38
1 ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^# ;+zf]wg ug]{ P]g k|df0fLs/0f / k|sfzg ldlt @)^#.(.#) ;fj{hlgs vl/b -klxnf] ;+zf]wg_ P]g, @)&# @)&#.)#.#) s]xL g]kfn P]gnfO{ ;+zf]wg ug{ ag]sf] P]g, @)&@ @)&@.!!.!# @)^# ;fnsf] P]g g+= #^ ;fj{hlgs vl/b ;DaGwdf Joj:yf ug{ ag]sf] P]g k|:tfjgfM ;fj{hlgs vl/b ;DaGwL sfo{ljlw, k|ls|of tyf lg0f{onfO{ cem a9L v'nf, kf/bzL{, j:t'lgi7 / ljZj;gLo agfpg, ;fj{hlgs vl/b k|ls|ofdf k|lt:kwf{, :jR5tf, O{dfGbf/Ltf, hjfkmb]xLtf / ljZj;gLotf k|j¢{g u/L ldtAooL tyf ljj]sk"0f{ 9ª\uaf6 ;fj{hlgs vr{sf] clwstd k|ltkmn xfl;n ug{ / ;fj{hlgs lgsfon] lgdf{0f sfo{ ubf{ u/fpFbf, dfn;fdfg, k/fdz{ ;]jf tyf cGo ;]jf vl/b ubf{ To:tf] vl/bsf] Joj:yfkg Ifdtf clej[4L u/L pTkfbs, ljs|]tf, cfk"lt{stf{, lgdf{0f Joj;foL jf ;]jf k|bfosnfO{ lagf e]befj ;fj{hlgs vl/b k|ls|ofdf ;xefuL x'g] ;dfg cj;/ ;'lglZrt u/L ;'zf;gsf] k|Tofe"lt ug]{ ;DaGwdf sfg"gL Joj:yf ug{ jf~5gLo ePsf]n], k|ltlglw;efsf] 3f]if0ff, @)^# hf/L ePsf] klxnf] jif{df k|ltlglw;efn] of] P]g agfPsf] 5 . kl/R5]b—! k|f/lDes !=;+lIfKt gfd / k|f/DeM -!_ o; P]gsf] gfd æ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#Æ /x]sf] 5 . -@_ of] P]g t'?Gt k|f/De x'g]5 . @= kl/efiff M ljifo jf k|;Ën] csf]{ cy{ gnfu]df o; P]gdf,– -s_ ævl/bÆ eGgfn] ;fj{hlgs lgsfon] o; P]g adf]lhd s'g} dfn;fdfg, k/fdz{ ;]jf jf cGo ;]jf k|fKt ug{] jf s'g} lgdf{0f sfo{ ug{] jf u/fpg] sfo{ ;Demg' k5{ . -v_ æ;fj{hlgs lgsfoÆ eGgfn] b]xfosf lgsfo ;Demg' k5{ M— -!_ ;+j}wflgs cª\u jf lgsfo, cbfnt, g]kfn ;/sf/sf dGqfno, ;lrjfno, cfof]u, ljefu jf ;f] cGtu{tsf cGo h'g;'s} ;/sf/L lgsfo jf sfof{no, -@_ g]kfn ;/sf/sf] k"0f{ jf clwsf+z :jfldTj jf lgoGq0fdf /x]sf] ;+:yfg, sDkgL, a}+s jf ;ldlt jf k|rlnt sfg"g adf]lhd ;fj{hlgs:t/df :yflkt jf g]kfn ;/sf/åf/f ul7t cfof]u, ;+:yfg, k|flws/0f, lgud, k|lti7fg, af]8{, s]Gb|, kl/ifb\ / o:t} k|s[ltsf cGo ;+ul7t ;+:yf, -#_ g]kfn ;/sf/åf/f ;~rflnt jf g]kfn ;/sf/sf] k"0f{ jf clwsf+z cg'bfg k|fKt ljZjljBfno, dxfljBfno, cg';Gwfg s]Gb| / o:t} k|s[ltsf cGo k|fl1s jf z}lIfs ;+:yf, -$_ :yfgLo tx, -%_ ljsf; ;ldlt P]g, @)!# adf]lhd ul7t ljsf; ;ldlt, s]xL g]kfn P]gnfO{ ;+zf]wg ug{ ag]sf] P]g, @)&@ åf/f ;+zf]lwt -g]kfn /fhkqdf k|sflzt ePkl5 k|f/De x'g]_ .

;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#¤–रिद-ऐन... · -g_ æ/fzgÆ eGgfn] g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L, ;z:q k|x/L an jf g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf ;/sf/L sd{rf/L, c:ktfnsf lj/fdL, sf/fuf/sf

  • Upload
    others

  • View
    0

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#¤–रिद-ऐन... · -g_ æ/fzgÆ eGgfn] g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L, ;z:q k|x/L an jf g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf ;/sf/L sd{rf/L, c:ktfnsf lj/fdL, sf/fuf/sf

1

;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#

;+zf]wg ug]{ P]g k|df0fLs/0f / k|sfzg ldlt

@)^#.(.#)

;fj{hlgs vl/b -klxnf] ;+zf]wg_ P]g, @)&# @)&#.)#.#)

s]xL g]kfn P]gnfO{ ;+zf]wg ug{ ag]sf] P]g, @)&@ @)&@.!!.!#

@)^# ;fnsf] P]g g+= #^

;fj{hlgs vl/b ;DaGwdf Joj:yf ug{ ag]sf] P]g

k|:tfjgfM ;fj{hlgs vl/b ;DaGwL sfo{ljlw, k|ls|of tyf lg0f{onfO{ cem a9L v'nf, kf/bzL{, j:t'lgi7 /

ljZj;gLo agfpg, ;fj{hlgs vl/b k|ls|ofdf k|lt:kwf{, :jR5tf, O{dfGbf/Ltf, hjfkmb]xLtf / ljZj;gLotf k|j¢{g

u/L ldtAooL tyf ljj]sk"0f{ 9ª\uaf6 ;fj{hlgs vr{sf] clwstd k|ltkmn xfl;n ug{ / ;fj{hlgs lgsfon]

lgdf{0f sfo{ ubf{ u/fpFbf, dfn;fdfg, k/fdz{ ;]jf tyf cGo ;]jf vl/b ubf{ To:tf] vl/bsf] Joj:yfkg Ifdtf

clej[4L u/L pTkfbs, ljs|]tf, cfk"lt{stf{, lgdf{0f Joj;foL jf ;]jf k|bfosnfO{ lagf e]befj ;fj{hlgs vl/b

k|ls|ofdf ;xefuL x'g] ;dfg cj;/ ;'lglZrt u/L ;'zf;gsf] k|Tofe"lt ug]{ ;DaGwdf sfg"gL Joj:yf ug{

jf~5gLo ePsf]n],

k|ltlglw;efsf] 3f]if0ff, @)^# hf/L ePsf] klxnf] jif{df k|ltlglw;efn] of] P]g agfPsf] 5 .

kl/R5]b—!

k|f/lDes

!=;+lIfKt gfd / k|f/DeM -!_ o; P]gsf] gfd æ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#Æ /x]sf] 5 .

-@_ of] P]g t'?Gt k|f/De x'g]5 .

@= kl/efiff M ljifo jf k|;Ën] csf]{ cy{ gnfu]df o; P]gdf,–

-s_ ævl/bÆ eGgfn]] ;fj{hlgs lgsfon] o; P]g adf]lhd s'g} dfn;fdfg, k/fdz{ ;]jf jf cGo ;]jf

k|fKt ug{] jf s'g} lgdf{0f sfo{ ug{] jf u/fpg] sfo{ ;Demg' k5{ .

-v_ æ;fj{hlgs lgsfoÆ eGgfn] b]xfosf lgsfo ;Demg' k5{ M—

-!_ ;+j}wflgs cª\u jf lgsfo, cbfnt, g]kfn ;/sf/sf dGqfno, ;lrjfno, cfof]u,

ljefu jf ;f] cGtu{tsf cGo h'g;'s} ;/sf/L lgsfo jf sfof{no,

-@_ g]kfn ;/sf/sf] k"0f{ jf clwsf+z :jfldTj jf lgoGq0fdf /x]sf] ;+:yfg, sDkgL, a}+s jf

;ldlt jf k|rlnt sfg"g adf]lhd ;fj{hlgs:t/df :yflkt jf g]kfn ;/sf/åf/f ul7t

cfof]u, ;+:yfg, k|flws/0f, lgud, k|lti7fg, af]8{, s]Gb|, kl/ifb\ / o:t} k|s[ltsf cGo

;+ul7t ;+:yf,

-#_ g]kfn ;/sf/åf/f ;~rflnt jf g]kfn ;/sf/sf] k"0f{ jf clwsf+z cg'bfg k|fKt

ljZjljBfno, dxfljBfno, cg';Gwfg s]Gb| / o:t} k|s[ltsf cGo k|fl1s jf z}lIfs

;+:yf,

-$_ :yfgLo tx,

-%_ ljsf; ;ldlt P]g, @)!# adf]lhd ul7t ljsf; ;ldlt,

s]xL g]kfn P]gnfO{ ;+zf]wg ug{ ag]sf] P]g, @)&@ åf/f ;+zf]lwt -g]kfn /fhkqdf k|sflzt ePkl5 k|f/De x'g]_ .

Page 2: ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#¤–रिद-ऐन... · -g_ æ/fzgÆ eGgfn] g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L, ;z:q k|x/L an jf g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf ;/sf/L sd{rf/L, c:ktfnsf lj/fdL, sf/fuf/sf

2

-^_ g]kfn ;/sf/sf] C0f jf cg'bfgdf ;~rflnt ;+:yf, /

-&_ g]kfn ;/sf/n] g]kfn /fhkqdf ;"rgf k|sfzg u/L ;fj{hlgs lgsfo egL tf]s]sf]

cGo ;+:yf.

-u_ ædfn;fdfgÆ eGgfn] rn jf crn,;hLj jf lghL{j h'g;'s} lsl;dsf] j:t' ;Demg' k5{ / ;f]

zAbn] To:tf] j:t' cfk"lt{ ug]{ sfo{sf] cfg'ifl·s ;]jf ;d]tnfO{ hgfpg]5 .

-3_ ælgdf{0f sfo{Æ eGgfn] s'g} ;+/rgf jf s'g} s'/fsf] lgdf{0f ug{], k'gM lgdf{0f ug{], eTsfpg],

dd{t ;Def/ ug{] jf lh0ff]{4f/ ug]{ sfo{;Fu ;DalGwt lgdf{0f :yn tof/ ug]{, vGg], 78\ofpg],

agfpg], pks/0f jf dfn;fdfg h8fg ug]{, ;hfpg] cflb h:tf sfo{ ;Demg' k5{ / ;f]] zAbn]

gSzf agfpg], k|of]uzfnf k/LIf0f ug]{, e"pku|xLo kmf]6f] lvRg], e"sDkLo k/LIf0f ug{] h:tf

lgdf{0f sfo{sf] cfg'iflª\us ;]jf ;d]tnfO{ hgfpg]5 .

-ª_ æk/fdz{ ;]jfÆ eGgfn] s'g} cWoog, cg';Gwfg, ;e]{If0f, l8hfOg, 8«O{ª ;'k/Lj]If0f, tfnLd,

k/LIf0f ug]{ sfd, ;km\6j]o/sf] ljsf; jf o:t} k|s[ltsf cGo af}l4s jf k]zfut ;]jf ;Demg'

k5{ .

-r_ æcGo ;]jfÆ eGgfn] ;jf/L ;fwg, pks/0f jf dfn;fdfg ef8fdf lng], 9'jfgL ug]{ jf

dfn;fdfg dd{t ;Def/ ug]{ sfo{ ;Demg' k5{ .

-5_ æaf]]nkqÆ eGgfn] ;fj{{hlgs lgsfon] vl/bsf nflu k|sfzg u/]sf] ;"rgf cg'?k ;f] lgsfon]

tf]s]sf] 9f “rfdf af]nkqbftfn]] k]z u/]sf] d"No v'Ng] sfuhft, k|:tfj jf b//]6 ;Demg' k5{ .

-h_ æaf]nkqbftfÆ eGgfn] vl/b sf/afxLdf efu lng af]nkq k]z ug]]{ jf ug{ ;Sg] s'g} JolQm,

kmd{, ;+:yf jf sDkgL ;Demg' k5{ .

-em_ æaf]nkq ;DaGwL sfuhftÆ eGgfn]] af]nkqbftfn] d"No jf k|:tfj jf b//]6 e/L jf tof/

u/L k]z ug{sf nflu af]nkq cfXjfg ug]{ ;DalGwt ;fj{hlgs lgsfon]] tof/ u/]sf]] lnvt

;Demg' k5{ / ;f] zAbn] af]nkqbftfnfO{ lbOPsf] lgb]{zg, :k]lzlkms]zg, gS;f, l8hfOg,

sfo{If]qut zt{x? -6d{; ckm /]km/]G;_, sfo{tflnsf, d"NofÍgsf cfwf/, kl/df0f ;"rL,

;Demf}tfsf zt{x? / o:t} cGo sfuhft ;d]tnfO{ hgfpg]5 .

-`_ ævl/b ;Demf}tfÆ eGgfn] ;fj{hlgs lgsfo / cfk"lt{stf{ jf lgdf{0f Joj;foL jf k/fdz{bftf

jf ;]jfk|bfos aLr bkmf %@ adf]lhd ePsf] vl/b ;DaGwL] ;Demf}tf ;Demg' k5{ .

-6_ æ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{noÆ eGgfn] bkmf ^$ adf]lhd :yflkt ;fj{hlgs vl/b

cg'udg sfof{no ;Demg' k5{ .

-7_ æclwsf/ k|fKt clwsf/LÆ eGgfn] of] P]g jf o; P]g cGtu{t ag]sf] lgod adf]lhd vl/b

;DaGwL sfo{ :jLs[t ug{ clwsf/ k|fKt clwsf/L ;Demg' k5{ .

-8_ æhdfgtÆ eGgfn] s'g} sfd 6'ª\uf] gnfu];Dd ;'/If0f jfkt /flvPsf] ;'/If0f hdfgt /sd -

l/6]G;g dgL jf cg{]i6 dgL_ ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] af]nkq hdfgt jf sfo{;Dkfbg hdfgt

jf cGo s'g} sf/0fn] ;'/If0f /fVg' kg]{df ;f] jfkt /flvPsf] /sd ;d]tnfO{ hgfpg]5 .

-9_ æljz]if kl/l:yltÆ eGgfn] ;'Vvf, cgfj[li6, cltj[li6, e"sDk, af9L, klx/f], cfunflu h:tf

k|fs[lts jf b}jL k|sf]k tyf dxfdf/L jf cfsl:Dfs jf ck|Toflzt ljz]if sf/0faf6 ;[lht

kl/l:ylt ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] o'4 jf cfGtl/s åGb h:tf kl/l:ylt ;d]tnfO{ hgfpg]5 .

klxnf] ;+zf]wgåf/f yk . klxnf] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 3: ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#¤–रिद-ऐन... · -g_ æ/fzgÆ eGgfn] g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L, ;z:q k|x/L an jf g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf ;/sf/L sd{rf/L, c:ktfnsf lj/fdL, sf/fuf/sf

3

-0f_ æ:yfgLo txÆ eGgfn] k|rlnt sfg"g adf]lhd ul7t ufpFkflnsf, gu/kflnsf jf lhNnf ;ef

;Demg' k5{ .

-t_ æ;+o'Qm pkqmd -HjfOG6 e]Gr/_Æ eGgfn] b'O{ jf b'O{ eGbf a9L sDkgL Jff kmd{x? ldnL ;+o'Qm

jf 5'6\6f 5'6\6} bfloTj ;lxt s'g} sfd ug]{ sfo{nfO{ hgfpg]5 .

-y_ æPh]G6Æ eGgfn] s'g} :jb]zL jf ljb]zL JolQm, kmd{ jf sDkgLsf] Ph]G;L lng] JolQm, kmd{ jf

sDkgL ;Demg' k5{ .

