ადგილობრივი ეკონომიკური განვითარების გეგმა

2020-2021 წლები

ზუგდიდის მუნიციპალიტეტი

საქართველო

დეკემბერი 2019

2

შემაჯამებელი შინაარსი

ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის ადგილობრივი ეკონომიკური განვითარების გეგმა

(LED) მომზადებულია ევროკავშირის ინიციატივა „მერები ეკონომიკური ზრდისთვის“

პროექტის ფარგლებში. აღნიშნული გეგმის შემუშავების მიზნით, შეიქმნა სამუშაო

ჯგუფი, რომელიც დაკომპლექტებულ იქნა კერძო სექორის, სამოქალაქო სექტორის და

ადგილობრივი თვითმმართველობის წარმომადგენლებისგან.

ხელსაყრელი გეოგრაფიული მდებარეობიდან გამომდინარე, რაც გულისხმობს

შავი ზღვის სანაპირო ზოლის არსებობას, ანაკლიის ღრმაწყლოვანი პორტის მშენებლობის

პერსპექტივას, ზემო სვანეთის რეგიონის სიახლოვეს, ზუგდიდს აძლევს შესაძლებლობას

ჩამოალიბდეს როგორც რეგიონული მნიშვნელობის სატრანზიტო-ლოგისტიკური ცენტრი

და მთისა და ზღვის კურორტების ტურისტული ნაკადების მართვის ე.წ ,,ჰაბი“.

წინამდებარე გეგმის მიზანია, მუნიციპალიტეტში არსებული ეკონომიკური

მდგომარეობის გაანალიზებით, გრძელვადიანი კეთილდღეობის მიღწევის მხარდაჭერი

ამოცანებისა და კონკრეტული ქმედებების განსაზღვრა.

დოკუმენტში ასახულია ეკონომიკის არსებული მდგომარეობის ანალიზი, ძლიერი

და სუსტი მხარეები, შესაძლებლობები და საფრთხეები, განვითარების ხედვა და მიზნები.

ორწლიან სამოქმედო გეგმაში გაწერილია მიზნის მისაღწევი კონკრეტული ქმედებები.

ეკონომიკური ზრდის დასაჩქარებლად აუცილებელია ისეთი სისუსტეების

დაძლევა, როგორიცაა: ინვესტიციების არასაკმარისი მოცულობა და მათი მოზიდვის

ქმედითი მექანიზმების არარსებობა, ფინანსების შეზღუდული ხელმისაწვდომობა,

შრომითი რესურსების გადამზადების ნაკლებად განვითარებული სისტემა,

კვალიფიციური კადრების გადინება, ტურისტული პოტენციალის არასაკმარისი

ცნობადობა და პოპულარიზაცია, მოწინავე ტექნოლოგიების შესახებ მოსახლეობის

დაბალი ინფორმირებულობა, მუნიციპალიტეტში წარმოებული პროდუქციის სუსტი

სარეკლამო მხარდაჭერა და მარკეტინგი.

ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის ხედვას წარმოადგენს, რომ ზუგდიდი გახდეს

ერთ-ერთი ყველაზე სწრაფად მზარდი მუნიციპალიტეტი რეგიონში თავისი მდგრადი

ეკონომიკით, ძლიერი სატრანსპორტო სექტორით, დინამიურად განვითარებადი

ტურიზმით და სოფლის მეურნეობით, გადამუშავებისა და მცირე ბიზნესის სფეროებით,

მიმზიდველი საინვესტიციო კლიმატით და განვითარებული ინფრასტრუქტურით,

რომელიც მნიშვნელოვნად გაზრდის შემოსავლებს, როგორც წინაპირობას ცხოვრების

დონის მნიშვნელოვანი ამაღლებისა და მოსახლეობის ხანგრძლივი კეთილდღეობისთვის.

მუნიციპალიტეტის მიზანია საინვესტიციო გარემოს გაუმჯობესება, ტურისტული

მიმზიდველობის ზრდა და მცირე და საშუალო ბიზნესის განვითარების ხელშეწყობა.

აღნიშნული მიზნების მიღწევისთვის ადგილობრივი ეკონომიკური გეგმით

გათვალისწინებულია ისეთი ღონისძიებები, როგორიცაა: საინვესტიციო პაკეტების

შემუშავება, ტურისტული ინფრასტრუქტურის გაუმჯობესება, სამეწარმეო ცოდნის

ამაღლება, ფინანსური რესურსების მოძიების ხელშეწყობა, ადგილობრივი წარმოების

ხელშეწყობის და ცნობადობის ამაღლების მიზნით გამოფენებისა და ფესტივალების

მოწყობა.

ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის მერია მზადაა გეგმით გათვალისწინებული

ღონისძიებების ნაწილი ადგილობრივი ბიუჯეტიდან დააფინანსოს. რაც შეეხება მცირე და

საშუალო ბიზნესის განვითარების ხელშეწყობას, დაგეგმილია დონორების მოძიება.

3

2. სარჩევი მერის მიმართვა

1. შემაჯამებელი შინაარსი

2. სარჩევი

3. ცხრილები და შემოკლებები

4. გეგმის შესავალი

5. ადგილობრივი ეკონომიკური განვითარების გეგმის შემუშავების პროცესი

6. ადგილობრივი ეკონომიკური ანალიზი

6.1. ადგილობრივი ეკონომიკური სტრუქტურის ანალიზი

6.2. ადგილობრივი თანამშრომლობა და ქსელური კავშირები

6.3. ბიზნესისადმი მეგობრული, გამჭვირვალე და კორუფციისგან თავისუფალი ადმინისტრაცია

6.4. ფინანსებზე ხელმისაწვდომობა

6.5. მიწა და ინფრასტრუქტურა

6.6. მარეგულირებელი და ინსტიტუციური ჩარჩო

6.7. უნარები და ადამიანური კაპიტალი, ინკლუზიურობა

6.8. გარე პოზიციონირება და მარკეტინგი

7. ძლიერი და სუსტი მხარეების, შესაძლებლობებისა და საფრთხეების (SWOT) ანალიზი

8. ხედვა და მიზნები

9. სამოქმედო გეგმა

10. დაფინანსების სქემა

11. მონიტორინგის ინდიკატორები და მექანიზმები

დანართები

დანართი ა. ადგილობრივი ეკონომიკური განვითარების გეგმის შემუშავების პროცესი;

დანართი ბ.ბრძანება ევროკავშირის ინიციატივის ,,მერები ეკონომიკური ზრდისთვის“ ფარგლებში

ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის ადგილობრივი ეკონომიკური განვითარების გეგმის

შემუშავების მიზნით სამუშაო ჯგუფის შექმნის შესახებ.

დანართი გ. გეგმის მომზადების პროცესში სხვადასხვა დაინტერესებულ მხარეებთან შეხვედრის

რეგისტრაციის ფურცლები.

დანართი დ. ადგილობრივი პარტნიორობის შემადგენლობა.

დანართი ე. სტატისტიკური მონაცემები ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის შესახებ

3. ცხრილები და შემოკლებები ცხრილები

1. SWOT ანალიზის ცხრილი

2. სამოქმედო გეგმა

3. დაფინანსების სქემა

4. მონიტორინგის ინდიკატორები და მექანიზმები

შემოკლებები

M4EG - მერები ეკონომიკური ზრდისთვის

LED - ადგილობრივი ეკონომიკური განვითარება

IDFI - ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტი

CTC - კონსულტაციისა და ტრენინგის ცენტრი

MSDC - მმართველობითი სისტემების განვითარების ცენტრი

ADB - აზიის განვითარების ბანკი

SWOT - ძლიერი მხარეები, სუსტი მხარეები, შესაძლებლობები, საფრთხეები

DMO - დანიშნულების ადგილის მართვის ორგანიზაცია

4

4. გეგმის შესავალი

ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის მერია ,,მერები ეკონომიკური ზრდისთვის“ ინიციატივას

2018 წლის ივნისს შეუერთდა.

ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის ტერიტორია დასავლეთ საქართველოს ცენტრალურ

ნაწილში (ფართობი–682.1 კვ.კმ.) მდებარეობს. ქალაქი ზუგდიდი როგორც ზუგდიდის

მუნიციპალიტეტის, ასევე სამეგრელო–ზემო სვანეთის რეგიონის ცენტრია. იგი

გაშენებულია ოდიშის დაბლობზე, მდინარე ჩხოუშიას ნაპირას, ზღვის დონიდან 110 მ.

სიმაღლეზე. მანძილი ადმინისტრაციულ ცენტრსა და დედაქალაქს შორის არის 339 კმ (5

სთ). უახლოესი აეროპორტი (ქუთაისის საერთაშორისო აეროპორტი) 90კმ-ში მდებარეობს,

ხოლო ფოთის პორტიდან 70 კმ აშორებს. ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე

დაწყებულია ანაკლიის ღრმა წყლოვანი პორტის მშენებლობა და უახლოეს პერიოდში

ზუგდიდი გახდება საპორტო მუნიციპალიტეტი.

ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის მოსახლეობის რაოდენობა 2019 წლის 1 იანვრისთვის

სულ შეადგენდა 101,8 ათას კაცს, ხოლო 2002 წლის აღწერის მონაცემით - 150,2 ათას კაცს.

მოსახლეობის რიცხოვნობა ბოლო 17 წლის მანძილზე 48,4 ათასი კაცით, ანუ 32,2%-ით

შემცირდა. თუ შევადარებთ მთელი ქვეყნის მასშტაბით მოსახლეობის კლების დინამიკას

(2002 წელს ქვეყნის მოსახლეობა - 3991,3 ათასი კაციდან 2019 წლის პირველი იანვრის

მდგომარეობით შემცირდა 3723,5 ათასამდე, ე.ი. 6,7%-ით), მოსახლეობის შემცირება

განსაკუთრებულად მაღალია. 2014 წლის აღწერის მონაცემებით მუნიციპალიტეტის

ადმინისტრაციულ ცენტრში, ქალაქ ზუგდიდში ცხოვრობს 42 998 (40,8%), ხოლო სოფლად

- 62 511 (59,2%). მოსახლეობის განაწილება სქესის მიხედვით ასეთია: 50 306 (47, 7%) -

მამაკაცი, 55 203 (52,3%) - ქალი. მუნიციპალიტეტის მასშტაბით საშუალო ასაკი 40 წელია,

მამაკაცებისთვის - 38,4, ხოლო ქალებისთვის - 43,1. შრომისუნარიანი მოსახლეობის წილი

67%-ს შეადგენს. ბოლო წლების განმავლობაში მზარდია მიგრაციის ტენდენცია.

ახალგაზრდების და შრომისუნარიანი მოსახლეობის ნაწილი სამუშაოდ მიდის ქვეყნის

დედაქალაქში და საზღვარგარეთის ქვეყნებში.

ევროკავშირის ინიციატივა ,,მერები ეკონომიკური ზრდისთვის“ მუნიციპალიტეტის

ადგილობრივი ეკონომიკური განვითარების სტიმულირების რეალურ შესაძლებლობას

წარმოადგენს. ინიციატივასთან შეერთების ერთ-ერთ მთავარ მიზანს წარმოადგენდა

კერძო, არასამთავრობო სექტორის და სხვადასხვა დაინტერესებული ჯგუფების ჩართვა

ადგილობრივი ეკონომიკური განვითარების პროცესში. გეგმის შემუშავების ეტაპზე

აქტიურად მიმდინარეობდა თანამშრომლობა პარტნიორობის წევრებთან, მათი

რეკომენდაციები და მოსაზრებები ასახულ იქნა საბოლოო დოკუმენტში. ადგილობრივი

ეკონომიკური განვითარების გეგმა მომზადებულია ევროკავშირის ‘’მერები ეკონომიკური

ზრდისთვის’’ ინიციატივის ფარგლებში და იგი ვერ იქნება განხილული სხვა მსგავსი

გეგმების ჩამნაცვლებლად.

