Με μεγάλη επιτυχία και συμμετοχή πραγματοποιήθηκε καιφέτος το τριήμερο 17,18,19 Νοεμβρίου η 18η έκθεση ψωμιούπου διοργανώνεται με την επιμέλεια του Λαογραφικού Συλ-λόγου Αμφικλείας «η Δαδιώτικη Εστία».

Το Διοικητικό Συμβούλιο του Συνδέσμου μας εκφράζειπολλά συγχαρητήρια και μπράβο στο Λαογραφικό Σύλλογο,στις γυναίκες που εργάστηκαν και έδωσαν τον καλύτερό τουςεαυτό για να στηθεί και να λειτουργήσει η έκθεση αυτή, καθώςεπίσης και σε όλες τις νοικοκυρές που με τις προσφορές καιτα καλούδια τους συνέβαλαν και αυτή τη χρονιά σε ένα άρτιοαποτέλεσμα.

ΨωμίΌλα τ’ άλλα σόμπολα ψωμί νερό θεμέλιο.Αυτό το θεμέλιο της ζωής, το θεμέλιο της οικογένειας θαυ-

μάσαμε το τριήμερο σήμερα. Όταν ο πατέρας ακούμπαγεαπάνω του και έκοβε τη φέτα απ’ το καρβέλι, λες και ήθελε νατης μεταφέρει τη δύναμή του, μαζί με τη χόρταση του ψωμιού

και τη μοίραζε δίκαια.Μια τελετή καθημερινή και επίσημη.Το σώμα του Χριστού, συνοδεύει όλες τις στιγμές της ζωής

μας, με το ανάλογο πλάσιμο του ζυμαριού και τη μορφή πουτου δίνει η καρδιά μας.

Μια άλλη εικόνα που έχουμε στα μάτια μας είναι της μάναςμας να ζωντανεύει. Το ξύλινο σκαφίδι, το ζυμωτοσκάφιδο όπωςτο λέγανε, το σακκάλευρο δίπλα, η σίτα, η πήλινη λεκάνη μετο προζύμι αναπιασμένο από το βράδυ, με μαντήλι στο κε-φάλι, με πλυμένα χέρια και ανασκουμπωμένα μανίκια, να κο-σκινίζει το αλεύρι, να το «πνίγει» με ζεστό νερό και με τα χέριατης σε γροθιές να το ζυμώνει. Δίπλα της η πινακωτή στρωμένημε φρεσκοπλυμένο πεσκίρι περιμένει τα καρβέλια, που τουςδίνει μορφή παίζοντάς τα στα χέρια της.

Τέτοιες εικόνες μας ζωντάνεψε και η εφετινή έκθεση. Κάθεένα από τα εκθέματα είναι φορτωμένο με την ιστορία του. Οιπολλοί επισκέπτες διάβαζαν τις πληροφορίες και τις βλέπανεσαν συνταγές. Εμείς όμως οι Δαδιώτες, πίσω απ’ την ομορφιάτους και τις μυρουδιές τους ξετυλίγαμε στο μυαλό μας τηθαμπή εικόνα του γάμου πάνω από την πρεβέντα, την καθαρή

πετσέτα που δίπλωναν τη λειτουργιά με ευλάβεια για να τηνπάνε στην εκκλησία.

Μια αίθουσα γεμάτη οπτασίες της ζωής του χωριού μας, τηςτότε ζωής μας. Όλοι οι Δαδιώτες πρέπει να την επισκεφτούνόχι μόνο για να την θαυμάσουν αλλά και για να την ζήσουν.Να ξαναθυμηθούν, να ξανανιώνουν.

Χρυσοντίνα Παπαδάμ

ΟΡΓΑΝΟ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΜΦΙΚΛΕΙΕΩΝ (ΔΑΔΙΩΤΩΝ) - ΔΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗΤΖΩΡΤΖ 3 και ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΟΥ Τ.Κ. 106 82 ΤΗΛ. 210 38.15.988 FAX: 210 38.17.552 email: info@syndesmos-dadioton.gr Τιμή Φύλ. 1 € NOEMBΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017 Αριθμ. φύλλου 206

Ηλεκτρονική ιστοσελίδα συνδέσμου: www.syndesmos-dadioton.gr

Έκθεση Ψωμιού και Αρτοσκευασμάτων

Παρνασσός ένα βουνό 4 εποχών και όχι μόνον

Κώστας Α. ΚασσιόςΟμότιμος Καθηγητής ΕΜΠ

Α ν προσπαθήσει να απολαύσει κανείς τις τέσσερες εποχές του χρόνου μέσα απότους αρμονικούς ήχους της μουσικής του Βινβάλντι ή να τις αναζητήσει στα μα-γευτικά τοπία των ζωγραφικών πινάκων του Μονέ δεν έχει παρά να ανηφορίσει

στις πλαγιές και να περπατήσει τα μονοπάτια του Παρνασσού του βουνού που υψώνεταιστα 2437 μ. στην καρδιά της Ελλάδας. Εκεί θα ακούσει τη μουσική της φύσης που ο αέραςχαρίζει με το πέρασμα του ανάμεσα στα μαυρόπευκα και ελατοδάση του Παρνασσού, θαδει τα ζωντανά χρώματα των φύλλων του φθινοπώρου να απαυγάζουν στον ήλιο, θαακούσει τα τιτιβίσματα των πουλιών και όταν έρθει ο χειμώνας οι χιονισμένες σιλουέτεςτων ελάτων φέρνουν τη μεσευρώπη μπροστά στα μάτια του. Και το θερμό καλοκαίρι οβουνίσιος αέρας μαζί με το κρυστάλλινο νερό των πηγών που αναβλύζουν το κάνει να γί-νεται δροσερό γεμάτο φρεσκάδα. Το καλοκαίρι, που το ακολούθησε εκεί ψηλά μια λου-λουδιασμένη άνοιξη με την μωβιά Παρνάσσια Παιώνια, τη μπλέ μυοσωτίδα τη μη μελησμόνει να κυριαρχούν σε λιβάδια στρωμένα με το πράσινο χαλί της φύσης ζωντανεύον-τας έτσι τις τέσσερες εποχές.

Σαν ζωγραφικοί πίνακες περνάνε τώρα μπροστά στον επισκέπτη οι πίνακες που η φύσηζωγράφισε με καταπράσινα πευκοδάση ανάμικτα με ελατοκορφές που ξεπηδούν ανάμεσασε βράχια με δολομίτες που φαγωμένοι από το νερό και το χιόνι συνθέτουν τοπία ανεπα-νάληπτα, μοναδικά. Τέσσερες εποχές πάνω και μέσα σε ένα βουνό που τη φύση του τη συμ-πλήρωσε η αιώνια ανθρώπινη παρουσία προσθέτοντας πάνω του ιστορία, πολιτισμό, ήθη,έθιμα αλλά προπάντων ανθρώπινες κοινωνίες που γαλουχήθηκαν πάνω του, που ρίζωσαν,που αγωνίστηκαν και που μεγαλούργησαν.