-b_ æPs tx dflysf] clwsf/LÆ eGgfn] ;/sf/L lgsfo tkm{ sfo{fno k|d'vsf] xsdf If]qLo

sfof{no ePsf]df ;f] sfo{fnosf] k|d'v / If]qLo sfof{no gePsf]df ;DalGwt ljefusf]

ljefuLo k|d'v, If]qLo k|d'vsf] xsdf ;DalGwt ljefusf] ljefuLo k|d'v, ljefuLo k|d'vsf]

xsdf ;DalGwt dGqfno, ;lrjfno jf cfof]usf] ;lrj, ;lrjsf] xsdf ;DalGwt ljefuLo

dGqL jf /fHodGqL / ;+j}wflgs c+u jf lgsfosf] ;lrj jf k|zf;sLo k|d'vsf] xsdf

;DalGwt ;+j}wflgs c+u jf lgsfosf] k|d'v / cGo ;fj{hlgs lgsfosf] xsdf vl/b ug]{

lgsfo eGbf Ps tx dflysf] lgsfosf] k|d'v / To:tf] lgsfo gePsf] cj:yfdf To:tf]

;fj{hlgs lgsfosf] ;~rfns ;ldlt jf o:t} cGo lgsfo ;Demg' k5{ .

-w_ æbft[ kIfÆ eGgfn] låkIfLo jf ax'kIfLo ;Demf}tfåf/f g]kfn ;/sf/nfO{ C0f jf cg'bfgsf]

?kdf j}b]lzs ;xfotf pknAw u/fpg] s'g} ljb]zL d'n's jf cGt/f{li6«o jf ljb]zL ;+:yf

;Demg' k5{ .

-g_ æ/fzgÆ eGgfn] g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L, ;z:q k|x/L an jf g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf

;/sf/L sd{rf/L, c:ktfnsf lj/fdL, sf/fuf/sf y'g'jf / kz'k+IfL cflbsf] vfgfsf ;DaGwdf

g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf] lhG;L ;Demg' k5{ .

-k_ ætf]lsPsf]Æ jf ætf]lsP adf]lhdÆ eGgfn] o; P]g cGtu{t ag]sf] lgoddf tf]lsPsf] jf tf]lsP

adf]lhd ;Demg' k5{ .

#= o; P]g adf]lhd vl/b ug'{ kg]{M -!_ ;fj{hlgs lgsfon] vl/b ubf{ o; P]g adf]lhdsf] sfo{ljlw k"/f u/L

vl/b ug'{ kg]{5 .

-!s_k|rlnt sfg"g adf]lhd btf{ ePsf] ;+:yfn] ;/sf/L sf]if k|of]u u/L vl/b ubf{ ;f] xb;Dd

o; P]g adf]lhdsf] sfo{ljlw k"/f u/L vl/b ug'{ kg]{5 .

-@_ pkbkmf -!_ / -!s_ sf] k|lts"n x'g] u/L ul/Psf] vl/b ab/ tyf cdfGo x'g]5 .

kl/R5]b–@

vl/b sfo{sf] lhDd]jf/L / vl/b ljlw ;DaGwL Joj:yf

$= dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{ / ;]jfsf] ljj/0f tof/ ug'{ kg]{ M -!_ ;fj{hlgs lgsfon] dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{

jf ;]jf vl/b ug{' cl3 To; ;DaGwL :k]lzlkms]zg, of]hgf, gSzf, l8hfOg, ljz]if cfjZostf Jff cGo

ljj/0fx? tof/ ug{' kg{]5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] ljj/0f tof/ ubf{ To:tf dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{ jf ;]jfsf] ;Da¢

j:t'ut k|fljlws tyf u'0f:t/hGo ljz]iftf / sfdsf] cfwf/df tof/ ug'{ kg]{5 .

s]xL g]kfn P]gnfO{ ;+zf]wg ug{ ag]sf] P]g, @)&@ åf/f ;+zf]lwt -g]kfn /fhkqdf k|sflzt ePkl5 k|f/De x'g]_ . klxnf] ;+zf]wgåf/f yk . klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 4: ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#¤–रिद-ऐन... · -g_ æ/fzgÆ eGgfn] g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L, ;z:q k|x/L an jf g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf ;/sf/L sd{rf/L, c:ktfnsf lj/fdL, sf/fuf/sf

4

-#_ pkbkmf -!_ / -@_ adf]lhd ljj/0f tof/ ubf{ dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{ jf ;]jfsf] ljz]iftfx?

:ki6 ?kdf a'lemg] u/L pNn]v ug]{ csf]{ s'g} pkfo gePsf] cj:yfdf afx]s s'g} vf; a|f08, 6]«8dfs{, gfd,

k]6]06, l8hfOg, k|sf/, pTklQ jf pTkfbssf] gfd pNn]v ug{ ;lsg]] 5}g .

t/ To;/L pNn]v gu/L gx'g] cj:yfdf s'g} vf; a|f08, 6]«8dfs{, gfd, k]6]06, l8hfOg, k|sf/,

pTklQ jf pTkfbssf] gfd pNn]v u/L æ;f] ;/xÆ eGg] +zAbx? pNn]v ug{ ;lsg]5 .

-$_ af]nkq jf k"j{ of]Uotf ;DaGwL sfuhftdf dfn;fdfg jf lgdf{0f sfo{ jf cGo ;]jfsf] k|fljlws

jf u'0f:t/hGo ljz]iftfx?sf] ljj/0f / k/LIf0f -6]l:6ª_, dfls{+ª\u, Kofs]lhª\u, n]alnª\u jf k'li6s/0fsf]

k|df0fkq -sgkm/ld6L ;l6{lkms]6_ ;DaGwL cfwf/ jf ;ª\s]t jf zAbfjnL pNn]v ubf{ To:tf] dfn;fdfg jf

lgdf{0f sfo{ jf cGo ;]jfsf] sfd;Fu c;Da4 x'g], of]Uo af]nkqbftfnfO{ vl/b k|s[ofdf ;xefuL x'g s'g}

lsl;dn] afwf k'¥ofpg] jf cf}lrTo lagf k|lt:kwf{nfO{ ;Lldt ug]{ u/L ljj/0f, cfwf/, ;+s]t jf zAbfjnL

pNn]v ug{ ;lsg] 5}g .

%= nfut cg'dfg tof/ ug'{ kg]{M -!_ ;fj{hlgs lgsfon] s'g} klg vl/bsf] nflu tf]lsP adf]lhd nfut

cg'dfg tof/ ug{' kg]{5 .

t/ lgdf{0f sfo{sf] xsdf afx]s Ps nfv ?k}ofF;Ddsf] vl/b ug{ nfut cg'dfg ug{' kg]{ 5}g .

-@_ ;fj{hlgs lgsfon] pkbkmf -!_ adf]lhd tof/ ePsf] nfut cg'dfg tf]lsP adf]lhd cBfjlws

u/L /fVg' kg]{5 .

%s= :jLs[t ug'{ kg]{M -!_ ;fj{hlgs lgsfon] bkmf $ adf]lhdsf] ljj/0f / bkmf % adf]lhdsf] nfut cg'dfg

tf]lsP adf]lhd :jLs[t ug'{ kg]{5 .

-@_ bkmf $ adf]lhdsf] ljj/0f / bkmf % adf]lhdsf] nfut cg'dfg tf]lsP adf]lhdsf] ljz]if sf/0f

k/L ;+zf]wg ug'{ k/]df afx]s Psk6s :jLs[t ePsf] l8hfOg jf nfut cg'dfgdf ;+zf]wg ug'{ kbf{ To:tf]

;+zf]wg z'?sf] nfut cÍdf kRrL; k|ltzt eGbf a9L km/s k/]df jf q'l6k"0f{ l8hfOg u/]sf] jf

c:jfefljs nfut cg'dfg tof/ u/]sf] sf/0fn] vl/b sfo{ k|efljt ePdf To:tf] l8hfOg jf nfut cg'dfg

tof/, hfFr jf :jLs[t ug]{ kbflwsf/L / ;f] sfo{df ;+nUg k/fdz{bftf k|rlnt sfg"g adf]lhd sf/afxLsf]

eflubf/ x'g]5 .

^= vl/b of]hgf tof/ ug'{ kg]{M ;fj{hlgs lgsfon] tf]lsPsf] ;Ldf eGbf a9L /sdsf] vl/b ubf{ tf]lsP

adf]lhd vl/bsf] u'? of]hgf -df:6/ k|f]So'/d]G6 Knfg_ / jflif{s vl/b of]hgf tof/ ug'{ kg]{5 .

^s= df}h'bf ;"rL tof/ ug'{ kg]{M -!_ k|To]s ;fj{hlgs lgsfon] bkmf #) sf] pkbkmf -^_, bkmf $! sf] pkbkmf -

!_sf] v08 -s_ / bkmf $^ adf]lhd ul/g] vl/bsf] nflu vl/bsf] k|s[lt cg';f/ cfk"lt{stf{, lgdf{0f

Joj;foL, k/fdz{bftf, u}/ ;/sf/L ;+:yf jf ;]jf k|bfossf] bkmf !) sf] pkbkmf -@_ adf]lhdsf] of]Uotfsf]

cfwf/df 5'§f5'§} ;"rL tof/ ug'{ kg]{5 .

-@_ s'g} cfk"lt{stf{, lgdf{0f Joj;foL, k/fdz{bftf, u}/;/sf/L ;+:yf jf ;]jf k|bfosn] pkbkmf -!_

adf]lhdsf] ;"rLdf ;dfj]z x'g rfx]df tf]lsPsf] sfuhft ;lxt ;DalGwt ;fj{hlgs lgsfodf lgj]bg

lbg'kg]{5 .

-#_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] df}h'bf ;"rL cBfjlws ug]{ lhDd]jf/L ;DalGwt ;fj{hlgs lgsfosf] x'g]5

.

klxnf] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 5: ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#¤–रिद-ऐन... · -g_ æ/fzgÆ eGgfn] g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L, ;z:q k|x/L an jf g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf ;/sf/L sd{rf/L, c:ktfnsf lj/fdL, sf/fuf/sf

5

-$_ pkbkmf -#_ sf] k|of]hgsf] nflu ;DalGwt cfk"lt{stf{, lgdf{0f Joj;foL, k/fdz{bftf, u}/;/sf/L

;+:yf jf ;]jfk|bfosn] ;"rL cBfjlws ug{ k|To]s jif{ ;DalGwt ;fj{hlgs lgsfodf lgj]bg lbg'kg]{5 .

-%_ df}h'bf ;"rL ;DaGwL cGo Joj:yf tf]lsP adf]lhd x'g]5 .

&= vl/b sfo{sf] lhDd]jf/LM -!_ o; P]g adf]lhdsf] sfo{ljlw k"/f u/L vl/b ;DaGwL sfo{ ug{], u/fpg]

lhDDf]jf/L ;DalGwt ;fj{hlgs lgsfosf] k|d'vsf] x'g]5 .

-@_ ;fj{hlgs lgsfon] pkbkmf -!_ adf]lhd vl/b ;DaGwL sfo{ ubf{ ;fj{hlgs vl/b cg'udg

sfof{non] lgwf{/0f u/]sf] of]Uotf ePsf] / vl/b sfo{ ;DaGwL 1fg ePsf] jf tfnLd k|fKt u/]sf]

sd{rf/Laf6 u/fpg' kg{]5 .

-#_ ;fj{hlgs lgsfon] b]xfosf] sfd ug{sf] nflu vl/b ;DaGwL sfo{af]em / sfo{ k|s[ltsf]

cfwf/df 5'§} dxfzfvf, zfvf jf OsfO{sf] :yfkgf u/L vl/b clwsf/L tf]Sg' kg]{5 M–

-s_ vl/b of]hgf tof/ ug]{,

-v_ ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{non] tof/ u/]sf] gd"gf af]nkq ;DaGwL sfuhft -

:6\of088{ ljl8ª\u 8s'd]G6_, gd"gf k"j{ of]Uotf ;DaGwL sfuhft -:6\of088{

lk|Sjflnlkms]zg 8s'd]G6_, gd"gf vl/b ;Demf}tf ;DaGwL sfuhft -:6\of088{ sG6«ofS6

8s'd]G6_ df ;fdfGotof ;f/e"t?kdf km/s gkg]{ u/L cfjZostf cg';f/ k"j{ of]Uotf

;DaGwL sfuhft, af]nkq ;DaGwL sfuhft / vl/b ;Demf}tf ;DaGwL sfuhft tof/ ug]{,

-u_ ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{non] tof/ u/]sf] gd"gf k|:tfj dfu ;DaGwL sfuhft -

:6\of088{ /]Sj]:6 km/ k|kf]hn_ df ;fdfGotof ;f/e"t?kdf km/s gkg]{ u/L

cfjZostf cg';f/ k/fdz{ ;]jfsf] k|:tfj ;DaGwL sfuhft tof/ ug]{,

-3_ vl/b ;DaGwL ;"rgf ;fj{hlgs ?kdf k|sfzg ug]{,

-ª_ k"j{ of]Uotf ;DaGwL sfuhft, af]nkq ;DaGwL sfuhft ljt/0f ug{] jf k/fdz{ ;]jfsf]

k|:tfj ;DaGwL sfuhft k7fpg],

-r_ k"j{ of]Uotfsf] k|:tfj, af]nkq jf k/fdz{ ;]jfsf] k|:tfj k|fKt ug]{ / To;nfO{ ;'/lIft

tl/sfn] /fVg],

-5_ kg{ cfPsf k"j{ of]Uotfsf] k|:tfj, af]nkq jf k/fdz{ ;]jfsf] k|:tfj d"NofÍgsf] nflu

d"NofÍg ;ldltdf k]z ug]{ / d"NoflÍt af]nkq :jLs[ltsf] nflu k]z ug]{,

-h_ k"j{ of]Uotfsf] k|:tfj, af]nkq jf k/fdz{ ;]jfsf] k|:tfj :jLs[ltsf] ;"rgf lbg]],

-em_ sfo{ ;Dkfbg hdfgt lng] / To;sf] k/LIf0f u/L ;'/lIft tl/sfn] /fVg],

-`_ vl/b u/]sf] dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{ jf ;]jfsf] u'0f:t/ k/LIf0f ug{] u/fpg],

-6_ ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{non] dfu u/]sf] hfgsf/L / sfuhft pknAw u/fpg], /

-7_ tf]lsPsf] cGo sfo{ ug]{ .

klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 6: ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#¤–रिद-ऐन... · -g_ æ/fzgÆ eGgfn] g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L, ;z:q k|x/L an jf g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf ;/sf/L sd{rf/L, c:ktfnsf lj/fdL, sf/fuf/sf

6

-$_ pkbkmf -#_ adf]lhdsf] sfd ubf{ jf u/fpFbf vl/b dxfzfvf, zfvf jf OsfO{sf] lhDd]jf/L

tf]lsPsf] clwsf/Ln] ;DalGwt ;fj{hlgs lgsfosf] k|d'vsf] :jLs[lt lnO{ ug'{ kg]{5 .

-%_ pkbkmf -#_ adf]lhd :yfkgf ePsf] vl/b dxfzfvf, zfvf jf OsfO{sf] k|d'vsf] sfd, st{Jo tyf

clwsf/

tf]lsP adf]lhd x'g]5 .

-^_ o; P]g adf]lhd ul/Psf] vl/b ;Demf}tfsf] sfof{{Gjog ug{ u/fpg lgoldt ?kdf ;'k/Lj]If0f,

cg'udg tyf u'0f:t/ lgoGq0f u/L jf u/fO{ lgwf{l/t ;dodf sfo{ ;DkGg x'g] ;'lglZrttf ug'{ ;DalGwt

;fj{hlgs lgsfosf] k|d'vsf] st{Jo x'g]5 .

*= vl/b ljlw 5gf}6 ug'{ kg]{M -!_ ;fj{hlgs lgsfon]] vl/b ubf{ tf]lsP adf]lhdsf] cj:yf / vl/b d"Nosf]

cfwf/df b]xfosf]] s'g} Ps ljlw ckgfO{ vl/b ug'{ kg]{5M–

-s_ dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{ jf cGo ;]jf vl/b ug'{ kbf{M

-!_ cGt/f{li6«o :t/df v'Nnf af]nkq cfx\jfgu/L,

-@_ /fli6«o :t/df v'Nnf af]nkq cfx\jfgu/L,

-#_ l;naGbL b/efpkq cfx\jfgu/L,

-$_ ;f]em} vl/b u/L,

-%_ pkef]Qmf ;ldlt jf nfeu|fxL ;d'bfonfO{ ;xefuL u/fO{,

-^_ cdfgtaf6 .

-&_ Psd'i6 b/ ljlwaf6,

:ki6Ls/0fM o; pkv08sf] k|of]hgsf] nflu æPsd'i6 b/ ljlwaf6Æ eGgfn]

k|To]s OsfO{sf] kl/df0f / nfut cg'dfgsf] s'n cÍ eGbf s] slt 36L jf a9L

k|ltztdf sfd ug]{ xf] ;f] saf]n u/L af]nkq k]z ug]{ ljlw ;Demg' k5{ .