წარმოდგენილი გეგმა შემუშავდა „მერები ეკონომიკური ზრდისთვის“ სტანდარტების

მიხედვით, რომლის უმთავრეს პრინციპს კერძო და საჯარო სექტორის აქტიურ

თანამშრომლობას წარმოადგენს. მუნიციპალიტეტის მიზანია უზრუნველყოს ყველა

დაინტერესებული მხარის ჩართულობა, როგორც დაგეგმვის, ისე განხორციელების

ეტაპზე.

წინამდებარე გეგმა თანხვედრაშია ეროვნულ და რეგიონულ დონეზე არსებულ

სტრატეგიებთან - საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების სტრატეგია 2015-

2020 წწ, საქართველოს ტურიზმის სტრატეგია 2025, სამეგრელო-ზემო სვანეთის

რეგიონის განვითარების სტრატეგია 2014-2021 წლებისთვის და ხელს შეუწყობს მათ

განხორციელებას.

ზუგდიდის მუნიციპალიტეტი, სამოქმედო გეგმით გათვალისწინებული საქმიანობების

უმეტესი ნაწილის დაფინანსებისთვის საჭირო თანხების მობილიზებას მოახდენს

5

მუნიციპალიტეტის 2020-2021 წლების ბიუჯეტში, ხოლო დარჩენილ ნაწილზე ეცდება

გარე რესურსების მოძიებას.

5. ადგილობრივი ეკონომიკური განვითარების გეგმის შემუშავების პროცესი

ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის ადგილობრივი ეკონომიკური განვითარების (LED)

გეგმის შემუშავების მიზნით შეიქმნა სამუშაო ჯგუფი, რომელიც მუშაობდა დოკუმენტის

შემუშავებაზე და რომლის მოვალეობას წარმოადგენდა ინფორმაციის მოძიება და

ანალიზი. სამუშაო ჯგუფი დაკომპლექტებულ იქნა კერძო სექტორის ერთი, სამოქალაქო

სექტორის ერთი და ადგილობრივი თვითმმართველობის სამი წარმომადგენლებისგან.

(გიორგი შენგელია-ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის მერი; ირაკლი ფიფია-ადგილობრივი

ეკონომიკური განვითარების ოფიცერი, მარიკა ხასია-საინვესტიციო პროექტების და

დონორებთან ურთიერთობის განყოფილების უფროსი, გია შელია-შპს „ნოვაცია 2009 „-ის

დამფუძნებელი, (ბიზნეს სექტორი), მერაბ დანელია -„რეგიონული განვითარების

ასოციაცია“ (RDA) (არასამთავრობო სექტორი) სამუშაო ჯგუფის წევრი). ადილობრივი

ეკონომიკური განვითარების გეგმის შემუშავების პრინციპი გახლდათ კერძო, საჯარო და

მუნიციპალური თანამშრომლობით შეჯერებული დოკუმენტის შექმნა.

გეგმის შემუშავების პროცესში სხვადასხვა დაინტერესებული ჯგუფების ჩართვის მიზნით

ასევე ჩამოყალიბდა ადგილობრივი ეკონომიკური განვითარების პარტნიორობა, რომელიც

აქტიურად მონაწილეობდა ადგილობრივი ეკონომიკური განვითარების გეგმის

შემუშავებაში. პარტნიორობის წევრები არიან კერძო და არასამთავრობო სექტორებიდან

სამ-სამი წარმომადგენელი და განათლების სფეროდან ერთი წარმომადგენელი,

რომელთაგანაც სამი ქალია და 4 მამაკაცი. გადაწყვეტილებები მიიღებოდა კონსენსუსის

გზით, უმრავლესობის მოსაზრების გათვალისწინებით. შეხვედრების საშუალო

ინტენსივობა წარმოადგენდა ერთ შეხვედრას თვეში.

გეგმის შემუშავების პროცესში, ჩატარდა შეხვედრები საბანკო და ტურიზმის სექტორის

წარმომადგენლებთან, ფერმერებთან და არასამთავრობო ორგანიზაციების

წარმომადგენლებთან. შეხვედრაზე დამსწრე პირებს ეთხოვათ M4EG სამდივნოს მიერ

მოწოდებული მეთოდოლოგიის შესაბამისად შედგენილი ანკეტური კითხვარების შევსება

და ელ. ფოსტის საშუალებით LED ოფიცრისთვის გამოგზავნა. LED გეგმის შემუშავების

პროცესიის კოორდინაციის მიზნით ჩატარდა შეხვედრა მერიის სამსახურების

წარმომადგენლებთან.

6. ადგილობრივი ეკონომიკური ანალიზი

6.1. ადგილობრივი ეკონომიკური სტრუქტურის ანალიზი

ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის ეკონომიკის ძირითადი დარგებია სოფლის

მეურნეობის, გადამამუშავებელი მრეწველობის, მშენებლობის, ტურიზმის, მომსახურების

და ვაჭრობის სფეროები. აქედან ყველაზე იმედისმომცემ და შემდგომი განვითარების

პოტენციალის მქონე დარგებად სოფლის მეურნეობის, ტურიზმისა და გადამამუშავებელი

მრეწველობის სფერო მიიჩნევა. საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის

მინაცემებით, 2018 წლის დასაწყისისთვის ზუგდიდის მუნიციპალიტეტში აქტიური

სტატუსის მქონე ეკონომიკური სუბიექტების რაოდენობა შეადგენს 2270-ს. 2014 წელთან

შედარებით საწარმოების რაოდენობის ზრდა დაფიქსირდა გადამამუშავებელ

მრეწველობაში, მშენებლობაში, ვაჭრობასა და მომსახურების სფეროში. საწარმოების

ზრდას ხელი შეუწყო ბიზნესისა და სოფლის მეურნეობის მხარდამჭერი სახელმწიფო

პროგრამების ამოქმედებამ.

6

მსხვილი საწარმოები ძირითადად სოფლის მეურნეობასა (2) და გადამამუშავებელ

მრეწველობაშია (6). არსებობს კომპანიების რაოდენობის ზრდის ტენდენცია მცირე და

საშუალო საწარმოების ხარჯზე. მრეწველობის დარგში მოქმედი საწარმოები ძირითადად

წარმოდგენილია თხილის გადამამუშავებელი საწარმოების (90), საშენი მასალებისა და ხე-

ტყის გადამამუშავებელი მრეწველობის (91), კვების მრეწველობის (51), ავეჯის წარმოების

(9) საწარმოებით.

ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის აგრო კლიმატური პირობები ხელსაყრელია

მრავალდარგოვანი და მაღალრენტაბელური სასოფლო-სამეურნეო წარმოების

შექმნისთვის, განსაკუთრებით კი ისეთი დარგების განვითარებისთვის, როგორიცაა

მეთხილეობა, მესიმინდეობა, მეჩაიეობა, სუბტროპიკული კულტურების წარმოება

(ციტრუსი, დაფნა, ფეიხოა და სხვა), კივის, მოცვის, ხეხილის, ერთწლიანი მარცვლეული

და ბოსტნეული კულტურების წარმოება. სასოფლო-სამეურნეო სავარგულების მთლიანი

მოცულობა შეადგენს 35556 ჰა-ს. მათ შორის: სახნავი - 7262 ჰა, მრავალწლიანი ნარგავები -

24010 ჰა, სათიბები და საძოვრები - 4284 ჰა.

2017 წლის მონაცემებით ზუგდიდის მუნიციპალიტეტში მოყვანილ იქნა 961 ტონა

მანდარინი, 243 ტონა ფორთოხალი, 412 ტონა ლიმონი; 16842 ტონა თხილი; 933 ტონა

დაფნა; 956 ტონა კივი; 16062 ტონა სიმინდი; 574 ტონა ფეიხოა; 1065 ტონა ყურძენი; 152

ტონა ხურმა. სოფლის მეურნეობის ძირითადი საექსპორტო პროდუქტებია თხილი,

ციტრუსები, კივი და მოცვი. ბოლო 15 წლის მანძილზე განსაკუთრებით გაიზარდა

თხილის ნარგავების ფართობები, რადგანაც მასზე საექსპორტო მოთხოვნილება

ყოველწლიურად იზრდებოდა. უკანასკნელ წლებში განსაკუთრებული პოპულარობა

მოიპოვა ახალმა კენკროვანმა კულტურამ – ლურჯმა მოცვმა, რომელიც ჩვენს ქვეყანაში

აქამდე ნაკლებად იყო ცნობილი. ლურჯი მოცვი რენტაბელურობით ერთ-ერთ პირველ

ადგილზეა სხვა სასოფლო-სამეურნეო კულტურებთან შედარებით. საშუალო

მოსავლიანობა 8-10ტ/ჰა. კარგად მოვლილ პლანტაციებში მოსავლიანობა 12-15 ტონასაც

აღწევს. პროგრამა ,,დანერგე მომავალი“-ს მხარდაჭერით დაახლოებით 50 ჰა-ზე გაშენებულ

იქნა მოცვის პლანტაციები. სოფლის მეურნეობის დარგი წარმოდგენილია 28 საწარმოთი,

14 სასოფლო-სამეურნეო კოოპერატივითა და 1953 კერძო ფერმერით. მუნიციპალიტეტის

მასშტაბით მოსახლეობის საკუთრებაშია 46601 სული მსხვილფეხა რქოსანი პირუტყვი,

10171 ღორი, 1528 ცხვარი და თხა, 291148 ფრთა ფრინველი. მუნიციპალიტეტის სოფლის

მეურნეობის ერთ-ერთი ძირითადი დარგია მეფუტკრეობა. იგი წარმოდგენილია 4

სასოფლო-სამეურნეო კოოპერატივით და 250 ფერმერით. მათ საკუთრებაშია

დაახლოებით 5000 სკა ფუტკარი და აწარმოებენ 80 ტონა თაფლს. სოფლის მეურნეობის

დარგში სწრაფ ზრდას აფერხებს სასოფლო-სამეურნეო სერვისებზე და ტექნიკაზე ნაკლები

ხელმისაწვდომობა, აღნიშნულ დარგში მაღალკვალიფიციური სპეციალისტების სიმცირე.

ბოლო რამდენიმე წელი მნიშვნელოვანი შემაფერხებელი ფაქტორი გახდა ახალი

დაავადებებისა და მავნებლების (აზიური ფაროსანა) გავრცელება, რომელმაც

მნიშვნელოვნად შეამცირა სასოფლო სამეურნეო პროდუქციის მოსავლის ოდენობა,

განსაკუთრებით თხილის მოსავალი.

სოფლის მეურნეობის სექტორის განვითარების ერთ-ერთი შემაფერხებელი ფაქტორია

ფერმერთა სარგებლობაში არსებული მიწის ნაკვეთების მცირე ზომები, მათი

უმრავლესობა ამუშავებს 1 ჰა-ზე ნაკლებ მიწის ნაკვეთს. 2014 წლის სასოფლო-სამეურნეო

აღწერის მიხედვით, 1 ჰექტრამდე მიწას ფლობს მიწათმოსარგებლეთა 83.1%, 1-დან 5

ჰექტრამდე ფართობს - 15,9%, ხოლო 5 ჰექტარზე მეტს - მხოლოდ 1%. პრობლემას

ამწვავებს ისიც, რომ მეურნეობების კუთვნილი 1 ჰექტარი მიწა საშუალოდ

წარმოდგენილია 2-3 ნაკვეთად. აქედან გამომდინარე, მომგებიანი და ეკონომიკურად

ძლიერი სოფლის მეურნეობის განვითარება მიწების კონსოლიდაციის გარეშე

შეუძლებელია.

7

ზუგდიდის მუნიციპალიტეტში ტურიზმის, როგორც მნიშვნელოვანი ეკონომიკური

სექტორის განვითარების მაღალი პოტენციალი არსებობს. ამას განაპირობებს

მუნიციპალიტეტში არსებული მთელ რიგ ფაქტორთა ერთობლიობა, მათ შორის:

კოლხეთისა და სვანეთის უძველესი კულტურა, უნიკალური კულტურულ-ისტორიული

ძეგლები და მუზეუმები, მღვიმეები და გამოქვაბულები, საჯომარდო და საპიკნიკე

ადგილები, ჭარბტენიანი კოლხეთის დაბლობი და მისი იშვიათი ბუნება, უკიდურესად

მაღალი ზემო-სვანეთის მთები, შავი ზღვის აკვატორია და განვითარებადი კურორტული

ზონები.

