კულტურული მემკვიდრეობის ზონისკეთილმოწყობა კაცხის მონასტერთან

ქვე-პროექტის ბუნებრივ და სოციალურ გარემოზეზემოქმედების სკრინინგი და გარემოზე

ზემოქმედების მიმოხილვა

რეგიონალური განვითარების მეორე პროექტიდაფინანსებული მსოფლიო ბანკის მიერ

ოქტომბერი, 2015

2

ქვე-პროექტის ბუნებრივ და სოციალურ გარემოზეზემოქმედების სკრინინგი და კლასიფიცირება

კაცხის მაცხოვრის შობის სახელობის ტაძარი მდებარეობს იმერეთის რეგიონშიჭიათურას მუნიციპალიტეტში, სოფელ კაცხში. თბილისიდან დაშორებულია 190 კმ-ით. სოფლე კაცხამდე მისვლა შესაძლებელია თბილისი-ჭიათურა ან თბილისი-ზესტაფონის საავტომობილო გზით.

ქვე-პროექტის ფარგლებში დაგეგმილია:

1. ტურისტული ინფრასტრუქტურის მოწყობა კაცხის საკათედრო ტაძრისმოპირდაპირე მხარეს, ჭიათურა-ზესტაფონი გზის გასწვრივ, სანიტარულიკვანძების ჩათვლით;

2. ავტოსადგომის მოწყობა;3. პანორამული გადასახედი ტერასის მოწყობა;4. ტურისტული ინფრასტრუქტურისა და ტაძრისთვის სასმელი წყლის

მიწოდების სისტემის მოწყობა;5. ვიზიტორთა ცენტრის შიდა კანალიზაციისა და საკანალიზაციო წყლის

გამწმენდი ნაგებობის მოწყობა.6. კაცხის ტაძრის მიმდებარე გზის რეაბილიტაცია.

კაცხის ტაძრის მიმდებარედ ტურისტული ინფრასტრუქტურის მოწყობაითვალისწინებს:

1. ტურისტული ინფრასტრუქტურის მოწყობა კაცხის საკათედრო ტაძრისმოპირდაპირე მხარეს, ჭიათურა-ზესტაფონი გზის გასწვრივ,წყალმომარაგება-კანალიზაციის მოწყობის ჩათვლით;

2. ავტოსადგომის მოწყობა;3. პანორამული გადასახედი ტერასის მოწყობა.

ტურისტული ინფრასტრუქტურა ეწყობა ტერიტორიაზე საერთო ფართით 2240 მ2.ტერიტორია რეგისტრირებულია, როგორც მუნიციპალური საკუთრება.

ვიზიტორთა ცენტრი (133.35 მ2) იქნება ერთსართულიანი კარკასული ნაგებობა,რომელიც მოპირკეთებულია ბუნებრივი ფლეთილი ქვით, გამოყენებულია მაგარიჯიშის ხის მასალები და გადახურულია კერამიკული კრამიტით. ვიზიტორთაცენტრში განთავსდება საინფორმაციო-ტურისტული ბიურო, ღია ტერასა (53,30 მ2),დახურული ბანი (35.01 მ2), წყარო, საზოგადოებრივი სანიტარული კვანძები.შენობაში მოეწყობა გათბობისა და გაგრილების შერეული სისტემა სპლიტ სისტემისტიპის კონდიციონერების საშუალებით. გაგრილე ხდება სპლიტ სისტემის ტიპისკონდიციონერების საშუალებით, ხოლო გათბობა კონდიციონერებისა დადამატებით ელექტრო-გამათბობლების საშუალებით.ავტოსადგომი გათვალისწინებულია როგორც მსუბუქი, ისე ავტობუსებისპარკირებისათვის და ითვალისწინებს მოძრაობისა და მობრუნების ორგანიზებას.ავტოსადგომი მოიკირწყლება ბეტონის ჭვირული ფილებით. შესაძლებელიაავტოსადგომის შემდგომი გაფართოება მიმდებარე გაზონის კონფიგურაციის

3

ცვლილებით. ვიზიტორთა ცენტრის ტერიტორია დასავლეთით სრულდებაკეთილმოწყობილი პანორამული ტერასით, რომელიც უსაფრთხოების მოაჯირითააშემოზღუდული.

კაცხის ტაძართან ტურისტული ინფრასტრუქტურა დაპროექტდა კულტურულიმემკვიდრეობის დაცვის სააგენტოს მოთხოვნის შესაბამისად. პროექტიმუნიციპალური განვითარების ფონდში ოფიციალურად წარმოდგენილი იქნა 2014წლის 7 ივლისის #10/12/912 წერილით.

ქვე-პროექტის ფარგლებში დაგეგმილია კაცხის ტაძრის გვერდით მდებარესაავტომობილი გზის რეაბილიტაცია საერთო სიგრძით 140 მეტრი (გზის სიგანეა 7მეტრი). სარეაბილიტაციო გზა არის შიდასახელმწიფოებრივი მნიშვნელობის გომი-საჩხერე-ჭიათურა-ზესტაფონის საავტომობილო გზის მარჯვენა მიერთება 77-ეკილომეტრში. გზის მონაკვეთი გადის მთიან რელიეფზე. დღეის მდგომარეობითგზის ასფალტბეტონის საფარი ძლიერ დეფორმირებულია. პროექტითგათვალისწინებულია გზის საფარის აღდგენა ასფალტო-ბეტონის ფენით,ბორდიურთან შეთავსებული კიუვეტის მოწყობას გზის სავალი ნაწილიდან წყლისაცილებისათვის, გაბიონის დამცავი კედლის მოწყობა (45 მ), ტროტუარებისმოწყობა, საგზაო ნიშნების განთავსება. გარდა აღნიშნულისა გათვალისწინებულიატროტუარების მოწყობა ეკლესიის მიმდებარედ გომი-საჩხერე-ჭიათურა-ზესტაფონის საავტომობილო გზაზე, მოაჯირებით. ფეხით მოსიარულეთაუსაფრთხოების გაზრდის მიზნით მოეწყობა სიჩქარის შემამცირებელი ბარიერები,გადასასვლელი და საგზაო გამაფრთხილებელი ნიშნები.

წყლის მიწოდება მოხდება არსებული ბუნებრივი წყაროდან გადატუმბვის გზით.

კაცხის ეკლესიის წყალმომარაგების რეაბილიტაცია მოიცავს:- მდ. კაცხურას სანაპიროზე არსებული წყაროს კაპტაჟის აღდგენას. წყაროს

წყლის არსებული მარტივი მიმღები სრულად დაზიანდა 2013 წლისსაგაზაფხულო წყალდიდობების შედეგად. ქვე-პროექტის ფარგლებშიდაგეგმილია კაპიტალური საკაპტაჟე ნაგებობის აშენება, საიდანაც წყალიარსებული თვითდენითი მილით (440 მ) მიეწოდება რეზერვუარს დასატუმბ სადგურს;

- რეზერვუარის (25 მ3), სატუმბო სადგურისა და საქლორატოროს მოწყობა(შენობაში საერთო ფართობით 9 მ2);

- სასმელი წყლის წნევიანი პოლიეთილენის მილის (973,8 მ) განთავსებასატუმბოდან წყლის რეზერვუარამდე;

- სასმელი წყლის ერთი რეზერვუარის მოწყობა ეკლესიის მიმდებარედ;- სასმელი წყლის თვითდენითი პოლიეთილენის მილის (258 მ) განთავსება

რეზერვუარიდან ვიზიტორთა ცენტრამდე.

საკანალიზაციო სისტემა მოიცავს საკანალიზაციო წყლების ბიოლოგიურიგამწმენდი ნაგებობის (წარმადობა 4 მ3/დღეღამეში) და კანალიზაციის გამომყვანიკოლექტორიების ინსტალაციას. საკანალიზაციო წყლები ვიზიტორთა ცენტრიდანკოლექტორით მიეწოდება გამწმენდ ნაგებობას, საიდანაც გაწმენდილი წყალიმილით ჩაედინება მდ. კაცხურაში.

4

ტურისტული ინფრასტრუქტურა ეწყობა მიწის ნაკვეთზე, რომელიცრეგისტრირებულია, როგორც მუნიციპალური საკუთრება. ამავე ნაკვეთზეგანთავსდება საკანალიზაციო წყლების გამწმენდი ნაგებობა. ასევე, მუნიციპალურსაკუთრებაში არსებულ მიწის ნაკვეთზე განთავსდება წყლის რეზერვუარი. გზაც,რომლის რეაბილიტაციაც დაგეგმილია ქვე-პროექტის ფარგლებში,რეგისტრირებულია, როგორც მუნიციპალური საკუთრება.

მიწის ნაკვეთი, რომელზეც უნდა მოეწყოს წყლის რეზერვუარი და სატუმბისადგური საქლორატოროთი, რეგისტრირებულია, როგორც სახელმწიფოსაკუთრება. მიწის ნაკვეთის მიმდებარედ განთავსებულია ორი მცირე ნაგებობა (20მ 2 და 12,96 მ2). ერთ-ერთი მათგანი გამოიყენება ადგილობრივი ადმინისტრაციისმიერ, როგორც სატუმბი სადგური, საიდანაც წყალი მიეწოდება სოფლისმოსახლეობას. მეორე, მცირე ზომის ნაგებობაში, ადგილობრივ მოსახლესმოწყობილი აქვს საკალმახე. ქვე-პროექტის ფარგლებში წყლის რეზერვუარიგანთავსდება არსებულ სატუმბ სადგურსა და საკალმახეს შორს. საკალმახითსარგებლობაზე ქვე-პროექტით გათვალისწინებული სამუშაოები ზეგავლენას არმოახდენს. ახალი სატუმბო სადგური საქლორატოროთი აშენდება არსებულისგვერდით. ტერიტორიას კვეთს წყლის მილი, რომელსაც იყენებს ადგილობრივიმოსახლე. ქვე-პროექტის ფარგლებში დაგეგმილი სამუშაოები ზეგავლენას არმოახდენს ადგილობრივი მოსახლეობისათვის წყლის მიწოდებაზე.

სასმელი წყლის მიწოდებისა და კანალიზაციის მილების ნაწილი გადისსახელმწიფო ტყის ფონდის ტერიტორიაზე (სულ 230 მ2), რომელიც სპეციალურიდანიშნულებით სარგებლობისათვის გადმოეცა მუნიციპალური განვითარებისფონდს 2 წლის ვადით.

(A) ზეგავლენის იდენტიფიცირება

აქვს თუ არა ქვე-პროექტს საგრძნობიზეგავლენა გარემოზე?

ქვე-პროექტს აქვს მცირე უარყოფითი ზემოქმედებაბუნებრივ გარემოზე და მოსალოდნელია, რომ მასექნება გრძელვადიანი დადებითი ზეგავლენასოციალურ გარემოზე.

რაში მდგომარეობს ქვე-პროექტისმნიშვნელოვანი დადებითი დაუარყოფითი ზეგავლენა გარემოზე?

მოსალოდნელია, რომ ქვე-პროექტს ექნებადადებითი ხანგრძლივვადიანი სოციალურიზემოქმედება კაცხის მონასტერის კულტურულიმემკვიდრეობის ძეგლის მიმდებარედ ტურისტულიინფრასტრუქტურის მოწყობის გზით.

ტურისტული ინფრასტრუქტურის მოწყობა ხელსშეუწყობს ძეგლის ტურისტული მიმზიდველობისამაღლებას. ტურისტების რაოდენობის ზრდასექნება დადებითი სოციალური ზეგავლენა,გააუმჯობესებს რა დასაქმების შესაძლებლობებს.ქვე-პროექტის განხორციელება შექმნის ახალსამუშაო ადგილებს ადგილობრივიმოსახლეობისათვის და გაზრდის მათ შემოსავლებს.

5

ტურისტული ინფრასტრუქტურის ობიექტებისდიზაინი არის სადა. მასალების შემოთავაზებულიმორფოლოგია და გამოყენება, როგორც ჩანს,შეხამებული იქნება ბუნებრივ გარემოსთან.

ვიზიტორთა ცენტრის მშენებლობა გააუმჯობესებსტურისტული მომსახურების ინფრასტრუქტურასდა წვლილს შეიტანს იმერეთის რეგიონშიტურიზმზე დაფუძნებული ეკონომიკის დაკულტურული მემკვიდრეობის სფეროსგანვითარებაში.

მიუხედავად იმისა, რომ ქვე-პროექტიგანხორციელდება კულტურული მემკვიდრეობისძეგლის სიახლოვეს, მის ფარგლებში არ არისდაგეგმილი ძეგლის სტრუქტურულ ელემენტებთანდაკავშირებული სამუშაოები. შესაბამისად, ქვე-პროექტის ზეგავლენა ძეგლის სტრუქტურულმთლიანობასა და ისტორიულ ღირებულებაზე არისმინიმალური.

ვინაიდან ქვე-პროექტი ხორციელდებაკულტურული მემკვიდრეობის ძეგლის უშუალოსიახლოვეს, დიდია შემთხვევითი არქეოლოგიურიობიექტების გამოვლენის ალბათობა მიწისსამუშაოების დროს.

მოსალოდნელი უარყოფითი ზეგავლენა ბუნებრივდა სოციალურ გარემოზე სავარაუდოდ იქნებახანმოკლე და ტიპური საშუალო მასშტაბისსარეაბილიტაციო სამუშაოებისათვისმოდიფიცირებულ გარემოში: ხმაური, მტვერი,ვიბრაცია, მანქანა-მექანიზმების გამონაბოლქვი,სამშენებლო ნარჩენების წარმოქმნა, სამანქანო დაფეხით მოსიარულეთა მოძრაობის შეფერხება.

