* V* VİİRAL HEPATRAL HEPATİİTLERDETLERDESEROLOJSEROLOJİİK/MOLEKK/MOLEKÜÜLER TESTLER LER TESTLER (NE ZAMAN(NE ZAMAN--HANGHANGİİ İİNCELEME?)NCELEME?)

*V*VİİRAL HEPATRAL HEPATİİTLERDE TLERDE İİLALAÇÇ DDİİRENCRENCİİNNİİN N SAPTANMASISAPTANMASI

*D*DİİALALİİZ HASTALARININ HEPATZ HASTALARININ HEPATİİT AT AÇÇISINDAN ISINDAN DEDEĞĞERLENDERLENDİİRRİİLMESLMESİİ

Dr. Funda ŞimşekDüzen Laboratuarı

VVİİRAL HEPATRAL HEPATİİTLERDE TLERDE SEROLOJSEROLOJİİK TESTLER /K TESTLER /MOLEKMOLEKÜÜLER TESTLERLER TESTLER

NE ZAMAN – HANGİ İNCELEME?

VVİİRAL HEPATRAL HEPATİİTLERTLER

Erişkin yaşa kadar toplumun %95’i HAV enfeksiyonu geçirmektedir,Ülkemizde HBs Ag pozitiflik oranı %5,HCV pozitiflik oranı % 0.5-0.8 arasında,HBs Ag (+) olgularda ise delta antikor

pozitifliği %5 oranındadır.

VVİİRAL HEPATRAL HEPATİİT AT A

SEROLOJİK BULGULARAnti HAV Ig M : Enfeksiyonun akut

döneminin göstergesi,-1 yıl pozitiflik devam edebilirAnti HAV Ig G : Geçirilmiş enfeksiyon

göstergesi,

- Pozitiflik yıllarca devam eder.

VVİİRAL HEPATRAL HEPATİİT AT A

- Total IgM-IgG antikor testinin tanı değeri düşük,

- Antikor testinde yalancı pozitif sonuçlar RF veya ANA pozitifliği ile oluşabilir,

- HAV PCR testi rutinde kullanılmıyor.

HBV gHBV gööstergeleri stergeleri -- anlamlaranlamlarıı

Mevcut veya yeni geçirilmişenfeksiyon

Kor antijenine karşı IgM sınıfıantikor

Anti HBc IgM

EnfeksiyonKor antijenine karşı antikor

Anti HBc

HBV’ ye karşıbağışıklık

Yüzey antijenine karşıantikor

Anti HBs

HBV enfeksiyonu

Yüzey antijeniHBs Ag

Pozitif testin anlamı

TanımıGösterge

HBV enfeksiyonuHBV enfeksiyonu

- HBs Ag (+): Kişinin HBV ile enfekte olduğunu gösterir, enfeksiyonun akut ya da kronik olduğunu göstermez,

HBV Enfeksiyonun tanHBV Enfeksiyonun tanıı ve ve izlemindeizlemindekullankullanıılan serolojik glan serolojik gööstergelerstergeler

-+/-+++/-HBV DNA

-+/-+/---Anti HBe

HBeAg

Anti HBc IgM

Anti HBc total

Anti HBs

HBs AG

Gösterge

+

-

-

-

+/-

İnkübasyon periyodu

+

+

+

-

+

Akut enfeksiyon

+/-

+/-

+

-

+

Kronik enfeksiyon

-

-

+

+

-

Geçirilmişenfeksiyon

-

-

-

+

-

Aşılama

AVH B test sonuAVH B test sonuççlarlarıınnıın yorumun yorumu

DÖRT TANE YORUMNEGATİFPOZİTİFNEGATİF

HBs AgAnti HBcAnti HBs

Kronik enfeksiyonPOZİTİFPOZİTİFNEGATİFNEGATİF

HBs AgAnti HBcAnti HBc IgMAnti HBs

Akut enfeksiyonPOZİTİFPOZİTİFPOZİTİFNEGATİF

HBs AgAnti HBcAnti HBc IgMAnti HBs

Doğal enfeksiyona karşıbağışık

NEGATİFPOZİTİFPOZİTİF

HBs AgAnti HBcAnti HBs

Aşılamaya karşı bağışıkNEGATİFNEGATİFPOZİTİF

HBs AgAnti HBcAnti HBs

DuyarlıNEGATİFNEGATİFNEGATİF

HBs AgAnti HBcAnti HBs

YORUMSONUÇTEST

AVH AVH BB’’de de olaolağğan dan dışıışı serolojik serolojik profillerprofiller--II

Tek başına HBs Ag pozitifliği:- infeksiyonun başlangıç döneminde,- HBs Ag pozitif transfüzyon

yapılanlarda,- Anti HBc cevabı gelişemeyen kronik HBV infeksiyonu,

- kite bağlı yalancı pozitiflik,- örneğe bağlı kontaminasyona bağlı görülür.

AVHAVH BB’’dede olaolağğan dan dışıışı serolojik serolojik profillerprofiller--IIII

Tek başına Anti HBs pozitifliği- Aşılananlarda,- Hepatit B hiperimmunglobulini

uygulananlarda,- Kan ve kan ürünleri uygulananlarda görülür.

AVH AVH BB’’dede olaolağğan dan dışıışı serolojik serolojik profillerprofiller--IIIIII

Tek başına Anti HBc pozitifliği:- HBV infeksiyonu iyileşmiş, antiHBs saptanamayacak düzeyde ise,

- HBs Ag saptanamayacak düzeydekronik HBV enfeksiyonlu kişiler,

- Uzamış pencere dönemi,- Yalancı pozitiflik,- Transfüzyon- Anneden bebeğe pasif geçen antikorlara bağlı olabilir.