ყოველივე ეს განსაკუთრებულ პირობებს ქმნის თითქმის ყველა სახის ტურიზმის

(საავტომობილო, საცხენოსნო, საფეხმავლო, ეკო-ტურიზმი, სამონადირეო ტურიზმი,

სამოყვარულო თევზჭერა, ფრინველებზე დაკვირვება, აგრო ტურიზმი, სამეცნიერო-

კვლევითი ტურიზმი, პილიგრიმული ტურიზმი, ექსტრემალური ტურიზმი და სხვა)

განვითარებისთვის. დადიანის სასახლეთა კომპლექსი წარმოადგენს ზუგდიდის

ისტორიულ-არქიტექტურულ მუზეუმს, სადაც ინახება ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის

კვართი. ზუგდიდის ისტორიულ მუზეუმში ღვთისმშობლის კვართის გარდა მრავალი

სიწმინდეა დაცული. მუზეუმში სხვა თვალსაჩინო ისტორიულ ექსპონატებთან ერთად

დაცულია ნაპოლეონ ბონაპარტის ნიღაბი და პირადი ნივთები. ქალაქის ღირსშესანიშნავ

ობიექტს განეკუთნება დადიანების მიერ მე-18 საუკუნეში გაშენებული ბოტანიკური ბაღი,

რომლის რეაბილიტაციასაც ახორციელებს საქართველოს მუნიციპალური განვითარების

ფონდი, საინვესტიციო ღირებულება შეადგენს 12 მილიონ ლარს. ქალაქში, ბოლო წლებში

ვლაქერნობის დღესასწაულზე, ღვთისმშობლის კვართის მოსალოცად, საქართველოს

სხვადასხვა კუთხიდან 5 ათასამდე ვიზიტორი დაფიქსირდა. ზუგდიდის

მუნიციპალიტეტს გააჩნია პოტენციალი (კლიმატური პირობები, გეოგრაფიული

მდებარეობა) გახდეს ტურისტებისათვის მთავარი მიმღები პუნქტი, შეასრულოს

ტურისტული ჰაბის როლი, როგორც მთის კურორტულ სეზონზე და ასევე ზღვაზე

დასვენების პერიოდში და ზოგადად დააკავშიროს ერთმანეთს ზღვა და მთა საინტერესო

ტურისტული მარშუტებით. სამედიცინო ტურიზმის მიმართულებით დიდი პოტენციალი

აქვს ცაიშის ბალნეოლოგიურ კურორტს, რომლის მდგომარეობა სავალალოა და მის

აღდგენას სჭირდება დიდი კაპიტალური ინვესტიციის განხორციელება.

მუნიციპალიტეტში ტურისტების ნაკადი მზარდია, შესაბამისად ტურისტული ბიზნეს

სექტორი ყოველწლიურად აუმჯობესებს მომსახურების ხარისხს და იზრდება

მომსახურების არეალი. ზაფხულის სეზონზე ტურისტების ნაკადის მკვეთრ ზრდას ასევე

ხელი შეუწყო შავიზღვისპირეთში ბოლო წლებში ჩატარებულმა მუსიკალურმა

ფესტივალებმა. მუნიციპალიტეტში 15 სასტუმრო და 80 საოჯახო ტიპის სასტუმრო

ფუნქციონირებს. 40 კაფე-ბარი და რესტორანია.

ვაჭრობასა და მოსახლეობის მომსახურებაზე ორიენტირებულია 1345 საწარმო.

მუნიციპალიტეტში არის რეფერალური ჰოსპიტალი 570 პერსონალით და 180 საწოლ

ფონდით, ასევე ინფექციური და ტუბსაწინააღმდეგო სავადმყოფოები, 14 პირველადი

სამედიცინო დახმარების ცენტრი, 40 სასოფლო ამბულატორია, ერთი სტომატოლოგიური

კლინიკა და 30 სტომატოლოგიური კაბინეტი. ნარჩენების შეგროვებას და მართვას

ახორციელებს მუნიციპალური არასამეწარმეო იურიდიული პირი. ტრანსპორტის სფეროში

სერვისების მიწოდებას ახორციელებს 136 მიკრო საწარმო. მშენებლობის სფეროში 10

საშუალო, 38 მცირე და 10 მიკროსაწარმო ფუნქციონირებს.

ბიზნეს სექტორში წლიური ბრუნვის მიხედვით, წარმოების მოცულობა იზრდება.

მაგალითად, 2016 წელს ბიზნეს სექტორის ბრუნვა შეადგენდა 656,4 მილიონ ლარს, რაც

არის 122,7 მილიონი ლარით მეტია 2014 წლის ანალოგიურ მაჩვენებელთან შედარებით

(დაახლოებით 23%-იანი ზრდა). 2016 წელს წარმოებული პროდუქციის რაოდენობა იყო

471 მილიონი ლარი, 22,5%-ით მეტია 2014 წელს წარმოებულთან შედარებით. ბიზნეს

8

სექტორის დასაქმებულთა რაოდენობა 2014 წელს 8275 ადამიანს შეადგენდა, 2015

წლისთვის ამ მაჩვენებელმა მოიმატა და 8587 ადამიანი შეადგინა. ზემოაღნიშნული

მონაცემები ადასტურებს იმას, რომ მუნიციპალიტეტში წარმოების სტაბილური ზრდის

ტენდენცია შენარჩუნებულია.

6.2. ადგილობრივი თანამშრომლობა და ქსელური კავშირები

ბიზნეს კომპანიებს შორის თანამშრომლობის ქსელი მეტ-ნაკლებად ჩამოყალიბებულია.

მუნიციპალიტეტში ფუნქციონირებს ზუგდიდის რეგიონული სავაჭრო–სამრეწველო

პალატა, რომელიც წარმოადგენს რეგიონში წარმომადგენლობით ბიზნეს საზოგადოებას.

ის აერთიანებს 130-მდე რეგისტრირებულ კომპანიას და ფირმას. პალატა იცავს თავის

წევრთა ინტერესებს საქართველოში და მის ფარგლებს გარეთ, ხელს უწყობს ეროვნული

პროდუქციის პოპულარიზაციას, ეხმარება რეგიონის ბიზნესმენებს საკუთარი

პროდუქციის შექმნასა და ახალი ბაზრების ათვისებაში, ასევე რეგიონს ინვესტიციების

მოზიდვაში. იგი ხელს უწყობს მცირე და საშუალო მეწარმეებს. ასევე, დარგობრივი

კლასტერების, ასოციაციების ჩამოყალიბებას.

რეგიონში მოქმედებს თხილის მწარმოებელთა ასოციაცია, რომელიც ქვეყნის

მასშტაბით 8200-მდე წევრს აერთიანებს. მასში გაწევრიანებული ფერმერები იყენებენ

ჯგუფური მუშაობის მეთოდს, რაც მათ საშუალებას აძლევს ერთმანეთს გაუზიარონ

თავიანთი პრაქტიკული გამოცდილება და ერთად მონახონ სხვადასხვა პრობლემების

გადაჭრის გზები. თითოეულ ჯგუფს ჰყავს ლიდერი ფერმერი და დამატებით ემსახურება

კვალიფიციური აგრონომი, რომელიც ყოველთვიურად რეკომენდაციებს აძლევს

ფერმერებს და აკვირდება მათ თხილის ბაღებში მიმდინარე ცვლილებებს. ასოციაციის

წევრები აგრეთვე სარგებლობენ შეღავათებით სხვადასხვა სერვისების მისაღებად, მათ

შორის: ნიადაგის გამოკვლევა, თხილის მოვლა-მოყვანისთვის აუცილებელი ტექნიკის

გამოყენება, მოსავლის შრობა და სხვ. ამავე დროს, მათთვის ხელმისაწვდომია აგრო

კრედიტები სასუქებისა და პესტიციდების შესაძენად და სხვა სერვისები.

საქართველოს თხილის მწარმოებელთა ასოციაციამ ზუგდიდის მუნიციპალიტეტში

მოაწყო თხილის საშრობი და საწყობი ცენტრი, რომელიც სეზონზე უზრუნველყოფს 1000

ტონა თხილის გაშრობას და 500 ტონის დასაწყობებას, ასოციაციამ ასევე გახსნა ფერმერთა

მომსახურების ცენტრი, რომელიც ფერმერებს სხვადასხვა სახის მომსახურებას, მათ შორის

პრეპარატებს, სასოფლო-სამეურნეო ტექნიკას და უფასო კონსულტაციებს სთავაზობს.

საქართველოს თხილის გადამამუშავებელთა და ექსპორტიორთა ასოციაციაში,

ზუგდიდის მუნიციპალიტეტიდან თხილის სექტორში დასაქმებული 17

გადამამუშავებელი და ექსპორტიორი კომპანია არის გაერთიანებული. თხილის სექტორი

მუნიციპალიტეტის სოფლის მეურნეობისა და ზოგადად საქართველოს ეკონომიკის ერთ-

ერთი მნიშვნელოვანი და პერსპექტიული ნაწილია. სწორედ ამ ფაქტორმა განაპირობა

გადამამუშავებელი და ექსპორტიორი კომპანიების გაერთიანება, რომელიც მიზნად

ისახავს თხილის სექტორის პოპულარიზაციასა და მისი კონკურენტუნარიანობის

ამაღლებას როგორც ადგილობრივ, ასევე საერთაშორისო დონეზე. ასოციაცია ეხმარება

წევრებს საგადასახადო კანონმდებლობასთან დაკავშირებული, ასევე იურიდიული და

ფინანსური პრობლემების მოგვარებაში. ასოციაცია აქტიურად მუშაობს თხილის ხარისხის

ამაღლებაზე, წევრი კომპანიების გაყიდვებისა და ფინანსური უნარ-ჩვევების

განვითარებაზე. აწყობს ტრეინინგებს სხვადასხვა თემებზე. ამას გარდა თანამშრომლობს

სახელმწიფო, დონორ და ფინანსურ ინსტიტუტებთან.

დასავლეთ საქართველოს მეფუტკრეთა ალიანსში მუნიციპალიტეტიდან

გაერთიანებულია 30-მდე მეფუტკრე. მეფუტკრეეები ძირითადად მუშაობენ ძველი

მეთოდებით, ხოლო დარგი ითხოვს ახალ რელსებზე გადასვლას. სწორედ ამისათვის

9

შეიქმნა აღნიშნული გაერთიანება, რომ თითოეულ ფერმერამდე მიიტანონ ახალი

ნოვაციები და ახალი ტექნოლოგიები.

ზუგდიდის მუნიციპალიტეტში დაფუძნებულია კივის მწარმოებელთა ასოციაცია, 30-

მდე ფერმერით. ასოციაცია ემსახურება ფერმერებს შორის გამოცდილების გაზიარებას,

პროდუქციის ხარისხის გაუმჯობესებას და კივის ევროპის ბაზარზე გატანის საქმეს.

ბოლო წლებში, სახელმწიფოს მიერ სოფლის მეურნეობის სფეროში

განხორციელებული პროგრამებისა და საერთაშორისო ორგანიზაციების ხელშეწყობით

მიმდინარეობს სასოფლო-სამეურნეო კოოპერატივების ჩამოყალიბების პროცესი.

აღნიშნული პროგრამები და ორგანიზაციები ხელს უწყობენ სასოფლო სამეურნეო

კოოპერატივებს, როგორც ფინანსურ, მატერიალურ-ტექნიკურ გაძლიერებაში, ასევე

ტრენინგებისა და სწავლებების საშუალებით კვალიფიკაციის ამაღლებაში. ამჟამად

მუნიციპალიტეტში 21 სასოფლო-სამეურნეო კოოპერატივი მოქმედებს.