Στους καιρούς μας όμως προστέθηκε τώρα μια ακόμα σύγχρονη εποχή. Αυτή είναι η Πέμ-πτη εποχή, αυτή της Οικονομίας που μέσα από τις τέσσερες εποχές του χρόνου αναζητάειτην ευμάρεια και την ανάδειξη αυτού του ευλογημένου ορεινού όγκου της κεντρικής Ελλάδοςπου με τη Λιάκουρα στην κορυφή του που ακούει στο όνομα «Παρνασσός».

Ας απολαύσουμε λοιπόν ένα οδοιπορικό τεσσάρων εποχών περιδιαβαίνοντας το βουνόΠαρνασσός με ότι αυτό μπορεί να μας προσφέρει κάθε φορά σε κάθε εποχή του χρόνου.Προσοχή όμως, θα ήταν οδοιπορικά άδικο να τον ξεκόψουμε και από τον κάμπο του πουαπλώνεται στα Βορινά του όρια, έναν εύφορο κάμπο και που τον διατρέχει και ποτίζει ο Κη-φισός ποταμός. Ο Βοιωτικός Κηφισός ,το ποτάμι που ενώνει αντί να χωρίζει τον Παρνασσόμε το γειτονικό Καλλίδρομο όρος. Το Καλλίδρομο, ένα άλλο βουνό, που μέσω αυτού οδηγείτους επισκέπτες του Παρνασσούστις αντίπερα δροσερές ακρογιαλιές και τα ιαματικά λου-τρά των Καμένων Βούρλων που τον διαβρέχουν.

Η Άνοιξη, στον Παρνασσό είναι η εποχή που τα χιόνια αρχίζουν να αποχωρούν και να απε-

λευθερώνουν από αυτό που λέει ο ποιητής... «Θυμήσου το χειμώνα κάτω από το χιόνι... βρί-σκεται ο σπόρος που με την αγάπη του Ήλιου την Άνοιξη γίνεται ρόδο». Το ζωντάνεμα τηςφύσης και των φυτών που ξεπηδούν ανάμεσα από τα μαυρόπευκα και τα ελατοδάση σκαρ-φαλώνοντας στις αλπικές πλαγιές και στα ορεινά λιβάδια όπου γίνονται όλα μια πρόκλησηκαι πρόσκληση για πορεία. Μια πορεία που τα πολλαπλά μονοπάτια στον Παρνασσό γίνον-ται… «λεωφόροι απόλαυσης της φύσης» και των εναλλασσόμενων τοπίων. Μια περιήγησηπου σε άλλους χαρίζει τη σπουδή της βλάστησης και των πολύχρωμων φυτών, σε άλλουςνα φωτογραφίσουν το ζωντάνεμα του περιβάλλοντος, σε άλλους την απόλαυση και παρα-τήρηση των πουλιών, σε άλλους το χαλαρό κυνήγι και για άλλους την επίσκεψη σε αρχαι-ολογικούς και σύγχρονης αξίας χώρους και μοναστήρια της περιοχής. Τούτη είναι η εποχήπου δειλά-δειλά αρχίζει η ορεινή βοσκή των κοπαδιών στα λιβάδια, με τους τσοπάνηδεςακόμα να φοράνε την κάπα τους και να αρχίζουν να ακούγονται τα πρώτα κουδουνίσματατων κοπαδιών μαζί με τα αλυχτίσματα των τσομπανόσκυλων όπως ανηφορίζουν προς τα ψη-λότερα βοσκοτόπια τους αυτά του καλοκαιριού.

Και το καλοκαίρι, δροσερό καταφθάνει στον Παρνασσό για να οδηγήσει τα κοπάδια ψηλάσε στρούγκες φτιαγμένες με απελέκητες πέτρες -τα μιτάτα- του Παρνασσού, με σκεπή απότσίγκους όπου θα απλώνεται εκεί πάνω τους το χιόνι που μαζεύτηκε από τα βαθειά καρκάριατις σπηλιές που φιλοξενούν το φρέσκο τυρί και που ο ήλιος θα το λιώνει χαρίζοντας έτσι στιςστρούγκες το αναγκαίο νερό εκεί ψηλά στις ορθοπλαγιές της Λιάκουρας.

Και ο περιπατητής, ο στρατοκόπος, ανηφορίζοντας για την κορφή, τη Λιάκουρα για να απο-λαύσει ξημερώνοντας το μοναδικό θέαμα μιας ανεπανάληπτης ανατολής ενός ήλιου τερά-στιου που ξεπηδά μέσα από το Αιγαίο που απλώνεται στα πόδια του δεν έχει παρά νακοιμηθεί και να φιλοξενηθεί από τους τσοπάνηδες στις «αλκαίτικες στρούγκες» για το επό-μενο εωθινό ανέβασμά του στην κορυφή.

Συνέχεια στη σελ. 4

Επιτυχόντες απόάλλα Λύκεια

- Αντωνακόπουλος Ορέστης του Παναγιώτη (εγγονόςτου Ευσταθίου Λόη) Τμήμα Στατιστικής και Ασφαλι-στικής του Πανεπιστημίου Πειραιώς.

ΑΙΟΛΟΣΤο γούρι της χρονιάς

Οι σημάντορες άνεμοι που ιερουργούνεπου σηκώνουν το πέλαγος σαν Θεοτόκοπου φυσούν και ανάβουνε τα πορτοκάλιαπου σφυρίζουν στα όρη κι’ έρχονται.

Οι αγένειοι δόκιμοι της τρικυμίαςοι δρομείς που διάνυσαν τα ουράνια μίλιαοι Ερμήδες με το μυτερό σκιάδικαι του μαύρου καπνού το κηρύκειο

Οδυσσέας Ελύτης. Το Άξιον Εστί, 1959

Οι άνεμοι που φυσούν πάνω απ’ τους θνητούς, και πνέ-ουν συχνά πάνω απ’ τους θεούς. Φέρνουν μηνύματα καιήχους, συνδέουν το παρελθόν με το παρόν, τη μακρινήμνήμη με τη φλογερή ελπίδα, τα απάτητα βουνά με τα σω-θικά των καθημερινών ανθρώπων. Φουσκώνουν πανιά, ση-κώνουν κύματα κι’ ανεμίζουν σημαίες. Kουβαλάνε φωνέςαγαπημένων, αρώματα του χθες και καρπούς του αύριο.

Βορέας, Καικίας, Απηλιώτης, Εύρος, Νότος, Λίψ, Ζέφυ-ρος, Σκίρων... Η Μεσόγειος.