სასმელი წყლის მიწოდებისა და საკანალიზაციომილების ნაწილი განთავსდება სახელმწიფო ტყისფონდის ტერიტორიაზე. თუმცა, წყალმომარაგებისადა საკანალიზაციო სისტემების მოწყობა ქვე-პროექტის ფარგლებში არ საჭიროებს ხეების მოჭრას.

ოპერირების ფაზაში ტურისტული ნაკადის ზრდამშეიძლება გამოიწვიოს არაპირდაპირი უარყოფითიზეგავლენა გარემოზე, როგორიცაა ნარჩენებისწარმოქმნის ზრდა, ვანდალიზმის რისკი და სხვა.

6

ოპერირების ფაზაში უზრუნველყოფილი უნდაიქნეს წარმოქმნილი ნარჩენებისა და საკანალიზაციოწყლების შესაბამისი მართვა, გარემოზეზემოქმედების შემცირების მიზნით.

შესაძლოა, რომ ქვე-პროექტს ჰქონდესრაიმე მნიშვნელოვანი ზეგავლენაადგილობრივ თემებზე ანზემოქმედების ქვეშ მყოფ სხვაპირებზე?

ქვე-პროექტის განხორციელება არ მოითხოვს მიწისნაკვეთების გამოსყიდვას.

ტურისტული ინფრასტრუქტურა ეწყობა მიწისნაკვეთზე, რომელიც რეგისტრირებულია, როგორცმუნიციპალური საკუთრება. გზაც, რომლისრეაბილიტაციაც დაგეგმილია ქვე-პროექტისფარგლებში, რეგისტრირებულია, როგორცმუნიციპალური საკუთრება.

მიწის ნაკვეთი, რომელზეც უნდა მოეწყოს წყლისრეზერვუარი და სატუმბი სადგურისაქლორატოროთი, რეგისტრირებულია, როგორცსახელმწიფო საკუთრება. ტერიტორია, რომელზეცუნდა განთავსდეს მეორე რეზერვუარი (ეკლესიისმიმდებარედ) რეგისტრირებულია, როგორცმუნიციპალური საკუთრება.

სასმელი წყლის მიწოდებისა და კანალიზაციისმილების ნაწილი გადის სახელმწიფო ტყის ფონდისტერიტორიაზე (სულ 230 მ2), რომელიც სპეციალურიდანიშნულებით სარგებლობისათვის გადმოეცამუნიციპალური განვითრების ფონდს 2 წლის ვადით.

ხანგრძლივვადიანი სოციალური ზეგავლენა იქნებადადებითი (ტურისტული ნაკადის ზრდა, კერძოსექტორის მოზიდვა ტურიზმის სექტორშიინვესტირებისათვის (სასტუმროები, რესტორნები,სავაჭრო და გასართობი ადგილები და სხვა).

უარყოფითი ზეგავლენა მოკლევადიანია,შემოფარგლულია ქვე-პროექტის განხორციელებისადგილით და დაკავშირებულია ზემოთ აღნიშნულშემაწუხებელ ფაქტორებთან.

(B) შემარბილებელი ღონისძიებები

7

განხილული იქნა თუა რაპროექტირებისას ქვე-პროექტისალტერნატივები?

განხილული იქნა ავტოსადგომისა და სხვასტრუქტურული ელემენტების განლაგების ადგილებისალტერნატივები და შეირჩა ოპტიმალური ვარიანტი.

რა შემარბილებელიღონისძიებებია განსაზღვრული?

მშენებლობის ფაზაში მოსალოდნელი უარყოფითიზეგავლენები შესაძლოა მარტივად შემსუბუქდეს შემდეგიღონისძიებების გატარებით: სამშენებლო ადგილისშემოსაზღვრა, მოძრაობის მართვა, მანქანა-დანადგარებისშესაბამისი მოვლა, სამუშაო საათების დაცვა, სამშენებლონარჩენების ორგანიზებულად განთავსება ოფიციალურადშეთანხმებულ ადგილას.

მიწის სამუშაოების დროს არქეოლოგიური ობიექტისგამოვლენის შემთხვევაში, კონტრაქტორმა დაუყონებლივუნდა შეწყვიტოს სამუშაოები და მიაწოდოს ინფორმაციამუნიციპალური განვითარების ფონდს, რომელიც, თავისმხრივ, დაუყონებლივ აწვდის ინფორმაციას კულტურისადა ძეგლთა დაცვის სამინისტროს. სამუშაოებისგანახლება შესაძლებელი იქნება მხოლოდ კულტურისადა ძეგლთა დაცვის სამინისტროდან წერილობითითანხმობის მიღების შემდგომ.

ვიზიტორთა ცენტრისა და ეკლესიისათვის უსაფრთხოსასმელი წყლის მიწოდების მიზნით მოხდება მისიდაქლორვა. დამონტაჟდება საკანალიზაციო წყლებისბიოლოგიური გამწმენდი მოწყობილობა, რათა თავიდანიქნეს აცილებული დაბინძურება ვიზიტორთა ცენტრისსაკანალიზაციო წყლებით.

სამშენებლო საქმიანობების განხორციელების მიმდებარეტერიტორიებზე არსებული მრავალწლოვანი ხეებიმოინიშნება, შემოიფარგლება და თავიდან იქნებააცილებული მათი დაზიანება. კონტრაქტორივალდებულია, სამუშაოების დაწყებამდე მოახდინოსსასმელი წყლისა და საკანალიზაციო სისტემის მილებისმარშრუტის მონიშვნა შესაბამისი კვალიფიკაციისსპეციალისტის მონაწილეობით, რათა თავიდან იქნასაცილებული ხეების მოჭრა.

წინა მსგავსი ქვე-პროექტებისგანხორციელებიდან მიღებულირა გამოცდილება იქნა

ტურისტული ინფრასტრუქტურის თავდაპირველდიზაინში შეტანილი იქნა ცვლილებები, როგორიცაასაინჟინრო დეტალები კონსტრუქციების მდგრადობის

8

გათვალისწინებულიპროექტირებისას?

გაძლიერებისათვის, ასევე დაემატა დეტალებიშეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირებისათვისინფრასტრუქტურის გამოყენების შესაძლებლობისუზრუნველყოფისათვის.

იყვნენ თუ არა ჩართულნიდაინტერესებული თემები? ქვე-პროექტის პროექტირებისასსათანადოდ მოხდა თუ არა მათიინტერესებისა და ცოდნისგათვალისწინება?

ქვე-პროექტის ბუნებრივ და სოციალურ გარემოზეზემოქმედების მიმოხილვის დოკუმენტის და მართვისგეგმის საჯარო განხილვა კაცხის თემისწარმომადგენლების მონაწილეობით ჩატარდა 2015 წლის1 ოქტომბერს. შეხვედრის ოქმი თანდართულია.

(C) კატეგორიზაცია და დასკვნა

სკრინინგის შედეგებზე დაყრდნობით,

ქვე-პროექტი კლასიფიცირდა, როგორც გარემოსდაცვითი კატეგორია:

A

B

C

გარემოსდაცვითი სკრინინგის დასკვნა:

1. ქვე-პროექტი უარყოფილია2. ქვე-პროექტი მიღებულია

რისკების შეფასები საფუძველზე, ქვე-პროექტი საჭიროებს:

1. გარემოსდაცვითი ღონისძიებების საკონტროლო სიის შევსებასმცირე სამშენებლო და სარეაბილიტაციო სამუშაოებისათვის

2. გარემოზე ზემოქმედების მიმოხილვას, გარემოსდაცვითიღონისძიებების გეგმის შემუშავების ჩათვლით

9

სოციალური ზემოქმედების სკრინინგი

ინფორმაცია სოციალური ზემოქმედების სკრინინგისათვის კი არა

1 ინფორმაცია ქვეპროექტების ობიექტების მფლობელობის დაკუთვნილების სტატუსის შესახებ არის ხელმისაწვდომი დასარწმუნო? (სკრინინგი ვერ დასრულდება ზემოხსენებულისმოპოვებამდე)

2 გამოიწვევს თუ არა ქვე-პროექტის განხორციელებახელმისაწვდომობის შეზღუდვას სამეურნეო რესურსებზე,როგორიცაა მიწა, საძოვარი, წყალი, კომუნალური მომსახურება,საჯარო სივრცე ან სხვა რესურსებზე, რომლებზეც მოსახლეობაარის დამოკიდებული?

3 გამოიწვევს თუ არა ქვე-პროექტის განხორციელება ცალკეულიპირების ან ოჯახების განსახლებას ან მოითხოვს თუ არა მიწისნაკვეთის/ნაკვეთების (მუდმივ ან დროებით საჯარო ან კერძოსაკუთრებაში არსებულის) შესყიდვას?

4 გამოიწვევს თუ არა ქვე-პროექტის განხორციელება მოსავლის,ხეხილის და შინამეურნეობის ინფრასტრუქტურის (როგორიცაადამხმარე ნაგებობები, ღობე, არხი, ბეღელი, გარე საპირფარეშოები,სამზარეულო და ა.შ.) დროებით ან მუდმივ დანაკარგს?

თუ ზემოთ დასმულ ნებისმიერ კითხვაზე პასუხი არის „დიახ“ (გარდა პირველი კითხვისა)მაშინ უნდა ამოქმედდეს უსაფრთხოების პოლიტიკა OP/BP 4.12 არანებაყოფლობითიგანსახლება, ხოლო შემარბილებელი ღონისძიებები უნდა განხორციელდეს OP/BP 4.12 -ს დაგანსახლების პოლიტ-კის ჩარჩო დოკუმენტის მიხედვით.

კულტურული რესურსების უსაფრთხოების სკრინინგისინფორმაცია

დიახ არა

5 საჭიროებს თუ არა ქვე-პროექტის განხორციელება მიწისსამუშაოებს ისტორიული, არქეოლოგიური ანკულტურული მემკვიდრეობის ობიექტების სიახლოვეს?

თუ პასუხი მე-5 კითხვაზე არის „დიახ“ , მაშინ გამოყენებული უნდა იქნას მსოფლიო ბანკისუსაფრთხოების პოლიტიკა OP/BP 4.11P- ფიზიკური კულტურული რესურსები დაშემთხვევით აღმოჩენების განკარგვა უნდა განხორციელდეს OP/BP 4.11-ით და გარემოზეზემოქმედების მართვის ჩარჩო დოკუმენტით განსაზღვრული პროცედურების შესაბამისად.

10

გარემოზე ზემოქმედების მიმოხილვა და

გარემოსდაცვითი ღონისძიებების გეგმა

1. შესავალი

1.1 საფუძველისაქართველოს მთავრობამ 2010 წლის 25 ივნისს დაამტკიცა საქართველოსრეგიონული განვითარების 2010-2017 წწ. სახელმწიფო სტრატეგია (მთავრობისდადგენილება #172), რომელიც მომზადდა საქართველოს რეგიონულიგანვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტროს მიერ. სტრატეგიის მთავარიმიზანია ხელშემწყობი გარემოს შექმნა რეგიონების სოციალურ-ეკონომიკურიგანვითარებისთვის და ცხოვრების დონის ამაღლება. აღნიშნული მიზანიმიღწეული უნდა იქნეს დაბალანსებული სოციალურ-ეკონომიკური განვითარებით,გაზრდილი კონკურენტულობით და რეგიონების სოციალურ-ეკონომიკურიგანვითარების დონის გათანაბრებით.

იმერეთში არსებული ტურისტული და სასოფლო-სამეურნეო პოტენციალის უკეთგამოყენებისათვის და შიდა სოციალურ-ეკონომიკური უთანასწორობისშესამცირებლად, საქართველოს მთავრობამ თხოვნით მიმართა მსოფლიო ბანკსიმერეთის რეგიონული განვითარებისათვის ფინანსური მხარდაჭერის თაობაზე.საქართველოს მთავრობისა და მსოფლიო ბანკის მიერ ერთობლივად მომზადდარეგიონული განვითარების მეორე პროექტი და მსოფლიო ბანკის მიერგამოყოფილი იქნა სესხი მისი განხორციელებისათვის.

კაცხის მონასტერთან კულტურული მემკვიდრეობის ზონის კეთილმოწყობის ქვე-პროექტი არის რეგიონული განვითარების მეორე პროექტის ნაწილი, რომელიცმომზადდება, განიხილება, დამტკიცდება და განხორციელდება საქართველოსკანონმდებლობისა და მსოფლიო ბანკის პოლიტიკების შესაბამისად.

1.2 ინსტიტუციონალური სტრუქტურა

საქართველოს მუნიციპალური განვითარების ფონდი არის საჯარო სამართლისიურიდიული პირი, რომლის მიზანია ხელი შეუწყოს ადგილობრივითვითმმართველობის ორგანოების ინსტიტუციონალურ და ფინანსურშესაძლებლობათა გაძლიერებას, ადგილობრივ ინფრასტრუქტურასა დამომსახურებაში სახსრების ინვესტირებას, ადგილობრივი მოსახლეობის ძირითადიეკონომიკური და სოციალური მომსახურების მდგრად საფუძველზეგაუმჯობესებას. მუნიციპალური განვითარების ფონდი არის რეგიონული

11

განვითარების მეორე პროექტის განმახორციელებელი ორგანიზაცია დაპასუხისმგებელია მის ყოველდღიურ მართვაზე, გარემოსდაცვითი და სოციალურიუსაფრთხოების პოლიტიკის განხორციელების ჩათვლით.