რაც შეეხება კერძო სექტორისა და ადგილობრივი ხელისუფლების თანამშრომლობას,

პერიოდულად ხდება ინდივიდუალური შეხვედრები ბიზნეს ორგანიზაციებსა და

ფინანსურ ინსტიტუტებთან, რათა იმსჯელონ მუნიციპალური მომსახურების

გაუმჯობესების საჭიროებაზე, შესაძლო ფინანსურ წყაროებსა და მუნიციპალიტეტის

იმიჯის გაუმჯობესებაზე, როგორც კარგ საცხოვრებელ და სამუშაო ადგილზე. ეს

შეხვედრები უფრო პოლიტიკურ ნაბიჯად აღიქმება, ვიდრე რეალურ თანამშრომლობად.

6.3. ბიზნესისადმი მეგობრული, გამჭვირვალე და კორუფციისგან თავისუფალი

ადმინისტრაცია

ადგილობრივი ხელისუფლების საქმიანობის გამჭვირვალობისა და

ანგარიშვალდებულების გაზრდა ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის უმთავრეს პრიორიტეტს

წარმოადგენს. მუნიციპალიტეტში მოქალაქეებთან ურთიერთობა ხდება ,,ერთი ფანჯრის“

პრინციპით. მერიაში მოქმედებს საქმისწარმოების ერთიანი ელექტრონული სისტემა, რაც

მნიშვნელოვნად ამცირებს დოკუმენტ ბრუნვის დროს. მუნიციპალიტეტს აქვს ფეისბუქ

გვერდი და ვებ-გვერდი, სადაც ხელმისაწვდომია ინფორმაცია ადგილობრივი

თვითმმართველობის მიერ განხორციელებული აქტივობების, მუნიციპალური

პროგრამებისა და პროექტების შესახებ. მერიის ვებ-გვერდზე შექმნილია ელექტრონული

პეტიციის სისტემა. მუნიციპალიტეტის ეკონომიკის სამსახურის წარმომადგენლები

თანამშრომლობენ ბიზნეს კომპანიებთან, გასცემენ ინფორმაციას და უწევენ

კონსულტაციებს.

მუნიციპალიტეტი ცდილობს ხელი შეუწყოს ბიზნეს სექტორის განვითარებას

სხვადასხვა საქმიანობების გზით. ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის მერიის მხარდაჭერით,

2018 წელს ჩატარდა თაფლის ფესტივალი. მუნიციპალიტეტის მასშტაბით დასაქმებულმა

მეწარმეებმა გამოფინეს საკუთარი პროდუქტი. ღია ცის ქვეშ გახსნილ ბაზრობაზე

წარმოდგენილი იყო თაფლის არაყი და ადგილობრივი ხილისგან დამზადებული

სასმელებიც. გამოფენილი იყო ხელნაკეთი ნივთები და აქსესუარები. ღონისძიების მიზანს

წარმოადგენდა მცირე და საშუალო ბიზნესის ხელშეწყობა, თაფლის წარმოების, როგორც

დარგობრივი მიმართულების პოპულარიზაცია. თაფლის ფესტივალში მონაწილეობა

მუნიციპალიტეტის სოფლებიდან სულ 51-მა მეწარმემ მიიღო. ასევე, მერიის ხელშეწყობით

ჩატარდა ორდღიანი საერთაშორისო ღონისძიება "აჯიკის ფესტივალი“. ფესტივალზე

გამოვლინდა საუკეთესო აჯიკა და სხვა ქართული პროდუქტები. ასევე, გამოვლინდა

ქუჩის სწრაფი კვების ოსტატი, რომელსაც საშუალება მიეცემა წარმოადგინოს საქართველო

ბერლინში, ევროპულ "სტრით-ფუდ" ფესტივალზე და იასპარეზოს ევროპის თასისთვის.

ფესტივალზე ზუგდიდი გამოცხადდა ,,აჯიკის დედაქალაქად“. ასევე მუნიციპალიტეტის

ორგანიზებით ახალი წლის დღესასწაულების პერიოდში მოეწყო საშობაო ბაზრობა.

10

მიუხედავად მუნიციპალიტეტის ძალისხმევისა ორგანიზება გაუწიონ მთავრობის

მიერ წამოწყებული პროექტებისა და დონორი ორგანიზაციების მხარდამჭერი

პროგრამების შესახებ ინფორმაციის გავრცელების საქმეს, მეწარმეებს მაინც არ აქვთ

საკმარისი ინფორმაცია შესაძლო ფინანსურ რესურსებსა და ასევე, ბიზნეს

ორგანიზაციების შესახებ, რომელთაც შეუძლიათ მათთვის დახმარების გაწევა,

ინფორმაცია ეროვნულ პროგრამებსა ან დონორი ორგანიზაციების ბიზნესის

მხარდაჭერის პროგრამებზე. სავაჭრო-სამრეწველო პალატა დახმარებას უწევს ახალ

კომპანიებს ბიზნეს გეგმის შემუშავებაში, ხოლო დარგობრივი ასოციაციები მუშაობენ

ადგილობრივი პროდუქციის პოპულარიზაციასა და დამატებითი ბაზრების მოძიებაზე.

მუნიციპალიტეტის ქონების გასხვისება ან სარგებლობის უფლების გადაცემა

ხორციელდება ელექტრონული აუქციონის მეშვეობით. საპრივატიზაციო ქონების

მონაცემები თავსდება ფინანსთა სამინისტროს მომსახურების სააგენტოს ვებ-გვერდზე და

ელექტრონულ აუქციონზე მონაწილეობის მიღება ყველა მსურველს შეუძლია.

ინფორმაცია მუნიციპალიტეტის მიერ გამოცხადებული ყველა ტენდერის შესახებ

განთავსებულია სახელმწიფო შესყიდვების სააგენტოს და მუნიციპალიტეტის ვებ-

გვერდზე და ყველა დაინტერესებულ პირს შეუძლია მონაწილეობა მიიღოს ტენდერში.

მუნიციპალიტეტის საკრებულოს სხდომები ღიაა მოქალაქეებისთვის და მათ შეუძლიათ

წარმოადგინონ შენიშვნები და კომენტარები საკრებულოს მიერ განსახილველ

საკითხებთან დაკავშირებით. მუნიციპალიტეტის წარმომადგენლობითი და

აღმასრულებელი ორგანოები წარმომადგენლები ყოველთვის გამოთქვამენ მზაობას და

იღებენ მონაწილეობას არასამთავრობო თუ საზოგადოებრივი ორგანიზაციების

ინიციატივით გამართულ ნებისმიერ შეხვედრას და დისკუსიებში და პასუხობენ მათთვის

საინტერესო ნებისმიერ კითხვას.

IDFI-ის კვლევის შედეგების მიხედვით ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის მერია

ყველაზე ღია და ანგარიშვალდებულ საჯარო დაწესებულებებს შორის დასახელდა.

აღნიშნული კვლევის თანახმად ზუგდიდის მუნიციპალიტეტი ერთადერთი

მუნიციპალიტეტია ქვეყნის მასშტაბით, რომლის აღმასრულებელ და

წარმომადგენლობით ორგანოებს საჯარო ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის 100%-იანი

შედეგი აქვთ. ისინი საჯარო ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის 2018 წლის ანგარიშის

მიხედვით ყველაზე მაღალ სტანდარტს ერთნაირად აკმაყოფილებენ. 2019 წლის 2 ივლისს

IDFI-ის, CTC-ის და MSDC-ის წარმომადგენლებმა ადგილობრივი თვითმმართველობის

ინდექსის მიხედვით მომზადებული მუნიციპალიტეტების 2019 წლის შეფასების

შედეგები წარმოადგინეს. ქვეყნის მასშტაბით ანგარიშვალდებულების კუთხით

გამჭვირვალობის მაღალი რეიტინგის მქონე მუნიციპალიტეტებს შორის ზუგდიდი

მეოთხე ადგილს იკავებს.

6.4. ფინანსებზე ხელმისაწვდომობა

მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე საფინანსო სექტორი საკმაოდ განვითარებულია,

იგი წარმოდგენილია ქვეყანაში მოქმედი თითქმის ყველა ბაკის ფილიალით, ასევე

მუნიციპალიტეტში მოღვაწეობს რამდენიმე მიკროსაფინანსო ორგანიზაცია. ბიზნესის

განვითარებისთვის არსებული ფინანსური რესურსების შესახებ ინფორმაცია მეტ-

ნაკლებად ხელმისაწვდომია. მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე არსებული ბანკები და

მიკროსაფინანსო ორგანიზაციები გასცემენ სესხებს ბიზნეს კომპანიებზე და აგრო

საწარმოებზე, როგორც საბრუნავი, ასევე ძირითადი საშუალებებისათვის. შესაძლებელია

როგორც უზრუნველყოფილი, ასევე არაუზრუნველყოფილი კრედიტებით სარგებლობა.

შედარებით დიდი ოდენობის სესხებზე ბიზნეს კომპანიები სირთულეებს აწყდებიან

სესხებისათვის საჭირო გირაოს უზრუნველყოფის თვალსაზრისით. ამასთან მსხვილი

სესხების გაცემა განიხილება სათაო ოფისებში. ბიზნესს მძიმე ტვირთად აწევს მაღალი

11

საპროცენტო განაკვეთი. რთულია სტარტაპების დაფინანსება, ამ შემთხვევაში ბანკები

ითხოვენ მინიმუმ 3-6 თვიან ბრუნვას.

გარდა საბანკო სექტორისა არსებობს ფინანსებზე წვდომის სხვა ალტერნატიული

საშუალებები, რომელთა შორისაა სოფლის მეურნეობისა და მეწარმეობის განვითარების

ხელშეწყობის სახელმწიფო პროგრამები, როგორებიცაა „შეღავათიანი აგრო კრედიტი",

„აწარმოე საქართველოში" და ა.შ, USAID-ის პროექტი ზრდა საქართველოში და სხვა.

2017 წელს ზუგდიდის მუნიციპალიტეტსა და USAID -ის ზრდა პროექტს შორის

გაფორმდა ურთიერთგაგების მემორანდუმი. მემორანდუმის ფარგლებში, ზრდა პროექტი

და მუნიციპალიტეტი ითანამშრომლობენ, რომ შეიმუშაონ და განახორციელონ სათანადო

ინფრასტრუქტურული პროექტები, რომლებიც ხელს შეუწყობს ეკონომიკის/ბაზრის

განვითარებას და /ან დაიცავს მოწყვლად თემებს ბუნებრივი კატასტროფებისგან.

პროექტი მჭიდროდ თანამშრომლობს მუნიციპალიტეტის ხელმძღვანელობასთან,

სოფლის მოსახლეობასა და მაკრო, მიკრო და საშუალო მეწარმეებთან, რომლებიც

ჩართულნი არიან ეკონომიკური განვითარების დაგეგმვის პროცესში. ეს უზრუნველყოფს

თემის პრიორიტეტების გათვალისწინებას მუნიციპალურ ბიუჯეტში მისი შემუშავების

პროცესში რათა ხელმისაწვდომი იყოს ინფრასტრუქტურის გაუმჯობესებისთვის

აუცილებელი სახსრები. პროექტი მუშაობს ინფრასტრუქტურის განვითარების გეგმებზე

სამიზნე თემებში რათა განსაზღვროს პრიორიტეტული პროექტები და გაუწიოს

მიზნობრივი დახმარება მუნიციპალიტეტს წარმატებული საპროექტო წინადადებებისა

და პროექტის დიზაინის დეტალურ შემუშავებაში USAID-ისა და საქართველოს

მთავრობის სტანდარტების მოთხოვნების შესაბამისად. აღნიშნული დახმარება შეიძლება

განვიხილოთ, როგორც მუნიციპალიტეტის თანამონაწილეობა, რათა მოიზიდოს

დაფინანსება ცენტრალური მთავრობისა თუ სხვა წყაროებიდან, როგორიც არის

საერთაშორისო დონორი ორგანიზაციები, არსებული პრიორიტეტული

ინფრასტრუქტურის აშენების ან რეაბილიტაციის მიზნით.

ამ ეტაპისთვის ზრდა პროექტმა შეიმუშავა და ზუგდიდის მუნიციპალიტეტს გადასცა

ჩხორიის ადმინისტრაციული ერთეულის სასმელი წყლით მომარაგების სისტემის

საპროექტო დოკუმენტაცია, რომელიც დაფინანსდა რეგიონალური ფონდიდან და

სარეაბილიტაციო პირველი ფაზა დასრულებულია, მეორე ფაზა 2020 წელს არის

დაგეგმილი.