Τους έδωσε μυθικά ονόματα, φανταχτερά. Ο Βιργίλιοςστην Αινιάδα, ο Ελύτης στο Άξιον Εστί, ο Λακαριέρ στο Ελ-ληνικό καλοκαίρι, ο Τσαρούχης στο Ανεμολόγιο, τους προ-σέδωσαν τα δυνατότερα χαρακτηριστικά, τις ομορφότερεςόψεις. Ο δε Όμηρος, πρώτος, όρισε άρχοντα και φύλακατων ανέμων τον Αίολο, διορισμένο απ’ τον ίδιο τον Δία νααπελευθερώνει και να τιθασεύει την πνοή τους.

Ο Αίολος που βοηθάει τον Οδυσσέα κλείνοντας τους ανέ-μους σε έναν ασκό, κι’ αφήνοντας μόνο τον ούριο Ζέφυρονα πνέει ευνοϊκά για να τον οδηγήσει στην Ιθάκη. Οι σύν-τροφοί του νομίζοντας ότι έχει χρυσάφι, ανοίγουν τον ασκόκαι ξεσπάει θύελλα που απομακρύνει για μια ακόμη φοράτον Οδυσσέα από το πολυπόθητο νησί. Μέχρις ότου να τονξαναφέρει. Ο Σύνδεσμός μας, τα τελευταία χρόνια έχει κα-θιερώσει ως δώρο στα παιδιά μας που πέτυχαν να εισαχ-θούν στα ΑΕΙ και ΤΕΙ, ένα πολύτιμο και ξεχωριστό γούρι,δημιουργία Ελληνικής πολιτισμικής παράδοσης, επώνυμουοίκου.

Ο Αίολος ως εφαλτήριος δύναμη, ας αφήσει τους ανέ-μους του 2018 να οδηγήσει αυτά τα παιδιά στον προορι-σμό τους, ανέφελα, σταθερά, με μια πνοή.

Το Διοικητικό Συμβούλιο

«ΑΜφΙΚΛΕΙΑ» ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017ΣΕΛΙΔΑ 2

Χριστουγεννιάτικες Αναμνήσεις

Τ α Χριστούγεννα για τα παιδιά είναι ξεχωριστή γιορτή.Είναι η γιορτή που κυρίως χαίρονται τα παιδιά, με ταδώρα, τα κάλαντα, το δένδρο, τα λαμπιόνια και τις Χρι-

στουγεννιάτικες διακοπές. Όμως οι παιδικές μας αναμνήσεις πι-στεύω ότι είναι ακόμα έντονες σε όλους της γενιάς μου πουγνώρισε τον κόσμο στα παιδικά του χρόνια στο χωριό μας.

Η πρώτη αίσθηση ότι έρχονται τα Χριστούγεννα ήταν η νη-στεία της Σαρακοστής και ο ερχομός της θαυματουργής εικόναςτης Παναγίας του Μοναστηριού μας της Γαυριώτισσας. Γαυ-ριώτισσα λέγεται γιατί βρέθηκε σκεπασμένη με ένα φυτό πουλέγεται γαύρος και μοιάζει με κισσό. Η εικόνα κατέβαινε από τοΜοναστήρι στο χωριό μια εβδομάδα πριν από τα Εισόδια τηςΘεοτόκου. Την πομπή με την εικόνα συνόδευε ο παπάς του μο-ναστηριού, οι μοναχές και πλήθος κόσμου. Οι κάτοικοι του χω-ριού μας υποδέχονταν την εικόνα στην άκρη του χωριού κοντάστο γεφύρι της Κυργιάς, πρωτοστατούντων των Αρχών τουτόπου και η πομπή κατέληγε στη Μητρόπολη. Από την επόμενημέρα άρχιζε την επίσκεψή της σε όλα τα σπίτια του χωριού πουγινόταν κάθε νύχτα.

Ένας τελάλης ενημέρωνε από την προηγούμενη μέρα τα σπί-τια της γειτονιάς που θα επισκεπτόταν η εικόνα. Έλεγε τη χα-ρακτηριστική έκφραση: «σήμερα τη νύχτα θα σας πάρει ηΠαναγία» και έλεγε και την ώρα στο περίπου. Η εικόνα άρχιζεαπό τη μια άκρη του χωριού και προχωρούσε προς την άλλη.

Φυσικά τη νύχτα που περιμέναμε την εικόνα δεν μας έπιανεύπνος από την προσμονή. Φορούσαμε τα καλά μας ρούχα, η μη-τέρα μας και η γιαγιά μας είχαν στολίσει το σπίτι με κεντητά,είχαν στρώσει στο τραπέζι όπου θα ακουμπούσε η εικόνα τρα-πεζομάντηλο άσπρο, στο δωμάτιο που ήταν το εικονοστάσιο.Επάνω στο τραπέζι ήταν το πρόσφορο, το θυμιατό και το αναμ-μένο καντήλι. Την εικόνα κρατούσαν δύο εργάτες από το μονα-στήρι με τη συνοδεία του παπά και μιας μοναχής. Εμείς ταπαιδιά κοιτάζαμε από το μπαλκόνι του σπιτιού για να δούμε σεποιο γειτονικό σπίτι είχε φτάσει η εικόνα και υπολογίζαμε τηνώρα που θα έφτανε σε μας. Το καταλαβαίναμε από το λαδοφά-ναρο που κρατούσαν για να βλέπουν, αφού πριν από το 1966 –67 δεν υπήρχε στην Αμφίκλεια ηλεκτρικό ρεύμα της ΔΕΗ και τορεύμα παρείχε η ηλεκτρική εταιρεία του «Μουζέλη» που στα-ματούσε μετά την 12ης νυκτερινή , τα μεσάνυχτα. Όταν ερχότανη δική μας σειρά και η εικόνα έφτανε στην αυλόπορτα εκεί πε-ριμέναμε, όλη η οικογένεια, κάνοντας το σταυρό μας. Δύο απότην οικογένεια έπαιρναν την εικόνα, την ανέβαζαν στο σπίτι στοδωμάτιο με το εικονοστάσιο.

Το δωμάτιο φωτιζόταν με λάμπα πετρελαίου, το καντήλι καιμερικά κεριά. Η ατμόσφαιρα ήταν κατανυκτική, κυρίως για εμάςτα παιδιά. Ο ιερέας έκανε τις δεήσεις και η μοναχή έψελνε τα

τροπάρια με μελωδική φωνή. Μετά το δι’ ευχών ο ιερέας μαςαγίαζε αρχίζοντας από τον πατέρα μου, αρχηγό της οικογένειας.Όλοι ασπαζόμαστε την εικόνα και αφήναμε λίγα χρήματα και ότιάλλο γεωργικό προϊόν υπήρχε. Την εικόνα στη συνέχεια την κα-τευοδώναμε μέχρι το επόμενο γειτονικό σπίτι. Πριν χαράξει ηπεριφορά της σταματούσε και διημέρευε στο τελευταίο σπίτι.Ήταν πολύ μεγάλη τιμή για το σπίτι στο οποίο παρέμενε η ει-κόνα της Παναγίας την οποία μάλιστα κάλυπταν με ένα κάτα-σπρο ύφασμα. Πριν από τα Χριστούγεννα η εικόνα τελείωνε τηνπεριφορά της και ανέβαινε με συνοδεία πάλι στο Μοναστήρι.