-*_pTkfbs jf clws[t laqm]tfåf/f lgwf{l/t b/df -Sof6nu ;lkË_ vl/b ug]{ ljlwaf6,

:ki6Ls/0fM o; pkv08sf] k|of]hgsf] nflu æpTkfbs jf clws[t laqm]tfåf/f

lgwf{l/t b/df -Sof6nu ;lkË_ vl/b ug]{ ljlwaf6Æ eGgfn] s'g} dfn;fdfg

lgdf{0f ug]{ sDkgLn] pTkfbgsf] ljz]iftf, u'0f:t/ / ;'ljwfsf cfwf/df to

u/]sf] laqmL d"No ;DalGwt sDkgLsf] j]e;fO6 jf sfuhft -a|f];/_df ;fj{hlgs

u/]kl5 ;dfg :t/sf] dfn;fdfg pTkfbg ug]{ sDkgLn] tf]s]sf] d"Nodf k|lt:kwf{

u/fO{ ul/g] vl/b ljlw ;Demg' k5{ .

-(_;Lldt af]nkqbftfn] efu lng] -lnld6]8 6]08l/Ë_ vl/b ljlwaf6,

:ki6Ls/0fM o; pkv08sf] k|of]hgsf] nflu æ;Lldt af]nkqbftfn] efu lng] -

lnld6]8 6]08l/Ë_ vl/b ljlwaf6Æ eGgfn] s'g} dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{ jf ;]jf

vl/bdf ;Lldt pTkfbs, cfk"lt{stf{ jf ;]jf k|bfos dfq ePdf To:tf] pTkfbs,

klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt . klxnf] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 7: ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#¤–रिद-ऐन... · -g_ æ/fzgÆ eGgfn] g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L, ;z:q k|x/L an jf g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf ;/sf/L sd{rf/L, c:ktfnsf lj/fdL, sf/fuf/sf

7

cfk"lt{stf{ jf ;]jf k|bfosaLr dfq k|lt:kwf{ u/fO{ ul/g] vl/b ljlw ;Demg'

k5{ .

-!)_gofF lng] k'/fgf] lbg]] -afO{ Aofs d]y8_ vl/b ljlwaf6,

:ki6Ls/0fM o; pkv08sf] k|of]hgsf] nflu ægofF lng] k'/fgf] lbg]] -jfO{ Aofs

d]y8_ vl/b ljlwaf6Æ eGgfn] lglZrt ;do kl5 cf}lrToxLg x'g] jf

hg:jf:Yo jf jftfj/0fsf] b[li6n] lnnfd ug{ jf e08f/0f u/L /fVg gldNg] jf

k|of]u ug{ gx'g] cj:yfsf dfn;fdfg jf d]l;g/L cf}hf/ tf]lsP adf]lhd

d"NofÍg u/L ;DalGwt pTkfbs jf cfk"lt{stf{nfO{ lkmtf{ lbO{ gofF lng] ljlw

;Demg' k5{ .

-v_ k/fdz{ ;]jf vl/b ug'{ kbf{M

-!_ k|lt:kwf{Tds k|:tfj dfu u/L,

-@_ ;f]em} jftf{af6 .

-@_ of] P]g / o; P]g cGtu{t ag]sf] lgod adf]lhd vl/b ubf{ k|lt:kwf{ ;Lldt x'g] u/L 6'qmf 6'qmf

kf/L vl/b ug'{ x'Fb}g .

-#_ pkbkmf -!_ sf] v08 -s_ sf] pkv08 -&_, -*_, -(_ / -!)_ adf]lhdsf vl/b ljlw ;DaGwL

Joj:yf

Tff]lsP adf]lhd x'g]5 .

(= v'Nnf ?kdf af]nkq cfx\jfg u/L vl/b ug'{ kg]{M o; P]gdf cGoyf Joj:yf ul/Psf]df afx]s ;fj{hlgs

lgsfon] s'g} vl/b ug'{ kbf{ ;Dej eP;Dd v'Nnf ?kdf af]nkq cfxjfg u/L ug'{ kg]{5 / of]Uo

af]nkqbftfnfO{ To:tf] vl/b k|s[ofdf ;xefuL x'g lagf e]befj ;dfg cj;/ k|bfg ug'{ kg]{5 .

!)= af]nkqbftf jf k|:tfjbftfsf] of]UotfM -!_ af]nkqbftf jf k|:tfjbftfn] vl/b ;Demf}tf k|fKt ug{ b]xfo

adf]lhdsf] of]Uotf k"/f u/]sf] x'g' kg]{5 M–

-s_ af]nkqbftfn] af]nkq ;DaGwL sfuhftdf plNnlvt of]Uotfsf cfwf/ jf vl/bsf] nflu

k"j{ of]Uotf lgwf{/0fsf] sf/afxL rnfOPsf]df k"j{ of]Uotf ;DaGwL sfuhftdf plNnlvt

of]Uotfsf cfwf/, /

-v_ k|:tfjbftfn] k|:tfj ;DaGwL sfuhftdf plNnlvt of]Uotfsf cfwf/ .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd af]nkq ;DaGwL sfuhft jf k|:tfj ;DaGwL sfuhftdf of]Uotfsf cfwf/

pNn]v ubf{ k]zfut / k|fljlws of]Uotf, pks/0fsf] pknAwtf, ljutsf] sfo{;Dkfbg, laqmL kl5sf] ;]jfsf]

Joj:yf, hu]8f kf6k"hf{sf] pknAwtf, sfg"gL ;Ifdtf, ljQLo ;|f]t / cj:yf, k]zfut s;"/ u/] jfktsf]

;hfo / o:t} cGo cfwf/x? pNn]v ug{ ;lsg]5 .

-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd cfwf/ pNn]v ubf{ s'g} vf; ju{sf lgdf{0f Joj;foL, cfk"lt{stf{, k/fdz{bftf

jf ;]jf k|bfosn] dfq efu lng kfpg] jf s'g} vf; ju{sf lgdf{0f Joj;foL, cfk"lt{stf{, k/fdz{bftf jf

;]jf k|bfosn] efu lng gkfpg] Joj:yf ug{ ;lsg] 5}g .

-$_ af]nkq, k"j{ of]Uotfsf] k|:tfj / k/fdz{ ;]jfsf] k|:tfj d"NofÍg ubf{ qmdzM af]nkq ;DaGwL

sfuhft, k"j{ of]Uotf ;DaGwL sfuhft / k|:tfj dfu ;DaGwL sfuhftdf plNnlvt cfwf/ adf]lhd dfq

d"NofÍg ug'{ kg]{5 / To:tf cfwf/x? s'g} e]befj lagf ;j} af]nkqbftf jf k|:tfjbftfnfO{ ;dfg ?kn] nfu"

x'g] 5g\ .

klxnf] ;+zf]wgåf/f yk . klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 8: ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#¤–रिद-ऐन... · -g_ æ/fzgÆ eGgfn] g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L, ;z:q k|x/L an jf g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf ;/sf/L sd{rf/L, c:ktfnsf lj/fdL, sf/fuf/sf

8

-%_ o; bkmfdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg of]Uotf cfjZos kg]{ egL ;fj{hlgs

lgsfoaf6 lglZrt ul/Psf lgdf{0f sfo{df afx]s b'O{ s/f]8 ?k}ofF;Ddsf] nfut cg'dfg eGbf sd nfut

cg'dfg ePsf] lgdf{0f sfo{sf] vl/bdf of]Uotf lgwf{/0f ul/g] 5}g .

-^_ af]nkqbftf jf k|:tfjbftfn] k]z u/]sf] of]Uotf ;DaGwL ljj/0f tYout ?kdf em'§f jf ;f/e't

?kdf ck"/f] ePsf] kfOPdf ;fj{hlgs lgsfon] s'g} klg ;dodf To:tf] af]nkqbftf jf k|:tfjbftfnfO{

cof]Uo 7x/fpg ;Sg]5 .

t/ ;fgfltgf q'l6 ePsf] cj:yfdf ;DalGwt af]nkqbftf jf k|:tfjbftfaf6 ;f] ;DaGwL

hfgsf/L dfu u/L ;Rofpg ;lsg]5 .

kl/R5]b—#

af]nkq ;DaGwL Joj:yf

!!= af]nkqsf k|s[of / r/0fM -!_ af]nkqåf/f vl/b ug'{ kbf{ b]xfo adf]lhdsf] k|s[of ckgfO{ af]nkq cfx\jfgug{

;lsg]5 M–

-s_ k"j{ of]Uotf lgwf{/0f u/L v'Nnf ?kdf af]nkq cfx\jfg ug]{,

-v_ k"j{ of]Uotf lgwf{/0f gu/L v'Nnf ?kdf af]nkq cfx\jfg ug]{ .

-@_ v'Nnf ?kdf cfx\jfg ul/g] af]nkq Ps jf b'O{ r/0fdf cfx\jfg ug{ ;lsg]5 .

-#_ bkmf @* sf] pkbkmf -!_ df plNnlvt cj:yfdf af]nkq cfx\jfg ug'{ kbf{ b'O{ r/0fdf cfx\jfg

ug{ ;lsg]5 .

!@= k"j{ of]Uotf lgwf{/0f ug'{ kg]{M -!_ ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{non] ;do ;dodf 7"nf / hl6n egL

lgwf{/0f u/]sf] lgdf{0f sfo{ ug{ jf cf}Bf]lus KnfG6 h:tf pRr d"Nosf dfn ;fdfg vl/b ug{ jf of]Uo

af]nkqbftfsf] klxrfg ug{ ;fj{hlgs lgsfon] af]nkq cfx\jfg ug'{ cl3 k"j{ of]Uotf ;DaGwL sfuhft

tof/ u/L k"j{ of]Uotf lgwf{/0fsf] nflu k|:tfj k]z ug{ ;fj{hlgs ?kdf cfx\jfg ug'{ kg]{5 .

-@_ ;fj{hlgs lgsfon] plrt 7fg]df cGo vl/bsf] nflu ;d]t k"j{ of]Uotf lgwf{/0f ug{ ;Sg]5 .

-#_ pkbkmf -!_ jf -@_ adf]lhdsf] k"j{ of]Uotf ;DaGwL sfuhftdf k"j{ of]Uotfsf] nflu cfjZos kg]{

of]Uotfsf cfwf/, k|:tfj tof/ ug]{ / k]z ug]{ tl/sf pNn]v ug'{ kg]{5 .

-$_ pkbkmf -!_ jf -@_ adf]lhdsf] k|:tfj k]z ug{ cfjZos k"j{ of]Uotf ;DaGwL sfuhft dfu ug]{

;a} JolQm, kmd{, sDkgL, ;+:yfnfO{ ;fj{hlgs lgsfon] To:tf] sfuhft tf]lsP adf]lhd lbg' kg]{5 .

-%_ of]Uo cfj]bssf] 5gf}6 pkbkmf -#_ df plNnlvt of]Uotfsf] cfwf/df ug'{ kg]{5 . o;/L 5gf}6

ePsf cfj]bssf]] ;"rL ;fj{hlgs lgsfon] ;fj{hlgs ?kdf k|sfzg u/L ;a} cfj]bsnfO{ k7fpg' kg]{5 .

-^_ pkbkmf -%_ adf]lhdsf] ;"rgf lbPsf] tL; lbgleq k"j{ of]Uotfsf] k|:tfj c:jLs[t ePsf] s'g}

cfj]bsn] lghsf] k|:tfj c:jLs[t ePsf]]]] sf/0fsf] hfgsf/L dfu u/]df lghnfO{ ;DalGwt ;fj{hlgs

lgsfon] To:tf] hfgsf/L lbg' kg]{5 .

-&_ k"j{ of]Uotfsf zt{ tyf ;f]sf] lgwf{/0f ;DaGwL cGo Joj:yf tf]lsP adf]lhd x'g]5 .

!#= af]nkq ;DaGwL sfuhft tof/ ug'{ kg]{ M -!_ ;fj{hlgs lgsfon] af]nkq cfx\jfg ug'{ cl3 af]nkq ;DaGwL

sfuhft tof/ ug'{ kg]{5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] af]nkq ;DaGwL sfuhftdf b]xfosf s'/fx? pNn]v ug{' kg]{5 M–

-s_ vl/bsf] k|s[lt, vl/b ug{ nfUg] ;dofjlw tyf ;f]sf] k|fljlws :k]lzlkms]zg,

Page 9: ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#¤–रिद-ऐन... · -g_ æ/fzgÆ eGgfn] g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L, ;z:q k|x/L an jf g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf ;/sf/L sd{rf/L, c:ktfnsf lj/fdL, sf/fuf/sf

9

-v_ k"j{ of]Uotf lgwf{/0f gu/L af]nkq cfx\jfg ePsf] eP af]nkqbftfsf] bkmf !) adf]lhdsf]

of]Uotfsf cfwf/x?,

-u_ :ynut lg/LIf0f ug'{ kg]{ Joj:yf eP ;f] ;DaGwL hfgsf/L,

-3_ af]nkq k]z ug'{ cl3 s'g} a}7s ug'{ kg]{ eP To:tf] a}7s ;DaGwL hfgsf/L,

-ª_ af]nkq tof/ ug]{ / k]z ug]{ lgb]{zg, af]nkq k]z ug]{ :yfg, af]nkq k]z ug]{ clGtd ldlt

/ ;do tyf af]nkq vf]Ng] ldlt, ;do / :yfg,

-r_ d"Nosf] ;+/rgf -sDkf]g]G6 ckm k|fO;_, af]n cÍsf] nflu pNn]v ug{ ;lsg] d'b|f jf

d'b|fx?, af]nkq t'ngf ug{ k|of]u ul/g] d'b|f / ;Da4 ljlgdo b/sf] cfwf/ / ;f]sf] ldlt,

-5_ af]nkq d"NofÍg / af]nkqbftfsf] 5gf}6 ug]{ cfwf/ / tl/sf,

-h_ :jb]zL dfn;fdfg / :yfgLo lgdf{0f Joj;foLnfO{ k|fyldstf lbOg] eP ;f] ;DaGwL]

Joj:yf,

-em_ dfn;fdfg jf lgdf{0f sfo{sf] 5'6\6f 5'6\6} ;d"x / Kofs]h agfO{ vl/b ug'{ kg]{ ePdf

To:tf] ;d"x / Kofs]h / ;f]sf] d"NofÍg ug{] tl/sf,

-`_ k|fljlws :k]lzlkms]zgsf] ljsNksf] k|:tfj ;d]t dfu ul/Psf]] cj:yfdf To:tf] ljsNk

d"NofÍg ug]{ tl/sf,

-6_ vl/b ul/g] dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{ jf ;]jfsf] s'g} c+zsf] nflu dfq klg af]nkq k]z

ug{ kfO{g] eP To:tf] c+z jf c+zx?sf] ljj/0f,

-7_ af]nkq dfGo x'g] cjlw,

-8_ af]]nkq, sfo{;Dkfbg jf cGo cfjZos s'/fsf] nflu lbg' kg]{ hdfgtsf] /sd, lsl;d,

dfGo 9f “rf / dfGo cjlw -e]lnl86L lkl/o8_,

-9_ af]]nkq hdfgt dfu ePsf]df ;f] hdfgtsf] cjlw af]nkq dfGo x'g] cjlw eGbf tL;

lbg a9L cjlwsf] x'g' kg]{ Joxf]/f,

-9!_ af]nkqbftfn] nfut cg'dfg eGbf kGw| k|ltzt;Dd sd cÍ sa'n u/]df sa'n cÍsf] kfFr

k|ltzt / nfut cg'dfgsf] kGw| k|ltzt eGbf a9L 36]/ sa'n u/]sf] cj:yfdf kGw|

k|ltzt eGbf hlt /sdn] 36L sa'n u/]sf] 5 ;f]sf] krf; k|ltztn] x'g cfpg] /sd sa'n

cÍsf] kfFr k|ltztdf yk u/L sfo{;Dkfbg hdfgt /fVg' kg]{ s'/f,

-9@_ af]nkqbftfn] s'g} ;fj{hlgs lgsfodf af]nkq lb+bf jf ;Demf}tf ubf{ k]z u/]sf] cfly{s /

k|fljlws ljj/0f,

-9#_ af]nkqbftfn] s'g} ;fj{hlgs lgsfo;Fu ;Demf}tf u/L s'g} sfo{ k|f/De u/]sf] eP To:tf]

lgsfo, sfdsf] ljj/0f, ;Demf}tfsf] /sd / sfo{ k|ultsf] ljj/0f,

-9$_ v08 -9#_ adf]lhd sfo{ k|f/De u/]sf] cj:yfdf bkmf & sf] pkbkmf -#_ sf] v08 -v_

df plNnlvt sfuhftdf pNn]v eP adf]lhd s'g} ;fj{hlgs lgsfodf k|of]udf /x]sf]

af]nkqbftfsf] k|fljlws Ifdtf To:tf] lgsfonfO{ cfjZos kg]{ xb;Dd To:tf]

af]nkqbftfsf] k|fljlws Ifdtf yk sfo{sf] nflu u0fgf gx'g] s'/f,

klxnf] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 10: ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#¤–रिद-ऐन... · -g_ æ/fzgÆ eGgfn] g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L, ;z:q k|x/L an jf g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf ;/sf/L sd{rf/L, c:ktfnsf lj/fdL, sf/fuf/sf

10

-0f_ bkmf %@ adf]lhdsf] vl/b ;Demf}tfsf zt{x? / ;f] ;Demf}tf nfu" x'g] tl/sf,

-t_ :jfy{ aflemg] -slGkm\lnS6 ckm O{G6«]:6_ ePdf af]nkq pk/ sf/afxL gx'g] jf hfn;fhL jf

e|i6frf/ u/]df x'g] sfg"gL sf/afxL ;DaGwL hfgsf/L,

-y_ ;fj{hlgs lgsfon] af]nkq ;DaGwL sf/afxL ubf{ u/]sf] q'l6 jf lg0f{o lj?4

k'g/fjnf]sgsf nflu af]nkqbftfn] lgj]bg lbg ;Sg] Joj:yf,

-b_ k|fljlws IfdtfnfO{ k|dfl0ft ug]{ sfuhft tyf cfly{s k|:tfj -af]n cÍ_ Pp6} vfddf

k]z ug'{ kg]{ Joxf]/f, /

-w_ ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{non] k"j{ of]Uotf jf af]nkq ;DaGwL sfuhftdf pNn]v

ug'{ kg]{ egL lgwf{/0f u/]sf ljifox? .