„საპარტნიორო ფონდის პროგრამა“ „სტარტაპ საქართველოსა და აშშ-ის

საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს (USAID) ერთობლივი პროექტით, საოკუპაციო

გამყოფი ზოლის მიმდებარე სოფლებში ახალი საწარმოები შეიქმნება. პროექტი

სახელწოდებით „ახალი საწარმოები გამყოფი ზოლის მიმდებარე სოფლებში“, დამწყებ

მეწარმეებს საშუალებას აძლევს საოკუპაციო გამყოფი ხაზის მიმდებარე სოფლებში

ინოვაციურ სიახლეებზე ორიენტირებული ბიზნესები წამოიწყონ, რაც საოკუპაციო

გამყოფი ხაზის მიმდებარე სოფლებში ინვესტირებას, ადგილობრივი მოსახლეობის

დასაქმებას და შემოსავლების ზრდას შეუწყობს ხელს. “USAID Zrda” “საპარტნიორო

ფონდისგან მიღებულ დაფინანსებას გრანტით უზრუნველჰყოფს. ბენეფიციარს

მოეთხოვება მინიმალური ფულადი თანამონაწილეობა მხოლოდ 10 % ის ოდენობით,

დარჩენილ 90% -ს „სტარტაპ საქართველო“ შეღავათიანი გრძელვადიანი სესხით

დააფინანსებს, ხოლო “USAID Zrda“ ბენეფიციარს ჯამურ თანხას გაუორმაგებს.

2018 წელს საპარტნიორო ფონდმა რუხის ადმინისტრაციულ ერთეულში, ენგურის

ხიდიდან 600 მეტრში ინოვაციების ცენტრი ააშენა. ცენტრში სისტემატურად ტარდება

პროგრამირების, დიზაინის, მეწარმეობისა და სხვადასხვა ბიზნესმიმართულების

ტრენინგები.

მუნიციპალიტეტში ასევე ფუნქციონირებს ტექნო პარკი.

12

6.5. მიწა და ინფრასტრუქტურა

ბოლო წლებში ბიზნესის განვითარების ტენდენციასთან პარალელურად იზრდება

მოთხოვნა შენობა-ნაგებობებზე, მიწასა და ინფრასტრუქტურაზე. მუნიციპალიტეტის

ქონების მართვის განყოფილება ახორციელებს მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე

მდებარე ყველა მიწის ნაკვეთისა და შენობა-ნაგებობის იდენტიფიცირებას,

დაურეგისტრირებელი ქონების მუნიციპალიტეტის საკუთრებაში დარეგისტრირებას, რაც

დიდ ძალისხმევას მოითხოვს. მუნიციპალიტეტი წინააღმდეგობას აწყდება სახელმწიფო

საკუთრებაში დარეგისტრირებული მიწისა თუ შენობა-ნაგებობის მის საკუთრებაში

გადმოცემის საქმეში. უმეტეს შემთხვევაში, ქონების გადმოცემის პროცედურა

ჭიანურდება. მუნიციპალიტეტი ვერ ახერხებს ამ ქონებების პრივატიზებას და მათ

ჩართვას ეკონომიკურ აქტივობებში, რაც მუნიციპალიტეტის ეკონომიკის

განვითარებისთვის ერთ-ერთი შემაფერხებელი ფაქტორია. მოთხოვნა ძირითადად მცირე

კომპანიებისთვის შესაფერის და იზოლირებულ სამუშაო სივრცეებზეა. საოფისე ფართები

ძირითადად კერძო შენობებშია განლაგებული, მაგრამ ფასები მაღალია და ძალიან

ხშირად მცირე კომპანიებს არ აქვთ სახსრები იქირაონ ეს ფართები. ადმინისტრაციული

ერთეულების ტერიტორიაზე მდებარე მუნიციპალური და სახელმწიფო საკუთრებაში

არსებული შენობების უმეტესი ნაწილი ამორტიზებულია, უმრავლესობას არ აქვს

სტრატეგიული მდებარეობა, რის გამოც ძნელდება მათი პრივატიზება ან სარგებლობის

უფლებით გადაცემა.

ქ. ზუგდიდის მიწის რესურსის მნიშვნელოვან ნაწილს წარმოადგენს ე.წ ყოფილი

ინდუსტრიული ზონები (ბრაუნფილდები), ყოფ. ჩაისა და სუბტროპიკული კულტურების

კვლევითი ინსტიტუტის ზუგდიდის ფილიალის ტერიტორია და ყოფ ,,კომკავშირული

პარკის ტერიტორია. აღნიშნული პოტენციურად გამოსაყენებელი მიწის ფართობი

ქალაქის მასშტაბით 150 ჰექტრამდეა, მათგან 110 ჰა. სახელმწიფოს, 12 ჰა.

მუნიციპალიტეტის, ხოლო 28 ჰა. კერძო საკუთრებაშია. აღნიშნული, ქალაქის სამომავლო

განვითარებისთვის ხელსაყრელ გარემოს ქმნის.

როგორც ჩანს ქალაქის ტერიტორიაზე არსებობს საკმარისი რაოდენობის მიწა. მთავარი

შემაფერხებელი ფაქტორია ის, რომ ამ მიწის მხოლოდ მცირე ნაწილია მუნიციპალიტეტის

საკუთრებაში, რის შედეგადაც ინვესტორები იძულებული არიან ურთიერთობა იქონიონ

ეკონომიკის სამინისტროსთან. ეს კი იწვევს მუნიციპალიტეტის როლის შემცირებას

ინვესტორებთან ურთიერთობის საკითხებში.

ქალაქის გამართულად ფუნქციონირებისთვის აუცილებელი ინფრასტრუქტურა,

როგორიცაა ბუნებრივი აირისა და ელექტრო ენერგიის მიწოდება, ქ. ზუგდიდის

ტერიტორიას სრულად ფარავს. ამჟამად მიმდინარეობს წყალმომარაგებისა და

წყალარინების ახალი სისტემის და ჩამდინარე წყლების გამწმენდი ნაგებობის

მშენებლობა. სამუშაოები დასრულდება 2020 წელს. პროექტი ხორციელდება ADB-ის

დაფინანსებით და მისი ღირებულება აღემატება 220 000 000 მილიონ ლარს. პროექტის

დასრულების შემდგომ ქალაქს ექნება უწყვეტი წყალმომარაგებისა და გამართული

წყალარინების სისტემა.

მუნიციპალიტეტში ფუნქციონირებს ტექნო პარკი და ინოვაციების ცენტრი.

6.6. მარეგულირებელი და ინსტიტუციური ჩარჩო

ქვეყანაში მოქმედი კანონმდებლობის შესაბამისად, მუნიციპალიტეტის კომპეტენციები

საკანონმდებლო და ინსტიტუციური ჩარჩოს განსაზღვრისთვის ეკონომიკური

განვითარების ხელშეწყობისა და ბიზნეს გარემოს გაუმჯობესების ჭრილში შეზღუდულია

და ცენტრალური ხელისუფლების კომპეტენციას წარმოადგენს.

ზუგდიდის მუნიციპალიტეტი წარმოადგენს დამოუკიდებელ თვითმმართველ

ერთეულს. თვითმმართველობის კომპეტენციაში შედის ქონების გადასახადის განაკვეთის

13

განსაზღვრა. ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის საკუთარ უფლებამოსილებას განეკუთვნება

ადგილობრივი მოსაკრებლების დაწესება და მათი განაკვეთის განსაზღვრა. დღეისთვის

ზუგდიდის მუნიციპალიტეტში მოქმედებს 4 ადგილობრივი მოსაკრებელი, რომელთა

ადმინისტრირებაც ხდება მუნიციპალიტეტის საკრებულოს მიერ მიღებული

დადგენილებების შესაბამისად. ეს მოსაკრებლებია: 1. მშენებლობის (გარდა

განსაკუთრებული მნიშვნელობის რადიაციული ან ბირთვული ობიექტების

მშენებლობის) ნებართვის; 2. დასახლებული ტერიტორიის დასუფთავების; 3. სათამაშო

ბიზნესის; 4. სპეციალური (ზონალური) შეთანხმების გაცემის.

ყველაზე დიდ პრობლემად მშენებლობის ნებართვის მიღება რჩება. ნებართვის მიღება

დროში გაწელილი პროცედურაა. ამ სფეროში არ არსებობს კოორდინაცია უწყებებს შორის

და სხვადასხვა უწყება ითხოვს ერთი და იგივე ინფორმაციის წარდგენას. თითოეულთან

შეთანხმებას დრო სჭირდება და მშენებლობის ნებართვაზე განაცხადების განხილვა არ

ხდება ერთდროულად ყველა პასუხისმგებელი უწყების მიერ, ხოლო მომდევნო უწყება

ელოდება წინა უწყების განხილვის შედეგს.

ევროკავშირის მიერ დაფინანსებული დაძმობილების (TWINNIG)

პროექტის „ინფრასტრუქტურის ხარისხის გაუმჯობესება უკეთესი დაგეგმვის სისტემების

საშუალებით“ ფარგლებში, პოლონელი ექსპერტების დახმარებით მიმდინარეობს, ქ.

ზუგდიდის სამხრეთ-აღმოსავლეთ ნაწილში მდებარე ცალკეული ტერიტორიების

(დაახლოებით 97 ჰექტარი) განაშენიანების რეგულირების გეგმის მომზადება. აღნიშნული

საშუალებას მისცემს ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის მერიას, პროექტის ფარგლებში

მიღებული ცოდნისა და განაშენიანების რეგულირების საპილოტე გეგმის მომზადების

მაგალითზე ინსიტიტუციურად დახვეწოს და ერთგვაროვანი პრაქტიკა დანერგოს

ურბანულ საკითხებთან დაკავშირებული სანებართვო პროცედურებისა და ზოგადი

პოლიტიკის თვალსაზრისით.

6.7. უნარები და ადამიანური კაპიტალი, ინკლუზიურობა

სამუშაო ძალის განვითარება მუნიციპალიტეტისთვის შედარებით ახალი კონცეფციაა.

მიუხედავად იმისა, რომ მუნიციპალიტეტში ფუნქციონირებს უმაღლესი

საგანმანათლებლო დაწესებულება და რამდენიმე პროფესიული სასწავლებელი,

საგანმანათლებლო სისტემა არ პასუხობს ბიზნეს სექტორის რეალურ საჭიროებებს.

მუნიციპალიტეტში ტურიზმის განვითარების პირობებში გაიზარდა მოთხოვნა

მიმტანებზე, გიდებზე, რეგისტრატორებზე და სხვა სფეროს კადრებზე. კვალიფიციური

კადრების ნაკლებობაა IT სექტორში, სოფლის მეურნეობასა და ვეტერინარიაში.

ადგილობრივ შრომის ბაზარზე დაბალია შრომის ანაზღაურება (2016 წელს საშუალო

თვიური ანაზღაურება შეადგენდა 428,8 ლარს) და მუნიციპალიტეტიდან

შრომისუნარიანი და კვალიფიციური კადრები გაედინება ქვეყნის დედაქალაქში და

საზღვარგარეთ. 2017 წლის მონაცემებით, უმუშევრობის დონე რეგიონში 8.6%-ს

შეადგენდა. ძირითადად, ადამიანებს, რომლებიც სულ მცირე ორი წლის განმავლობაში

უმუშევრები არიან, ეკარგებათ ახალი კვალიფიკაციის მიღების მოტივაცია და ძალიან

პასიური ხდებიან ახალი სამუშაო ადგილების ძიებისას. მუნიციპალიტეტში არ

ფუნქციონირებს დასაქმების სააგენტო, სამუშაოს მაძიებლები თვითონ, კერძო ბიზნესთან

პირდაპირი კომუნიკაციით და ინტერნეტ გვერდებიდან ეძებენ სამუშაოს.

