, นพพงษ สวางอม และ กตตศกด กลนหมนไวย. (2557.) การออกแบบเสนทางทองเทยว ดานพทธศลปในเขตอาเภอเมอง จงหวดลาปาง. วารสารการพฒนาชมชนและคณภาพชวต. 2(3), 265 - 276.Krejcie, R. V. & Morgan, D. W. (1970). Determining Sample Size for Research Activities. Educational and Psychological Measurement. 30 (3), 607-610.


บทคดยอ การวจยเรอง การพฒนาทกษะการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ของครผสอนในระดบปฐมวย ในจงหวดลาปางครงน มวตถประสงค 2 ประการ คอ 1) เพอพฒนาทกษะการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ของครผสอนในระดบปฐมวย และ 2) เพอศกษาความคดเหนตอการพฒนาทกษะการประเมนการเรยนรในศตวรรษ ท 21 ของครผสอนในระดบปฐมวย กลมตวอยางทใชในการวจยครงน เปนครผสอนในระดบปฐมวย โรงเรยนอนบาลลาปาง (เขลางครตนอนสรณ) อาเภอเมองลาปาง จงหวดลาปาง ปการศกษา 2556 จานวน 20 คนทมความเตมใจเขารวมโครงการ เครองมอทใชในการวจยครงน ประกอบดวย 1) หลกสตรการอบรมเชงปฏบตการ “การพฒนาทกษะการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ของครผสอนในระดบปฐมวย” 2) แบบทดสอบกอนและหลงการอบรม 3) แบบประเมนการพฒนาการสรางแบบประเมนในศตวรรษท 21 ของครผสอน 4) แบบสอบถามความพงพอใจ ของครผสอนทเขารวมโครงการ และ 5) แบบบนทกสนทนากลม สถตทใชวเคราะหขอมลในการวจยครงน ใชสถตเชงบรรยาย โดยการหาคาความถ รอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน สาหรบขอมลเชงคณภาพใชการวเคราะหเชงพรรณนา สรปผล ผลการวจย พบวา 1) ผลการพฒนาทกษะการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ของครผสอนในระดบปฐมวย สรปผลใน 2 มต ดงน มตดานผลการพฒนาความร ความเขาใจเกยวกบการประเมนในศตวรรษท 21 ของ ครผสอนระดบปฐมวย พบวา จากการทดสอบกอนและหลงการอบรม ครผสอนสวนใหญมพฒนาการของคะแนนเพมขนหลงจากอบรม สรปไดวาหลงการอบรมครผสอนมความร ความเขาใจเกยวกบการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 เพมมากขน และมตดานผลการพฒนาทกษะการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ของครผสอนระดบปฐมวย พบวาทกษะการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ของครผสอนในระดบปฐมวย หลงจากการอบรมครงท 1

*ผเขยนหลก อเมล: [email protected]

การพฒนาทกษะการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ของครผสอนในระดบปฐมวยในจงหวดลาปาง

Development of Skills in the 21st Century Learning Assessment of Teachers Teaching in Early Childhood Level in Lampang Province

ปรารถนา โกวทยางกร1*

1อาจารย ดร., คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฎลาปางเลขท 119 หม 9 ถนนลาปาง-แมทะ ตาบลชมพ อาเภอเมอง จงหวดลาปาง 52100


ครมทกษะตงแตระดบตามากถงระดบสง โดยทกษะระดบสงมจานวนนอยมากเพยงรอยละ 5.00 เทานน เมอม การนเทศ ใหคาแนะนา และมการอบรมเชงปฏบตการ ครงท 2 เพอเตมเตมอยางตอเนองครมการพฒนาทกษะเพมขน เมอสนสดโครงการ ครผสอนสวนใหญมทกษะในระดบสงถงสงมาก โดยมทกษะในระดบสงมากถงรอยละ 90.00 และ 2) ความคดเหนตอการพฒนาทกษะการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ของครผสอนในระดบปฐมวย สรปใน 2 ประเดน คอ ความคดเหนตอการเขารวมการอบรมเชงปฏบตการเพอสรางเครองมอในการประเมนการเรยนร ในศตวรรษท 21 ของครผสอน พบวาครระดบปฐมวยมความเหนดวยตอการอบรมเชงปฏบตการเพอสรางเครองมอในการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ระดบมากในทกประเดน และความคดเหนตอการปรบเปลยนแนวคด ในการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 จากการสนทนากลมกบครผสอนทเขารวมโครงการไดใหขอคดเหนเพมเตมในประเดนตาง ๆ คอ 2.1) ความคดเกยวกบการจดประสบการณ การเรยนรและการประเมนกอนเขารวมโครงการ พบวา โดยทวไปกอนเขารวมโครงการของครผสอนนนสวนใหญมความรความเขาใจเกยวกบการจดประสบการณ การเรยนรและการประเมนในระดบหนง แตสวนใหญพบวา ปญหาในการดาเนนการสรางแบบประเมนการเรยนรวาทาอยางไรจงจะไดแบบประเมนทสามารถประเมนไดอยางครอบคลมและตรงตามจดประสงคทตองการวด 2.2) องคความรทไดรบจากการเขารวมโครงการ/ความรทความสามารถนาไปปฏบตจรง จากการสนทนากลมกบครผสอน พบวา การเขารวมโครงการครงนทาใหไดเรยนรและฝกปฏบตจรงจากการเขาอบรมเชงปฏบตการเพอสรางเครองมอในการประเมนการเรยนร ในศตวรรษท 21 ของครผสอน ทาใหไดรบองคความรและสามารถนาไปปฏบตใชจรงได คอ การวดและประเมนผลพฒนาการของนกเรยนควรประเมนเปนรายบคคลอยางตอเนอง และประเมนระดบปฐมวย ควรเปนการประเมนตามสภาพจรงดวยวธการหลากหลายเหมาะกบเดก และนอกจากนนตองประเมน อยางเปนระบบ มการวางแผน เลอกใชเครองมอและจดบนทกไวเปนหลกฐาน 3) การปรบเปลยนแนวคดใน การประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 จากการสนทนากลม เพอถอดความรรวมกน ครผสอนไดใหความเหนวา จากการไดรวมโครงการทาใหเกดความรความเขาใจเกยวกบการจดประสบการณการเรยนรและการประเมนในมตทตางจากเดมคอ 3.1) มความรความเขาใจเกยวกบการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 อยางแทจรง 3.2) มความเขาใจ และมนใจในการสรางเครองมอประเมนการเรยนรในระดบปฐมวย 3.3) มความเขาใจ และตระหนกเกยวกบการประเมนตามสภาพจรงมากยงขน 3.4) เกดการเปลยนแปลงเกยวกบการจดประสบการณการเรยนร และการประเมนการเรยนร

คาสาคญ ทกษะการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ระดบปฐมวย

Abstract The research entitled, “Development of Skills in the 21st Century Learning Assessment of Teachers Teaching in Early Childhood Level in Lampang Province” had two objectives: 1) to develop early childhood teachers’ skills in the 21st century learning assessment, and 2) to investigate teachers’ opinion in concepts of the 21st century learning assessment. The target group consisted of 20 early childhood


teachers from Anuban Lampang School, Muang Lampang District, Lampang Province in the 2013 academic year. Those teachers were willing to participate in the research project. Instruments used consisted of: 1) the curriculum on an assessment of developing early childhood teachers’ skills in the 21st

century learning assessment; 2) pre-test and post-test used before and after the training session; 3) an assessment form on teachers’ development in constructing the 21st century assessment form; 4) a questionnaire on satisfaction of teachers taking part in the project; and focus group interviews. Descriptive statistics were used to analyze the data. They involved analysis of frequency, percentage, mean, and standard deviation. The qualitative data were descriptively analyzed and summarized. The findings revealed the results of developing early childhood teachers’ skills in the 21st century learning assessment that 1) When comparing the teachers’ pre-test score with that of their post-test one, it was found that most of them gained better score after the first training session. Thus, it could be inferred that after the first training session on skills in the 21st century learning assessment, the target group gained considerable knowledge and understanding. Moreover, it was also found that after the first training session, teachers’ skills could be ranked from very low level to that of the higher one though with a very small number of participants (5.00 percent). However, when supervision, suggestions and the second session of the workshop were provided for the participants so as to continually fulfill their knowledge, their skills were developed as a result. At the end of the project, most of the teachers possessed high to very high level of skills, especially there was 90.00 percent of those whose skills were at a very high level, 2) As for the study of the early childhood teachers’ opinion on developing early childhood teachers’ skills in the 21st century learning assessment were satisfied with the workshop to construct an instrument for the 21st century learning assessment at a high level and information from a focus group technique with the teachers who shared their reflection on various topics, namely: 1) their ideas of learning experience management and learning assessment before participating in the project that formerly most of them had some knowledge and understanding in learning experience management and assessment, but most of

them encountered with the problems of constructing a learning assessment form that covered every aspect and served objectives that needed to be measured; 2) when putting the body of knowledge gained from participating in the project/practical knowledge into light, it was found that they learned and practiced learning by doing, also taking part in the workshop to construct an instrument used to assess learning in the 21st century provided them with the body of knowledge which was applicable for real practice, especially in measuring and assessing students’ development which should be continually conducted with one student at a time. Moreover, the assessment for early childhood level should be an authentic one with various techniques and was suitable for students. It should also be systematic, well-planned with selective instruments and logs should be kept as an evidence; and 3) when putting a shift in concepts of


the 21st century learning assessment into light, it was found from a focus group technique that participating in the project caused teachers to become knowledgeable with better understanding about learning experience management and assessment, but with different dimensions from the past since: 3.1) authentically, they possessed knowledge and understanding about the 21st century learning assessment; 3.2) they had better understanding and became confident in constructing an instrument to assess learning in the early childhood level; 3.3) they had better understanding and became considerably aware of authentic assessment; and 3.4) there was a change concerning learning experience management and learning assessment.

Keywords Skills in the 21st Century Learning Assessment, Early Childhood Level

บทนา การจดการเรยนรในระดบปฐมวย นบไดวามความสาคญยง ทงนเนองจากเปนระดบเรมตนของผเรยน ทสาคญ ควรไดรบการจดประสบการณการเรยนรทดและเหมาะสมเพอจะไดมความพรอมในการศกษาในระดบ ทสงขนตอไป การสรางสงคมไทยใหเปนสงคมทพงปรารถนา จาเปนตองมการพฒนาคณภาพและสมรรถนะของคนใหเปนคนด คนเกง มคณธรรม มสขภาพพลานามยทด และมสวนรวมในการพฒนาประเทศอยางมประสทธภาพ (เยาวพา เดชะคปต, 2544) ดงนน โรงเรยนอนบาล จงเขามามบทบาทในการจดการศกษาปฐมวยมากขน การจด การศกษาระดบปฐมวยทมคณภาพ ควรเปนการจดการศกษาสาหรบเดกตงแตแรกเกด จนถง 5 ป ซงลกษณะ การจดการศกษาตองมลกษณะทแตกตางจากการศกษาระดบอน ๆ ทงนเพราะเดกในวยนมความสาคญมาก เพราะเปนวยทเปนรากฐานทสาคญในการพฒนาบคลกภาพของมนษย ดงนน การจดการศกษาปฐมวย ควรสงเสรมพฒนาการทกดานของเดกอยางเตมท ซงตามหลกของ การจดการศกษาปฐมวยนนเปนการจดประสบการณเพอสงเสรมกระบวนการเรยนรทสนองตอธรรมชาตและพฒนาการของเดก เพอใหเดกมพฒนาการทงดานรางกาย อารมณ จตใจ สงคม และสตปญญาทเหมาะสมกบวย ความสามารถและความแตกตางระหวางบคคล เปนการสรางรากฐานชวตใหเดกพฒนาไปสความเปนมนษย ทสมบรณ มคณคาตอตนเองและสงคม ตามปรชญาการศกษาปฐมวยของหลกสตรการศกษาปฐมวย พทธศกราช 2546 ดงนน การจดประสบการณควรจดในรปของกจกรรมบรณาการผานการเลน โดยทการเลนดงกลาวตองไมใชการเลนโดยไมมจดมงหมาย และไมใชการสอนเนอหาของระดบประถมศกษาใหแกเดก การจดประสบการณทเหมาะสมสาหรบเดกปฐมวย ครจะตองเขาใจการเรยนรของเดก และสรางเสรมประสบการณและธรรมชาตการเรยนรใหแกเดก การจดประสบการณการเรยนร ควรใหเดกมอสระในการเลอกเรยนตามความสนใจและความสามารถ ไดฝกคด วเคราะห วางแผน ปฏบตจรง และสรางความรดวยตนเอง มโอกาสไดปฏสมพนธและเรยนรจากบคคลอน ไดทากจกรรมททาทายและเกดความสาเรจ ไดเรยนรในบรรยากาศทผอนคลาย อบอน และยอมรบ และมโอกาสนา ความรทเรยนไปใชอยางมความหมาย (พรฤด ครหงสสา, 2556) การจดการศกษาระดบปฐมวยมจดมงหมาย


เพอพฒนาเดกใหเตมศกยภาพ ดวยเหตนสถานศกษาทสอนระดบปฐมวยจงไดจดการศกษาในรปแบบตาง ๆ เพอใหบรรลวตถประสงคตามหลกสตรการศกษาปฐมวยพทธศกราช 2546 และสอดคลองกบมาตรฐานการศกษาปฐมวย เมอพจารณาจดมงหมายของการจดการศกษาดงกลาวจะเหนไดวาการจดการศกษาตองจดใหผเรยนไดมโอกาสในการพฒนาศกยภาพในหลายดาน และสงทมาพรอมกบการจดการเรยนร คอ การประเมนการเรยน ทงนเพราะการประเมนในระดบปฐมวยตองประเมนอยางครอบคลม รอบดาน เพอวดและประเมนผลพฒนาการของผเรยนอยางถกตองเหมาะสม และตองทาการประเมนอยางตอเนองจากการทากจกรรมและกจวตรประจาวน ซงลกษณะการวดและประเมนควรมรปแบบทหลากหลายเออตอพฒนาการทง 4 ดานของเดก ไดแก ดานรางกาย ดานอารมณ ดานสงคม และดานสตปญญา เพอเปนแนวทางในการสงเสรมใหเดกไดพฒนาเตมศกยภาพอยางเหมาะสม ดงนนกระทรวงศกษาธการจงไดกาหนดไวในหลกสตรวาครผสอนควรมการดาเนนการประเมนอยางเปนระบบ มการวางแผนเลอกใชเครองมอและจดบนทกไวเปนหลกฐาน ประเมนตามสภาพจรงดวยวธการหลากหลาย เหมาะกบเดก รวมทงใชแหลงขอมลหลาย ๆ ดาน ไมควรใชการทดสอบ การประเมนทเหมาะสมทสดสาหรบการประเมนเดกปฐมวย คอ การประเมนตามสภาพจรงทครอบคลม ควรใชการสงเกตและบนทกขอมลเกบไวในรปแบบตาง ๆ เชน แบบบนทกสน แบบสงเกต แบบมาตรวดประมาณคา ฯลฯ ควรเกบขอมลอยางเปนระบบ (กระทรวงศกษาธการ, 2546) ซงการประเมนผลถอเปนกญแจสาคญ และจาเปนอยางยงในการจดประสบการณ การประเมนจะชวยใหพอแม ผปกครอง และครทราบถงพฒนาการความกาวหนาของเดกปฐมวยเพอใชเปนแนวทางในการจดกจกรรมตาม สภาพแวดลอมและประสบการณใหสอดคลองกบพฒนาการตามความสนใจของเดก การประเมนในปจจบน จาเปนทตองปรบใหสอดคลองกบการจดการเรยนรในศตวรรษใหมทครผสอนตองมการปรบตวตามสภาพการณทเปลยนแปลงไปทงทางดานการศกษา สงคม เศรษฐกจและการเมอง ซงเรยกวา การเรยนรในศตวรรษท 21 ซงลกษณะการเรยนร ครผสอนตองมการปรบตว ทงนเนองจากการเรยนรในศตวรรษท 21 เนนทกษะการเรยนรดวยตวเอง โดยมครเปนผกระตนสรางแรงบนดาลใจใหผเรยน รวมถงการหาเครองมอมาตรฐานในการประเมนผล เพอสามารถประเมนไดอยางถกตองเหมาะสม และเปนการยกระดบการเปลยนแปลงการเรยนรในศตวรรษท 21 แตทงนเนองจากในปจจบนแนวคดการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ยงไมเปนทแพรหลายในกลมครปฐมวย ดวยเหตผลดงกลาวอาจจะยงไมเหนวาเปนเรองสาคญหรอยงไมถงเวลาทจะตองประเมน เพราะ เขาใจวาจะตองประเมนกนอยางเปนเรองเปนราวในระดบประถมศกษาเปนตนไปเทานน การใหความรความเขาใจแกครปฐมวยจงมความจาเปนอยางยง เพราะหากครไมมความรความเขาใจกจะไมสามารถประเมนพฒนาการ ของเดกไดอยางถกตอง อนอาจจะทาใหเดกไมไดรบการพฒนาอยางเตมท สงผลใหเปนอปสรรคตอการเรยนร ของเดกในอนาคต ตามทสานกงานเลขาธการสภาการศกษา (สกศ.) ไดทาการวจยเพอตดตามความกาวหนา การจดการเรยนรระดบปฐมวย ป พ.ศ. 2551 - พ.ศ. 2552 พบวา ดานสตปญญาและอารมณทมพฒนาการอยในระดบนอยกวาดานอน และเปนดานทมพฒนาการตากวาดานอน โดยเฉพาะในดานความสามารถในการวเคราะห คดสงเคราะห คดอยางมวจารณญาณ มความคดสรางสรรค คดไตรตรอง สวนดานครผสอนพบปญหาวาตองปรบปรง คอ ดานความสามารถในการจดการเรยนการสอนใหมประสทธภาพและเนนผเรยนเปนสาคญ (สานกงานเลขาธการ สภาการศกษา, 2552)


จากความสาคญของการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 และปญหาทพบในการประเมนการเรยนร ทาใหคณะผวจยในฐานะทเปนคณาจารยทางดานการวดประเมน และวจยทางการศกษา จงมความตระหนกและเหน ความสาคญในการพฒนาทกษะองคความรทเกยวกบการประเมนการเรยนร จงดาเนนการทาวจยการพฒนาทกษะการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ของครผสอนในระดบปฐมวยในจงหวดลาปาง เพอใหครผสอนสามารถประเมนการเรยนรไดอยางครอบคลม ถกตอง เหมาะสมเพอเกดประโยชนสงสดตอการพฒนาการเรยนรของเดกปฐมวย และสามารถขยายองคความรทเปนประโยชนตอวชาชพทางการศกษาตอไป

วตถประสงค 1. เพอพฒนาทกษะการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ของครผสอนในระดบปฐมวย 2. เพอศกษาความคดเหนตอการพฒนาทกษะการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ของครผสอนในระดบปฐมวย

นยามศพทเฉพาะ การประเมน หมายถง กระบวนการพจารณาตดสนคณภาพ หรอคณลกษณะของพฤตกรรมของนกเรยนปฐมวย ซงวดจากการแสดงพฤตกรรมของนกเรยน หรอการกาหนดตวเลขใหกบคณลกษณของนกเรยนทแสดงออกจากการสงเกต หรอทดสอบแลวกาหนดตวเลข หรอคะแนนใหกบสงทวดตามเกณฑทกาหนดไว ทกษะการประเมน หมายถง ความสามารถในการประเมนของครผสอนตามการเรยนรในศตวรรษท 21 มงเนนในมตดานการพฒนาเดกปฐมวย ประกอบดวย ดานรางกาย ดานอารมณ-จตใจ ดานสงคม และดานสตปญญา รวมดวยความสามารถดานภาษา ดานตวเลข ดานการเรยนรเหตผล เพอใชประกอบการตดสนใจบงชระดบพฒนาการของนกเรยน และไดแนวทางในการสงเสรมใหเดกไดพฒนาเตมศกยภาพอยางเหมาะสม การเรยนรในศตวรรษท 21 หมายถง สมรรถนะการเรยนรดวยการปฏบตจรง ประกอบดวย 2 ทกษะใหญ คอ 1) ทกษะการเรยนร ซงไดแก ความสามารถดานการอาน ทกษะดานการเขยน ทกษะดานคานวณ และ 2) ทกษะดานบรณาการและนวตกรรม ซงไดแก การคดวเคราะห การสอสาร การรวมมอ และความคดสรางสรรค รวมถงทกษะชวตและอาชพ และทกษะดานสารสนเทศสอและเทคโนโลย ตามระดบความสามารถของเดกปฐมวย ความคดเหน หมายถง การสะทอนความรสกนกคดของครผสอนทมตอการเขารวมพฒนาทกษะการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ทงในดานความเหนเกยวกบการอบรมเชงปฏบตการและความเหนดานการปรบเปลยนแนวคดเกยวกบการประเมนการเรยนรทเกดขนจากการปฏบตการพฒนาทกษะการประเมน โดยประเมนได จากแบบสอบถามและการสนทนากลมของครผสอน ครผสอนในระดบปฐมวย หมายถง ครผรบผดชอบในการจดประสบการณการเรยนรในระดบปฐมวย ของโรงเรยนอนบาลลาปาง (เขลางครตนอนสรณ) อาเภอเมองลาปาง จงหวดลาปาง ทมความเตมใจและมงมน เขารวมพฒนาทกษะการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21



21

21

- - -

-

-

( )

วธการวจย กลมตวอยาง กลมตวอยางทใชในการวจยครงน เปนครผสอนในระดบปฐมวย โรงเรยนอนบาลลาปาง (เขลางครตนอนสรณ) อาเภอเมองลาปาง จงหวดลาปาง ปการศกษา 2556 จานวน 20 คน ไดมาโดยการเลอกแบบเจาะจง จากโรงเรยนทมความเตมใจเขารวมโครงการวจย โดยมเกณฑพจารณาดงน 1) สถานศกษามความตระหนก (Awareness) ในการพฒนาทกษะการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ของครผสอน 2) สถานศกษามความพยายาม (Attempt) ในการพฒนาทกษะการประเมนของครผสอนโดยมงานหรอโครงการทไดดาเนนงานอยในระดบหนง 3) ครผสอนในระดบปฐมวยมความสนใจและเตมใจเขารวมโครงการในการพฒนาทกษะการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ตลอดจนมความมงมนและ

พนธสญญารวมกนในการดาเนนการวจยครงน เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจยครงน ประกอบดวย 1. เครองมอทใชในการดาเนนการอบรมเชงปฏบตการ ไดแก หลกสตรการอบรมเชงปฏบตการ “การพฒนาทกษะการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ของครผสอนในระดบปฐมวย” คณะผวจยไดดาเนนการจดทาหลกสตร ดงน 1.1 กาหนดวตถประสงคของหลกสตรการอบรมฯ ในภาพรวมหลกสตรการอบรมครงนมวตถประสงค 2 ประการ คอ (1) เพอใหความรทางวชาชพเกยวกบการพฒนาเครองมอวดและประเมนผลการเรยนรในศตวรรษท 21 แกครผสอนในระดบปฐมวย และ (2) เพอพฒนาครผสอนในระดบปฐมวยใหสามารถสรางเครองมอวดและประเมนผลการเรยนรในศตวรรษท 21 ได


1.2 คณะผวจยไดดาเนนการจดทาหลกสตรการอบรมฯ ทมจดเดน คอ เนนการวดและการประเมน การสรางเครองมอทเหมาะสมกบนกเรยนระดบปฐมวยในศตวรรษท 21 และสอดคลองกบการประเมนตามหลกสตรและมาตรฐานการศกษา ดานผเรยนตามแนวของสานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา 1.3 ดาเนนการสรางหลกสตรการอบรมฯ เสรจแลวนาไปใหผเชยวชาญ จานวน 5 ทาน พจารณา ความเหมาะสมของหลกสตรการอบรมฯ 1.4 คณะผวจยไดปรบปรงหลกสตรการอบรมฯ ตามทผเชยวชาญไดใหขอเสนอแนะ เพอใหไดหลกสตรทมความเหมาะสมเตรยมนาไปใชในการอบรมครผสอนตอไป 2. เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ประกอบดวย 2.1 แบบทดสอบกอนและหลงการอบรม เปนแบบปรนย (ถก-ผด) จานวน 10 ขอ โดย คณะผวจยไดหาคณภาพความเทยงตรงเชงเนอหา โดยคานวณหาคา IOC ไดคาอยระหวาง 0.60-1.00 ซงถอวาขอสอบมคณภาพด ผานเกณฑทกขอ สวนคาความเชอมนมคาเทากบ 0.87 ซงถอวามความเชอมนในระดบสง 2.2 แบบประเมนทกษะการสรางแบบประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ของครผสอนโดยคณะผวจยไดหาคณภาพความเทยงตรงเชงเนอหา โดยคานวณหาคา IOC ไดคาอยระหวาง 0.80-1.00 ซงถอวาแบบประเมนมคณภาพผานเกณฑทกขอ 2.3 แบบสอบถามความพงพอใจของครผสอนทเขารวมโครงการ โดยคณะผวจยไดหาคณภาพ ความเทยงตรงเชงเนอหา โดยคานวณหาคา IOC ไดคาอยระหวาง 0.80-1.00 ซงถอวาแบบสอบถามมคณภาพด ผานเกณฑทกขอ 2.4 แบบบนทกสนทนากลมของครผสอนทเขารวมโครงการ คณะผวจยไดนาแบบบนทกสนทนาให ผเชยวชาญตรวจสอบความเหมาะสมของภาษา และนามาปรบปรงตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญ เพอใหสอ ความหมายยงขน การเกบรวบรวมขอมล การวจยครงน คณะผวจยไดดาเนนการตามลาดบขนตอนการวจย ดงน 1. พฒนานวตกรรมขบเคลอนการพฒนาทกษะการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ของครผสอน ในระดบปฐมวย โดยมขนตอนและวธการ ดงน 1.1 จดประชมเพอทาความเขาใจ ชแจงวตถประสงค เปาหมาย ขนตอน วธการในการทกษะการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ของครผสอนในระดบปฐมวย ใหกบผบรหารโรงเรยน และครผสอน ในวนท 9 ธนวาคม 2556 ณ โรงเรยนอนบาลลาปาง (เขลางครตนอนสรณ) 1.2 คณะผวจยดาเนนการจดการอบรมเชงปฏบตการ “การพฒนาทกษะการประเมนการเรยนร ในศตวรรษท 21 ของครผ สอนในระดบปฐมวย” โดยครอบคลมทงการจดการการจดประสบการณการเรยนร การประเมน การสรางเครองมอทเหมาะสมกบการประเมนนกเรยนในระดบปฐมวยในศตวรรษท 21 และสอดคลองกบการประเมนตามหลกสตรและมาตรฐานการศกษาดานผเรยนตามแนวของสานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา พรอมใหครผสอนทเขารวมอบรมเชงปฏบตการรวมกนระดมความคด เพอคดเลอกคณลกษณ ทพงประสงคทจะพฒนา เพอสรางแบบประเมนใหตรงกบคณลกษณทครตองการพฒนาผเรยน โดยครอบคลมทกษะ


ความสามารถดานภาษา ตวเลข และเหตผลตามระดบปฐมวยดวย ในการอบรมครงนไดใหครผสอนไดฝกสราง แบบประเมนการเรยนรในรปแบบตาง ๆ โดยไดจดการอบรมขนในระหวางวนท 6-7 มกราคม 2557 ณ โรงเรยนอนบาลลาปาง (เขลางครตนอนสรณ) 2. ตดตามผลและใหขอคดเหนแกครทดาเนนการพฒนาทกษะการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ของครผสอนในระดบปฐมวย โดยไดดาเนนการดงน 2.1 ครผสอนนาความรทไดรบจากการอบรมเชงปฏบตไปพฒนาการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ของนกเรยนระดบปฐมวยตอไป (โดยครดาเนนการพฒนาการจดประสบการณการเรยนรพรอมทงการใชแบบประเมนตลอดปการศกษา 2556) 2.2 คณะผวจยตดตามผลการจดประสบการณการเรยนร และการประเมนการเรยนรของคร โดยให คาแนะนาอยางตอเนอง และจดอบรมเชงปฏบตการใหกบครผสอนเพอทบทวน เสนอแนะการนาแบบประเมนไปใชกบนกเรยน ในวนท 8 พฤษภาคม 2558 ณ โรงเรยนอนบาลลาปาง (เขลางครตนอนสรณ) 2.3 คณะผวจยลงพนท นเทศ ตดตาม ใหขอเสนอแนะปรบปรงแบบประเมนและเครองมอตาง ๆ ใหเหมาะสมยงขนใหกบครผสอน ในระหวางเดอนกมภาพนธ ถง เดอนสงหาคม 2557 ณ โรงเรยนอนบาลลาปาง (เขลางครตนอนสรณ) 3. ประเมนผลความสาเรจของโครงการ สรปผลการดาเนนงาน และสรปบทเรยนรวมกนระหวางคณะผวจยและครผสอน โดยดาเนนการตลอดเดอนกนยายน 2557 การวเคราะหขอมลและสถตทใช การวเคราะหขอมลครงน คณะผวจยไดดาเนนการวเคราะหดงน 1. ขอมลจากการทดสอบความรทเกยวกบการประเมนในศตวรรษท 21 กอนและหลงอบรมเชงปฏบตการฯ ใชการหาคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน โดยไดกาหนดเกณฑไววาหลงอบรมคะแนนตองผานรอยละ 80 ของคะแนนเตม 2. ขอมลจากการประเมนทกษะการสรางแบบประเมนการเรยนรของครผสอน ใชการการแจกแจงความถ และรอยละ โดยไดกาหนดเกณฑไว ดงน คะแนนตากวารอยละ 50 หมายถง มทกษะในการสรางแบบประเมนระดบตามาก

คะแนนรอยละ 50 – 59 หมายถง มทกษะในการสรางแบบประเมนระดบตา คะแนนรอยละ 60 – 69 หมายถง มทกษะในการสรางแบบประเมนระดบปานกลาง คะแนนรอยละ 70 – 79 หมายถง มทกษะในการสรางแบบประเมนระดบสง คะแนนรอยละ 80 ขนไป หมายถง มทกษะในการสรางแบบประเมนระดบสงมาก


3. ขอมลจากแบบสอบถามของครทเขารวมโครงการเพอประเมนความพงพอใจใชการหาคาเฉลย และ สวนเบยงเบนมาตรฐาน โดยไดกาหนดเกณฑการแปลความหมาย ดงน คาเฉลย 1.00-1.49 หมายถง มความพงพอใจในระดบนอยทสด คาเฉลย 1.50-2.49 หมายถง มความพงพอใจในระดบนอย คาเฉลย 2.50-3.49 หมายถง มความพงพอใจในระดบปานกลาง คาเฉลย 3.50-4.49 หมายถง มความพงพอใจในระดบมาก คาเฉลย 4.50-5.00 หมายถง มความพงพอใจในระดบมากทสด 4. ขอมลจากแบบบนทกการสนทนากลมของครทเขารวมโครงการเพอสรปผลการดาเนนโครงการใช การวเคราะหเนอหา และสรปความ

ผลการวจย 1. ผลการพฒนาทกษะการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ของครผสอนในระดบปฐมวย สรปผลใน 2 มต 1.1 ผลการพฒนาความร ความเขาใจเกยวกบการประเมนในศตวรรษท 21 ของครผสอนระดบปฐมวยพบวา ผลการทดสอบความรความเขาใจเกยวกบการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ของครผสอนระดบปฐมวย กอนการอบรมมคาเฉลยเทากบ 6.85 คะแนน (คดเปนรอยละ 68.50) และหลงจากการอบรมแลวมคะแนนเฉลยเทากบ 9.20 คะแนน (คดเปนรอยละ 92.00) ซงพบวาครผสอนสวนใหญ มพฒนาการของคะแนนเพมขนหลงจากอบรม สรปไดวาหลงการอบรมเชงปฏบตการครผสอนมความร ความเขาใจเกยวกบการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 เพมขน 1.2 ผลการพฒนาทกษะการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ของครผสอนในระดบปฐมวย หลงจากการอบรมครงท 1 เมอใหครผสอนสรางแบบประเมนการเรยนร ครมทกษะในระดบปานกลาง คดเปนรอยละ 35.00 และมระดบตา-ตามาก อยระหวางรอยละ 25.00- 20.00 โดยมทกษะสงมากเพยงรอยละ 5.00 เทานน เมอมการนเทศ ใหคาแนะนา และมการอบรมเชงปฏบตการครงท 2 เพอเตมเตมอยางตอเนอง ครมการพฒนาทกษะเพมขน เมอสนสดโครงการไมปรากฏครผสอนทมทกษะในระดบตามาก ตา และปานกลางเลย ครผสอนสวนใหญมทกษะในระดบสงมากถงรอยละ 90.00 2. ความคดเหนตอการพฒนาทกษะการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ของครผสอนในระดบปฐมวย สรปผลใน 2 ประเดน คอ 2.1 ความคดเหนตอการอบรมเชงปฏบตการเพอสรางเครองมอในการประเมนการเรยนร ในศตวรรษท 21 อยในระดบมาก (คาเฉลย= 4.15) เมอพจารณาในรายประเดนพบวา ครผสอนทเขารวมอบรมมความเหนดวย มากทสดในประเดนเรองความร ความเขาใจเกยวกบการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ของผเรยนระดบปฐมวย รองลงมามความเหนดวยมากในเรองความร ความเขาใจในการวดและประเมนผลการเรยนรตามสภาพจรง ความรทไดรบตรงกบความตองการหรอความคาดหวง และเหนดวยมากเกยวกบความรความสามารถของวทยากร 2.2 ความคดเหนของครผสอนตอการปรบเปลยนแนวคดในการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 จากการสนทนากลมกบครผสอนทเขารวมโครงการไดใหขอสะทอนคดในประเดนตางๆ คอ


1) ความคดเกยวกบการจดประสบการณการเรยนรและการประเมนกอนเขารวมโครงการ จาก การสนทนากลมกบครผสอนในระดบปฐมวยทเขารวมโครงการ พบวาโดยทวไปกอนเขารวมโครงการของครผสอนนนสวนใหญมความร ความเขาใจเกยวกบการจดประสบการณการเรยนรและการประเมนในระดบหนง แตสวนใหญพบวา มปญหาในการดาเนนการสรางแบบประเมนการเรยนรวาทาอยางไรจงจะไดแบบประเมนทสามารถประเมนได อยางครอบคลมและตรงตามจดประสงคทตองการวด 2) องคความรทไดรบจากการเขารวมโครงการ/ความรทสามารถนาไปปฏบตจรง จากการสนทนา กลมกบครผสอน พบวาการเขารวมโครงการครงนทาใหไดเรยนรและฝกปฏบตจรงจากการเขาอบรมเชงปฏบตการเพอสรางเครองมอในการประเมนการเรยนร ในศตวรรษท 21 จากคณะวทยากรทมความร ความสามารถ และ สามารถถายทอดไดด ทาใหครผสอนไดองคความรทสามารถนาไปปฏบตใชจรงได คอ การวดและประเมนผลพฒนาการของนกเรยนควรประเมนเปนรายบคคลอยางตอเนอง และประเมนระดบปฐมวยควรเปนการประเมนตาม สภาพจรงดวยวธการหลากหลายเหมาะกบเดก และนอกจากนนตองประเมนอยางเปนระบบ มการวางแผน เลอกใชเครองมอและจดบนทกไวเปนหลกฐาน 3) การปรบเปลยนแนวคดในการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 จากการสนทนากลม เพอถอดความรรวมกน ครผสอนไดสะทอนคดวาจากการไดรวมโครงการทาใหเกดความรความเขาใจเกยวกบการจดประสบการณการเรยนรและการประเมนในมตทตางจากเดม คอ 3.1) มความร ความเขาใจเกยวกบการประเมน การเรยนรในศตวรรษท 21 อยางแทจรง 3.2) มความเขาใจ และมนใจในการสรางเครองมอประเมนการเรยนร ในระดบปฐมวยไดอยางแทจรง 3.3) มความเขาใจ และตระหนกเกยวกบการประเมนตามสภาพจรงมากยงขน 3.4) เกดการเปลยนแปลงเกยวกบการจดประสบการณการเรยนรและการประเมนการเรยนร

อภปรายผลการวจย จากผลการวจยเรองการพฒนาทกษะการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ของครผสอนในระดบปฐมวยในจงหวดลาปางในครงน มประเดนทนาสนใจทนามาอภปราย ดงน 1. ผลการพฒนาทกษะการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ของครผสอนในระดบปฐมวย พบวาผล การทดสอบความร ความเขาใจเกยวกบการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ของครผสอนระดบปฐมวยหลงการอบรมมความรความเขาใจเกยวกบการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 เพมขน ทงนอาจเนองจากหลกสตรทใชอบรม มความครอบคลมและสรางขนโดยผานการพจารณาจากผเชยวชาญจงทาใหหลกสตรมเนอหาทเตมเตมความร ความเขาใจของครเกยวกบการวด ประเมนการเรยนรของครปฐมวยในศตวรรษท 21 ซงเปนไปในแนวทางเดยวกนกบหลกการ แนวคดการประเมนของสานกงานคณะกรรมการศกษาแหงชาต (2540) ทกลาววาเดกปฐมวยนน ตองเรยนรจากประสบการณจรง มงเนนใหเดกไดลงมอปฏบตกจกรรมดวยตนเอง เพอใหสอดคลองกบความตองการและความสนใจของผเรยน ดงนนการวดประเมนควรสอดคลองกบกจกรรมการเรยนการสอนตามวยผเรยน ครผสอนตองวดกระบวนการคด ใหคดเปน เรยนรอยางตอเนอง มการวดพฒนาการจากการเรยนรของโดยการเลนจาก การใชประสาทสมผสทงหา โดยสอดคลองกบงานวจยของรงนภา ตงจตรเจรญกล, ภาสร สงขแกว, มลลกา ภพฒน และ จนทรเพญ ตงจตรเจรญกล (2554) ทดาเนนการวจยการพฒนาเครองมอประเมนพฒนาการ โรงเรยนสาธต