-#_ af]nkq cfx\jfgsf] ;"rgf adf]lhd af]nkq ;DaGwL sfuhft dfu ug]{ JolQm, kmd{, ;+:yf jf

sDkgLnfO{ / vl/b sf/afxLdf efu lng k"j{ of]Uotf cfjZos kg]{ ePdf k"j{ of]Uotf xfl;n u/L To:tf]

sfuhft dfu ug]{ JolQm, kmd{, ;+:yf jf sDkgLnfO{ ;fj{hlgs lgsfon] tf]lsP adf]lhdsf] b:t'/ lnO{

af]nkq ;DaGwL sfuhft pknAw u/fpg' kg]{5 .

!$= af]nkq cfx\jfg M -!_ af]nkq jf k"j{ of]Uotf lgwf{/0fsf] k|:tfj cfx\jfgsf] ;"rgf /fli6«o :t/sf] b}lgs

;dfrf/kqdf k|sfzg ug'{ kg]{5 / cGt/f{li6«o :t/sf] af]nkqsf] xsdf cGt/f{li6«o ;~rf/ dfWoddf ;d]t

k|sfzg ug{ ;lsg]5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] ;"rgf s]Gb|Lo:t/sf] ;fj{hlgs lgsfosf] xsdf ;f] lgsfo jf ;fj{hlgs

vl/b cg'udg sfof{nosf] j]e ;fO{6df /fVg' kg]{5 / lhNnf:t/Lo ;fj{hlgs lgsfosf] xsdf To:tf]

;"rgf ;f] lgsfo jf ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{nosf] j]e ;fO{6df /fVg ;lsg]5 .

-#_ af]nkq jf k"j{ of]Uotfsf] k|:tfj cfXjfgsf] ;"rgfdf b]xfosf s'/fx? v'nfpg' kg]{5 M–

-s_ af]nkq cfx\jfg ug]{ ;fj{hlgs lgsfosf] gfd / 7]ufgf,

-v_ vl/b sfo{sf] k|s[lt / ;do ;Ldf, dfn;fdfg cfk"lt{ ug'{ kg]{, ;]jf k|bfg ug'{ kg]{ jf

lgdf{0f sfo{ ug'{ kg]{ :yfg,

-u_ af]nkq hdfgt cfjZos kg]{ eP ;f]sf] /sd / dfGo cjlw,

-3_ af]nkq hdfgt cfjZos kg]{ eP af]nkqsf] dfGo x'g] cjlw,

-ª_ af]nkq ;DaGwL sfuhft jf k"j{ of]Uotf ;DaGwL sfuhft kfO{g] :yfg, k|fKt ug]{ tl/sf

/ ;f] jfkt nfUg] b:t'/,

-r_ af]nkq jf k"j{ of]Uotf ;DaGwL k|:tfj k]z ug]{ jf k7fpg] :yfg, tl/sf, clGtd ldlt /

;do,

-5_ af]]nkq jf k"j{ of]Uotf ;DaGwL k|:tfj vf]Ng] ldlt, ;do, :yfg / af]nkq vf]Ng] ;dodf

af]nkqbftf jf lghsf] clwsf/ k|fKt k|ltlglwnfO{ cfdGq0f ug]{ s'/f, /

-h_ tf]lsP adf]lhdsf cGo s'/fx? .

-$_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] ;"rgf k|sfzg ubf{ /fli6«o:t/sf] af]nkq jf k"j{ of]Uotf lgwf{/0fsf]

k|:tfj cfx\jfgsf] ;"rgfsf] xsdf sDtLdf tL; lbg / cGt/f{li6«o:t/sf] af]nkq jf k"j{ of]Uotf lgwf{/0fsf]

k|:tfj cfx\jfg sf] ;"rgfsf] xsdf sDtLdf k}+tfnL; lbgsf] cjlw lbg' kg]{5 .

Page 11: ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#¤–रिद-ऐन... · -g_ æ/fzgÆ eGgfn] g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L, ;z:q k|x/L an jf g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf ;/sf/L sd{rf/L, c:ktfnsf lj/fdL, sf/fuf/sf

11

-$s_ bkmf @^ sf] pkbkmf -%_ adf]lhdsf] cj:yfdf afx]s pkbkmf -$_ adf]lhd af]nkq jf k"j{

of]Uotf ;DaGwL k|:tfj k]z ug{ lbOPsf] cjlwleq s'g} af]nkq jf k"j{ of]Uotf ;DaGwL k|:tfj gk/]df jf k/]

klg ;f/e"t ?kdf k|efju|fxL geO{ k'gMaf]nkq jf k"j{ of]Uotf ;DaGwL k|:tfj cfXjfg ug'{ k/]df ;fj{hlgs

lgsfon] cfjZostf cg';f/ /fli6«o:t/sf] af]nkq jf k"j{ of]Uotf ;DaGwL k|:tfjsf] xsdf sDtLdf kGw| lbg

/ cGt/f{li6«o :t/sf] af]nkq jf k"j{ of]Uotf ;DaGwL k|:tfjsf] xsdf sDtLdf PSsfO; lbgsf] ;dofjlw lbO{

k'gM af]nkq jf k"j{ of]Uotf lgwf{/0f k|:tfj cfXjfg ug{ ;Sg]5 .

-$v_ pkbkmf -$s_ adf]lhd lbOPsf] cjlwleq klg s'g} af]nkq jf k"j{ of]Uotf ;DaGwL k|:tfj

gk/]df jf k/] klg ;f/e"t ?kdf k|efju|fxL gePdf / tTsfn vl/b gu/] ;fj{hlgs lgsfonfO{ xfgL

gf]S;fgL x'g] jf ;f] lgsfosf] s'g} sfd /f]lsg] ePdf ;fj{hlgs lgsfon] To:fsf] cf}lrTo v'nfO{

/fli6«o:t/sf] af]nkq jf k"j{ of]Uotf ;DaGwL k|:tfjsf] xsdf Ps tx dflysf] clwsf/Lsf] :jLs[lt lnO{

;ft lbg;Ddsf] cjlw lbO{ k'gM af]nkq cfXjfg u/L jf bkmf * adf]lhd s'g} vl/b ljlw 5gf}6 u/L ;f]xL

k|s[of cg'?k vl/b ug{ ;Sg]5 .

-%_ pkbkmf -#_ sf] v08 -ª_ adf]lhd af]nkq ;DaGwL sfuhft jf k"j{ of]Uotf ;DaGwL sfuhft

kfO{g] :yfg v'nfpFbf b'O{ jf b'O{ eGbf a9L ;fj{hlgs lgsfodf To:tf] sfuhft kfO{g] Joj:yf ug'{ kg]{5 .

-^_ pkbkmf -#_ sf] v08 -r_ adf]lhd af]nkq jf k"j{ of]Uotf ;DaGwL k|:tfj k]z ug]{ jf k7fpg]

:yfg v'nfpFbf Pp6} ;fj{hlgs lgsfodf dfq k]z ug]{ jf k7fpg] Joj:yf ug'{ kg]{5 .

-&_ pkbkmf -^_ adf]lhd af]nkq jf k"j{ of]Uotf ;DaGwL k|:tfj k]z ug{ jf k7fpgsf] nflu s'g}

;fj{hlgs lgsfo, af]nkqbftf jf k|:tfjbftfn] ;'/Iff dfu u/]df ;DalGwt lhNnf k|zf;g sfof{non]

clgjfo{ ?kdf ;'/Iffsf] Joj:yf t'?Gt ldnfO{ lbg' kg]{5 .

-*_ ;fj{hlgs lgsfon] cGt/f{li6«o:t/sf] af]nkq dfkm{t ug]{ vl/bdf g]kfnL pBdL tyf Aoj;flonfO{

tf]lsP adf]lhd 3/]n' k|fyldstf -8f]d]l:6s k|]km/]G;_ lbg ;Sg]5 / o;/L 3/]n' k|fyldstf lbg] ePdf ;f]

s'/f af]nkq cfXjfgsf] ;"rgf / af]nkq ;DaGwL sfuhftdf pNn]v ug'{ kg]{5 .

t/ /fli6«o:t/sf] af]nkqsf] dfWodaf6 x'g] lgdf{0f sfo{sf] vl/bdf tf]lsPsf] nfut cg'dfg;Dd

:jb]zL af]nkqbftf aLr dfq k|lt:kwf{ u/fO{ vl/b ug{ ;lsg]5 .

-(_ ljb]zL af]nkqbftfn] af]nkq k]z ubf{ g]kfn /fHodf cfkmgf] s'g} Ph]G6 lgo'Qm u/] jf gu/]sf]

s'/f v'nfpg' kg]{5 .

-!)_ pkbkmf -(_ adf]lhd Ph]G6 lgo'Qm u/]sf] eP af]nkq k]z ubf{ Ph]G6sf] ;DaGwdf tf]lsP

adf]lhdsf] ljj/0f ;d]t pNn]v ug{' kg]{5 .

-!!_ o; bkmfdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg ;fj{hlgs lgdf{0f sfo{ vl/bsf] xsdf

ljb]zL af]nkqbftfn] :jb]zL lgdf{0f Joj;foL;Fu ;+o'Qm pks|d u/]df To:tf] ljb]zL af]nkqbftfnfO{

k|fyldstf lbg ;lsg]5 .

!%= cGt/f{li6«o :t/sf] af]nkqM -!_ o; P]g adf]lhd af]nkq cfx\jfg ubf{ b]xfosf cj:yfdf cGt/f{li6«o:t/sf]

af]nkq cfXjfg ug{' kg]{5 M–

-s_ ;fj{hlgs lgsfosf] dfu cg'?ksf] dfn;fdfg jf lgdf{0f sfo{ k|lt:kwf{Tds d"Nodf g]kfn

/fHoleqsf Ps eGbf a9L lgdf{0f Joj;foL jf cfk"lt{stf{af6 k|fKt gx'g] ePdf,

-v_ dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{ jf cGo ;]jf vl/bsf nflu /fli6«o:t/df af]nkq cfx\jfg ubf{ s'g}

af]nkq gk/L ljb]zaf6 k|fKt ug'{ kg]{ ePdf,

klxnf] ;+zf]wgåf/f yk . klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 12: ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#¤–रिद-ऐन... · -g_ æ/fzgÆ eGgfn] g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L, ;z:q k|x/L an jf g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf ;/sf/L sd{rf/L, c:ktfnsf lj/fdL, sf/fuf/sf

12

-u_ bft[kIf;Fu ePsf] ;Demf}tf adf]lhd j}b]lzs ;xfotf >f]taf6 ljb]zL dfn;fdfg jf lgdf{0f

sfo{ vl/b ug'{ kg]{ ePdf,

-3_ ljz]if tyf hl6n lsl;dsf] dfn;fdfg jf lgdf{0f sfo{ ePsf]n] cGt/f{li6«o :t/sf]

af]nkqaf6 vl/b ug'{ kg]{ egL ;fj{hlgs lgsfon] k|dfl0ft u/]sf]df .

-@_ o; bkmf adf]lhdsf] cGt/f{li6«o:t/sf] af]nkq cfx\jfgsf] ;"rgf c+u|]hL efiffdf k|sfzg ug'{

kg{]5 / af]nkq jf k"j{ of]Uotf ;DaGwL ;a} sfuhft c+u|]hL efiffdf pknAw u/fpg' kg]{5 .

-#_ pkbkmf -@_ adf]lhdsf] ;"rgf bkmf !$ sf] pkbkmf -@_ adf]lhdsf] j]e;fO{6df /fVg' kg]{5 .

!^= af]nkq jf k"j{ of]Uotf ;DaGwL sfuhftdf ePsf] låljwf af/]sf] hfgsf/L M -!_ af]nkq ;DaGwL sfuhft

jf k"j{ of]Uotf ;DaGwL sfuhftdf plNnlvt s'g} s'/fdf låljwf eO{ ;f] ;DaGWfdf :ki6 ug{ To:tf

sfuhftdf pNn]v ePsf] ;dofjlwleq s'g} af]nkqbftfn] cg'/f]w u/]df ;fj{hlgs lgsfon] af]nkq k]z

ug]{ jf k"j{ of]Uotfsf] k|:tfj k]z ug]{ clGtd Dofb ;dfKt x'g' cufj} To:tf] s'/fsf] hfgsf/L ;a}

af]nkqbftfnfO{ lbg' kg]{5 .

-@_ ;fj{hlgs lgsfon] pkbkmf -!_ adf]lhdsf] hfgsf/L / af]nkq ;DaGwL sfuhft jf k"j{ of]Uotf

;DaGwL sfuhftdf s'g} x]/km]/ u/]sf] eP To:tf] x]/km]/ ;DaGwL hfgsf/L vl/b sf/afxLdf ;xefuL ePsf

;j} af]nkqbftfnfO{ lghn] af]nkq k]z ubf{ jf k"j{ of]Uotfsf] k|:tfj tof/ ubf{ To:tf] x]/km]/ pk/ ;d]t

ljrf/ ug{ ;do kfpg] u/L lbg' kg]{5 .

-#_ pkbkmf -@_ adf]lhdsf] sfo{sf] nflu af]nkqbftfnfO{ yk ;do lbg cfjZos ePdf ;fj{hlgs

lgsfon] af]nkq jf k"j{ of]Uotf lgwf{/0fsf] k|:tfj k]z ug]{ clGtd cjlw a9fpg ;Sg]5 .

!&= af]nkq jf k"j{ of]Uotf ;DaGwL k|:tfj k]z ug]{ clGtd cjlwM ;fj{hlgs lgsfon] af]nkq jf k"j{ of]Uotf

;DaGwL k|:tfj k]z ug{] clGtd ldlt / ;do lgwf{/0f ubf{ bkmf !$ sf] pkbkmf -$_, -$s_ jf -$v_

adf]lhdsf] cjlwdf g36\g] u/L / To:tf] af]nkq jf k|:tfj tof/ ug{ jf k]z ug{ af]nkqbftfn] kof{Kt

;do kfpg] u/L lgwf{/0f ug'{ kg]{5 .

!*= af]nkq k]z ug]{ tl/sfM -!_ af]nkq lgwf{l/t 9fFrfdf, af]nkqbftf jf lghsf] clws[t k|ltlglwn] /Ltk"j{s

;xL5fk tyf l;njGbL u/L af]nkqbftf cfkm}+n] jf cfkmgf] k|ltlglw dfkm{t jf x'nfs jf s'l/o/ dfkm{t

af]nkq k]z ug'{ kg]{ :yfgdf af]nkq k]z ug]{ clGtd ldlt / ;doleq} k]z ug'{ kg]{5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] cjlw gf3L k|fKt ePsf af]nkqx? pk/ s'g} sf/afxL x'g] 5}g / To:tf

af]nkqx? Gfvf]nL ;DalGwt af]nkqbftfnfO{ lkmtf{ ul/g]5 .