არ არსებობს კოორდინაცია მუნიციპალიტეტს, ბიზნეს სექტორს, საგანმანათლებლო და

სასწავლო დაწესებულებებს შორის. ზოგიერთი ბიზნეს კომპანია უზრუნველყოფს

სწავლებას მხოლოდ მათი საჭიროებების მიხედვით, მაგრამ ამას არ აქვს ორგანიზებული

ხასიათი და ეს არ არის შეთანხმებული ამავე სექტორში მომუშავე სხვა კომპანიებთან.

ანაკლიის სპეციალური ეკონომიკური ზონა ოპერირებას პორტთან ერთად დაიწყებს და

პირველად საქმიანობად პორტის ტვირთების მომსახურებასა და სხვა ლოგისტიკურ

14

საქმიანობებს გეგმავს. „ანაკლია სითი“ სპეციალური ეკონომიკური ზონის განვითარებას

ფაზების მიხედვით გეგმავს. პირველი ფაზა მოიცავს მომდევნო 9 წელს , რომლის

ფარგლებშიც ათვისებული იქნება 100 ჰა მიწა და დასაქმდება 2700 ადამიანი.

6.8. გარე პოზიციონირება და მარკეტინგი

ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის მიზანია გახდეს მიმზიდველი, როგორც

ადგილობრივი მოსახლეობისთვის, ასევე მისი ვიზიტორებისა და ინვესტორებისთვის.

ზუგდიდის ძლიერი მხარე, როგორც საერთაშორისო, ასევე ადგილობრივი

პოზიციონირებისთვის ტრადიციული სტუმარ-მასპინძლობა, ისტორიულ-კულტურული

ძეგლები, გამორჩეული ბუნება და გეოგრაფიული მდებარეობაა. რეგიონის სხვა

მუნიციპალიტეტებთან შედარებით, ზუგდიდის მუნიციპალიტეტი მიმზიდველ

ადგილად ითვლება საცხოვრებლად, სამუშაოდ, ტურისტული და ინვესტირების

თვალსაზრისით. აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ პოტენციური ინვესტორებისთვის

ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის საინვესტიციო პოტენციალი სათანადოდ არ არის

წარმოჩენილი, რადგან არ არის შემუშავებული მუნიციპალიტეტის საინვესტიციო

კატალოგები.

სამეგრელო-ზემო სვანეთში DMO დაფუძნდა. DMO-ს დაარსებით, USAID – Zrda და

საქართველოს ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაცია ერთობლივად განსაზღვრავენ

რეგიონში ტურიზმის განვითარებასთან დაკავშირებულ გამოწვევებს და დაადგენენ

პრიორიტეტებს რეგიონის პოპულარიზაციისა და მისი უკეთ წარმოჩენის მიზნით.

სამეგრელო-ზემო სვანეთი საქართველოს ერთ-ერთი საუკეთესო ტურისტული რეგიონია,

სადაც ისტორიულ-კულტურულ მემკვიდრეობას ერწყმის ბუნების განუმეორებელი

სილამაზე და სათავგადასვლო ტურიზმისთვის დამახასიათებელი უპირატესობები. DMO

ჩაატარებს რეგიონში ყველა ტურისტული ღირსშესანიშნაობის არსებული მდგომარეობის

ანალიზს, მოიძიებს და დანერგავს ახალ მიდგომებს, რაც ხელს შეუწყობს რეგიონის

ეკონომიკურ ზრდას და დასაქმებას.

სახელმწიფო პროგრამა აწარმოე საქართველოს ხელშეწყობით 2018 წელს გაიხსნა ახალი

თანამედროვე სტილის სასტუმრო, იგივე პროგრამის ხელშეწყობით 2019 წელს გაიხსა

კიდევ ერთი მაღალი კლასის სასტუმრო. ბოლო ხუთი წლის განმავლობაში

მუნიციპალიტეტის ადმინისტრაციამ მსხვილი ინვესტიცია განახორციელა

მუნიციპალიტეტის ინფრასტრუქტურის გასაუმჯობესებლად. მოეწყო საფეხმავლო

ბილიკები, სანიაღვრე არხები, რეაბილიტაცია ჩაუტარდა ათეულობით კილომეტრ

საავტომობილო გზას, განახლდა ზუგდიდის ცენტრალური ბულვარი, რეაბილიტირებულ

იქნა დადიანების სასახლე, მიმდინარე წელს სრულდება ბოტანიკური ბაღის სრული

რეაბილიტაცია. უფრო მრავალფეროვანი გახდა მუნიციპალური კულტურული

ღონისძიებების პროგრამა, რამაც განაპირობა ტურისტების ნაკადის ეტაპობრივი ზრდა.

ტურიზმის განყოფილება აქტიურად მუშაობს მუნიციპალიტეტის ტურისტულ ადგილად

პოპულარიზაციის მიმართულებით და მონაწილეობს ტურიზმის რეკლამირებასთან

დაკავშირებულ სხვადასხვა ღონისძიებაში.

ვლაქერნობის დღესასწაულთან დაკავშირებით გამოცემულია ინგლისურ - ქართული

ბუკლეტი (ტურისტულ-პილიგრიმული გზამკვლევი), სხვადასხვა სახის გზამკვლევები,

ქალაქში რამდენიმე ადგილას დამონტაჟებულია ე. წ. ,,ლაით ბოქსები“, სადაც

განთავსებულია ინფორმაცია ტურისტული მარშრუტების შესახებ, გადაღებულია

საიმიჯო ფილმი ზუგდიდზე. ასევე მიმდინარე წელს იგეგმება კიდევ ერთი გზამკვლევი

წიგნის გამოცემა ზუგდიდზე. მუნიციპალიტეტი პერიოდულად მონაწილეობს

სხვადასხვა სახის გამოფენებზე და ფორუმებზე, სადაც ახდენს მუნიციპალიტეტის

პოპულარიზაციას.

15

2014 წელს ანაკლიაში ჩატარდა საერთაშორისო ბიზნეს ფორუმი, რომელმაც

პოტენციურ ინვესტორებს საშუალება მისცა შეხვედროდნენ არსებული ბიზნეს სექტორის

წარმომადგენლებს და განეხილათ ბიზნეს გარემო და ზუგდიდის მუნიციპალიტეტში

ბიზნესის კეთების უპირატესობები.

ზუგდიდის მუნიციპალიტეტს განსაკუთრებულ მიმზიდველ ქალაქად ხდის ის ფაქტი,

რომ საქართველოს პირველი ღრმაწყლოვანი პორტი იქნება ანაკლიის პორტი.

ანაკლია მდებარეობს ძველი სავაჭრო გზის მნიშვნელოვან მონაკვეთზე და ის

წარმოადგენს ახალი აბრეშუმის გზის საკვანძო სატრანსპორტო წერტილს ჩინეთსა და

ევროპას შორის. პორტის მდებარეობა, ტექნიკური და ინფრასტრუქტურული

შესაძლებლობები, ტვირთის მოზიდვის უმთავრესი მიზეზები იქნება. ამასთან, რეგიონში

„ერთი სარტყელი ერთი გზის“ ინიციატივის მხარდასაჭერად მიმდინარე

ინფრასტრუქტურული პროექტები, სამომავლოდ ევროპასა და ჩინეთს შორის ვაჭრობის

გაძლიერების კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი მაჩვენებელია.

„ანაკლიის განვითარების კონსორციუმის“ ხედვაა ანაკლიის პორტის საერთაშორისო

კლასის კომპლექსად ჩამოყალიბება და მისი უმნიშვნელოვანეს სავაჭრო წერტილად

გადაქცევა, როგორც ცენტრალურ აზიასთან, ასევე ახალი აბრეშუმის გზის სავაჭრო გზაზე,

ევროპასა და ჩინეთს შორის.

ქალაქი ანაკლია და სპეციალური ეკონომიკური ზონა ღრმაწყლოვანი პორტის

ოპერირებასთან ერთად განვითარდება. ის შეავსებს პორტის საქმიანობას და ხელს

შეუწყობს მისი, როგორც ქვეყნის მნიშვნელოვანი ეკონომიკური პროექტის განვითარებას.

ქალაქი ანაკლია, სპეციალური ეკონომიკური ზონა და ღრმაწყლოვანი პორტი ერთიანად

მოიაზრება, როგორც რეგიონული ბიზნესჰაბი, მნიშვნელოვანი სავაჭრო და

ლოგისტიკური კვანძი ევროპისა და აზიის გზაჯვარედინზე. სპეციალური ეკონომიკური

ზონის სტატუსის და მისი შესაძლებლობების წყალობით, ანაკლია იქცევა რეგიონულ

ბიზნეს ლოკაციად საერთაშორისო კომპანიებისთვის, რომელთა სურვილიც იქნება

ანაკლიის სტრატეგიული მდებარეობით კაპიტალის გაზრდა.

7. SWOT ანალიზი

ძლიერი მხარეები სუსტი მხარეები

1.ხელსაყრელი გეოპოლიტიკური მდებარეობა (შავი

ზღვის სანაპირო, პორტი, მასთან დაკავშირებული

სტრატეგიული სატრანსპორტო არტერიები და

სატრანზიტო ფუნქცია)

2.ენერგეტიკული სიმძლავრეები: განახლებადი ენერგიის

წყაროები; ბიომასა, მზე, გეოთერმული წყლები

3.წყლის რესურსების რეკრეაციული პოტენციალი,

თერმული და მტკნარი წყლების დიდი რესურსი

4.ეკონომიკის დივერსიფიკაციის შედარებით მაღალი

მაჩვენებელი

5.წარმოების, მრეწველობის, გადამამუშავებელი

მრეწველობის, კვების წარმოების, მცირე და საშუალო

საწარმოების მუშაობის დიდი გამოცდილება;

6.საშუალო და უმაღლესი განათლების კერების,

სასწავლო–სამეცნიერო ტრადიციების არსებობა

7.იაფი მუშახელი და შედარებით კვალიფიციური

სამუშაო ძალა;

8.ტურიზმის განვითარების დიდი პოტენციალი, მეტ-

ნაკლებად მოწესრიგებული ინფრასტრუქტურა,

სასტუმროები, რესტორნები

1.მუნიციპალიტეტის ეკონომიკური განვითარების

გრძელვადიანი სტრატეგიული გეგმის არ არსებობა

2.მოსახლეობის და ადგილობრივი ბიუჯეტის მწირი

შემოსავლები, ადგილობრივი კერძო დანაზოგებისა და

ინვესტიციების დაბალი დონე;

3.თანამედროვე ენერგო ეფექტური ტექნოლოგიებისადმი

დაბალი ინტერესი და ნაკლები წვდომა

4.მრეწველობის სექტორის განვითარების

არადამაკმაყოფილებელი დონე

5.პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების არასაკმარისი

მოცულობა და მათი მოზიდვის ხელშეწყობის ქმედითი

მექანიზმების ნაკლებობა

5.ძვირი საბანკო პროდუქტები და ალტერნატიული

კაპიტალის შეზღუდული მისაწვდომობა;

6.ექსპორტზე ორიენტირებული სექტორებისა და

ადგილობრივი ბიზნესების სუსტი მხარდაჭერა;

გამომუშავებული პროდუქციის სუსტი სარეკლამო

მხარდაჭერა და მარკეტინგი

7.კვალიფიციური კადრების გადინება;

8.შრომითი რესურსების მომზადება-გადამზადების

16

9.უახლოესი კურორტები ანაკლიასა და განმუხურში და

განახლებული მესტია

10. მიმზიდველი აგროკლიმატური პირობები და

ადგილობრივი მებაღეობის ძლიერი პოტენციალი

11. ადგილობრივი ტურისტული ინფრასტრუქტურის

განვითარების ძლიერი პროგრესი

ნაკლებად განვითარებული სისტემა;

9.მოძველებული საწარმოო-ტექნიკური ბაზა და ახალი

ტექნოლოგიების გამოყენების დაბალი

ინტენსივობა; მოწინავე ტექნოლოგიების შესახებ

მოსახლეობის დაბალი ინფორმირებულობა;

10.ტურიზმის მართვის და ტურიზმის, როგორც ბიზნეს

საქმიანობის არასაკმარისი ცოდნა; უცხოელი ტურისტების

მოზიდვისადმი არასისტემური მიდგომა;