მუნიციპალური განვითარების ფონდი ამზადებს და მსოფლიო ბანკს წარუდგენსრეგიონული განვითარების პროექტის ფარგლებში ქვე-პროექტების შეფასებისანგარიშებს, რომელთაც თან ერთვის ქვე-პროექტის გარემოსდაცვითი დასოციალური უსაფრთხოების დოკუმენტები, როგორიცაა გარემოზე ზემოქმედებისმიმოხილვა გარემოსდაცვითი ღონისძიებების გეგმასთან ერთად ანგარემოსდაცვითი ღონისძიებების გეგმა, რომელიც მომზადებულია მცირესამშენებლო და სარეაბილიტაციო სამუშაოების გარემოსდაცვითი ღონისძიებებისსაკონტროლო სიის გამოყენებით, ასევე, საჭიროების შემთხვევაში, განსახლებისსამოქმედო გეგმა.

1.3 კანონმდებლობა და ნორმები

გარემოზე ზემოქმედების ნებართვის შესახებ საქართველოს კანონის თანახმად(2008), ქვე-პროექტი არ საჭიროებს გარემოზე ზემოქმედების შეფასებას დაგარემოზე ზემოქმედების ნებართვას.

ქვე-პროექტი უნდა განხორციელდეს მსოფლიო ბანკის უსაფრთხოების შემდეგიდოკუმენტების შესაბამისად:

- გარემოზე ზემოქმედების შეფასების უსაფრთხოების პოლიტიკა (OP/BP 4.01)- ფიზიკური კულტურული რესურსების უსაფრთხოების პოლიტიკა (OP/BP

4.12)აღნიშნული უსაფრთხოების პოლიტიკებისა და რეგიონული განვითარების მეორეპროექტის გარემოზე ზემოქმედების მართვის ჩარჩო დოკუმენტის შესაბამისად, ქვე-პროექტი კლასიფიცირდა B(+) კატეგორიად და საჭიროებს გარემოზე ზემოქმედებისმიმოხილვისა და გარემოსდაცვითი ღონისძიებების გეგმის მომზადებას.

12

2. ქვე-პროექტის აღწერა

ქვე-პროექტის ფარგლებში დაგეგმილია:

1. ტურისტული ინფრასტრუქტურის მოწყობა კაცხის საკათედრო ტაძრისმოპირდაპირე მხარეს, ჭიათურა-ზესტაფონი გზის გასწვრივ, სანიტარულიკვანძების ჩათვლით;

2. ავტოსადგომის მოწყობა;3. პანორამული გადასახედი ტერასის მოწყობა;4. ტურისტული ინფრასტრუქტურისა და ტაძრისთვის სასმელი წყლის

მიწოდების სისტემის მოწყობა;5. ვიზიტორთა ცენტრში კანალიზაციის შიდა სისტემის მოწყობა და

საკანალიზაციო წ6. ვიზიტორთა ცენტრის შიდა კანალიზაციისა და საკანალიზაციო წყლის

გამწმენდი ნაგებობის მოწყობა.7. კაცხის ტაძრის მიმდებარე გზის რეაბილიტაცია.

კაცხის ტაძრის მიმდებარედ ტურისტული ინფრასტრუქტურის მოწყობაითვალისწინებს:

- ტურისტული ინფრასტრუქტურის მოწყობა კაცხის საკათედრო ტაძრისმოპირდაპირე მხარეს, ჭიათურა-ზესტაფონი გზის გასწვრივ,წყალმომარაგება-კანალიზაციის მოწყობის ჩათვლით;

- ავტოსადგომის მოწყობა;- პანორამული გადასახედი ტერასის მოწყობა.

ტურისტული ინფრასტრუქტურა ეწყობა ტერიტორიაზე საერთო ფართით 2240 მ2.ტერიტორია რეგისტრირებულია, როგორც მუნიციპალური საკუთრება.

ვიზიტორთა ცენტრი (133.35 მ2) იქნება ერთსართულიანი კარკასული ნაგებობა,რომელიც მოპირკეთებულია ბუნებრივი ფლეთილი ქვით, გამოყენებულია მაგარიჯიშის ხის მასალები და გადახურულია კერამიკული კრამიტით. ვიზიტორთაცენტრში განთავსდება საინფორმაციო-ტურისტული ბიურო, ღია ტერასა (53,30 მ2),დახურული ბანი (35.01 მ2), წყარო, საზოგადოებრივი სანიტარული კვანძები.შენობაში მოეწყობა გათბობისა და გაგრილების შერეული სისტემა სპლიტ სისტემისტიპის კონდიციონერების საშუალებით. გაგრილე ხდება სპლიტ სისტემის ტიპისკონდიციონერების საშუალებით, ხოლო გათბობა კონდიციონერებისა დადამატებით ელექტრო-გამათბობლების საშუალებით.

ავტოსადგომი გათვალისწინებულია როგორც მსუბუქი, ისე ავტობუსებისპარკირებისათვის და ითვალისწინებს მოძრაობისა და მობრუნების ორგანიზებას.ავტოსადგომი მოიკირწყლება ბეტონის ჭვირული ფილებით. შესაძლებელიაავტოსადგომის შემდგომი გაფართოება მიმდებარე გაზონის კონფიგურაციისცვლილებით. ვიზიტორთა ცენტრის ტერიტორია დასავლეთით სრულდებაკეთილმოწყობილი პანორამული ტერასით, რომელიც უსაფრთხოების მოაჯირითააშემოზღუდული.

13

კაცხის ტაძართან ტურისტული ინფრასტრუქტურა დაპროექტდა კულტურულიმემკვიდრეობის დაცვის სააგენტოს მოთხოვნის შესაბამისად. პროექტიმუნიციპალური განვითარების ფონდში ოფიციალურად წარმოდგენილი იქნა 2014წლის 7 ივლისის #10/12/912 წერილით.

ქვე-პროექტის ფარგლებში დაგეგმილია კაცხის ტაძრის გვერდით მდებარესაავტომობილი გზის რეაბილიტაცია საერთო სიგრძით 140 მეტრი (გზის სიგანეა 7მეტრი). სარეაბილიტაციო გზა არის შიდასახელმწიფოებრივი მნიშვნელობის გომი-საჩხერე-ჭიათურა-ზესტაფონის საავტომობილო გზის მარჯვენა მიერთება 77-ეკილომეტრში. გზის მონაკვეთი გადის მთიან რელიეფზე. დღეის მდგომარეობითგზის ასფალტბეტონის საფარი ძლიერ დეფორმირებულია. პროექტითგათვალისწინებულია გზის საფარის აღდგენა ასფალტო-ბეტონის ფენით,ბორდიურთან შეთავსებული კიუვეტის მოწყობას გზის სავალი ნაწილიდან წყლისაცილებისათვის, გაბიონის დამცავი კედლის მოწყობა (45 მ), ტროტუარებისმოწყობა, საგზაო ნიშნების განთავსება. გარდა აღნიშნულისა გათვალისწინებულიატროტუარების მოწყობა ეკლესიის მიმდებარედ გომი-საჩხერე-ჭიათურა-ზესტაფონის საავტომობილო გზაზე, მოაჯირებით. ფეხით მოსიარულეთაუსაფრთხოების გაზრდის მიზნით მოეწყობა სიჩქარის შემამცირებელი ბარიერები,გადასასვლელი და საგზაო გამაფრთხილებელი ნიშნები.

წყლის მიწოდება მოხდება არსებული ბუნებრივი წყაროდან გადატუმბვის გზით.

კაცხის ეკლესიის წყალმომარაგების რეაბილიტაცია მოიცავს:- მდ. კაცხურას სანაპიროზე არსებული წყაროს კაპტაჟის აღდგენას. წყაროს

წყლის არსებული მარტივი მიმღები სრულად დაზიანდა 2013 წლისსაგაზაფხულო წყალდიდობების შედეგად. ქვე-პროექტის ფარგლებშიდაგეგმილია კაპიტალური საკაპტაჟე ნაგებობის აშენება, საიდანაც წყალიარსებული თვითდენითი მილით (440 მ) მიეწოდება რეზერვუარს დასატუმბ სადგურს;

- რეზერვუარის (25 მ3), სატუმბო სადგურისა და საქლორატოროს მოწყობა(შენობაში საერთო ფართობით 9 მ2);

- სასმელი წყლის წნევიანი პოლიეთილენის მილის (973,8 მ) განთავსებასატუმბოდან წყლის რეზერვუარამდე;

- სასმელი წყლის ერთი რეზერვუარის მოწყობა ეკლესიის მიმდებარედ;- სასმელი წყლის თვითდენითი პოლიეთილენის მილის (258 მ) განთავსება

რეზერვუარიდან ვიზიტორთა ცენტრამდე.

საკანალიზაციო სისტემა მოიცავს საკანალიზაციო წყლების ბიოლოგიურიგამწმენდი ნაგებობის (წარმადობა 4 მ3/დღეღამეში) და კანალიზაციის გამომყვანიკოლექტორიების ინსტალაციას. საკანალიზაციო წყლები ვიზიტორთა ცენტრიდანკოლექტორით მიეწოდება გამწმენდ ნაგებობას, საიდანაც გაწმენდილი წყალიმილით ჩაედინება მდ. კაცხურაში.

8. არსებული გარემოკაცხის მაცხოვრის შობის სახელობის ტაძარი მდებარეობს იმერეთის რეგიონშიჭიათურას მუნიციპალიტეტში, სოფელ კაცხში. თბილისიდან დაშორებულია 190 კმ-

14

ით. სოფლე კაცხამდე მისვლა შესაძლებელია თბილისი-ჭიათურა ან თბილისი-ზესტაფონის საავტომობილო გზით.

სოფელი დიდ კაცხი მდებარეობს მდ. კაცხურას პირას, ჭიათურისა და ზესტაფონისდამაკავშირებელი გზის გასწვრივ, ქ. ჭიათურადან 11 კმ-ში. სოფელი არის კაცხისთემის ცენტრი, რომელშიც გაერთიანებულია შემდეგი სოფლები: დიდი კაცხი,ეწერი, მორგვეთი, ნავარძეთი, სალიეთი, ჯოკოეთი. სოფელი ისტორიულწყაროებში მოიხსენიება მე-11 საუკუნიდან. გვიან ფეოდალური ხანის წყაროშიმოხსენიებულია „კაცხის ციხე“. სოფელში ცხოვრობს 886 კომლი. ძირითადიშემოსავალი არის სოფლის მეურნეობა (სიმინდი, პარკოსნები).

ტურისტული ინფრასტრუქტურა მოეწყობა კაცხის კათედრალის მოპორდაპირემხარეს, ჭიათურისა და ზესტაფონის დამაკავშირებელი გზის გასწვრივ.ტერიტორიას ესაზღვრება სოფლის სასაფლაო. მიმდებარე ტერიტორიაზე არისტრანსპორტის გაჩერების ნაგებობის ნანგრევები, ძველი, მწყობრიდან გამოსულიტუალეტი. მიმდებარე ტერიტორია დაბინძურებულია საყოფაცხოვრებონარჩენებით.

კაცხის მონასტერი მდებარეობს რაჭის ქედის სამხრეთი კალთის აღმოსავლეთნაწილში, მდ. კაცხურას (მდ. ყვირილას მარჯვენა შენაკადი) ხეობაში, ზღვისდონიდან 650 მ სიმაღლეზე.

გეოლოგიური პირობებიტერიტორია გეომორფოლოგიური თვალსაზრისით წარმოადგენს მთისწინაფერდობის ნაწილს, რომლის დახრაც სამხრეთ-დასავლეთურია. ფერდი აგებულიაკირქვის დასტებით, რომლებიც დაფარულია კირქვის ღორღიანი გრუნტით, ზოგანკი - ღია ფერის ტერასებით.

კლიმატური პირობებიქვე-პროექტის განხორციელების ადგილი ხასიათდება რბილი ნოტიო კლიმატით.ზამთარი ზომიერად ცივია, ხოლო ზაფხული - ცხელი და შედარებით მშრალი.საშუალო წლიური ტემპერატურაა - 11.50 C-ით, იანვრის საშუალო ტემპერატურაა -0.40C, ხოლო ზაფხულის - 220C. მინიმუმი შეადგენს -310C-ით, ხოლო მაქსიმალურიტემპერატურა - +410C. ნალექების საშუალო წლიური რაოდენობაა- 910 მმ. მაქსიმუმიდაიკვირვება შემოდგომასა და ზამთარში.

ჰიდროლოგიამუნიციპალიტეტი მდიდარია ზედაპირული წყლებით. ძირითადი მდინარეაყვირილა (16 კმ), რომელიც კვეთს მუნიციპალიტეტის ტერიტორიას. მისი მარჯვენაშენაკადებია: ბუჟა, კაცხურა, რღანისღელე, ნეკრისა, ჯრუჭულა, ხოლო მარცხენაშენაკადებია: შავლეთის ღელე, შუქრუთისწყალი, ითხვისისწყალი, საძალისხევი.მდინარეები იკვებებიან ნალექებით და მიწისქვეშა წყლებით. წყალდიდობადამახასიათებელია გაზაფხულზე. მუნიციპალიტეტში არის ბევრი წყარო დამიწისქვეშა წყლები.