ละอออทศ พบวา วธการประเมนพฒนาการเดกปฐมวยควรใชวธการทหลากหลาย ทงจากการวดและประเมน และจากการสงเกต โดยประเมนพฒนาการควรประเมนตามตวบงชหลกสามดาน คอ 1) ดานรางกาย ดานสตปญญา และดานอารมณ จตใจและสงคม นอกจากนน สรมา ภญโญอนนตพงษ (2547) ไดกลาวถงแนวทางการวดและประเมนเดกปฐมวยวา ครผสอนตองมงเนนพฒนาเดกโดยรวมทกดานทงดานรางกาย ดานสตปญญา และดานอารมณ จตใจและสงคม จดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญ ซงการวดและประเมนผลตองเปนกระบวนการทควบคกบการจดการเรยนรทขาดมได โดยการประเมนเดกปฐมวยนนครผสอนตองเนนประเมนการเรยนรในทกดานรวมกน ซงการพฒนาหลกสตรการอบรมนไดจดทาขนตามกรอบของการประเมนการเรยนรในระดบปฐมวย โดยมงเนน ใหผเขาอบรมสามารถวเคราะหตวชวดความสามารถของผเรยนในระดบปฐมวยไดทงดานรางกาย ดานสตปญญา และดานอารมณ จตใจและสงคม สามารถนาไปสรางเปนเครองมอทมคณภาพและเหมาะสมกบการใชวด ความสามารถดานตาง ๆ ของผเรยนได รวมทงมมโนทศน ทถกตองในการวดและประเมนผลการเรยนรแนวใหม ในยคศตวรรษท 21 สาหรบครผสอนในระดบปฐมวย ซงสงผลใหครทเขารวมการอบรมมความร และมความพรอมทจะพฒนาเครองมอการประเมนการเรยนรในระดบปฐมวยได สวนทกษะการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ของครผสอนระดบปฐมวย พบวา ทกษะการประเมน การเรยนรในศตวรรษท 21 ของครผสอนในระดบปฐมวย หลงจากการอบรมครงแรกครมทกษะตงแตระดบตามากถงระดบสง โดยทกษะระดบสงมจานวนนอยมากเพยง รอยละ 5.00 เทานน เมอมการนเทศ ใหคาแนะนา และมการอบรมเชงปฏบตการ ครงท 2 เพอเตมเตมจากคณะผวจยอยางตอเนอง พบวา ครมการพฒนาทกษะเพมขน เมอสนสดโครงการครผสอนสวนใหญมทกษะในระดบสงถงสงมาก โดยมทกษะในระดบสงมาก ซงสอดคลองกบผลการวจยของ สรรตน พวงยอด (2554) ทไดทาการพฒนาชดฝกอบรมเพอพฒนาศกยภาพครในการสรางขอสอบวดทกษะกระบวนการทางคณตศาสตร พบวาชดฝกอบรมทสรางขน มคณภาพความเหมาะสม และเมอนาไปพฒนาคร พบวาครผเขารบการฝกอบรมสวนใหญมศกยภาพในการสรางขอสอบวดทกษะกระบวนการทางคณตศาสตรเพมขน นอกจากนนจากการดาเนนโครงการอบรมเชงปฏบตการนนมงเนนใหครเกดความรความเขาใจ และมทกษะใน การสรางแบบประเมนอยางแทจรง โดยมรปแบบการดาเนนการ การพฒนาทกษะการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ของครผสอนในระดบปฐมวยในจงหวดลาปางอยางครบวงจร เนนการพฒนาศกยภาพดานการประเมนของ ครผสอนอยางแทจรงมการตดตามหลงการอบรม โดยทวไปการอบรมเมอเสรจสนกระบวนการอบรมกจะใหผเขารบการอบรมนาความรไปตอยอดเอง แตการดาเนนการพฒนาครงน คณะวจยไดมการตดตามผลและใหขอคดเหน แกครทดาเนนการพฒนาทกษะการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ของครผสอนในระดบปฐมวย หลงจากทนาความรทไดรบจากการอบรมเชงปฏบตไปพฒนาการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ของนกเรยนระดบปฐมวย โดยครดาเนนการพฒนาการจดประสบการณการเรยนรพรอมทงการใชแบบประเมนตลอดปการศกษา 2556 ซงคณะผวจยลงพนท นเทศ ตดตาม ใหขอเสนอแนะ ปรบปรงแบบประเมนและเครองมอตาง ๆ ใหเหมาะสมยงขน จงทาใหครผสอนสามารถสอบถามในประเดนตางๆ ทยงไมเขาใจ จงสงผลใหทกษะในการสรางแบบประเมน ของครสงขน และเปนแบบประเมนทเหมาะสมกบการประเมนในระดบปฐมวยอยางแทจรง


2. ความคดเหนตอการพฒนาทกษะการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ของครผสอนในระดบปฐมวย ผลการวจย พบวาครทเขารบการอบรมสวนใหญมความเหนดวยตอการอบรมเชงปฏบตการเพอสรางเครองมอ ในการประเมนการเรยนร ในศตวรรษท 21 ในระดบมาก และครทเขารวมโครงการไดมการปรบเปลยนแนวคด ในการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 จากการสนทนากลมกบครผสอนทเขารวมโครงการไดใหขอสะทอนคดเกยวกบองคความรทไดรบจากการเขารวมโครงการ/ความรทสามารถนาไปปฏบตจรง พบวาการเขารวมโครงการครงน ทาใหไดเรยนรและฝกปฏบตจรงจากการเขาอบรมเชงปฏบตการเพอสรางเครองมอในการประเมนการเรยนร ในศตวรรษท 21 ของครผสอน ทาใหไดองคความรทไดรบและสามารถนาไปปฏบตใชจรงได คอ การวดและประเมนผลพฒนาการของนกเรยนควรประเมนเปนรายบคคลอยางตอเนอง และประเมนระดบปฐมวยควรเปนการประเมนตามสภาพจรงดวยวธการหลากหลายเหมาะกบเดก และนอกจากนน ตองประเมนอยางเปนระบบ มการวางแผน เลอกใชเครองมอและจดบนทกไวเปนหลกฐาน ทงนเนองจากการจดหลกสตรอบรมเชงปฏบตเพอสรางเครองมอประเมนการเรยนรในระดบปฐมวยครงน คณะผวจยไดศกษาแนวคด การจดการศกษาปฐมวย แนวการประเมน การจดการเรยนรของปฐมวย ซงทาใหหลกสตรอบรมสอดคลองกบ หลกสตรการศกษาปฐมวย พทธศกราช 2546 (กระทรวงศกษาธการ, 2548) ทมงเนนการจดประสบการณการเรยนรทครอบคลมการเปลยนแปลงในเชงปรมาณและเชงคณภาพ พฒนาการทางดานรางกาย อารมณจตใจ และสตปญญาจะมความสมพนธและพฒนา อยางตอเนองเปนลาดบ และเปนไปตามหลกสตรการศกษาปฐมวย พทธศกราช 2546 ทกลาววาการจดประสบการณสาหรบเดกปฐมวยอาย 3 - 5 ป จะไมจดเปนรายวชาแตจดในรปของกจกรรมบรณาการผานการเลน เพอใหเดกเรยนรจากประสบการณตรง เกดความร ทกษะคณธรรม จรยธรรม รวมทงเกดการพฒนาทงดานรางกาย อารมณ จตใจ สงคม และสตปญญา ซงหลกสตรไดมงเนนการจดประสบการณการเรยนรของเดกปฐมวย ซงสอดคลองกบการจด การเรยนรในศตวรรษท 21 ทเนนการจดการเรยนรทมงการบรณาการเรยนร นอกจากนน ในการพฒนาทกษะการสรางแบบประเมนการเรยนรของครปฐมวย คณะผวจยไดมงเนน การประเมนพฒนาการตามหลกสตรของการศกษาปฐมวย คอ ฝกใหครผสอนประเมนพฒนาการทางดานรางกาย อารมณ จตใจ สงคม และสตปญญาของเดก โดยถอเปนกระบวนการตอเนอง และเปนสวนหนงของกจกรรมปกต ทจดใหเดกในแตละวน ทงนใหมงนาขอมลการประเมนมาพจารณา ปรบปรง วางแผนการจดกจกรรมเพอสงเสรม ใหเดกแตละคนไดรบการพฒนาตามจดหมายของหลกสตร การประเมนพฒนาการควรยดหลก ดงน 1) ประเมนพฒนาการของเดกครบทกดานและนาผลมาพฒนาเดก 2) ประเมนเปนรายบคคลอยางสมาเสมอตอเนองตลอดป 3) สภาพการประเมนควรมลกษณะเชนเดยวกบการปฏบตกจกรรมประจาวน 4) ประเมนอยางเปนระบบ มการวางแผน เลอกใชเครองมอและจดบนทกไวเปนหลกฐาน 5) ประเมนตามสภาพจรงดวยวธการหลากหลายเหมาะกบเดก รวมทงใชแหลงขอมลหลายๆ ดาน ไมควรใชการทดสอบแตควรใชเครองมอทเหมาะกบการประเมนพฒนาการ ตามสภาพจรงของเดก เชน การสงเกตการบนทกพฤตกรรมการสมภาษณ จากการดาเนนการวจยครงนจงสงผลใหครผสอนมความพงพอใจตอการอบรมเชงปฏบตการเพอสรางเครองมอ ในการประเมนการเรยนร ในศตวรรษท 21 ในระดบมาก และครทเขารวมโครงการไดมการปรบเปลยนแนวคดใน การประเมนการเรยนรอยางแทจรง


3. การปรบเปลยนแนวคดในการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ครผสอนไดสะทอนคดวาจาก การรวมโครงการทาใหเกดความรความเขาใจเกยวกบการจดประสบการณการเรยนรและการประเมนในมตท ตางจากเดมทงในดานความร ความเขาใจเกยวกบการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 อยางแทจรงจากคณะผวจย ทเปนผทมประสบการณในการวดและประเมนผล จงทาใหครมความเขาใจ และมนใจในการสรางเครองมอประเมนการเรยนรในระดบปฐมวย และตระหนกเกยวกบการประเมนตามสภาพจรงมากยงขน ซงทาใหเกดการเปลยนแปลงเกยวกบการจดประสบการณการเรยนรและการประเมนการเรยนร ทงนเนองจากการพฒนาทกษะการประเมน การเรยนรในศตวรรษท 21 ของครปฐมวยทไดการดาเนนวจยครงน คณะผวจยไดพฒนาทกษะอยางครบวงจร คอ มการใหคาปรกษาแนะนาหลงจากการอบรม นอกจากนนยงมการเตมเตมองคความรของครผสอนอยางตอเนอง ทาใหครเกดการปรบเปลยนแนวคดในการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ซงสอดคลองกบแนวคดของสานกงานกองทนสนบสนนการวจย (2555) ทไดรวมมอกบสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) ไดทาการวจยศกษาระบบการชแนะภายใตโครงการวจยและพฒนาเครอขายเชงพนทเพอหนนเสรมการพฒนาการเรยนรของเดกและเยาวชนมขอคนพบทสาคญคอ การหนนเสรมคณภาพครเพอยกระดบคณภาพการเรยนรของนกเรยนดวยระบบชแนะ (Coaching) คร แทนการอบรมอยางเดยว สงผลตอการเปลยนแปลงทตวครทงในดานเจตคตและคานยมตอวชาชพคร พฤตกรรมในกระบวนการเรยนการสอนและศกยภาพในการสรางนวตกรรมเกด การเปลยนแปลง (Change Agent) ทนาไปสคณภาพการเรยนรของนกเรยนเพอใหไดทงความรพนฐานและทกษะทจาเปนเพอการดารงชวต ในศตวรรษท 21 ซงระบบการสนบสนนทออตอการเรยนรจะสงผลใหเกดการปรบเปลยนพฤตกรรมการสอนของคร โดยการมพเลยงคอยใหคาปรกษา แนะนา และแลกเปลยนเรยนรรวมกนอยางกลยาณมตรในพนทโรงเรยนอยางใกลชด ครทไดรบการแนะนาแลวนากระบวนการไปใช ทาหนาทใหคาแนะนา หนนนาการเรยนร จะสงผลใหครและนกเรยนไดเรยนรอยางแทจรง และสดทายในกระบวนการ คอ การประเมนผลการเปลยนแปลงทเกดขนทงทตวนกเรยนและคร นอกจากน การพฒนาทกษะการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ของครผ สอนในระดบปฐมวย ในจงหวดลาปางครงน คณะผวจยไดใหความรความเขาใจและรวมแลกเปลยนเรยนรกบครผสอนในระดบปฐมวยอยางสมาเสมอ โดยเนนการประเมนตามศตวรรษท 21 ซงไดปรบใหสอดคลองกบกระทรวงศกษาธการ (2546) ทกลาววา เครองมอทใชในการประเมนพฒนาการเดกปฐมวยแตละครง ควรใชวธการประเมนอยางหลากหลาย เพอใหไดขอมลทสมบรณทสด วธการทเหมาะสมและนยมใชในการประเมนเดกปฐมวย มดวยกนหลายวธ อาท การสงเกต และการบนทก โดยการบนทกพฤตกรรมใชบนทกเหตการณเฉพาะอยางโดยบรรยายพฤตกรรมเดก การบนทกรายวน เปนการบนทกเหตการณหรอประสบการณทเกดขนในชนเรยน รวมถงการสนทนา สามารถใช การสนทนาไดทงเปนกลมหรอรายบคคล เพอประเมนความสามารถในการแสดงความคดเหนและพฒนาการ ดานการใชภาษาของเดกและบนทกผลการสนทนาลงในแบบบนทกพฤตกรรมหรอบนทกรายวน นอกจากนนใช การสมภาษณดวยวธพดคยกบเดกเปนรายบคคลและควรจดในสภาพแวดลอมทเหมาะสม จะทาใหผสอนสามารถประเมนความสามารถทางสตปญญาของเดกและคนพบศกยภาพในตวเดกได ซงจากการพฒนาทกษะการประเมนการเรยนรจงทาใหครเกดการเปลยนแปลงทงในการจดประสบการณการเรยนรและการประเมน ซงสงผลทดตอ ผเรยน ทาใหนกเรยนแตละคนเรยนรไดเตมศกยภาพ มทกษะหลากหลาย มโอกาสพฒนาอยางเตมศกยภาพ เพอเตบโตเปนทรพยากรมนษยทมคณคาตอไป


สรป จากผลการดาเนนการวจยครงน พบวา ครผสอนในระดบปฐมวยไดรบความรความเขาใจ และสามารถพฒนาทกษะการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ไดเปนอยางด ดวยกระบวนการพฒนาทเปนระบบตามหลกการโดยเรมตนการพฒนาตามความตองการของครผสอนทมความประสงคเขารบการพฒนาทกษะการประเมนการเรยนร ตอดวยการเตมเตมองคความรเกยวกบหลกการวดประเมนผล การพฒนาเครองมอประเมนการเรยนรในศตวรรษ ท 21 แกครผสอน รวมถงพฒนาใหครผสอนทเขารวมการอบรมเชงปฏบตการไดฝกทกษะการสรางเครองมอ ประเมนการเรยนรในระดบปฐมวย รวมทงคณะผวจยไดมการลงพนทตดตามใหขอเสนอแนะเพอใหครผสอนไดพฒนาทกษะการประเมนการเรยนรอยางตอเนอง ทาใหครผสอนไดพฒนาทงความรและทกษะ รวมถงครผสอนทเขารวมโครงการครงนไดมการปรบเปลยนแนวคดเกยวกบการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ในระดบปฐมวยโดย การประเมนการเรยนรควรใหครอบคลมและตรงตามจดประสงคทตองการวด รวมถงการประเมนควรเนนการประเมนตามสภาพจรง โดยใชวธการหลากหลาย และเหมาะสมกบเดก รวมถงครผสอนไดปรบวธการประเมนการเรยนร ในศตวรรษท 21 ตงแตการเตรยมการจดประสบการณการเรยนรรวมทงการประเมนใหสอดคลองกนและคานงถง ผเรยนเปนสาคญเพอมงพฒนาการเรยนรของเดกปฐมวย ซงผลจากการวจยครงนทาใหเกดการเปลยนแปลง ทงในดานความร ทกษะ รวมถงความคดเหนเกยวกบการประเมนในศตวรรษท 21 ซงครผสอนทเขารวมโครงการ ยงสามารถเผยแพรขยายองคความรทไดรบไปยงเพอนรวมวชาชพทงในและนอกสถานศกษาเพอกอใหเกด องคความรทยงยนและพฒนาวชาชพทางการศกษาตอไป ขอเสนอแนะในการนาผลการวจยไปใช 1. การนเทศตดตามทาใหครระดบปฐมวยไดนาความรทไดรบจากการอบรมไปใชในการสรางเครองมอ การวดและประเมนผลไดเปนอยางด ดงนนในการอบรมตาง ๆ ควรมการนเทศและตดตามผลเพอใหผเขารบ การอบรมเกดประโยชนสงสดสามารถนาความรไปปฏบตไดจรง 2. การนาหลกสตรไปอบรมใหแกครผสอน วทยากรตองคอยตดตามและใหขอเสนอแนะอยางตอเนอง ทงแบบเปนทางการและไมเปนทางการ 3. หลกสตรในการอบรมครระดบปฐมวย ตองคดเลอกครทมความสมครใจ และตองการทจะอบรมและอยรวมพฒนาตลอดโครงการ ไมควรนาไปใชกบการอบรมโดยทวไป ขอเสนอแนะสาหรบการทาวจยครงตอไป 1. ควรมการศกษาเกยวกบการพฒนาเครองมอเพอประเมนการเรยนรของนกเรยนระดบปฐมวยในลกษณะเครอขายการเรยนรของครผสอน 2. ควรมการศกษาพฒนาทกษะการประเมนการเรยนรในศตวรรษท 21 ของผเรยนในระดบประถมศกษาและมธยมศกษาเพอพฒนาคณภาพผเรยนอยางตอเนอง


เอกสารอางองกระทรวงศกษาธการ. (2546). หลกสตรการศกษาปฐมวย พทธศกราช 2546. กรงเทพฯ: โรงพมพ ครสภาลาดพราว.กระทรงศกษาธการ. (2548). คมอหลกสตรการศกษาปฐมวยพทธศกราช 2546 (สาหรบเดกอาย 3-5 ป). (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: ครสภาลาดพราวพรฤด ครหงสสา (2556). แนวทางการวดและประเมนผลเดกปฐมวย. สบคนเมอ 2 พฤศจกายน 2557, จาก http://www. artsedcenter.com/index.php?lay=show&ac=article&Id=539325493&Ntype= 9 เยาวพา เดชะคปต. (2544). การพฒนาพหปญญาเพอการเรยนรสาหรบเดกปฐมวย. เอกสารการอบรม เชงปฏบตการเรอง พหปญญาเพอการเรยนรสาหรบเดก ระหวางวนท 25-27 ตลาคม 2544 ณ หอประชมใหญ สานกงานการประถมศกษา จงหวดฉะเชงเทรา. รงนภา ตงจตรเจรญกล, ภาสร สงขแกว, มลลกา ภพฒน และ จนทรเพญ ตงจตรเจรญกล. (2554). วจยการพฒนาเครองมอประเมนพฒนาการเดกปฐมวยโรงเรยนสาธตลอออทศ. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต.สรมา ภญโญอนนตพงษ. (2547). เอกสารคาสอน วชา ปว. 692 การวดและประเมนเดกปฐมวย. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.สรรตน พวงยอด. (2554). การพฒนาศกยภาพครในการสรางขอสอบวดทกษะกระบวนการทางคณตศาสตร. ศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการวดและประเมนผลการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหมสานกงานกองทนสนบสนนการวจย. (2555). ชดโครงการวจยกระบวนการพฒนาครดวยระบบหนนนาตอเนอง. เอกสารประกอบการประชมคณะกรรมการกากบทศทางโครงการวจยกระบวนการพฒนาครดวยระบบหนนนา ตอเนอง (Teacher Coaching) วนท 4 มถนายน 2556 ณ หองประชม 1 สกว. ชน 14 อาคารเอส เอม ทาวเวอร กรงเทพฯ .สานกงานคณะกรรมการศกษาแหงชาต. (2540). คมอประเมนพฒนาการเดกระดบกอนประถมศกษา. (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว.สานกงานเลขาธการสภาการศกษา. (2552). รายงานความกาวหนาการจดการเรยนร ระดบปฐมวยป 2551-2552. กรงเทพฯ: เพลน สตดโอ.


บทคดยอ การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาพฒนาการดานความเขาใจในการอานภาษาองกฤษผานกจกรรม การอานตอชนสวนของผเรยนระดบปรญญาตร มหาวทยาลยราชภฏลาปาง โดยกลมเปาหมายทศกษางานวจยครงน คอนกศกษาระดบปรญญาตร หมเรยน 561226801 ชนปท 1 สาขาเทคโนโลยอเลกทรอนกส คณะเทคโนโลยอตสาหกรรม ทลงทะเบยนเรยนรายวชาภาษาองกฤษเพอทกษะการเรยน (English for Study Skills: 1500114) ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2557 จานวน 10 คน เครองมอทใชในการวจยครงนไดแก แผนการสอนทใชกจกรรม การอานตอชนสวนรวมทงสน 8 แผน แตละแผนใชเวลา 3 คาบเรยน และแบบทดสอบความเขาใจในการอานภาษาองกฤษแบบอตนยทวดความเขาใจในระดบแปลความ ตความ คดวเคราห และสรปความ รวมทงสน 8 บททดสอบ การวเคราะหขอมลใชการหาคารอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ผลจากการวเคราะหขอมล ผวจย สรปไดวาพฒนาการดานความเขาใจในการอานภาษาองกฤษของนกศกษาผานเกณฑทกาหนด โดยมคะแนน เฉลยรอยละ 67.25 และอยในระดบพอใช ผเรยนมแนวโนมพฒนาการดานความเขาใจในการอานภาษาองกฤษเพมขนอยางตอเนอง

คาสาคญ กจกรรมตอชนสวน ความเขาใจในการอานภาษาองกฤษ


พฒนาการดานความเขาใจในการอานภาษาองกฤษผานกจกรรมการอานตอชนสวนของนกศกษาระดบปรญญาตร

The Development of English Reading Comprehension through Jigsaw Reading Activity among Undergraduate Students

กตตกา ลมปรวฒนา1*

1อาจารย, สาขาวชาภาษาองกฤษ คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฎลาปาง เลขท 119 หม 9 ถนนลาปาง-แมทะ ตาบลชมพ อาเภอเมอง จงหวดลาปาง 52100


Abstract The purpose of this research was to study the development of English reading comprehension of undergraduate students during learning through jigsaw reading activity. The target group of this study was 10 first year students of the Faculty of Industrial Technology, who enrolled in English for Study Skills (1500114) course in the second semester of 2014 academic year at Lampang Rajabhat University. Research instruments consisted of 8 jigsaw activity lesson plans and 8 reading comprehension tests. The data obtained were statistically analyzed for percentage, mean and standard deviation. The development of English reading comprehension of students was increased steadily and met the criteria at moderate level (67.25 %) throughout the jigsaw activity.

Keywords Jigsaw Activity, English Reading Comprehension

บทนา ภาษาเปนเครองมอทมนษยสรางขนเพอใชตดตอสอสารแสวงหาความรและความเขาใจซงกน ในสงคมมนษยตองใชทกษะในการสอสารตาง ๆ ประกอบกนเพอใหการสงและรบสารเปนไปไดอยางตอเนองและมประสทธภาพ ทงทกษะการฟง พด อาน และเขยน โดยภาษาทมอทธพลตอสงคมโลกมากทสดในปจจบนนน อาจกลาวไดวา ภาษาองกฤษเปนหนงและเปนภาษาสากลทวโลก ประกอบกบในป พ.ศ. 2558 ประเทศไทยไดกาวเขาสประชาคมเศรฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community: AEC) รวมกบประเทศในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตอก 9 ประเทศ ดวยเหตนทาใหภาษาองกฤษเขามามบทบาทมากยงขนในสงคมไทย ซงทกษะทางภาษาองกฤษทง 4 ทกษะ การอานนบวาเปนทกษะทสาคญทจะทาใหผเรยนประสบความสาเรจในชวตไดอยางยงยนในโลกยคปจจบน กลาวคอ ผมทกษะการอานภาษาองกฤษดจะนาไปสการแสวงหาความรทสงใหเกดการตอยอดทางความร ความคดและการเรยนรเพมเตมไดมากมายจากสอทงในและตางประเทศไดตลอดชพ ไมจากดอยเพยงแคในชนเรยน ทมครเปนผใหความรเทานน เกดการสรางองคความรหรอการเรยนรดวยตนเองได (Autonomous Learner) สภาพปจจบนทเกดขนในการศกษาเรยนรทกษะการอานภาษาองกฤษของผเรยนในประเทศไทยพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยนไมเปนทนาพอใจ โดยเฉพาะทกษะการอานภาษาองกฤษทผเรยนมผลการเรยนสวนใหญอยในระดบตา จากการศกษาและขอคนพบของสภาพร ยมวไล (2551) และถนอมเพญ ชบว (2554) พบปญหาในการอานภาษาองกฤษดานกระบวนการ คอ การหาหวขอเรอง การจบใจความ การหารายละเอยด การหาคาอางอง การหาจดประสงคของผเขยน และการสรปเนอหาไมไดของผเรยนสงผลตอความสามารถใน การอาน และยงไปกวานนยงมปญหาทเกดจากตวผเรยนอกดวย คอ นกศกษาใชเวลาในการอานนอย หรอไมอานหนงสอภาษาองกฤษเนองจากไมมสมาธในการอาน ไมเหนคณคาของการอาน ไมชอบอานหรอไมมนสยรกการอาน และไมมความกระตอรอรนในการอาน สงผลใหนกศกษาขาดประสบการณในการอาน รวมไปถงไมสามารถใช เทคนคตางๆ ไปพฒนาความสามารถในการอานภาษาองกฤษของตนเองได


จากปญหาดงกลาวขางตนทาใหผวจยตระหนกถงวธการจดการเรยนการสอนทเกดขนเมอศกษายอนไป ในอดตถงพฒนาการของการเรยนการสอนทกษะการอาน นนทนา แสงสน (2543) กลาวไววาเรมตงแตสมยทม การใชวธการสอนแบบไวยากรณและแปล (Grammar-Translation Method) ตอมาในชวงป ค.ศ. 1940 ถง ค.ศ. 1950 ผเชยวชาญทางการสอนภาษาไดใหความสาคญกบการออกเสยงโดยมความเชอวาการพด (Speech) เปนพนฐาน ทสาคญของภาษา ทาใหการเรยนการสอนภาษาในชวงนนมการเปลยนแปลงเขาสยควธสอนแบบฟง-พด (Audiolingual Method) ตอมาไดมการพฒนาแนวการสอนภาษาเพอการสอสาร (Communicative Approach) เปนแนวการสอนทเนนการใชภาษาเพอการสอความหมายโดยคานงถงหลกการทวาบคคลสามารถใชภาษาในการสอสารไดตองมความสามารถในหลกภาษาควบคกนไปดวย (Linguistic Competence) โดยในสวนกจกรรมการเรยนการสอนนนเนนผเรยนเปนศนยกลาง เนนกจกรรมเชงปฏสมพนธ (Interactive Activities) มการเรยนรแบบรวมกนและเปน แนวการสอนทนยมจนถงปจจบน อยางไรกตามจากการสงเกตและสอบถามผเรยน ผวจยพบวาผเรยนกลมเปาหมายสวนใหญของงานวจยนคนชนกบกระบวนการเรยนการสอนแบบดงเดมทหองเรยนการอานจะเปนแบบบรรยายโดยมครผสอนเปนศนยกลางการเรยนร ผเรยนจะฟง จดบนทกความหมายทครเปนผใหขอมลในบทเรยน และทาแบบทดสอบ ดวยเหตนทาให ผเรยนไมมโอกาสเปนผสรางองคความรดวยตนเอง ไมมแรงจงใจในการเรยนร นกเรยนบางคนทไมมสมาธในการอานอาจตามเนอหาทครใหขอมลไมทนและไมครบถวน ทาใหกระบวนการเรยนรและผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยนไมเปนไปอยางทคาดหวง ผวจยจงสนใจทจะศกษาคนควากระบวนการเรยนรและวธการเพมพนทกษะการอาน ภาษาองกฤษของผเรยนโดยเรมจากการศกษาทฤษฏและงานวจยตาง ๆ Swain (1985) กลาววาผเรยนภาษาทสอง (Second Language Acquisition) จะมความเขาใจและเกดผลสมฤทธในการเรยนไดกตอเมอมการเรยนรหรอ ไดรบการปอนขอมลทผเรยนเขาใจดวยตนเองผานกจกรรมการเจรจาความหมายระหวางผเรยนดวยกนและครผสอน (Negotiation for Meaning) สอดคลองกบกรมวชาการ กองวจยทางการศกษา (2546) ทกลาววาการจดกจกรรม ทเนนทกษะในการสอสารจะชวยเพมพนแรงจงใจในการเรยนภาษาองกฤษ เนองจากผเรยนไดลงมอปฏบตจรง ทาใหเกดการเรยนรอยางเปนธรรมชาต ซงหนงในกจกรรมทมการวจยกนแพรหลายในเรองของการเจรจาความหมายเพอการเรยนรนนถอไดวา กจกรรมการอานตอชนสวน (Jigsaw Reading Activity) เปนกจกรรมการเรยนรทมงานวจยหลายชนทาการศกษาถงผลสมฤทธของผเรยน เชน งานวจย อารดา กนทะหงษ (2546) Ghazi & Mirna (2003) และ Masoumeh & Amir (2014) พบวากจกรรมตอชนสวนสงเสรมความเขาใจในการอานไดจรง กจกรรมตอชนสวนไดรบการพฒนามาจากทฤษฎการเรยนรแบบรวมมอ (Cooperative Learning) ซงการจดการเรยนรโดยกจกรรมตอชนสวนเปนการจดกระบวนการเรยนรทใชแนวคดทคลายกบการตอภาพทไดรบการพฒนาขนโดย Aronson (2000) และคณะ จากมหาวทยาลยเทกซส และมหาวทยาลยแคลฟอรเนยแหงซานตาครช ในป ค.ศ. 1978 โดยกระบวนการของกจกรรมตอชนสวนแบบดงเดม (Jigsaw I) จะแบงผเรยนเปนกลมเลกๆ ประมาณสคนคละความสามารถ เรยกกวากลมครอบครว แตละคนมหนาทในการทาความเขาใจในบทอานทตนเองไดรบมอบหมายจากผสอนซงไดแบงเนอหาของบทเรยนเปนสวน ๆ ไวแลวซงเนอหาแตละสวนทแบงไวนนจะมความเปนอสระตอกน จากนนนกเรยนแตละคนจะไปรวมกลมใหมกบผเรยนกลมอนทไดรบเนอหาสวนเดยวกน เรยกกลมใหมนวา กลมเชยวชาญ จากนนจะศกษาอภปรายเนอหาในบทอานจนสมาชกมความเขาใจอยางทองแท พรอมทงทาใบงาน


เพอทบทวนความร หลงจากนนสมาชกกลมเชยวชาญแตละคนจะตองกลบมาพดเลาเรองใหสมาชกในกลมครอบครวฟงจนสมาชกทกคนไดรบรเนอหาโดยรวมทสมบรณ แลวใหทกคนทาแบบทดสอบเพอทดสอบความรของผเรยน หลงจากตรวจแลว คะแนนจะประกาศเปนคะแนนกลม ทงนมขนตอนทแตกตางจากกจกรรมตอชนสวนชดทสอง (Jigsaw II) ทไดพฒนาเพมเตมองคประกอบอน ๆ โดยสลาวน (Slavin) คอสมาชกแตละคนในกลมจะอานเนอหาโดยรวมทงหมด แตเนนอานเนอหาอยางละเอยดคนละจด สมศกด ภวภาดาวรรธ (2544) ไดสรปหลกการสาคญของเทคนคการอานตอชนสวนไววาเปนการพงพา และชวยเหลอซงกนและกน รวมไปถงความรบผดชอบตอตนเองและของกลมดวย โดยผเรยนจะถกแบงออกเปน กลมยอยทคละความสามารถกน แตละคนจะไดรบมอบหมายใหอานเนอเรองทกาหนด หลงจากทสมาชกแตละคน ในกลมอานเนอเรองจบแลว สมาชกแตละคนจะตองไปเขากลมใหมทเรยกวากลมเชยวชาญ โดยเปนการรวมตวกนของสมาชกจากกลมอน ๆ ทไดรบเนอหายอยเรองเดยวกนและรวมกนอภปรายเนอหาโดยละเอยด ในขนตอนนผเรยนทเกงกวามโอกาสอภปรายรวมกบผเรยนทมความสามารถดอยกวา หลงจากทาความเขาใจในเนอหาแลว ผเชยวชาญจะกลบไปรวมกบสมาชกกลมเดมอกครงเพออภปรายเนอหายอยในแตละสวนของสมาชกแตละคนใหกนฟง และสดทายผเรยนทกคนจะตองเรยนรเรองราวทงหมดเพอใหสามารถตอบคาถามทครอบคลมเนอหาทกหวขอ ดวยกระบวนการน อารดา กนทะหงษ (2546) สรปถงองคประกอบทสาคญอย 5 ประการคอ ผเรยนมการพงพากนในกลม ผเรยนมความรบผดชอบ ผเรยนมทกษะการทางานแบบรวมมอกน ผเรยนมปฏสมพนธกนโดยตรง และผเรยนมการประเมนการทางานของตนเองและกลมไดจงจะทาใหเกดผลสมฤทธในการเรยนร จากทมาและความสาคญขางตน ผวจยจงเลงเหนความเปนไปไดทจะใชกจกรรมการอานตอชนสวน เพอพฒนาความเขาใจในการอานภาษาองกฤษของผเรยนในรายวชาภาษาองกฤษเพอทกษะการเรยน (English for Study Skills: 1500114) ของผเรยนระดบปรญญาตร มหาวทยาลยราชภฏลาปาง

วตถประสงค เพอศกษาพฒนาการดานความเขาใจในการอานภาษาองกฤษผานกจกรรมการอานตอชนสวน ในรายวชาภาษาองกฤษเพอทกษะการเรยน (English for Study Skills: 1500114) ของผเรยนระดบปรญญาตร มหาวทยาลยราชภฏลาปาง

วธการวจย การวจยครงนเปนการวจยเชงทดลอง ซงเปนเพยงการศกษาเบองตนเพอพฒนาผเรยนโดยใชกลมทดลองกลมเดยว และทาการเกบขอมลพฒนาการดานความเขาใจในการอานของผเรยน มวธการวจยดงรายละเอยดตอไปน 1. กลมเปาหมาย คอ นกศกษาระดบปรญญาตร หมเรยน 561226801 คณะวทยาศาสตร สาขาเทคโนโลยอเลกทรอนกส มหาวทยาลยราชภฏลาปาง ทลงทะเบยนเรยนรายวชาภาษาองกฤษเพอทกษะการเรยน (English for Study Skills: 1500114) ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2557 จานวน 10 คน ซงมจานวนนอยและถอเปนขอจากดของงานวจยน


2. เครองมอทใชในการวจย ประกอบดวยเครองมอทใชในการทดลอง และเครองมอทใชในการเกบขอมลดงตอไปน 2.1 เครองมอทใชในการทดลอง ประกอบไปดวยแผนการสอนทใชกจกรรมการอานตอชนสวนรวมทงสน 8 แผน แตละแผนใชเวลา 3 คาบ คาบละ 60 นาท ผวจยไดสรางแผนการสอนขนโดยยดเนอหาในกระบวนวชาภาษาองกฤษเพอทกษะการเรยน English for Study Skills (1500114) ของมหาวทยาลยราชภฏลาปาง และสราง แผนการสอนทใชกจกรรมการอานตอชนสวนครอบคลมเนอหา 8 บทเรยนคอ 1)Studying Abroad 2) Alternative Education 3) Love Around the World 4) Family Matters 5)Stars of Music 6) Music and the Mind 7) What Makes You Happy? 8) Think Positive! โดยทกแผนการสอนไดกาหนดขนตอนในการดาเนนการไวดงน ขนท 1 ขนกอนการอาน (Pre-Reading) ผสอนอธบายและจดเตรยมความพรอมของผเรยนกอนเขาสบทเรยนโดยการพดคยหรอถามคาถามสน ๆ เกยวกบเนอหาทจะอาน จากนนแนะนาภาพหรอหวขอเรองเพอใหผเรยนไดยอนคดถง ความรเดมทมอยและเปนสงทเกยวเนองกบเรองทจะอาน กอนทจะนาผเรยนเขาสบทอานโดยผสอนชวยผเรยน ใหเขาใจโครงรางของบทอานในเบองตนกอนทจะจดแบงผเรยนเปนกลมคละความสามารถ เรยกวากลมครอบครว (Family Group) โดยแบงจานวนตามความเหมาะสมตอความยาวของบทอาน มผสอนเปนผกาหนด ขนท 2 ขนการอาน (Reading) ใหผ เรยนแตละคนในกลมนดแนะเพอมอบหมายบทอานทแตละคนตองรบผดชอบ แลวอานเพอความเขาใจในสวนทไดรบมอบหมาย เชน หากบทอานมทงหมด 3 ยอหนาใหผเรยนจบกลมๆ ละ 3 คนแลวมอบหมายสมาชกในกลมอานคนละยอหนา โดยอาจมการเจรจาถงเคาโครงเรองทจะอานเพอทาความเขาใจเบองตนรวมกนกอนแลวจงอานเนอหาโดยละเอยดรายบคคล ผสอนใหเวลาในการอานชวงเวลาหนง หลงจากนน ใหผเรยนแตละคนในกลมครอบครวมาจบกลมใหมเรยกวากลมเชยวชาญ ในชวงนผอานทรบผดชอบบทอาน ในยอหนาเดยวกนจะมารวมตวกน สมาชกในกลมเชยวชาญนจะตองแลกเปลยนเรยนร เจรจาหาความหมายรวมกน ผเรยนทเกงกวาชวยผเรยนทออนกวา ผเรยนทกคนในกลมนจะตองแนใจวาตนเองเขาใจเนอหาตรงกนและถกตอง โดยลกษณะการเวยนกลมจากกลมครอบครวเปนกลมเชยวชาญแสดงในภาพตอไปน

Family Group Expert Group

ภาพท 1: วธการจดกลมผเรยนในวธการอานแบบตอชนสวน

ขนท 3 ขนหลงการอาน (Post-Reading) หลงจากผเรยนอานเนอหาทไดรบมอบหมายเรยบรอยแลวทงรายบคคล และอานเปนกลม ผเรยนทกคนจะกลบมาในกลมครอบครวเดมอกครงเพออธบายขยายความบทอานทตนเอง รบผดชอบใหกบสมาชกคนอน ๆ ฟงโดยละเอยดเพอทาความเขาใจเนอหาทงหมดรวมกน ขนตอนนผเรยนจะไดทบทวน แกไข เพมเตม และเรยบเรยงขอมลตาง ๆ ใหถกตองสมบรณมากทสดโดยสมาชกทกคนเขาใจรวมกน ถอวาเปนขน


ตอนการตอภาพจากจกซอรแตละสวนใหเกดภาพใหญทสมบรณ จากนนผสอนจงใหผเรยนในกลมครอบครวทา แบบฝกทบทวนความร กอนทจะมการทดสอบความเขาใจในการอานผานแบบทดสอบเปนรายบคคลเพอเกบบนทกคะแนนแลวนามาวเคราะหผลในภายหลง 2.2 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ไดแก แบบทดสอบความเขาใจในการอานภาษาองกฤษแบบอตนยทวดระดบความเขาใจระดบแปลความ ตความ คดวเคราะหและสรปความ จานวน 8 ครง ตามวตถประสงคปลายทางของแตละแผนการสอน 3. การทดลองและเกบรวบรวมขอมล ครงนเปนการวจยแบบกลมเดยว ใชกจกรรมการอานตอชนสวน เพอศกษาพฒนาการดานความเขาใจในการอานภาษาองกฤษของผเรยน ในการวดพฒนาการดานความเขาใจในการอานภาษาองกฤษผวจยไดทาการหาคาคะแนนเฉลยของผลสมฤทธทางการเรยนทไดรบการตรวจหลงจาก สอนจบแตละแผนการสอน รวมทงสน 8 แผนการสอน 8 บททดสอบและบนทกคะแนนเกบไวครงละ 10 คะแนน รวมทงสน 8 ครง เพอศกษาพฒนาการดานความเขาใจในการอานของผเรยน 4. การวเคราะหขอมล โดยศกษาความเขาใจในการอานภาษาองกฤษของผเรยนแตละคนจากผลคะแนนทไดวดประเมนตามแบบทดสอบ รวมทงสน 8 บททดสอบหลงการเรยนการสอนแตละแผน หลง จากนนนาผลคะแนนทงหมดมาหาคาเฉลย รอยละ และสวนเบยงเบนมาตรฐาน แลวจงนามาเปรยบเทยบกบระดบคณภาพเพอสรป เปนผลการพฒนาความเขาใจในการอานในภาพรวมของนกศกษา

ผลการวจย ผลจากการวจยเพอศกษาพฒนาการดานความเขาใจในการอานภาษาองกฤษของผเรยนโดยใชกจกรรม ตอชนสวน (Jigsaw Reading Activity) ปรากฎผลดงตอไปน

ตารางท 1คะแนนความเขาใจในการอานภาษาองกฤษของผเรยนในการทดสอบทงสน 8 ครงคะแนนความเขาใจในการอานภาษาองกฤษของผเรยนในการทดสอบทงสน 8 ครง


0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

4.9

1

5.9 6.1

2 3

6.7

4

6.5

7.7

5 6

7 7.5

7

8.5

8

แผนภมท 1: แสดงผลคะแนนเฉลยของพฒนาการดานความเขาใจในการอานภาษาองกฤษของผเรยนทงหมด 8 ครง