11.ტურისტული პოტენციალის არასაკმარისი ცნობადობა

და პოპულარიზაცია; მეტწილად, ტურისტული

ინფრასტრუქტურის, შესაბამისი მომსახურებისა და

კადრების არადამაკმაყოფილებელი დონე;

12. ინფორმაციის ნაკლებობა დაფინანსების

შესაძლებლობებთან დაკავშირებით;

13.ადგილობრივ დონეზე მიწისა და მუნიციპალური

ქონების ცუდი მენეჯმენტი (მართვა)

შესაძლებლობები

საფრთხეები

1.ანაკლიის პორტის მშენებლობა და მისი განვითარება

2.ზუგდიდის მუნიციპალიტეტს, როგორც „მერების

შეთანხმების ხელმომწერ ქალაქს“, აქვს შესაძლებლობა

მოიზიდოს დაფინანსება სხვადასხვა დონორი

ორგანიზაციებიდან და ფონდებიდან ქალაქის მდგრადი

ენერგეტიკული განვითარებისა და საინვესტიციო

მიმზიდველობის ამაღლების პროექტების

განსახორციელებლად;

3.რეგიონალური მნიშვნელობის სატრანზიტო

ლოგისტიკური ცენტრების განვითარება, მთისა და

ზღვის დამაკავშირებელი ტურისტული ნაკადების

მართვისა და „ჰაბი“-ის ფუნქციის შესრულება;

4.სოფლის მეურნეობის პროდუქტებისთვის

(ძირითადად, თხილი, კივი, მოცვი) გასაღების ახალი

ბაზრების მოძიება;

5.საკრედიტო დაფინანსების ბაზრის შესაძლებლობების

გაფართოება; საბანკო კრედიტებზე და კაპიტალის

ალტერნატიულ ბაზრებზე ხელმისაწვდომობის ზრდა;

საპროცენტო განაკვეთის შემცირება;

6.სოფლის მეურნეობის პროდუქტების გადამუშავების

შედეგად მიღებულ პროდუქციაზე მოთხოვნის ზრდა

შიდა და გარე ბაზრებზე და ეკოლოგიურად სუფთა

პროდუქციის წარმოება;

7.ტურისტული ცნობადობის ამაღლება და ტურისტული

ნაკადების ზრდა;

8.საერთაშორისო და დონორ ორგანიზაციებთან

თანამშრომლობა და მათი გამოცდილების გაზიარება;

9. ადგილობრივ დონეზე კერძო სექტორისა და

განსაკუთრებით ტურისტული სექტორის უნარ ჩვევებისა

და შესაძლებლობების გაძლიერება

1.არასტაბილური პოლიტიკური მდგომარეობა რეგიონში

და ქვეყანაში

2.კონფლიქტისპირა მდებარეობა

3.სოფლის მეურნეობაში გავრცელებული ახალი

მავნებლები და დაავადებები

ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის ეკონომიკის განვითარების ძირითადი გამოწვევებია;

ინვესტიციების არასაკმარისი მოცულობა და მათი მოზიდვის ქმედითი მექანიზმების

არარსებობა, ფინანსების შეზღუდული ხელმისაწვდომობა, შრომითი რესურსების

გადამზადების ნაკლებად განვითარებული სისტემა, ტურისტული პოტენციალის

არასაკმარისი ცნობადობა და პოპულარიზაცია, მოწინავე ტექნოლოგიების შესახებ

მოსახლეობის დაბალი ინფორმირებულობა, მუნიციპალიტეტში წარმოებული

პროდუქციის სუსტი სარეკლამო მხარდაჭერა და მარკეტინგი.

17

არსებული გამოწვევების საპასუხოდ, ძლიერი მხარეების და შესაძლებლობების

მაქსიმალური გამოყენებით აქცენტი უნდა გაკეთდეს ინვესტიციების მოზიდვის

მხარდაჭერაზე, ტურისტული მიმზიდველობის ზრდაზე და მცირე და საშუალო ბიზნესის

მხარდაჭერაზე.

8. ხედვა და მიზნები

ხედვა

ზუგდიდი იქნება ერთ-ერთი ყველაზე სწრაფად მზარდი მუნიციპალიტეტი რეგიონში

თავისი მდგრადი ეკონომიკით. მუნიციპალიტეტისთვის მახასიათებელი იქნება

დინამიურად განვითარებადი ტურიზმი და სოფლის მეურნეობა, გადამუშავებისა და

მცირე ბიზნესის სფეროები, რომელიც მნიშვნელოვნად გაზრდის შემოსავლებს, როგორც

წინაპირობას ცხოვრების დონის მნიშვნელოვანი ამაღლებისა და მოსახლეობის

ხანგრძლივი კეთილდღეობისთვის.

მიზნები:

1. ადგილობრივი საინვესტიციო შესაძლებლობების ხელშეწყობა;

2. ტურისტული მიმზიდველობის ზრდა;

3. მცირე და საშუალო მეწარმეების უნარ-ჩვევებისა და ცოდნის გაღრმავება

ადგილობრივ დონეზე.

18

9. სამოქმედო გეგმა

სამოქმედო გეგმა შემუშავებულია პარტნიორებისა და ყველა დაინტერესებული მხარის ჩართულობით, რომელიც მათივე

მხარდაჭერითა და მონაწილეობით განხორციელდება. გეგმა ძირითადად ფოკუსირებულია ტურიზმის, აგროსექტორის, მცირე და

საშუალო ბიზნესის ხელშეწყობაზე. სამოქმედო გეგმაში გაწერილი ღონისძიებების შესრულებაზე პასუხისმგებლობას იღებს ზუგდიდის

მუნიციპალიტეტის მერია და მისი შესაბამისი სტრუქტურული ერთეულები. გეგმის განხორციელების პროცესში მნიშვნელოვან როლს

ითამაშებს კერძო და სამოქალაქო სექტორის წარმომადგენლები. მუნიციპალიტეტთან ერთად გეგმის განხორციელების ფინანსური

მხარდამჭერი იქნება ცენტრალური ბიუჯეტი, კერძო კომპანიები და დონორი ორგანიზაციები.

თემატური

ბლოკი ძირითადი

მიზნები ქმედება / პროექტის

იდეები ხანგრძლივ

ობა (დაწყება/დასრულება)

ჩართული პარტნიორები

სავარაუდო ხარჯები

საბოლოო შედეგები მონიტორინგის ინდიკატორები

გარე

პოზიციონირებ

ა და

მარკეტინგი

1.

ინვესტიციების

მოზიდვა

1.1. მუნიციპალიტეტის

მატერიალური

აქტივების მონაცემთა

ბაზის შექმნა

2/2020 –

11/2021

ეკონომიკისა და

მდგრადი

განვითარების

სამინისტრო

30 000 ლარი

9 375 ევრო

პოტენციური

ინვესტორების

დაინტერესების

გასაზრდელად შექმნილია

წინაპირობა;

მუნიციპალური ქონების

მართვის და პრივატიზების

პროცესის ეფექტური

ადმინისტრირება

გაზრდილია საინვესტიციო

დაინტერესება;

პრივატიზებული

მუნიციპალური ქონების

რაოდენობა

1.2. საინვესტიციო

წინადადებების

შემუშავება და

პოტენციური

ინვესტორებისთვის

შეთავაზება

2/2020 –

11/2021

12 000 ლარი

3 750 ევრო

შექმნილია 3 საინვესტიციო

შეთავაზება

საინვესტიციო შეთავაზებების

რაოდენობა

1.3. მუნიციპალიტეტის

რეკლამირება, როგორც

კარგი ადგილი ბიზნესის

დასაწყებად და

ინვესტიციების

ჩასადებად

2/2020 –

11/2021

ეკონომიკისა და

მდგრადი

განვითარების

სამინისტრო

20 000 ლარი

6 250 ევრო

გაზრდილია

მუნიციპალიტეტის

საინვესტიციო

შესაძლებლობების

ცნობადობა

შექმნილი საინფორმაციო ვებ-

გვერდი; მომზადებული

საინფორმაციო ბროშურების

რაოდენობა; დამზადებული

ვიდეო-რგოლების

რაოდენობა

მიწა და 2. ტურისტული 2.1. ჭაქვინჯას ციხესთან 2/2020 – საქართველოს 1 000 000 ლარი გაზრდილია ისტორიულ- ვიზიტორების რაოდენობა

19

ინფრასტრუქტ

ურა

გარე

პოზიციონირებ

ა და

მარკეტინგი

მიმზიდველობი

ს ზრდა

(ჯიხა) მისასვლელი

გზის რეაბილიტაცია

11/2021 რეგიონული

განვითარებისა

და

ინფრასტრუქტუ

რის სამინისტრო

312 500 ევრო კულტურული ძეგლის

ვიზიტორების რაოდენობა

და მათი უსაფრთხოება

2.2. რუხის ციხის

ტერიტორიაზე

ეთნოგრაფიული

სივრცის მოწყობა

2/2020 –

11/2021

კულტურული

მემკვიდრეობის

დაცვის

ეროვნული

სააგენტო;

250 000 ლარი

78 125 ევრო

გაზრდილია ისტორიულ-

კულტურული ძეგლის

ტურისტული

მიმზიდველობა და

ვიზიტორების რაოდენობა

ვიზიტორების რაოდენობა

2.3. ადგილობრივი

ნატურალური

პროდუქტების და

ადგილობრივი

წარმოების

პოპულარიზების და

ტურისტებისთვის

გაცნობის მიზნით

ყოველწლიური

კულინარიული

ფესტივალის გამართვა

2/2020 –

11/2021

ზუგდიდის

ადგილობრივი

მეწარმეები;

DMO

40 000 ლარი

12 500 ევრო

ჩატარებულია 2

კულინარიული

ფესტივალი; გაზრდილია

მუნიციპალიტეტის

ცნობადობა, ადგილობრივი

ნატურალური პროდუქტის

პოპულარიზაცია

გამართული ფესტივალების

რაოდენობა; ფესტივალზე

დამსწრეთა რაოდენობა

წვდომა

ფინანსებზე

უნარები და

ადამიანური

კაპიტალი

3. მცირე და

საშუალო

ბიზნესის

განვითარება

3.1. მცირე და საშუალო

მეწარმეთა ცოდნის

ამაღლება ფინანსების

მოძიების (fund raising)

საკითხებში

2/2020 –

11/2021

საერთაშორისო

ორგანიზაციები

20 000 ლარი

6 250 ევრო

გაზრდილია ფინანსური

სახსრების მოძიებაზე

ინფორმაციის

ხელმისაწვდომობა

აღნიშნული კუთხით

ინფორმირებული

მეწარმეების რაოდენობა

3.2. ადგილობრივი

მეწარმეების

ხელშეწყობის მიზნით

ფესტივალებისა და

გამოფენა-გაყიდვების

მოწყობა

3/2020-

11/2021

ადგილობრივი

მეწარმეები;

40 000 ლარი

12 500 ევრო

ჩატარებულია თაფლის,

ღვინის, ყველის, აჯიკის,

ხელნაკეთი ნივთების

ფესტივალი; ადგილობრივი

წარმოების პროდუქციის

პოპულარიზაცია

გამართული ფესტივალებისა

და გამოფენა-გაყიდვების

რაოდენობა;

მონაწილე მეწარმეებისა და

სტუმრების რაოდენობა

3.3. მცირე და საშუალო

ბიზნეს სუბიექტების,

სტარტაპების ცოდნის

ამაღლება მიზნობრივი

2/2020-

12/2021

ადგილობრივი

არასამთავრობო

ორგანიზაციები;

ადგილობრივი

30 000 ლარი

9375 ევრო

ამაღლებულია ტრენინგებში

მონაწილე სუბიექტების

სამეწარმეო უნარები

ტრენინგებში მონაწილეთა

რაოდენობა

20

ტრენინგების გზით

პროფესიული

სასწავლებლები

და ტრენინგ-

ცენტრები;

საერთაშორისო

დონორი

ორგანიზაციები;

3.4. ფერმერების

უნარებისა და

შესაძლებლობების

ამაღლება, მათი

გადამზადების გზით

2/2020 –

12/2021

სოფლის

მეურნეობის

სამინისტრო;