მდ. კაცხურა, რომლის მარცხენა სანაპიროზე მდებაროებს კაცხის მონასტერი,სათავეს იღებს 1160 მ სიმაღლეზე, რაჭის ქედის სამხრეთ ფერდზე და ერთვის მდ.ყვირილას. მდინარის სიგრძეა 13 კმ, აუზის ფართობი - 31 მ2. საზრდოობს წვიმის,

15

თოვლისა და მიწისქვეშა წყლით. წყალდიდობა გაზაფხულზეა, წყალმცირობა —ზამთარში. ზაფხულ-შემოდგომაზე იცის წყალმოვარდნა. საშუალო წლიური ხარჯიშესართავთან 0,9 მ3/წმ.

წყლის სათავე ნაგებობატურისტული ინფრასტრუქტურისა და ეკლესიისათვის წყლის მიწოდება მოხდებამდ. კაცხურას პირას მდებარე წყაროს კაპტაჟიდან. წყლის სათავე ნაგებობა ისეადაპროექტებული, რომ თავიდან იქნეს აცილებული მისი წარეცხვა ან დატბორვა.კაპტაჟს წარეცხვისაგან იცავს კბილი, ხოლო დატბორვისაგან კედელი, რომლისსიმაღლეა 2,16 მ. გადამღვრელი მილი მდებარეობს მდინარის ნიშნულიდაბ 1,5 მსიმაღლეზე.

მაგისტრალური მილსადები კაპტაჟიდან სატუმბ სადგურამდეპროექტით გათვალისწინებულია არსებული მილის გამოყენება მდინარისკალაპოტის გადაკვეთებზე ტრანშეების მოწყობით გარეცხვის სიღრმისგათვალისწინებით. არსებულ მილსადენს ემატება 30 მეტრი სიგრძის მილი.

სატუმბი სადგური საქლორატოროთიდა სამარაგო რეზერვუარითსატუმბი სადგური საქლორატორო და სამარაგო რეზერვუარი განთავსებულიაზღვის დონიდან 482,70 დან 483,70 მ სიმაღლის ფარგლებში და 1,5-2 მეტრით უფრომაღლა, ვიდრე წყლის დონე მდინარეში. მდინარის მარჯვენა ნაპირს მიუყვებასაავტომობილო გზა, რომელიც მდებარეობს 0,5 მეტრით უფრო დაბლა, ვიდრესატუმბი სადგური. ადგილზე დათვალიერებით ჩანს, რომ აღნიშნული გზა არიტბორება. აღნიშნულიდან გამომდინარე სატუმბი სადგურის დატბორვაწყალდიდობების დროს (20 წლიანი პერიოდისათვის) მოსალოდნელი არ არის.

ნიადაგებიქვე-პროექტის განხორციელების ადგილისათვის დამახასიათებელიაკარბონატული ნიადაგები. მდინარე ყვირილასა და მისი შენაკადების ქვედატერასებზე გავრცელებულია ალუვიური ნიადაგები, ხოლო ძველ ტერასებზე -მძიმე თიხნარი და ყავისფერი ნიადაგები.

მცენარეული საფარიჭიათურის პლატის მიდამოებში წარმოდგენილია მეორადი მცენარეულობა.ტერიტორიის დიდი ნაწილი უჭირავს სასოფლო-სამეურნეო სავარგულებსა დასათიბებს. ტყიან ადგილებში გავრცელებულია: რცხილა, ჩვეულებრივი მურყანი,კუნელი, კაკლის ხე, ქლიავი, ცაცხვი, იშვიათად მუხა. ტერიტორიაზე, სადაც უნდამოეწყოს ტურისტული ინფრასტრუქტურა არის ცაცხვის ორი მრავალწლოვანი ხე.წყაროს კაპტაჟი მდებარეობს მდ. კაცხურას პირას ტყიან ადგილას. მაგრამ ქვე-პროექტის ფარგლებში არ არის დაგეგმილი ხეების მოჭრა წყაროს კაპტაჟისმოწყობისათვის. სატუმბო სადგური შენდება ბუჩქნარით დაფარულ ტერიტორიაზე(ძირითადად მურყანი, თხილი, ანწლი). ტერიტორია, სადაც უნდა განთავსდეს

16

წყლის რეზერვუარი) კაცხის ეკლესიასთან ახლოს, დაფარულია მეორადიბალახოვანი საფარველით.

კაცხის მონასტერიკაცხის მაცხოვრის სახელობის მონასტერი აშენებულია შუასაუკუნეებში ბაღვაშებისმიერ 1010-1014 წლებში. ეკლესიას გარს აკრავს გალავანი (რესტავრირებული 1937წელს), რომლის აღმოსავლეთ კუთხეში მდებარეობს სამრეკლო, საიდანაც არისშესასვლელი ეკლესიის ეზოში. მონასტერი არის ქართული არქიტექტურის ერთ-ერთი ორიგინალური ძეგლი, მსგავსი არქიტექტურის ნაგებობა საქართველოშისხვაგან არ გვხვდება. ტაძარი გუმბათოვანია, აგებულია კირქვით და თითქმისშენარჩუნებული აქვს თავდაპირველი სახე. ეკლესიის ჩრდილოდსავლეთ ნაწილიდაზიანებულია და შესასვლელი კედლის ნაწილი ამოშლილია. 80-იან წლებში,სარესტავრაციო სამუშაოების დროს, ტაძრის შიდა ინტერიერი იქნა სახეცვლილი.

4. ქვე-პროექტის პოტენციური ზეგავლენების ანალიზი

4.1 მშენებლობის ფაზა

4.1.1 სოციალური ზეგავლენა

სოციალური საკითხების ზოგადი მომიხილვა: სოციალურ გარემოზემნიშვნელოვანი ზეგავლენა მოსალოდნელი არ არის.

განსახლების საკითები: ქვე-პროექტი არ ითვალისწინებს კერძოსაკუთრებაში არსებული მიწის ნაკვეთების შესყიდვას, არ არისმოსალოდნელი პერმანენტული ზეგავლენა კერძო ან იჯარით გაცემულსასოფლო-სამეურნეო მიწებზე, კერძო საკუთრებაზე ან ბიზნესზე.

დასაქმების შესაძლებლობის შექმნა: მოსალოდნელია შეზღუდული დადროებითი დადებითი ზეგავლენა მშენებლობის ფაზაში და მცირეოპერირების ფაზაში.

ხმაურთან, გამონაბოლქვთან და ვიბრაციასთან დაკავშირებულიჯანმრთელობის საკითხები: შეზღუდული და დროებითი.

სატრანსპორტე მოძრაობის დარღვევა: ქვე-პროექტთან დაკავშირებულისატრანსპორტო მოძრაობების შედეგად, დროებით შეიზღუდებაადგილობრივი სატრანსპორტო მოძრაობა.

უსაფრთხოება და წვდომა: ქვე-პროექტის ფარგლებში სამუშაოებისმიმდინარეობისას შეიზღუდება სარეაბილიტაციო ობიექტის მიმდებარეტერიტორიებზ მისასვლელი და არ ემუქრება საფრთხე არც ტრანსპორტისმოძრაობას და არც ფეხით მოსიარულეებს.

4.1.2 ზეგავლენა ფიზიკურ კულტურულ მემკვიდრეობაზე

ქვე-პროექტის ფარგლებში სამუშაოები განხორციელდება სამონასტრო კომპლექსისკულტურული მემკვიდრეობის ზონის გარეთ. არ იგეგმება მონასტრის შენობისსტრუქტურული ელემენტებზე ინტერვენცია. აქედან გამომდინარე უარყოფითი

17

ზეგავლენა ძეგლის სტრუქტურულ მთლიანობასა და მის ისტორიულღირებულებაზე მოსალოდნელი არ არის.

სარეაბილიტაციო და სამშენებლო სამუშაოების შედეგად, განსაკუთრებით მიწისექსკავაციის სამუშაოების დროს, არქეოლოგიური ობიექტების აღმოჩენისშემთხვევაში, სამუშაოები უნდა შეწყდეს დაუყონებლივ და აღნიშნულის შესახებეცნობოს მუნიციპალური განვითარების ფონდსა და კულტურისა და ძეგლთადაცვის სამინისტროს. სამუშაოების განახლება შესაძლებელ იქნება მხოლოდკულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნული სააგენტოს ნებართვისსაფუძველზე.

ოპერირების ფაზაში რისკები დაკავშირებულია ვიზიტორებთან, კერძოდვანდალიზმის შემთხვევებთან, წყალმომარაგებისა და კანალიზაციის სისტემისმუშაობასთან და ნარჩენების მართვასთან.

4.1.3 ზეგავლენა ბუნებრივ გარემოზე

სამშენებლო მასალებისა და ნარჩენების არასწორმა მართვამ, შენახვამ, გამოყენებამდა საბოლოო განთავსებამ შეიძლება გამოიწვიოს სამშენებლო ტერიტორიასა და მისმიმდებარედ წყლისა და ნიადაგის დაბინძურების რისკი. მანქანა-დანადგარებისარასწორმა მოვლა-პატრონობამ და საწვავით გამართვამ ასევე შეიძლებაგამოიწვიოს მიწისა და, გარკვეულწილად, წყლის (სეზონური ნიაღვრები)დაბინძურების რისკი, თუმცა, ამ უკანასკნელის ალბათობა მცირეა.

ნიადაგის დაბინძურებაქვე-პროექტის ფარგლებში დაგეგმილი სამუშაოებით დაბინძურების პოტენციურიწყაროები შეიძლება იყოს:

დიზელის საწვავი, ზეთები, სამუხრუჭე სითხე, ანტიფრიზი(დაღვრა/გაჟონვა მანქანა/დანადგარებიდან);

ცემენტი, ბეტონი და სხვა დამაბინძურებლები; სამშენებლო ნარჩენები (შესაფუთი მასალები, ქვები, ხრეში, ცემენტის,

ბეტონის, ხის და სხვა მასალების ნარჩენები).

წყლის დაბინძურებაწყლების დაბინძურება შეიძლება მოხდეს სხვადასხვა წყაროებიდან:

საწვავის, ზეთების ან სხვა სახიფათო ნივთიერებების დაღვრა, განსაკუთრებითსაწვავით გამართვის ან მანქანა-დანადგარების შეკეთების სამუშაოების დროს;

ექსკავაციის შედეგად წარმოქმნილი შლამიანი წყლებით; სანიაღვრე წყლებში არსებული შლამით; მანქანა-დანაგარების გარეცხვისას; დაბინძურებული მიწის ან გრუნტის წყლების ზემოქმედებით; ზედაპირულ და/ან გრუნტის წყლებზე ქლორის შემცველი ნარჩენი წყლით,

რომელიც წარმოიქმნება ახლად დამონტაჟებული წყალმომარაგების სისტემისდეზინფექციის შედეგად.

18

მოსალოდნელია დაღვრების სწრაფი ჩადინება წყლის ობიექტებში, რის შემდეგაცძნელი იქნება დაბინძურების ლოკალიზება, და გაიზრდება ქვემო დინებაში უფროდიდი ფართობის დაბინძურების რისკი. ამიტომ მნიშვნელოვანია ლოკალიზებისღონისძიებების დაუყონებლივ გატარება წყლის დაბინძურების რისკის წარმოქმნისშემთხვევაში.

ნიადაგის ნაყოფიერი ფენის მოხსნის შემდგომ გაშიშვლებული გრუნტი წვიმიანამინდში შეიძლება ჩაირეცხოს სამუშაოების განხორციელების ადგილიდან.

ჰაერის დაბინძურება და ხმაურიჰაერის დაბინძურების სავარაუდო ზეგავლენა მცირეა. ჰაერის დაბინძურებაშეიძლება გამოიწვიოს მანქანა-დანადგარების მოძრაობამ/მუშაობამ ქვე-პროექტისტერიტორიაზე და მასალების/ნარჩენების ტრანსპორტირებისას. ზემოქმედებისწყაროები შეიძლება იყოს:- მძიმე ტექნიკის მუშაობით გამოწვეული ხმაური და ვიბრაცია;- გამონაბოლქვი (სატრანსპორტო საშუალებებიდან, ბულდოზერებისაგან,

ექსკავატორებისაგან);- მტვერი.

სამშენებლო ნარჩენები

ინერტული სამშენებლო ნარჩენებისამშენებლო სამუშაოებისას მოსალოდნელია შემდეგი სახის ინერტულისამშენებლო ნარჩენების წარმოქმნა:

ბუნებრივი მასალები (გრუნტი, ქვები); არასახიფათო ნივთიერებებით დაბინძურებული ნიადაგი;

არასახიფათო სამშენებლო ნარჩენებიარასახიფათო სამშენებლ ნარჩენები შეიძლება მოიცავდეს შესაფუთ მასალას დარკინის (ჯართი, მავთული) ნარჩენებს, რომელთა წარმოქმნა მცირე ოდენობითაამოსალოდნელი.

გასათვალისწინებელია, რომ ამჟამად სამშენებლო ტერიტორიაზე განთავსებულიაძველი ნაგებობების ნანგრევები და ნარჩენები.

სახიფათო სამშენებლო ნარჩენებიმოსალოდნელია მცირე რაოდენობით სახიფათო ნარჩენების წარმოქმნა მანქანა-დანადგარების ტექნიკური მომსახურების სამუშაოების შედეგად, როგორიცაა:

თხევადი საწვავი; ზეთები, ჰიდრავლიკური სითხე; ქიმიურ ნივთიერებების, მაგ. ანტიფრიზი; დაბინძურებული ნიადაგი;

19

გაჟონვის საწინააღმდეგო მასალები, რომლებიც გამოყენებული იქნა ზეთისადა ქიმიური ნივთიერებების შესაწოვად;

მანქანის/ძრავის ფილტრის კარტრიჯები; ზეთიანი ტილოები, ნახმარი ფილტრები, დაბინძურებული ნიადაგი და ა.შ.