Σήμερα, στην εποχή μας, η εικόνα εξακολουθεί να κατεβαίνειστην κωμόπολή μας, δεν επισκέπτεται τα σπίτια αλλά παραμέ-νει για μια εβδομάδα στην εκκλησία κάθε ενορίας.

Την προπαραμονή των Χριστουγέννων έκλειναν τα σχολείακαι η χαρά των παιδιών ήταν μεγάλη αφού ακολουθούσαν δια-κοπές δύο εβδομάδων. Την επόμενη μέρα, παραμονή, ψάλλαμετα κάλαντα συνήθως ανά δύο παιδιά – φίλοι. Πηγαίναμε σεγνωστά και φιλικά σπίτια, όπου είχαμε και καλό φιλοδώρημα.Ξεκινούσαμε νωρίς το πρωί και τελειώναμε το μεσημέρι κατά-κοποι αφού είχαμε γυρίσει όλο το χωριό και μοιράζαμε τις ει-σπράξεις μας. Μερικές φορές κάναμε στους εαυτούς μας έναμικρό δώρο, συνήθως παιχνίδι, από τις εισπράξεις μας. Τότε απότους γονείς μας δεν περιμέναμε δώρα εκτός αν φιλοξενούσαμεκάποιον θείο μας από την Αθήνα.

Το βράδυ των Χριστουγέννων και πριν ξημερώσει χτυπούσανοι καμπάνες των εκκλησιών και πηγαίναμε οικογενειακώς στηνεκκλησία φορώντας τα καλά μας ρούχα όπου ακούγαμε τα τρο-πάρια της γεννήσεως. Μερικές χρονιές ο δρόμος προς την εκ-κλησία ήταν γεμάτος χιόνι αφού τότε χιόνιζε πιο πολύ απόσήμερα. Το γιορτινό τραπέζι για πολλά σπίτια ήταν τράγος ήγίδα βραστή με αυγολέμονο, στα τζάκια όμως ψήναμε κοντο-σούβλι με κρέας χοιρινό ή αρνίσιο, σε όσα σπίτια είχαν την πο-λυτέλεια και είχαν σφάξει το «μανάρι».

Όταν ο καιρός το επέτρεπε παίζαμε στους δρόμους παιχνίδιαδιάφορα όπως το κουτάκι, το καλποτάκι, το στριφτό (κορώνα -γράμματα) κ.λ.π. Ακόμα όμως πηγαίναμε σε φιλικά σπίτια και παί-ζαμε χαρτιά, συνήθως τριάντα ένα, που αντί για λεφτά που δενυπήρχαν παίζαμε με κουκιά ή φασόλια. Τα γλυκά της εποχής αυτήςήταν οι κουραμπιέδες, ο μπακλαβάς για τους εύπορους ή η σιαμό-πιτα (σησαμόπιτα) για τους φτωχούς. Η σιαμόπιτα ήταν ένα είδοςμπακλαβά που αντί για βούτυρο χρησιμοποιούσαν λάδι, αντί γιακαρύδια ή αμύγδαλα σουσάμι και αντί για σιρόπι πετιμέζι.

Εκείνη την εποχή δεν υπήρχε η σημερινή τεχνολογική εξέλιξη,αλλά χαιρόμαστε να παίζουμε στις αλάνες ομαδικά παιχνίδια,κοντά στη φύση, χωρίς αγωνία για το αύριο.

Δημήτρης Στρατής

Τ ρία ήταν τα κτήρια που χρησιμοποιούσαν οι λιγοστοίΤούρκοι στην Αμφίκλεια κατά την ύστερη τουρκοκρατία

για τις ανάγκες άσκησης της εξουσίας τους.Το πρώτο ήταν ο “οντάς”, το “σαράϊ” δηλαδή του Αγά, που

ήταν ο ανώτατος άρχοντας - εξουσιαστής της πόλης. Βρισκότανστο κέντρο της παλιάς πόλης, ανατολικά της βρύσης “Χορευτα-ριά”, στο σημείο, όπου είναι κατασκευασμένη εδώ και αρκετέςδεκαετίες μία από τις δεξαμενές ύδρευσης. Δεν σώζεται τίποτααπό το κτήριο, ενώ στο νότιο άκρο του οικοπέδου, ένας τοίχοςαντιστήριξης, ίσως είναι από την εποχή της τουρκοκρατίας.

Το δεύτερο ήταν το κτήριο της αστυνομίας των Τούρκων, όπουέμεινε ο αστυνόμος και μία μικρή τούρκικη φρουρά που χρει-αζόταν για την ασφάλεια και την επιβολή της τάξης. Βρισκότανανατολικά της βρύσης “Κορελιά” και εκτός από τους χώρους πα-ραμονής της φρουράς είχε σταύλο για τα άλογα, που ήταν απα-ραίτητος για τις μετακινήσεις των ανδρών της. Το κτήριο αυτόπεριήλθε αργότερα στην ιδιοκτησία του Στάθη Γαβρίλη.

Το τρίτο ήταν το Διοικητήριο της πόλης, ένα από τα παλαι-ότερα κτίσματα της Αμφίκλειας και ασφαλώς το παλαιότεροοίκημα που σώζεται μέχρι σήμερα. Είναι το αρχοντικό της οι-κογένειας Παπαλουκά, που ήταν χτισμένο το 1772, όπως προ-κύπτει από έγγραφα εκείνης της περιόδου.

Το οίκημα Παπαλουκά ήταν για την εποχή του το επιβλητικό-τερο κτήριο της πόλης. Το ονόμαζαν “Θόλο” από τη θολωτή κα-τασκευή στην είσοδο. Επίσης το ονόμαζαν “Μεγάλη Πύλη” και“Πριγκιπάτο”. Στην είσοδο της αυλής υπήρχε πέτρινο τοξωτόυπέρθυρο, στην αριστερή πλευρά του οποίου ήταν εντοιχι-σμένη μία πλάκα με την επιγραφή “ΔΑΜΟΚΡΑΤΗΣ”. Ένας ωραίοςπλακόστρωτος διάδρομος, ο οποίος διατηρείται σε καλή κατά-σταση μέχρι σήμερα οδηγούσε στην είσοδο του κτηρίου. Το οί-κημα είναι διώροφο με εξωτερική πέτρινη σκάλα για την είσοδοστον πρώτο όροφο. Στις εξωτερικές όψεις των περιθύρων στιςπόρτες και τα παράθυρα υπάρχουν διακοσμητικά στοιχεία, αρ-κετά από τα οποία παραμένουν στη θέση τους μέχρι σήμερα.Το εσωτερικό του ήταν εντυπωσιακό με περίτεχνα ταβάνια καιόμορφες ταμπλαδωτές πόρτες. Ο κήπος του ήταν πολύ μεγά-λος, όμορφα σχεδιασμένος με πλήθος φυτών και όπως αναφέ-ρεται έφθανε μέχρι τη σημερινή οδό “Φιλίας”. Σ' αυτόν έγινανπολλοί χοροί όπου συμμετείχαν υψηλοί προσκεκλημένοι.