ตารางท 2คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของคะแนนพฒนาการดานความเขาใจในการอานภาษาองกฤษของผเรยน Sum 67.25 Count (n) 10 Average (mean) 6.725 Standard Deviation 0.310689

อภปรายผลการวจย จากผลการวจยพฒนาการดานความเขาใจในการอานภาษาองกฤษของนกศกษามคะแนนเฉลย รอยละ 67.25 อยในระดบพอใช และมแนวโนมพฒนาการดานความเขาใจในการอานภาษาองกฤษเพมขนอยางตอเนอง โดยในการทดสอบครงท 5 และครงท 7 มผลคะแนนลดลงเลกนอยทคาเฉลย 0.2 ซงผวจยอภปรายวาสาเหต อาจเนองจากเนอหาในบทเรยนทงสองนมสวนเกยวของกบวฒนธรรมและความเชอของชาวตะวนตก ทาใหผเรยน ทมความรพนฐานไมเพยงพอจงทาคะแนนไดลดลง ทงนผลการวจยสอดคลองกบงานวจยทไดศกษาคนควาและ เรยบเรยงไวในบททบทวนวรรณกรรมกอนหนานในหลากหลายประการ โดยผวจยสามารถอภปรายประเดนสาคญ ๆ ทสงผลตอพฒนาการดานความเขาใจในการอานของผเรยนในงานวจยครงนไว 3 ประเดนหลก คอ กจกรรมตอชนสวนสงเสรมทกษะทางปญญา ทางจตใจ และทางสงคม ดงตอไปน


ประการทหนง ความเขาใจในการอานของผเรยนเพมขนเนองจากกจกรรมตอชนสวนสงเสรมทกษะทางปญญา กลาว คอ กจกรรมนมกระบวนการทสรางความเขาใจอยางเปนขนตอน เรมตงแต (1) ขนกอนการอานทผสอน ไดกระตนใหผเรยนเกดการตระหนกรถงสงทกาลงจะอาน นนทยา แสงสน (2543) กลาววา ผเรยนมโอกาส ไดสารวจบทอานเพอหาประเดนสาคญผานทางรปภาพ สญลกษณ ชอเรอง หรอหวเรอง อกทงยงเปนการฟนความจา (Recall) ถงความรเดมของผเรยน ทาใหสามารถดงความรเดมออกมาใชไดเมอตองการ (Buzan, 1997) ในขนตอนน ผเรยนไดแนวทางความคดเพอนาไปสการตอยอดทางความรในขนตอนตอไปไดอยางมประสทธภาพมากขน และเปนการสงเสรมความเขาใจในขนตอนพนฐานของการอาน (2) ในขนการอานนนผเรยนมโอกาสไดอานดวยตนเอง เปนการประมวลความรความเขาใจรวบยอดดวยตนเอง ซงในขนตอนนผเรยนจะรวาตนเองคดอะไร คดอยางไร ตรวจสอบความเขาใจของตนเองได ผเรยนเขาใจกระบวนการทางปญญาของตนเอง (สมศกด ภวภาดาวรรธน, 2544) จงถอไดวากจกรรมตอชนสวนสงเสรมใหผเรยนเกดทกษะทงการเรยนรดวยตนเองและสงเสรมการเรยนรตาม แนวทฤษฎอภปญญา (Metacognition) นอกจากนน กจกรรมตอชนสวนยงสงเสรมการเรยนรแบบรวมมอ (Cooperative Learning) สอดคลองกบงานวจยของ Tamah (2007) ในการวจยการใชเทคนคตอชนสวนทสงผลตอปฏสมพนธในชนเรยนการอานของผเรยนระดบประถมศกษาในประเทศอนโดนเซย พบวาผเรยนสามารถเรยนรในกลมของตนเองไดอยางเปนอสระ ผเรยนมการเจรจาความหมายทงตอตนเอง ตอสมาชกในกลม และตอผสอน มการกระตนถามสมาชกในกลม พยายามตอบคาถามทตนร และมการประเมนความถกตองรวมกน (3) ขนหลงอาน เปนกระบวนการทสงเสรมความเขาใจในดานทกษะทางปญญา กลาวคอ ผเรยนตองถายทอดความรของตนเองใหเพอนรวมกลมฟง ผเรยนมโอกาสไดทบทวนความรโดยเนนความเขาใจของตนเองผานการอธบาย ขยายความและวธสอสารในลกษณะทหลากหลาย โดยมเพอนรวมกลมคอยซกถามหากเกดขอสงสย เปนการปรกษาหารอกนอยางใกลชด (Face-to-Face Promotive Interaction) (ทศนา แขมมณ, 2557) และขจดปญหาความเขาใจทผดพลาดไดเปนอยางด ทาใหผเรยนมโอกาสเพมพนทกษะทางปญญา สอดคลองกบงานวจยของ Kazemi (2012) ทพบวา คะแนนสอบหลงเรยนของกลมทดลองพฒนาขนอยางมนยสาคญเมอเทยบกบคะแนนสอบกอนเรยน ในงานวจยเรองผลของการใชวธตอ ชนสวนทสงผลตอผลสมฤทธในการเรยนอานภาษาองกฤษเพอความเขาใจของนกเรยนอหราน จากกระบวนการทง 3 ขนตอนน แสดงใหวากจกรรมตอชนสวน ทาใหผเรยนสามารถสรางองคความรเพมพนความสามารถเพอตอยอดความรได เออตอโอกาสความสาเรจดานวชาการทเพมขน

ประการทสองความเขาใจในการอานของผเรยนเพมขนเนองจากกจกรรมตอชนสวนเออตอการพฒนาผเรยนดานจตใจ ประการหลก คอ เปนการฝกฝนใหเปนผมระเบยบวนย กลาวคอ ผเรยนจะตองคดวางแผน กาหนด จดประสงคเพอใหงานทตนเองไดรบมอบหมายบรรลตามเปาหมายการเรยนร ผเรยนจงจาเปนตองมการฝกฝนตนเองใหเปนผทมระเบยบวนยในตนเองอยอยางตอเนองเพอใหบรรลเปาหมายการเรยนร เชน การฝกใหมปฏสมพนธ และแสวงหาความรจากผอนโดยการแลกเปลยนเรยนรอยตลอดทกขนตอนของกจกรรมตอชนสวนใหไดมาซงภาพของบทอานทสมบรณจากชนสวนเลกทจะตองนามารวมกน เกดเปนลกษณะการเรยนรแบบรวมมอหรอชวยกนเรยนร คอ แตละคนตางกรบผดชอบในการเรยนรของตน และในขณะเดยวกนกตองชวยใหสมาชกคนอนเรยนรดวย จากกระบวนการนสงเสรมใหผเรยนมความกระตอรอรน ใฝร ใฝเรยน มความรบผดชอบรวมกนมากขน อกทงยง ลดความวตกกงวลในการอานเนองจากบรรยากาศในหองเรยนเปนแบบเกอกลกนมากกวาวธการสอนแบบดงเดม


ทสวนใหญแลวจะเปนลกษณะการแขงขนกนระหวางผเรยน สอดคลองกบงานวจยของ Farouk Abd El Sami Ali (2001) ทพบวาการใชกจกรรมการอานตอชนสวนสงผลใหผเรยนในกลมทดลองมความวตกกงวลในการอาน ภาษาองกฤษลดลง นอกจากนกระบวนการดงกลาวยงสงเสรมความมนใจใหแกผเรยนอกดวย กลาวคอ ทกคน ในกลมมหนาทรบผดชอบในบทอานของตนเองทาใหผเรยนทออนกวามโอกาสไดพฒนาความมนใจ และเหนคณคาในการเรยนรของตนเองมากกวาการเรยนรแบบดงเดมหรอแบบแขงขน ทผเรยนแตละคนพยายามเรยนใหไดดกวาคนอน เพอใหไดคะแนนด ไดรบการยกยอง หรอไดรบการตอบแทนในลกษณะตาง ๆ ทงนยงเปนการเสรมแรงจงใจใหแกผเรยนทออนกวาอกดวยเชนเดยวกบงานวจยของ Pan (2013) พบวาการเรยนรแบบรวมมอสงเสรมแรงจงใจในการเรยนรของผเรยนไดมากกวาวธการเรยนรแบบดงเดม โดยเฉพาะผเรยนทมความสามารถอยในระดบปานกลางและออน ทงนเนองจากผเรยนมโอกาสไดแลกเปลยนเรยนรรวมกนทาใหเกดบรรยกาศการเรยนรทเอออานวยมากกวาการทผเรยนฟงบรรยายจากผสอนเพยงทางเดยว สรปไดวากระบวนการของกจกรรมตอชนสวนสงเสรมใหผเรยนมการพฒนาดานจตใจ เปนการเรยนรในทศทางบวกทจะเออการพฒนาผเรยนใหมจตสานกทด เปนพนฐานของการใชชวตอยางมคณคาในสงคมตอไป ประการสดทาย ความเขาใจในการอานภาษาองกฤษของผเรยนเพมขนเนองจากกจกรรมตอชนสวนสงเสรมการพฒนาทกษะทางสงคมของผเรยนในทกขนตอนการเรยนรทผเรยนจาเปนตองมปฏสมพนธระหวางเพอนรวมชน และครผสอนอยตลอดเวลา ตงแตขนกาหนดวตถประสงค ทผสอนตองทาความเขาใจรวมกนกบผเรยนกอนเรมเรยน ทาใหผเรยนสามารถเตรยมการและวางแผนการปฏบตงานใหตรงตามวตถประสงค ในขนการอานและหลงการอานทผเรยนจาเปนตองแลกเปลยนเรยนรกบเพอนรวมกลม ทงกลมหลกและกลมยอย ซงประเดนอภปรายนสอดคลองกบองคประกอบของการเรยนรแบบรวมมอของทศนา แขมมณ (2557) ทอธบายไววา (1) ผเรยนตองมการพงพาอาศยกน สมาชกแตละคนจะประสบความสาเรจไดกตอเมอกลมประสบความสาเรจ ดงนนแตละคนตองรบผดชอบในบทบาทหนาทของตน และในขณะเดยวกนกชวยเหลอสมาชกคนอน ๆ ดวย เพอประโยชนรวมกน (2) ผเรยนไดปรกษาหารอกนอยางใกลชด สมาชกกลมจะหวงใย ไววางใจ สงเสรม และชวยเหลอกนและกนในการทางานตาง ๆ รวมกน สงผล ใหเกดสมพนธภาพทดตอกน (3) ผเรยนมความรบผดชอบทตรวจสอบได สมาชกในกลมการเรยนรทกคนจะตองม หนาทรบผดชอบ และพยายามทางานทไดรบมอบหมายอยางเตมความสามารถ ไมมใครทจะไดรบประโยชนโดย ไมทาหนาทของตน (4) ผเรยนมทกษะการปฏสมพนธระหวางบคคลและทกษะการทางานทจะตองฝกฝนทกษะ ในการสอสารตาง ๆ อยางหลากหลาย เพอใหเกดการเจรจาความหมายทมประสทธภาพ (Negotiation for Meaning) และ (5) ผเรยนมการวเคราะหกระบวนการกลมรวมกน กอใหเกดความสมครสมานสามคค และยงเปนการฝก การเจรจาอยางมเหตผลใหไดมาซงผลประโยชนของหมคณะ นอกจากนนแลวประเดนอภปรายนยงสอดคลองกบ กนษฐา จถม (2550) กบงานวจยเรองการใชกจกรรมตอชนสวนเพอสงเสรมความเขาใจในการอาน การพด ภาษาองกฤษ และทกษะทางสงคมของนกเรยนระดบกาวหนาซงผลการวจยพบวา ทกษะทางสงคมของนกเรยน หลงการเรยนโดยใชกจกรรมตอชนสวนสงขนจากระดบคณภาพปานกลางเปนระดบสง สดทายนสามารถสรปไดวากจกรรมตอชนสวนสงเสรมใหผ เรยนมทกษะทางสงคมใหมประสทธภาพดยงขน ถอเปนความจาเปนพนฐาน ในการอยรวมกนของคนในสงคม


สรป ผลจากการวเคราะหขอมลผวจยสรปไดวาพฒนาการดานความเขาใจในการอานภาษาองกฤษของนกศกษาผานเกณฑทกาหนดไวทคาเฉลยรอยละ 67.25 และอยในระดบพอใช ผเรยนมแนวโนมพฒนาการดานความเขาใจในการอานภาษาองกฤษเพมขนอยางตอเนอง อยางไรกตามผวจยไดเสนอแนะสาหรบผทสนใจเพอการวจยในอนาคตไวสองประการไดแก ประการทหนงขอเสนอแนะดานการเรยนการสอน คอ 1) ผสอนควรศกษาและทาความเขาใจใหเขาใจอยางถองแทถงวธการสอนโดยใชกจกรรมตอชนสวนกอนนาไปปฏบตจรง เนองจากเปนวธทมขนตอน คอนขางมาก หากผสอนเขาใจอยางถองแทจะชวยใหดาเนนการสอนไดราบรนมาก และสมบรณยงขน 2) ผสอนควรใหเวลาอยางเพยงพอในการอธบายกจกรรมการเรยนร เพอใหผเรยนเกดความเขาใจและเกดความชดเจนใน การกาหนดจดมงหมายในการเรยนรแตละบทเรยนและในทกขนตอนการเรยนร 3) ผสอนควรมการตรวจสอบใหแนใจวาผเรยนมความเขาใจไปในทศทางทถกตองในระหวางทมการแลกเปลยนเรยนรกนระหวางผเรยนในกลมยอยหรอในกลมเชยวชาญ อยางไรกตามผสอนไมจาเปนตองแกไขความรรวบยอดของผเรยน เพยงแตจะตองมวธชนาทศทาง หรอชแนะใหผเรยนเพอนาไปอภปรายกนเพมเตมจะเปนการกระตนใหผเรยนเกดการเรยนรดวยตนเองมากขน ประเดนทสองไดแกขอเสนอแนะดานการวจย คอ 1) นกวจยสามารถศกษาวจยการใชกจกรรมตอชนสวนทสงผลตอ ทกษะการเรยนรในดานตาง ๆ ใหเปนรปธรรมมากยงขน เชน ทกษะทางดานจตใจและทกษะทางสงคมเปนตน 2) นกวจยสามารถนารองการใชกจกรรมการอานตอชนสวนกอนนาไปใชจรง เพอปรบปรงวธการหรอเนอหาการสอน ใหเหมาะสมกบผเรยนใหดขน 3) นกวจยสามารถศกษาวจยการใชกจกรรมตอชนสวนกบกลมเปาหมายทหลากหลาย ทกระดบชนหรอทก ๆ สาขาวชาชพเพอตอยอดความรใหครอบคลมกลมเปาหมายทกวางขน

เอกสารอางองกนษฐา จถม. (2550). การใชกจกรรมตอชนสวนเพอสงเสรมความเขาใจในการอาน การพดภาษาองกฤษ และทกษะทางสงคมของนกเรยนระดบกาวหนา. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม.กรมวชาการ กองวจยทางการศกษา. (2546). รายงานการวจยเรอง การศกษาสภาพการจดการเรยนการสอน ภาษาองกฤษทมงเนนทกษะการสอสารตามหลกสตรการศกษาขนศกษาขนพนฐาน. กรงเทพฯ: กรมวชาการ.กรมวชาการ. (2551). หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ: กรมวชาการ.นนทยา แสงสน. (2543). การเรยนการสอนภาษาองกฤษเปนภาษาทสองหรอภาษาตางประเทศ. เชยงใหม: ภาควชามธยมศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.ถนอมเพญ ชบว. (2554). การพฒนาทกษะการอานภาษาองกฤษเพอความเขาใจ ดวยวธสอนอานแบบ บรณาการของเมอรดอค (MIA). สบคนเมอ 10 พฤศจการยน 2557, จาก http://www.myfirstbrain.com/ teacher_view. ทศนา แขมมณ. (2557). ศาสตรการสอน: องคความรเพอการจดกระบวนการเรยนรทมประสทธภาพ. กรงเทพฯ: สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.สมศกด ภวภาดาวรรธน. (2544). การยดผเรยนเปนศนยกลาง และการประเมนตามสภาพจรง. กรงเทพฯ: เดอะโนวเลจ.


สภาพร ยมวไล. (2551). การศกษาความสามารถและปญหาในการอานภาษาองกฤษของนสตวชาเอกภาษาองกฤษ ของมหาวทยาลยศรคนรนทรวโรฒ. วารสารวชาการคณะมนษยและสงคมศาสตร. 4(2), 130-148.อารดา กนทะหงษ. (2546). การใชเทคนคการตอชนสวนในการอานวรรณคดเพอสงเสรมความเขาใจ ในการอานภาษาองกฤษและความฉลาดทางอารมณ. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม.Aronson, E. (2000). The Jigsaw Classroom. Retrieved November 20, 2014, from http://www.jigsaw.org/ overview.htm.Buzan, T. (1997). Use Your Head. Great Britain: Redwood Books, Trowbridge.Farouk Abd El Sami Ali, M. (2001). The Effect of Using the Jigsaw Reading Technique on the EFL Pre-service Teachers’ Reading Anxiety and Comprehension. Journal of Education College. (3), 1Ghazi, G. & Mirna, Abd El-Malak. (2003). Effect of Jigsaw II on Literal and Higher Order EFL Reading Comprehension. Educational Research and Evaluation. 10, 105-115.Kazemi, M. (2012). The Effect of Jigsaw Technique on the Learners’ Reading Achievement: The Case of English as L2. The Modern Journal of Applied Linguistic. 4(3).Masoumeh, A. & Amir, M. (2014). The Effect of Jigsaw Task on Reading Ability of Iranian Intermediate High School EFL Learners. Journal of Academic and Applied Studied. 4(2), 13-24.Pan, Ching-Ying & Wu, Hui-Yi. (2013). The Cooperative Learning Effects on English Reading Comprehension and Learning Motivation of EFL Freshmen. Canadian Center of Science and Education: English Language Teaching. 6(5), 13-14.Swain, M. (1985). Input in Second Language Acquisition. Rowley, Mass: Newbury House Publishers.Tamah, S. M. (2007). Jigsaw Technnique in Reading Class of Young Learners: Revealing Students’ Interaction. Widya Mandala Catholic University. Retrieved 27th November 27, 2014, from http://files. eric.ed.gov/fulltext/ED495487.pdf


บทคดยอ การวจยครงนเปนการวจยเชงทดลอง (Research and Experiment) มวตถประสงคเพอ 1) ศกษาผลการ ใชบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมสาหรบนกศกษาระดบปรญญาบณฑตเพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน และ 2) เพอศกษาความพงพอใจของผเรยนตอการใชงานบทเรยนอเลกทรอนกสทพฒนาขน กลมตวอยางทใชใน การวจย คอ นกศกษาระดบปรญญาตร ชนปท 3 สาขาเทคโนโลยอเลกทรอนกส วทยาลยเทคโนโลยอตสาหกรรม มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ จานวน 32 คน ไดจากการสมแบบแบงกลม ขนตอนการวจยแบงออกเปน 5 ระยะ คอ 1) จดเตรยมเครองมอสาหรบงานวจย ประกอบดวย บทเรยนอเลกทรอนกสทพฒนาขน แบบวดผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงเรยน และแบบสอบถามความพงพอใจสาหรบผเรยน 2) ทดสอบ บทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมสาหรบนกศกษาระดบปรญญาบณฑตทพฒนาขน 3) หาประสทธภาพและเปรยบเทยบคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงเรยนดวยบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมสาหรบนกศกษาระดบปรญญาบณฑตทพฒนาขน 4) ประเมนความพงพอใจของผเรยนตอการใชงานบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมทพฒนาขน และ 5) วเคราะหผลและสรปผล ผลการวจย พบวา 1) บทเรยนอเลกทรอนกสทพฒนาขนมประสทธภาพ 79.01/77.88 ซงไดตามเกณฑประสทธภาพทกาหนดไว คอ 80/80 2) ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 และ 3) ผลการศกษาความพงพอใจของผเรยนตอการใชงานบทเรยนอเลกทรอนกสทพฒนาขน อยในระดบมากทสด


ผลการใชบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมสาหรบนกศกษาระดบปรญญาบณฑตเพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน

The Effect of Using e-Learning Courseware on the Integrated Circuit of Undergraduate Students to Develop Learning Achievement

พนนทา ฉตรวฒนา1* ศรวฒน หงษทอง2

1อาจารย ดร., ภาควชาเทคโนโลยวศวกรรมอเลกทรอนกส วทยาลยเทคโนโลยอตสาหกรรม มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ

เลขท 1518 ถนนประชาราษฎร แขวงวงศสวาง เขตบางซอ กรงเทพฯ 10800

2ผชวยศาสตราจารย, ภาควชาเทคโนโลยวศวกรรมอเลกทรอนกส วทยาลยเทคโนโลยอตสาหกรรมมหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ

เลขท 1518 ถนนประชาราษฎร แขวงวงศสวาง เขตบางซอ กรงเทพฯ 10800


คาสาคญ บทเรยนอเลกทรอนกส วงจรรวม ผลสมฤทธทางการเรยน

Abstract This research was research and experiment. The objective of this research were 1) to study the effect of using e-Learning courseware on the Integrated Circuit of Undergraduate Students to Develop Learning Achievement and 2) to study the satisfaction of using e-Learning on the Integrated Circuit. Sample group was thirty-two Undergraduate students, major in Electronics Technology, College of Industrial Technology, King Mongkut’s University of Technology North Bangkok. They were obtained by cluster random sampling. The research was divided into five phases which consisted of 1) the prepare tools for research which consisted of e-Learning, achievement test and questionnaire, 2) the test of e-Learning on the Integrated Circuit of Undergraduate Students to Develop Learning Achievement, 3) the efficiency and comparisons of average score of students before and after using e-Learning, 4) the evaluation in term of satisfaction among students with regard to the use of the e-Learning and 5) the analysis and conclusion. Research finding were as follows: 1) the efficiency of e-Learning was at 79.01/77.88, that based on defined performance criteria at 80/80 2) the comparisons of average score of students after using the e-Learning had higher average score than before, with statistical significance by .05 level and 3) the result in terms of satisfaction among students with regard to the use of the e-Learning was that the satisfaction level was very high in overall.

Keywords e-Learning, Integrated Circuit, Learning Achievement

บทนา การจดการศกษาในประเทศไทยปจจบนไดมงเนนความสาคญไปทตวผเรยนเพมมากขน ผสอนเปดโอกาสใหผเรยนไดเลอกเรยนตามความถนดและความสนใจของตนเอง และสงเสรมใหมสวนรวมในกระบวนการเรยนร เพอพฒนาศกยภาพของตนเองอยางเตมท ซงสอดคลองกบจดมงหมายของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ทยดหลกแนวคดการจดการศกษาวา ผเรยนทกคนมความสามารถในการเรยนรและพฒนาตนเองได และถอวาผ เรยนมความสาคญทสด กระบวนการจดการศกษาตองสงเสรมใหผ เรยนสามารถพฒนาตนเอง ตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพทตนเองมอย โดยสถานศกษาจะตองดาเนนการจดเนอหาสาระและกจกรรม ใหสอดคลองกบความสนใจและตามความถนดของผเรยนโดยคานงถงความแตกตางระหวางบคคล (สธดา ชยชมชน, จรญ แสนราช และ ณมน จรงสวรรณ, 2555 อางถงใน สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 2545) การเรยนรายบคคลผานสออเลกทรอนกสโดยใชบทเรยนอเลกทรอนกส (e-Learning) เปนรปแบบการเรยนทสามารถนาไปใชไดกบบคคลหลายระดบและตอบสนองการเรยนในลกษณะทางไกล (Distance Learning) กลาวคอ เปนรปแบบการเรยนซงผเรยนไมจาเปนตองเดนทางมาเรยนในสถานทเดยวกนในเวลาเดยวกน โดยผเรยนจะตอง


ศกษาเนอหาจาก e-Learning Courseware เพอใชในการนาเสนอเนอหาในลกษณะสอประสม มการแบงเนอหา ไวเปนหนวยๆ ผสอนจงสามารถนาบทเรยนอเลกทรอนกสไปใชในลกษณะของสอเสรม สอเตม หรอสอหลกซงเปน ขอดขอหนงของการนาบทเรยนอเลกทรอนกสไปใชงาน อกทงยงสงเสรมใหผเรยนเกดการเรยนรดวยตนเองไดทกททกเวลา (ปณตา วรรณพรณ, 2553) ปณตา วรรณพรณ (2553) ไดกลาวถงขอไดเปรยบของการนาบทเรยนอเลกทรอนกสมาใชงานไวดงน 1) อเลรนนง ชวยใหการจดการเรยนการสอนมประสทธภาพมากยงขน โดยใชสอและอปกรณและคลงความรทอยบนอนเทอรเนต เพอสนบสนนการเรยนการสอนของผเรยนและผสอน 2) อเลรนนง ชวยทาใหผสอนสามารถตรวจสอบความกาวหนาและพฤตกรรมการเรยนของผเรยนไดอยางละเอยดและตลอดเวลา 3) อเลรนนง ชวยใหผเรยนสามารถควบคมการเรยนดวยตนเองได 4) อเลรนนง ชวยใหผเรยนสามารถเรยนรไดตามจงหวะของตน (Self-Paced Learning) 5) อเลรนนง ชวยทาใหเกดปฎสมพนธระหวางผเรยนกบผสอน 6) อเลรนนง ทาใหเกดรปแบบการเรยนทสามารถจดการเรยนการสอนใหแกผเรยนในวงกวางมากขน และ 7) อเลรนนง ชวยลดชองวางระหวางการศกษาในเมองและชนบท สรางความเทาเทยมและกระจายโอกาสทางการศกษา เพอสนบสนนนโยบายและการพฒนาระบบเทคโนโลยทางการศกษาและเครอขายสารสนเทศ เพอความสอดคลองและสนบสนนการปฎรปการศกษาตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ภาควชาเทคโนโลยวศวกรรมอเลกทรอนกส เปนหนวยงานหนงในวทยาลยเทคโนโลยอตสาหกรรม มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ ทมการจดการเรยนการสอนในรายวชา 030523101วงจรรวม ในภาคการเรยนท 2 หลกสตรอตสาหกรรมศาสตรบณฑต (อส.บ) ในระดบปรญญาบณฑต ซงเปนรายวชาทมงเนนใหผเรยนมความร ความเขาใจในเรองของอปกรณสารกงตวนา กระบวนการสรางวงจรรวม ไอซออปแอมปและ การนาไอซออปแอมปไปใชงาน และจากการศกษาผลการเรยนของนกศกษาททาการลงทะเบยนในรายวชาวงจร รวมยอนหลงไป 2 ป (พ.ศ.2555-พ.ศ.2556) พบวา นกศกษาไดรบผลการเรยนในรายวชานเปนเกรด C คดเปนรอยละ 70 รองมาคอผลการเรยน D+ จากการลงทะเบยนเรยนของนกศกษาทงหมดดงแผนภมท 1

แผนภมท 1: ผลการเรยนนกศกษารายวชาวงจรรวม (พ.ศ. 2555 - พ.ศ. 2556)


จากการศกษาขอมลและวเคราะหสภาพแวดลอมในการจดการเรยนการสอนจากคณาจารยในวทยาลยเทคโนโลยอตสาหกรรม จานวน 15 ทาน พบวา 1) รายวชาทเหมาะสมในการนามาออกแบบการเรยนการสอน บนเวบไซตควรเปนรายวชาประเภททฤษฎโดยมการนาเสนอสอประกอบเนอหาทมความหลากหลายเพอใหผเรยนเกดความเขาใจในเนอหามากขน 2) นกศกษาในปจจบนมความสามารถในการใชงานเทคโนโลยสารสนเทศและสามารถนาเอาเทคโนโลยสารสนเทศมาใชงานควบคกบการเรยนการสอนในหองเรยนไดดวยตนเอง และ 3) คณาจารยสวนใหญมความคดเหนวาควรสรางบทเรยนอเลกทรอนกสเปนสอเสรมสาหรบรายวชาทฤษฎเพอชวยสงเสรม การเรยนรของผเรยนและยงสามารถทบทวนเนอหาบทเรยนนอกสถานทได จากความเปนมาและความสาคญของปญหาขางตน ผวจยจงมแนวคดในการศกษาผลการพฒนาบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมสาหรบนกศกษาระดบปรญญาบณฑตเพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน รวมทงความพงพอใจของผเรยนตอการใชงานบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมทพฒนาขน เพอนามาใชเปนแนวทางในการจดกจกรรมการเรยนการสอนทสอดคลองกบนกศกษาและใชเปนแนวทางในการพฒนาบทเรยนอเลกทรอนกสในรายวชาอนใหมประสทธภาพทสงขนตอไป

วตถประสงค 1. เพอศกษาผลการใชบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมสาหรบนกศกษาระดบปรญญาบณฑตเพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน 2. เพอศกษาความพงพอใจของผเรยนตอการใชงานบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมสาหรบนกศกษาระดบปรญญาบณฑตเพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน

สมมตฐานของการวจย 1. บทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมสาหรบนกศกษาระดบปรญญาบณฑตทพฒนาขนมประสทธภาพตามเกณฑทกาหนดไว 80/80 2. ผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาหลงเรยนดวยบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมทพฒนาขนสงกวาผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 3. ความพงพอใจของผเรยนทมตอการใชงานบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมทพฒนาขนอยในเกณฑระดบมาก

นยามศพทเฉพาะ 1. เกณฑ 80/80 หมายถง เกณฑทใชในการหาประสทธภาพของบทเรยนอเลกทรอนกส โดยมรายละเอยดดงน 80 ตวแรก หมายถง คาคะแนนเฉลยของนกศกษาทงหมดททากจกรรมและแบบฝกหดระหวางเรยนแตละบทเรยนไดถกตองคดเปนคะแนนไมตากวารอยละ 80 80 ตวหลง หมายถง คาคะแนนเฉลยของนกศกษาทงหมดททาแบบวดผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนไดถกตองคดเปนคะแนนไมตากวารอยละ 80


2. เกณฑการหาประสทธภาพ E1/E2 หมายถง เกณฑทใชในการหาประสทธภาพของบทเรยนอเลกทรอนกส ในบทความวจยฉบบนไดกาหนดเกณฑท 80/80 โดยมรายละเอยดดงน E1 หมายถง คาคะแนนเฉลยของนกศกษาทงหมดททากจกรรมและแบบฝกหดระหวางเรยนแตละบทเรยนไดถกตองคดเปนคะแนนไมตากวารอยละ 80 E2 หมายถง คาคะแนนเฉลยของนกศกษาทงหมดททาแบบวดผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนได ถกตองคดเปนคะแนนไมตากวารอยละ 80 3. ความพงพอใจ หมายถง ระดบความรสกของกลมตวอยางทมตอการเรยนดวยบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมสาหรบนกศกษาระดบปรญญาบณฑตและตอการใชงานบทเรยนทผวจยไดพฒนาขน

ขอบเขตการวจย 1. กลมตวอยางทใชในการวจย คอ กลมผเรยนทเรยนดวยบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมสาหรบนกศกษาระดบปรญญาบณฑตเพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน ไดจากการสมแบบแบงกลม จากนกศกษา ระดบปรญญาตร ชนปท 3 สาขาเทคโนโลยอเลกทรอนกส วทยาลยเทคโนโลยอตสาหกรรม ทศกษารายวชาวงจรรวม ทาการเรยนการสอนในภาคการศกษาท 2 ปการศกษา 2557 จานวน 1 ตอนเรยน รวม 32 คน 2. ตวแปรทศกษา ประกอบดวย ตวแปรตน คอ การเรยนดวยบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมสาหรบนกศกษาระดบปรญญาบณฑต และ ตวแปรตาม คอ ผลสมฤทธทางการเรยนและความพงพอใจ 3. เนอหาในการวจย เปนเนอหารายวชา 030523101 รายวชาวงจรรวม หลกสตรอตสาหกรรมศาสตรบณฑต สาขาเทคโนโลยอเลกทรอนกส วทยาลยเทคโนโลยอตสาหกรรม มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ จานวน 11 บทเรยน 4. ระยะเวลาทใชในการวจย คอ ชวงเดอน มนาคม 2558 ถง พฤษภาคม 2558 โดยใชบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวม ผานเวบไซต http://circuit.cit.kmutnb.ac.th เปนระยะเวลา 8 สปดาห 5. เครองมอทใชในงานวจยครงน ประกอบดวย แบบสอบถามความพงพอใจของผเรยนตอการใชงาน บทเรยนอเลกทรอนกสทพฒนาขน มลกษณะเปนแบบประมาณคา (Rating Scale) 5 ระดบ

วธการวจย การวจยครงนเปนการวจยเชงทดลอง (Research and Experiment) การดาเนนการวจย แบงออกเปน 5 ระยะ ดงน ระยะท 1 จดเตรยมเครองมอทใชในงานวจย มดงน 1. บทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมสาหรบนกศกษาระดบปรญญาบณฑตเพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน (e-Learning for Integrated Circuit) ใชในการนาเสนอเนอหาและแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน กอนและหลงเรยนใหกบผเรยนผานเครอขายอนเทอรเนต ภายในบทเรยนประกอบดวย 2 ระบบ คอ ระบบผเรยน ท URL: http://circuit.kmutnb.ac.th และระบบผสอนหรอผดแลระบบ ดงภาพท 1


ภาพท 1: หนาแรกบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมทพฒนาขน

1.1 ระบบผเรยน เปนสวนในการแสดงเนอหาบทเรยนและเครองมอสาหรบผเรยน ประกอบดวย 3 เมน คอ เมนหลก เมนเขาสบทเรยน และเมนระบบจดการผเรยน สาหรบในสวนของเนอหาบทเรยนเปนการนาเสนอเนอหาในรปแบบเชงเสน (Linear Progression) ซงเปนเนอหารายวชา 030523101 วงจรรวม หลกสตรอตสาหกรรมศาสตรบณฑต สาขาเทคโนโลยอเลกทรอนกส วทยาลยเทคโนโลยอตสาหกรรม มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ จานวน 11 บทเรยน ในการนาเสนอเนอหาจะประกอบไปดวยสอมลตมเดยทหลากหลายผสมผสานกน อาท ขอความ เสยง ภาพนง ภาพเคลอนไหว และการปฏสมพนธระหวางผเรยนกบบทเรยน ผเรยนกบผสอน และผเรยนกบผเรยนดวยกน ท URL: http://circuit.cit.kmutnb.ac.th/content/content.php ดงภาพท 2

ภาพท 2: หนาหลกเมนเขาสบทเรยน


1.2 ระบบผสอนหรอผดแลระบบ เปนสวนของระบบบรหารจดการเรยนการสอนสาหรบบทเรยนอเลกทรอนกสทพฒนาขน ท URL: http://circuit.cit.kmutnb.ac.th/system/teacher/index_t.php ดงภาพท 3

2. แบบวดผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงเรยน เปนขอสอบปรนย ม 4 ตวเลอก จานวน 25 ขอ 3. แบบสอบถามความพงพอใจสาหรบผเรยนตอการใชงานบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมทพฒนาขน มลกษณะเปนขอคาถามเปน 5 ระดบ

ระยะท 2 นาบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมสาหรบนกศกษาระดบปรญญาบณฑตทพฒนาไปทดสอบกบผใช (ชยยงค พรหมวงศ, 2520) มขนตอนดงน 1. การทดสอบประสทธภาพแบบเดยว (1:1) โดยนกศกษาทมระดบผลการเรยนเกง ปานกลาง และออน จานวนกลมละ 1 คน รวม 3 คน ทาการทดสอบคณภาพเบองตนในการใชงานดวยบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมทพฒนาขน 2. การทดสอบประสทธภาพแบบกลม (1:10) โดยผเรยน 12 คน แบงกลมละ 4 คน รวม 3 กลม ดงน นกศกษาทมระดบผลการเรยนเกง 3 คน ปานกลาง 6 คน และออน 3 คน เพอทดสอบคณภาพเบองตนดานการใชงานบทเรยน ความเขาใจเนอหาบทเรยน แบบฝกหด แบบทดสอบ บทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมทพฒนาขน ระยะท 3 นาบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมสาหรบนกศกษาระดบปรญญาบณฑตทพฒนาไปใชงาน นาบทเรยนทพฒนาขนโดยใชงานกบกลมตวอยางทเปนนกศกษาระดบปรญญาตร ชนปท 3 สาขาเทคโนโลยอเลกทรอนกส วทยาลยเทคโนโลยอตสาหกรรม ทศกษารายวชาวงจรรวม ทาการเรยนการสอนในภาคการศกษาท 2 ปการศกษา 2557 จานวน 1 ตอนเรยน รวม 32 คน เพอหาประสทธภาพของบทเรยนและเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน

ภาพท 3: หนาหลกเมนเขาสบทเรยน


ระยะท 4 ดาเนนการเกบขอมลความพงพอใจของผเรยนตอการใชงานบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมทพฒนาขน เกบขอมลดวยแบบสอบถามความพงพอใจสาหรบผเรยนตอการใชงานบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชา วงจรรวมทพฒนาขน มลกษณะเปนขอคาถามเปน 5 ระดบ ผวจยไดดาเนนการเกบขอมลกบนกศกษาระดบปรญญาตร ชนปท 3 สาขาเทคโนโลยอเลกทรอนกส ซงเปนนกศกษากลมเดยวกนกบกลมตวอยางในระยะท 3 ระยะท 5 วเคราะหผลและสรปผล เพอหาประสทธภาพของบทเรยนอเลกทรอนกส E1/E2 เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนกอนและ หลงเรยน คาเฉลยเลขคณต และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ในการวเคราะหระดบคะแนนเฉลยสาหรบแบบประเมนความพงพอใจไดใชเกณฑกาหนดชวงคะแนนเฉลยไวเพอสะดวกในการแปลความหมาย

ตารางท 1เกณฑการกาหนดชวงคะแนนเฉลย และแปลความหมาย (ประคอง กรรณสต, 2538)

ผลการวจย ตอนท 1 ผลการทดลองใชบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมสาหรบนกศกษาระดบปรญญาบณฑตเพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน การศกษาผลของการใชบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมสาหรบนกศกษาระดบปรญญาบณฑต เพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน ผวจยไดนาบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมทพฒนาขนไปทดลองใชกบกลมตวอยาง คอ นกศกษาระดบปรญญาตร ชนปท 3 สาขาเทคโนโลยอเลกทรอนกส วทยาลยเทคโนโลยอตสาหกรรม ทลงทะเบยนเรยนรายวชา 030523101 วงจรรวม ภาคการศกษาท 2 ปการศกษา 2557 จานวน 32 คน นาเสนอ ผลการวเคราะหขอมลดงน 1. ผลการหาประสทธภาพของบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมสาหรบนกศกษาระดบปรญญาบณฑตเพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนทพฒนาขนตามสมมตฐานขอท 1 การหาประสทธภาพของบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมทพฒนาขน ผวจยไดทาบทเรยน ทพฒนาขนไปทดสอบประสทธภาพภาคสนามกบนกศกษาโดยวดการเรยนร จากนกศกษาทงหมดในการทา แบบฝกหดและกจกรรมระหวางบทเรยนโดยคดเปนคะแนนเฉลยในการหาคา E1 และวดจากการทาแบบวดผลสมฤทธ

4.50 - 5.00 3.50 - 4.49 2.50 - 3.49 1.50 - 2.49 1.00 - 1.49


ทางการเรยนหลงเรยนโดยคดเปนคะแนนเฉลยในการหาคา E2 เพอหาประสทธภาพของบทเรยนตามเกณฑ 80/80 ทกาหนดขน ผลปรากฎดงตารางท 2

ตารางท 2ผลการหาประสทธภาพของบทเรยน (E1/E2)

จากตารางท 2 ผลการหาประสทธภาพของบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมสาหรบนกศกษาระดบปรญญาบณฑตทพฒนาขนไดประสทธภาพ E1/E2 เทากบ 79.01/77.88 ซงไดตามเกณฑประสทธภาพทกาหนดไวคอ 80/80 แสดงวา บทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมนมประสทธภาพสามารถนาไปใชในการเรยนการสอนได

2. ผลการเปรยบเทยบคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาจากการทาแบบวดผลสมฤทธทางการเรยนตามสมมตฐานขอท 2 การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางเรยนของนกศกษาหลงจากศกษาเนอหาบทเรยนและทาแบบวดผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนจากบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมทพฒนาขน สรปผลการวเคราะหคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงเรยนผลปรากฏดงตารางท 3

ตารางท 3ผลการเปรยบเทยบคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงเรยน

S.D. (E1) 25 19.75 1.21 79.01

(E2) 25 19.47 2.41 77.88

n S.D. t Sig.