-#_ pkbkmf -!_ / -@_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg ljB'tLo ;~rf/sf] dfWod k|of]u u/L

ul/g] vl/bsf] nflu af]nkq k]z ug]{ tl/sf ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{noaf6 :jLs[t ljB'tLo vl/b

k|0ffnL adf]lhd x'g]5 .

!(= af]nkq lkmtf{ tyf ;+zf]wgM -!_ ljB'tLo ;~rf/sf] dfWodaf6 af]nkq k]z ul/g] afx]s s'g}

af]nkqbftfn] cfkm"n] k]z u/]sf] af]nkq lkmtf{ lng jf ;+zf]wg ug{ rfx]df af]nkq k]z ug{ tf]lsPsf] clGtd

;do ;dfKt x'g'eGbf rf}aL;306f cufj} l;naGbL lgj]bg lbg' kg]{5 .

-@_ af]nkq lkmtf{ lng] jf ;+zf]wg ug]{ ;DaGwL cGo Joj:yf tf]lsP adf]lhd x'g]5 .

@)= af]nkq dfGo x'g] cjlw M -!_ af]nkq dfGo x'g] cjlw af]nkq ;DaGwL sfuhftdf pNn]v eP adf]lhd

x'g]5 .

klxnf] ;+zf]wgåf/f yk . klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 13: ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#¤–रिद-ऐन... · -g_ æ/fzgÆ eGgfn] g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L, ;z:q k|x/L an jf g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf ;/sf/L sd{rf/L, c:ktfnsf lj/fdL, sf/fuf/sf

13

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf]] cjlwsf] u0fgf af]nkq k]z ug]{ clGtd ldltaf6 k|f/De x'g]5 .

-#_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg ;fj{hlgs lgsfon] af]nkq vf]n]kl5 af]nkq

dfGo x'g] cjlw a9fpg' kg]{ ePdf ;f]sf] sf/0f v'nfO{ cfjZostfg';f/ af]nkq dfGo x'g] cjlw a9fpg

;Sg]5 .

-$_ pkbkmf -#_ adf]lhd af]nkq dfGo x'g] cjlw a9fpFbf ;DalGwt af]nkqbftfsf] d~h'/L lng'

kg]{5 .

-%_ pkbkmf -$_ adf]lhdsf] af]nkq dfGo x'g] cjlw a9fpg d~h'/ ug]{ af]nkqbftfn] af]nkq

hdfgtsf] cjlw af]nkq dfGo x'g] cjlw a9fP hlQs} cjlw a9fpg'' kg]{5 .

-^_ pkbkmf -$_ adf]lhd d~h'/L glbg] af]nkqbftfsf] hdfgt lkmtf{ ug'{ kg]{5 .

@!= af]nkq hdfgt M -!_ af]nkqbftfn] af]nkq;fy tf]lsP adf]lhd hdfgt k]z ug'{ kg]{5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd k]z u/]sf]] hdfgt b]xfosf] cj:yfdf hkmt x'g]5 M–

-s_ bkmf !( sf] pkbkmf -!_ df plNnlvt cjlw kl5 af]nkqbftfn] af]nkq ;+zf]wg jf lkmtf{

dfu u/]df,

-v_ af]nkqdf b]lvPsf] cÍul0ftLo q'l6 ;RofOPsf] s'/f af]nkqbftfn] :jLsf/ gu/]df,

-u_ 5gf}6 ePsf] af]nkqbftfn] af]nkq ;DaGwL sfuhftdf plNnlvt zt{ adf]lhd vl/b

;Demf}tf gu/]df,

-3_ af]nkq ;DaGwL sfuhftdf plNnlvt sfo{;Dkfbg hdfgt af]nkqbftfn] vl/b ;Demf}tf

ug]{ Dofbleq lbg g;s]df,

-ª_ ;fj{hlgs lgsfon] af]nkq k/LIf0fsf] l;nl;nfdf bkmf @# sf] pkbkmf -$_ adf]lhd dfu

u/]sf] s'g} hfgsf/L lbbfF af]nkqbftfn] af]nkqsf] d"No jf ;f/e"t s'/f kl/jt{g u/]df,

-r_ bkmf ^@ adf]lhdsf] cfr/0f ljk/Lt sfd u/]df .

-#_ bkmf %@ adf]lhdsf] vl/b ;Demf}tf ;DkGg ePkl5 To:tf] vl/b ;Demf}tf ug]{ af]nkqbftf tyf

pkbkmf -@_ adf]lhd hdfgt hkmt ug'{ gkg]{ af]nkqbftfsf] af]nkq hdfgt ;fj{hlgs lgsfon] lkmtf{

ug'{' kg]{5 .

@@= af]nkq vf]Ng] M af]nkq k]z ug]{ clGtd ldlt / ;do ;dfKt ePsf] nuQ} ;f]xL lbg af]]nkq ;DaGwL

sfuhftdf plNnlvt ;do / :yfgdf ;fj{hlgs lgsfon] tf]lsP adf]lhd af]nkq vf]Ng' kg]{5 .

@#= af]nkq k/LIf0f M -!_ ;fj{hlgs lgsfon] bkmf @@ adf]lhd vf]n]sf] af]nkq d"NofÍg ;ldltdf k]z ug'{ kg]{5

.

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd k]z ePsf] af]nkq d"NofÍg ug'{ cl3 ;f] ;ldltn] b]xfosf s'/fx? lgSof}{n

ug{ af]nkqsf] k/LIf0f ug'{ kg]{5 M—

-s_ af]nkqbftf af]nkq k]z ug{ sfg"g adf]lhd of]Uo ePsf]] k'i6\ofO{ ug]{ sfuhftx? k]z eP

jf gePsf],

-v_ af]nkq ;DaGwL sfuhftdf af]nkqbftfnfO{ lbOPsf] lgb]{zg cg'?k af]nkq k"0f{ eP jf

gePsf]] / af]nkqbftf jf lghsf] clwsf/ k|fKt k|ltlglwsf] ;xL5fk eP jf gePsf],

-u_ af]nkq ;fy hdfgt k]z ug'{ kg]{ eP af]nkq ;DaGwL sfuhftdf pNn]v eP adf]lhdsf]

lsl;d, cjlw / /sdsf] hdfgt ;+nUg eP jf gePsf],

Page 14: ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#¤–रिद-ऐन... · -g_ æ/fzgÆ eGgfn] g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L, ;z:q k|x/L an jf g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf ;/sf/L sd{rf/L, c:ktfnsf lj/fdL, sf/fuf/sf

14

-3_ af]nkq ;DaGwL sfuhftdf plNnlvt k|fljlws :k]lzlkms]zg / ;f]xL sfuhftdf ;+nUg

vl/b ;Demf}tfsf zt{ cg'?k af]nkq ;f/e"t ?kdf k|efju|fxL eP jf gePsf] .

-#_ pkbkmf -@_ sf] v08 -v_ adf]lhd af]nkqsf] k"0f{tfsf] k/LIf0f ubf{ b]xfosf s'/fx? k/LIf0f ug'{

kg]{5 M—

-s_ af]nkqbftfsf] clwsf/ k|fKt k|ltlglw jf :yfgLo Ph]G6nfO{ lbPsf] clVtof/gfdfsf]]

sfuhft k]z eP jf gePsf],

-v_ ;+o'Qm pkqmd ;DaGwL ;Demf}tf cfjZos eP ;f] k]z eP jf gePsf],

-u_ af]nkqbftfsf] / lghn] pNn]v u/]sf] dfn;fdfgsf] u|fXotf -O{lnlhljlnl6_ k|dfl0ft ug]{

sfuhft k]z eP jf gePsf],

-3_ af]nkqbftfsf] of]Uotf ;DaGwL cfjZos sfuhft k]z eP jf gePsf],

-ª_ af]nkq ;DaGwL sfuhft adf]lhd b/ ljZn]if0f k]z ug'{ kg]{ eP To:tf] b/ ljZn]if0f k]z

eP jf gePsf],

-r_ tf]lsP adf]lhdsf cGo s'/f .

-$_ ;fj{hlgs lgsfon] o; bkmf adf]lhd af]nkqsf] k/LIf0f ug]{ l;nl;nfdf af]nkqbftf;Fu

cfjZos hfgsf/L dfUf ug{ ;Sg]5 .

-%_ ;fj{hlgs lgsfon] pkbkmf -$_ adf]lhd dfu u/]sf] hfgsf/L ;DalGwt af]nkqbftfn]

;fj{hlgs lgsfonfO{ lbg' kg]{5 / To;/L hfgsf/L lbbFf af]nkqsf] d"No jf cGo ;f/e"t s'/f kl/jt{g jf

x]/km]/ ug{ ;lsg] 5}g .

-^_ k"j{ of]Uotf lgwf{/0f eO{ cfx\jfg ePsf] af]nkq k/LIf0f ubf{ af]nkqbftfsf] of]Uotf k"j{ of]Uotf

cg'?ksf] 5 jf 5}g ;f] k/LIf0f ug'{ kg]{5 .

-&_ pkbkmf -^_ adf]lhd of]Uotf k/LIf0f ubf{ k"j{ of]Uotf cg'?ksf] of]Uotf ;f/e"t ?kdf 36L

ePsf] kfOPdf To:tf] af]nkqbftfsf] af]nkq /2 ug'{ kg]{5 .

-*_ o; bkmf adf]lhd af]nkq k/LIf0f ubf{ af]nkqdf s'g} cÍul0ftLo q'l6 kfOPdf ;fj{hlgs

lgsfon] To:tf] q'l6 ;Rofpg ;Sg]5 / To;/L q'l6 ;RofFpbf OsfO b/ / s"n /sddf leGgtf ePdf OsfO

b/ dfGo x'g]5 / ;f]xL b/ adf]lhd s"n /sd ;Rofpg' kg]{5 .

-(_ af]nkqbftfn] af]nkqdf pNn]v u/]sf] /sd cÍ / cIf/df km/s k/]df cIf/df n]lvPsf] /sd

dfGo x'g]5 .

-!)_ pkbkmf -*_ jf -(_ adf]lhd q'l6 ;RofO{Psf]df To;/L q'l6 ;RofO{Psf] hfgsf/L ;DalGwt

af]nkqbftfnfO{ lbg' kg]{5 .

@$= af]nkq pk/ sf/afxL gx'g]M b]xfosf] /Lt gk'u]sf] af]nkq pk/ sf/afxL ul/g] 5}g M–

-s_ l;naGbL eO{ gcfPsf],

-v_ Dofbleq k]z x'g gcfPsf],

-u_ bkmf !( adf]lhd lkmtf{ lnPsf] af]nkq,

-3_ bkmf @# sf] pkbkmf -@_ adf]lhd gePsf],

-ª_ bkmf @^ sf] pkbkmf -^_ adf]lhd cfk;df ldnf]dtf] u/L bflvnf ePsf af]nkq,

-r_ bkmf @# sf] pkbkmf -&_ adf]lhd /2 ePsf] af]nkq .

Page 15: ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#¤–रिद-ऐन... · -g_ æ/fzgÆ eGgfn] g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L, ;z:q k|x/L an jf g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf ;/sf/L sd{rf/L, c:ktfnsf lj/fdL, sf/fuf/sf

15

@%= af]nkq d"NofÍgM -!_ bkmf @$ adf]lhd sf/afxL gx'g] egL 5'6\ofO{Psf af]nkq afx]s bflvnf ePsf cGo

af]nkq d"NofÍgsf] nflu ;dfj]z ug'{ kg]{5 .

-@_ af]nkq c:jLsf/ ug{' gkg]{ u/L k|fljlws :k]lzlkms]zg, ljj/0f, ljz]iftf cflb h:tf s'/fx?df

;fgfltgf km/s kfO{Pdf ;Dej eP;Dd ;f]sf] d"No lgsfnL To:tf] d"No ;d]t pkbkmf -!_ adf]lhd af]nkq

d"NofÍg ubf{ ;dfj]z ug'{ kg]{5 .

-#_ pkbkmf -@_ adf]lhdsf] ;fgfltgf km/ssf] d"No af]nkqbftfsf] af]n cÍsf] kGw| k|ltzt eGbf

a9L ePdf To:tf] af]nkq ;f/e"t ?kdf ck|efju|fxL ePsf] dflgg]5 / To:tf] af]nkqnfO{ d"NofÍgdf

;dfj]z ul/g] 5}g .

:ki6Ls/0f M o; bkmfsf] k|of]hgsf] nflu æ;fgfltgf km/sÆ eGgfn] af]nkq ;DaGwL sfuhftdf

plNnlvt k|fljlws :k]lzlkms]zg, ljj/0f cflb h:tf s'/f;Fu tflTjs ?kdf leGg gx'g] km/s ;Demg' k5{ .

-$_ k"j{ of]Uotf lgwf{/0f u/L af]nkq cfXjfg ul/Psf] cj:yfdf k"j{ of]Uo ePsf af]nkqbftf afx]s

cGo af]nkqbftfaf6 k|fKt af]nkqnfO{ pkbkmf -!_ adf]lhd x'g] d"NofÍgdf ;dfj]z ul/g] 5}g .

-%_ af]nkqsf] d"NofÍg af]nkq ;DaGwL sfuhftdf pNn]v ePsf] cfwf/ / tl/sf cg';f/ ug'{ kg]{5

/ To;/L d"NofÍg ubf{ k|To]s af]nkqsf] d"NoflÍt /sd csf]{ af]nkqsf] d"NoflÍt /sd;Fu t'ngf u/L

Go"gtd af]n cÍ sa'n ug]{ af]nkq lgwf{/0f ug'{ kg]{5 .

-^_ pkbkmf -$_ adf]lhd Go"gtd af]n cÍ sa"n ug]{ af]nkqsf] af]nkqbftfsf] of]Uotf af]nkq

;DaGwL sfuhftdf plNnlvt of]Uotf d"NofÍgsf cfwf/ cg'?k eP gePsf] hfFr ug'{ kg]{5 .

-&_ pkbkmf -$_ adf]lhd Go"gtd af]n cÍ sa"n ug]{ af]nkqsf] af]nkqbftfsf] of]Uotf pkbkmf -%_

adf]lhd hfFr ubf{ af]nkq ;DaGwL sfuhftdf plNnlvt of]Uotf d"NofÍgsf cfwf/ cg'?k ePsf] kfO{Pdf

To:tf] af]nkq Go"gtd d"NoflÍt ;f/e"t ?kdf k|efju|fxL af]nkq dflgg]5 . o;/L hfFr ubf{ To:tf]

af]nkqbftfsf] of]Uotf af]nkq ;DaGwL sfuhftdf plNnlvt d"NofÍgsf cfwf/ cg'?k ePsf] gkfOPdf

lghsf] jf]nkq d"NofÍgaf6 x6fO{ qmdzM csf]{ Go"gtd af]n cÍ sa'n ug]{ af]nkqbftfsf] of]Uotfsf] hfFr

;f]xL cfwf/df ug'{ kg]{5 .

-*_ d"NofÍg ;ldltn] pkbkmf -^_ adf]lhd Go"gtd d"NoflÍt ;f/e"t ?kdf k|efju|fxL af]nkqsf]

d"NofÍgsf] cfwf/ / tl/sf ;d]t v'Ng] u/L d"NofÍg k|ltj]bg tof/ u/L ;fj{hlgs lgsfo ;dIf k]z ug'{

kg]{5 .

@^= af]nkq c:jLs[t ug]{ jf vl/b sf/afxL /2 ug]{ M -!_ ;fj{hlgs lgsfon] b]xfosf] cj:yfdf ;Dk"0f{ af]nkq

c:jLs[t ug{ jf vl/b sf/afxL /2 ug{ ;Sg]5M–

-s_ s'g} klg af]nkq bkmf @# sf] pkbkmf -@_ sf] v08 -3_ adf]lhd ;f/e"t ?kdf k|efju|fxL

gePdf,

-s!_ bkmf @& sf] pkbkmf -^_ adf]lhdsf] k|lqmof ckgfpFbf klg af]nkqbftf;Fu ;Demf}tf x'g

g;s]df,

-v_ Go"gtd d"NoflÍt ;f/e"t ?kdf k|efju|fxL af]nkqsf] af]n cÍ nfut cg'dfg eGbf

;f/e"t ?kdf a9L ePdf, jf

-u_ dfu ul/Psf] dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{, k/fdz{ ;]jf jf cGo ;]jf cfjZos gePdf .