Τα κτήρια που είχαν στην κατοχή τους οι Τούρκοι, μετά τηναποχώρησή τους, περιήλθαν στο Ελληνικό Δημόσιο. Τα περισ-σότερα από αυτά επωλήθησαν για να συγκεντρωθούν χρή-ματα για τις ανάγκες του Κράτους. Με αυτό τον τρόπο τοκτήριο περιήλθε στην ιδιοκτησία της οικογένειας Παπαλουκά.Σ' αυτό στεγάστηκε το πρώτο Δημαρχείο της πόλης.

Το κατώφλι από το “Θόλο” πέρασαν κατά καιρούς μεγάλεςπροσωπικότητες και εκεί πολλοί φιλοξενήθηκαν. Η Αφροδίτη Δη-μητρίου κόρη της Ασπασίας Αλκιβιάδη Παπαλουκά αναφέρει ότιτο σπίτι επισκέφθηκαν υπουργοί και βουλευτές, καθώς και οπρωθυπουργός της Γαλλίας Κλεμανσώ. Ο βασιλιάς Όθων και ηβασίλισσα Αμαλία σε μία περιοδεία τους στην Ελλάδα πέρασαναπό το Δαδί και το σπίτι του Παπαλουκά. Η κόρη του Παπα-Λουκά Αυγερινού Μαρία παινευόταν ότι είχε χορέψει χέρι - χέριμε τη βασίλισσα Αμαλία. Διηγείται ακόμη ένα περιστατικό με τονυπασπιστή του βασιλιά Γεωργίου του Α'. Ο υπασπιστής επισκέ-φθηκε το σπίτι του Παπαλουκά, όπου συνάντησε έναν από τουςεπιστάτες και του ζήτησε να τον αναγγείλει στον οικοδεσπότη.Όταν ανέφερε ο επισκέπτης ότι είναι υπασπιστής του βασιλιά, οεπιστάτης του απάντησε: "εσείς είστε υπασπιστής του βασιλέωςαλλά και εγώ είμαι υπασπιστής του κυρίου Παπαλουκά”.

Το αρχοντικό ήταν σε καλή κατάσταση και κατοικείτο μέχριτις αρχές της δεκαετίας του 1970. Στο ισόγειο στεγαζόταν τοΣυμβολαιογραφείο της πόλης με Συμβολαιογράφο από το1958 τον Ασημάκη Κακαρά και στο τέλος της δεκαετίας του1960 τον Χρυσόστομο Σιώμο. Από τότε έπαψε να κατοικείταικαι έχει αφεθεί στη φθορά του χρόνου. Οι σεισμοί έχουν δη-μιουργήσει προβλήματα και κινδυνεύει με κατάρρευση. Ένακτήριο με την ιστορία που αναφέρθηκε και που ήταν η κατοικίαΒουλευτών και Δημάρχων της οικογένειας Παπαλουκά αποτε-λεί ένα σημαντικό κομμάτι της Ιστορίας της πόλης. Για το λόγοαυτό θα πρέπει να ληφθεί μέριμνα για τη συντήρησή του τοδυνατό συντομότερο για να μη θρηνούμε για την απώλεια ενόςακόμα χαμένου ιστορικού κτηρίου, όπως του αρχοντικού Λόη- Καραμανλή, που κάηκε πρόσφατα.

Ιωάννης Παν.Σκορδάς

ΤΟ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΠΑΠΑΛΟΥΚΑ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017 «ΑΜφΙΚΛΕΙΑ» ΣΕΛΙΔΑ 3

Παρακαλούνται όσοι καταθέτουν τις συνδρομές τους στην ΕΤΕ να ζητάνε από τον ταμία να αναγράφει

στα παραστατικά το ονοματεπώνυμό τους.Παρακαλούνται και όσοι των συνδρομητών δεν

λαμβάνουν το φύλλο να μας ενημερώνουν.Επίσης, μπορείτε να καταθέτετε τις συνδρομές σας

μέσω της ΛΕΣΧΗΣ ΦΙΛΙΑΣ ΑΜΦΙΚΛΕΙΑΣ πρώην ΚΑΠΗ.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ

ΑΜφΙΚΛΕΙΑΔΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ

ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΜΦΙΚΛΕΙΕΩΝΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ:

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΜΦΙΚΛΕΙΕΩΝΙΔΡΥΤΗΣ:

ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΠΑΠΑΚΩΣΤΑΣ

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΥΛΗΣ: ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΣΤΡΑΤΗΣ

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ: Φούλα Σκλαβούνου-Τριφύλλη,

Ευφροσύνη Ρεστέμη, Παναγιώτης Ξύδης, Χρυσοντίνα Παπαδάμ

Για τη συνδρομή σας:Λογ/σμός Εθνικής Τράπεζας 129/296042-75IBAN GR 23011012900000 12929604275

Aυτοί που έφυγαν

Συνδρομές

1/11/2017 - 31/12/2017

- Περγαντής Γεώργιος, απεβίωσε στις 22/10/2017, ετών 81- Δαϊρη Αικατερίνη, απεβίωσε στις 2/11/2017, ετών 84- Αυγέρη Σταμάτα, απεβίωσε στις 13/11/2017, ετών 80- Ποζιοπούλου Βασιλική, απεβίωσε στις 19/11/2017, ετών 102- Πλακάκη Ευγενία (Ξυλικοί), απεβίωσε στις 24/11/2017 ετών 99- Καραστάθης Ευστάθιος, απεβίωσε στις 7/12/2017, ετών 92- Θεοδώρου Αικατερίνη, απεβίωσε στις 16/12/2017, ετών 94- Θεοφίλου Παρασκευή (Μπράλος), απεβίωσε στις 15/12/2017,

ετών 87- Γεωργίου Ευθυμία (Δρυμαία), απεβίωσε στις 15/12/2017, ετών 85- Θανασιά Άρτεμις, απεβίωσε στις 25/12/2017, ετών 87- Παναγιωτοπούλου Παναγιώτα, απεβίωσε στις 27/12/2017, ετών 86- Σαμαρά Κανέλλα, απεβίωσε στις 3/1/2018, ετών 77- Μπακαστάμος Ιωάννης, απεβίωσε στις 3/1/2018, ετών

1/11/2017 – 31/12/2017

Γκρινιάτσου Γεωργία..................................................................50,00

Εις μνήμη γονέων της Ιωάννου και Δέσποινας

και αδελφών της Γεωργίου και Νικολάου

Eις μνήμην

ΣυγχαρητήριαΘα θέλαμε να συγχαρούμε την Μαριάννα Βλυ-

χού του Κωνσταντίνου, για την εκλογή της σεθέση καθηγητή πρώτης βαθμίδας στο γνωστικόαντικείμενο της Ακτινοδιαγνωστικής, στο ΤμήμαΙατρικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και νατης ευχηθούμε καλή σταδιοδρομία από τη νέατης θέση.