ผลสมฤทธทางการเรยนกอนการทดลอง 32 25 9.13 2.73 21.71 .00**

ผลการเปรยบเทยบคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงเรยน พบวา กลมตวอยางทเรยนดวย บทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมทพฒนาขน มคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยน เมอพจารณาคาเฉลยของคะแนนผลสมฤทธทางการเรยน พบวา นกศกษามคาเฉลยของคะแนนผลสมฤทธทาง การเรยนหลงเรยน (X = 19.47, S.D. = 2.41) สงกวาคาเฉลยคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยน (X = 9.13, S.D. = 2.73) แสดงใหเหนวา การเรยนดวยบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมทพฒนาขนสามารถทาใหผเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนสงขน เนองจากบทเรยนอเลกทรอนกสทพฒนาขนมการนาเสนอสอมลตมเดยทหลากหลายผสมผสานกน อาท ขอความ ภาพนง ภาพเคลอนไหว โจทยตวอยาง เสยง ไฟลวดโอ มาใชในการออกแบบและ พฒนาเปนผลใหผเรยนเขาใจเนอหาบทเรยนไดงายขนโดยผเรยนสามารถควบคมการเรยนดวยตนเองไดตาม


ความตองการ อกทงการนาเสนอเนอหาภายในบทเรยนผเรยนและผสอนมสวนรวมในการปฎสมพนธระหวางกน

ตอนท 2 ผลการศกษาความพงพอใจตอการใชงานบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมสาหรบนกศกษาระดบปรญญาบณฑตเพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน ผลการประเมนเพอหาคาความพงพอใจของผเรยนตอการใชงานบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมทพฒนาขน จานวน 32 คน ภายใตกรอบการพจารณา 3 ดาน คอ ดานเนอหา ดานการออกแบบ และดานการเรยน การสอน ผลปรากฏดงน

ตารางท 4ผลการศกษาความพงพอใจของผเรยนตอการใชงานบทเรยนอเลกทรอนกสทพฒนาขน (องคประกอบรวม 3 ดาน)

S.D. 1. 4.65 0.53 2. 4.67 0.53 3. 4.63 0.50

4.65 0.52

จากตารางท 4 ผลการศกษาความพงพอใจของผเรยนตอการใชงานบทเรยนอเลกทรอนกสทพฒนาขน ในภาพรวมภายใตกรอบการพจารณา 3 ดาน อยในระดบมากทสด (X = 4.65, S.D. = 0.52) เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ความพงพอใจในภาพรวมดานการออกแบบมความพงพอใจมากทสด (X = 4.67, S.D. = 0.53) รองมา ไดแก ภาพรวมดานเนอหา มความพงพอใจมากทสด (X = 4.65, S.D. = 0.53) และภาพรวมดานการเรยนการสอนม ความพงพอใจมากทสด (X = 4.63, S.D. = 0.50) ตามลาดบ

อภปรายผลการวจย ผลการใชบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมสาหรบนกศกษาระดบปรญญาบณฑตเพอพฒนา ผลสมฤทธทางการเรยน อภปรายผลได ดงน 1. ผลการหาประสทธภาพของบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมสาหรบนกศกษาระดบปรญญาบณฑตทพฒนาขนไดประสทธภาพ E1/E2 เทากบ 79.01/77.88 ซงไดตามเกณฑประสทธภาพทกาหนดไว คอ 80/80 แสดงวาบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมนมประสทธภาพสามารถนาไปใชในการเรยนการสอนได ทงนอาจเนอง มาจากคา E1 เปนการคดจากแบบฝกหดและกจกรรมระหวางเรยนในระหวางการเรยนการสอนซงเปนชวงทผเรยนมความคงทนตอการจดจาเนอหาอกทงเปนการวดผลระหวางการนาเสนอเนอหาหรอวดผลทนททศกษาเนอหาจบ ในแตละเรอง ระดบคะแนนจงมคาสงกวาคา E2 ซงเปนการวดผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยน โดยเกดจากทผเรยน


ผานการศกษาเนอหาบทเรยนมาเปนระยะหนง ซงสอดคลองกบงานวจยของ สรพร ทรพยสงเนน (2547) ทไดศกษาการสรางและการหาประสทธภาพของบทเรยน e-Learning เรอง “ความรเบองตนเกยวกบคอมพวเตอรและอนเทอรเนต” สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย สงกดกรมสามญศกษา พบวาบทเรยน e-Learning ท สรางขนมประสทธภาพ 84.43/83.33 สงกวาเกณฑ 80/80 ทตงไว 2. ผลการเปรยบเทยบคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงเรยน พบวา กลมตวอยางทเรยนดวยบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมทพฒนาขน มคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ประเดนทนาจะทาใหเกดผลดงกลาว มดงน 1) นาหลกการออกแบบ การเรยนการสอนบนเวบมาใชในการออกแบบบทเรยน เพอใหเกดการเรยนรทสงผลตอการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน โดยใชสอมลตมเดยทหลากหลายรวมทงมเครองมอสาหรบสนบสนนในการเรยนการสอนบนเวบไซตเพอใหผเรยนสามารถเรยนรไดดวยตนเองตลอดเวลาซงสอดคลองกบงานวจยของธนท อาจสนาค (2548) ทพบวา การนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบ e-Learning บนเครอขายอนเทอรเนตมาใชในการเรยนการสอนทาใหผเรยนทเรยน ดวยบทเรยนทพฒนา มผลสมฤทธทางการเรยนสงกวากลมทเรยนดวยวธการสอนปกตอยางมนยสาคญทางสถต ทระดบ .05 และ 2) มการจดสอการเรยนการสอนบนเวบไซตทหลากหลาย อาท บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน แบบฝกหด แบบทดสอบ ใบงาน เปนตน เปนการกระตนผเรยนใหเกดการเรยนรและแกปญหาไดอยางอสระไดทกทและทกเวลาโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศใหเปนประโยชน 3. ความพงพอใจตอการใชงานบทเรยนอเลกทรอนกสทพฒนาขนในระดบมากทสด ทงนอาจเนองจาก บทเรยนอเลกทรอนกสทพฒนาขนสอดคลองกบเกณฑการเลอกใชบทเรยนบนเวบไซตในคมอ Multimedia and Internet Training Awards อางถงใน มนตชย เทยนทอง (2548) ทกลาวไววา การพจารณาเลอกใชบทเรยนบนเวบไซต ประกอบดวยขอกาหนดตางๆ จานวน 10 ขอ คอ ปรมาณเนอหา การออกแบบการเรยนการสอนทด มการปฏสมพนธกบผเรยน มการสบทองขอมล สวนการนาเขาสบทเรยนมลกษณะนาสนใจ มการใชสอการเรยนการสอนทหลากหลาย มระบบการประเมนผลทดและมประสทธภาพ บทเรยนมความสวยงาม มระบบการเกบบนทก มมลตมเดย คอยสนบสนนบทเรยน เหลานอาจเปนเหตผลหนงททาใหผเรยนเกดความพงพอใจตอการใชงานบทเรยนอเลกทรอนกสทพฒนาขน

สรป ผลของการใชบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมสาหรบนกศกษาระดบปรญญาบณฑตเพอพฒนา ผลสมฤทธทางการเรยน ผวจยไดนาบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมทพฒนาขนไปทดลองใชกบกลมตวอยาง คอ นกศกษาระดบปรญญาตร ชนปท 3 สาขาเทคโนโลยอเลกทรอนกส วทยาลยเทคโนโลยอตสาหกรรม ทลงทะเบยนเรยนรายวชา 030523101 วงจรรวม ภาคการศกษาท 2 ปการศกษา 2557 จานวน 32 คน สรปผลไดดงน 1. ผลการหาประสทธภาพของบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมสาหรบนกศกษาระดบปรญญาบณฑตทพฒนาขนไดประสทธภาพ E1/E2 เทากบ 79.01/77.88 ซงไดตามเกณฑประสทธภาพทกาหนดไว คอ 80/80 แสดงวาบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมนมประสทธภาพสามารถนาไปใชในการเรยนการสอนได


2. ผลการเปรยบเทยบคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงเรยน พบวา กลมตวอยางทเรยนดวยบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมทพฒนาขน มคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 แสดงใหเหนวา การเรยนดวยบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมทพฒนาขนสามารถทาใหผเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนสงขน 3. ผลการศกษาความพงพอใจของผเรยนตอการใชงานบทเรยนอเลกทรอนกสทพฒนาขนในภาพรวม ภายใตกรอบการพจารณา 3 ดาน อยในระดบมากทสด ประกอบดวยการพจารณาในดานการออกแบบ ดานเนอหา และดานการเรยนการสอน สาหรบขอเสนอแนะในการศกษาครงตอไป ควรดาเนนการดงน ผลการวจยในครงนเปนการนาเสนอผลการพฒนาบทเรยนอเลกทรอนกสรายวชาวงจรรวมสาหรบนกศกษาระดบปรญญาบณฑตเพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน มการนาเสนอแยกตามวตถประสงคทกาหนด ดงนน เพอใหบทเรยนอเลกทรอนกสทพฒนาขนมประสทธภาพทสงขน 1) ผสอนควรชแจงและชแนะถงประโยชนทจะไดรบ จากการรวมทากจกรรมทกาหนดให และ 2) เนองจากรายวชาทนาเสนอในเนอหาบทเรยนมลกษณะเปนรายวชา เชงทฤษฎและเนอหาภายในคอนขางยากตอการทาความเขาใจไดในทนท ดงนน ผสอนควรเพมเนอหาใหมการโตตอบกบผเรยนเพอใหผเรยนไดเหนมมมองทมากขนและลดการเกดจนตนาการใหนอยทสด

กตตกรรมประกาศ งานวจยนไดรบการสนบสนนจากวทยาลยเทคโนโลยอตสาหกรรม มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ ภายใตทนอดหนนเพอพฒนาและสรางสออเลกทรอนกสสาหรบ e-Learning ประจาปงบประมาณ 2558 ผวจยขอขอบพระคณผเชยวชาญ และคณาจารยในวทยาลยเทคโนโลยอตสาหกรรม มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอทใหความอนเคราะหในการตอบแบบสอบถามและประเมนเครองมอสาหรบงานวจย ในครงน

เอกสารอางองชยยงค พรหมวงศ. (2520). ระบบสอการสอน. กรงเทพฯ: สานกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.ธนท อาจสนาค. (2548). การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนดวยบทเรยน e-Learning กบการสอน แบบปกต วชาเทคโนโลยสารสนเทศเพอการเรยนร (หลกสตรสถาบนราชภฎ พ.ศ. 2542). วทยานพนธครศาสตรอตสาหกรรมมหาบณฑต สาขาวชาเทคโนโลยคอมพวเตอร สถาบนเทคโนโลย พระจอมเกลาพระนครเหนอ.ปณตา วรรณพรณ. (2553). เอกสารประกอบการสอนวชาสอการเรยนการสอนบนเครอขายคอมพวเตอร. กรงเทพฯ: คณะครศาสตรอตสาหกรรม มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ. ประคอง กรรณสต. (2538). สถตเพอการวจยทางพฤตกรรมศาสตร. (ฉบบปรบปรงแกไข). กรงเทพฯ: สานกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.


มนตชย เทยนทอง. (2548). การออกแบบและพฒนาคอรสแวรสาหรบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน. (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: ภาควชาคอมพวเตอรศกษา คณะครศาสตรอตสาหกรรม สถาบนเทคโนโลย พระจอมเกลาพระนครเหนอ. มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ. (2555). ระบบสงเกรดออนไลน. สบคนเมอ 17 กรกฎาคม 2558, จาก https://grade.icit.kmutnb.ac.th. สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2545). แนวทางการจดการศกษาตามพระราชบญญต การศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542. กรงเทพฯ: พมพด.สรพร ทพยสงเนน. (2547). การสรางและการหาประสทธภาพของบทเรยน e-Learning เรอง “ความรเบองตน เกยวกบคอมพวเตอรและอนเทอรเนต” สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลายสงกด กรมสามญศกษา. วทยานพนธครศาสตรอตสาหกรรมมหาบณฑต สาขาวชาเทคโนโลยคอมพวเตอร ภาควชาคอมพวเตอรศกษา บณฑตวทยาลย สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ.


บทคดยอ การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาความสมพนธระหวางชดตวแปรจตพอเพยงและชดตวแปรพฤตกรรมการบรโภคดวยปญญาของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ของโรงเรยนในเขตอาเภอเมอง จงหวดเชยงใหม จานวน 812 คน ไดมาจากการสมแบบแบงชน ใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการรวบรวมขอมล การวเคราะหขอมลใชการวเคราะหความสมพนธคาโนนคอล ผลการวจยทสาคญ พบวา ชดตวแปรจตพอเพยงและชดตวแปรพฤตกรรมการบรโภคดวยปญญาของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ของโรงเรยนในเขตอาเภอเมอง จงหวดเชยงใหมม คาความสมพนธคาโนนคอล เทากบ 0.623 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 สาหรบคาไอเกนหรอ คากาลงสองของความสมพนธคาโนนคอล พบวา มคาเทากบ 0.388 นอกจากนเมอพจารณาคาสมประสทธคาโนนคอล แบบคะแนนมาตรฐาน พบวา ตวแปรการมภมคมกนตนมความสาคญในการอธบายตวแปรจตพอเพยงมากทสด ขณะทตวแปรพฤตกรรมการบรโภคสอดวยปญญามความสาคญในการอธบายตวแปรพฤตกรรมบรโภคดวยปญญามากทสด

คาสาคญ จตพอเพยง พฤตกรรมการบรโภคดวยปญญา


ความสมพนธระหวางจตพอเพยงและพฤตกรรมการบรโภคดวยปญญาของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ของโรงเรยนในเขตอาเภอเมอง จงหวดเชยงใหม

The Correlation between Psychological Sufficiency and Intellectual Consumption Behavior of Grade 6 Students, Muaeng District,

Chiang Mai Province

วรวรรณ วงศปนเพชร1*

1ผชวยศาสตราจารย ดร., ภาควชาจตวทยา คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหมเลขท 239 ถนนหวยแกว ตาบลสเทพ อาเภอเมอง จงหวดเชยงใหม 50200


Abstract This research focused to investigate the correlation between psychological sufficiency and intellectual consumption behavior of grade 6 students. The subjects were 812 grade 6 students in Muaeng district, Chiang Mai. The stratified random sampling was used to select the subjects. Questionnaires were used to collectdata. Using the canonical correlation analysis to analyze the data. The results showed that the canonical correlation between psychological sufficiency and intellectual consumption behavior of grade 6 students, Muaeng district, Chiang Mai province was at 0.623 with the statistically significant difference at .01. The square correlation of the canonical correlation values was at 0.388. Additionally, the canonical correlation as the standard scores found that the variable of psychological immunity had the significance in explaining psychological sufficiency the most whilst the variables of intellectual media consumption behavior had the importance in describing the intellectual consumption behavior the most.

Keywords Psychological Sufficiency, Intellectual Consumption Behavior

บทนา ภายใตบรบทการเปลยนแปลงของโลกทมผลตอการพฒนาประเทศทไมสมดล ไมยงยน และออนไหวตอผลกระทบจากความผนผวนของปจจยภายนอกทเปลยนแปลงอยางรวดเรว อนเปนผลมาจากกระแสของโลกาภวตน ซงการเปลยนแปลงนเปนปญหาอยางมากในสงคมไทย ทงการเปลยนแปลงทางดานวทยาการดานวตถ ดานความเชอและคานยม เชน การใชทรพยากรธรรมชาตทฟมเฟอย การทาลายสภาพแวดลอม การบรโภคเกนความจาเปน การโฆษณาชวนเชอเพอโนมนาวใจผบรโภค ตลอดจนคานยมเสพการบรโภคโดยไมคานงถงความจาเปน จากภาวะดงกลาวเมอผนวกกบลกษณะนสยของคนไทยปจจบนทชอบความมหนามตา ชอบแขงฐานะและนยมใชของหร ราคาแพงเพอใหไดรบการยอมรบจากบคคลอนในสงคม เปนตน (พระธรรมปฎก, 2540, 13-15) จงสงผลใหเกดปญหาในสงคมไทยรนแรงมากยงขน โดยเฉพาะอยางยงปญหาเกยวกบการบรโภคโดยขาดการพจารณาอยางรอบคอบ ตามกระแสสงคมบรโภคนยม ซงถอวาเปนสาเหตสาคญททาใหเกดปญหาการพฒนาทไมยงยน (พระธรรมปฎก, 2543) นอกจากนยงพบวาดวยวทยาการทพฒนาอยางกาวกระโดดโดยขาดการเตรยมความพรอมของบคคลยงเปนเหตสาคญททาใหคนจานวนไมนอยทตองตกเปนเหยออยางไมรตว ไมวาจะเปนภยบนอนเทอรเนต (ธรารตน รตนวสทธอมร, 2551, 5-12) หรอภยจากการโฆษณาแฝงทปรากฏในรายการโทรทศน (อาภาพร อดมพช, 2553, 82-90) เปนตน ดงนน เพอเปนการสรางภมคมกนไมใหปญหานนรนแรงมากยงขน จงมความสาคญและจาเปนในการ เสรมสรางใหเดกและเยาวชนไทยหนมาบรโภคดวยปญญา โดยเฉพาะเดกในชวงอายตงแต 10–15 ป ทงนเนองจาก เปนชวงอายทเดกสามารถพฒนาสงทด ทถกตองตามความคาดหวงและการยอมรบของสงคมไดดวยตนเอง (Kohlberg, 1973) นอกจากนตามแนวคดของเพยเจท (Piaget, 1932) กเหนสอดคลองกนวา เดกตงแตอาย 11 ป


ขนไป จนถงวยผใหญ เปนชวงทเดกสามารถคดเชงนามธรรม กลาวคอ เดกจะสามารถจนตนาการเงอนไขของปญหาในอดต ปจจบนและอนาคต โดยพฒนาสมมตฐานอยางสมเหตสมผลเกยวกบเหตการณทเกดขนได ซงหมายถงวาเดกในระยะนจะมความสามารถคดหาเหตผลเหมอนผใหญนนเอง (วระ บณยะกาญจน, 2552) จากการศกษายงไมพบคาตอบทชชดวาการเสรมสรางใหเดกมพฤตกรรมบรโภคดวยปญญาหรอดาเนนชวตแบบพอเพยงตองใหความสาคญในเรองใด อยางไรกตามพบวาการทเดกจะมพฤตกรรมทเกยวของกบความพอเพยงพอประมาณนน มสาเหตหลกทสาคญมาจากการทเดกมจตลกษณะแบบพอเพยง ซงจตลกษณะดงกลาวนกวจย ในสาขาจตพฤตกรรมศาสตรนาโดย ดวงเดอน พนธมนาวน เรยกชอวา“จตพอเพยง” ซงเปนตวแปรทสรางขนตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ ประกอบดวย ความมเหตมผลการมภมคมกนตน และการรบรคณความด (ดวงเดอน พนธมนาวน, 2551) ดงนน ผวจยจงสนใจศกษาความสมพนธระหวางจตพอเพยงและพฤตกรรมการบรโภคดวยปญญาของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ของโรงเรยนในเขตอาเภอเมอง จงหวดเชยงใหมเพอเปนขอมลพนฐานสาคญใน การวางแผนและสงเสรมใหเดกนกเรยนมพฤตกรรมการบรโภคดวยปญญาอนจะนาไปสการดาเนนชวตอยางมคณภาพตอไป

วตถประสงค การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาความสมพนธระหวางชดตวแปรจตพอเพยงและชดตวแปรพฤตกรรมการบรโภคดวยปญญาของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ของโรงเรยนในเขตอาเภอเมอง จงหวดเชยงใหม

วธการวจย กลมตวอยางทใชในการวจยครงนสมมาจากนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ทกาลงเรยนในปการศกษา 2557ของโรงเรยนในเขตอาเภอเมอง จงหวดเชยงใหมดวยวธการสมแบบแบงชน จานวน 812 คนจากโรงเรยน 32 แหงจาแนกเปน นกเรยนในสงกดโรงเรยนของรฐ 19 แหง จานวน 409 คน และนกเรยนในสงกดโรงเรยนเอกชน ประเภทสามญจากโรงเรยน 13 แหง จานวน 403 คน เครองมอทใชในการวจยครงน เปนแบบสอบถาม จานวน 1 ฉบบ แบงออกเปน 8 ตอน ตอนท 1 เปนแบบสอบถามขอมลพนฐานของผตอบแบบสอบถาม ตอนท 2-8 เปนแบบสอบถามเกยวกบตวแปรทใชในการวจยไดแก พฤตกรรมการบรโภคอาหารดวยปญญา พฤตกรรมการบรโภคสงของและเครองใชดวยปญญา พฤตกรรม การบรโภคทรพยากรและสงแวดลอมดวยปญญา พฤตกรรมการบรโภคสอดวยปญญา ความมเหตมผล การมภมคมกนตน และการรบรคณความด โดยแบบสอบถามทใชในการวจยครงน มคาอานาจจาแนกจากการหาคาสมประสทธ สหสมพนธระหวางคะแนนรายขอกบคะแนนรวม ระหวาง 0.21 - 0.72 และมคาความเชอมนของแบบสอบถาม ทงฉบบระหวาง 0.71 - 0.87


การวเคราะหขอมลใชการวเคราะหความสมพนธคาโนนคอล (Canonical Correlation Analysis) เพอ ตรวจสอบความสมพนธระหวางชดตวแปรจตพอเพยงและชดตวแปรพฤตกรรมการบรโภคดวยปญญาของนกเรยน ชนประถมศกษาปท 6 ของโรงเรยนในเขตอาเภอเมอง จงหวดเชยงใหม

ผลการวจย จากการวเคราะหความสมพนธระหวางชดตวแปรจตพอเพยง และชดตวแปรพฤตกรรมการบรโภค ดวยปญญาของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ของโรงเรยนในเขตอาเภอเมอง จงหวดเชยงใหมปรากฏผล ดงน

ตารางท 1 คาความสมพนธคาโนนคอลระหวางชดตวแปรจตพอเพยงกบชดตวแปรพฤตกรรมการบรโภคดวยปญญา

จากตารางท 1 พบวา คาความสมพนธคาโนนคอลระหวางชดตวแปรจตพอเพยง ประกอบดวย ความมเหตมผล การมภมคมกนตน และการรบรคณความด กบชดตวแปรพฤตกรรมการบรโภคดวยปญญา ประกอบดวย พฤตกรรมการบรโภคอาหารดวยปญญา พฤตกรรมการบรโภคสงของและเครองใชดวยปญญา พฤตกรรมการบรโภคทรพยากรและสงแวดลอมดวยปญญา และพฤตกรรมการบรโภคสอดวยปญญา มคาความสมพนธคาโนนคอล ทมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 จานวน 2 ฟงกชน อยางไรกตามเมอพจารณาในฟงกชนท 2 แมจะมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 แตกพบวา มคาความแปรปรวนรวมกนระหวางชดตวแปรจตพอเพยงกบชดตวแปรพฤตกรรมการบรโภคดวยปญญาเทากบ 0.033 แสดงวาชดตวแปรจตพอเพยงอธบายรวมกนกบชดพฤตกรรมการบรโภคดวยปญญา ไดเพยงรอยละ 3.30 ซงไมถง รอยละ10 ตามเกณฑทยอมรบได จงถอวาอธบายคาความรวมกนตาเกนไป (ดษฎ โยเหลา, 2541, 77) สวนฟงกชนท 3 มความสมพนธอยางไมมนยสาคญทางสถต ดงนนในงานวจยนจงนาเสนอเฉพาะฟงกชนท 1 ซงเปนฟงกชนทมความสมพนธกนสงสด

Root No. Canonical correlation

(RC)

Square correlation

(RC2)

Wilks’lamda ( )

df p-value

1 0.623 0.388 0.590 12 0.000 2 0.181 0.033 0.965 6 0.000 3 0.041 0.002 0.998 2 0.504


ตารางท 2ผลการวเคราะหความสมพนธคาโนนคอลระหวางชดตวแปรจตพอเพยงและชดตวแปรพฤตกรรมการบรโภคดวยปญญา

จากตารางท 2 พบวา คาความสมพนธคาโนนคอลระหวางชดตวแปรจตพอเพยงกบชดตวแปรพฤตกรรมการบรโภคดวยปญญา มคาเทากบ 0.623 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 แสดงวา ชดตวแปรจตพอเพยง กบชดตวแปรพฤตกรรมการบรโภคดวยปญญามความสมพนธกนในระดบคอนขางสง และเมอพจารณาคาไอเกนหรอคากาลงสองของความสมพนธคาโนนคอลพบวา มคาเทากบ 0.388 แสดงวาชดตวแปรจตพอเพยงมความแปรปรวนรวมกนกบชดตวแปรพฤตกรรมการบรโภคดวยปญญา รอยละ 38.80 หรอชดตวแปรจตพอเพยงมอทธพลตอชดตวแปรพฤตกรรมการบรโภคดวยปญญา รอยละ 38.80 เมอพจารณาคาสมประสทธคาโนนคอลแบบคะแนนมาตรฐาน พบวา ในชดตวแปรจตพอเพยงตวแปร การมภมคมกนตนมความสาคญในการอธบายตวแปรจตพอเพยงมากทสด รองลงมาคอ ตวแปรการรบรคณความดและความมเหตมผล ตามลาดบ สวนในชดตวแปรพฤตกรรมการบรโภคดวยปญญาพบวา ตวแปรพฤตกรรมการบรโภคสอดวยปญญามความสาคญในการอธบายตวแปรพฤตกรรมบรโภคดวยปญญามากทสด รองลงมาคอ พฤตกรรมการบรโภคทรพยากรและสงแวดลอมดวยปญญา พฤตกรรมการบรโภคอาหารดวยปญญา และพฤตกรรมการบรโภคสงของและเครองใชดวยปญญา ตามลาดบ เมอพจารณาคาสมประสทธโครงสรางตามเกณฑการกาหนดคาสมประสทธโครงสรางทมคามากพอทจะตความได กลาวคอ มากกวาหรอเทากบ 0.30 (ดษฎ โยเหลา, 2541, 81) พบวา ตวแปรจตพอเพยงสามารถอธบายความแปรปรวนของตวแปรการมภมคมกนตนไดมากทสด รองลงมา คอ ตวแปรการรบรคณความด สวนตวแปรพฤตกรรมการบรโภคดวยปญญา พบวา สามารถอธบายความแปรปรวนของตวแปรพฤตกรรมการบรโภคสอดวย

( )

1. -0.272 -0.775 2. 0.021 -0.709 3. -0.360 -0.857 4. -0.546 -0.908

( )

1. 0.205 -0.141 2. -0.722 -0.924 3. -0.420 -0.862

(Square correlation: RC2) = 0.388

(Canonical correlation: RC) = 0.623


ปญญาไดมากทสด รองลงมา คอ ตวแปรพฤตกรรมการบรโภคทรพยากรและสงแวดลอมดวยปญญา พฤตกรรม การบรโภคอาหารดวยปญญาและพฤตกรรมการบรโภคสงของและเครองใชดวยปญญา ตามลาดบ

อภปรายผลการวจย จากผลการทดสอบชใหเหนไดวาจตพอเพยงมความสมพนธกบพฤตกรรมการบรโภคดวยปญญา นนคอ การทนกเรยนมจตลกษณะแบบพอเพยงในระดบสงมากเทาใดกจะยงมพฤตกรรมการบรโภคดวยปญญาเพมมากขนเทานน ทงนอาจเนองมาจากการมจตลกษณะแบบพอเพยง ซงเปนจตลกษณะทกอปรไปดวย 1) จตลกษณะ แหงความพอประมาณ คอ มความรจกพอ รวาอะไรเหมาะหรอพอควร 2) จตลกษณะแหงความมเหตผล คอ เปนจตลกษณะทเคารพในเหตผลความเปนจรงตามหลกวทยาศาสตรและกตกาสงคม 3) จตลกษณะแหงความมคณธรรม จรยธรรม คอ มความซอสตยสจรต ความขยนหมนเพยร ความอดทน อดกลนอดออม และประหยด และ 4) จตลกษณะทมภมคมกนตนเอง คอ เปนจตลกษณะทตงมนอยในความไมประมาทไมเสยง แตมความรอบคอบ ระมดระวง (เยนใจ เลาหวณช, 2552, 5) ทาใหนกเรยนมการคดวเคราะหและไตรตรอง กอนทจะตดสนใจกระทา สงตางๆ ดงนนจงสามารถเลอกซอและ/หรอเลอกใชสงตางๆ อาท อาหาร สงของและเครองใช ทรพยากรและ สงแวดลอมและสอ ดวยความเขาใจในคณคาและประโยชนทแทจรง ไมทาใหตนเอง ผอนและธรรมชาตสงแวดลอมเดอดรอนหรอเสยหาย หรอเรยกไดวามพฤตกรรมการบรโภคดวยปญญานนเอง นอกจากนการทบคคลมจตพอเพยงแลวทาใหมพฤตกรรมทเกยวของกบความพอเพยงพอประมาณนน พบวา สอดคลองกบงานวจยหลายชนทใหขอสรปทตรงกนวาจตพอเพยงเปนปจจยเชงสาเหตทสาคญของพฤตกรรมทเกยวของกบความพอเพยงพอประมาณของบคคล อาท พฤตกรรมการทองเทยวเชงอนรกษ (นภาพร โชตสดเสนห,2545) พฤตกรรมตามหลกเศรษฐกจพอเพยง ซงหมายถง พฤตกรรมการออมเงน พฤตกรรมการใชเทคโนโลย อยางเหมาะสม และพฤตกรรมสนบสนนใหผอนปฏบตตามหลกเศรษฐกจพอเพยง (จตตพร ไวโรจนวทยาการ,2551) พฤตกรรมการอนรกษสงแวดลอม (วรวรรณ วงศปนเพชร และ ชลดา วสวต, 2553) พฤตกรรมรบผดชอบ ซงประกอบดวยพฤตกรรมยอย 2 ดาน ไดแก พฤตกรรมพฒนาตนเองดานการเรยนและพฤตกรรมรกษาสงแวดลอมในโรงเรยนและชมชน (จรพฒน ศรรกษ, 2555) และพฤตกรรมการจดการธรกจการทองเทยวโดยชมชนตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (ดวงพร ออนหวาน, วรวรรณ วงศปนเพชร, พศาพมพ จนทรพรหม, สวชญา ศภอดมฤกษ ตรรตน, และธนบดนทร วงษเมองแกน, 2556) เปนตน ขณะทเมอพจารณาในแตละองคประกอบของตวแปรจตพอเพยง ไดแก ความมเหตมผล การมภมคมกนตน และการรบรคณความด กพบผลทสอดคลองกนวา แตละองคประกอบเปนปจจยเชงสาเหตทสาคญของพฤตกรรมทเกยวของกบความพอเพยงพอประมาณของบคคล อาท ความมเหตมผล ซงจากการศกษาพบวาความมเหตมผล มความสาคญอยางนอย 3 ประการ ไดแก 1) ทาใหไดใชขอมลเพอการคด แกปญหา ตดสนใจ 2) ทาใหไดคดอยางรอบคอบในการแกปญหาและตดสนใจ และ 3) ทาใหไดใชปญญาในการแกปญหาและตดสนใจ ความมเหตมผลเปนการคดทเปนนามธรรม ซงอาจมความละเอยดลกซงในระดบทแตกตางกนออกไป การทบคคลคดอยางมเหตผลจงตองใชปญญา อยางไรกตามแมบคคลจะมทนทางปญญาไมเทาเทยมกน แตการไดใชปญญาในการคดแกไขปญหาบอยๆ กจะชวยใหปญญามพฒนาการขนได การคดอยางมเหตมผลนอกจากจะทาใหสามารถแกปญหา


ตดสนใจไดอยางเหมาะสมมประสทธภาพแลว ยงชวยใหบคคลไดใชปญญาและเกดความงอกงามทางปญญาอกดวย นอกจากนยงพบวา ความมเหตมผลทาใหบคคลคดกอนทา ใชขอมลประกอบการตดสนใจในเรองตางๆ ทเกยวของกบการดารงชวตของตน การคดอยางรอบคอบอยางมเหตมผล ใชขอมลทถกตองครบถวนในการตดสนใจจงนาจะทาใหบคคลประสบความสาเรจในการดารงชวตและมชวตอยอยางสมดล พอประมาณ และพอเพยง (โกศล มคณ,2552, 2, 14) นอกจากนยงมงานวจยหลายชนทใหผลการวจยทสอดคลองกนวาความมเหตมผลหรอความสามารถของบคคลในการคด การใชสตและปญญา มความสมพนธกบพฤตกรรมทนาปรารถนา ไดแก พฤตกรรมการใชและขจดโทรศพทมอถอ-แบตเตอร (อรพนทร ชชม, วลาสลกษณ ชววลล, อจฉรา สขารมณ, พรรณ บญประกอบ, มนส บญประกอบ และทศนา ทองภกด, 2550) พฤตกรรมการรบสออนเตอรเนตอยางมวจารณญาณ (ปราณ จอยรอด, ลดดาวลย เกษมเนตร, และ ประทป จนง, 2553) และพฤตกรรมการบรโภคดวยปญญาของนกเรยนมธยมศกษา ตอนปลาย (ลลตภทร เจรญรฐ, 2555) เปนตน สาหรบองคประกอบดานการมภมคมกนตนนน จากการศกษาพบวาการมภมคมกนตน ถอวาเปนการเตรยมบคคลใหพรอมทจะรบการโจมตหรอการชกจงโดยใหบคคลนนถกโจมตหรอยวยอยางออนๆ ในประเดนทกระทบ ตอความรสกนกคดและความเชอ เมอถกโจมตเชนน บคคลกจะหาขอมลหลกฐานมาลบลางการโจมตนน ทาใหมความรและทศนคตทเพมขนจนเกดภมคมกนทเขมแขงมากขนตามไปดวย หลงจากนนถาบคคลจะถกโจมตหนกขนในเรองเดยวกนน บคคลกจะสามารถโตตอบและปฏเสธการชกจงนนไดไมยาก หลกการนกเปรยบเสมอนการปลกฝสรางภมตานทานเชอโรคนนเอง (McGurie, 1961 อางถงใน ดจเดอน พนธมนาวน, 2552, 2) ตามหลกปรชญา ของเศรษฐกจพอเพยง การมภมคมกนทดในตน เปนลกษณะสาคญหนงของการมความพอเพยง อนเปนสาเหตของการปฏบตททาใหเกดความสมดล และความสามารถในการปรบตวใหเหมาะสมกบความเปลยนแปลงภายนอกและภายในทเกดขนได โดยบคคลทมภมคมกนมากจะมความพรอมทางการรคด แรงจงใจ และวฒภาวะทางอารมณสงพอทจะจดการสถานการณทยวยหรอการถกปลกปนโจมตจากบคคลอนทมงสรางใหเกดการเปลยนแปลงความคดหรอทศนคตดวยจตลกษณะทแขงแกรง และความสามารถในการเตรยมตนหลายดาน (งามตา วนนทานนท, 2552, 6) นอกจากนยงมงานวจยหลายชนทศกษาความสมพนธระหวางตวแปรภมคมกนตนกพบผลทสอดคลองกนวา มความสมพนธกบพฤตกรรมทนาปรารถนาทเกยวกบความพอเพยงหลายประการ เชน พฤตกรรมรกนวลสงวนตว (สรมล ธระประทป, 2549) พฤตกรรมปองกนการคกคามทางเพศ (อนรรฆนงค เรยบรอยเจรญ, 2549) พฤตกรรม การคบเพอนอยางเหมาะสม (นศากร สนามเขต, 2550) พฤตกรรมการใชเทคโนโลยอยางเหมาะสม (โทรศพทมอถอ อนเตอรเนต) (จตตพร ไวโรจนวทยาการ, 2551) พฤตกรรมการรบประทานอาหารทถกหลกโภชนาการ (กฤตยตวฒน ฉตรทอง, อรพนทร ชชม, ฉนทนา ภาคบงกช และ สธญ ภคง, 2554) การดารงชวตตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง (อรพนทร ชชม, สภาพร ธนะชานนท และ ทศนา ทองภกด, 2554) และพฤตกรรมการใชอนเทอรเนตอยางสรางสรรคและปลอดภย (วนวสา สรระศาสตร, งามตา วนนทานนท, และนาชย ศภฤกษชยสกล, 2555) เปนตน สวนองคประกอบดานการรบรคณความดนน จากการศกษาพบวาการรบรคณความดเปนลกษณะทางจตประการหนงของบคคลทเปนการรบรวาบคคลอน ทาความดอะไรใหแกตนเองบางและเราไดรบผลประโยชนจาก การทาความดของเขาอะไรบาง เปนจตลกษณะพนฐานของบคคลทเปนคนด ในประเทศไทยการศกษาดานการรบร คณความดทผอนทาใหบางครงจะใชชอตวแปรวา “ความกตญ” การรบรคณความด เปนจตลกษณะหนงทเกดจาก


การรบรสงทดทมคณคา ทมบคคลหรอสภาพแวดลอมอนๆ กระทาใหแลวเกดจตสานก พรอมกระทาการตอบแทน เปนความรสกของการเขาใจความรสกของบคคลอน เหนอกเหนใจ เปนจตสานกของความรสกรบผดชอบในการ กระทาการตอบแทนตอการทตนไดรบสงดๆ จากผอน จากสงคม ชมชน จากประเทศชาต หรอจากโลกและสงแวดลอมทงปวง การรบรคณความดเปนความรสกทมความสาคญและมคณคายงตอสงคมมนษยเพราะผทมการรบรคณ ความดจะกระทาแตพฤตกรรมทางบวก โดยเรมจากการรบรเรองตางๆ ทเขาใจชวตในทางบวก มองโลกในแงด สงผลตอการมสขภาพจตทด มคณภาพชวตทด มความพอเพยง ไมหลงในวตถนยม มความเชอทางศาสนา มความเอออาทรตอสงคม มความเหนอกเหนใจผอน และมความรสกในทางลบ เชน ความอจฉารษยา ความโกรธ ความเกลยดชง ความมงรายในระดบตา นอกจากนยงพบวามงานวจยหลายชนทใหผลสอดคลองกนวาการรบรคณความดหรอ ความกตญเปนจตลกษณะทมความสาคญตอการมพฤตกรรมเชงจรยธรรมตางๆ อาท พฤตกรรมรบผดชอบ พฤตกรรมเออสงคม พฤตกรรมอนรกษทรพยากรธรรมชาต (อบล เลยววารณ, 2552, 2-5, 27) รวมถง ความเชอ เรองกฎแหงกรรม ความมคณธรรมประจาใจ ความสนใจคณธรรมจากสอ (ปทมา ปรชญาเศรษฐ, 2548) เปนตน ดงนน จงมความสมเหตสมผลทงานวจยครงนพบวา การมจตลกษณะแบบพอเพยงจะนาไปสการมพฤตกรรมการบรโภคดวยปญญา ทงในสวนของการมพฤตกรรมการบรโภคอาหารดวยปญญา กลาวคอ สามารถตดสนใจทจะเลอกซอหรอรบประทานอาหารดวยความเขาใจในคณคาและประโยชนทแทจรง รจกประมาณในการบรโภคและละเวนหรอเลกบรโภคสงททาลายสขภาพ การมพฤตกรรมการบรโภคสงของและเครองใช ดวยปญญา กลาวคอ สามารถตดสนใจทจะเลอกซอหรอเลอกใชสงของและเครองใชดวยความเขาใจในคณคาและประโยชนทแทจรง คานงถงคณภาพและประโยชนมากกวาการคานงถงคาโฆษณาชกจง ราคาและรปลกษณภายนอก การมพฤตกรรม การบรโภคทรพยากรและสงแวดลอมดวยปญญา กลาวคอ สามารถตดสนใจทจะเลอกใชทรพยากรและสงแวดลอมดวยความเขาใจในคณคาและประโยชนทแทจรง การรจกใชใหถกตองและไดผลคมคา การชวยใหทรพยากรและ สงแวดลอมมการคงอยหรอสญเสยนอยทสด และการมพฤตกรรมการบรโภคสอดวยปญญา กลาวคอ สามารถตดสนใจทจะเลอกรบและใชสอดวยความเขาใจในคณคาและประโยชนทแทจรง โดยเลอกรบและใชสอในทางสรางสรรค มการเปดรบสอและขอมลขาวสารทหลากหลายและเปนประโยชนเพอขยายขอบเขตความร และมการเปดรบสอ อยางมสตโดยไมคลอยตามความเชอและคานยมทไมเหมาะสม รวมทงไมทาใหตนเองและผอนเดอดรอนหรอเสยหาย