-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg s]xL af]nkqx? jf Pp6f dfq af]nkq ;f/e"t

?kdf k|efju|fxL ePsf]] sf/0fn] dfq af]nkq c:jLs[t ug{ jf k'gM af]nkq cfx\jfgug{ ;lsg] 5}g .

klxnf] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 16: ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#¤–रिद-ऐन... · -g_ æ/fzgÆ eGgfn] g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L, ;z:q k|x/L an jf g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf ;/sf/L sd{rf/L, c:ktfnsf lj/fdL, sf/fuf/sf

16

-#_ ;fj{hlgs lgsfon] pkbkmf -!_ adf]lhd af]nkq c:jLs[t ePsf] jf vl/b sf/afxL /2 ePsf]

sf/0f ;lxtsf] ;"rgf ;j} af]nkqbftfnfO{ lbg' kg]{5 .

-$_ pkbkmf -#_ adf]lhd ;"rgf lbPsf] tL; lbgleq s'g} af]nkqbftfn] ;a} af]nkq c:jLs[t ePsf]]

jf vl/b sf/afxL /2 ePsf]] cfwf/sf] hfgsf/L dfu u/]df lghnfO{ ;fj{hlgs lgsfon] To:tf] hfgsf/L

lbg' kg]{5 .

-%_ af]nkq cfx\jfgubf{ s'g} af]nkq gk/L jf pkbkmf -!_ adf]lhd ;Dk"0f{ af]nkq c:jLs[t jf vl/b

sf/afxL /2 eO{ k'gM af]nkq cfx\jfg ubf{ To;/L af]nkq c:jLs[t jf vl/b sf/afxL /2 x'gfsf] sf/0fsf]

;dLIff u/L cfjZostfg';f/ af]nkq ;DaGwL sfuhft, k|fljlws :k]lzlkms]zg, nfut cg'dfg tyf vl/b

;Demf}tfsf zt{x?df x]/km]/ ;d]t ug'{ kg]{5 .

-^_ o; bkmfdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtf klg s'g} af]nkqbftfn] cfk;df ldnf]dtf] u/L

af]nkq bflvnf u/]sf] k|dfl0ft ePdf To:tf af]nkqx? /2 x'g]5g\ .

@&= af]nkqsf] :jLs[lt / vl/b ;Demf}tf M -!_ ;fj{hlgs lgsfon] bkmf @% adf]lhd Go"gtd d"NoflÍt ;f/e"t

?kdf k|efju|fxL af]nkq dfq :jLs[ltsf] nflu 5gf}6 ug'{ kg]{5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd af]nkq 5gf}6 ePsf] ;ft lbgleq ;fj{hlgs lgsfon] ;DalGwt

af]nkqbftfnfO{ lghsf] af]nkq :jLs[t ug]{ cfzosf] ;"rgf lbg' kg]{5 . To;/L 5gf}6 ePsf] af]nkqsf]

af]nkqbftfsf] gfd, 7]ufgf / /sdsf] hfgsf/L cGo af]nkqbftfnfO{ ;d]t lbg' kg]{5 .

-#_ pkbkmf -@_ adf]lhdsf] ;"rgf lbPsf] ;ft lbgsf] cjlwleq s'g} af]nkqbftfn] bkmf $&

adf]lhd lgj]bg gu/]df pkbkmf -!_ adf]lhd 5gf}6 ePsf] af]nkqbftfsf] af]nkq :jLs[t u/L lghnfO{ kGw|

lbgleq vl/b ;Demf}tf ug{sf] nflu sfo{ ;Dkfbg hdfgt bflvnf ug{ ;"rgf lbg'' kg]{5 .

-$_ pkbkmf -#_ sf] cjlwleq ;DalGwt af]nkqbftfn] sfo{ ;Dkfbg hdfgt bflvnf u/L bkmf %@

adf]lhdsf] vl/b ;Demf}tf ug{' kg{]5 . o;/L hdfgt bflvnf ubf{ af]nkqbftfn] nfut cg'dfg eGbf

kGw| k|ltzt;Dd sd cÍ sa'n u/]df sa'n cÍsf] kfFr k|ltzt / nfut cg'dfgsf] kGw| k|ltzt eGbf a9L

36]/ sa'n u/]sf] cj:yfdf kGw k|ltzt eGbf hlt /sdn] 36L sa'n u/]sf] 5 ;f]sf] krf; k|ltztn] x'g

cfpg] /sd sa'n cÍsf] kfFr k|ltztdf yk u/L sfo{;Dkfbg hdfgt afkt bflvnf ug'{ kg]{5 .

-%_ pkbkmf -#_ sf] cjlwleq sfo{ ;Dkfbg hdfgt bflvnf u/L af]nkqbftf ;Demf}tf ug{ gcfPdf

lghsf] af]nkqsf] hdfgt /sd hkmt u/L ;f] eGbf nuQ} kl5sf] csf]{ Go"gtd d"NoflÍt ;f/e"t ?kdf

k|efju|fxL af]nkqbftfsf] af]nkq :jLs[t u/L vl/b ;Demf}tf ug{' kg{]5 .

-^_ pkbkmf -%_ adf]lhdsf] af]nkqbftf klg sfo{ ;Dkfbg hdfgt bflvnf u/L vl/b ;Demf}tf ug{

gcfPdf To; kl5sf] Go"gtd d"NoflÍt ;f/e"t ?kdf k|efju|fxL af]nkqbftfsf] af]nkq s|dzM :jLs[t u/L

lghnfO{ o; bkmf adf]lhd vl/b ;Demf}tf ug{ ;"rgf lbg' kg{]5 .

-^s_ ;fj{hlgs lgsfon] af]nkq :jLs[lt / vl/b ;Demf}tf ;DaGwL sfd ;fdfGotof bkmf @)

adf]lhdsf] af]nkqsf] dfGo cjlwleq ;DkGg u/L ;Sg' kg]{5 .

-&_ pkbkmf -@_ adf]lhdsf] ;"rgf lbPsf] tL; lbgleq af]nkq c:jLs[t ePsf] s'g} af]nkqbftfn]

lghsf] af]nkq c:jLs[t ePsf]]]] sf/0fsf] hfgsf/L dfu u/]df lghnfO{ ;DalGwt ;fj{hlgs lgsfon] To:tf]

hfgsf/L lbg' kg]{5 .

@*= b'O{ r/0fsf] af]nkqM -!_ b]xfosf] cj:yfdf b'O{ r/0fdf af]nkq cfXjfg ug{ ;lsg]5 M—

klxnf] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 17: ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#¤–रिद-ऐन... · -g_ æ/fzgÆ eGgfn] g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L, ;z:q k|x/L an jf g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf ;/sf/L sd{rf/L, c:ktfnsf lj/fdL, sf/fuf/sf

17

-s_ vl/b ul/g] dfn;fdfg jf lgdf{0f sfo{ jf ;]jfsf] k|fljlws kIf jf vl/b ;Demf}tfsf

zt{x? af]nkq cfXjfg ubf{sf avt k"0f{?kdf olsg ug{ ;Dej gePdf, jf

-v_ vl/b ul/g] dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{ jf ;]jfsf] k|s[lt hl6n eO{ ;fj{hlgs lgsfon]

;f]sf ljleGg k|fljlws kIf jf vl/b ;Demf}tf ;DaGwL ;d:of s] s;/L ;dfwfg ug{

;lsG5 eGg] ljifodf / To:tf k|fljlws kIf / ;Demf}tfsf] zt{ tyf To;af6 x'g] kmfO{bfsf

;DaGwdf af]nkqbftf;Fu 5nkmn ug{' k/]df .

-@_ o; bkmf adf]lhd k|yd r/0fsf] af]nkq cfx\jfgubf{ af]nkq ;DaGwL sfuhftdf vl/bsf]

p2]Zo, ck]lIft sfo{ ;Dkfbg, df]6fdf]6L :k]lzlkms]zg, cGo df]6fdf]6L ljz]iftf, af]nkqbftfsf] of]Uotf

pNn]v ug'{ kg]{5 / af]nkqbftfn] af]nkqdf d"No vf]Ng' gkg]{, k|fljlws k|:tfj / k|:tfljt vl/b ;Demf}tfsf]

zt{sf ;DaGwdf l6Kk0fL dfq k]z ug'{ kg]{ s'/f pNn]v ug{' kg]{5 .

-#_ ;fj{hlgs lgsfon] pkbkmf -@_ adf]lhd u/]sf] af]nkq cfXjfg adf]lhd k|fKt af]nkqsf ;DaGwdf

s'g} jf ;j} af]nkqbftf;Fu 5nkmn ug{ ;Sg]5 .

-$_ pkbkmf -@_ adf]lhd k|fKt ePsf] af]nkqsf ;DaGwdf pkbkmf -#_ adf]lhd ePsf] 5nkmn

;d]tnfO{ ljrf/ u/L ;fj{hlgs lgsfon] b]xfo adf]lhd ug{ ;Sg]5 M–

-s_ vl/b ;DaGwdf k"/f ug'{ kg{] cfwf/e"t zt{x? -a]l;s l/Sjfo/d]G6_ k"/f ug{ jf Go"gtd

sfo{;Dkfbg ug{ jf lgwf{l/t cjlwleq sfo{{ ;DkGg ug{ g;Sg] jf To:tf zt{x? k"/f ug{

jf sfo{ ;DkGg ug{ jf lgwf{l/t cjlwleq} sfo{ ;DkGg ug{sf] nflu ;+zf]wg ug{ g;Sg]

jf cGo s'g} sdhf]/L eO{ k|efju|fxL gePsf] af]nkq ;DaGwL k|:tfj /2 ug]{,

-v_ k|lt:kwf{ clej[l4 ug{ k|fljlws :k]lzlkms]zg, d"NofÍgsf] cfwf/ / vl/b ;Demf}tfsf]

zt{df x]/km]/ jf ;'wf/ ug]{,

-u_ af]nkqbftfaf6 k]z ePsf ljleGg ljsNkx?sf] pko'Qmtf lgwf{/0f ug{ d"NofÍg k4lt

lgwf{/0f ug]{ .

-%_ pkbkmf -$_ adf]lhdsf] sfo{ ;dfKt ePkl5 ;fj{hlgs lgsfon] bf];|f] r/0fdf af]nkq

cfx\jfgug'{ kg]{5. To:tf] af]nkq cfx\jfgubf{ ;f]xL pkbkmf adf]lhd af]nkq /2 gePsf af]nkqbftfnfO{

kl/dflh{t af]nkq ;DaGwL sfuhft cg'?k d"No ;lxtsf] af]nkq k]z ug{ cfXjfg ug'{ kg]{5 .

-^_ o; bkmfdf n]lvP afx]s pkbkmf -%_ adf]lhd ul/g] bf];|f] r/0fsf] af]nkq ;DaGwL sf/afxL o;}

kl/R5]bdf plNnlvt Joj:yf cg'?k ug'{ kg]{5 .

kl/R5]b—$

k/fdz{ ;]jf ;DaGwL Joj:yf

@(= k/fdz{ ;]jf vl/b ug{ ;lsg]M -!_ ;fj{hlgs lgsfon] b]xfosf] cj:yfdf s'g} JolQm, kmd{, ;+:yf jf

sDkgLaf6 k/fdz{ ;]jf vl/b ug{ ;Sg]5 M—

-s_ ;DalGwt ;fj{hlgs lgsfodf pknAw hgzlQmaf6 s'g} sfd x'g g;Sg] ePdf, jf

-v_ bft[kIf;Fusf] ;Demf}tf adf]lhd j}b]lzs ;xfotf ;|f]taf6 Joxf]l/g] u/L k/fdz{bftfaf6

;]jf k|fKt ug'{ kg]{ ePdf .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] k/fdz{ ;]jf vl/b ug'{ kbf{ o; P]g adf]lhdsf] sfo{ljlw k"/f u/L vl/b

ug'{' kg]{5 .

#)= v'Nnf ?kdf cfzokq dfu u/L ;+lIfKt ;"rL tof/ ug'{ kg]{M -!_ tf]lsPsf] /sd eGbf a9L /sdsf] k/fdz{

;]jf vl/b ug'{ kg]{ ePdf ;fj{hlgs lgsfon] To:tf] k/fdz{ ;]jf lbg OR5's JolQm, kmd{, ;+:yf jf

Page 18: ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#¤–रिद-ऐन... · -g_ æ/fzgÆ eGgfn] g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L, ;z:q k|x/L an jf g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf ;/sf/L sd{rf/L, c:ktfnsf lj/fdL, sf/fuf/sf

18

sDkgLaf6 ;f] ;DaGwL cfzokq ;Íng ug{ sDtLdf kGw| lbgsf] cjlw lbO{ /fli6«o:t/sf] ;dfrf/kqdf

tf]lsP adf]lhdsf s'/fx? v'nfO{ ;"rgf k|sfzg ug'{ kg]{5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] ;"rgf ;fj{hlgs lgsfosf] ;DalGwt dGqfnosf] jf ;fj{hlgs vl/b

cg'udg sfof{nosf] j]e ;fO{6df /fVg ;lsg]5 .

-#_ b]xfosf cj:yfdf cGt/f{li6«o :t/sf] cfzokq dfu ug{' kg]{5 M—

-s_ tf]lsPsf] /sd eGbf a9L /sdsf] k/fdz{ ;]jf vl/b ug'{ k/]df,

-v_ ;fj{hlgs lgsfosf] dfu cg'?ksf] k/fdz{ ;]jf k|lt:kwf{Tds d"Nodf g]kfn /fHoleqsf

Ps eGbf a9L k/fdz{bftfaf6 k|fKt x'g g;Sg] ePdf,

-u_ k/fdz{ ;]jfsf nflu /fli6«o:t/df k|:tfj dfu ubf{ s'g} k|:tfj gk/L ljb]zL

k/fdz{bftfaf6 ;]jf lng' kg]{ ePdf, jf

-3_ bft[kIf;Fusf] ;Demf}tf adf]lhd j}b]lzs ;xfotf ;|f]taf6 Joxf]l/g] u/L cGt/f{li6«o:t/sf]

cfzokq dfu u/L k/fdz{bftfaf6 ;]jf k|fKt ug'{ kg]{ ePdf .

-$_ pkbkmf -#_ adf]lhdsf] cfzokq dfu ubf{ c+u|]hL efiffdf ;"rgf k|sfzg ug'{ kg{]5 .

-%_ pkbkmf -!_ jf -#_ adf]lhd kg{ cfPsf cfzokqbftfsf]]]] of]Uotf, cg'ej / Ifdtf ;d]t d"NofÍg

u/L ;fj{hlgs lgsfon] To:tf] k/fdz{ ;]jf lbg ;Sg] ;fwf/0ftof tLgb]lv 5 cfzokqbftfsf] tf]lsP

adf]lhd 5gf}6 u/L ;+lIfKt ;"rL tof/ ug'{ kg]{5 .

-^_ tf]lsPsf] /sd eGbf sd /sdsf] k/fdz{ ;]jf vl/b ug'{ kbf{ ;fj{hlgs lgsfon] tf]lsP

adf]lhdsf] k|ls|of k"/f u/L To:tf] k/fdz{ ;]jf lbg ;Sg] JolQm, kmd{, ;+:yf jf sDkgLsf] ;"rL tof/ ug{

;Sg]5 / ;f]xL ;"rLdf ;dfj]z ePsf JolQm, kmd{, ;+:yf jf sDkgLx? dWo]af6 tf]lsP adf]lhdsf] k|ls|of

k"/f u/L bkmf #! adf]lhd k|:tfj dfu ug'{ kg]{5 .