Η κ. Βλυχού είναι απόφοιτος της Ιατρικής Σχο-λής του Πανεπιστημίου Κρήτης. Έκανε ειδικό-τητα στην Αθήνα, στα νοσοκομεία ΝΙΜΙΤΣ καιΚΑΤ και εξειδίκευση στο αντικείμενο της ακτινο-λογίας του μυοσκελετικού συστήματος στο Πα-νεπιστημιακό Νοσοκομείο Nuffield OrthopaedicCentre, Oxford στη Μεγάλη Βρετανία. Έχει πλού-σιο διδακτικό και ερευνητικό έργο καθώς καισυμμετοχή σε πολλά ελληνικά και διεθνή συνέ-δρια ως προσκεκλημένος ομιλητής. Ταυτόχροναέχει πλήρη κλινικά καθήκοντα στο Πανεπιστη-μιακό Νοσοκομείο Λάρισας από το 2003 όπουέχει τοποθετηθεί παράλληλα με το διορισμό τηςστη βαθμίδα του Λέκτορα στο Τμήμα Ιατρικής.

Η Αμφίκλεια έχει παράδοση σε επιστήμονεςυψηλού επιπέδου και αυτή συνεχίζεται μέσα απότην επιστημονική πορεία και τις διακρίσεις ερευ-νητών με καταγωγή από αυτή, όπως η κ. Βλυχού.

Το Διοικητικό Συμβούλιο του Συνδέσμου μαςτην συγχαίρει και της εύχεται κάθε επιτυχία στοέργο της.

Στη Μάνα μου Θάλεια Παναγιώτου το γένος Γεώργαρη

Δωρεές1/11/2017 – 31/12/2017

- Περγαντή - Γουδή Ελένη και Περγαντής Βασίλειος Προσέφεραν στην Ιερά Μονή Αμφικλείας............................100,00και στον Λαογραφικό Σύλλογο Αμφικλείας ..........................100,00 στη μνήμη του αδελφού τους Γεωργίου Περγαντή

Ευχαριστίες- Η ηγουμένη της Ιεράς Μονής Αμφικλείας, Χριστοδούλη

μοναχή με τη συνοδεία της εκφράζουν τις ευχαριστίες τους,στα αδέλφια Ελένη και Βασίλειο Περγαντή για την προσφοράτους στη μονή, στη μνήμη του αδελφού τους Γεωργίου Περ-γαντή.

- Το Διοικητικό Συμβούλιο του Λαογραφικού Συλλόγου Αμ-φικλείας «Η Δαδιώτικη Εστία» ευχαριστεί τα αδέλφια Ελένηκαι Βασίλειο Περγαντή για την προσφορά τους, στη μνήμη

του αδελφού τους Γεωργίου Περγαντή.

1/11/2017 – 31/12/2017

Ανανίκας Λουκάς Κων..................................................30,00Βακράκου – Ξενόφου Ελένη ........................................20,00Γαγάνη Θεοδώρα ........................................................20,00Γεωργίου Αικατερίνη ..................................................30,00Δάρα Ανθή Παν............................................................50,00Ηλιοπούλου Μαρία Αριστ ..........................................20,00Καλπύρη – Κολιούκου Αναστασία ..............................40,00Καραθάνου – Ζυγούρου Ελένη....................................30,00Κατσαρού Μαρία ........................................................20,00Μητσώνη – Μέρμηγκα Λήδα ......................................50,00Μίχος Πέτρος Αρισ ......................................................20,00Μίχος Αριστείδης Πετρ................................................20,00Μπερώτα – Μίχου Ασπασία........................................20,00Νικολόπουλος Σπυρίδων Αθ........................................20,00Πανουργιά Αλεξάνδρα Ιωάν........................................20,00Παπαλεβέντη Παναγιώτα Ιωάν ..................................20,00Παπαλιάκου Βάσω ......................................................50,00Πούλος Ιωάννης Δημ ..................................................30,00Ρεστέμη Παναγιώτα ....................................................20,00Στρογγυλάκος Ευστάθιος Ιωάν ....................................20,00Στρογγυλάκος Ιωάννης Ευστ........................................20,00Στρογγυλάκου – Γαϊτη Ευγενία ....................................20,00 Φραγκάκης Δημήτριος και Μαρία ..............................20,00

Πέρασε κιόλας ένας χρόνος από την ανα-χώρησή σου.

Έφυγες ήσυχα, απαλά, αθόρυβα, όπωςακριβώς έζησες.

Ήσυχα μας συμβούλευες.Απαλά μας χάιδευες.Αθόρυβα διόρθωνες και συμπλήρωνες

τις παραλείψεις μας.Μιλούσες μόνο όταν χρειαζόταν να πεις

κάτι χρήσιμο και απαραίτητο.Έζησες σύμφωνα με τις Αρχές σου.Η ζωή μου μαζί σου ήταν μια διαρκής

άσκηση για την υπηρέτηση του δικαίου,του αξιοπρεπούς, του μέτρου, του καλαί-σθητου, του αρμονικού. Ήσουν καλόγνωμη,υποστηρικτική, διεκπεραιωτική και για έναν μόνο λόγο κάκιωναμαζί σου, γιατί για όσα έλεγες ή έκανες (κι εγώ διαφωνούσα)δεν διαψεύστικες ποτέ. Ο Χρόνος πάντα σε δικαίωνε.

Δεν θα ασχοληθεί η Ιστορία μαζί σου. Μόνο εγώ μπορώ να

βεβαιώσω πόσο σπάνια, σπουδαία, μετρη-μένη ως κόρη, σύζυγος, εργαζομένη, νοικο-κυρά, μητέρα, γιαγιά ήσουν.

Ρόλοι που υπηρέτησες με μια προδια-γραφή “να είμαστε όλοι ικανοποιημένοι”.Τίμησες τον τίμιο και ακεραίου χαρακτήρα,σύζυγό σου και πατέρα μου. Περιποιήθηκεςκαι ξεπροβόδισες τους βασανισμένους απόφτώχεια και πολέμους, γονείς σου.