สรป จากการวจยครงนพบวาจตพอเพยงมความสมพนธกบพฤตกรรมการบรโภคดวยปญญาของนกเรยน ชนประถมศกษาปท 6 ของโรงเรยนในเขตอาเภอเมอง จงหวดเชยงใหม กลาวคอ การทนกเรยนมจตพอเพยงสามารถนาไปสการมพฤตกรรมการบรโภคดวยปญญา ดงนนในการสงเสรมใหนกเรยนมพฤตกรรมการบรโภคดวยปญญาควรมงเนนการพฒนาใหนกเรยนมจตลกษณะแบบพอเพยง ตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงซงประกอบไปดวย ความมเหตมผล การมภมคมกนตน และการรบรคณความด และควรมความรวมมอจากหลาย ๆ ฝายไมวาจะเปนผบรหารสถานศกษา/ครอาจารย พอแม/ผปกครอง และตวของนกเรยนเอง เพอใหการพฒนาเกดประสทธผลและมประสทธภาพสงสด


เอกสารอางองกฤตยตวฒน ฉตรทอง, อรพนทรชชม, ฉนทนา ภาคบงกช และสธญ ภคง. (2554). ปจจยทางจตสงคมทเกยวของ กบพฤตกรรมการรบประทานอาหารทถกหลกโภชนาการของนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนปลาย เขตเทศบาลเมองชมพร. วารสารพฤตกรรมศาสตรเพอการพฒนา. 3(1), 172-184.โกศล มคณ. (2552). บทความประกอบการบรรยาย เรอง ความมเหตผล: การพฒนาใหเปนดชนสาคญ.ใน การประชม ปฏบตการเพอพฒนานกวจยภายใตโครงการสงเสรมการวจยและพฒนาดชนพหทางจต ตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงและโครงการสงเสรมการวจยและพฒนาจตดวยนทาน (ครงท 1). (น. ง. 1-19). กรงเทพฯ: สวนจดตงสถาบนวจยและพฒนาระบบพฤตกรรมไทย ภารกจสรางเศรษฐกจ และสนตสขสานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต (วช.).งามตา วนนทานนท. (2552). บทความประกอบการบรรยาย เรอง เครองมอวดภมคมกนทางจตแบบพหมต: การใช เพอการวจยทางพฤตกรรมศาสตร. ใน การประชมปฏบตการเพอพฒนานกวจยภายใตโครงการสงเสรม การวจยและพฒนาดชนพหทางจตตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงและโครงการสงเสรมการ วจยและพฒนาจตดวยนทาน (ครงท 1). (น. จ. 1-20). กรงเทพฯ: สวนจดตงสถาบนวจยและพฒนา ระบบพฤตกรรมไทย ภารกจสรางเศรษฐกจและสนตสข สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต (วช.).จตตพร ไวโรจนวทยาการ. (2551). ปจจยเชงเหตและผลของพฤตกรรมตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ของนกเรยนมธยมศกษาตอนตน ในโรงเรยนทประยกตหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง.วทยานพนธ ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาพฒนาสงคม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.จรพฒน ศรรกษ. (2555). ลกษณะสถานการณในโรงเรยน ครอบครวและจตพอเพยงทเกยวของกบพฤตกรรม รบผดชอบของนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนตน. ปรญญานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาการวจยพฤตกรรมศาสตรประยกต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.ดษฎ โยเหลา.(2541). เอกสารคาสอน วชา วป712 สถตเพอการวเคราะหขอมลทางพฤตกรรมศาสตร IV.กรงเทพฯ: สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.ดจเดอน พนธมนาวน. (2552).บทความประกอบการบรรยาย เรอง แนวทางการวจยเพอสรางดชนการมภมคมกน ทางจต.ในการประชมปฏบตการเพอพฒนานกวจยภายใตโครงการสงเสรมการวจยและพฒนาดชน พหทางจตตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงและโครงการสงเสรมการวจยและพฒนาจตดวยนทาน (ครงท 1). (น. ฌ., 1-23). กรงเทพฯ: สวนจดตงสถาบนวจยและพฒนาระบบพฤตกรรมไทย ภารกจสราง เศรษฐกจและสนตสข สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต (วช.).ดวงเดอน พนธมนาวน. (2551). รายงานการวจยเรองการวจยเพอพฒนาเครองมอวดทางจตแบบพหระดบ ในบรบทของปรชญาเศรษฐกจพอเพยง. กรงเทพฯ: สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต.ดวงพร ออนหวาน, วรวรรณ วงศปนเพชร, พศาพมพ จนทรพรหม, สวชญา ศภอดมฤกษ ตรรตน และ ธนบดนทร วงษเมองแกน. (2556). รายงานการวจย เรอง ตวแบบการจดการธรกจการทองเทยวโดยชมชน ตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในพนทภาคเหนอ. กรงเทพฯ: สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต.


ธรารตน รตนวสทธอมร. (2551). ภยบนอนเทอรเนต. วารสารวชาการมหาวทยาลยฟารอสเทอรน. 2(1), 5-12.นภาพร โชตสดเสนห. (2545). ปจจยทางจตสงคมทเกยวของกบพฤตกรรมการทองเทยวเชงอนรกษของ นกศกษามหาวทยาลย. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาพฒนาสงคม สถาบนบณฑต พฒนบรหารศาสตร.นศากร สนามเขต. (2550). การมภมคมกนภายในและภายนอกทเกยวของกบพฤตกรรมการคบเพอนอยาง เหมาะสมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาพฒนาสงคม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร. ปราณ จอยรอด, ลดดาวลย เกษมเนตร และ ประทป จนง. (2553). ปจจยทมผลตอพฤตกรรมการรบสออนเทอรเนต อยางมวจารณญาณของนกเรยนชวงชนท 4 ในเขตกรงเทพมหานคร. วารสารพฤตกรรมศาสตร.16(1), 72-81.ปทมา ปรชญาเศรษฐ. (2548). ความสมพนธระหวางปจจยบางประการกบความกตญของนกเรยนชน มธยมศกษาปท 1 โรงเรยนสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาจงหวดระยอง. ปรญญานพนธการ ศกษามหาบณฑต สาขาการวจยและสถตทางการศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.พระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต). (2540 ). ถงเวลามาพฒนาเยาวชนกนใหม. กรงเทพฯ: กรนพรนท.พระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต). (2543). การจดการสงแวดลอมและการพฒนาทยงยน. สบคนเมอ 14 มนาคม 2557, จาก http://life.cpru.ac.th.เยนใจ เลาหวณช. (2552). บทความประกอบการบรรยาย เรอง จตพอเพยง: แผนงานวจยองคความรเพอเกอหนน ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง. ใน การประชมปฏบตการเพอพฒนานกวจยภายใตโครงการสงเสรม การวจยและพฒนาดชนพหทางจตตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงและโครงการสงเสรม การวจยและพฒนาจตดวยนทาน (ครงท 1). (น. ข. 1-14). กรงเทพฯ: สวนจดตงสถาบนวจยและพฒนา ระบบพฤตกรรมไทย ภารกจสรางเศรษฐกจและสนตสข สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต (วช.).ลลตภทร เจรญรฐ. (2555). การวเคราะหปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการบรโภคดวยปญญาของนกเรยน มธยมศกษาตอนปลาย สานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 2 ดวยวธการวเคราะหกลมพห. วทยานพนธการศกษามหาบณฑต สาขาการวจยและสถตทางการศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. วระ บณยะกาญจน. (2552). ทฤษฎจตวทยาพฒนาการเดก. มหาสารคาม: คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ มหาสารคาม.วรวรรณ วงศปนเพชร และ ชลดา วสวต. (2553). การพฒนาโมเดลความสมพนธโครงสรางเชงสาเหตของ พฤตกรรมการอนรกษสงแวดลอมทมผลตอคณภาพชวตของนกศกษาระดบปรญญาตร จงหวดเชยงใหม. เชยงใหม: มหาวทยาลยพายพ.วนวสา สรระศาสตร, งามตา วนนทานนท และ นาชย ศภฤกษชยสกล. (2555). ปจจยเชงสาเหตดานสถานการณทางสงคม และการมภมคมกนทางจตทเกยวกบพฤตกรรมการใชอนเทอรเนตอยางสรางสรรคและปลอดภยของ นกเรยนหญงระดบมธยมศกษาในโรงเรยนทเขารวมและไมเขารวมโครงการสงเสรมการใชอนเทอรเนต อยางสรางสรรคและปลอดภย. วารสารพฤตกรรมศาสตรเพอการพฒนา. 4(1), 1-13.


สรมล ธระประทป. (2549). ปจจยทางจตสงคมทเกยวของกบพฤตกรรมรกนวลสงวนตวของนกเรยนหญง สายอาชวศกษา. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาพฒนาสงคม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.อนรรฆนงค เรยบรอยเจรญ. (2549). ปจจยเชงเหตแบบบรณาการระหวางบาน โรงเรยน และจตลกษณะ ทเกยวของกบพฤตกรรมปองกนการคกคามทางเพศของนกเรยนหญงชนมธยมศกษา ในโครงการ กาวยางอยางเขาใจ. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาพฒนาสงคม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร. อาภาพร อดมพช. (2553).การวเคราะหลกษณะโฆษณาแฝงทปรากฏในรายการโทรทศนไทย. วารสารวชาการ มหาวทยาลยฟารอสเทอรน. 3(2), 82-90.อบล เลยววารณ. (2552). บทความประกอบการบรรยาย เรอง การรบรคณความด: ดชนสาคญเพอการวจยและพฒนา. ใน การประชมปฏบตการเพอพฒนานกวจยภายใตโครงการสงเสรมการวจยและพฒนาดชนพห ทางจตตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงและโครงการสงเสรมการวจยและพฒนาจตดวยนทาน (ครงท 1). (น. ซ. 1-38). กรงเทพฯ: สวนจดตงสถาบนวจยและพฒนาระบบพฤตกรรมไทย ภารกจสราง เศรษฐกจและสนตสข สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต (วช.).อรพนทร ชชม, วลาสลกษณ ชววลล, อจฉรา สขารมณ, พรรณ บญประกอบ, มนส บญประกอบ และ ทศนา ทองภกด. (2550). รายงานการวจยฉบบท 109 เรอง การสารวจพฤตกรรมการใชและขจดโทรศพทมอถอ- แบตเตอรของคนไทย. กรงเทพฯ: สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.อรพนทร ชชม, สภาพร ธนะชานนท และ ทศนา ทองภกด. (2554). รายงานการวจยฉบบท 137 เรอง ปจจยเชงเหต และผลของภมคมกนทางจตของเยาวชน. กรงเทพฯ: สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ.Kohlberg, L. (1973). The Claim to Moral Adequacy of a Highest Stage of Moral Judgment. Journal of Philosophy. 70(18), 630-646.Piaget, J. (1932). The Moral Judgment of the Child. London: Kegan Paul.


บทคดยอ การวจยนมวตถประสงคเพอ 1) ศกษาสภาพปญหาและอปสรรคในการควบคมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาตของกองบงคบการตรวจคนเขาเมอง 5 2) ศกษาปจจยทสงผลตอปญหาและอปสรรคในการควบคมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาตของกองบงคบการตรวจคนเขาเมอง 5 3) เพอศกษาหาแนวทางทเหมาะสมในการควบคมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาตของ กองบงคบการตรวจคนเขาเมอง 5 การวจยนใชวธการแบบผสานวธทงเชงคณภาพและเชงปรมาณ ระยะแรกเปนการวจยเชงคณภาพโดยใชแบบบนทกขอมลภาคสนามและเกบขอมลโดยใชวธการสนทนาแบบไมเปนทางการและ ใชการสมภาษณเจาหนาทในลกษณะเจาะลก จากเจาหนาทตรวจคนเขาเมองทปฏบตงานดานการควบคม แรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาตมาแลวไมนอยกวา 3 ป จานวน 14 คน ระยะทสองเปนการวจยเชงปรมาณใชแบบสอบถามในการเกบรวบรวมขอมลจากกลมประชากรซงเปนเจาหนาทตรวจคน เขาเมองทอยในกากบและควบคมของกองบงคบการตรวจคนเขาเมอง 5 ทปฏบตงานในปงบประมาณ 2557 จานวน 327 คน วเคราะหขอมลเชงคณภาพดวยวธการพรรณนา สวนการวจยเชงปรมาณใชสถตเชงพรรณนาไดแก คาเฉลย คาความถ คารอยละ บรรยายขอมลพนฐานของประชากรและใชการวเคราะหการถดถอยโลจสตคทว วเคราะห

* ผเขยนหลก อเมล: [email protected]**อาจารยทปรกษา

ปญหาและอปสรรคในการควบคมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาตของกองบงคบการตรวจคนเขาเมอง 5

Problems and Obstacles in the Controlling Post Nationality Verication Migrant Workers in Immigration Division 5

ธวชชย จนทรเงน1*, วนทนย จนทรเอยม2**

1นกศกษาหลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาการบรหารการพฒนา มหาวทยาลยนอรทเชยงใหมเลขท 169 หม 3 ตาบลหนองแกว อาเภอหางดง จงหวดเชยงใหม 50230

2อาจารย ดร., หลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาการบรหารการพฒนา มหาวทยาลยนอรท-เชยงใหมเลขท 169 หม 3 ตาบลหนองแกว อาเภอหางดง จงหวดเชยงใหม 50230


ความสมพนธระหวางตวแปรเพอพยากรณวาตวแปรใดสงผลตอปญหาและเพมโอกาสในการเกดปญหาและอปสรรคในการควบคมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาต แลวนาผลการวจยทไดจากการวจย ทง 2 แบบมาวเคราะหสรปบรรยายเชงพรรณนา เพอหาแนวทางทเหมาะสมในการควบคมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาต ผลการวจยพบวา 1) การควบคมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาตของกองบงคบการ ตรวจคนเขาเมอง 5 มสภาพปญหาและอปสรรคในดานการไมปฏบตตามกฎหมายของนายจางและสถานประกอบการ ไมสามารถควบคมการทจรต การไมสามารถบงคบใชกฎหมายไดอยางเหมาะสม การไมสามารถผลกดนและ สงกลบแรงงานและการไมสามารถควบคมและตรวจสอบแรงงาน ( =3.48, 3.47, 3.08, 3.01 และ 2.91 ตามลาดบ) 2) ปจจยทสงผลตอปญหาและอปสรรคในการควบคมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาตของกองบงคบการตรวจคนเขาเมอง 5 ประกอบดวยการแสวงหาผลประโยชน (B = .504) ความไมสอดคลองในการนานโยบายไปปฏบต (B = .492) การบดเบอนการจางงาน (B = .290) และ 3) แนวทางทเหมาะสมในการควบคมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาตของกองบงคบการตรวจคนเขาเมอง 5 เจาหนาททเกยวของตองใหความสาคญตอการพฒนานโยบายในการแกไขปญหาและตอการเพมบทบญญตของกฎหมายทเกยวกบ การควบคม และตรวจสอบแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาต มาตรการการลงโทษนายจางและสถานประกอบการทไมปฏบตตามกฎหมาย การปฏบตงานของเจาหนาททใชอานาจหนาทแสวงหาผลประโยชน การใชดลยพนจในการบงคบใชกฎหมายอยางเหมาะสมและเปนธรรมตลอดจนการนาเทคโนโลยสารสนเทศมาใช

คาสาคญ ปญหาและอปสรรค การควบคม แรงงานตางดาวหลบหนเขาเมอง การพสจนสญชาต

Abstract The objectives of this research were to 1) study the nature of problems and obstacles in the controlling post nationality verification migrant workers in Immigration Division 5, 2) to study factors affecting the problems and obstacles in the controlling post nationality verification migrant workers in Immigration Division 5, and 3) to find appropriate means in controlling migrant workers who passed nationality verification of Immigration Division 5. This research used a combination of research methods, was qualitative and quantitative. The first phase is Qualitative Research Techniques, the study data were collected through informal discussion and in-depth interview selecting from the immigration officers who dealt with controlling the migrant workers having passed nationality verification not less than three consecutive years for a total of 14 samples. The second phase is the Quantitative Research Techniques, use questionnaires to collect data from Immigration officers under the supervising and controlling of Immigration Division 5, who performed the duty in fiscal year 2557 for a total of 327 samples. The qualitative research analyzed by descriptive approach, quantitative research analyzed by descriptive statistics


consisting of mean, frequency and percentage, describing the respondents’ data on their personal backgrounds and using Binary Logistic Regression Analysis for analyzing relations between diverse variables so as to prophesy the variables that were prone to affect the problems and step up an opportunity for causing the problems and obstacles in controlling the foreign migrant labor who passed the nationality verification. Results of the two types of the above-mentioned research were analyzed and concluded as descriptive report to find appropriateness in controlling the migrant workers passing the aforesaid nationality verification. Results of the research showed that 1) the controlling of migrant workers passing the nationality verification of Immigration Division 5 encountered the nature of the problems and obstacles in abstaining from observing the law of employers and workplaces, including inability to control corruption, inability to succeed in law enforcement, inability to push and repatriate the labor, and inability to control and monitor the labor ( =3.48, 3.47, 3.08, 3.01 and 2.91, respectively); 2) the factors affecting the problems and obstacles in the controlling post nationality verification migrant workers in Immigration Division 5 included the benefit seeking (B = .504), inconsistency of putting the policy into practice (B = .492), and insinuation of the employment (B = .290); and 3) with regard to appropriate ways for controlling the migrant workers passing nationality verification of Immigration Division 5, the authority concerned had to prioritize the policy development in solving the problems and adding more legislation related to controlling and monitoring the foreign migrant labor passing nationality verification, including the measures for punishing the employers and workplaces that violated the law, the performance of the officers using their authority to seek personal benefits, and using appropriate and fair judgment in law enforcement, inclusive of the application of information technology.

Keywords Problems and Obstacles, Controlling, Migrant Workers, Nationality Verification บทนา ความเปนโลกเดยวกนหรอกระแสโลกาภวตน (Globalization) ทาใหเกดความเชอมโยงระหวางรฐ หรอประเทศ สรางปฏสมพนธทงทางดานเศรษฐกจ สงคม การเมองและวฒนธรรมระหวางประเทศ ตลอดจนเกดการตดตอสอสาร การแลกเปลยนขอมลขาวสารและการคมนาคมขนสงทสะดวกรวดเรวมประสทธภาพมากขน และเออตอการเคลอนยายของคนและแรงงานไปทวโลกภายในเวลาอนรวดเรว ประกอบกบการคดคนและพฒนาความรทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย ไดสงผลตอการพฒนาและผลตนวตกรรมใหมเพอนาไปใชในการ อานวยความสะดวกในชวตประจาวนและเพมขดความสามารถในการแขงขนทางดานเศรษฐกจและการคาของ ประเทศนนๆ เพมมากขน ประการสาคญการพฒนาดงกลาวไดกลายเปนปจจยดงดดใหมการอพยพยายถน ของแรงงานจากประเทศหนงไปยงอกประเทศทมกาลงการผลตมากกวา (องคการระหวางประเทศเพอการโยกยายถนฐานและศนยวจยการยายถนแหงเอเชย, 2556)


การลกลอบหลบหนเขาเมองอยางผดกฎหมายเกดขนในหลายประเทศ โดยเฉพาะประเทศทมอตรา ความเจรญทางเศรษฐกจสง เชน อเมรกา ออสเตรเลย ญปนและเกาหลใตเปนตน ผทลกลอบหลบหนเขาเมอง สวนใหญมาจากประเทศกาลงพฒนาหรอดอยพฒนา ซงปรากฏการณการหลบหนเขาเมองนเปนผลจากการพฒนาดานเศรษฐกจและสงคมทเหลอมลากน โดยผทหลบหนเขาเมองผดกฎหมายตางมจดประสงคเพอหลบหนจาก ความยากจน ความอดอยาก ภยพบต การถกกดขขมเหง ตลอดจนปญหาความขดแยงทางการเมองและความ ไมสงบภายในประเทศ ทาใหตองดนรนและหาวธการตางๆ เพอใหสามารถเดนทางออกจากประเทศของตน ไปยงประเทศอนๆ ตอไป ถงแมจะตองหลบหนเขาเมองอยางผดกฎหมายกตาม (ตรวจคนเขาเมองจงหวดเชยงใหม, 2556, 1-2) ประเทศไทยเปนอกประเทศหนงในเอเชยตะวนออกเฉยงใต ทมระดบความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ เพมขนอยางตอเนองรองจากสงคโปร บรไนและมาเลเซย จากสถตของสานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต เปรยบเทยบรายไดเฉลยตอคนตอปของคนไทยตงแตป พ.ศ. 2554 – พ.ศ. 2556 พบวาป พ.ศ. 2554 คนไทยมรายไดเฉลยตอคนเทากบ 123,935 บาท ตอมาป พ.ศ. 2555 ไดเพมขนเปน 129,565 บาท และป พ.ศ. 2556 มรายไดเฉลยเพมขนเทากบ 131,579 บาท (สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2557) ประกอบกบความเจรญกาวหนาทางดานเทคโนโลย การศกษาวจย การพฒนาและสรางนวตกรรมใหมๆ เพอเพมขดความสามารถในการแขงขนทางเศรษฐกจของประเทศ ตลอดจนนโยบายของรฐบาลในการพฒนาประเทศซงใหความสาคญกบการพฒนาคณภาพของทรพยากรมนษยเปนอนดบแรก โดยสงเสรมและพฒนา สรางโอกาสดานการศกษา ทาใหคนไทยมระดบการศกษาทสงขน สงผลตอการสรางเจตคตและคานยมในการทางานของคนไทยใหเปลยนแปลงไปจากเดมคอ ไมนยมทางานประเภท 3D ไดแก งานหนกหรองานทตองใชแรงงานกาย (Difficult) งานสกปรก (Dirty) งานทมความเสยงอนตราย (Dangerous) (สาโรจน คมคาย, 2553, 1) ผลของการพฒนาไดสงผลใหประเทศไทยเกดการขาดแคลนแรงงานในบางสาขาอาชพ โดยเฉพาะแรงงานในระดบลางซงเปนแรงงานประเภททตองใชกาลงกายและไมจาเปนตองใชทกษะฝมอในการทางานมาก ตลอดจนทาใหนายจางและสถานประกอบการทประสบปญหาขาดแคลนแรงงานคนไทย และมความจาเปนทตองใชแรงงานเพอใหสามารถดาเนนกจการตอไปได จงหนไปใชแรงงานตางดาวเพอมาทดแทนแรงงานคนไทย ประกอบกบแรงงานตางดาว มคาจางตา ขยน อดทน ไมเกยงงานและนายจางไมจาเปนตองจดสวสดการใหมากนก ทาใหนายจางสามารถลดตนทนการผลตได การพฒนาทางดานเศรษฐกจของประเทศ มการลงทนและพฒนาดานสาธารณปโภคเพอรองรบการขยายตวของธรกจ การคาและการลงทน ตลอดจนการพฒนาทางดานอตสาหกรรมการบรการ ทงการทองเทยวและ การโรงแรมลวนแตเปนการประกอบการทตองอาศยแรงงานทงสน ซงนบวนจะหาแรงงานภายในประเทศไดยากขน เพอเปนการแกไขปญหาทเกดขนจงมความจาเปนตองใชแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทหลบซอนตวและลกลอบทางานอยภายในประเทศอยแลว ใหสามารถทางานเพอทดแทนการขาดแคลนแรงงานทเกดขน ปรากฏการณ ดงกลาวไดดงดดใหแรงงานตางดาวจากประเทศเพอนบานทมอาณาเขตตดตอกบประเทศไทยพากนอพยพเขา มาหางานทาในประเทศไทยเปนจานวนมาก ประกอบกบลกษณะภมประเทศของไทยทมอาณาเขตตดตอกบ 3 ประเทศ ไดแก พมา (2,401 กโลเมตร) ลาว (1,810 กโลเมตร) และกมพชา (798 กโลเมตร) รวมเปนระยะทางประมาณ 5,009 กโลเมตร ซงพรมแดนทตดตอกนเปนปาทบมทวเขาสลบซบซอน มชองทางผอนปรนอนญาตให


เขาออกระหวางประเทศและชองทางธรรมชาตตลอดพรมแดนทตดตอกนอยเปนจานวนมาก ซงยากแกการสกดกนหรอปองกนไมใหแรงงานตางดาวลกลอบเขามาในราชอาณาจกรได (คลงสมองวทยาลยปองกนราชอาณาจกร, 2555, 1) กอนป พ.ศ. 2531 ประเทศไทยไมมปรากฏการณการยายถนและการหลงไหลของแรงงานขามชาตหลบหนเขาเมองผดกฎหมาย ทาใหไมมประสบการณและไมมมาตรการเพอรบมอการยายถนทเกดขน จนกระทงป พ.ศ. 2534 ปญหาการยายถนและหลบหนเขาเมองผดกฎหมายเรมทวความรนแรงมากขน ทาใหรฐบาลไทยใหความสนใจ และมนโยบายผอนผนใหคนตางดาวหลบหนเขาเมองสามารถขอใบอนญาตทางานในประเทศได โดยใชชองทางของกฎหมายตามมาตราท 17 ของพระราชบญญตคนเขาเมอง พ.ศ. 2522 ทบญญตวา “ในกรณพเศษเฉพาะเรอง รฐมนตรโดยอนมตของคณะรฐมนตรจะอนญาตใหคนตางดาวผใดหรอจาพวกใดเขามาอยในราชอาณาจกรภายใตเงอนไขใดๆ หรอจะยกเวนไมจาตองปฏบตตามพระราชบญญตนในกรณใดๆ กได” ดงนนคณะรฐมนตรจงออกประกาศผอนผนใหแกคนตางดาวหลบหนเขาเมองผดกฎหมายใหสามารถอยในประเทศไทยเปนการชวคราวได โดยไมตองปฏบตตามมาตรา 54 ของพระราชบญญตคนเขาเมอง พ.ศ. 2522 คอ ผอนผนใหไมตองสงตวคนตางดาวทหลบหนเขาเมองผดกฎหมายกลบออกไปยงประเทศของตนเอง และผอนผนใหคนตางดาวทไมมเอกสาร การเดนทางสามารถขออนญาตทางานไดอยางถกกฎหมายเปนการชวคราวในประเทศไทยในระหวางการรอถกสงกลบประเทศ แตการจดทะเบยนไดเรมขนจรงในป พ.ศ. 2539 โดยมมตคณะรฐมนตรจดทากรอบการจดทะเบยนตามกฎหมายของคนตางดาวเหลานเปนรายป แตในทางปฏบตการผอนผนอนญาตชวคราวนมการขยายระยะเวลาการผอนผนออกไปตลอดทกป เนองจากเหตผลการขาดแคลนแรงงานระดบลางและแรงงานเหลานมสวนสาคญในการพฒนาเศรษฐกจและการแขงขนของประเทศ (องคการระหวางประเทศเพอการโยกยายถนฐาน, 2554 , 77-78) การบรหารจดการแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองไดเปดใหมการขนทะเบยนแรงงานตางดาว การดาเนนพสจนสญชาตใหกบแรงงานตางดาว การออกใบอนญาตทางานและการรบการตรวจลงตราประเภท (Non – Immigrant L A) เพอใหสามารถอยและทางานในประเทศไดอยางถกตองตามกฎหมาย ซงแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาตประกอบไปดวยแรงงานตางดาวจากประเทศพมา ลาวและกมพชาซงลกลอบ เขามาในประเทศโดยไมไดผานชองทางและพธการตรวจคนเขาเมองตามกฎหมายและลกลอบอยในประเทศไทย ตอมารฐบาลไทยไดเปดใหมการขนทะเบยนแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองและไดรวมมอกบรฐบาลของประเทศพมา ลาวและกมพชาใหมการรบรองความเปนพลเมองโดยไดออกเอกสารรบรองบคคลและหนงสอเดนทางใหกบแรงงานตางดาวเหลานน เพอใหสามารถอยและทางานประเทศไทยไดอยางถกกฎหมาย กระบวนการดงกลาวน ไดเปนปจจยดงดดใหมการหลบหนเขาเมองของแรงงานจากประเทศเพอนบานเพมมากขน ทาใหประเทศไทยตองรบภาระทงทางดานงบประมาณและการจดสวสดการสงคมใหกบแรงงานตางดาวเหลาน ตลอดจนตองเตรยมมาตรการในการแกไขปญหาสงคมและอาชญากรรม ปญหาสงแวดลอมทจะเกดผลกระทบขนตามมา รวมทงหากแรงงานตางดาวเหลานกระทาผดกฎหมายอนๆ ทเปนคดอาญากจะยงทาใหยงยากตอการดาเนนการสบสวนสอบสวนหา ขอเทจจรงกลายเปนปญหาตอยอดไปไดอกมากมาย ประการสาคญทสดคอการรกษาภาพลกษณของประเทศ ในเรองการคามนษย การใชแรงงานเดกซงอาจเปนเหตใหประเทศไทยถกกดกนทางการคาในอนาคตได (กฤตยา อาชวนจกล และ กลภา วจนสาระ, 2552, 17-18) จากสถตป พ.ศ. 2551 – 2555 เปนชวงเวลาทรฐบาลเปดใหมการขนทะเบยนแรงงานตางดาวหลบหนเขา


เมองและการพสจนสญชาตขน เพอแกไขปญหาการลกลอบหลบหนเขาเมองและจดการแรงงานทหลบหนเขาเมองใหอยในระบบ พบวาทวประเทศมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองมาขนทะเบยนจานวนถง 4,317,798 คน และมแนวโนมเพมมากขน เนองจากยงคงมการลกลอบหลบหนเขาเมองอยอยางตอเนอง (กรมการจดหางาน สานกงานบรหารแรงงานตางดาว, 2556) ขณะเดยวกนรฐบาลยงไมมมาตรการ วธการตลอดจนแนวทางในการจดการ เพอควบคมทชดเจนใหกบหนวยงานของรฐ รวมถงเจาหนาททปฏบตงานเกยวกบแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองเพอใหสามารถปฏบตงานไดครอบคลมกบปญหาทเกดขน จงยงคงมจานวนแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองเพมมากขน มจานวนแรงงานตางดาวมาขนทะเบยนเพมขน ประการสาคญนโยบายของรฐบาลทเปดใหแรงงานตางดาวสามารถทจะเคลอนยายไดอยางเสรโดยไมมการควบคมหรอจากดพนทในการอนญาตใหทางาน สงผลใหเจาหนาทผปฏบตงานไมสามารถทจะตรวจสอบประวตการขนทะเบยนแรงงาน ประวตการทางาน ตรวจสอบการจางงานและนายจางทแทจรงรวมถงขอมลการเคลอนยายของแรงงานได ผลจากนโยบายของรฐบาลและปรากฏการณทเกดขนไดเปดชองใหคนไทยบางกลมเขามาประกอบอาชพนายหนารบจางดาเนนการจดหาแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองและรบจดทะเบยนเปนนายจางโดยทมไดม สถานประกอบการหรอการจางงานทแทจรง มลกษณะแสวงหาผลประโยชนกบกลมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมอง สงผลตอการบดเบอนจานวนอตราความตองการแรงงานทแทจรงภายในประเทศ รวมถงไดมกลมของแรงงานตางดาวดวยกนเองดาเนนการในลกษณะเปนนายหนาจดหานายจางเพอใหรบจดทะเบยนแตไมมการจางงาน ขณะเดยวกนแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทไดรบการพสจนสญชาตและไดรบอนญาตใหอย สามารถทางานอยในประเทศ ไดอยางถกกฎหมาย เกดการเรยนร ปรบตวเขากบสภาพแวดลอมสงคมไทยและปรบเปลยนพฤตกรรมเกยวกบ การทางาน มการกระทาผดเงอนไขการจางงานตามทกฎหมายกาหนดมากขน ซงไดกาหนดใหตองทางานอยกบนายจางทรบจดทะเบยนแรงงานเทานน มการลกลอบออกไปทางานนอกเหนอจากทไดรบอนญาตและถกเจาหนาทตรวจสอบจบกมดาเนนคดตามกฎหมาย จากสถตของกองบงคบการตรวจคนเขาเมอง 5 พบวา ในปงบประมาณ พ.ศ. 2556 มการกระทาผดตาม พระราชบญญตคนเขาเมอง พ.ศ. 2522 และพระราชบญญตการทางานของคนตางดาว พ.ศ. 2551 ของแรงงานตางดาวหลบหนเมองทผานการพสจนสญชาตในพนทรบผดชอบรวม 17 จงหวด จานวนทงสน 28,586 คด มจานวนผกระทาผด 87,029 คน และมการผลกดนสงกลบแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองรวมถงครอบครวตดตามและบตรทเกดในประเทศไทย รวมทงสน 106,818 คน (กองบงคบการตรวจคนเขาเมอง 5, 2556) ขณะเดยวกนเจาหนาทไมสามารถดาเนนคดกบนายจางทรบจดทะเบยนเปนนายจางใหกบแรงงานตางดาวทละเลยไมควบคมตรวจสอบลกจางได เนองจากไมมบทบญญตหรอมาตรการทางกฎหมายทจะลงโทษหรอดาเนนคดกบนายจาง ประกอบกบกลมนายจางพยายามอาศยชองวางของกฎหมายเพอหลบเลยงการปฏบตตามกฎหมายเกยวกบการจางงานแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองและหลบเลยงการถกจบกมดาเนนคดดวยเชนเดยวกน จากปรากฏการณทเกดขนและ สถตของหนวยงานภาครฐทปฏบตงานเกยวกบแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองในพนท จงเปนเรองทนาสนใจศกษาวาสภาพปญหาและอปสรรคในการควบคมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาตในพนท 17 จงหวดภาคเหนอมสภาพเปนอยางไร อะไรเปนปจจยทสงผลใหเกดปญหาและอปสรรคเชนนนและแนวทางการควบคมแรงงานตางดาวทเหมาะสมควรเปนเชนไร


วตถประสงค 1. เพอศกษาสภาพปญหาและอปสรรคในการควบคมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาตของกองบงคบการตรวจคนเขาเมอง 5 2. เพอศกษาปจจยทสงผลตอปญหาและอปสรรคในการควบคมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผาน การพสจนสญชาตของกองบงคบการตรวจคนเขาเมอง 5 3. เพอศกษาหาแนวทางทเหมาะสมในการควบคมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาตของกองบงคบการตรวจคนเขาเมอง 5 ทปฏบตงานเกยวกบการควบคมแรงงานตางดาวทผานการพสจนสญชาต


(Y)

(X1)

(X2)

(X3)

(X4)

/


วธการวจย 1. ประชากร ประชากรทใชในการศกษาครงนคอ เจาหนาทตรวจคนเขาเมองทอย ในกากบและควบคมของ กองบงคบการตรวจคนเขาเมอง 5 ทปฏบตงานในปงบประมาณ 2557 ประกอบดวยเจาหนาทตรวจคนเขาเมอง กองบงคบการตรวจคนเขาเมอง 5 ตรวจคนเขาเมองจงหวดเชยงใหม ตรวจคนเขาเมองจงหวดเชยงราย ดานตรวจคนเขาเมองเชยงแสน ตรวจคนเขาเมองจงหวดแมฮองสอน ตรวจคนเขาเมองจงหวดนาน ตรวจคนเขาเมองจงหวดตาก ตรวจคนเขาเมองจงหวดพษณโลก และตรวจคนเขาเมองจงหวดนครสวรรค จานวนทงสน 327 คน 2. ขนตอนการวจย 2.1 ขนตอนท 1 ใชวธวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) เพอศกษาถงสภาพปญหาและอปสรรคในการควบคมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาตในเขตพนทรบผดชอบของกองบงคบ การตรวจคนเขาเมอง 5 โดยวธการสนทนาแบบไมเปนทางการ เชอมโยงขอมลเปนลกโซ (Snowball Technique) ซงจาเปนตองอาศยขอมลจากคนแรกใหชวยแนะนาเชอมโยงกนเปนทอดๆ เมอไดขอมลทซาๆ หรอเกดการอมตวทางขอมลจงหยดการเกบขอมล ซงในการศกษาครงนเกบขอมลจากเจาหนาทตรวจคนเขาเมองทอยในกากบและควบคมของกองบงคบการตรวจคนเขาเมอง 5 จานวน 14 คน 2.2 ขนตอนท 2 ใชวธวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) ไดนาขอมลทศกษาจากการวจย เชงคณภาพมาพจารณาประกอบการสรางเครองมอซงเปนแบบสอบถาม แบบประเมนคา 5 ระดบ เกบขอมลจาก เจาหนาทตรวจคนเขาเมองทอยในกากบและควบคมของกองบงคบการตรวจคนเขาเมอง 5 จานวน 327 คน 2.3 ขนตอนท 3 นาขอมลทไดจากการวจยทง 2 ขนตอนมาวเคราะหสรปเชงพรรณาเพอหาคาตอบวาแนวทางการควบคมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาตทเหมาะสมในเขตพนทรบผดชอบของกองบงคบการตรวจคนเขาเมอง 5 ควรเปนอยางไร 3. เครองมอและการเกบรวบรวมขอมล 3.1 การวจยเชงคณภาพ เครองมอทใชในการรวบรวมขอมลเปนแบบสนทนา (Conversation Schedule) และแบบบนทกขอมลภาคสนาม (Field Notes) เพอชวยจาเมอสนสดการสนทนาในแตละวน (สภางค จนทวานช, 2555, 74 – 103) โดยผวจยสรางขนตามวตถประสงค ประกอบดวย 1) ความไมสอดคลองในการนานโยบาย ไปปฏบต 2) การแสวงหาผลประโยชน 3) การเขาไมถงและไมสามารถเชอมโยงระบบขอมลสารสนเทศ 4) การบดเบอนการจางงาน 5) การไมสามารถบงคบใชกฎหมายไดอยางเหมาะสม 6) การไมสามารถควบคมการทจรต 7) การไมปฏบตตามกฎหมายของนายจางและสถานประกอบ 8) การไมสามารถควบคมและตรวจสอบแรงงาน 9) การไมสามารถผลกดนและสงกลบแรงงาน 3.2 การวจยเชงปรมาณ เครองมอทใชในการรวบรวมขอมล คอแบบสอบถาม ทผวจยสรางขนจาก การทบทวนแนวคด ทฤษฎ และการตกผลกจากการวจยเชงคณภาพตามวตถประสงคทกาหนด จานวน 1 ชด ใชเกบขอมลจากประชากรทเปนเจาหนาทตรวจคนเขาเมองในสงกดของกองบงคบการตรวจคนเขาเมอง 5 นาแบบสอบถามไปตรวจสอบความตรงของเนอหา (Content Validity) โดยนาแบบสอบถามใหผทรงคณวฒ 3 ทาน ตรวจสอบ ความถกตองของเนอหา โดยใชดชนความสอดคลอง (Index of Item Objective Congruence : IOC) ผลการคานวณ