ადგილობრივი

არასამთავრობო

ორგანიზაციები;

ადგილობრივი

პროფესიული

სასწავლებლები

და ტრენინგ-

ცენტრები;

საერთაშორისო

დონორი

ორგანიზაციები;

30 000 ლარი

9375 ევრო

გადამზადებულია 30-მდე

ფერმერი; გაზრდილია

ფერმერების

კვალიფიკაციის დონე

გადამზადებაში მონაწილე

ფერმერების რაოდენობა

10. დაფინანსების სქემა

ქმედებები სავარაუდო

ხარჯები

დაფინანსების წყარო

დაფინანსების

დეფიციტი შენიშვნები

ადგილობრივი ბიუჯეტი

ზედა დონის

ბიუჯეტები

ბიზნესი დონორები სხვები

(მიუთითე

თ)

1.1. მუნიციპალიტეტის

მატერიალური აქტივების მონაცემთა

ბაზის შექმნა

30 000 ლარი

9 375 ევრო

30 000 ლარი

9 375 ევრო

1.2. საინვესტიციო

წინადადებების შემუშავება და

12 000 ლარი

3 750 ევრო

12 000 ლარი

3 750 ევრო

21

პოტენციური ინვესტორებისთვის

შეთავაზება

1.3. მუნიციპალიტეტის

რეკლამირება, როგორც კარგი ადგილი

ბიზნესის დასაწყებად და

ინვესტიციების ჩასადებად

20 000 ლარი

6 250 ევრო

20 000 ლარი

6 250 ევრო

2.1. ჭაქვინჯას ციხესთან (ჯიხა)

მისასვლელი გზის რეაბილიტაცია

1 000 000

ლარი 312 500

ევრო

50 000 ლარი

15 625 ევრო

950 000

ლარი

296 875

ევრო

2.2. რუხის ციხის ტერიტორიაზე

ეთნოგრაფიული სივრცის მოწყობა

250 000 ლარი

78 125 ევრო

250 000

ლარი

78 125 ევრო

2.3 ადგილობრივი ნატურალური

პროდუქტების და ადგილობრივი

წარმოების პოპულარიზების და

ტურისტებისთვის გაცნობის მიზნით

ყოველწლიური კულინარიული

ფესტივალის გამართვა

40 000 ლარი

12 500 ევრო

20 000 ლარი

6 250 ევრო

20 000

ლარი

6 250 ევრო

3.1. მცირე და საშუალო მეწარმეთა

ცოდნის ამაღლება ფინანსების

მოძიების (fund raising) საკითხებში

20 000 ლარი

6 250 ევრო

10 000 ლარი

3 125 ევრო

10 000

ლარი

3 125 ევრო

3.2. ადგილობრივი მეწარმეების

ხელშეწყობის მიზნით ფესტივალებისა

და გამოფენა-გაყიდვების მოწყობა

40 000 ლარი

12 500 ევრო

40 000 ლარი

12 500 ევრო

3.3. მცირე და საშუალო ბიზნეს

სუბიექტების, სტარტაპების ცოდნის

ამაღლება მიზნობრივი ტრენინგების

გზით

30 000 ლარი

9 375 ევრო

10 000 ლარი

3 125 ევრო

20 000

ლარი 6

250 ევრო

3.4. ფერმერების უნარებისა და

შესაძლებლობების ამაღლება, მათი

გადამზადების გზით

30 000 ლარი

9 375 ევრო

10 000 ლარი

3 125 ევრო

20 000

ლარი 6

250 ევრო

ჯამი 1 472 000

ლარი

460 000 ევრო

452 000

ლარი

141 250 ევრო

950 000

ლარი

296 875 ევრო

20 000

ლარი

6 250 ევრო

50 000

ლარი

15 625 ევრო

22

11. მონიტორინგის ინდიკატორები და მექანიზმები

ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის ადგილობრივი ეკონომიკური განვითარების სამოქმედო გეგმის შესრულებას მონიტორინგს გაუწევს

პარტნიორობის მიერ ჩამოყალიბებული მონიტორინგის კომიტეტი 5 კაცის შემადგენლობით, რომელთაგან 2 ადამიანი იქნება სამოქალაქო

სექტორიდან, 2 ადამიანი კერძო სექტორიდან, ხოლო 1 ადამიანი ადგილობრივი თვითმმართველობიდან. მონიტორინგის ჯგუფის

დაკომპლექტებისას დაცული იქნება გენდერული ბალანსი. კომიტეტის მიერ მონიტორინგი განხორციელდება კვარტალში ერთხელ, ხოლო

ექვს თვეში ერთხელ გაწეული საქმიანობის ანგარიშს მუნიციპალიტეტი წარუდგენს ,,მერები ეკონომიკური ზრდისთვის“ სამდივნოს.

ქმედება ხანგრძლივო

ბა (დაწყება/ დასრულება)

მოსალოდნელი შედეგები თვე 1-6

მოსალოდნელი შედეგები თვე 7-12

მოსალოდნელი შედეგები თვე 13-18

მოსალოდნელი შედეგები თვე 19-24 1.1.

მუნიციპა

ლიტეტის

მატერიალური

აქტივების მონაცემთა

ბაზის შექმნა

2/2020 –

11/2021

გამოცხადებულია ტენდერი

უძრავი და მოძრავი ქონების

აზომვითი ნახაზების

მომზადებისა და მათი

აუდიტორული შეფასების

მომზადებაზე

შეფასებულია და

მონაცემთა ბაზაში

შეყვანილია

მუნიციპალიტეტის

მატერიალური

აქტივების 50 %

გამოცხადებულია ტენდერი უძრავი

და მოძრავი ქონების აზომვითი

ნახაზების მომზადებისა და მათი

აუდიტორული შეფასების

მომზადებაზე

დასრულებულ

ია

მუნიციპალიტე

ტის

მატერიალური

აქტივების

მონაცემთა

ბაზის შექმნა 1.2. საინვესტიციო

წინადადებების

შემუშავება და

პოტენციური

ინვესტორებისთვის

შეთავაზება

2/2020 –

11/2021

შექმნილია სამუშაო ჯგუფი,

რომელიც იმუშავებს

საინვესტიციო წინადადებების

მომზადებაზე

შემუშავებულია 1

საინვესტიციო

წინადადება;

მოძიებულია

პოტენციური ინვესტორი

და გაკეთებულია

შეთავაზება

შემუშავებულია 2 საინვესტიციო

წინადადება

მოძიებულია

პოტენციური

ინვესტორი და

გაკეთებულია

შეთავაზება

1.3. მუნიციპალიტეტის

რეკლამირება, როგორც

კარგი ადგილი

ბიზნესის დასაწყებად

და ინვესტიციების

ჩასადებად

2/2020 –

11/2021

შერჩეულია საინფორმაციო

ბუკლეტების და ვიდეო

რგოლების თემატიკა, ვებ-

გვერდის შექმნის ტექნიკური

პირობა

გამოცხადებულია

ტენდერი ვებ-გვერდის

შექმნაზე, ვიდეო

რგოლებისა და

საინფორმაციო

ბუკლეტების

მომზადებაზე

ვებ-გვერდი გაშვებულია;

მომზადებულია საიმიჯო ვიდეო

რგოლები და საინფორმაცო

ბუკლეტები

ვებ-გვერდზე

განთავსებული

ინფორმაცია

განახლებულია

23

2.1. ჭაქვინჯას ციხესთან

(ჯიხა) მისასვლელი

გზის რეაბილიტაცია

2/2020 –

11/2021

ჩატარებულია წინასაპროექტო

კვლევა; საპროექტო წინადადება

მოწონებულია საკრებულოს მიერ

და ასახულია რეგიონის

განვითარების სტრატეგიის

სამოქმედო გეგმაში;

გამოცხადებულია ტენდერი

პროექტირებაზე

მომზადებულია

საპროექტო

სახარჯთაღრიცხვ

ო დოკუმენტაცია

პროექტის განსახორციელებელი

თანხა გამოყოფილია სახელმწიფო

ბიუჯეტიდან; გამოცხადებულია

სამშენებლო სამუშაოების

შესყიდვის ტენდერი და

ხელშეკრულება დადებულია

გამარჯვებულ კომპანიასთან

სამუშაოები

განხორციელებუ

ლია

2.2. რუხის ციხის

ტერიტორიაზე

ეთნოგრაფიული

სივრცის მოწყობა

2/2020 –

11/2021

შემუშავებულია

განსახორციელებელი პროექტის

დეტალური კონცეფცია

მომზადებულია

პროექტი, ბიუჯეტში

გათვალისწინებულია

პროექტის

განსახორციელებელი

თანხა

მოწყობილია ეთნოგრაფიული

სივრცე და შესაბამისი

ინფრასტრუქტურა

ვიზიტორებისთვის

ხელმისაწვდომია

ტურისტულად

მიმზიდველი რუხის

ციხის

ეთნოგრაფიული

სივრცე 2.3. .ადგილობრივი

ნატურალური

პროდუქტების და

ადგილობრივი

წარმოების

პოპულარიზების და

ტურისტებისთვის

გაცნობის მიზნით

ყოველწლიური

კულინარიული

ფესტივალის გამართვა

2/2020-11/2021 გამოვლენილია კულინარიულ

ფესტივალში მონაწილეობის

მსურველი მეწარმეები;

შეჩეულია ფესტივალის

გასამართი ლოკაცია და

თემატიკა

გამართულია

ფესტივალი

გამოვლენილია კულინარიულ

ფესტივალში მონაწილეობის

მსურველი მეწარმეები; შეჩეულია

ფესტივალის გასამართი ლოკაცია

და თემატიკა

გამართულია

ფესტივალი

3.1. მცირე და საშუალო

მეწარმეთა ცოდნის

ამაღლება ფინანსების

მოძიების (fund raising)

საკითხებში

2/2020 –

11/2021

ტრენინგის პროგრამა

შედგენილია, შერჩეულია

ტრეინინგის მონაწილეები,

მოძიებულია პარტნიორები

ტრენინგები

ჩატარებულია

ტრენინგის პროგრამა

შედგენილია, შერჩეულია

ტრეინინგის მონაწილეები,

მოძიებულია პარტნიორები

ტრენინგები

ჩატარებულია

24

3.2. ადგილობრივი

მეწარმეების

ხელშეწყობის მიზნით

ფესტივალებისა და

გამოფენა-გაყიდვების

მოწყობა

3/2020-11/2021 შერჩეულია გამოფენა-გაყიდვებში

მონაწილეობის მსურველი

მეწარმეები, გასამართი ლოკაცია

და თემატიკა

გამართულია 2 გამოფენა-

გაყიდვა

შერჩეულია გამოფენა-გაყიდვებში

მონაწილეობის მსურველი

მეწარმეები, გასამართი ლოკაცია

და თემატიკა

გამართულია 2

გამოფენა-გაყიდვა

3.3. მცირე და საშუალო

ბიზნეს სუბიექტების,

სტარტაპების ცოდნის

ამაღლება მიზნობრივი

ტრენინგების გზით

2/2020-12/2021 ტრენინგის პროგრამა

შედგენილია, შერჩეულია

ტრეინინგის მონაწილეები,

მოძიებულია პარტნიორები

ტრენინგები

ჩატარებულია

ტრენინგის პროგრამა

შედგენილია, შერჩეულია

ტრეინინგის მონაწილეები,

მოძიებულია პარტნიორები

ტრენინგები

ჩატარებულია

3.4. ფერმერების

უნარებისა და

შესაძლებლობების

ამაღლება, მათი

გადამზადების გზით

2/2020-12/2021 ტრენინგის პროგრამა

შედგენილია, შერჩეულია

ტრეინინგის მონაწილეები,

მოძიებულია პარტნიორები

ტრენინგები

ჩატარებულია

ტრენინგის პროგრამა

შედგენილია, შერჩეულია

ტრეინინგის მონაწილეები,

მოძიებულია პარტნიორები

ტრენინგები

ჩატარებულია

მთელი ბიუჯეტის

დახარჯული %

(საორიენტაციო)

100% 10% 20% 30% 40%

25