HBV DNA ile birlikte olaHBV DNA ile birlikte olağğan dan dışıışıserolojik kalserolojik kalııplarplar

- Serolojik tanı yetersiz,moleküler yöntemle HBV DNA araştırılan durumlar:- HBs Ag(+), Anti HBc (-), HBV DNA (+),- Anti HBs(+), HBV DNA(+),- Anti HBe (+), HBV DNA(+),

HBV DNAHBV DNA

- Tedavi etkinliğinin izlenmesi,

- Mutant virus tanısında,

- Antiviral etkinliğin izlenmesinde kullanılır.

HCV ENFEKSHCV ENFEKSİİYONUYONU

- HCV antikor pozitif,- ALT yüksekliği mevcut,- parenteral risk faktörü varsa,

aktif HCV enfeksiyonudur.- HCV RNA testi yapılmalıdır.

HCV TANIHCV TANI-- TAKTAKİİBBİİ

Anti-HCV: İnfeksiyon olduğunu gösterir,akut-kronik- iyileşmiş olduğunu göstermez,

Bulaşmadan sonraki 15 hafta içinde hastaların%80’inde ELİSA ile anti HCV saptanır,

ELiSA Anti HCV pozitiflikleri RİBA ile doğrulanmalıdır.

DDüüşşüük k prevalanslprevalanslıı Anti HCV tanAnti HCV tanııssııALT normal,risk faktALT normal,risk faktöörrüü yokyok

DUR AntiHCV ELİSANEGATİF

POZİTİF

DUR RİBA ANTİ HCVNEGATİF POZİTİF/İNDETERMİNE

HCV RNATEKRARLA NEGATİF POZİTİF

NEGATİFDUR HCV ENFEKSİYONU /KLİNİK İZLEM

HCV TANIHCV TANI-- TAKTAKİİBBİİ

HCV RNA

* Kalitatif testler (RT-PCR):Virusu bulaşmadan sonraki 1- hafta içinde saptar,

tek bir test negatif sonucu yeterli sayılmaz,

tedavi altındaki hastaların takibinde kullanılır.

HCV TANIHCV TANI-- TAKTAKİİBBİİ

*Kantitatif testler(PCR,RT-PCR veya DNA):

HCV RNA miktarını saptarlar,

Kalitatif HCV RNA dan daha az duyarlıdırlar,

Tedaviye cevabın değerlendirilmesinde kullanılır.

HDV enfeksiyonuHDV enfeksiyonu

- HBs Ag taşıyıcısı olgularda çıkar,- Anti HDV pozitifliği HDV RNA işe

- DELTA KOENFEKSİYONU:HBs Ag (+),Anti HBc IgM(+), Anti delta(+)

- DELTA SUPERENFEKSİYONU:HBs Ag (+),Anti HBc IgM(+), Anti delta(+)

HDV enfeksiyonuHDV enfeksiyonu

- HBs Ag(-), Anti deltatotal (+):* İyileşmiş enfeksiyon, HBs Ag sentezinin

baskılanması

- Anti HDV(+), HDV RNA(-):* iyileşmiş enfeksiyon, yalancı negatiflik,

latent enfeksiyonda görülür.

VİRAL HEPATİTLERDE İLAÇDİRENCİ BELİRLENMESİ

HBV HBV İİLALAÇÇ DDİİRENCRENCİİ

- HBV ilaç direncinin tanısında en sık kullanılan testler ;

* sekans analizi, line prob assay.

HBV HBV İİLALAÇÇ DDİİRENCRENCİİ

- YMDD mutasyonu Lamivudin direncine yol açar,

- En sık görülen mutasyondur.

HCV HCV İİLALAÇÇ DDİİRENCRENCİİ

- HCV genotip 1 b de ilaç direnci mevcuttur,

- En sık kullanılan yöntemler; dizi analizi,line prob assay, kantitatif HBV DNA ‘dır.

DİALİZ HASTALARININ HEPATİT AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Dializ hastalarDializ hastalarıı ve HCVve HCV

- Hemodializ ve transfüzyon hastaları HCV sıklığının en yüksek olduğu grup,

- Risk faktörleri: hemodializde kalma süresi, nosokomial bulaşma, kan ve kan ürünleri transfüzyonu.

Dializ hastalarDializ hastalarıı ve HCVve HCV

- Dializ hastalarında akut HCV hepatiti anikterik-asemptomatik,

- Hemodializ hastalarında ALT düzeyi sağlıklıkişilere göre daha düşük saptanmış,

- ALT değerlendirmesi HCV enfeksiyonu taramasında duyarlı bir test değildir.

Dializ hastalarDializ hastalarıı ve HCVve HCV

- Dializ hastalarında;- Anti HCV antikorlar %5-60 oranında pozitif saptanmış,

- İmmun sistemleri baskılanmış olduğundan

antikor yanıtı oluşmayabilir.

Dializ hastalarDializ hastalarıı ve HCVve HCV

- Dializ hastalarında HCV enfeksiyonu tanısında;

Anti HCV ile beraber HCV RNA (PCR) bakılması gereklidir.

Dializ hastalarDializ hastalarıı ve HBVve HBV

- Sık kan ve kan ürünleri transfüzyonu bulaşnedenidir,

- Akut HBV enfeksiyonu geçirenlerin %80’i kronikleşir,

- HBV taşıyıcısı dializ hastalarında kronik karaciğer hastalığı gelişme riski yüksektir,

- HBs Ag negatif dializ hastalarında da HBV DNA bakılmalıdır.