Ανάθρεψες το παιδί σου και το εγγόνισου με εκατοστιαία τοις εκατό αφοσίωση.Πόσο τυχερή ήμουν που πορεύτηκα μαζίσου εξήντα χρόνους... ήσουν φάρος, κυ-ματοθραύστης, σάκος του μποξ, παρηγο-ρήτρα.

Όλα αυτά κάνουν την απουσία σου δυσαναπλήρωτη. Ένα ελ-πίζω κι εύχομαι: Να σε ξανασυναντήσω Κάπου Αλλού... Κάποτε.

Ράνια Παναγιώτου

Όλοι οι Δαδιώτες γνωρίζουμε το εκκλησάκι τουΑγίου Ιωάννου του Θεολόγου στα Κάτω Καλύβια τοοποίο μετά την συντήρηση, την αγιογράφηση καιτην ανάπλαση του περιβάλλοντος χώρου που έγινανμε φροντίδες του Δ.Σ. και τη συμβολή των ανθρώ-πων που το αγαπούν έχει γίνει ένα όμορφο προσκύ-νημα και ταυτόχρονα ένας χώρος ανάπαυσης.

Έτσι από τώρα, ανακοινώνεται σε κάθε ενδιαφε-ρόμενο ότι το εκκλησάκι αυτό είναι διαθέσιμο γιακάθε θρησκευτική εκδήλωση, με την αμέριστησυμπαράσταση του Συλλόγου «Άγιος Ιωάννης οΘεολόγος».

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ

Το σπίτι της Ευρώπης «ΒΥΡΩΝ» σε συνεργασία μετο Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών,οργανώνουν ημερίδα με θέμα: Η επίδραση της Ελλη-νικής (Ιδιωματικής) Γλώσσας στις Ευρωπαϊκές γλώσ-σες Ελληνική και Αγγλική. Θα ομιλήσουν ο πρόεδροςτου συλλόγου Σταύρος Βαρδαλάς, δικηγόρος, ο αντι-πρόεδρος Μιχαήλ Καρτσούνης, συμβολαιογράφοςκαι οι καθηγητές του πανεπιστημίου Αθηνών ΑδάμΑδάμ και Χριστόδφορος Χαραλαμπάκης.

Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα,Σάββατο 27 Ιανουαρίου 2018 και ώρα 19.00 στο Εμ-πορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών Ακα-δημίας 7 στον 6ο όροφο.

Θα ακολουθήσει δεξίωση.

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ

«ΑΜφΙΚΛΕΙΑ» ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017ΣΕΛΙΔΑ 4

Το τραίνοΟι Δαδιώτες πρωτοστά-

τησαν για το τραίνο.Ο Ευταξίας, ο Παπαλου-

κάς έπεισαν τον Τρικούπηνα περάσει για λόγουςΕθνικής Ασφάλειας τοτραίνο απ’ αυτή τη δια-δρομή για να μην βάλλεταισε καιρούς επιστράτευσηςαπό τα κανόνια τωνπλοίων «τότε δεν υπήρχαναεροπλάνα».

Άνοιξαν με λοστό και τατότε πενιχρά μέσα έντεκαγαλαρίες, στέριωσαν γέφυ-ρες και ο πολιτισμός διέ-σχισε την Ελλάδα.Πέρασαν πολεμοφόδια,στρατός, μηχανές ανάπτυ-ξης, πολιτισμός, και τώραλένε, σταματάει να περ-νάει απ’ το Δαδί.

Τρέχουμε δεξιά αρι-στερά, ψάχνοντας ναβρούμε ελπιδοφόρες πλη-ροφορίες. Τα τελευταίανέα είναι από το Δήμαρχόμας, τον κύριο Γώγο και είναι τα εξής:

Αρχίσαμε με τις χαρμόσυνες ειδήσεις. • Η γραμμή που ξέρουμε με τις γαλαρίες, τις ιστορικές γέφυρες θα συντηρηθεί

από το κράτος μέχρι το 2024 και ίσως και μετά. Τη θέλουν σαν εφεδρική γραμμή,μήπως συμβεί κάτι στο τούνελ.

• Έχουν γίνει δύο κλειδιά αναστροφής, στο Λιανοκλάδι και στην Τιθορέα. • Ενδιαφέρεται και ο σύλλογος των φίλων του Τραίνου. Τα νέα σε επίπεδο υποσχέσεων είναι τα παρακάτω: Έχει ο Δήμαρχος υποσχέσεις από τον ίδιο τον πρωθυπουργό όταν ήρθε στη Λαμία,

από τον ίδιο τον υπουργό υποδομών και από τον αρμόδιο υπεύθυνο για τους σιδη-ροδρόμους, ότι η γραμμή θα διατηρηθεί. Όμως όταν ανοίξει το τούνελ, μπορεί νασταματήσει για δύο - τρεις μήνες.

Για να οργανώσουν τη νέα μορφή της, για να μας προετοιμάσουν για το επερχό-μενο!

Πάντως το Δ.Σ. γράψαμε γράμμα στον Αϊ Βασίλη να μας φέρει ένα τραινάκι με γέ-φυρες, με τούνελ, με γραμμές για να το στεριώσουμε, αχρείαστο να’ ναι, για να τοθυμόμαστε.

Το Δ.Σ. ελπίζει.

Παρνασσός ένα βουνό 4 εποχών και όχι μόνονΣυνέχεια από σελ. 1

Η «μάσκουρι», το ειδικό τυρί, που μαζί με την περίφημη φέτα του Παρνασσού και το συ-νοδευτικό κρεμμύδι και με το ντόπιο κρασί αποτελούν εδέσματα «γκουρμέ» που θα ζήλευανκαι τα καλλίτερα εστιατόρια της πόλης, εδώ προσφέρονται στους οδοιπόρους από τους φι-λόξενους τσοπάνηδες.

Η κορφή του Παρνασσού, το Δελφικό τοπίο, οι εγκαταστάσεις των χιονοδρομικών κέντρων,οι διάσπαρτες στα δάση παιδικές κατασκηνώσεις, οι υπαίθριοι χώροι αναψυχής και παραθε-ρισμού, οι πηγές και τρεχούμενα νερά, τα εκτροφεία θηραμάτων και οι προστατευόμενεςφυσικές περιοχές και Δρυμοί, τα σπήλαια και οι καταβόθρες αλλά και τα ιστορικά Μοναστήριαμαζί με παραδοσιακούς οικισμούς φωλιασμένους στις πλαγιές του αποτελούν μερικά δώραστο επισκέπτη δημιουργώντας έτσι την Πέμπτη εποχή στον Παρνασσό αυτή την Οικονομική.

Και αν κατηφορίζοντας φτάσει στον Κηφισό, μπορεί στα νερά του να πιάσει πέστροφες,καβούρια αλλά και να ζήσει τη σκιά και τη δροσιά που χαρίζουν τα θεόρατα πλατάνια καιοι καταπράσινες ιτιές και να αρχίσει να σκαρφαλώνει τα μονοπάτια του Καλλίδρομου πουθα καταλήξουν στις δροσερές παραλίες των Καμένων Βούρλων στον Μαλιακό.