#!= k|:tfj dfu ug]{M -!_ bkmf #) adf]lhd ;+lIfKt ;"rL tof/ ePkl5 ;fj{hlgs lgsfon] ;f] ;+lIfKt ;"rLdf

k/]sf cfzokqbftfx?nfO{ k|:tfj ;DaGwL sfuhft tf]lsP adf]lhd k7fO{ sDtLdf tL; lbgsf] ;do lbO{

lghx?af6 k|:tfj dfu ug'{ kg]{5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] k|:tfj ;DaGwL sfuhftdf b]xfosf s'/fx? pNn]v ug'{ kg]{5 M–

-s_ ;fj{hlgs lgsfosf] gfd / 7]ufgf,

-v_ vl/b ug'{ kg]{ ;]jfsf] k|s[lt, ;]jf k|bfg ug'{ kg]{ cjlw, :yfg, ;]jfsf] sfo{If]qut zt{x?,

;DkGg ug'{ kg]{ sfo{ / ck]lIft kl/0ffd,

-u_ k|:tfj tof/ ug{ k|:tfjbftfx?nfO{ lgb]{zg,

-3_ k|fljlws / cfly{s k|:tfj cnu cnu vfddf /fvL l;naGbL u/L k|To]s vfdsf] aflx/ s'g

k|sf/sf] k|:tfj xf] ;f] :ki6 ?kn] pNn]v u/L b'j} k|:tfjnfO{ csf]{ 5'6\6} vfd aGbL u/L

dfu ul/Psf] ;]jfsf] ljifo pNn]v ug'{ kg]{ s'/f,

-ª_ k|fljlws tyf cfly{s d"NofÍg ef/,

-r_ k|:tfj d"NofÍg / t'ngf ug]{ cfwf/ / cÍef/,

-5_ vl/b ;Demf}tfsf zt{x?,

-h_ k|:tfj k]z ug'{ kg]{{] :yfg, ldlt / ;do,

-em_ k|:tfj 5gf}6 ug]{ ljlw,

Page 19: ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#¤–रिद-ऐन... · -g_ æ/fzgÆ eGgfn] g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L, ;z:q k|x/L an jf g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf ;/sf/L sd{rf/L, c:ktfnsf lj/fdL, sf/fuf/sf

19

-`_ :jfy{ aflemg] ePdf k|:tfj pk/ sf/afxL gx'g] s'/f / e|i6frf/ jf hfn;fhL u/]df x'g]

sfg"gL sf/afxL] ;DaGwL hfgsf/L,

-6_ ;fj{hlgs lgsfon] k|:tfj ;DaGwL sf/afxL ubf{ u/]sf] q'l6 jf lg0f{o lj?4

k'g/fjnf]sgsf nflu k|:tfjbftfn] lgj]bg lbg ;Sg] Joj:yf, /

-7_ tf]lsP adf]lhdsf cGo s'/f .

-#_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] k|:tfj ;DaGwL sfuhftdf pkbkmf -@_ sf] v08 -r_ adf]lhd k|:tfj

d"NofÍg ug]{ cfwf/x? pNn]v ubf{ k|fljlws k|:tfj d"NofÍg ug]{ b]xfo adf]lhdsf s'g} jf ;a} cfwf/

cfjZostf cg';f/ v'nfpg' kg]{5 M–

-s_ k/fdz{bftfn] ug'{ kg]{ sfd ;DaGwL k/fdz{bftfsf]] cg'ej,

-v_ k/fdz{bftfn] sfo{ ;Dkfbg ug]{ k|:tfljt tl/sf -d]yf]8f]nf]hL_ sf] u'0f:t/,

-u_ k|:tfljt d'Vo hgzlQmsf] of]Uotf,

-3_ 1fg tyf k|ljlw x:tfGt/0fsf] Joj:yf,

-ª_ cGt/f{li6«o:t/sf]] k|:tfjsf] xsdf sfd ;Dkfbg ug{ k|:tfljt d'Vo g]kfnL hgzlQmsf]

ljj/0f .

-$_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] k|:tfj ;DaGwL sfuhftdf pkbkmf -@_ sf] v08 -em_ adf]lhd k|:tfj

5gf}6 ug]{ ljlw pNn]v ubf{ k|:tfjsf] 5gf}6 b]xfo adf]lhdsf ljlwx? dWo] s'g ljlwsf] cfwf/df x'g] xf] ;f]

Joxf]/f pNn]v ug'{ kg]{5M–

-s_ u'0f:t/ / nfut ljlw,

-v_ u'0f:t/ ljlw,

-u_ lglZrt ah]6 ljlw, jf

-3_ Go"g nfut ljlw .

-%_ pkbkmf -$_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg vl/b ug'{ kg]{ k/fdz{ ;]jfsf] k|s[lt c;fdfGo

?kn] hl6n ePsf] jf To:tf] ;]jfn] /fli6«o cy{tGq jf efjL kl/of]hgfdf pNn]vgLo k|efj kfg{ ;Sg]

cj:yfdf k|:tfjsf] 5gf}6 k"0f{tM u'0f:t/ ljlwsf]] cfwf/df tf]lsP adf]lhd ug{ ;lsg]5 .

#@= k|:tfj vf]Ng]M -!_ k|:tfj bflvnf ug]{ clGtd Dofb ;dfKt ePkl5 k|:tfjbftfaf6 k|fKt k|:tfjsf] aflx/L

vfd vf]nL k|fljlws / cfly{s k|:tfjsf l;njGbL vfd 5'6ofpg' kg]{5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd 5'6\ofO{Psf vfdx? dWo] klxn] k|fljlws k|:tfj vf]Ng' kg]{5 / cfly{s

k|:tfjsf] vfd gvf]nL ;'/lIft;fy 5'6\6} /fVg' kg]{5 .

-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd 5'6\ofO{Psf] cfly{s k|:tfjsf] vfd bkmf ## adf]lhd k|fljlws k|:tfj

d"NofÍg u/] kl5 dfq vf]Ng' kg]{5 .

-$_ k|fljlws k|:tfj vf]Ng] ;DaGwL cGo Joj:yf tf]lsP adf]lhd x'g]5 .

##= k|fljlws k|:tfjsf] d"NofÍg M k|fljlws k|:tfjsf] d"NofÍg k|:tfj ;DaGwL sfuhftdf pNn]v ePsf]

d"NofÍgsf] cfwf/ adf]lhd ug'{ kg]{5 .

#$= cfly{s k|:tfj vf]Ng] M k|fljlws k|:tfjsf] d"NofÍgaf6 of]Uo ePsf k|:tfjbftfsf] dfq cfly{s k|:tfj tf]lsP

adf]lhd vf]Ng' kg]{5 .

#%= cfly{s k|:tfjsf] d"NofÍg M -!_ bkmf #$ adf]lhd vf]lnPsf] cfly{s k|:tfjsf] d"NofÍg b]xfo adf]lhd ug'{

kg]{5 M–

Page 20: ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#¤–रिद-ऐन... · -g_ æ/fzgÆ eGgfn] g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L, ;z:q k|x/L an jf g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf ;/sf/L sd{rf/L, c:ktfnsf lj/fdL, sf/fuf/sf

20

-s_ k|:tfjsf] 5gf}6 ug{ u'0f:t/ / nfut ljlw ckgfO{Psf]df k|fljlws k|:tfj / cfly{s

k|:tfjsf] ;+o'Qm d"NofÍg u/L ;a} eGbf a9L cÍ k|fKt ug]{ k|:tfjbftfsf] k|:tfj tf]lsP

adf]lhd 5gf}6 ug'{ kg]{5 .

-v_ k|:tfjsf] 5gf}6 ug{ u'0f:t/ ljlw ckgfO{Psf]df k|fljlws k|:tfjdf pRrtd cÍ k|fKt ug]{

k|:tfjbftfsf] dfq k|:tfj 5gf}6 ug'{ kg]{5 .

-u_ k|:tfjsf] 5gf}6 ug{ lglZrt ah]6 ljlw ckgfO{Psf]df To:tf] ah]6sf] ;Ldf eGbf a9L

nfut ePsf]] k|:tfj /2 ul/g]5 / To:tf] ah]6sf] ;Ldfleq k/L k|fljlws k|:tfjdf

pRrtd cÍ k|fKt ug]{ k|:tfjbftfsf] k|:tfj 5gf}6 ug'{ kg]{5 .

-3_ k|:tfjsf] 5gf}6 ug{ Go"g nfut ljlw ckgfO{Psf]df k|fljlws k|:tfjdf ;kmn x'g

tf]lsPsf] Go"gtd cÍ k|fKt ug]{ k|:tfjbftfx?dWo] ;a} eGbf sd nfut ePsf]

k|:tfjbftfsf] k|:tfj 5gf}6 ug'{ kg]{5 .

-@_ cfly{s k|:tfj d"NofÍg ;DaGwL cGo Joj:yf tf]lsP adf]lhd x'g]5 .

#^= k|:tfj c:jLs[t ug]{ / vl/b sf/afxL /2 ug]{ M -!_ b]xfosf cj:yfdf ;fj{hlgs lgsfon] ;Dk"0f{ k|:tfj

c:jLs[t ug{ jf vl/b sf/afxL /2 ug{ ;Sg]5 M–

-s_ k|fKt ;Dk"0f{ k|:tfj sfo{If]qut zt{x? cg';f/ ;f/e"t ?kdf k|efju|fxL gePdf,

-v_ nfut cg'dfg / pknAw ah]6 eGbf 5gf}6 ePsf]] k|:tfjbftfsf] nfut ;f/e"t ?kdf a9L

ePdf,

-u_ k/fdz{ ;]jf cfjZos gkg]{ ePdf, jf

-3_ k|:tfjbftfn] cfk;df ldnf]dtf] u/L k|:tfj lbPsf] k|dfl0ft ePdf .

t/ ldnf]dtf] gu/]sf k|:tfjbftfsf] k|:tfj pk/ sf/afxL ug{ ;lsg]5 .

#&= k|:tfjbftf;Fu jftf{ M -!_ bkmf #% adf]lhd 5gf}6 ePsf] k|:tfjbftf;Fu sfo{ If]qut / k|:tfljt ;]jfsf]

sfo{If]q, k|ult k|ltj]bg, ;fj{hlgs lgsfon] pknAw u/fpg' kg]{ ;'ljwfsf ljifodf jftf{ ug{ ;lsg]5 .

-@_ bkmf #% sf] pkbkmf -!_ sf] v08 -v_ sf] cj:yfdf afx]s cfly{s k|:tfjsf ;DaGwdf

k]zfljb\x?sf] kfl/>lds ;DaGwdf jftf{ x'g ;Sg] 5}g .

t/ ;f]wegf{ x'g] k|s[ltsf vr{ ;DaGwdf jftf{ ug{ ;lsg]5 .

-#_ o; bkmf adf]lhd jftf{ ubf{ ;fj{hlgs lgsfo / k|:tfjbftf b'j}nfO{ :jLsfo{ x'g] ;xdlt xfl;n

x'g g;s]df ;fj{hlgs lgsfon] bkmf #% sf] pkbkmf -!_ sf] v08 -s_, -v_ / -u_ sf] k|:tfjssf] xsdf

To;kl5sf] pRrtd cÍ k|fKt ug]{ / v08 -3_ sf] k|:tfjsf] xsdf To;kl5sf] ;j}eGbf sd nfut ePsf]

csf]{ k|:tfjbftf;Fu qmd};Fu jftf{ ug'{ kg]{5 .

#*= vl/b ;Demf}tf ug]{ M -!_ bkmf #& adf]lhd ePsf] jftf{df ;xdltdf k'u]sf] k|:tfjbftfsf] k|:tfj :jLs[t

ug{sf] nflu 5gf}6 ul/g]5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd k|:tfj 5gf}6 ePsf] ;ft lbgleq ;fj{hlgs lgsfon] To;/L 5gf}6 ePsf]

k|:tfj :jLs[t ug]{ cfzosf] ;"rgf ;DalGwt k|:tfjbftfnfO{ / ;"rLdf k/]sf cGo k|:tfjbftfnfO{ lbg' kg]{5

.

-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd ;"rgf lbPsf] ;ft lbgleq s'g} k|:tfjbftfn] bkmf $& adf]lhd lgj]bg

gu/]df pkbkmf -!_ adf]lhd 5gf}6 ePsf] k|:tfjbftfsf] k|:tfj :jLs[t ul/g]5 / lghnfO{ ;Demf}tf ug{

cfpg kGw| lbgsf] cjlw lbO{ ;"rgf lbg' kg]{5 .

Page 21: ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#¤–रिद-ऐन... · -g_ æ/fzgÆ eGgfn] g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L, ;z:q k|x/L an jf g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf ;/sf/L sd{rf/L, c:ktfnsf lj/fdL, sf/fuf/sf

21

-$_ pkbkmf -#_ adf]lhdsf] cjlwleq lgh ;Demf}tf ug{ pkl:yt ePdf lghn] bkmf %@ adf]lhdsf]

;Demf}tf ug'{ kg]{5 / pkl:yt gePdf ;fj{hlgs lgsfon] bkmf #% sf] pkbkmf -!_ sf] v08 -s_, -v_ / -u_

sf] k|:tfjssf] xsdf To;kl5sf] pRrtd cÍ k|fKt ug]{ / v08 -3_ sf] xsdf ;j}eGbf sd nfut ePsf]

csf]{ k|:tfjbftf;Fu qmd};Fu bkmf #& adf]lhd jftf{ u/L bkmf %@ adf]lhdsf] ;Demf}tf ug'{ kg]{5 .

#(= k/fdz{ ;]jf ;DaGwL cGo Joj:yfM k/fdz{ ;]jf k|fKt ug]{ cGo ljlw tyf ;f]sf] d"NofÍg k|ls|of ;DaGwL

cGo Joj:yf tf]lsP adf]lhd x'g]5 .

kl/R5]b—%

vl/b ;DaGwL cGo Joj:yf

$)= l;naGbL b/efpkq ;DaGwL Joj:yf M -!_ l;naGbL b/efpkqåf/f vl/b ug{ ;lsg] dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{

jf cGo ;]jfsf] /sdsf] ;Ldf tf]lsP adf]lhd x'g]5 .

-@_ l;naGbL b/efpkq dfu ug'{ cl3 vl/b ug]{ dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{ jf cGo ;]jfsf]

:k]l;lkms]zg, u'0f:t/, kl/df0f, cfk"lt{sf zt{x? / ;do tyf cGo cfjZos s'/fx?sf] ljj/0f :ki6 ?kdf

pNn]v u/L l;naGbL b/efpkqsf] kmf/fd tof/ ug'{ kg]{5 .

-#_ l;naGbL b/efpkq dfu ubf{ /fli6«o jf :yfgLo:t/sf] ;dfrf/ kqdf sDtLdf kGw| lbgsf] cjlw

lbO{ ;"rgf k|sfzg ug'{ kg]{5 .

-$_ Psk6s k]z ePsf] l;naGbL b/efpkq lkmtf{ jf ;+zf]wg ug{ ;lsg] 5}g .

-%_ pkbkmf -@_ adf]lhdsf zt{x? k"/f u/L nfut cg'dfgleq k/]sf] Go"gtd d"NoflÍt b/efpkq

:jLs[t ug'{ kg{]5 .

-^_ l;naGbL b/efpkq ;DaGwL cGo Joj:yf tf]lsP adf]lhd x'g]5 .

$!= ;f]em} vl/b ;DaGwL Joj:yf M -!_ o; P]gdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtf klg b]xfosf] cj:yfdf

dfn;fdfg jf k/fdz{ ;]jf jf cGo ;]jf ;f]em} vl/b ug{ jf lgdf{0f sfo{ ;f]em} u/fpg ;lsg]5 M–

-s_ tf]lsPsf] /sd;DDfsf] km'6s/ vl/bdf,

-v_ vl/b ;DaGwL zt{x? k"/f ug]{ k|fljlws bIftf jf Ifdtf Pp6f dfq cfk"lt{stf{ jf lgdf{0f

Joj;foL jf k/fdz{bftf jf ;]jfk|bfos;Fu ePdf,

-u_ vl/b ul/g] dfn;fdfg cfk"lt{ ug]{ clwsf/ Pp6f dfq cfk"lt{stf{;Fu ePsf] / cGo

pko'Qm ljsNk gePdf,

-3_ df}h'bf dfn;fdfg jf ;]jf jf hl8t ;+oGqsf] kf6{k"hf{sf] k|lt:yfkg jf lj:tf/ ug{

cfk"lt{stf{ jf k/fdz{bftf jf ;]jfk|bfos kl/jt{g u/]df ;fj{hlgs lgsfodf /x]sf]

dfn;fdfg jf ;]jfx? k|lt:yfkg jf lj:tf/ ug{ g;lsg] s'/f k|dfl0ft eO{ ;fljssf]

cfk"lt{stf{ jf k/fdz{bftf jf ;]jfk|bfosaf6 tf]lsPsf] ;Ldfleqsf] k|f]k|fO6/L :j?ksf]

cltl/Qm dfn;fdfg jf ;]jf vl/b ug'{ k/]df,

-3!_ Ps ;fj{hlgs lgsfon] csf]{ ;fj{hlgs lgsfo;Fu s'g} vl/b ug'{ k/]df,

-3@_ cGt/f{li6«o cGt/ ;/sf/L ;+:yf;Fu ;f] ;+:yfn] tf]s]sf] b//]6df dfn;fdfg jf ;]jf vl/b

ug'{ k/]df,

-3#_ ljz]if kl/l:yltdf vl/b ug'{ k/]df,

klxnf] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 22: ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#¤–रिद-ऐन... · -g_ æ/fzgÆ eGgfn] g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L, ;z:q k|x/L an jf g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf ;/sf/L sd{rf/L, c:ktfnsf lj/fdL, sf/fuf/sf

22

-ª_ k"jf{g'dfg ug{ g;lsPsf] sf/0fn] z'? ;Demf}tfdf ;dfj]z gePsf] / z'? ;Demf}tfaf6

cnu u/L ;DkGg ug{ k|fljlws jf cfly{s sf/0fn] sl7gfO{ x'g] eO{ tf]lsP adf]lhdsf]

;Ldf leqsf] cTofjZos lgdf{0f sfo{{, dfn;fdfg, k/fdz{ ;]jf jf cGo ;]jf vl/b ug'{

k/]df, jf

-r_ ;DalGwt sfdsf] nflu s'g} ljlZfi6 -o'lgs_ of]Uotf ePsf] vf; k/fdz{bftfsf] ;]jf tTsfn

cfjZostf ePdf jf ;fljssf] k/fdz{bftfaf6 g} ;]jf lng'kg]{ ckl/xfo{ sf/0f ePdf .