ტრანსპორტთან დაკავშირებული ზეგავლენაშესაძლოა ადგილი იქნეს შემდეგი სახის ზეგავლენებს: სატრანსპორტო საცობებისწარმოქმნა, ჰაერის დაბინძურება გამონაბოლქვით, გზების ატალახება,ტრანსპორტის საწვავით გამართვის ან ტექნიკური მომსახურების დროსდაბინძურება.

ნიადაგის ნაყოფიერი ფენის დაკარგვა მისი მოჭრის გამონიადაგის საფარის ზედა ფენის დანაკარგებს მისი მოჭრის შედეგად შეიძლებაადგილი ექნეს მისი არასწორის შენახვისა და რეკულტივაციის შედეგადგადარეცხვის გამო.

პოტენციური ზეგავლენა მცენარეულ საფარზე, ფაუნასა და ლანდშაფტზეწყალმომარაგების სისტემის ზოგიერთი ელემენტი (წყაროს კაპტაჟი,საქლორატორო, მილების მონაკვეთები) განთავსდება სახელმწიფო ტყის ფონდისმიწაზე, ტყით დაფარულ ტერიტორიაზე. მრავალწლოვანი ხეები განთავსებულიატერიტორიაზე, სადაც უნდა მოეწყოს ტურისტული ინფრასტრუქტურა, ასევე გზისგასწვრივ, რომლის რეაბილიტაცია დაგეგმილია ქვე-პროექტის ფარგლებში.სატუმბო სადგური, რეზერვუარი და საქლორატორო უნდა განთავსდეს ბუჩქნარითდაფარულ ტერიტორიაზე, რომლის მოჭრაც იქნება საჭირო. მრავალწლოვანი ხე-მცენარეების დაზიანების (განსაკუთრებით მათი ფესვთა სისტემის) აცილებისმიზნით უნდა განხორციელდეს სპეციალური ღონისძიებები. ხეების ტოტებისშეჭრა (საჭიროების შემთხვევაში და ტერიტორიის გასუფთავება ბიჩქნარისაგანუნდა შეთანხმდეს ადგილობრივ ადმინისტრაციასთან წერილობით.

ქვე-პროექტის განხორციელება არ გამოიწვევს არსებული ლანდშაფტისმნიშვნელოვან ცვლილებას. თავდაპირველი რელიეფი იქნება აღდგენილისამუშაოების დასრულების შემდგომ.

4.2 ოპერირების ფაზა

ვიზიტორთა ცენტრის ფუნქციონირებასთან დაკავშირებული პოტენციურიზეგავლენებია: ტურისტული ნაკადის ზრდა გამოიწვევს ნარჩენების წარმოქმნისა და ხმაურის

დონის ზრდას; კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლის მიმდებარე ტერიტორიაზე გაიზრდება

სატრანსპორტო მოძრაობა, რაც, თავის მხრივ, გამოიწვევს ხმაურისა დაგამონაბოლქვის გაზრდას, საჭირო გახდება ტრანსპორტის უსაფრთხომოძრაობის უზრუნველყოფის გაძლიერება;

20

მონასტერის ტერიტორიაზე ტურისტული ტურების განხორციელებისასშეიძლება წარმოიქნას კონფლიქტები ადგილობრივ ტრადიციებთან დარელიგიური ხასიათის შეზღუდვებთან.

სასმელი წყლის დაქლორვის პოტენციური რისკები უკავშირდება დაქლორვისპროცესის დარღვევას, როდესაც:

ხდება კირ ქლორის არასათანადო ტრანსპორტირება, შენახვა და გამოყენება,რაც ზიანს მიაყენებს პერსონალის ჯანმრთელობას და გამოიწვევს კირქლორის დოზის გადაჭარბებას სასმელ წყალში.

დაქლორვის პროცესის შეჩერება.

დადებითი სოციალური ზეგავლენა უკავშირდება ტურისტულიინფრასტრუქტურის გაზრდას, რასაც დასაქმების მხრივ დადებითი გავლენა ექნებაადგილობრივი მოსახლეობაზე.

5. შემარბილებელი ღონისძიებები

გარემოზე ზემოქმედების მართვის გეგმა მომზადებული იქნა, რათა უზრუნველყოსგარემოზე ქვე-პროექტის უარყოფითი ზეგავლენის მინიმუმადე შემცირება.

5.1 სამშენებლო ფაზა

კონტრაქტორს მოეთხოვება:

1. სამშენებლო მასალის მოპოვება მხოლოდ ლიცენზირებულიმომწოდებლისგან.

2. თუ კონტრაქტორს სურვილი აქვს მასალა მოიპოვოს კარიერიდან ანმდინარის კალაპოტიდან (ვიდრე ეს მასალები შეისყიდოს სხვამომწოდებლისგან), მაშინ მან ინერტული მასალების ამოღებაზე უნდამოიპოვოს ლიცენზია.

3. თუ კონტრაქტორს სურს ამუშაოს თავისი ასფალტის ქარხანა (ვიდრეშეისყიდოს ეს მასალა სხვა მომწოდებლისგან) ასეთ შემთხვევაში მან უნდამოიპოვოს გარემოზე ზემოქმედების ნებართვა.

4. თუ კონტრაქტორს სურს აამუშაოს საკუთარი ბეტონის ქარხანა (ვიდრეშეისყიდოს ეს მასალა სხვა მომწოდებლისგან) ასეთ შემთხვევაში მან უნდამოამზადოს ატმოსფერული ჰაერის დაბინძურების სტაციონარული წყაროსინვენტარიზაციის ტექნიკური ანგარიში და შეათანხმოსსაქართველოს გარემოსა და ბუნებრივი რესურსების დაცვისსამინისტროსთან.

5. სამშენებლო ნარჩენების განთავსება უნდა მოხდეს უახლოეს მუნიციპალურნაგავსაყრელზე წერილობითი შეთანხმების საფუძველზემუნიციპალიტეტის მიერ გამოყოფილ და ზედამხედველ კომპანიასთან

21

შეთანხმებულ ადგილზე. წარმოდგენილი უნდა იქნეს შეთანხმებულადგილზე ნარჩენების განთავსების დამადასტურებელი დოკუმენტები.

6. სამუშაოების დაწყებამდე კონტრაქტორმა მუნიციპალური განვითარებისფონდში უნდა წარადგინოს ზემოთ მითითებული დოკუმენტები.

7. GOST და SNIP ნორმების დაცვა.

სამშენებლო პროცესში გათვალისწინებული უნდა იქნას რიგი შეზღუდვები დაშემამსუბუქებელი ზომები:

1. ტექნიკის მოძრაობა ნებადართულია მხოლოდ წინასწარ შეთანხმებულიმარშრუტით;

2. შეზღუდულია ტრანსპორტის მოძრაობის მაქსიმალური დასაშვებისიჩქარე;

3. შეზღუდულია ტექნიკის მოძრაობის სიხშირე;4. სამშენებლო ადგილზე იკრძალება სახიფათო ნარჩენების უკონტროლო

შენახვა;5. სამშენებლო ადგილიდან ყოველდღიურად უნდა იქნეს გატანილი

საყოფაცხოვრებო ნარჩენები;6. ქვე-პროექტის ტერიტორიის მიმდებარედ არსებული ხე-მცენარეები

უნდა იქნეს მონიშნული, შემოფარგლული, მათი ფესვთა სისტემადაცული და თავიდან უნდა იქნეს აცილებული ამ მცენარეთა დაზიანება;

7. სამშენებლო სამუშაოების პროცესში განსაკუთრებით კი მიწისექსკავაციისას, რაიმე არქეოლოგიური ობიექტის აღმოჩენისშემთხვევაში, სარეაბილიტაციო სამუშაოები უნდა შეჩერდეს,აღნიშნულის შესახებ დაუყონებლივ უნდა ეცნობოს მუნიციპალურიგანვითარების ფონდსა და კულტურისა და ძეგლთა დაცვისსამინისტროს და სამუშაოები განახლდეს მხოლოდ შესაბამისინებართვის საფუძველზე.

8. თავიდან უნდა იქნეს აცილებული წყაროს კაპტაჟის სიახლოვესარსებული სასმელი წყლის მილის დაზიანება და ზეგავლენა არსებულსაკალმახეზე.

ნარჩენების მართვა

სამშენებლო ნარჩენები ხშირად უნდა იქნეს გატანილი ქვე-პროექტისგანხორციელების ტერიტორიიდან და ტერიტორია უნდა იქნეს მოწესრიგებული.უნდა მოეწყოს სამშენებლო ნარჩენების დროებითი განთავსების ადგილი,რომელიც დაცული უნდა იყოს გადარეცხვისაგან.

სამშენებლო ნარჩენების განთავსება უნდა მოხდეს უახლოეს მუნიციპალურნაგავსაყრელზე წერილობითი შეთანხმების საფუძველზე მუნიციპალიტეტის მიერგამოყოფილ და ზედამხედველ კომპანიასთან შეთანხმებულ ადგილზე.

22

საყოფაცხოვრებო ნარჩენები, როგორიცაა საკვების ნარჩენები, პლასტმასისა დამინის ბოთლები და ა.შ. უნდა მოთავსდეს კონტეინერებში გატანილი იქნესყოველდღიურად.

იკრძალება ნარჩენების დაწვა.

წარმოდგენილი უნდა იქნეს შეთანხმებულ ადგილზე ნარჩენების განთავსებისდამადასტურებელი დოკუმენტები.

ხმაურიხმაურის შესამცირებლად შემდეგი ზომები იქნება გამოყენებული:

ინერტული მასალების და სხვა სამშენებლო მასალების ტრანსპორტირებისასმარშრუტი უნდა იყოს შეთანხმებული შესაბამის რეგიონალურსამსახურებთან, რაც ხელს შეუწყობს, რომ ადგილი არ ჰქონდეს გზებისსატვირთო ავტომობილებით გადატვირთვას და ნებადართულისატრანსპორტე მოძრაობის ინტენსივობის დარღვევას.

განისაზღვრება მანქანების მოძრაობის ნებადართული ინტენსივობა დასიჩქარე.

გამოყენებულ იქნება ტექნიკის სათანადო კონტროლი და მოვლა-შენახვისპრაქტიკა, რათა ადგილი არ ექნეს დაზიანებული ნაწილების შედეგადხმაურის დონის გაზრდას;

სამუშაოები უნდა განხორციელდეს მხოლოდ დღის საათებში.

დაბინძურების პრევენცია

წყლების/ ნიადაგის დაბინძურების პრევენციისთვის სამშენებლო ადგილზე უნდაგანხორციელდეს შემდეგი ღონისძიებები:

- არ უნდა იქნეს დაშვებული მანქანების მოძრაობა კალაპოტებში;- მანქანა-დანადგარები უნდა შემოწმდეს რეგულარულად, რათა არ მოხდეს

საწვავის ან საპოხი მასალის გაჟონვა. მანაქანა-დანაგარების მუშაობისასმინიმუმამდე უნდა შემცირდეს საწვავის/ზეთების დაღვრის/გაჟონვისრისკები; მანქანების ტექნიკური მომსახურება, შეკეთება, რეცხვა, საცხისმოშორება შესაძლებელია ამისათვის სპეციალურად გამოყოფილ ადგილზე,შესაბამისი საფარით და საწრეტით. მანქანების ტექნიკური მომსახურებისადგილები უნდა განთავსდეს მდინარის კალაპოტიდან 50 მეტრში;

- საპოხი მასალა, საწვავი და გამხსნელები უნდა ინახებოდეს და მათიგამოყენება მოხდეს მხოლოდ გამოყოფილ ადგილზე, შესაბამისი საფარითდა საწრეტით; აღნიშნული მასალების შენახვა აკრძალულია კულტურულიმემკვიდრეობის ძეგლის ახლოს; მასალების შენახვის ადგილი უნდა იქნესგადახურული;

- სამშენებლო მოედანზე ხელმისაწვდომი უნდა იყოს დაღვრის შემთხვევაშიშემკავებელი მასალები (სორბენტები, ქვიშა, ნახერხი);

23

- კულტურული მემკვიდრეობის ობიექტის სიახლოვეს აკრძალულიასაწვავის, ზეთების, საცხების შენახვა და მანქანების ტექნიკურიმომსახურება, შეკეთება, რეცხვა, საცხის მოშორება, საწვავით გამართვა;

- სამშენებლო მასალები უნდა ინახებოდეს სპეციალურად გამოყოფილადგილას და უნდა იყოს გადახურული, დაცული გადარეცხვისაგან წვიმისდროს.

- არ უნდა მოხდეს ცემენტის ან ბეტონის ნარჩენების ჩარეცხვა/ჩაყრანებისმიერ წყლის ობიექტში.

ახლად დამონტაჟებული მილსადენების და რეზერვუარების გარეცხვა დადეზინფექციის შემდგომ სადეზინფექციო ხსნარი, კონტრაქტორის მიერ, უნდაგანეიტრალდეს გარემოში გაშვებამდე, რათა თავიდან იქნას აცილებულიხმელეთის ან წყლის ორგანიზმებზე ზემოქმედება. ქლორითდეზინფექცირებისას ეს შესაძლებელია ნატრიუმის ჰიდროსულფატისგამოყენებით, რომლის დოზა ზუსტად უნდა იქნეს შერჩეული.კონტრაქტორის მიერ ნეიტრალიზირებული წყლის გარემოში გაშვებაშეთანხმდება ადგილობრივ მუნიციპალიტეტთან.