Και το Φθινόπωρο, ντύνοντας το ορεινό Παρνάσσιο τοπίο με την παν-χρωμία των φυλλω-μάτων από τις δρύες, τα σφεντάμια, το χρυσόξυλο, τις κουμαριές, στα χαμηλά του υψόμετρακαι το σκούρο πράσινο των πευκο-ελατοδασών του ψηλότερα και το γκριζωπό στα αλπικάδιαστρώματα κάνει τον περιπατητή, τον ταξιδευτή και τον τουρίστα να μην χορταίνουν τιςοπτικές εμπειρίες του μοναδικού αυτού βουνού. Ήδη όμως τα πρωτοβρόχια και η ομίχληαρχίζουν να ξεδιπλώνουν τον καμβά του επερχόμενου χειμωνιάτικου τοπίου.

Ο χειμώνας έρχεται με άφθονα τα χιόνια, με φυσικό το στόλισμα των ελατοδασών για τηνυποδοχή των Χριστουγέννων, ενώ τα χιονοδρομικά Κέντρα του Παρνασσού κατακλύζονταιαπό αναρίθμητους χειμερινούς λάτρεις των σπορ.

Τα χωριά, τα φωλιασμένα στου Παρνασσού την αγκαλιά με πρωταγωνιστές την Αράχωβα,τους Δελφούς, την Αμφίκλεια, την Αγόργιανη, τη Σουβάλα και τα άλλα μικρότερα χωριά,με τα κατάμεστα σε κόσμο Κέντρα χιονοδρομίας στα Κελλάρια, στη Φτερόλακα, στον Γε-ροντόβραχο δέχονται τη χειμερινή επίθεση των επισκεπτών που σπεύδουν να γευτούν ταντόπια εδέσματα μετά το κουραστικό παιχνίδισμα με τα χιόνια στο σκι, στις τοπικές ταβέρ-νες και ξενώνες.

Ο χειμώνας, αποτελεί τη «χαρά του βουνού» με την ημεράδα που ο Παρνασσός παρου-σιάζει σε σύγκριση με τα άγρια και αφιλόξενα βουνά της μεσευρώπης φέρνει αμέτρητουςντόπιους και ξένους λάτρεις του χιονιού και της ηρεμίας κοντά του.

Αυτές είναι οι τέσσερες εποχές της εναλλαγής και εμπειρίας στον Παρνασσό που συνι-στούν «τις ικανές και αναγκαίες συνθήκες» για να χαρίσουν στην άμεση και την ευρύτερηπερι-Παρνάσσια περιοχή την πέμπτη Εποχή αυτή της «Οικονομικής προόδου και ανάπτυ-ξης». Αυτό όμως θα συμβεί όταν όλα τα έργα μας και οι δράσεις μας γίνονται μέσα στα πλαί-σια του μέτρου και της σύνεσης που η αειφορική διαχείριση και η φέρουσα ικανότητα τωνφυσικών πόρων επιβάλλει.

Και πάντα έχοντας υπόψη και τηρώντας την προτροπή από τον 16ο αιώνα του FrancisBacon: «Nature to be commanded must be obeyed - Η Φύση για να κατευθύνεται θα πρέπεινα υπακούεται».

Αθήνα Νοέμβριος 2016

Η ελιάΉρθε η ώρα της ελιάς.Φορτώθηκαν τα ασημόκλαρα

και ακούμπησαν τη γη απ’ τονκαρπό και το βάρος του.

Πέρναγες στα Κάτω Καλύβιακαι έβλεπες την ευλογία ναλαμπυρίζει ανάμεσα από ταασημένιαφύλλα να μαυρίζουνσιγά – σιγά και να είναι η ώρανα ετοιμαστεί η «εκστρατείατης συγκομιδής».

Εγκαταστάθηκαν οι «Αθη-ναίοι» στο Δαδί να προλάβουντο μάζεμα πριν τους πιάσει και-ρός, με μοντέρνα εργαλεία πουη σημερινή τεχνολογία τουςπροσφέρει, και όλοι για τιςελιές.

Λελούδιασε ο Πόλογος, η Αρ-τουκιά, κι όλος ο ελαιόκαμποςτου Δαδιού από ανθρώπουςκαι σαματά.

Σκυμμένοι στη γη σαν να τηνπροσκυνάνε μάζευαν τις ελιέςπου είχαν πέσει έξω από ταπανιά. Καθάριζαν τα φύλλα καιχώρταιναν να βλέπουν τονκαρπό που η θέα του και μόνοτους ξεκουράζει.

Όλα τα αφεντικά των χωρα-φιών δεν είναι αγρότες. Είναι οι «Αθηναίοι» όπως τους λένε οι ντόπιοι, που ήρθαν και να μαζέψουντη σοδειά τους, που είναι εφέτος είναι μεγάλη, μα και να κρατήσουν το λόγο τους που έδωσαν στουςγονείς τους, όταν τα κληρονόμησαν απ’ αυτούς.

Όλοι με το αίσθημα του νοικοκύρη συναντιούνται το βράδυ στο λιοτρίβη μόνο που τώρα δεν δο-κιμάζουν με ψωμί να το βουτάνε με λαχτάρα στο αθερόλαδο, όπως παλιά, μα με το δάχτυλο. Καιέτρεχε και γέμιζε τα δοχεία το βραβευμένο του Δαδιού πρασινόχρυσο λάδι.

Το λάδι που καμιά δίαιτα δεν το απαγορεύει, που όλοι οι γιατροίτο συνιστούν, γιατί είναιη βάση της Μεσογειακής διατροφής.

Σ’ όλα τα προικοσύμφωνα είναι γραμμένες ελιές στις αρχοντοπούλες του Δαδιού. Τις ελιές που φύ-τεψαν οι πατεράδες τους ξεχερσώνοντας με τρία μουλάρια για να ξεκουράζεται το ένα, όλα τα «τσμά-ρια» και τα γέμιζαν με ασήμι.

Απ’ αυτά τα δέντρα μάζεψαν και φέτος. Δεν τις έβλεπαν σαν καζάντι, τις έβλεπαν σαν μνήμες. Δεν αγο-ράζονται οι μνήμες με το πόσο έχει η οκά το λάδι. Μα όλοι θυμούνται τα παραλαδιασμένα φαγητά πουμαγείρευαν οι Δαδιώτισσες όταν οι άλλοι λάδιαζαν με το αδράχτι.

Δεν περιμένουμε την ανάπτυξη από την Τρόικα. Μας την έδωσε η γη μας, η ευλογία των προγό-νων μας και η δουλειά μας που τίμησε αυτή την προσφορά.

Χρυσοντία Παπαδάμ