คา IOC ของแบบสอบถามไดคาเทากบ 0.90 ถอวาแบบสอบถามมความสมบรณดานเนอหา จากนนนาขอเสนอแนะของผเชยวชาญไปปรบปรงแกไขแบบสอบถามใหเกดความสมบรณ แลวนาแบบสอบถามไปทดลองสอบถาม (Try Out) จานวน 30 ชด กบกลมตวอยางทมคณสมบตใกลเคยงกบประชากร เพอหาคณภาพของเครองมอโดย การหาคาความเชอมน (Reliability) ผลการคานวณหาคาความเชอมนของแบบสอบถามพบวา คาสมประสทธความเชอมนในภาพรวม เทากบ 0.83 แสดงวาแบบสอบถามชดนมความเชอมนสง โดยแบงแบบสอบถามออกเปน 4 ตอน ดงน ตอนท 1 คาถามเกยวกบขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม คอ เพศ อาย ระดบการศกษา ชนยศ และประสบการณการทางานเกยวกบงานตรวจคนเขาเมอง ตอนท 2 เปนแบบสอบถามเกยวกบขอมลทอาจสงผลตอปญหาและอปสรรคในการควบคมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาตของกองบงคบการตรวจคนเขาเมอง 5 ตอนท 3 เปนแบบสอบถามเกยวกบปญหาและอปสรรคในการควบคมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาตของกองบงคบการตรวจคนเขาเมอง 5 เปนแบบประเมนคาม 5 ระดบ (Rating Scale) ตามแนวทางของ Likert ม 5 ตวเลอก คอ มากทสด มาก นอย นอยทสด และไมม ซงสามารถแปลผลตามเกณฑ 5 ระดบ คอ ระดบมปญหาและอปสรรคมากทสด มปญหาและอปสรรคมาก มปญหาและอปสรรค มปญหาและอปสรรคนอย และมปญหาและอปสรรคนอยทสด ตอนท 4 ขอเสนอแนะอนๆ เปนแบบสอบถามปลายเปดเพอใหผตอบแบบสอบถามเสนอความคดเหนตอปญหาและอปสรรคในการควบคมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาตของกองบงคบการตรวจคนเขาเมอง 5 4. การวเคราะหขอมล วเคราะหขอมลโดยใชโปรแกรมสาเรจรปทางสถตและอภปรายผล คาเฉลย ( ) คาเบยงเบนมาตรฐาน ( )ในการคานวณเพอประกอบการอธบายลกษณะทวไปของผตอบแบบสอบถาม และใชการวเคราะหการถดถอยโลจสตคทว (Binary Logistic Regression Analysis) (กลยา วานชยบญชา, 2554, 79 – 109) วเคราะหหา ความสมพนธระหวางตวแปรอสระ (Independent Variable) กบตวแปรตาม เพอทานายหรอพยากรณวาตวแปรอสระใดทสงผลตอการเกดปญหาในการควบคมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาตบาง หรอมความสมพนธกบการเกดปญหาและอปสรรคในการควบคมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจน

สญชาต 5. ระยะเวลาทาการวจย ในการวจยครงน ใชระยะเวลาตงแตเดอน ธนวาคม พ.ศ. 2557 ถงเดอน มถนายน พ.ศ. 2558 รวมระยะเวลาดาเนนการประมาณ 7 เดอน โดยทาการเกบรวบรวมขอมลแบบสอบถามระหวางเดอน กมภาพนธ พ.ศ. 2558 ถงเดอน พฤษภาคม พ.ศ. 2558 เปนระยะเวลา 4 เดอน


ผลการวจย 1. ผลการวจยขนตอนท 1 การวจยเชงคณภาพ 1.1 จากการสมภาษณเจาหนาทตรวจคนเขาเมองทอยในกากบและควบคมของกองบงคบการตรวจ คนเขาเมอง 5 ทปฏบตงานเกยวกบการควบคมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาต ในปงบประมาณ 2557 ผวจยไดรวมรวมประมวลความคดเหนและขอเสนอแนะตางๆ ของเจาหนาทตรวจคนเขาเมอง เรองแนวทางทเหมาะสมในการควบคมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาตของกองบงคบการ ตรวจคนเขาเมอง 5 ปจจยแรก คอ ปจจยดานความไมสอดคลองในการนานโยบายไปปฏบตเปนปจจยททาให ไมสามารถบงคบใชกฎหมายไดอยางเหมาะสม รวมถงไมสามารถควบคมและตรวจสอบสถานะของแรงงานตางดาวได ควรมแนวทางในการแกไขปญหาและอปสรรค คอสรางมาตรการเพอปองกนการเคลอนยายของแรงงานตางดาว และตองมการดาเนนการบงคบใชกฎหมายตาม พ.ร.บ. คนเขาเมอง พ.ศ. 2522 มาตรา 37 และ 38 อยางเครงครด ปจจยตอมาคอปจจยดานการแสวงหาผลประโยชน ซงกอใหเกดการทจรตทงจากการกระทาของเจาหนาทและ เกดจากบคคลภายนอกทอาศยชองวางของกฎหมาย ดงนนควรมมาตรการการลงโทษทเดดขาดและชดเจนเพอเปนการปองปรามการกระทาทจรตในลกษณะตางๆ รวมถงควรมการตรวจสอบการปฏบตงานของเจาหนาทตรวจ คนเขาเมองอยางสมาเสมอ นอกจากนยงมปจจยดานการเขาไมถงและไมสามารถเชอมโยงระบบขอมลสารสนเทศ ทาใหการควบคมและตรวจสอบขอมลแรงงานตางดาวของเจาหนาทตรวจคนเขาเมองทาไดยากและลาชา ดงนนเพอชวยใหการตรวจสอบขอมลเกยวกบแรงงานตางดาว การขนทะเบยนแรงงาน นายจาง สถานททางาน สถานทพานกอาศยปจจบนไดอยางถกตอง มประสทธภาพ ควรมการแกไขกฎระเบยบเพอลดขนตอนการทางานของ เจาหนาทตรวจคนเขาเมอง สงเสรมใหมการนาเทคโนโลยสารสนเทศมาใชในการปฏบตงาน ตลอดจนควรม การบรณาการขอมลสารสนเทศของหนวยงานภาครฐ ปจจยสดทาย คอ ปจจยดานการบดเบอนการจางงาน ททาใหเจาหนาทตรวจคนเขาเมองไมสามารถดาเนนการควบคมและตรวจสอบขอมลแรงงานตางดาว รวมไปถงไมสามารถดาเนนการผลกดนและสงกลบแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาตทกระทาผดเงอนไข การทางาน ซงแนวทางทเหมาะสมควรกาหนดมาตรการและแนวทางปฏบตใหกบนายจางและสถานประกอบการกรณทมการจางงานแรงงานตางดาวและตองควบคมดแลลกจางทเปนแรงงานตางดาวอยางใกลชดเพอปองกนการลกลอบออกไปทางานนอกเหนอจากทไดรบอนญาต 1.2 ผลการวจยเชงคณภาพพบวาปญหาดานนายจางและสถานประกอบการไมปฏบตตามกฎหมายเปนปญหาและอปสรรคทผใหสมภาษณใหความสาคญ เนองจากสถานประกอบการมความตองการแรงงานตางดาวเขามาทางานจานวนมาก แตเนองดวยลกษณะทางกายภาพของสถานประกอบการตลอดจนกฎ ระเบยบและ ขนตอนการขออนญาตจางแรงงานตางดาวทาไดยาก ทาใหสถานประกอบการหลบเลยงการปฏบตตามกฎหมายและลกลอบจางแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองผดกฎหมายเพมขน 1.3 มตวชวดทผใหสมภาษณใหความสาคญมากทสด คอ มการรบจางจดทะเบยนเปนนายจาง ซง สวนใหญกลาววาปรากฏการณการหลบหนเขาเมองของแรงงานตางดาวจากประเทศเพอนบานจะมคนไทยตลอดจนตวแทน นายหนาเขามาเกยวของโดยทาหนาทรบจดทะเบยนเปนนายจางใหกบแรงงานตางดาวเปนจานวนมาก เพอแลกกบคาตอบแทนจากแรงงานตางดาว ซงการกระทาดงกลาวน กฎหมายไมไดบญญตไววาเปนความผด


แตอยางใด ดงนนจงตองหาแนวทางทเหมาะสมรวมถงสรางมาตรการในการควบคมและลดบทบาทของกลมนายจางแฝงตวแทนและนายหนา รองลงมาคอตวชวดการไมสามารถเชอมโยงฐานขอมลระหวางหนวยงานของรฐ ปจจบนมหนวยงานของรฐหลายหนวยงานปฏบตงานเกยวของกบแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาต มการจดเกบขอมลตามความรบผดชอบแตยงไมมการบรหารจดการและนาขอมลมาใชประโยชนสาหรบราชการ เทาทควร จงจาเปนตองมการพฒนาระบบสารสนเทศของหนวยงานภาครฐเพอใหทนตอการเปลยนแปลงและปรากฏการณทเกดขน 2. ผลการวจยขนตอนท 2 การวจยเชงปรมาณ 2.1 สภาพปญหาและอปสรรคในการควบคมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาตของกองบงคบการตรวจคนเขาเมอง 5

ตารางท 1 ปญหาและอปสรรคในการควบคมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาตของกองบงคบการตรวจคนเขาเมอง 5 จาแนกตามองคประกอบ

จากตารางท 1 ผลการศกษาสภาพปญหาและอปสรรคในการควบคมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมอง ทผานการพสจนสญชาตของกองบงคบการตรวจคนเขาเมอง 5 โดยรวมอยในระดบทเปนปญหาและอปสรรคใน การควบคม 2.2 ปจจยทสงผลตอปญหาและอปสรรคในการควบคมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาตของกองบงคบการตรวจคนเขาเมอง 5

( )

3.08 .422

2. 3.47 .573 3.

3.48 .365

4. 2.91 .516 5. 3.01 .539

3.19 .323


ตารางท 2 ปจจยทสงผลตอปญหาและอปสรรคในการควบคมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาตของ กองบงคบการตรวจคนเขาเมอง 5 จาแนกตามตวแปร

จากตารางท 2 ผลการศกษาปจจยทสงผลตอปญหาและอปสรรคในการควบคมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาตของกองบงคบการตรวจคนเขาเมอง 5 พบวา ปจจยการบดเบอนการจางงานและความไมสอดคลองในการนานโยบายไปปฏบตมคาเฉลยในระดบทเปนปญหาและอปสรรคมาก สวนปจจยการเขาไมถงและไมสามารถเชอมโยงระบบขอมลสารสนเทศและการแสวงหาผลประโยชนมคาเฉลยในระดบทเปนปญหาและอปสรรค

ตารางท 3 แสดงคาสมประสทธของการวเคราะหการถดถอยโลจสตคทว

จากตารางท 3 เมอวเคราะหการถดถอยโลจสตคทว พบวาม 3 ตวแปรทแสดงผลทางสถต ไดแก ตวแปรการแสวงหาผลประโยชน (X2) สามารถพยากรณวาสงผลตอปญหาและอปสรรคในการควบคมแรงงานตางดาว หลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาตไดสงสด โดยมคา Beta เทากบ .504 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

B S.E. Wald df p-value Exp(B) 1. (X1)

.492 .136 13.167 1 .000 1.636

2. (X2) .504 .111 20.498 1 .000 1.655 3. (X4) .290 .111 6.812 1 .009 1.337

-11.974 1.924 38.723 1 .000 .000

5

( )

1. 3.54 .423 2. 3.25 .497 3.

3.32 .664

4. 3.84 .471


รองลงมาตวแปรความไมสอดคลองในการนานโยบายไปปฏบต (X1) มคา Beta เทากบ .492 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 และตวแปรการบดเบอนการจางงาน (X4) มคา Beta เทากบ .290 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ไดสมการพยากรณปญหาและอปสรรคการควบคมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาต ดงน

P (เปนปญหา)

ซงสามารถอธบายผลการวเคราะหการถดถอยโลจสตคทว ไดดงน ตวแปรทานาย ไดแก การแสวงหา ผลประโยชน ความไมสอดคลองในการนานโยบายไปปฏบตและการบดเบอนการจางงาน แสดงผลคา Beta เปนบวก (+) (0.504, 0.492, 0.290 ตามลาดบ) และถามคาเพมขนจะทาใหโอกาสการเกดปญหาและอปสรรคในการควบคมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาตของกองบงคบการตรวจคนเขาเมอง 5 เพมขน ประกอบกบการพจารณารวมกบคา Exp(B) ตวแปรทานายทมนยสาคญทางสถตซงมคามากกวา 1 จะทาใหโอกาสทจะสงผล ตอปญหาและอปสรรคในการควบคมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาตของกองบงคบ การตรวจคนเขาเมอง 5 เพมขนตามไปดวยเชนเดยวกน 3. ผลการวจยขนตอนท 3 แนวทางทเหมาะสมในการควบคมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาตของกองบงคบการตรวจคนเขาเมอง 5 จากผลการวจยเชงคณภาพและการวจยเชงปรมาณซงเปนการวเคราะหปจจยทสงผลตอปญหาและอปสรรคในการควบคมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาตพบวาม 3 ปจจย คอ การแสวงหาผลประโยชน ความไมสอดคลองในการนานโยบายไปปฏบตและการบดเบอนการจางงาน ดงนนแนวทางทเหมาะสม ในการควบคมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาตของกองบงคบการตรวจคนเขาเมอง 5 เพอใหประสบความสาเรจ ควรตองใหความสาคญดงน 3.1 การแสวงหาผลประโยชน กองบงคบการตรวจคนเขาเมอง 5 ตองกาหนดและควบคมใหเจาหนาทตรวจคนเขาเมองปฏบตตามกฎหมายอยางเครงครด โดยเฉพาะควบคมการใชดลยพนจในลกษณะเปดชองใหม การแสวงหาผลประโยชนในรปแบบตางๆ และตองมการตรวจสอบการปฏบตงานของเจาหนาทอยางสมาเสมอ ตลอดจนกาหนดมาตรการการลงโทษทชดเจนในกรณทเจาหนาทละเลยไมปฏบตและไมมการบงคบใชกฎหมายอยางเครงครด ตองมมาตรการในการลดบทบาทของกลมนายหนา ตวแทน ตลอดจนมมาตรการการลงโทษกลมนายหนา ตวแทน ทอาศยชองวางของกฎหมายเขาไปดาเนนการในลกษณะเพอแสวงหาผลประโยชนจากแรงงานตางดาว 3.2 ความไมสอดคลองในการนานโยบายไปปฏบต ในขนตอนการกาหนดนโยบายตางๆ เกยวกบแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมอง กองบงคบการตรวจคนเขาเมอง 5 ควรกาหนดใหตรวจคนเขาเมองจงหวดไดเสนอปญหาขอขดของในการปฏบตทเกดขนในพนทรบผดชอบ เพอจะไดนาไปประกอบการพจารณากาหนดนโยบาย เพอใหเกดความเหมาะสมกบสภาพพนท และตองมการกาหนดมาตรการในการควบคมการเคลอนยายของแรงงานตางดาว เพอปองกนไมใหแรงงานตางดาวเคลอนยายออกนอกพนททไดรบอนญาตใหทางาน และสามารถชวยใหเจาหนาทตรวจคนเขาเมองสามารถตรวจสอบถงการเคลอนยายดงกลาวได

421

421

290.0504.0492.0974.11

290.0504.0492.0974.11

1 xxx

xxx

ee


3.3 การบดเบอนการจางงาน กองบงคบการตรวจคนเขาเมอง 5 ตองกาหนดมาตรการในการควบคมและตรวจสอบนายจาง สถานประกอบการตางๆ ใหปฏบตตามกฎหมายและมหนาทตองควบคมดแลแรงงานตางดาวทอยในการจางเพอปองกนไมใหมการลกลอบออกไปทางานอนๆ นอกเหนอจากทไดรบอนญาต รวมถงกาหนดวธการและขนตอนการปฏบตทชดเจนเมอมการจางงานตลอดจนเมอมการยกเลกการจางงานแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมอง กระบวนการผลกดนและสงกลบแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาตตองมการบนทกขอมล สวนบคคลทชดเจน (Bio Data) กอนการผลกดนและสงกลบ เพอปองกนการลกลอบเดนทางกลบเขามาใหมและตองมมาตรการการลงโทษในกรณทแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองกระทาผดเงอนไขการทางาน ซงจะเปน การปองกนไมใหแรงงานตางดาวลกลอบออกไปทางานนอกเหนอจากทไดรบอนญาต

อภปรายผลการวจย จากผลการวจยพบวา ปจจยดานการแสวงหาผลประโยชนสามารถพยากรณวาสงผลทางบวกตอปญหาและอปสรรคในการควบคมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาตไดสงสด โดยมคา Beta เทากบ .504 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 จงเปนเรองทกองบงคบการตรวจคนเขาเมอง 5 ตองใหความสาคญและเฝาระวงเปนอนดบแรก ซงสอดคลองกบ กฤตยา อาชวนจกล และ กลภา วจนสาระ (2552) ทศกษาการจางงานแรงงานขามชาตตามพระราชบญญตการทางานของคนตางดาว พ.ศ. 2551 กบการจดทาบญชรายชออาชพสาหรบคนตางชาต จากการศกษาพบวาการจดการทดจะชวยลดชองทางทเจาหนาทของรฐจะแสวงหาประโยชนอนมชอบจากแรงงานขามชาต หรอการคอรรปชนภายในกลไกของรฐ และควรเนนเรองการปกปองคมครองสทธ ความปลอดภยในการทางานเพอสรางระบบทควบคมและคมครองแรงงานไดอยางเปนธรรม เนนความมนคงในกระบวนการจางงาน การบงคบใชกฎหมายควรมการบงคบใชอยางจรงจงและบงคบใชกบทกฝาย และมาตรการเกยวกบการเปลยนนายจางและสถานททางานควรมความยดหยน ซงจะชวยปองกนการปฏบตอยางไมเปนธรรมจากนายจางหรอ เจาหนาทของรฐได รองลงมาปจจยดานความไมสอดคลองในการนานโยบายไปปฏบต สามารถพยากรณวาสงผลทางบวก ตอปญหาและอปสรรคในการควบคมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาต โดยมคา Beta เทากบ .492 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 โดยพบวา ตวชวดภายในของการอนญาตใหมการเคลอนยายแรงงานได ทวประเทศ และการเปดใหมการขนทะเบยนแรงงานตางดาวแบบไมจากดจานวน มคาเฉลยสงสด (4.11, 4.03) อยในเกณฑทเปนปญหาและอปสรรคมาก ผลการวจยสอดคลองกบ สาโรจน คมคาย (2553) ไดวเคราะหปญหาทางกฎหมายในการจดระบบแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองวานโยบายการจดการแรงงานตางดาวเปนนโยบายแกไขปญหาในระยะสนรายป มการปรบเปลยนตามสถานการณและแรงกดดนจากฝายตางๆ ซงนโยบายการผอนผนและอนญาตใหแรงงานตางดาวทางานไดเปนการชวคราวทดาเนนการตามมตคณะรฐมนตรตงแตป พ.ศ. 2535 เปนตนมาเปนนโยบายทหวงผลชวคราว หรอเปนการแกไขปญหาชวคราว ไมมการกาหนดเปนนโยบายหรอมาตรการ ทจรงจง ซงมตคณะรฐมนตรไมมความชดเจนแนนอนและไมสามารถปฏบตไดจรง และยงสรางความสบสน ใหกบเจาหนาทผปฏบตงานทาใหขาดความนาเชอถอและไมสอดคลองกบขอเทจจรงโดยเฉพาะพนทและกจการ ทมความตองการแรงงานตางดาวทแตกตางกน โดยไมไดนาเรองความเหมาะสมของแตละพนทมาพจารณาประกอบ


สดทายปจจยดานการบดเบอนการจางงาน สามารถพยากรณวาสงผลทางบวกตอปญหาและอปสรรค ในการควบคมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาต โดยมคา Beta เทากบ .290 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 โดยพบวา ทกตวชวดภายในของการบดเบอนการจางงานมคาเฉลยอยในเกณฑทเปนปญหาและอปสรรคมาก ไดแกมการรบจางจดทะเบยนเปนนายจาง (3.95) มแรงงานออกไปรบจางทางานเองหรอรวมกลมกนรบจางทางานชวง (3.89) มการยกเลกและเปลยนแปลงนายจาง (3.67) ซงสอดคลองกบ Huguet และ อภชาต จารสฤทธรงค, 2554 อางถงใน องคการระหวางประเทศเพอการโยกยายถนฐาน (2554, 175-179) ไดสรปไวในรายงานการยายถนของประเทศไทย 2554 เกยวกบนโยบายทควรดาเนนการตามลาดบ ซงกลาวไววาการยายถนภายในประเทศไมสามารถทจะควบคมดวยวธทางใดหรอหนวยงานใดเปนการเฉพาะและจาเปนตองมการควบคมและดแลบรษทนายหนาและตวแทนจดหางานเพมมากขน ควรลดการมบทบาทของกลมนายหนาและผจดหางานเอกชน ตลอดจนตองมบทลงโทษเปนคาปรบทสงในกรณทนายจางและบรษทจดหางานกระทาการละเมดกฎหมาย รวมถงตองมการเพมรายชอนายจางและบรษทจดหางานทกระทาผดละเมดกฎหมายไวในบญชรายชอบคคลตองหาม (Blacklist) ดวย เชนเดยวกบผลการศกษาของคณะอนกรรมการสทธมนษยชนดานชนชาต ผไรสญชาต แรงงานขามชาตและผพลดถน สภาทนายความ (2554) ระบวา นโยบายการควบคมการทางานของแรงงานขามชาตและการผอนผนตามมตของคณะรฐมนตร กาหนดใหลกจางทเปนแรงงานขามชาตทจดทะเบยนแรงงานขามชาต โดยหลกการ หามไมใหเปลยนงานหรอเปลยนนายจาง ตอมาไดมขอยกเวนใหแรงงานขามชาตในระบบผอนผนสามารถเปลยนนายจางไดภายใตขอบเขตทกาหนด คอ นายจางเสยชวต ถกเลกจาง นายจางเลกกจการ ถกนายจางกระทาทารณกรรม นายจางไมปฏบตตามกฎหมายคมครองแรงงาน แตในทางปฏบตแรงงานขามชาตอาศยขอยกเวนเหลาน เพอดาเนนการเปลยนแปลงนายจางและประเภทงานโดยเจาหนาทของรฐไมสามารถตรวจสอบได รวมถงนายหนา ตวแทนการจดทะเบยนแรงงานขามชาต ตวแทนออกหนาเปนนายจางจะมชองทางทาใหแรงงานขามชาตสามารถเปลยนบตรและเปลยนนายจางได จนทาใหเกดปญหาขนตามมา

สรป จากผลการวจย พบวาปจจยทสงผลตอปญหาและอปสรรคในการควบคมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาต ม 3 ปจจย คอ การแสวงหาผลประโยชน ความไมสอดคลองในการนานโยบายไปปฏบต และปจจยดานการบดเบอนการจางงาน ดงนนกองบงคบการตรวจคนเขาเมอง 5 สามารถนาไปประกอบการพจารณาเพอกาหนดมาตรการและแนวทางในการควบคมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาตใหม ความสาเรจมากยงขน สาหรบปจจยการเขาไมถงและไมสามารถเชอมโยงระบบขอมลสารสนเทศ ผลจากการวจยเชงปรมาณพบวามคาเฉลยอยในระดบทเปนปญหาและอปสรรค (X = 3.32) ถงแมจะไมสงผลทางสถตตอปญหาและอปสรรคใน การควบคมแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาตของกองบงคบการตรวจคนเขาเมอง 5 แตเพราะกฎ ระเบยบ และขอบงคบของทางราชการ ซงกาหนดใหการปฏบตงานของเจาหนาทตองมเอกสารหลกฐาน เปนหนงสอเทานน โดยยงไมมการนารปแบบการทางานทเปนเอกสารอเลกทรอนกสเขามาใชมากเทาทควร ดงนนกองบงคบการตรวจคนเขาเมอง 5 และหนวยงานในกากบควรพจารณาและนาเทคโนโลยสารสนเทศมาชวยใน


การปฏบตงานของเจาหนาทตรวจคนเขาเมอง เพอใหเกดความสะดวกในการสบคนและตรวจสอบ ตลอดจนสามารถบรหารจดการขอมลเกยวกบแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองทผานการพสจนสญชาตไดอยางรวดเรวและ มประสทธภาพ

เอกสารอางองกองบงคบการตรวจคนเขาเมอง 5. (2556). บรรยายสรป: ผลการปฏบตงานของกองบงคบการตรวจคนเขาเมอง 5. [เอกสารประกอบการประชม] การประชมบรหาร วนท 12 กมภาพนธ พ.ศ. 2556 หองประชมกองบงคบการ ตรวจคนเขาเมอง 5กฤตยา อาชวนจกล และ กลภา วจนสาระ. (2552). การจางแรงงานขามชาตตามพระราชบญญต การทางานของคนตางดาว พ.ศ. 2551 กบการจดทาบญชรายชออาชพ สาหรบคนตางชาต. กรงเทพฯ: สถาบนวจยประชากรและสงคม มหาวทยาลยมหดล.กลยา วานชยปญชา.(2554). การวเคราะหสถตขนสงดวย SPSS for Windows. (พมพครงท 9). กรงเทพฯ: จฬาลงกรณ มหาวทยาลย.กรมการจดหางาน สานกงานบรหารแรงงานตางดาว. (2556). ขอมลทางสถต. สบคน เมอ 21 มกราคม 2556, จาก http://wp.doe.go.th คลงสมองวทยาลยปองกนราชอาณาจกรเพอสงคม. (2555). การแกไขปญหาแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมอง. สบคนเมอ 5 สงหาคม 2555, จาก http:// www.ndcthinktank.com ตรวจคนเขาเมองจงหวดเชยงใหม. (2556). บรรยายสรปของผกากบการตรวจคนเขาเมองจงหวดเชยงใหม ใน การประชม ประจาเดอนมนาคม 2556 : การบรหารจดการแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมอง. [เอกสารอดสาเนา]. ม.ป.ท.: ม.ป.พ.สภาทนายความ คณะอนกรรมการสทธมนษยชนดานชนชาต ผไรสญชาต แรงงานขามชาตและผพลดถน. (2554). นโยบายและมาตรการการแกไขปญหาแรงงานขามชาต. กรงเทพฯ: มลนธรกษไทยสภางค จนทวานช. (2555). วธการวจยเชงคณภาพ. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.สาโรจน คมคาย. (2553). วเคราะหปญหาทางกฎหมายในการจดระบบแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมอง.

วทยานพนธ นตศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยธรกจบณฑตย.สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2557). บญชประชาชาต. สบคนเมอ 4 มกราคม 2557, จาก http://www.nesdb.go.th/Portals/0/eco_datas/account/ni/cvm/ 2013/Book_NI_2013.pdfองคการระหวางประเทศเพอการโยกยายถนฐาน. (2554). รายงานการยายถนของประเทศไทย 2554. กรงเทพฯ: เอฟ เอส พ เนทเวรค.องคการระหวางประเทศเพอการโยกยายถนฐานและศนยวจยการยายถนฐานแหงเอเชย. (2556). การเปลยนแปลง รปแบบการยายถนของแรงงานจากพมาและผลกระทบตอประเทศไทย. กรงเทพฯ: องคการระหวาง ประเทศเพอการโยกยายถนฐานสานกงานกรงเทพฯ.


บทคดยอ การวจยครงนมวตถประสงคเพอ (1) ศกษาองคประกอบและตวชวดความมประสทธผลในการจดการศกษาของสถานศกษาขนพนฐานในประเทศไทย (2) ศกษาสภาพปจจบนทพงประสงคและวธการยกระดบ ความมประสทธผลในการจดการศกษาของสถานศกษาขนพนฐานในประเทศไทย และ (3) พฒนาขอเสนอเชงนโยบายตามกรอบขอตกลงประชาคมอาเซยนเพอยกระดบความมประสทธผลในการจดการศกษาของสถานศกษาขนพนฐานในประเทศไทย วธการวจยเปนแบบผสมผสานวธ การวจยแบงเปน 3 ระยะ ระยะท 1: ศกษาองคประกอบและ ตวชวดของการจดการศกษาอยางมประสทธผล เกบรวบรวมขอมลจากเอกสารงานวจยทเกยวของ และการสมภาษณเชงลกผทรงคณวฒ จานวน 7 คน ซงไดมาจากการคดเลอกแบบเจาะจง เพอนามาจดทาขอเสนอเชงนโยบายรางท 1 ระยะท 2: ศกษาสภาพปจจบนทพงประสงคและวธการยกระดบความมประสทธผลในการจดการศกษาของ สถานศกษาขนพนฐานในประเทศไทย โดยนารางขอเสนอเชงนโยบาย รางท 1 ไปสนทนากลมกบผทรงคณวฒ จานวน 13 คน และใชแบบสอบถามเพอเกบขอมลจากผบรหารการศกษาในระดบเขตพนท ผบรหารสถานศกษาและหวหนาครวชาการของสถานศกษาขนพนฐาน จานวน 421 แหง เพอนามาจดทาขอเสนอเชงนโยบายรางท 2 ระยะท 3: การพฒนาขอเสนอเชงนโยบาย โดยวธการประชมองผเชยวชาญ จานวน 9 คน เพอพจารณาความ เปนไปได ความเหมาะสม และความมประโยชนของขอเสนอเชงนโยบาย รางท 2

*ผเขยนหลก อเมล: [email protected]**อาจารยทปรกษาหลก

ขอเสนอเชงนโยบายตามกรอบขอตกลงประชาคมอาเซยนเพอยกระดบความมประสทธผลในการจดการศกษาของสถานศกษาขนพนฐาน

Policy Recommendation According to Agreement of the ASEAN Community to Enhance an Effectiveness of Basic schools

ตวง อนทะไชย1*, กชพร นานาผล2**

1นกศกษาหลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฎรอยเอดเลขท 113 ตาบลเกาะแกว อาเภอเสลภม จงหวดรอยเอด 45120

2ผชวยศาสตราจารย ดร., มหาวทยาลยราชภฎรอยเอดเลขท 113 ตาบลเกาะแกว อาเภอเสลภม จงหวดรอยเอด 45120


ผลการการวจยไดคนพบยทธศาสตรการจดการศกษาขนพนฐานใหสอดคลองกบขอตกลงประชาคมอาเซยนอยางมประสทธผลประกอบดวย 6 ยทธศาสตร 22 ตวชวด ดงน ยทธศาสตรท 1 การพฒนาหลกสตรและกระบวนการเรยนเพอสรางความตระหนกและการรบร คานยมในประชาธปไตย การเคารพสทธมนษยชนและการใฝสนตภาพ ม 4 ตวชวด ยทธศาสตรท 2 การสรางความตระหนกในความเปนพลเมองประเทศสมาชกประชาคมอาเซยน ม 2 ตวชวด ยทธศาสตรท 3 การปรบและพฒนามาตรฐานดานแรงงานและวชาชพ ม 3 ตวชวด ยทธศาสตรท 4 การพฒนา ผเรยนใหมทกษะในวชาชพและภาษาอาเซยน ม 4 ตวชวด ยทธศาสตรท 5 การสรางความตระหนกและการรบร ในความสมพนธและความหมายทางวฒนธรรม ม 4 ตวชวด และยทธศาสตรท 6 การพฒนาสถานศกษา ใหใชงานวจยเปนเครองมอในการพฒนาผเรยน สรางสงคมความรและการเรยนรตลอดชวต ม 5 ตวชวด

คาสาคญ ขอเสนอเชงนโยบาย ประสทธผลในการจดการศกษา สถานศกษาขนพนฐาน กรอบขอตกลงประชาคมอาเซยน

Abstract The objectives of this study were to (1) study elements and indicators for enhance effectiveness in education management of basic schools in Thailand; (2) study the current state desirable and study the method to enhance effectiveness in education management of basic schools in Thailand; and (3) develop the policy proposal according to Agreement of the ASEAN Community to enhance effectiveness in education management of basic schools in Thailand. This was a mixed-method research. The research process was divided into 3 phases; phase 1: study elements and indicators for enhance effectiveness in education management. Data were collected from documents related research and in-depth interview with 7 experts derived by means of purposive sampling; then prepare the first draft policy recommendations.Phase 2: study the current state desirable and study the method to enhance effectiveness in education management of basic schools in Thailand by take the first draft policy recommendations into focus group with 13 experts and use questionnaires to collected data from educational administrator in educational district level, school administrator and head of academic affairs teachers from 421 basic schools; then prepare the second draft policy recommendations. Phase 3: develop the policy proposal, using connoisseurship with 9 experts to examine feasibility, appropriateness and usefulness the policy recommendations. This research is summarized that; policy recommendation includes strategies in effective education management of basic schools according to Agreement of the ASEAN Community consist of 6 strategies; 22 indicators. The first strategy: developing curriculum and learning process for create awareness and recognition of democratic values, respecting human right and pursuing peace; consist of 4 indicators. The second strategy: creating awareness in the citizen of ASEAN member country; consist of 2 indicators.


The third strategy: adjustment and develop workforce and occupational standard; consist of 3 indicators. The fourth strategy: developing student to have occupational and Asian languages skills; consist of 4 indicators. The fifth strategy: raising awareness and recognition of the relationship and cultural meanings; consist of 4 indicators. The sixth strategy: development basic schools to have use research as a tool to develop student and create a knowledge society and lifelong learning; consist of 5 indicators.

Keywords Policy Recommendation, Effectiveness in education management, Basic schools, Agreement of the ASEAN Community

บทนา โลกกาลงกาวเขาสสงคมยคใหมอยางรวดเรวซงมความสลบซบซอนเชอมโยงกนมากขน เนองจากความเจรญกาวหนาดานวทยาศาสตร และเทคโนโลยสารสนเทศ ในอดตประเทศทมจานวนทรพยากรและมพลเมองมากกวา หรอมอาวธททนสมยกวาจะเปนประเทศมหาอานาจหรอเปนผนาประชาคมโลกหรอเปนผนาภมภาค ปจจบนไดมการเปลยนแปลงโดยประเทศทมสงคมฐานความร (Knowledge Society) และสงคมเศรษฐกจฐานความร (Knowledge Economy) ทดกวาจงจะสามารถเปนผนาประชาคมโลกได กลาวคอประเทศมหาอานาจหรอผนา ในโลกยคใหมไมจาเปนตองมประชากรมากหรอทรพยากรมากกวาประเทศอนเทานน ประชากรมากหรอทรพยากรมากอาจจะเปนเพยงปจจยหนงเทานน หากแตประเทศทเปนสงคมฐานความรมากกวากสามารถเปนผนาในภมภาคนนได เชน ประเทศสงคโปร ประเทศญปน เปนตน (สานกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2557) นอกจากนการรวมกลมกนของประเทศในภมภาคจะสงผลใหประเทศมหาอานาจของโลกพฒนาไปส กลมประเทศมหาอานาจของโลกไดเชนกน โดยมแนวคดดานเศรษฐกจเปนกรอบในการรวมกลมและพฒนาไปส กลมประเทศเศรษฐกจ มอานาจตอรองทงในดานเศรษฐกจ สงคมและการเมองในระดบภมภาคหรอในระดบโลก เชน การรวมกลมประเทศทางการคาหรอทเรยกวาองคการการคาโลก (WTO) หรอการรวมกลมประเทศในนาม สหภาพยโรป (EU) เปนตน ซงการรวมกลมประเทศเหลานลวนเปนสงคมของโลกยคใหมทมความสลบซบซอน (กรมอาเซยน กองอาเซยน 3, 2554) บทเรยนของการรวมกล มของประเทศในยโรป ทพฒนาจากประชาคมถานหนของยโรปกลายเปน ประชาคมยโรปและพฒนาไปสสหภาพยโรปในปจจบนคอตวอยางหรอแรงบนดาลใจใหเกดประชาคมอาเซยน ตามท ดร. สรนทร พศสวรรณ อดตเลขาธการอาเซยนกลาวไววา หากสหภาพยโรปคอแกว ประชาคมอาเซยนกคอว นทกาลงกอตวในลกษณะเดยวกนเพอพฒนาไปสแกว ซงเรมตนดวยกรอบแนวความคดดานเศรษฐกจเพอ การรวมกลมประเทศ จากนนกกาหนดขอตกลงดานอนๆ เปนภารกจและเปนเปาหมายของกลม สรางอานาจตอรอง ทงภายในกลมและระหวางกลมประเทศของภมภาคตางๆ ตลอดจนตอรองกบประเทศมหาอานาจอยางจน รสเซย หรอสหรฐอเมรกา เปนตน


เพราะฉะนนพฒนาการของสหภาพยโรปนนมวตถประสงคเหมอนกบการเรมกอตงประชาคมอาเซยน กลาว คอ มวตถประสงคทางการเมองแตใชวธการทางเศรษฐกจเปนเครองมอในการรวมกลมประเทศ ประชาคมยโรปตองการสนตภาพและมอานาจเพอตอรองและเพอความเทาเทยมกบประเทศมหาอานาจ เชน ประเทศสหรฐเมรกา และสหภาพโซเวยต หลงสงครามโลกครงท 2 ในขณะทประชาคมอาเซยนเกดขนเพอปองกนไมใหลทธคอมมวนสตแผขยายมาถงประเทศไทย นอกจากนประเทศทสนบสนนใหเกดสหภาพยโรปและประชาคมอาเซยนก คอ สหรฐอเมรกา โดยมเหตผลทางการเมองเพอเปนกนชนและตอรองกบมหาอานาจ คอสหภาพโซเวยต ทงน สหภาพยโรปมเสาหลกอยสามเสาหลก เปนเครองมอในการรวมกลมเปนสหภาพยโรปไดแก เสาประชาคมเศรษฐกจยโรป เสาการเมองระหวางประเทศ และเสายตธรรมในยโรป ขณะทประชาคมอาเซยนประกอบดวยสามเสาหลก ไดแก เสาความมนคงทางการเมองระหวางประเทศ เสาเศรษฐกจ และเสาประชาคมสงคมวฒนธรรม สาหรบประชาคมอาเซยนนนเรมจากการกอตงเปนสมาคมอาสา (Association of South East Asia) ใน ป ค.ศ.1961 โดยมประเทศไทย ประเทศฟลปปนสและประเทศมาเลเซยเปนผรเรมกอตง มความรวมมอกน ดานเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรมเปนสาคญและไดยบเลกไปในอก 2 ปตอมาเพราะปญหาทางการเมองระหวางประเทศอนโดนเซยกบประเทศมาเลเซย (ประภสสร เทพชาตร, 2554, 9) ในป ค.ศ.1967 ประเทศไทยไดเปนเจาภาพจดการประชมอยางเปนทางการ ประกอบดวยประเทศอนโดนเซย ประเทศมาเลเซย ประเทศฟลปปนล และประเทศสงคโปร เพอกอตงสมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต (Association of South East Asia Nations) หรออาเซยน (ASEAN) ขน ณ กระทรวงการตางประเทศดวยขอตกลงปฏญญากรงเทพฯ (The Bangkok Declaration) โดยมวตถประสงคเพอ 1) สงเสรมความรวมมอดานเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม เทคโนโลย วทยาศาสตรและการบรหาร 2) สงเสรมสนตภาพและความมนคงในภมภาค 3) สงเสรมใหประชาชนในอาเซยนไดมความเปนอยและมคณภาพชวตทดและใหความชวยเหลอกนและกนดานการฝกอบรม การวจยและสงเสรมการศกษา และ 4) เพอเพมประสทธภาพดานการเกษตรและอตสาหกรรม การคา การขนสง และความรวมมอทงในประเทศสมาชกอาเซยนและองคการความรวมมอแหงภมภาคอน ตลอดจนองคการระหวางประเทศอนดวย (สานกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2554) พฒนาการของการรวมกลมประเทศในภมภาคอาเซยนไปสประชาคมอาเซยนโดยมขอตกลงทเรยก 3 เสาหลกของประชาคมอาเซยนเปนแกนหลกสาคญในการรวมกลมกนหรอเปนพนธกจรวมกน ประกอบดวยประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยน (ASEN Political and Security Community) ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community) และประชาคมสงคมและวฒนธรรมของอาเซยน (ASEAN Socio – Cultural Community) ทงนในสามเสาหลกนนกจะมขอตกลงรายละเอยดแตละดานทกาหนดใหประเทศสมาชกตองปฏบตตามหรอ ตองปรบปรงแกไขนโยบายหรอกฎหมายของแตละประเทศใหสอดคลองตามขอตกลงดงกลาว (สานกงานคณะกรรมการอดมศกษา, 2553, 9) ดงเชน ดานการจดการศกษาของประเทศสมาชกอาเซยน ภายหลงไดไดใหการรบรองและลงนามของประเทศสมาชกอยางเปนทางการแลว ทกประเทศตองไปกาหนดแนวทางหรอนโยบายตลอดจนแกไขกฎหมายใหสอดคลองและเปนไปตามขอตกลงไวในปฏญญาชะอาหวหน วาดวยแผนงานสาหรบประชาคมอาเซยน (2552 – 2558) ซงมสาระสาคญทเกยวของเชอมโยงทงสามเสาหลกของประชาคมอาเซยน โดยประเทศสมาชก ตองจดการศกษาใหสอดคลองและเปนไปตามขอตกลงของประชาคมอาเซยน เชน การศกษาเพอพฒนาทกษะแรงงาน