გრუნტის და ქვა ღორღის გატანა

ნარჩენი ქვები, გრუნტი ან ღორღი შესაძლოა გამოყენებული მეორადად.ხელმისავწდომობა მასალებზე უნდა შეთანხმდეს ადგილობრივთვითმმართველობის ორგანოებთან ადგილობრივ თემთან კონსულტაციით.გამოუყენებელი ნარჩენი ქვების, გრუნტის ან ღორღის საბოლოო განთავსება უნდამოხდეს მუნიციპალიტეტის გამგეობასთან წერილობით შეთანხმებულ ადგილზე.

მტვერი და გამონაბოლქვი

მანქანა-დანადგარები უნდა იყოს გამართულ მდგომარეობაში, რომ არ მოხდესმუშა-ხელისა და ადგილობრივი მოსახლეობის შეწუხება გამონაბოლქვით. უნდაგანხორციელდეს მანქანა-დანადგარების რეგულარული ტექნიკური მომსახურება,გაუმართაობის გამო გამონაბოლქვის გაზრდის თავიდან ასაცილებლად.

მშრალ პირობებში, როცა შესაძლოა წარმოიშვას მტვრის დიდი რაოდენობა,გატარებული უნდა იქნეს შემდეგი ზომები:

მასალებისა და ნარჩენების ჩამოტვირთვა წყლის გამაფრქვევლებისგამოყენებით;

სამშენებლო მასალების და ყრილების გადახურვა; ტრასპორტირება მხოლოდ დადგენილ მარშრუტით და სიჩქარის შემცირება;

ტრანსპორტირება არ უნდა მოხდეს პიკის საათებში; მასალებისა დ ნარჩენების ტრანსპორტირება უნდა მოხდეს დახურული

ტრანსპორტით. სამშენებლო ტერიტორია უნდა მოირწყას;

24

მუშები აღჭურვილი უნდა იქნენ მტვრისაგან პერსონალური დაცვისსაშუალებებით;

დემონტაჟის სამუშაოების დროს ტერიტორია უნდა დატენიანდეს ანდამონტაჟდეს მტვრის შემაკავებლები;

გარემო (ტროტუარები, გზები) თავისუფალი უნდა იყოს წარმოქმნილინამსხვრევებისაგან;

აკრძალულია სამშენებლო მასალების ან ნარჩენების დაწვა, აკრძალულია მანქანების და მძიმე ტექნიკის დაუტვირთავი მუშაობა.

გრუნტის (ქვე-ნიადაგის) დასაწყობება

გრუნტის ქვედა ფენის დასაწყობება უნდა მოხდეს არა უმეტეს 3 მ სიმაღლისგროვებად, რომელთა გვერდების დახრილობის კუთხე არ აღემატება 600-ს. ამასთან,გათვალისწინებული უნდა იქნეს შემდეგი:

- დასაწყობების ადგილი იმგვარად უნდა იქნეს შერჩეული, რომ არმოხდეს მისი დატკეპვნა ტექნიკის მოძროაბის შედეგად ანდაბინძურება სხვა მასალებით;

- გრუნტი გამოყოფილი უნდა იქნეს ნიადაგის ნაყოფიერი ფენისაგან.

ნიადაგის ნაყოფიერი ფენის მოხსნა, შენახვა და აღდგენა

სამუშაოების დაწყებამდე კონტრაქტორმა უნდა უზრუნველყოს ნიადაგისნაყოფიერი ფენის მოხსნა და მისი შენახვა სპეციალურად გამოყოფილ ადგილას.დასაწყობებული ნიადაგის ხარისხი დაცული უნდა იქნას გაუარესებისაგან,გადარეცხვისაგან, გაბნევისაგან და სამუშოების დასრულების შემდგომგამოყენებული იქნეს მიზნობრივად.

ნიადაგის ნაყოფიერი ფენის მოხსნა არ შეიძლება თუ გაყინულია მიწის ზედა ფენა,ასევე წვიმიან ამინდში, ან თუ ნიადაგი გაჯერებულია ან მისი მოხსნა გამოიწვევსსტრუქტურის დარღვევას.

ნიადაგის ნაყოფიერი ფენის დასაწყობება უნდა მოხდეს არაუმეტეს 2 მეტრისიმაღლის გროვებად, რომლის გვერდის დახრილობის კუთხე არ აღემატება 450-ს.ნიადაგის დასაწყობების ადგილის შერჩევისას გათვალისწინებული უნდა იქნესშემდეგი:

- დასაწყობების ადგილი ისე უნდა იყოს შერჩეული, რომ არ მოხდეს ნიადაგისნაყოფიერი ფენის ჩამოშლა, დატკეპვნა ტექნიკის მოძრაობის შედეგად, ასევედაბინძურება სხვა მასალებით.

- ნიადაგის ნაყოფიერი ფენა გამოყოფილი უნდა იქნეს გრუნტისაგან(ნიადაგის ქვედა ფენისაგან);

- დაუშვებელია ნიადაგის დასაწყობება მდინარიდან/წყლისნაკადებიდან 25 მეტრზე ნაკლებ მანძილზე, ადგილმდებარეობისტოპოგრაფიის თავისებურების გათვალისწინებით;

25

- დაუშვებელია ნიადაგის დასაწყობება ადგილებში, რომლისდატბორვის რისკიც არსებობს.

- საჭიროების შემთხვევაში კონტრაქტორმა უნდა განახორციელოსდასაწყობებული ნიადაგის ეროზიის საწინააღმდეგო ღონისძიებები,როგორიცაა ეროზიის საწინააღმდეგო საფარის მოწყობა, ზედაპირისდატკეპნა და/ან დაგრუნტვა. დასაწყობებული ნიადაგი დაცულიუნდა იქნეს წყლის ნაკადით ჩარეცხვისაგან ბერმების ან მისიექვივალენტის მოწყობით გროვების ირგვლივ, საჭიროებისამებრ.

- დასაწყობებული ნიადაგი გამოყენებული უნდა იქნეს ტერიტორიისრეკულტივაციისათვის სამუშაოების დასრულებისთანავე.

მიმდებარე ლანდშაფტის და მცენარეების დაცვა

კონტრაქტორმა სამუშაოების დაწყებამდე უნდა მონიშნოს წყალმომარაგებისა დასაკანალიზაციო სისტემის მილსადენების მარშრუტი შესაბამისი კვალიფიკაციისმქონე სპეციალისტის მონაწილეობით, რათა თავიდან იქნეს აცილებული ხეებისმოჭრა.

სამშენებლო საქმიანობების განხორციელების ადგილებსა და მიმდებარედარსებული ხე-მცენარეები უნდა იქნეს მონიშნული და შემოსაზღვრული ღობით,მათი ფესვთა სისტემა უნდა იქნეს დაცული დაზიანებისაგან.

სამშენებლო საქმიანობების მიმდებარედ არსებულ მცენარეებზე ზეგავლენა უნდაიქნეს შემცირებული შესაბამისი ღონისძიებების გატარებით, რომელიც მოიცავს(მაგრამ არ შემოიფარგლება) შემდეგ ღონისძიებებს:

- ხეების ირგვლივ ნიადაგის ძლიერ დატკეპვნის ასაცილებლადსაფარის გამოყენება;

- ხეების შემოღობვა;- სამშენებლო სამუშაოები უნდა გაკონტროლდეს ყველა ხის

მახლობლად. ხეებთან არ უნდა განთავსდეს მძიმე მასალები ანტექნიკა, ხოლო ტრანსპორტის მოძრაობა უნდა გაკონტროლდეს

- ნებისმიერი ხე, რომელიც დაზიანდება ან მოიჭრება ან გახმებამშენებლობის შედეგად, მგფ-თან შეთანხმებით უნდა იქნასჩანაცვლებული სათანადო რაოდენობის ნერგებით;

- ტრანსპორტის მოძრაობა მკაცრად უნდა იქნეს შეზღუდულიმისასვლელი გზების ფარგლებში, უნდა მოეწყოს სატრანსპორტოსაშულებებისათვის მოსახვევი ჯიბეები;

- ყველა მომუშავეს მკაცრად უნდა აეკრძალოს მცენარეული მასალებისმოპოვება, ნარჩენების გადაყრა ან სხვა ნებისმიერი ქმედება,რომელიც ზიანს მიაყენებს მიმდებარე ლანდშაფტს.

26

შემარბილებელი ზომები სამშენებლო ადგილის უსაფრთხო

ხელმისაწვდომობისთვის

ეროვნული ნორმების შესაბამისად კონტრაქტორი უზრუნველყოფს სამშენებლოადგილის სათანადოდ დაცვას და მშენებლობასთან დაკავშირებულისატრანსპორტო მოძრაობის დარეგულირებას. ეს მოიცავს (მაგრამ არშემოიფარგლება) შემდეგ ღონისძიებებს:

- გზის მაჩვენებლების, გამაფრთხილებელი ნიშნების, ბარიერებისგანთავსებას. სამშენებლო ტერიტორია იქნება მკაფიოდ შესამჩნევი,ხოლო პოტენციური რისკების შესახებ მოხდება საზოგადოებისგაფრთხილება.

- ვიზიტორებისთვის უნდა მოეწყოს ალტერნატიული უსაფრთხოტროტუარი;

- სამშენებლო ადგილები და ყველა თხრილი უნდა იქნეს შემოღობილიდა სათანადოდ დაცული უნებართვო შესვლისაგან, განსაკუთრებითბავშვებისთვის;

- უნდა მოეწყოს სათანადო განათება და განთავსდეს უსაფრთხოებისნიშნები.

მოხდება სამუშაო საათების ადგილობრივ სატრანსპორტო მოძრაობის სქემასთანმორგება, მასალებისა და ნარჩენების ტრანსპორტირება არ უნდა მოხდეს პიკისსაათებში ან პირუტყვის გადაადგილების დროს.

ტერიტორიის მოწესრიგება სამუშაოების დასრულების შემდგომ

კონტრაქტორი ვალდებულია სამუშაოების დასრულების შემდგომ მოაწესრიგოსქვე-პროექტის განხორციელებისა და მისი მიმდებარე ტერიტორია დამისასვლელები. ნარჩენი მიწა, მასალები, დროებითი გზები, მექანიზმები,დროებითი ნაგებობები და შეღობვები უნდა იქნას მოხსნილი, ტრანშეებიამოვსებული და მიწის ზედაპირი მოსწორებული, ისე რომ მაქსიმალურად იქნასმიახლოებული თავდაპირველ მდგომარეობასთან.

5.2 ექსპლუატაციის ფაზა

ვიზიტორთა გაზრდილი რაოდონებოს შედეგად წარმოქმნილი ნაჩენებისგაზრდილი რაოდენობის სათანადო მართვისთვის გატარებული უნდა იქნესშემდეგი ღონისძიებები:

კონტეინერების განთავსება. განსათავსებელი კონტეინერების რაოდენობა დამოცულობა დამოკიდებულია შემდეგ ფაქტორებზე: ტურისტების მოსალოდნელირაოდენობა; ტერიტორიის ფართობი, მისასვლელი გზის არსებობა. გამოთვლებზედაყრდნობით მოსალოდნელი 300 ტურისტისთვის უნდა განთავსდეს 1.1 მ3

27

მოცულობის მეტალის კონტეინერი. მხედველობაში უნდა იქნას მიღებული რომმანძილი კონტეინერებს შორის არ უნდა აჭარბებდეს 50 მეტრს. თუ ვერ მოხდებაზემოთ ნახსენები მოთხოვნების დაკმაყოფილება, გამოყენებული იქნება მცირეზომის მოძრავი 0. 24 მ3 პლასტმასის კონტეინერები.

საჯარიმო სანქციები ადგილის დანაგვიანებისათვის. კონტეინერების განთავსებავერ მოგვცემს სასურველ შედეგს, თუ არ დაწესდა საჯარიმო სანქციებიტერიტორიის დანაგვიანებისათვის. რაც უფრო ეფექტურად იმუშავებსდაჯარიმების მექანიზმი, მით უფრო მალე იქნება მიღწეული მიზანი.

სატრანსპორტო მოძრაობის რეგულირება

კულტურული მემკვიდრეობის მიმდებარედ გაიზრდება სატრანსპორტომოძრაობა, რაც გამოხატული იქნება ადგილობრივი გამონაბოლქვის და ხმაურისგაზრდაში, ასევე სატრანსპორტო მოძრაობის უსაფრთხოების საკითხებში.გატარებული უნდა იქნეს შემდეგი შემარბილებელი ღონისძიებები

პარკინგი განთავსდება მონასტრის შესასვლელიდან 60 მეტრში,მისასვლელი გზის გასწვრივ.

პარკინგის ფართობი იმგვარად უნდა განთავსდეს რომ მანქანებმა დაავტობუსებმა შეუფერხებლად შეძლონ გაჩერება მანევრირება.

სათანადო მართვის მომსახურეობა შეამცირებს საცობებით გამოწვეულნეგატიურ ზეგავლენას.

წყალმომარაგების სისტემის უსაფრთხო ფუნქციონირება

წყალმომარაგების სადეზინფექციო სისტემის უსაფრთხო ფუნქციონირებისათვისგანხორციელებული უნდა იქნეს შემდეგი ღონისძიებები:

- მომზადებული უნდა იქნეს მომსახურე პერსონალისუსაფრთხოებისა და გარემოს დაცვის გეგმა, რომელიც მოიცავსქლორით დეზინფექციის სისტემისათვის ტრანსპორტირების,შენახვის, გამოყენების, განთავსების, პირველადი დახმარებისსაშუალებებსა და პროცედურებთან დაკავშირებულ საკითხებს.

- ქლორით დეზინფექციის სისტემის ოპერირების და მოვლა-პატრონობის ტრენინგის ჩატარება (წყალმომარაგების სისტემისფუნქციონირების დაწყებამდე და 4-ჯერ წელიწადში საგარანტიოპერიოდის განმავლობაში) კონტრაქტორის მიერ, საოპერაციოსახელმძღვანელოსა და ტრენინგის პროგრამის მომზადებისჩათვლით.

მონასტრის ტერიტორიაზე დაუშვებელია ხმაური. შეიზღუდება ფოტო გადაღებამონასტერში განსაკუთრებით კი კედლის მოხატულობების. ტანსაცმელთან

28

დაკავშირებული შეზღუდვები დაწესებულია საქართველოსმართლმადიდებლური ეკლესიის საპატრიარქოსა და მონასტრის მიერ. ქალებს არუნდა ეცვათ მოკლე შარვლები ან ღია მაისურები. აუცილებელია ქვედაბოლოები დათავსაბურავები, რომლებიც უფასოდ იქნება ხელმისაწვდომი მონასტრისშესასვლელში. მამაკაცებს არ უნდა ეხუროთ ქუდები და არ უნდა ეცვათ მოკლეშარვლები.

მონასტრში ბერებისათვის ფოტო გადაღება მათი ნებართვის გარეშე დაუშვებელია.შესაძლოა დაშვებული იქნეს გამონაკლისი მონასტრის წარმომადგენლებთანშეთანხმებით.

6. მონიტორინგი

მგფ პასუხისმგებელია გარემოზე ზემოქმედების შერბილების ღონისძიებებისგანხორციელების მონიტორინგზე. სამუშაოების ზედამხედველობისთვისდაქირავებული კონსულტანტი მეთვალყურეობას გაუწევს მიმდინარესამუშაოების შესაბამისობას გარემოსდაცვით მოთხოვნებთან.ყოველთვიურად შეივსება საველე მონიტორინგის საკონტროლო კითხვარი დათან დაერთვება ფოტომასალა. გარემოზე ზემოქმედების გეგმისგანხორციელების ანგარიში ჩართული იქნება მგფ-ის ყოველკვარტალურანგარიშში.

მგფ-მა კონტრაქტორისგან უნდა მიიღოს ის ნებართვები, ლიცენზიები დაწერილობითი შეთანხმებების ასლები, რაც კონტრაქტორს საქართველოსკანონმდებლობით მოეთხოვება მასალის გამოყენებისთვის,ასფალტის/ბეტონის ქარხნის ფუნქციონირებისა და სხვადასხვა ტიპისნარჩენების განთავსებისათვის.

7. განხორციელების ღირებულება

აღნიშნული შემარბილებელი ღონისძიებების განხორციელების ღირებულებამცირეა და რთულია გამოიყოს სამშენებლო ოპერირების ფასიდან. თუმცარეკომენდირებულია რომ ტენდერში წარმოდგენილი დოკუმენტაციისხარჯთაღრიცხვაში შედიოდეს ხარჯები ნარჩენების განთავსებისათვის. სხვახარჯები, რომლებიც გაწეული უნდა იყოს გარემოზე ზემოქმედების მართვისგეგმის განხორციელებისათვის, ინტეგრირებული უნდა იქნეს სხვადასხვასამშენებლო სამუშაოების ფასებში.

29

8. მონიტორინგის გეგმა

საქმიანობა

რა

პარამეტრი ექვემდებარებამონიტორინგს?

სად

არის პარამეტრი,რომელიც

ექვემდებარებამონიტორინგს?

როგორ

უნდაგანხორციელდეს

პარამეტრისმონიტორინგი?

როდის

განსაზღვრეთსიხშირე ან

ხანგრძლივობა

რატომ

ხდება პარამეტრისმონიტორინგი?

ვინ

არისპასუხისმგებელიმონიტორინგზე?

სამშენებლო ფაზა

სამშენებლომასალებისმიწოდება

სამშენებლო მასალების შეძენამხოლოდ ოფიციალურადდარეგისტრირებულიმომწოდებლებისაგან

მომწოდებლისოფისში ანსაწყობში

დოკუმენტებისშემოწმება

მოწოდებისკონტრაქტებისგაფორმებისას

ინფრასტრუქტურისტექნიკური მდგრადობისდა უსაფრთხოებისუზრუნველყოფისმიზნით,

მგფ,

მშენებლობისზედამხედველი

samSeneblo

masalebis da

narCenebis

transportire

ba;

samSeneblo

meqanizmebis

gadaadgileba

satransporto

saSualebebis da

meqanizmebis teqnikuri

mdgomareoba

satvirTo avtomobilebis

SemosazRvra da dacva

specialuri safariT

transportirebis

gansazRvruli saaTebisa

da marSrutebis dacva

samSeneblo

teritoria

Semowmeba gaufrTxilebeli

Semowmebebi,

rogorc samuSao,

ise ara samuSao

saaTebSi

miwisa da haeris

emisiebisagan

dabinZurebis

Semcireba;

xmauriT da vibraciiT

adgilobrivi

sazogadoebebis

Sewuxebis SezRudva;

transportis

moZraobis darRvevis

minimumamde dayvana.

მგფ,

მშენებლობისზედამხედველი

30

საქმიანობა

რა

პარამეტრი ექვემდებარებამონიტორინგს?

სად

არის პარამეტრი,რომელიც

ექვემდებარებამონიტორინგს?

როგორ

უნდაგანხორციელდეს

პარამეტრისმონიტორინგი?

როდის

განსაზღვრეთსიხშირე ან

ხანგრძლივობა

რატომ

ხდება პარამეტრისმონიტორინგი?

ვინ

არისპასუხისმგებელიმონიტორინგზე?

miwis

samuSaoebi

amoRebuli gruntis

droebiTi Senaxva

winaswar gansazRvrul da

SeTanxmebul

teritoriebze;

amoRebuli gruntis

ukuCayra da/an ganTavseba

oficialurad gamoyofil

teritoriebze;

მიწის სამუშაოებისათვისმძიმე ტექნიკის გამოყენებისაკრძალვა

samSeneblo

teritoria

Semowmeba

მუდმივიზედამხედველობაარქეოლოგის მიერ

miwis samuSaoebis

procesSi

samSeneblo da da

misi mdebare

teritoriis

samSeneblo nagviT

dabinZurebis Tavidan

acileba

fizikuri kulturuli

resursebis dazianebis

da dakargvis Tavidan

acileba

mgf,

mSeneblobis

zedamxedveli

კულტურულიმემკვიდრეობის დაცვისსააგენტო

inertuli

masalebis

wyaro

masalebis SeZena

arsebuli

momwodeblebisagan, Tu es

SesaZlebelia;

sasargeblo wiaRiseulis

mopovეbis licenziis

miReba mSenebli

kontraqtoris mier da

licenziis pirobebis

mkacri dacva;

karieris terasebad

dayofa, karieris

Kkarieris

zonebi

dokumentebis

Semowmeba

samuSaoebis

Semowmeba

masalebis

mopovebis

procesSi

qanobebis eroziis da

ekosistemebis da

landSaftebis

degradaciis

Semcireba;

mdinaris napirebis

eroziis, wylis

Sewonili nawilakebiT

dabinZurebis da wlis

mobinadreebis

mgf,

mSeneblobis

zedamxedveli

31

საქმიანობა

რა

პარამეტრი ექვემდებარებამონიტორინგს?

სად

არის პარამეტრი,რომელიც

ექვემდებარებამონიტორინგს?

როგორ

უნდაგანხორციელდეს

პარამეტრისმონიტორინგი?

როდის

განსაზღვრეთსიხშირე ან

ხანგრძლივობა

რატომ

ხდება პარამეტრისმონიტორინგი?

ვინ

არისპასუხისმგებელიმონიტორინგზე?

damuSavebuli adgilebis

ukuCayra da landSaftTan

harmonizacia;

mdinaris kalapotidan

xreSisa da qviSis

amoReba ნაკადის გარეთ,

xreSis damcavi barierebis

mowyoba mopovebis

teritoriasa da wylis

nakads Soris.

dauSvebelia meqanizmebis

Sesvla wylis nakadSi.

saarsebo pirobebis

darRvevis Semcireba.

samSeneblo

narCenebis

warmoqmna

samSeneblo narCenebis

droebiTi Senaxva

specialurad gamoyofil

adgilebSi;

narCenebis droulad

gadayra oficialurad

gamoyofil adgilebSi

samSeneblo

teritoria;

nagavsayreli

teritoria

Semowmeba periodulad

mSeneblobis

procesSi da

pretenziebis

SemTxvevaSi

samSeneblo da mis

mezoblad mdebare

teritoriebis myari

narCenebisgan

dabinZurebis Tavidan

acilebis mizniT

mgf,

mSeneblobis

zedamxedveli

ლანდშაფტისადამცენარეულობის დაცვა

ხეების მონიშვნა და შეღობვასამშენებლო ტერიტორიაზედა მის მიმდებარედ;

წყალმომარაგებისადა კანალიზაციისსისტემისმარშრუტისა დაგზის გასწვრივ

Semowmeba periodulad

mSeneblobis

procesSi da

pretenziebis

SemTxvevaSi

მიმდებარელანდშაფტისა დამცენარეული საფარისდაცვა

mgf,

mSeneblobis

zedamxedveli

32

საქმიანობა

რა

პარამეტრი ექვემდებარებამონიტორინგს?

სად

არის პარამეტრი,რომელიც

ექვემდებარებამონიტორინგს?

როგორ

უნდაგანხორციელდეს

პარამეტრისმონიტორინგი?

როდის

განსაზღვრეთსიხშირე ან

ხანგრძლივობა

რატომ

ხდება პარამეტრისმონიტორინგი?

ვინ

არისპასუხისმგებელიმონიტორინგზე?

ხე-მცენარეების ფესვებისდაცვა

ტურისტულიინფრასტრუქტურისსამშენებლოტერიტორია

ახლადჩადებულიმილსადენისრეცხვადეზინფექცია

სადენზიფექციო ხსნარისგანეიტრალება გარემოშიგაშვებამდე

მილსადენისბოლო წერტილები

შემოწმება მილსადენისრეცხვის დროსდაინსტალირებისდამთავრებისას

კონცენტრირებულისადენზიფექციოხსნარით გამოწვეულიგარემო ზიანისპრევენცია.

მგფ

მშენებლობისზედამხედველი

transportis

moZraobis

darRveva da

fexiT

mosiaruleTa

mimosvlis

SezRudva

satransporto moZraobis

SezRudvis/Semovlis

niSnebis dadgma;

samSeneblo masalebis

Senaxva da samSeneblo

nagvis droebiTi

ganTavseba ise rom

Tavidan iqnas acilebuli

sacobebi misasvlel

gzebze

samSeneblo

teritoriaze da

mis garSemo

შემოწმება samSeneblo

samuSaoebis

procesSi

moZraobis dros

ubeduri SemTxvevebis

Tavidan acilebis

mizniT;

adgilobrivi

macxovreblebis

diskomfortis

Semcirebis mizniT

მშენებლობისზედამხედველი

ტერიტორიისმოწესრიგებასამუშაოების

სამშენებლო და მისიმიმდებარე ტერიტორიამოწესრიგებულია.

samSeneblo

teritoriaze da

mis garSemo

შემოწმება სამუშაოებისდასრულებისშემდგომ

ლანდშაფტის დაცვა მგფ

მშენებლობისზედამხედველი

33

საქმიანობა

რა

პარამეტრი ექვემდებარებამონიტორინგს?

სად

არის პარამეტრი,რომელიც

ექვემდებარებამონიტორინგს?

როგორ

უნდაგანხორციელდეს

პარამეტრისმონიტორინგი?

როდის

განსაზღვრეთსიხშირე ან

ხანგრძლივობა

რატომ

ხდება პარამეტრისმონიტორინგი?

ვინ

არისპასუხისმგებელიმონიტორინგზე?

დასრულებისშემდგომ

ნარჩენი მიწა, მასალები,დროებითი გზები,მექანიზმები, დროებითინაგებობები და შეღობვებიმოხსნილია, ტრანშეებიამოვსებულია და მიწისზედაპირი მოსწორებულია

muSebis

janmrTeloba

da

usafrTxoeba

muSebis formebiT da

individualuri dacvis

saSualebebiT aRWurva;

muSebis da personalis

informireba

meqanizmebTan/aRWurvilob

asTan muSaobisas

individualuri

usafrTxoebis wesebis da

instruqciebis Sesaxeb da

aseve aRniSnuli

wesebis/instruqciebis

mkacri dacvis Sesaxeb

samSeneblo

teritoria

Semowmeba gaufrTxilebeli

Semowmeba

samuSaoebis

msvlelobisas

samuSao adgilze

ubeduri da

gauTvaliswinebeli

SemTxvevebis Tavidan

acilebi mizniT

mgf,

mSeneblobis

zedamxedveli

34

საქმიანობა

რა

პარამეტრი ექვემდებარებამონიტორინგს?

სად

არის პარამეტრი,რომელიც

ექვემდებარებამონიტორინგს?

როგორ

უნდაგანხორციელდეს

პარამეტრისმონიტორინგი?

როდის

განსაზღვრეთსიხშირე ან

ხანგრძლივობა

რატომ

ხდება პარამეტრისმონიტორინგი?

ვინ

არისპასუხისმგებელიმონიტორინგზე?