และมาตรฐานในวชาชพ การศกษาเพอสนตภาพและสทธมนษยชน หรอการศกษาเพอพฒนาทกษะในวชาชพ และภาษาอาเซยน เปนตน ประเทศไทยในฐานะประเทศสมาชกของประชาคมอาเซยนในระดบนโยบายแหงรฐนนแมจะเปนขอตกลงทบงคบใหรฐทกรฐตองปฏบตตามขอตกลงของประชาคมอาเซยนกตาม แตแนวนโยบายในการจดการศกษาเพอใหสอดคลองกบขอตกลงทงสามเสาหลกยงไมมความชดเจน ขาดยทธศาสตรและเปาหมายทศทาง มาตรการ แรงจงใจ และตวชวดในการปฏบตตามขอตกลงดงกลาวอยางเปนระบบ ในระดบกระทรวงศกษาธการพบวามการกาหนด เปนนโยบายกวางๆ เพอใหเหนกรอบความคดในการจดการศกษา เพอเปนการเตรยมการเขาสประชาคมอาเซยน หรออาจจะมโครงการนารองในบางพนทหรอบางสวนทเกยวกบประชาคมอาเซยน แตการปฏบตหรอจดการศกษาใหสอดคลองกบขอตกลงของประชาคมอาเซยนในระดบสถานศกษานนยงสบสน ตางคนตางปฏบตตามแตศกยภาพของสถานศกษาทมอยเปนสาคญหรอตามนโยบายของผบรหารระดบสถานศกษาทกาหนดใหปฏบต เพอใหการจดการศกษาของประเทศไทยในฐานะประเทศสมาชกประชาคมอาเซยนสอดคลองและ เปนไปตามวตถประสงคของประชาคมอาเซยนอยางมประสทธผล จงจาเปนตองมกรอบแนวคดในการจดการศกษา มองคประกอบของกรอบแนวคด มตวชวดทชดเจนทสามารถนาไปเปนแนวทางในการปฏบตใหเกดรปธรรม ทงในระดบนโยบายของรฐบาลและระดบผปฏบต คอ สถานศกษาไปถงตวผเรยนยางมประสทธผล ผวจยเปน อดตสมาชกวฒสภา 2 วาระการดารงตาแหนงและอดตสมาชกสภานตบญญตแหงชาต 1 วาระ และปจจบน เปนสมาชกสภานตบญญตแหงชาตและในฐานะประธานคณะกรรมาธการการศกษาและกฬา สภานตบญญต แหงชาต ดงนนจงสนใจทจะศกษาวจยในประเดนทเกยวของกบขอเสนอเชงนโยบายตามกรอบขอตกลง ประชาคมอาเซยนเพอยกระดบความมประสทธผลในการจดการศกษาของสถานศกษาขนพนฐานวามองคประกอบ ตวชวดอยางไร และมสภาพปจจบน สภาพทพงประสงคตลอดจนวธการยกระดบความมประสทธภาพจะตอง ทาอยางไร และมขอเสนอเชงนโยบายตอเรองดงกลาวอยางไร

วตถประสงค 1. เพอศกษาองคประกอบและตวชวดความมประสทธผลในการจดการศกษาของสถานศกษาขนพนฐานในประเทศไทย 2. เพอศกษาสภาพปจจบนทพงประสงคและวธการยกระดบความมประสทธผลในการจดการศกษาของสถานศกษาขนพนฐานในประเทศไทย 3. เพอพฒนาขอเสนอเชงนโยบายตามกรอบขอตกลงประชาคมอาเซยนเพอยกระดบความมประสทธผลในการจดการศกษาของสถานศกษาขนพนฐานในประเทศไทย


วธการศกษา วธดาเนนการวจยผวจยไดแบงการวจยออกเปน 3 ระยะดงน 1. ระยะท 1 ศกษาองคประกอบและตวชวดของการจดการศกษาอยางมประสทธผล 1.1 ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ 1.2 สมภาษณผทรงคณวฒ 7 คน ดวยแบบสมภาษณเชงลก ผทรงคณวฒ 7 คน ไดมาโดย การเลอกแบบเจาะจงมคณสมบตดงน คอ เปนนกวชาการดานการศกษาในมหาวทยาลยทงภาครฐและเอกชน ทมประสบการณดานการบรหารการศกษา และดานอาเซยนทง 2 เสาหลก ประกอบดวย 1) ศาสตราจารย ดร.ไพฑรย สนลารตน ประธานคณะกรรมการครสภา 2) รองศาสตราจารย ดร.สมณฑา พรหมบญ ประธานคณะกรรมการ การอดมศกษา 3) รองศาสตราจารย ดร. สขม เฉลยทรพย อดตอธการบดมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต 4) นายเกยรตชย พงษพานช สอมวลชนดานอาเซยน 5) รองศาสตราจารย ดร. ประวต เอราวรรณ อดตคณบด คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 6) รองศาสตราจารย ดร.พนต รตะนานกล เลขาธการสภาการศกษา และ 7) ดร.ชงชย หาญเจนลกษณ อาจารยสถาบนพระปกเกลา และคณะกรรมการปฏรปประเทศ 1.3 นาผลการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ ประกอบกบผลการสมภาษณผทรงคณวฒ มาจดทาเปนงานวจยเชงสารวจและวจยเชงคณภาพสนทนากลมเพอมายนยนองคประกอบ ตวชวด สภาพปจจบนสภาพทพงประสงคและวธการยกระดบตอไปและยกรางขอเสนอ รางท 1 2. ระยะท 2 ศกษาสภาพทพงประสงคและวธการยกระดบความมประสทธผลในการจดการศกษา ของสถานศกษาขนพนฐานในประเทศไทย โดยการสารวจและสนทนากลมผทรงคณวฒ 13 คนไดพจารณารางท 1 พฒนาไปสรางท 2 หลกจากสมภาษณผทรงคณวฒแลว ผวจยกไดดาเนนการสารวจไปพรอมกนเพอใหไดขอมล เชงคณภาพและเชงปรมาณมาประกอบการวเคราะหและสงเคราะหจดทาเปนรางขอเสนอนโยบายรางท 1 นาไป ทาวจยเชงสารวจและสนทนาผทรงคณวฒไปพรอมกน (Parallel) โดยดาเนนการดงน 2.1 การวจยเชงสารวจ มขอบเขตดงน 1) ประชากรและกลมตวอยางประชากรไดแก ผบรหารการศกษาในระดบเขตพนท ประกอบดวยผอานวยการสานกงานเขตพนทการศกษา 226 เขต ระดบประถมศกษา 183 เขต ระดบมธยมศกษา 43 เขต และผบรหารสถานศกษาและหวหนาครวชาการโรงเรยน ในสถานศกษาขนพนฐาน จานวน 30,010 แหง ระดบประถมศกษา 24,073 แหง ระดบมธยมศกษา 6,052 แหง สวนกลมตวอยาง ไดแก ผบรหารการศกษาในระดบ เขตพนท ประกอบดวย ผ อานวยการสานกงานเขตพนทการศกษา 142 เขต ระดบประถมศกษา 27 แหง ระดบมธยมศกษา 115 แหง และผบรหารสถานศกษาและหวหนาครวชาการโรงเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน 279 แหง ระดบประถมศกษา 218 แหง ระดบมธยมศกษา 61 แหง ไดมาโดยการเปดตารางเครจซและมอรแกนและ การสมแบบแบงชนและสมตวอยางงาย 2) เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล เปนแบบสอบถาม แบบมาตราสวนประมาณคา ตอนท 1 ถามขอมลทวไป ตอนท 2 สอบถามสภาพปจจบน และสอบถามสภาพทพงประสงค ความมประสทธผล ของสถานศกษาขนพนฐานในการจดการศกษาตามกรอบประชาคมอาเซยน ตอนท 3 แบบสอบถามปลายเปด สอบถามเกยวกบวธยกระดบความมประสทธผลของสถานศกษาขนพนฐานในการจดการศกษา ตามกรอบประชาคม


อาเซยนการเกบรวบรวมขอมล การวเคราะหระดบสภาพปญหาโดยการหาคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน แลวหาคาดชนลาดบความสาคญของความตองการ (Priority Need Index: PIN) 2.2 การสนทนากลม (Focus Group) มขอบเขต ดงน 1) กลมเปาหมายในการสนทนากลม เพอทราบสภาพปจจบน สภาพทพงประสงคและวธการยกระดบความมประสทธผลในการจดการศกษาของสถานศกษาขนพนฐานตามกรอบขอตกลงประชาคมอาเซยน 13 คนไดแก นกวชาการ ผอานวยการสานกงานเขตพนท ผบรหารสถานศกษาและหวหนาครวชาการโรงเรยน ผมสวนไดสวนเสยในการจดการศกษาขนพนฐาน และผเกยวของในการเตรยมความพรอมประชาคมอาเซยน ไดมาโดยการเลอกแบบเจาะจง ตามคณสมบต ดงนคอ มประสบการณในการทางานตามตาแหนง อยางนอย 3 ปและ/หรอมโครงการหรอกจกรรมในการดาเนนการเตรยมความพรอมเขาสประชาคมอาเซยน ผลการวเคราะห การประชมการสนทนากลม โดยผทรงคณวฒ ประกอบดวย 1) ดร. ปรดา รามะนา ผอานวยการโรงเรยน และอาจารยสอนมหาวทยาลย 2) ดร.อางทอง บญเสรม ผอานวยการโรงเรยน และอาจารยสอนมหาวทยาลย 3) ดร. ประสทธ ชาญศร ผอานวยการโรงเรยน 4) ดร.อธปตย ภควตภกด ผอานวยการเขตพนทการศกษา 5) ดร.สรวาท ทองบ ประธานสภาคณบดคณะครศาสตรแหงประเทศไทย 6) ดร.ทกษณ สทธศกด ผอานวยการโรงเรยน และอาจารย สอนมหาวทยาลย 7) ดร.สรนทร นานาผล ผอานวยการโรงเรยน 8) ดร.ปญญา นาแพงหมน อาจารยสอนมหาวทยาลย 9) นายสกล คามบศย ผอานวยการเขตพนทการศกษา 10) ดร.อมพร กลาเพญ ศกษานเทศนเขตพนทการศกษา และ 11) ดร.กตตศกด ผอานวยการโรงเรยน เมอวนท 9 สงหาคม 2558 หองประชมสภามหาวทยาลยราชภฎรอยเอด ตงแตเวลา 13.00-17.00 น. ตอประเดน สภาพปจจบน สภาพทพงประสงค และวธการยกระดบความมประสทธผลในการจดการศกษาของสถานศกษาขนพนฐานในประเทศไทย 2) เครองมอในการสนทนากลม ไดแก 1) แบบบนทกการสนทนากลม 2) เอกสารประกอบการสนทนากลมแบบประเมนความเหมาะสม ความเปนไปไดของขอเสนอตามกรอบขอตกลงประชาคมอาเซยนเพอยกระดบ ความมประสทธผลในการจดการศกษาของสถานศกษาขนพนฐาน รางท 1 ดงนนในการสนทนากลมมขนตอนดงน รอบท 1 ใหผทรงคณวฒ ทง 13 ทาน นาเสนอ ความคดเหนเกยวกบ 1) สภาพปจจบน 2) สภาพทพงประสงค และ 3) วธการยกระดบ ความมประสทธผลในการจดการศกษาของสถานศกษาขนพนฐานตามกรอบขอตกลงประชาคมอาเซยน เปนภาพรวม ของแตละทานๆ ละประมาณ 3-5 นาท รอบท 2 ใหผทรงคณวฒ ทง 13 ทาน นาเสนอ ความคดเหน

เพมเตม ใน 3 ประเดน ทานๆ ละประมาณ 2-3 นาท รอบท 3 ประชมอภปรายหาขอสรป (MACR) ใหผทรงคณวฒ ทง 13 ทานนาเสนอ ความคดเหนเกยวกบยกรางขอเสนอเชงนโยบาย ของผวจย วามความเหมาะสม มความ เปนไปได ความเปนประโยชน ทานๆ ละประมาณ 2-3 นาท พรอมทงประเมน ความเหมาะสม และความเปนไปได ความเปนประโยชน 3. ระยะท 3 การพฒนาขอเสนอเชงนโยบายตามกรอบขอตกลงประชาคมอาเซยนเพอยกระดบ ความมประสทธผลในการจดการศกษาของสถานศกษาขนพนฐาน โดยการประชมองผเชยวชาญ 9 คน ณ หอง 113 อาคารรฐสภา 2 ตงแตเวลา 09.30-12.30 น. ผเชยวชาญปไดแก 1) ดร.พษณ ตลสข รองเลขาธการสภาการศกษา 2) ดร. สาเรง ภธรพนธ รองเลขาธการครสภา 3) ดร. กตตพฒน สวรรณชน อธการบดมหาวทยาลยฟารอสเทอรน


จ. เชยงใหม 4) ดร. บรพาทศ พลอยสวรรณ อดตอธการบดมหาวทยาลยราชภฎพระนครศรอยธยา 5) ดร. ฤทธา นนทพนธ ผอานวยการสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 28 6) ดร. พเชฐ โพธภกด รองผอานวยการประถมศกษา/ผแทน สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน 7) ดร. วระชย เตชะวจตร ประธานโรงเรยนอนเตอรเดอะรเจนทประเทศไทย 8) ดร. กฤษฎาภรณ รจธารง ผชวยอธการบดมหาวทยาลยกรงเทพธนบร และ 9) ดร. ปรเมษฐ โมล ผอานวยการโรงเรยนเตรยมอดมศกษา

ผลการวจย การศกษาองคประกอบและตวชวดความมประสทธผลในการจดการศกษาของสถานศกษาขนพนฐาน ในประเทศไทย ผทรงคณวฒเหนวาองคประกอบและตวชวดโดยรวมอยในระดบดมาก เรยงลาดบตามคาเฉลยได คอ เสาประชาสงคมและวฒนธรรม ลาดบทหนง เสาประชาคมเศรษฐกจ เปนลาดบทสอง และเสาประชาคมการเมองและความมนคง เปนลาดบทสดทาย หากพจารณาเปนรายองคประกอบพบวา มองคประกอบทมคาเฉลยสงสด 4 องคประกอบ คอองคประกอบ 1.1 กระบวนการสอนเพอสรางความตระหนกและรบร องคประกอบท 1.2 การสรางความตระหนกในความเปนพลเมองอาเซยน องคประกอบท 2.1 การปรบปรงมาตรฐานดานแรงงานและวชาชพ และองคประกอบท 3.2 การใชงานวจยเปนเครองมอ มคาเฉลยเทากบ 4.75 รองลงมาไดแกองคประกอบท 3.2 การพฒนาผเรยนใหมทกษะในวชาชพและภาษา มคาเฉลยเทากบ 4.5 สาหรบการศกษาสภาพทพงประสงคและวธการยกระดบความมประสทธผลในการจดการศกษาของ สถานศกษาขนพนฐานในประเทศไทย ผลการศกษาพบวาระดบสภาพปจจบนความมประสทธผลการจดการศกษาขนพนฐานตามขอตกฐานลงของประชาคมอาเซยนโดบรวมอย ในระดบปานกลาง สภาพทพงประสงค ความมประสทธผลในการจดการศกษาขนพนฐานโดยรวมและทกองคประกอบอยในระดบมาก หากเรยงลาดบ ความตองการจาเปนความมประสทธผลตามคา PNI จะพบวาองคประกอบท 3 การปรบปรงมาตรฐานดานแรงงานและวชาชพ และองคประกอบท 6 การสงเสรมใหใชงานวจยเปนเครองมอในการพฒนาผเรยนในการสรางสงคม ฐานความรมคาเฉลยเทากนคอคา PNI เทากบ 0.336 หมายความวา สถานศกษา ผบรหาร ครเหนวาตองปรบปรงมาตรฐานแรงงานและวชาชพ สงเสรมงานวจยเปนเครองมอในการพฒนาผเรยนสรางสงคมฐานความรโดยเรวและเรงดวน เปนลาดบตนๆ สวนลาดบถดมามคา PNI เทากบ 0.300 ไดแกองคประกอบท 4 พฒนาผเรยนใหมทกษะวชาชพ และภาษา และองคประกอบท 5 สรางความตระหนกและรบรในความสมพนธและความหลากหลายทางวฒนธรรม คา PNI เทากบ 2.94 และองคประกอบท 1 พฒนาหลกสตรและกระบวนการเรยนการสอน คา PNI เทากบ 0.226 ขอเสนอเชงนโยบายตามกรอบขอตกลงประชาคมอาเซยนเพอยกระดบความมประสทธผลในการจดการศกษาของสถานศกษาขนพนฐาน รางท 1 มกรอบแนวคดสาคญ ดงน 1. วตถประสงคของนโยบาย 1.1 เพอนาเสนอผลการศกษาตอสานกงานเลขาธการอาเซยน นาไปปรบปรง แกไข พฒนา และประยกตใชในการจดทาเปนขอตกลงดานการศกษาของอาเซยน 1.2 เพอนาเสนอตอพรรคการเมองทกพรรคและรฐบาลทกรฐบาลเพอจะไดนาไปเปนขอมลสารสนเทศประกอบการจดทานโยบายดานการศกษาใหสอดคลองกบขอตกลงของประชาคมอาเซยน


1.3 เพอเสนอตอกระทรวงศกษาธการไปกาหนดเปนนโยบายในการจดการศกษาเพอใหสอดคลองกบของตกลงของประชาคมอาเซยนใหมประสทธภาพและเกดประสทธผล 2. วสยทศน สถานศกษาขนพนฐานของไทย ไดรบการยกระดบความมประสทธผลในการจดการศกษา และม ความพรอมในการเขาเปนสมาชกของประชาคมอาเซยนไดอยางมสนตสข ทงในดานเศรษฐกจ สงคมและการเมอง 3. ยทธศาสตร ม 3 ดาน 6 ยทธศาสตร คอ ยทธศาสตรดานการเมองและความมนคงอาเซยน ไดแก (1) หลกสตรและกระบวนการเรยนการสอนเพอสรางความตระหนกและรบร คานยมในระบอบประชาธปไตย การเคารพสทธมนษยชนและการใฝสนตภาพผานหลกสตรในโรงเรยน (2) การสรางความตระหนกใน ความเปนพลเมองอาเซยนยทธศาสตรดานประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (3) การปรบปรงมาตรฐานทางดานแรงงาน และวชาชพ (4) การพฒนาผเรยนใหมทกษะในวชาชพและภาษายทธศาสตรดานประชาสงคมและวฒนธรรมอาเซยน (5) การตระหนกและการรบรในความสมพนธและหลากหลายทางวฒนธรรม และ (6) การใชงานวจยเปนเครองมอในการพฒนาผเรยน ในการสรางสงคมฐานความรและการเรยนรตลอดชวต ทงนผทรงคณวฒมความเหนเปนเอกฉนทวาขอเสนอเชงนโยบายตามกรอบขอตกลงประชาคมอาเซยน เพอยกระดบความมประสทธผลในการจดการศกษาของสถานศกษาขนพนฐาน รางท 1 มความเหมาะสม มความเปนไปไดและมประโยชน และจากผลการประชมองผเชยวชาญ 9 ทาน มมตเปนเอกฉนทวา 6 ยทธศาสตร 22 ตวชวดตามขอเสนอเชงนโยบายนนมความเปนไปได มความเหมาะสมและมประโยชน

อภปรายผลการวจย จากการวจยไดคนพบยทธศาสตรการจดการศกษาขนพนฐานใหสอดคลองกบขอตกลงประชาคมอาเซยนอยางมประสทธผลประกอบดวย 6 ยทธศาสตร 22 ตวชวด และมประเดนทนาสนใจในการอภปรายผล ดงน ยทธศาสตรท 1 การพฒนาหลกสตรและกระบวนการเรยนเพอสรางความตระหนกและรบร คานยม ในประชาธปไตย การเคารพสทธมนษยชนและการใฝสนตภาพ ม 4 ตวชวด ทแสดงถงความมประสทธผล ประกอบดวยจะตองมหลกสตรใหมกจกรรมการเรยนการสอนเพอใหผเรยนเคารพในสทธมนษยชน เกดคานยม ในประชาธปไตยและแนวทางสนตภาพ ซงสอดคลองกบวทยา มตรศรทธา (2555, 32) ทกลาวไววาจะตองสงเสรม ใหมคานยมในระบอบประชาธปไตย ใฝสนตภาพลดความขดแยง เคารพในสทธมนษยชนของพลเมองอาเซยน เชนเดยวกบ ประภสส เทพชาตร (2552, 10) ทกลาวถงการสรางความตระหนกวาตองสงเสรมการเคารพในการปกครองในระบอบประชาธปไตย สทธมนษยชน การตอตานอาชญากรรมขามชาต การตระหนกในความเปนครอบครวอาเซยน มตวตนรวมและสานกรวมของความเปนอาเซยน นอกจากนยงสอดคลองกบ อณฏณ เชอไทย (2555, 94) ทเหนวาสถานศกษาจะตองสรางความตระหนกและรบรในหลกการแหงประชาธปไตย เคารพในสทธมนษยชนและคานยมแนวทางสนตภาพโดยผานหลกสตรการเรยนการสอน และยงสอดคลองกบสานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ (2552, 17-18) วาหลกสตรการเรยนการสอนตองทาใหผเรยนตระหนกและรบรในหลกการแหงประชาธปไตย เคารพใน สทธมนษยชนและคานยมในแนวทางสนตภาพ อาจจะกลาวไดวา หลกสตรและกระบวนการเรยนการสอน กจกรรม


การเรยนการสอนในสถานศกษาจะสามารถพฒนาผ เรยนใหเกดความตระหนก คานยมรวมของความเปนประชาธปไตยสทธมนษยชนและสนตภาพอยางมประสทธผล ยทธศาสตรท 2 การสรางความตระหนกในความเปนพลเมองประเทศสมาชกประชาคมอาเซยนม 2 ตวชวด โดยทผเรยนจะตองมความรความเขาใจในกฎบตรอาเซยน ความเปนเอกลกษณและอตลกษณของอาเซยน ตลอดจนความแตกตางหลากหลายของการเมองและกฎหมายของประเทศในประชาคมอาเซยนสอดคลองกบคากลาวของ วทวศ ศรวหค ในการเสวนาเรองพลเมองไทยในประชาคมอาเซยน: ความพรอมและคณภาพ (2555) ทใหความเหนวาตองสรางความตระหนกในความเปนอาเซยน การเรยนรประวตศาสตร รวมมอมากกวาความขดแยงและความรสกรวมในการเปนพลเมองอาเซยน และในแผนแมบทวาดวยความเชอมโยงระหวางกนในอาเซยนทระบถง การสรางความตระหนกในความเปนพลเมองของประเทศสมาชกอาเซยนนนจะตองผานหลกสตรกระบวนการเรยนการสอนในดานประวตศาสตร วฒนธรรมและสงคม หรอภมศาสตรของประเทศอาเซยนไดครอบคลมทกมต (กรมอาเซยน กองอาเซยน 3, 2554) ยทธศาสตรท 3 การปรบและพฒนามาตรฐานดานแรงงานและวชาชพม 3 ตวชวด ทแสดงถง ความมประสทธผลประกอบดวย สถานศกษาจะตองเพมสมรรถนะของผเรยนใหสอดคลองกบความตองการของ ตลาดแรงงานในอาเซยน ตลอดจนการจดกจกรรมเพอพฒนาทกษะการเรยนการสอนใหผเรยนรวชาชพและเปดโอกาสใหทกภาคสวนเขามามสวนรวมในการพฒนาวชาชพและฝมอแรงงานดวย สอดคลองกบชาตชาย เชษฐสมน (2555, 82) ทกลาววา ตองสงเสรมใหเกดความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชนเพอยกระดบและพฒนาทกษะฝมอแรงงานใหเปนทยอมรบในตลาดแรงงานในอาเซยน และเพมขดความสามารถของผประกอบการใหสามารถแขงขนไดดวย เชนเดยวกบประภสส เทพชาตร (2552, 7) ทไดกลาววา ตองเพมพนทกษะความสามารถในการแขงขนทงแรงงานทมฝมอใน 8 สาขาวชาชพ ไดแก อาชพวศวกร อาชพพยาบาล อาชพสถาปนก อาชพการสารวจ อาชพนกบญช อาชพทนตแพทย อาชพแพทย และอาชพการบรการ/การทองเทยว และแรงงานทวไปสามารถยกระดบ ทกษะในวชาชพ เพอความสามารถในการแขงขน สอดคลองกบสรนทร พศสวรรณ (2555, 84) ทใหความเหนวาตอง พฒนาฝมอแรงงานอยางเสร พฒนาการใชภาษาองกฤษอยางเชยวชาญโดยเฉพาะใน 8 สาขาวชาชพ เพราะฉะนนการปรบปรงและพฒนามาตรฐานดานแรงงานและวชาชพจะตองเปนความรวมมอระหวางสถานศกษา สถานประกอบการในการพฒนาทกษะดานแรงงานใหแกผเรยนเพอใหสอดคลองกบตลาดแรงงาน

ในอาเซยนจงจะสามารถแขงขนกบประเทศอนไดอยางมประสทธผล ยทธศาสตรท 4 การพฒนาผเรยนใหมทกษะในวชาชพและภาษาอาเซยน ม 4 ตวชวด ซงหลกสตร และสถานศกษาจะตองใหผเรยนไดเรยนรเรองอาเซยน การแขงขนทางเศรษฐกจ คานยมในการแขงขนทหลากหลายและสงเสรมทกษะภาษาองกฤษเพอการสอสารและการทางานซงสอดคลองกบสรนทร พศวรรณ (2555, 84) ทกลาววา จะตองสนบสนนใหมการพฒนาทกษะแรงงานโดยเฉพาะใน 8 สาขาวชาชพ ตลอดจนทกษะในการแขงขนในระดบอาเซยน เนนคณภาพของงาน พฒนาบคลาการโดยใชวจยและพฒนา ประการสาคญจะตองสามารถใชภาษาองกฤษไดอยางเชยวชาญดวย เชนเดยวกบ ปต ศรแสงนาม (2555, 77)กลาวเชนกนวา ความสามารถในการแขงขนจะทาใหมโอกาสมากกวา ทางานไดเกงกวา พดภาษาองกฤษไดเกงกวา คดไวกวา คดไกลกวา คดเปนระบบกวา มเครอขายมากกวายอมดกวาเสมอ โดยเฉพาะการปรบเปลยนการเรยนการสอนภาษาองกฤษใหมจะพฒนาทกษะในการฟง


ทกษะการพด นอกจากน ยงสอดคลองกบแนวคดของกรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย (2554) วาตองสงเสรมใหมนโยบายและกฎหมายวาดวยการแขงขน อานวยความสะดวกในการเคลอนยายแรงงานเสร ตลอดจนใหผเรยนมทกษะในวชาชพและภาษาอาเซยนดวย และยงสอดคลองกบกรมอาเซยน กองอาเซยน 3 (2554, 8) ทเหนสอดคลองกนวาจะตองพฒนาผเรยนใหสามารถใชภาษาแมและภาษาอาเซยนไดอยางเชยวชาญเชนเดยวกบผลการศกษาของสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (2555, ฒ)ทพบวาตองพฒนาใหผเรยนมทกษะ การใชภาษาองกฤษเพอการเรยนร การสอสาร และพฒนาทกษะในวชาชพของตวเองได อาจจะกลาวไดวาการพฒนาผเรยนใหมทกษะในวชาชพและมทกษะในภาษาอาเซยนใหสามารถแขงขนไดนนจะตองผานหลกสตรกระบวนการเรยนการสอนในสถานศกษาและนอกสถานศกษาเพอใหผเรยนสามารถใชภาษาองกฤษในการสอสารไดอยางเชยวชาญ ยทธศาสตรท 5 การสรางความตระหนกและการรบรในความสมพนธและความหมายทางวฒนธรรม ม 4 ตวชวด สถานศกษาจะตองสงเสรมและฝกฝนใหผเรยนใชภาษาอาเซยนและภาษาแมในการสอสาร แลกเปลยนเรยนรในความแตกตางหลากหลายของประวตศาสตร วฒนธรรม ศาสนาและความเชอทรพยากรธรรมชาต ของประเทศในอาเซยนซงสอดคลองกบ กรมอาเซยน กองอาเซยน 3 (2554) ทกลาววา จะตองพฒนาผเรยน ผานกระบวนการศกษาใหเกดความตระหนกในสงแวดลอม ความแตกตางหลากหลายทางวฒนธรรมและความเชอและเปนไปในทานองเดยวกบความเหนของวทวศ ศรวหค ในรายงานผลการเสวนาเรองพลเมองไทยในประชาคมอาเซยน: ความพรอมและคณภาพ (2555) ไดกลาวเชนกนวา การเรยนรผานสถานศกษาจะตองเชอมโยงความแตกตางหลากหลายของวฒนธรรมในอาเซยน มองประเทศในอาเซยน เปนมตรมากกวาคแขงขน มความรสกรวมใน ความเปนอาเซยน เชนเดยวกบพรชย ดานววฒน (2558, 9) ไดใหความเหนวา จะตองมการแลกเปลยนเรยนรของบคลากรดานการศกษาในภมภาคอาเซยน เพอใหเกดปฏสมพนธระหวางพลเมองของอาเซยนในสาขาตางๆ เชน ศลปน นกเขยน สอมวลชนเปนตน สอดคลองกบความเหนของสรนทร พศสวรรณ (2555, 128) ในเรองการสนบสนน ใหผเรยนยอมรบและเคารพในความแตกตางหลากหลายในศาสนา วฒนธรรม ความเชอ ภาษาและเชอชาต สงเสรมใหมการแลกเปลยนการแสดงศลปวฒนธรรมระหวางนกเรยน นกศกษาของอาเซยน การสรางความตระหนกและรบรในความหลากหลายของอาเซยนไดอยางมประสทธผลไดนนจะตองผานหลกสตรการเรยนการสอน การแลกเปลยนเรยนรแบบขามวฒนธรรม โดยการใชกจกรรมการแลกเปลยนเรยนร เพอสรางความเปนอาเซยนรวมกนมากกวาการแขงขน เชน เวทศลปน นกเขยน ศลปะ นกวจย เยาวชนในประเทศอาเซยน เปนตน ยทธศาสตรท 6 การพฒนาสถานศกษาใหใชงานวจยเปนเครองมอในการพฒนาผเรยน สรางสงคม ความรและการเรยนรตลอดชวต ม 5 ตวชวด สถานศกษาและครจะตองสงเสรมใหครใชกระบวนการวจยเพอพฒนากระบวนการเรยนการสอน ฝกใหผเรยนวเคราะห สรางสรรคนวตกรรมและใฝร โดยเฉพาะสถานศกษาจะตองจดทาวจยสถาบนเพอพฒนาและสรางเครอขายในประชาคมอาเซยนดวยเชนเดยวกบอณฎณ เชอไทย (2555, 95-96) ทกลาวเชนกนวา งานวจยจะสงเสรมและพฒนาดานการศกษาภมภาคอาเซยนโดยเฉพาะการวจยและพฒนาหาก มการแลกเปลยนเรยนรหรอประชมนกวจยดานการศกษาของภมภาคอาเซยน เชนเดยวกบ วทวศ ศรวหค (2555) อดตอธบดกรมอาเซยน กลาวเชนกนวาการเรยนรเชอมโยงขามวฒนธรรมทแตกตางหลากหลายหรอการเรยนรตลอดชวต


จะตองใชงานวจยเปนเครองมอสาหรบการพฒนากระบวนการเรยนร โดยการประชมวจยทางดานการศกษา ของอาเซยนดวย (รายงานผลการเสวนาเรองพลเมองไทยในประชาคมอาเซยน: ความพรอมและคณภาพ, 2555) และสอดคลองกบสานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ (2552, 18) ทกลาววาจะตองสนบสนนใหมการวจยทาง ดานการศกษาของอาเซยนและใชงานวจยเพอพฒนาการเรยนการสอนและกระบวนการจดการเรยนการสอน ดวย เชนกนกบผลการศกษาของสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (2554) ทพบวาครจะตองใชงานวจยเพอพฒนาการเรยนการสอนอยางตอเนองตลอดจนใชงานวจยในการพฒนาสอการเรยนการสอน และนวตกรรม การเรยนการสอนดวย เพราะฉะนนงานวจยจงเปนเครองมอในการพฒนาการเรยนการสอน การสรางกระบวนการเรยนรแบบเชอมโยง การเรยนรแบบขามวฒนธรรมของผเรยน ครผสอนในประเทศสมาชกประชาคมอาเซยนจงจะสามารถพฒนาผเรยน สรางสงคมแหงการเรยนรและการเรยนรตลอดชวตได

สรป การวจยครงนทาใหไดยทธศาสตรในการจดการศกษาระดบการศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบขอตกลง ดานการศกษาของประชาคมอาเซยนอยางมประสทธผล จานวน 6 ยทธศาสตร 22 ตวบงช ดงนนหนวยงานทเกยวของ ตลอดจนองคกร กระทรวงศกษาธการ สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน สานกงานเขตพนทการศกษาและสถานศกษาควรจะไดนายทธศาสตร แนวทาง มาตรการ วธการยกระดบไปประยกตใชในการกาหนดนโยบายในการจดการศกษาตอไป นอกจากนการวจยครงนยงทาใหทราบถงความจาเปนและความตองการของสถานศกษา ผบรหารและคร ในการจดการศกษาเพอใหสอดคลองกบขอตกลงของประชาคมอาเซยน โดยลาดบความตองการจาเปนเรยงไดตามคา PNI ไดดงน องคประกอบท 3 การปรบปรงมาตรฐานดานแรงงานและวชาชพ และองคประกอบท 6 การสงเสรมใหใชงานวจยเปนเครองมอในการพฒนาผเรยนในการสรางสงคมฐานความร มคาเฉลยเทากน คอคา PNI เทากบ 0.336 หมายความวา สถานศกษา ผบรหาร ครเหนวาตองปรบปรงมาตรฐานแรงงานและวชาชพ สงเสรมงานวจยเปนเครองมอในการพฒนาผเรยน สรางสงคมฐานความรโดยเรวและเรงดวนเปนลาดบตนๆ สวนลาดบถดมา มคา PNI เทากบ 0.300 ไดแก องคประกอบท 4 พฒนาผเรยนใหมทกษะวชาชพและภาษา และองคประกอบท 5 สรางความตระหนกและรบรในความสมพนธและความหลากหลายทางวฒนธรรมคา PNI เทากบ 2.94 และ องคประกอบท 1 พฒนาหลกสตรและกระบวนการเรยนการสอน คา PNI เทากบ 0.226 ดงนนหนวยงานทรบผดชอบในระดบนโยบายตงแตกระทรวงศกษา สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน สานกงานเขตพนทการศกษาและสถานศกษาควรไดนาขอมลดงกลาวไปวางแผนเพอดาเนนการพฒนายกระดบการจดการศกษาใหมประสทธผลตอไป


เอกสารอางองกรมเจรจาการคาระหวางประเทศ. (2555). AEC Fact Book. กรงเทพฯ: กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ.กรมอาเซยน กองอาเซยน 3. (2554). แผนแมบทวาดวยความเชอมโยงระหวางกนในอาเซยน. กรงเทพฯ: กรมอาเซยน.ชาตชาย เชษฐสมน. (2555). ประชาคมอาเซยน: ผลกระทบตอกฎหมายไทย. กรงเทพฯ: วญชน.ประภสสร เทพชาตร (บก.). (2552). สประชาคมอาเซยน 2015. หนงสอวชาการลาดบท 1 โครงการอาเซยนศกษา มหาวทยาลยธรรมศาสตร. กรงเทพ: โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. ปต ศรแสงนาม. (2555). เปลยนมมคด พชตอาเซยน. กรงเทพฯ: บานพระอาทตย.ประภสสร เทพชาตร. (2554). สถานการณโลกป 2553 และแนวโนมป 2554. กรงเทพฯ: เสมาธรรม.พรชย ดานววฒน. (2558). สมภาษณกบวารสารจลนต, แนวทางการจดทาหนงสอสญญาระหวางประเทศเพอรองรบ การเขาสประชาคมอาเซยน. จลนต. 8(4), 9-16.รายงานผลการเสวนา เรอง พลเมองไทยในประชาคมอาเซยน: ความพรอมและคณภาพ. (2555). กรงเทพฯ: คณะกรรมาธการการศกษา สานกงานเลขาธการวฒสภา.วทยา มตรศรทธา. (2555). รอบรประชาคมอาเซยน. กรงเทพฯ: เจเนซส มเดยคอม.สรนทร พศสวรรณ. (2555). อาเซยน รไว ไดเปรยบแน. กรงเทพฯ: อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง.สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2554). แนวทางการบรหารจดการเรยนร สประชาคมอาเซยน. กรงเทพฯ: สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน.สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2555). กฎบตรอาเซยน. กรงเทพฯ: สานกงานคณะกรรมการ การศกษาขนพนฐาน.สานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา. (2553). ยทธศาสตรอดมศกษาไทยในการเตรยมความพรอมส การเปนประชาคมอาเซยนในป พ.ศ. 2558. กรงเทพฯ: สานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา.สานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ. (2552). การศกษา: รากฐานประชาคมอาเซยน. กรงเทพฯ: โรงพมพ สกสค. ลาดพราว.สานกงานเลขาธการสภาการศกษา. (2554). การบรรยายทางวชาการเพอสรางความตระหนก เรอง การกาวส ประชาคมอาเซยน. กรงเทพฯ: สานกงานเลขาธการสภาการศกษา.สานกงานเลขาธการสภาการศกษา. (2557). รายงานการศกษาวจยเปรยบเทยบ เรอง การดาเนนงาน ดานนโยบายการศกษาขององคกรนโยบายการศกษาระดบชาตในกลมประเทศอาเซยนและ อาเซยนบวกสาม. กรงเทพฯ: สานกงานเลขาธการสภาการศกษา.อณฏณ เชอไทย. (2555). AEC ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน. กรงเทพฯ: แสงดาว.