ოპერირების ფაზამყარინარჩენებისმართვავიზიტორთაცენტრიდან

ნარჩენების დროული გატანა რეაბილიტირებულიმოწყობილობები

შემოწმება ოპერირებისას ადგილის და მიმდებარეტერიტორისს ნაგვისგანგანთავისუფლება

ჭიათურასმუნიციპალიტეტი

წყალმოარაგების დაკანალიზაცისგამწმენდინაგებობისმომსახურეობა

წყალმომარაგების სისტემა არჟონავს და მოდისშეუფერხებლად.

კანალიზაციის გამწმენდიმუშოაბს კლარგად.

სარეაბილიტაციოსაშუალებები

შემოწმება ოპერირებისას წყლის დანაკარდისპრევენცია

გადაუმუშავებელიწყლით ზედაპირის დამიწის დაბინძურებისპრევენცია

ჭიათურასმუნიციპალიტეტი

წყალმომარაგებისსისტემისდეზინფექციისუსაფრთხოება

მომზადა ჯანმრთელობისდა უსაფრთხოების გეგმა,ტრანსპორტაციის,შენახვის , გამოყენების,გადაყრის, სასწრაფოპირველადი დახმარებისსაშულებების

სასმელი წყალიგამწმენდიმოწყობილობა

შემოწმება წყალმომარაგებისსისტემისამუშავებისას

ქლორისგაუთვალისწინებელი დასამუშაო გაშვებისშედეგად გარემო ზიანისპრევენცია

ჭიათურასმუნიციპალიტეტი

35

საქმიანობა

რა

პარამეტრი ექვემდებარებამონიტორინგს?

სად

არის პარამეტრი,რომელიც

ექვემდებარებამონიტორინგს?

როგორ

უნდაგანხორციელდეს

პარამეტრისმონიტორინგი?

როდის

განსაზღვრეთსიხშირე ან

ხანგრძლივობა

რატომ

ხდება პარამეტრისმონიტორინგი?

ვინ

არისპასუხისმგებელიმონიტორინგზე?

პროცედურების დადეზინფექციის შესახებ;

ოპერირება მოვლაშენახვის ტრენინგი

სამონასტროკომპლექსის დავიზიტორთაცენტრისმოვლა შენახვა

ნებადაურთველიმშენბოლობა და მიწისარაოფიციალურისარგებლობა ისტორიულიადგლის მახლობლად.

სარეაბილიტაციომოწყობილობა

შემოწმება მოწყობილობისოპერირებისას

ძეგლის და გარშემოფართობის ისტორიულიდა ესთეტურიღირებულებისდაკარგვის პრევენცია

ჭიათურასმუნიციპალიტეტი

36

დანართი 1. ტურისტული ინფრასტრუქტურის გენერალური გეგმა და ფოტომასალა

37

38

39

დანართი 2. წყალმომარაგებისა და კანალიზაციის სისტემის სქემა და ფოტომასალა

40

არსებული წყარო

41

სატუმბი სადგურის განთავსების ადგილი

42

რეზერვუარის განთავსების ადგილი

გზა, რომლის რეაბილიტაციაც დაგეგმილია ქვე-პროექტის ფარგლებში

43

დანართი 1. საჯარო განხილვის მასალები

კულტურული მემკვიდრეობის ზონის კეთილმოწყობა კაცხის მონასტერთან

ქვე-პროექტის ბუნებრივ და სოციალურ გარემოზე ზემოქმედების მართვის გეგმისსაჯარო განხილვის ოქმი

1 ოქტომბერი, 2015

2015 წლის 1 ოქტომბერს ჭიათურას მუნიციპალიტეტის სოფელ კაცხის საჯარო სკოლისშენობაში გაიმართა ქვე-პროექტის „კულტურული მემკვიდრეობის ზონის კეთილმოწყობაკაცხის მონასტერთან“ ბუნებრივ და სოციალურ გარემოზე ზემოქმედების მართვის გეგმისსაჯარო განხილვა.

შეხვედრას ესწრებოდნენ: ლალი კაპანაძე - ჭიათურის მუნიციპალიტეტის გამგებლისმოადგილე, თეიმურაზ ჭუმბურიძე - ჭიათურის მუნიც. გამგებლის მოადგილე, ალექსანდრეციცქიშვილი - ჭიათურის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს თავჯდომარე, გრიგოლ ასანიძე-ჭიათურის მუნიც. გამგეობა, რატი ცხადიშვილი-ჭიათურის მუნიციპ. გამგეობა, მალხაზჯაჯანიძე - ჭიათურის მუნიც. გამგეობა, დარეჯან მაჩიტიძე-კულტურის ცენტრი, ინგამაჭარაშვილი-მხარეთმცოდნეობის მუზეუმი, მენეჯერი, ნატალია შუკაკიძე-კულტურისცენტრი, გიორგი ციცქიშვილი - მუნიციპალიტეტის გამგეობის განათლების, კულტურის,სპორტისა და ახალგაზრდობის სამსახურის უფროსი, ნუგზარ ჯაფარიძე-ჭიათურის მუნიც.საკრებულო, გიორგი დემეტრაშვილი-ჭიათურის მუნიციპ. საკრებულო, რომან მუმლაძე-ჭიათურის მუნიციპალიტეტის საკრებულო, შოთა ბრეგვაძე - ჭიათურის გამგეობა, ნორაბუცხრიკიძე - კაცხის საჯარო სკოლა, ნინო გვესიძე - კაცხის საჯარო სკოლა, ფატიგაფრინდაშვილი - კაცხის საჯარო სკოლა, ქეთევან კაპანაძე - კაცხის საჯარო სკოლა, ნუგზარმოდებაძე - სოფელი კაცხის მაცხოვრებელი, რეზო მოდებაძე - სოფელი კაცხის მაცხოვრებელი,გიორგი კურტანიძე - ჭიათურის მუნიციპალიტეტი, ტარიელ ჭანკვეტაძე -კაცხისადმინისტრაციული ერთეულის უფროსი სპეციალისტი.

მუნიციპალური განვითარების ფონდის წარმომადგენლები: ნინო პატარაშვილი -გარემოსდაცვითი უსაფრთხოების სპეციალისტი, ნონა ჭიჭინაძე, სოციალური და გენდერულისაკითხების სპეციალისტი, შალვა კოკოჩაშვილი - დონორებთან ურთიერთობისსპეციალისტი.

შეხვედრა გახსნა ნ. პატარაშვილმა, რომელმაც შეხვედრის მონაწილეებს მიაწოდა ინფორმაციაიმერეთის რეგიონული განვითარების პროექტის ფარგლებში მიმდინარე და დაგეგმილი ქვე-პროექტების შესახებ. ნ. პატარაშვილმა შეხვედრის მონაწილეებს მიაწოდა ინფორმაცია „კაცხისმონასტერთან კულტურული მემკვიდრეობის ზონის კეთილმოწყობის“ ქვე-პროექტისფარგლებში დაგეგმილი სამუშაოების შესახებ, ისაუბრა მსოფლიო ბანკისა და მუნიციპალურიგანვითარების ფონდის გარემოსდაცვით მოთხოვნებზე, რომლებიც შესრულებული უნდაიქნეს ქვე-პროექტის განხორციელების დროს, შეხვედრის მონაწილეებს დეტალურად გააცნო

44

ქვე-პროექტის ბუნებრივ და სოციალურ გარემოზე ზემოქმედების მართვის გეგმა, ისაუბრაგარემოზე ქვე-პროექტის ფარგლებში დაგეგმილი ღონისძიებების პოტენციური ზეგავლენებისთაობაზე და შესაბამის შემარბილებელ ღონისძიებებზე, რაც სავალდებულოა, რომგანხორციელდეს კონტრაქტორის მიერ. ნ.პატარაშვილმა განმარტა, რომ გარემოსდაცვითიმოთხოვნების შესრულებას მონიტორინგს გაუწევს, როგორც მუნიციპალური განვითარებისფონდის გარემოსდაცვითი უსაფრთხოების სპეციალისტები, ასევე საკონსულტაციო კომპანიაEptisa. პრეზენტაციის დასასრულს ნ. პატარაშვილმა შეხვედრის მონაწილეებს მიაწოდაინფორმაცია საკონტაქტო პირების შესახებ, რომელთაც მოსახლეობა შეიძლება დაუკავშირდესგარემოზე ზემოქმედების ან სოციალურ საკითხებთან დაკავშირებით საჩივრების არსებობისშემთხვევაში.

ნ. ჭიჭინაძემ ისაუბრა ქვე-პროექტის განხორციელების შედეგად მოსალოდნელ სოციალურსარგებლებზე. კერძოდ აღნიშნა, რომ ქვე-პროექტის ფარგლებში ტურისტულიინფრასტრუქტურის მოწყობა ხელს შეუწყობს ობიექტის ტურისტული მიმზიდველობისამაღლებას, რაც, თავის მხრივ, ხელს შეუწყობს კერძო ინვესტიციების მოზიდვას ტურისტულსექტორში და გაზრდის ადგილობრივი მოსახლეობის დასაქმების შესაძლებლობებს.

შეხვედრის მონაწილეების მიერ დასმული იქნა შემდეგი შეკითხვები:

შეკითხვები და შენიშვნები პასუხები და კომენტარებიკაცხის მონასტერთან ტურისტულიინფრასტრუქტურის მოწყობის პროექტისშესახებ პირველად ინფორმაცია მიღებულიიქნა 2012 წელს. რატომ არ მოხდასამუშაოების დაწყება განვლილი დროისგანმავლობაში?

ჭიათურის მუნიციპალიტეტის გამგეობისინფრასტრუქტურის სამსახურისწარმომადგენელმა განმარტა, რომ გარკვეულიდრო დასჭირდა იმ ტერიტორიებისრეგისტრაციას, რომლებზეც უნდაგანთავსდეს პროექტით გათვალისწინებულიობიექტები. გარდა აღნიშნულისა,წყალმომარაგებისა და კანალიზაციისმილების ნაწილი ხვდება სახელმწიფო ტყისფონდის ტერიტორიაზე, მოხდა შესაბამისიმიწის ნაკვეთების დროებით გადაცემა მგფ-სათვის სპეციალური სარგებლობისათვის.შესაბამისი პროცედურის განხორციელებასაცდასჭირდა გარკვეული დრო.

ნ. პატარაშვილმა განმარტა, რომ გარდაპროექტის განხორციელების ტერიტორიისრეგისტრაციისა, მოხდა საპროექტოდოკუმენტაციაში გამოვლენილი ხარვეზებისგამოსწორება და შეტანილი იქნა გარკვეულიცვლილებები წყალმომარაგებისა დაკანალიზაციის სისტემების მოწყობისნაწილში.

45

როგორ მოხდება ტურისტულიინფრასტრუქტურის ობიექტის მომარაგებაწყლით?

ტურისტული ინფრასტრუქტურის წყლითმომარაგება მოხდება ავტონომიურისისტემით, რომელიც განცალკევებულიასოფელ კაცხის წყალმომარაგებისსისტემიდან. ქვე-პროექტის ფარგლებშიაღდგენილი იქნება მდ. კაცხურას პირასმდებარე წყაროს კაპტაჟი, საიდანაც წყალი,სატუმბი სადგურის საშუალებით, მიეწოდებავიზიტორთა ცენტრს და კაცხის საკათედროტაძარს.

კიდევ რა პროექტები განხორციელდებაჭიათურას მუნიციპალიტეტში?

რეგიონული განვითარების მეორე პროექტისფარგლებში დაგეგმილია ტურისტულიინფრასტრუქტურის მოწყობა კაცხისსვეტთან, ასევე უშუალოდ კაცხის საკათედროტაძრის, სამრეკლოსა და გალავნისსარესტავრაციო სამუშაობის განხორციელება.

შესაძლებელია თუ არა ადგილობრივიმოსახლეობის დასაქმება სამშენებლოსამუშაოებში?

სამშენებლო სამუშაოები განხორციელდებამგფ-ის კონტრაქტორის მიერ, რომელიცშეირჩევა ტენდერის საფუძველზე.მუშა-ხელის დასაქმება მოხდება სამუშაოებისკონტრაქტორის მიერ. მსოფლიო ბანკისმოთხოვნების შესაბამისად, ერთნაირიკვალიფიკაციის შემთხვევაში, უპირატესობაენიჭება ადგილობრივ მუშა-ხელს.

სად მოხდება საკანალიზაციო წყლებისჩაშვება?

ქვე-პროექტის ფარგლებში ვიზიტორთაცენტრის მიმდებარედ მოეწყობასაკანალიზაციო წყლების გამწმენდინაგებობა. მოხდება საკანალიზაციო წყლებისბიოლოგიური გაწმენდა, ხოლო გაწმენდილიწყლების ჩაშვება მოხდება მდ. კაცხურაში.ჩამდინარე წყლების მართვა მოხდებაეროვნულ კანონმდებლობასთან შესაბამისად.ბიოლოგიური გაწმენდის შემდგომჩამდინარე წყალში დამაბინძურებელინივთიერებების კონცენტრაციაშესაბამისობაში იქნება კანონმდებლობითდადგენილ ნორმებთან.

ოქმი შეადგინა ნინო პატარაშვილმა, მგფ, გარემოსდაცვითი უსაფრთხოების სპეციალისტმა.

2 ოქტომბერი, 2015.

46

დანართი 1. საჯარო კონსულტაციის მონაწილეთა რეგისტრაციის ფურცელი

47

48

49

დანართი 2. საჯარო განხილვის ამსახველი ფოტომასალა

50