บทคดยอ การวจยครงน มวตถประสงคเพอศกษาปจจยความเสยงทสาคญในวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาเอกชน และเพอสรางรปแบบการบรหารความเสยงในวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาเอกชน โดยวธการศกษาแบบผสานการศกษาเชงคณภาพและเชงปรมาณ กลมตวอยางประกอบดวย ผบรหาร รองผบรหาร คณะกรรมการสถานศกษา และครหรอผทรบผดชอบการบรหารความเสยงในวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาเอกชน จานวน 207 แหง เครองมอทใชในการวจย ไดแก แบบสมภาษณเชงโครงสรางและแบบสอบถามความคดเหน สถตทใช ในการวเคราะหขอมลไดแก คาความถ รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การวเคราะหเนอหา และการวเคราะหองคประกอบ ผลการวจยพบวา ปจจยความเสยงทสาคญในวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาเอกชน ม 9 ดาน คอ

ดานการตดตามและประเมน ดานคณภาพของสถานศกษา ดานความเชอมนในสถานศกษา ดานการจดสรรทรพยากร ดานการบรหารจดการ ดานกลยทธ ดานการเรยนการสอน ดานสงคม และดานการบรการวชาการ หรอวชาชพ สวนรปแบบการบรหารความเสยงในวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาเอกชน ประกอบดวย 5 ขนตอน ทม ความสมพนธกนอยางเปนระบบ ไดแก การกาหนดสภาพแวดลอม การประเมนความเสยง การจดการ ความเสยงและกจกรรมควบคม การเฝาตดตามและการทบทวน และ การสอสารและการใหคาแนะนา โดยปจจยความเสยงทง 9 ดาน

*ผเขยนหลก อเมล: [email protected]**อาจารยทปรกษาหลก

รปแบบการบรหารความเสยงในวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาเอกชนA Risk Management Model in Private Technological and Vocational Colleges

อดศร สนประสงค1*, มณฑป ไชยชต2**

1นสตหลกสตรศกษาศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยเกษตรศาสตรเลขท 50 ถนนงามวงศวาน แขวงลาดยาว เขตจตจกร กรงเทพฯ 10900

2ผชวยศาสตราจารย ดร., สาขาวชาการบรหารการศกษา ภาควชาการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

เลขท 50 ถนนงามวงศวาน แขวงลาดยาว เขตจตจกร กรงเทพฯ 10900


พบวา มจานวน 6 ดาน ควรใชการจดการความเสยงดวยวธการลดความเสยง ไดแก ดานการตดตามและประเมน ดานความเชอมนในสถานศกษา ดานการบรหารจดการ ดานการเรยนการสอน ดานสงคม และดานการบรการวชาการหรอวชาชพ สวนปจจยความเสยงดานคณภาพของสถานศกษา และดานการจดสรรทรพยากรควรใช การจดการความเสยงดวยวธการลดความเสยงและการยอมรบความเสยง และสาหรบดานกลยทธควรใชการจดการความเสยงดวยวธการลดความเสยงและการแบงปนความเสยง

คาสาคญ ปจจยความเสยง การบรหารความเสยง อาชวศกษาเอกชน

Abstract The objectives of this research were to find the major risk factors in private vocational technological and vocational colleges and to propose a risk management model in private vocational technological and vocational colleges. The study was a mixed design method using both qualitative and quantitative approaches. The sample were administrators, vice-administrators, college’s committee and teachers or responsible for risk management in 207 colleges. The research tools were interview schedules, questionnaires. The data analyses used frequency, percentage, mean, standard deviation, content analysis and factor analysis. The results found that the major risk factors in private vocational technological and vocational colleges consisted of 9 components; Monitoring and evaluation, quality of college, confidence in college, resource allocation, management, strategy, teaching process, social, and professional or academic services. For the model of risk management in private technological and vocational colleges consists of 5 stages are interrelated in a systematic manner including Establishing the Context, Risk Assessment, Risk Treatment and Control Activities, Monitoring and Review and Communication and Consultation; Based on the 9 risk factors, including the risk in 6 component should be reduced by risk reduction thus monitoring and evaluation, confidence in college, management, teaching process, social, professional or academic services. The risk in quality of college and resource allocation should be accepting and reducing. And the risk in strategy should be sharing and reducing.

Keywords Risk Factor, Risk Management, Private Technological and Vocational Colleges


บทนา โรงเรยนเอกชนตามพระราชบญญตโรงเรยนเอกชน (ฉบบท 2) พ.ศ. 2554 หมายถง สถานศกษาของเอกชนทจดการศกษาไมวาจะเปนโรงเรยนในระบบหรอโรงเรยนนอกระบบ โดยมสานกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน (สช.) ซงเปนหนวยงานในสงกดสานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ ทาหนาทสงเสรมและประสานงาน การศกษาเอกชน และดาเนนการใหมการปฏบตตามกฎหมายเกยวกบการศกษาเอกชน สาหรบชอของโรงเรยน ในระบบทจดการศกษาประเภทอาชวศกษาทงระดบประกาศนยบตรวชาชพ และระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสง ตามพระราชบญญตโรงเรยนเอกชน (ฉบบท 2) พ.ศ. 2554 (2554) อาจใชคาวา “วทยาลยอาชวศกษา” หรอ “วทยาลยเทคโนโลย” ประกอบชอแทนคาวา “โรงเรยน” ได ซงในการวจยครงน ผวจยจะเรยกโรงเรยนเอกชน ทจดการศกษาในระบบประเภทอาชวศกษา สงกดสานกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชนวา “วทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาเอกชน” พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 (2542) ในหมวด 6 กาหนดใหมระบบการประกนคณภาพการศกษาเพอพฒนาคณภาพและมาตรฐานการศกษาทกระดบ ประกอบดวยระบบการประกนคณภาพภายใน และระบบการประกนคณภาพภายนอก ซงหนวยงานตนสงกดและสถานศกษาตองจดใหมระบบการประกนคณภาพเพอรองรบการประกนคณภาพภายนอกจากสานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน) (สมศ.) ทกาหนดเกณฑการประเมนคณภาพภายนอกรอบสาม ในตวบงชท 11 เรองผลการบรหารความเสยง โดยสถานศกษาตองมการระบความเสยง เพอใหสามารถวางแผนการบรหารจดการความเสยงไดอยางมประสทธภาพ นาไปสความสาเรจของการดาเนนการตามแผนขององคการไดบรรลตามเปาหมายทกาหนดไว โดยกาหนดความเสยงทสาคญไว 5 ดาน คอ ความเสยงดานความปลอดภยของผเรยน คร และบคลากรภายในสถานศกษา ความเสยงดานการทะเลาะววาท ความเสยงดานสงเสพตด ความเสยงดานสงคม และความเสยงดานการพนนและการมวสม (สานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน), 2555) นอกจากน ยงพบวา มความเสยงตางๆ ทเกดขนและอาจสงผลกระทบตอการบรหารวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาเอกชน เชน นโยบายทางการศกษาของภาครฐในการรบนกเรยนของโรงเรยนมธยมศกษาในสงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานทเพมเปาหมายการรบนกเรยนทจบมธยมศกษาตอนตนเขาเรยน ตอมธยมศกษาตอนปลายมากขน สงผลกระทบใหมผสมครเรยนอาชวศกษาลดลง รวมทงมการจายเงนอดหนน ในการจดการศกษาขนพนฐานซงเปนปจจยสาคญททาใหทกโรงเรยนเรงเพมปรมาณผเรยนเพอใหไดคาใชจายรายหวเพมขน นอกจากนมหาวทยาลยยงมงรบผทจบมธยมศกษาตอนปลายเขาเรยนตอปรญญาตร (4 ป) แตผท จบการศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสงนน ตองเขาสระบบเทยบโอนตามประกาศของคณะกรรมการ การอดมศกษา เมอวนท 10 พฤศจกายน พ.ศ. 2551 ซงทาใหสถาบนอดมศกษาตองยตการเปดหลกสตรระดบปรญญาตร (ตอเนอง) นอกจากน คานยมของผปกครองทตองการใหบตรหลานเรยนจบปรญญาจะไดมอนาคตทดกวา รวมถงภาพลกษณการทะเลาะววาทของนกเรยนอาชวศกษาบางกลม สงผลตอทศนคตและการยอมรบของผปกครองทาใหไมกลาสงบตรหลานเขามาเรยนในสายอาชพ (สานกงานเลขาธการสภาการศกษา (องคการมหาชน), 2555) ความเสยงตางๆ ทเกดขนดงกลาว อาจสงผลกระทบตอการบรหารวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาเอกชนในหลายดาน ดงนนผวจยจงสนใจศกษาวจย เรอง รปแบบการบรหารความเสยงในวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษา


เอกชน เพอทราบถงปจจยความเสยงในวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาเอกชนทสาคญ และสรางรปแบบ การบรหารความเสยงในวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาเอกชนสาหรบเปนแนวทางในการบรหารความเสยง ในวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษา ตอไป

วตถประสงค การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาปจจยความเสยงทสาคญในวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาเอกชน และสรางรปแบบการบรหารความเสยงในวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาเอกชน

วธการวจย การวจยครงนเปนการวจยแบบผสานวธ (Mixed Design Method) ทงการศกษาเชงปรมาณ (Quantitative Approaches) และเชงคณภาพ (Qualitative Approaches) ซงแบงเปน 3 ขนตอน โดยดาเนนการวจย ดงน 1. การกาหนดกรอบแนวคดในการวจยโดยการศกษาจากแนวคด ทฤษฎ และเอกสารตางๆ รวมถง การบรณาการแนวคดของ Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission (COSO) (2004) และ International Standard Organization (ISO) (2009) โดยมขนตอนหรอกระบวนการบรหารความเสยง 5 ขนตอน ทขบเคลอนผานวงจร PDCA ซงประกอบดวย การวางแผน (Plan) การลงมอทา (Do) การตรวจสอบ (Check) และการปรบปรงแกไข (Act) อยางตอเนอง นอกจากนยงมการสมภาษณเชงลกผเชยวชาญตามคณสมบตทกาหนด จานวน 8 ทาน โดยใชวธการเลอกแบบเจาะจง เครองมอทใชเปนแบบสมภาษณแบบมโครงสราง แลวนาขอมล มาวเคราะหเนอหา (Content Analysis) ไดปจจยความเสยงทเกยวของกบการบรหารความเสยงในวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาเอกชน จานวน 10 ดาน 2. การวเคราะหปจจยความเสยงในวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาเอกชน เครองมอทใชเปนแบบสอบถามหาความเทยงตรงเชงเนอหา ความชดเจนของภาษา และความสอดคลองของขอคาถาม โดยผทรงคณวฒ จานวน 5 ทาน และหาความเชอมนโดยสมประสทธแอลฟาตามวธการของ Cronbach ไดคาเทากบ 0.86 กลมตวอยางไดแก ผบรหาร รองผบรหาร คณะกรรมการสถานศกษา และคร หรอผทรบผดชอบการบรหารความเสยงในวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาเอกชน จานวน 207 แหง ไดมาโดยการสมแบบแบงชนตามสดสวน สถตทใชในการวเคราะหขอมลไดแก การแจกแจงความถ รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการวเคราะหองคประกอบ (Factor Analysis) โดยการวเคราะหตวประกอบ “EFA” (Exploratory Factor Analysis) 3. สรางรปแบบการบรหารความเสยงในวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาเอกชน และนาไปเสนอ ผเชยวชาญตามคณสมบตทกาหนด จานวน 11 ทาน โดยใชการสมมนาอางองผทรงคณวฒ (Connoisseurship)


ผลการวจย ผวจยนาเสนอผลการวจยทสาคญ ดงน 1. ผลการวเคราะหปจจยความเสยงทสาคญในวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาเอกชน จากการวเคราะหองคประกอบ (Factor Analysis) โดยใชการวเคราะหองคประกอบเชงสารวจ (Exploratory Factor Analysis: EFA) ผวจยไดวเคราะหความเหมาะสมโดยใช KMO (Kaiser-Meyer-Olkin Measure of Sampling Adequacy) and Bartlett’s Test พบวา ดชน Kaiser-Meyer-Olkin Measure of Sampling Adequacy เทากบ 0.519 และ ผลการทดสอบดวย Bartlett’s Test พบวา มความสมพนธกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ดงนน จงสรปไดวาขอมลมความเหมาะสมทจะนาเทคนค Factor Analysis มาใช และในการวเคราะหองคประกอบโดยการสกดปจจยดวยวธองคประกอบหลก (Principal Component Method) โดยพจารณาจาก 1) คาความแปรปรวนของตวแปร (Eigenvalue) ทมากกวา 1 2) ปจจยแตละตวตองมตวแปรอธบายตงแตสามตวแปรขนไป และ 3) การเลอกปจจยจากจานวนตวแปรในแตละปจจยตองมตวแปรบรรยายปจจยนนๆ โดยคานาหนก (Factor Loading) แตละตวแปร ตองเทากบ 0.3 ขนไป (Hair, Anderson, Tatham & Black, 1998, 111-112) ซงพบวา องคประกอบของปจจยความเสยงสาคญในวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาเอกชน ม 9 ดาน คอ 1) ความเสยงดานการตดตามและประเมน ประกอบดวยปจจยความเสยง เรองการรองเรยน การตดตามและประเมนแผนงาน การมอบหมาย และประเมนผลงาน และการมสวนรวมในการพฒนาหลกสตรและการจดการเรยนการสอน 2) ความเสยงดานคณภาพของสถานศกษา ประกอบดวยปจจยความเสยง เรองการเรยนการสอน การปองกนการทะเลาะววาทและความรนแรงในสถานศกษา การทดสอบจากสานกงานทดสอบทางการศกษาแหงชาต (สทศ.) และระเบยบขอบงคบ 3) ความเสยงดานความเชอมนในสถานศกษา ประกอบดวยปจจยความเสยงเรอง การประกนคณภาพภายนอก และความเชอมนหรอความมนใจ 4) ความเสยงดานการจดสรรทรพยากร ประกอบดวยปจจยความเสยง เรอง การวางแผนและความตองการกาลงคน ระเบยบกระทรวงศกษาธการ วาดวยการกาหนดมาตรการชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนเอกชนเปนเงนอดหนนรายบคคล หลกสตร การจดระบบดแลผเรยน การจดสรรทรพยากร และการนเทศ 5) ความเสยงดานการบรหารจดการ ประกอบดวยปจจยความเสยง เรอง การรบเงน สภาพแวดลอมภายในสถานศกษา และเทคโนโลยสารสนเทศ 6) ความเสยงดานกลยทธ ประกอบดวยปจจยความเสยง เรอง การจดทาแผนกลยทธ และแผนปฏบตงาน ความเสยงภายนอกสถานศกษา การสอสารและการถายทอดแผนกลยทธส การปฏบต 7) ความเสยงดานการเรยนการสอน ประกอบดวยปจจยความเสยงเรองการวดและประเมนผล การฝกประสบการณวชาชพ และการดาเนนงานตามแผนกลยทธและแผนปฏบตงาน 8) ความเสยงดานสงคม ประกอบดวยปจจย ความเสยงเรองสงคม การจายเงน การรบสมครและคดเลอกบรรจแตงตง และกองทนเงนใหกยมเพอการศกษา และ/หรอกองทนเงนใหก ยมทผกพนกบรายไดในอนาคต และ 9) ความเสยงดานการบรการวชาการหรอวชาชพ ประกอบดวยปจจยความเสยงเรองการใหบรการวชาการหรอวชาชพตอสงคม และการตดตามและประเมนผล การบรหารงานบคคล 2. รปแบบการบรหารความเสยงในวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาเอกชน มดงน



การบรหารความเสยงในวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาเอกชน พบวา การกาหนด สภาพแวดลอม (Establishing the Context) มความสมพนธกบการประเมนความเสยง (Risk Assessment) ซงมการกาหนดองคประกอบปจจยความเสยงทสาคญไว 9 ดาน ไดแก การตดตามและประเมนคณภาพของสถานศกษา ความเชอมนในสถานศกษา การจดสรรทรพยากร การบรหารจดการ กลยทธ การเรยนการสอน สงคม และการบรการวชาการ หรอวชาชพ โดยมการจดการความเสยง (Risk Treatment) ตามปจจยในองคประกอบปจจยความเสยงทสาคญ ซงสมพนธกบกจกรรมควบคม (Control Activities) ดงน 1. การยอมรบความเสยง (Accepting) ไดแก ปจจยความเสยงเรอง กฎระเบยบขอบงคบ และระเบยบกระทรวงศกษาธการวาดวยการกาหนดมาตรการชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนเอกชนเปนเงนอดหนนรายบคคล ไมจาเปนตองมกจกรรมควบคมเพมเตม เพอลดโอกาสหรอผลกระทบทอาจเกดขนกบความเสยงนน 2. การลดความเสยง (Reducing) ไดแก ปจจยความเสยงเรอง การมสวนรวมในการพฒนาหลกสตรและการจดการเรยนการสอน การรองเรยน การตดตามและประเมนแผนงาน การมอบหมายและประเมนผลงาน การเรยนการสอน การปองกนการทะเลาะววาทและความรนแรงในสถานศกษา การทดสอบจากสานกงานทดสอบทางการศกษาแหงชาต (องคการมหาชน) (สทศ.) การประกนคณภาพภายนอก ความเชอมนหรอความมนใจ การวางแผนและความตองการกาลงคน หลกสตร การจดระบบดแลผเรยน การจดสรรทรพยากร การนเทศ การรบเงน สภาพแวดลอมภายในสถานศกษา เทคโนโลยสารสนเทศ การจดทาแผนกลยทธและแผนปฏบตงาน การสอสารและการถายทอดแผนกลยทธไปสการปฏบต การดาเนนงานตามแผนผลยทธและแผนปฏบตงานการฝกประสบการณวชาชพ การวดและประเมนผล การรบสมคร การคดเลอกบรรจแตงตง การจายเงน ดานสงคม กองทนเงนให กยมเพอการศกษาและ/หรอกองทนเงนใหกยมทผกพนกบรายไดในอนาคต การใหบรการวชาการหรอวชาชพตอสงคม การตดตามและประเมนผลการบรหารงานบคคล ทใชกจกรรมควบคมภายในเพอลดโอกาสทจะเกดความเสยง และลดผลกระทบทเกดจากความเสยง 3. การแบงปนความเสยง (Sharing) ไดแก ปจจยความเสยงภายนอกสถานศกษา ทใชกจกรรมควบคมโดยแบงความรบผดชอบใหผอนรวมรบความเสยง เพอลดโอกาสทจะเกดความเสยง และลดผลกระทบทเกด จากความเสยง ทงนการบรหารความเสยงจาเปนตองมการเฝาตดตามและการทบทวน (Monitoring and Review) ทสมพนธกบการประเมนความเสยง (Risk assessment) การจดการความเสยง (Risk Treatment) และ กจกรรมควบคม (Control Activities) เพอใหมนใจวาการกาหนดปจจยความเสยง วธจดการความเสยง และมาตรการในกจกรรมการควบคมยงมประสทธผล ทงนตองมการสอสารและการใหคาแนะนา (Communication and Consultation) ทสมพนธกบการประเมนความเสยง เพอใหเกดความเขาใจกบผมสวนไดสวนเสย แลวนาขอมลส การกาหนดสภาพแวดลอม (Establishing the Context) ไปปรบปรงการบรหารความเสยงในวทยาลยเทคโนโลย และอาชวศกษาเอกชนตอไป


อภปรายผลการวจย จากผลการวจย ผวจยนาประเดนสาคญมาอภปรายผล ดงน 1. ผลการศกษาปจจยความเสยงทสาคญในวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาเอกชน 1.1 ดานการตดตามและประเมน ผลการวจยพบวา ความเสยงดานการตดตามและประเมนในปจจยความเสยงเรองการรองเรยนมระดบความเสยงเฉลยสงสด โดยเฉพาะประเดนความเสยงเรองการฟองรองสถานศกษา ผบรหาร คร หรอบคลากรทางการศกษาผานกระบวนการทางศาล ทงนอาจมสาเหตมาจากผบรหาร คร หรอบคลากรทางการศกษาในสถานศกษาปฏบตผดกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ ซงเปนความเสยงทมผลกระทบตอการเสยชอเสยง ภาพลกษณ และทรพยสนของสถานศกษาเปนอยางมาก สอดคลองกบ สงวน ชางฉตร (2547) ทกลาววา ความเสยงเรองการฟองรองนอาจเกดจากการดาเนนการทผดกฎหมายหรอขอบงคบ หรอการถกฟองรองเรองทเกยวกบขอตกลงในสญญา 1.2 ดานคณภาพของสถานศกษา ผลการวจยพบวา ความเสยงดานคณภาพของสถานศกษาในปจจยความเสยงเรองการปองกน การทะเลาะววาทและความรนแรงในสถานศกษามระดบความเสยงเฉลยสงสด โดยเฉพาะประเดนความเสยง เรองขาดระบบการคดกรอง ทงนอาจเปนเพราะวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาเอกชน มความจาเปนตอง เปดโอกาสใหกบผเรยนทมความสนใจศกษาในสายอาชพ ซงมสดสวนจานวนผเรยนนอยเมอเทยบกบผเรยนสายสามญ ทาใหแตละสถานศกษามโอกาสในการคดเลอกผเขาเรยนไดไมมาก สงผลใหมโอกาสไดรบผลกระทบจากพฤตกรรมของผเรยน หากสถานศกษาขาดระบบการคดกรองทด ทงนอาจใชวธการจดทาขอมลประวตของผเรยนเปนรายบคคล โดยจดกลมผเรยนทเคยมพฤตกรรมเบยงเบน เชน การทะเลาะววาท ใชความรนแรง หรอใชยาเสพตด เพอทจะชวยเหลอดแลพฒนา และปรบเปลยนพฤตกรรมของผเรยนเปนรายบคคล สอดคลองกบกรมสามญศกษา (2544) ทระบวา การคดกรองนกเรยนเปนการพจารณาขอมลทเกยวกบตวนกเรยน เพอดแลชวยเหลอนกเรยนไดอยางถกตอง โดยเฉพาะการแกไขปญหาใหตรงกบปญหาของนกเรยนมากยงขน และมความรวดเรวในการแกไขปญหาซง บางกรณจาเปนตองแกไขโดยเรงดวน 1.3 ดานความเชอมนในสถานศกษา

ผลการวจยพบวา ความเสยงดานความเชอมนในสถานศกษาในปจจยความเสยงเรองความเชอมนหรอความมนใจในการจดการศกษาอยางมคณภาพมระดบความเสยงเฉลยสงสด โดยเฉพาะประเดนความเสยง เรอง ผปกครองขาดความมนใจตอชอเสยงของสถานศกษา ทงนอาจเปนเพราะชอเสยง หรอภาพลกษณของสถานศกษา เปนสงทผปกครอง หรอนกศกษาใชเปนปจจยในการเลอกเพอศกษาตอ สอดคลองกบกฤษณ บตรเนยน (2554) ทกลาววา ปจจยทเกยวของกบสถานศกษาในการเลอกเขาศกษาในโรงเรยนอาชวศกษาเอกชนในจงหวดปราจนบร โดยภาพรวมอยในระดบมาก และเมอพจารณาตามรายดานพบวา ดานภาพลกษณของโรงเรยนมคาเฉลยสงสดอยในระดบมาก 1.4 ดานการจดสรรทรพยากร ผลการวจยพบวา ความเสยงดานการจดสรรทรพยากรในปจจยความเสยง เรองระเบยบ กระทรวงศกษาธการวาดวยการกาหนดมาตรการชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนเอกชนเปนเงนอดหนนรายบคคล มระดบ


ความเสยงเฉลยสงสด โดยเฉพาะประเดนความเสยงเรองสถานศกษาไดรบการจดสรรงบประมาณเงนอดหนน รายบคคลทลดลงเปนรายเดอน เนองจากจานวนผเรยนทลาออกกลางคน ทงนอาจเปนเพราะหากมผเรยนลาออกกลางคนในระหวางภาคเรยน จะสงผลใหสถานศกษาไดรบเงนอดหนนรายบคคลลดลง ซงอาจไมเพยงพอกบ คาใชจายตางๆ ตามแผนการดาเนนงานของสถานศกษาในปการศกษานนๆ สอดคลองกบสานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา (2556) ทระบวา การออกกลางคนเปนปญหาสาคญตอการจดการศกษาของประเทศทตองเรง ดาเนนการปองกน และแกไขปญหาอยางจรงจง 1.5 ดานการบรหารจดการ ผลการวจยพบวา ความเสยงดานการบรหารจดการในปจจยความเสยงเรองการรบเงนมระดบ ความเสยงเฉลยสงสด โดยเฉพาะประเดนความเสยงเรองการไมออกใบเสรจรบเงนแกผชาระเงนทกครงเมอมการรบเงน ทงนอาจเปนเพราะสถานศกษาอาจรบชาระคาธรรมเนยมการศกษาหรอคาธรรมเนยมอนเปนเงนสด แทนทจะ เปนการชาระผานธนาคารหรอชองทางอนทมใชเงนสด หรอสถานศกษาไมมการจดทาคมอหรอระเบยบการปฏบตงานดานการเงน-การรบเงนทกาหนดขนตอนการปฏบตงานอยางชดเจน รวมถงการพจารณาลงโทษอยางเดดขาด ขาดการจดอบรมใหแกผปฏบตงานอยางสมาเสมอ ไมมการแตงตงผตรวจสอบบญช สอดคลองกบไพรวลย คณาสถตชย (2553) ทกลาววา แนวทางการบรหารความเสยงของงานดานการเงนของมหาวทยาลยขอนแกน ควรกาหนดนโยบายบรหารความเสยง และจดทาคมอการปฏบตงาน มหนวยงานใหคาปรกษาสวนกลาง รวมทงตองมการปรบปรงกระบวนการเพอลดความเสยง พฒนาเจาหนาทใหมสมรรถนะในดานการใหบรการ และควรคดเลอกผปฏบตงานดานการเงนและบญชอยางรอบคอบ 1.6 ดานกลยทธ ผลการวจยพบวา ความเสยงดานกลยทธในปจจยความเสยงเรองการสอสารและการถายทอด แผนกลยทธไปสการปฏบตมระดบความเสยงเฉลยสงสด โดยเฉพาะประเดนความเสยงเรองขาดการสอสารและประชาสมพนธขอมลและขนตอนในการดาเนนงานตามแผนกลยทธและแผนปฏบตงานทดระหวางผ จดทา แผนกลยทธและแผนการปฏบตงาน และผรบผดชอบในการปฏบต ทงนอาจเปนเพราะฝายบรหารไมไดมการจดประชมบคลากรในสถานศกษาเปนประจาอยางตอเนอง หรอไมมการแตงตงคณะกรรมการในการสอสารและ การประชาสมพนธสถานศกษา เพอใหขอมลและขนตอนในการดาเนนงานตามแผนกลยทธและแผนปฏบตงาน ในแตละกจกรรมกอนการดาเนนงานทกครง สอดคลองกบ บรรยงค โตจนดา (2545) ทกลาววา การสอสารเปนเรองทผ บรหารควรตองสละเวลา และตองเอาใจใสบรหารจดการเปนพเศษ ดวยการจดระบบการตดตอสอสาร ภายในองคกรทมประสทธภาพ มอบหมายงาน สงการใหผปฏบตไดเขาใจ สามารถตดตอสอสารไดอยางรวดเรว ทวถง สะดวก นอกจากนยงสอดคลองกบ สมต สชฌกร (2557) ทกลาวถงแนวทางการแกปญหาการสอสาร เชน ผบงคบบญชาควรจดใหมการประชมมอบหมายงาน และใหรระเบยบปฏบตโดยตรง ควรเนนความสาคญของนโยบาย และอธบายเหตผลแกผเกยวของอยางทวถง ควรจดใหหนวยงานทตองประสานงานระหวางกนสามารถตดตอกนไดอยางสะดวก ควรระบบคคลหรอระดบของผรบขาวสารใหเจาะจง ควรใหเหตผลชแจงอยางละเอยดในกรณเปนนโยบายทมผลในดานลบ เพอมใหเกดความสบสนในการปฏบตงานตามแผนกลยทธและแผนปฏบตงาน


1.7 ดานการเรยนการสอน ผลการวจยพบวา ความเสยงดานการเรยนการสอน ในปจจยความเสยงเรองการวดและประเมนผลมระดบความเสยงเฉลยสงสด โดยเฉพาะประเดนความเสยงเรองครขาดความรในดานการวดและประเมนผล ทงนอาจเปนเพราะครในวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาเอกชนมอตราการหมนเวยนสง โดยเฉพาะครใน สาขาวชาชพจานวนหนงทอยระหวางการขอผอนผนการมใบประกอบวชาชพคร จงไมเคยศกษาเรองการวดและประเมนผลตามมาตรฐานหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพครของครสภาสอดคลองกบสานกงานเลขาธการ สภาการศกษา (องคการมหาชน) (2551) ทระบวา การวดและประเมนผลเปนปญหาทตองไดรบการแกไข และ พฒนาอยางตอเนอง โดยเฉพาะอยางยงการวดและประเมนผลในระดบชนเรยน 1.8 ดานสงคม ผลการวจยพบวา ปจจยความเสยงดานสงคม มระดบความเสยงเฉลยสงสด โดยเฉพาะประเดนความเสยงเรองผเรยนมการตงครรภกอนวยอนควร ทงนอาจเปนเพราะผเรยนในวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาเอกชน มอายระหวาง 15 – 20 ป กาลงอยในชวงวยทอยากรอยากลอง พนฐานครอบครวมปญหา ขาดความอบอน เพอนในกลมมแฟนทาใหมความเสยงสง สงผลใหผเรยนตองพกการเรยนจนอาจเปนเหตใหผเรยนลาออก สอดคลองกบกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย (2557) ทระบวา สาเหตปญหาของการตงครรภไมพรอม ในวยรน เกดจากปจจยแวดลอม 3 ประเดนหลก คอ ดานพฤตกรรมของเดกเอง ไดแก ขาดความรเรองการคมกาเนด ความอยากรอยากลอง ขาดความรสกของการเหนคณคาในตนเอง เพราะความประมาท แพยาคมกาเนด คานยมทางเพศทผด ปจจยดานครอบครว ไดแก สภาพครอบครวแตกแยก ปญหาเศรษฐกจครอบครว การอบรมเลยงด ทไมเหมาะสม การถกลวงละเมดจากบคคลในครอบครว และปจจยแวดลอมทางสงคม ไดแก ความเสอมโทรม ทางสภาพแวดลอมในชมชน อทธพลจากเพอนทมคานยมผดและอทธพลของสอทนาเสนอคานยมไมเหมาะสม 1.9 ดานบรการวชาการหรอวชาชพ ผลการวจยพบวา ความเสยงดานบรการวชาการหรอวชาชพ ในปจจยความเสยงเรองการให บรการวชาการหรอวชาชพตอสงคมมระดบความเสยงเฉลยสงสด โดยเฉพาะประเดนความเสยงเรองขาดการใหบรการทางวชาการหรอวชาชพกบหนวยงานภายนอก ชมชนหรอผปกครอง ทงนอาจเปนเพราะการขาดงบประมาณสนบสนนจากสถานศกษา หรอหนวยงานตนสงกด หรออาจเกดจากการขาดความรวมมอระหวางชมชนกบสถานศกษาสอดคลองกบ วรรณภา โพธนอย (2549) ทกลาววา ปญหาและอปสรรคในการบรการวชาการแกสงคม ไดแก สถาบนดาเนนการตามความพรอม ขาดการมสวนรวม ไมสอดคลองกบความตองการทแทจรงของชมชน ไดรบการจดสรร งบประมาณจากรฐบาลนอย ขาดความรวมมอและการประสานงานทาใหไมสามารถระดมทนทรพยากรทมอยมาใชประโยชนอยางมประสทธภาพ 2. ผลการศกษารปแบบการบรหารความเสยงในวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาเอกชน พบวารปแบบการบรหารความเสยงในวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาเอกชน ประกอบดวย 5 ขนตอนทเกยวโยงกน ไดแก การกาหนดสภาพแวดลอม (Establishing the Context) การประเมนความเสยง (Risk assessment) การจดการความเสยง (Risk Treatment) และกจกรรมควบคม (Control Activities) การเฝาตดตามและการทบทวน (Monitoring and Review) และการสอสารและการใหคาแนะนา (Communication and Consultation) สอดคลองกบ


เขมขนษฐ แสนยะนนทธนะ (2558, 88) ทกลาววา ระบบบรหารความเสยงม 5 ขนตอน คอ การระบและ ประเมนความเสยง การวดผลกระทบทเกดขนกบองคกร เทคนคในการรบมอกบความเสยง การนาเอาโปรแกรมการบรหารความเสยงไปใชทวทงมหาวทยาลย และการตดตามประเมนผลเพอการปรบปรง

สรป จากการวจยเรองรปแบบการบรหารความเสยงในวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาเอกชน สรปผลตามวตถประสงคของการวจย ไดดงนคอ 1. ปจจยความเสยงทสาคญในวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาเอกชนพบวา ปจจยความเสยงทสาคญในวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาเอกชน ประกอบดวยองคประกอบของปจจยความเสยง 9 ดาน คอ ดานการตดตามและประเมน ดานคณภาพของสถานศกษา ดานความเชอมนในสถานศกษา ดานการจดสรรทรพยากร ดานการบรหารจดการ ดานกลยทธ ดานการเรยนการสอน ดานสงคม และดานการบรการวชาการหรอวชาชพ ปจจยความเสยงทมคาความเสยงสงสดเรยงตามลาดบ ไดแก การปองกนการทะเลาะววาทและความรนแรงในสถานศกษา การทดสอบจากสานกงานทดสอบทางการศกษาแหงชาต (องคการมหาชน) ดานสงคม ระเบยบกระทรวงศกษาธการวาดวยการกาหนดมาตรการชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนเอกชนเปนเงนอดหนนรายบคคล และการใหบรการวชาการหรอวชาชพตอสงคม 2. รปแบบการบรหารความเสยงในวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาเอกชนพบวา รปแบบการบรหารความเสยงในวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาเอกชน ประกอบดวย 5 ขนตอนทเกยวโยงกน ไดแก การกาหนดสภาพแวดลอม (Establishing the Context) การประเมนความเสยง (Risk assessment) การจดการความเสยง (Risk Treatment) และกจกรรมควบคม (Control Activities) การเฝาตดตามและการทบทวน (Monitoring and Review) และการสอสารและการใหคาแนะนา (Communication and Consultation) โดยปจจยความเสยงทง 9 ดาน มจานวน 6 ดาน ควรใชการจดการความเสยงดวยวธการลดความเสยง ไดแก ดานการตดตามและประเมน ดานความเชอมนในสถานศกษา ดานการบรหารจดการ ดานการเรยนการสอน ดานสงคม และดานการบรการวชาการหรอวชาชพ สวนปจจยความเสยงดานคณภาพของสถานศกษา และ ดานการจดสรรทรพยากร ผลการวจยพบวา ควรใชการจดการความเสยงดวยวธการลดความเสยงและการยอมรบความเสยง และสาหรบดานกลยทธ ควรใชการจดการความเสยงดวยวธการลดความเสยง และการแบงปนความเสยง ขอเสนอแนะทวไป 1. สานกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชนควรสงเสรมและสนบสนนการใหความรในเรอง การบรหารความเสยงกบสถานศกษา 2. สถานศกษาควรจดตงคณะกรรมการบรหารความเสยงในวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาเอกชน โดยนาผลการวจยในแตละดานเปนแนวทางในการบรหารความเสยงในสถานศกษา 3. ผบรหารวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาเอกชนควรนาแนวทางการบรหารความเสยงในแตละดานไปประยกตใชในการบรหารสถานศกษา


ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป 1. ควรทาการศกษาวจยเชงลกในแตละองคประกอบของความเสยง โดยเฉพาะองคประกอบทมความเสยงสงมาก เชน ดานคณภาพของสถานศกษา ดานสงคม และดานการจดสรรทรพยากร 2. ควรทาการศกษาวจยเชงลกในแตละปจจยความเสยง โดยเฉพาะปจจยทมความเสยงสงสด เชน การปองกนการทะเลาะววาทและความรนแรงในสถานศกษา การทดสอบจากสานกงานทดสอบทางการศกษาแหงชาต (องคการมหาชน) และดานสงคม พรอมกบคนหารปแบบการบรหารความเสยงทหลากหลายตอการนาไปประยกตใช

เอกสารอางองกรมสามญศกษา. (2544). ระบบดแลชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนสงกดกรมสามญศกษา. กรงเทพฯ: โรงพมพการศาสนา.กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย. (2557). รวมงานวจย พม. ระหวางป พ.ศ. 2553 - 2556. กรงเทพฯ: สามญ ณฐภร เพลท.กฤษณ บตรเนยน. (2554). ปจจยในการเลอกเขาศกษาในโรงเรยนอาชวศกษาเอกชนในจงหวดปราจนบร. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฎวไลยอลงกรณ ในพระบรมราชปถมภ.เขมขนษฐ แสนยะนนทธนะ. (2558). การพฒนาคณภาพการศกษาเพอการดาเนนการทเปนเลศดวย ระบบบรหารความเสยงดานเทคโนโลยสารสนเทศระดบอดมศกษา. วารสารวจย มสด สาขามนษยศาสตร และสงคมศาสตร. 11(1), 75-92.บรรยงค โตจนดา. (2545). องคการและการจดการ. (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: รวมสาสน(1997).ไพรวลย คณาสถตยชย. (2553). การบรหารความเสยงดานการเงนของมหาวทยาลยขอนแกน. วทยานพนธ ศกษาศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยขอนแกน.พระราชบญญตโรงเรยนเอกชน (ฉบบท 2) พทธศกราช 2554. (2554, 9 มถนายน). ราชกจจานเบกษา. เลม 128 ตอนท 46ก.พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542. (2542, 19 สงหาคม). ราชกจจานเบกษา. เลม 116 ตอนท 74ก. วรรณภา โพธนอย. (2549). สมมนาปญหาและแนวโนมทางการบรหารการศกษา. (พมพครงท 4). นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.สงวน ชางฉตร. (2547). การบรหารความเสยงของโครงการ. สบคนเมอ 31 สงหาคม 2555, จาก http://www.psru.ac.th/research.php.สมต สชฌกร. (2557). แนวทางการแกไขปญหาการสอสาร. TPA News สมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน). 18(210).สานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา. (2556). คมอการปฏบตงานโครงการลดปญหาการออกกลางคนของ ผเรยนอาชวศกษา. [อดสาเนา]. กรงเทพฯ: สานกตดตามและประเมนผลการอาชวศกษา.


สานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน). (2555). คมอการประเมนคณภาพ ภายนอกรอบสาม (พ.ศ. 2554 - 2558) ดานการอาชวศกษา ฉบบสถานศกษา (แกไขเพมเตม พฤศจกายน พ.ศ. 2554). (พมพครงท 3). กรงเทพฯ: สานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน).สานกงานเลขาธการสภาการศกษา (องคการมหาชน). (2551). รายงานการตดตามและประเมนผล การจดการศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน. กรงเทพฯ: เพลนสตดโอ.______. (2555). รายงานการวจย แนวทางการสงเสรมการเพมสดสวนผเรยนระดบมธยมศกษาตอนปลาย สายอาชพตามเปาหมายในแผนการศกษาแหงชาต ฉบบปรบปรง (พ.ศ. 2552 – พ.ศ. 2559). กรงเทพฯ: สานกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ.Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission (COSO). (2004). Enterprise Risk Management Integrated Framework. Retrieved July 1, 2012, from http://www.coso.org/documents/ coso_erm_executivesummary.pdf, Hair, J. F., Jr. ; Anderson, R. E. ; Tatham, R. L. & Black, W. C. (1998). (5th ed). Multivariate Data Analysis. NJ: Prentice Hall.International Standard Organization (ISO). (2009). International Standard ISO31000 Risk Management Principles and Guidelines. Switzerland: ISO Copyright Office.

Documents

ÇÒÃÊÒÃÇÔªÒ¡ÒÃÁËÒÇ Ô·ÂÒÅ ÑÂ¿ÒÃjournal.feu.ac.th/pdf/v9i2 - 4.pdf · ÇÒÃÊÒÃÇÔªÒ¡ÒÃÁËÒÇ Ô·ÂÒÅ ÑÂ¿ÒÃ ÍÕÊà·ÍÃ ¹ ป ที่