-@_ o; bkmfdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg pkbkmf -!_ sf] v08 -v_, -ª_ / -r_

adf]lhd vl/b ubf{ bkmf @ sf] v08 -v_ sf] pkv08 -!_ adf]lhdsf] ;fj{hlgs lgsfosf] xsdf b]xfo

adf]lhdsf] ;ldltsf] l;kmfl/;sf] cfwf/df g]kfn ;/sf/, dlGqkl/ifb\af6 lg0f{o eP adf]lhd vl/b ug'{

kg]{5 / cGo ;fj{hlgs lgsfosf] xsdf ;f] lgsfosf] ;jf]{Rr sfo{sf/L lgsfoaf6 lg0f{o eP adf]lhd vl/b

ug'{kg]{5 M–

-s_ d'Vo ;lrj, g]kfn ;/sf/ – ;+of]hs

-v_ ;lrj, cy{ dGqfno – ;b:o

-u_ ;lrj, ;DalGwt dGqfno – ;b:o

-3_ dxfn]vf lgoGqs – ;b:o

-ª_ === === ===

-#_ pkbkmf -!_ adf]lhd ;f]em} vl/b ug'{ kbf{ ;fj{hlgs lgsfon] cfkm\gf] cfjZostf / u'0f:t/,

kl/df0f, cfk"lt{sf] zt{ / ;do ;DaGwL ljz]if s'/fsf] tf]lsP adf]lhd lnlvt ljj/0f tof/ u/L lnlvt

b//]6 jf k|:tfj Psdfq cfk"lt{stf{ jf lgdf{0f Joj;foL jf k/fdz{bftf jf ;]jfk|bfos;Fu dfu u/L

cfjZostfg';f/ jftf{ u/L vl/b ug{ ;Sg]5 .

t/ o;/L vl/b ubf{ o; P]g adf]lhd s'g} clwsf/Laf6 :jLs[lt lng' kg]{ ePdf k"j{ :jLs[lt lnP/ /

;Demf}tf u/]/ dfq vl/b ug'{ kg]{5 .

$@= /fzg vl/b ;DaGwL ljz]if Joj:yf M -!_ o; P]gdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg ;fj{hlgs

lgsfon] /fzg vl/b ubf{ b]xfosf ljifodf tf]lsP adf]lhdsf] sfo{ljlw ckgfpg' kg]{5M—

-s_ nfut cg'dfg / ;f]sf] :jLs[lt,

-v_ d"Noj[l¢,

-u_ af]nkqbftfsf] u|fxotf,

-3_ af]nkq hdfgt,

-ª_ af]nkqsf] bflvnf, /

-r_ tf]lsP adf]lhdsf] cGo ljifo .

-@_ pkbkmf -!_ df pNn]v eP afx]ssf cGo sfo{ljlwx? o; P]gdf Joj:yf eP adf]lhd g} x'g]5g\

.

$#= 3/ hUuf ef8fdf lng] / ;]jf s/f/df lng] ;DaGwL Joj:yfM o; P]gdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP

tfklg ;fj{hlgs lgsfon] 3/hUuf ef8fdf lnFbf jf tf]lsP adf]lhdsf] ;]jf s/f/df lnFbf tf]lsP

adf]lhdsf] sfo{ljlw ckgfO{ vl/b ug{ ;lsg]5 .

klxnf] ;+zf]wgåf/f lemlsPsf] .

Page 23: ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#¤–रिद-ऐन... · -g_ æ/fzgÆ eGgfn] g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L, ;z:q k|x/L an jf g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf ;/sf/L sd{rf/L, c:ktfnsf lj/fdL, sf/fuf/sf

23

$$= pkef]Qmf ;ldlt jf nfeu|fxL ;d'bfoaf6 sfd u/fpg ;lsg]M pkef]Qmf ;ldlt jf nfeu|fxL ;d'bfoaf6

lgdf{0f sfo{ u/fFpbf jf ;f] ;DaGwL ;]jf k|fKt ubf{ ldtJolotf, u'0f:t/Lotf jf lbuf]kgf clej[l4 x'g] ePdf

jf kl/of]hgfsf] d'Vo p2]Zo g} /f]huf/Lsf] ;[hgf ug]{ / nfeu|fxL ;d'bfonfO{ ;xefuL u/fpg] ePdf

pkef]Qmf ;ldlt jf nfeu|fxL ;d'bfonfO{ tf]lsP adf]lhdsf] sfo{ljlw k"/f u/L To:tf] sfo{ u/fpg jf ;]jf

lng ;lsg]5 .

$%= cdfgtaf6 sfd ug{ jf u/fpg ;lsg]M -!_ ;fdfGo k|s[ltsf] dd{t ;Def/, ;fgfltgf lgoldt sfo{ jf

;/;kmfO{ h:tf sfo{ cdfgtaf6 sfd ug{ jf pkef]Qmf ;ldltaf6 sfd u/fpg ;lsg]5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd sfd ubf{ jf u/fFpbf k"/f ug'{ kg]{ sfo{ljlw tf]lsP adf]lhd x'g]5 .

$^= u}/ ;/sf/L ;+:yfaf6 sfd u/fpg ;lsg]]M hgr]tgf ;DaGwL tfnLd, cled'lvs/0f, ;jnLs/0f,

d"nk|jfxLs/0f h:tf sfo{ u}/;/sf/L ;+:yfaf6 u/fFpbf l56f] 5l/tf], k|efjsf/L / ldtJooL x'g] ePdf

;fj{hlgs lgsfon]] u}/;/sf/L ;+:yfaf6 tf]lsP adf]lhdsf] k|ls|of ckgfO{ To:tf] sfo{ u/fpg jf ;]jf k|fKt

ug{ ;Sg]5 .

kl/R5]b–^

vl/b sf/afxL jf lg0f{osf] k'g/fjnf]sg ;DaGwL Joj:yf

$&= ;fj{hlgs lgsfosf k|d'v ;dIf lgj]bg lbg ;lsg]M -!_ ;fj{hlgs lgsfon]] vl/b sf/afxL jf lg0f{o ubf{

s'g} q'l6 u/]sf] jf kfngf ug'{ kg]{ st{Jo kfngf gu/]sf]n] cfkm"nfO{ Iflt k'Ug] jf k'Ug ;Sg] sf/0f v'nfO{

s'g} af]nkqbftf jf k|:tfjbftfn] To:tf] q'l6 jf lg0f{osf] k'g/fjnf]sgsf nflu ;DalGwt ;fj{hlgs

lgsfosf k|d'v ;dIf lgj]bg lbg ;Sg]5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd lbg] k'g/fjnf]sgsf] lgj]bg vl/b ;Demf}tf x'g' eGbf cl3sf] sf/afxLsf

;DaGwdf ;Lldt x'g]5 .

-#_ pkbkmf -!_ adf]lhd lgj]bg lbFbf o; P]gdf To:tf] lgj]bg k]z ug{sf] nflu s'g} cjlw tf]lsPsf]

eP To:tf] cjlwleq / To;/L cjlw gtf]lsPsf]df ;fj{hlgs lgsfon] vl/b sf/afxL ;DaGwL q'l6 u/]sf]

jf st{Jo kfngf gu/]sf] s'/f af]nkqbftf jf k|:tfjbftfn] yfxf kfPsf] ldltn] ;ft lbgleq lgj]bg lbg'

kg]{5 .

-$_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] lgj]bgdf ;fj{hlgs lgsfon] s'g sfd u/]sf] jf gu/]sf] sf/0fn] To:tf]

q'l6 x'g uPsf]] xf] jf st{Jo kfngf gePsf] xf] / To:tf] lg0f{o of] P]g jf o; P]g cGtu{t ag]sf] lgod jf

lgb]{lzsfsf] s'g k|fjwfg ljk/Lt 5 eGg] s'/f :ki6 ?kdf v'nfpg' kg]{5 .

-%_ pkbkmf -#_ adf]lhdsf] cjlw gf3L k|fKt ePsf] k'g/fjnf]sgsf] lgj]bg pk/ s'g} sf/afxL x'g]

5}g .

-^_ pkbkmf -!_ adf]lhd k|fKt ePsf]]] lgj]bgsf ;DaGwdf 5fglag ubf{ vl/b sf/afxLdf s'g} q'l6

b]lvP, ;fj{hlgs lgsfon] kfngf ug'{ kg]{ st{Jo kfngf u/]sf] gb]lvP jf To:Tff] lg0f{o sfg"g ljk/Lt

b]lvPdf ;fj{hlgs lgsfosf k|d'vn] vl/b sf/afxL lgnDag u/L ;f] lgj]bg k|fKt ePsf] kf “r lbgleq

sf/0f v'nfO{ lnlvt lg0f{o ug{' kg]{5 .

-&_ pkbkmf -^_ adf]lhdsf] lg0f{odf ;f] vl/b sf/afxL s;/L cufl8 a9fpg] eGg] s'/f ;d]t pNn]v

ePsf] x'g' kg{]5 .

-*_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] lgj]bg tf]lsPsf] /sd eGbf sd /sdsf] vl/b sf/afxLsf ;DaGwdf

eP ;fj{hlgs lgsfosf k|d'vn] pkbkmf -^_ adf]lhd u/]sf] lg0f{o pk/ k'g/fjnf]sgsf] nflu k'g/fjnf]sg

;ldlt ;dIf lgj]bg lbg ;lsg] 5}g .

$*= k'g/fjnf]sg ;ldlt M -!_ bkmf $( adf]lhdsf] lgj]bg pk/ k'g/fjnf]sg ug{sf] nflu g]kfn ;/sf/n] b]xfo

adf]lhdsf] cWoIf / ;b:o /x]sf] ;fj{hlgs vl/b k'g/fjnf]sg ;ldlt u7g ug]{5M–

Page 24: ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#¤–रिद-ऐन... · -g_ æ/fzgÆ eGgfn] g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L, ;z:q k|x/L an jf g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf ;/sf/L sd{rf/L, c:ktfnsf lj/fdL, sf/fuf/sf

24

-s_ pRr cbfntsf] GofofwLz jf pRr cbfntsf] GofofwLz eO{ ;s]sf]

JolQm jf g]kfn ;/sf/sf] ljlzi6 >]0fLsf] kbaf6 cjsfz k|fKt

JolQmx?dWo]af6 Ps hgf –

cWoIf

-v_ g]kfn ;/sf/sf] g]kfn OlGhlgol/ª ;]jfsf] /fhkqflÍt k|yd >]0fLaf6 cjsfz

k|fKt JolQmx?dWo]af6 Ps hgf –

;b:o

-u_ ;fj{hlgs vl/b ;DaGwL ljifodf cg'ejL tyf lj1 JolQmx? dWo]af6 Ps hgf

;b:o

-@_ pkbkmf -!_ sf] v08 -u_ adf]lhdsf] ;b:o lgo'lQm ubf{ ;fj{hlgs lgsfodf axfn /x]sf]

sd{rf/L lgo'lQm ug{ kfO{g] 5}g .

-#_ pkbkmf -!_ adf]lhd lgo'Qm cWoIf jf ;b:osf] kbfjlw tLg jif{sf] x'g]5 .

t/ klxnf] k6s ;b:o lgo'lQm ubf{ Ps hgf ;b:onfO{ Ps jif{ / csf]{ ;b:onfO{ b'O{ jif{sf] kbfjlw

tf]sL lgo'lQm ug'{ kg]{]5 .

-$_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] cWoIf jf ;b:osf] kbfjlw Ps sfo{sfn ;Ddsf] nflu yk ug{ ;Sg]5 .

-%_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] cWoIf jf ;b:osf] ;]jfsf zt{ tyf kfl/>lds / ;'ljwf g]kfn ;/sf/n]

tf]s] adf]lhd x'g]5 .

-^_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] cWoIf jf ;b:on] cfkm\gf] kbdf axfn x'g' cl3 tf]lsP adf]lhdsf]

ljj/0fsf] hfgsf/L ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{no dfkm{t g]kfn ;/sf/ ;dIf k]z ug'{ kg]{5 .

-&_ b]xfosf] cj:yfdf g]kfn ;/sf/n] cWoIf jf ;b:onfO{ lghsf] kbaf6 x6fpg ;Sg]5 M–

-s_ v/fa cfr/0f u/]df,

-v_ sfo{Ifdtf jf bIftfsf] cefj eO{ kb cg';f/sf] sfd, st{Jo kfngf ug{ g;s]df, jf

-u_ g}lts ktg b]lvg] kmf}hbf/L s;"/df cbfntaf6 bf]ifL 7xl/Pdf .

$(= k'g/fjnf]sg ;ldlt ;dIf lgj]bg lbg ;lsg] M af]nkqbftf jf k|:tfjbftfn] b]xfosf] cj:yfdf

k'g/fjnf]sgsf] nflu k'g/fjnf]sg ;ldlt ;dIf lgj]bg lbg ;Sg]5 M–

-s_ bkmf $& adf]lhd ;fj{hlgs lgsfo ;dIf lbPsf]] lgj]bg tf]lsPsf] /sd eGbf a9L /sdsf]

vl/b sf/afxLsf] ;DAfGwdf eO{ To:tf] lgsfosf k|d'vn] ;f] lgj]bgsf ;DaGwdf ;f]xL bkmfsf]

pkbkmf -^_ df plN]nlvt cjlwleq lg0f{o glbPdf jf lghn] lbPsf] lg0f{odf lgj]bgstf{sf]

lrQ ga'em]df,

-v_ bkmf %@ adf]lhd ePsf] vl/b ;Demf}tfsf] ljifodf .

%)= k'g/fjnf]sgsf] tl/sfM -!_ bkmf $* adf]lhdsf] k'g/fjnf]sgsf] nflu k'g/fjnf]sg ;ldlt ;dIf lgj]bg

lbg] af]nkqbftf jf k/fdz{bftfn] bkmf $( sf] v08 -s_ sf] ljifosf] xsdf ;ft lbgleq / v08 -v_ sf]

xsdf To:tf] ;Demf}tf ePsf] ldltn] tL; lbgsf] cjlwleq k'g/fjnf]sg ;ldltdf lgj]bg lbg' kg]{5 .

s]xL g]kfn P]gnfO{ ;+zf]wg ug{ ag]sf] P]g, @)&@ åf/f ;+zf]lwt .

Page 25: ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#¤–रिद-ऐन... · -g_ æ/fzgÆ eGgfn] g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L, ;z:q k|x/L an jf g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf ;/sf/L sd{rf/L, c:ktfnsf lj/fdL, sf/fuf/sf

25

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd lgj]bg k|fKt ePsf] tLg lbgleq k'g/fjnf]sg ;ldltn] ;DalGwt

;fj{hlgs lgsfonfO{ To:tf] lgj]bg / lgj]bg;fy s'g} sfuhft ;+nUg eP ;f] sfuhft ;d]tsf] k|ltlnlk

k7fO{ To; ;DaGwdf eP u/]sf] sfd sf/afxLsf] hfgsf/L / k|ltls|of lbg ;"rgf ug{' kg]{5 .

-#_ pkbkmf -@_ adf]lhdsf] ;"rgf k|fKt u/]sf] tLg lbgleq ;fj{hlgs lgsfon] ;f] ;DaGwL

hfgsf/L / k|ltls|of k'g/fjnf]sg ;ldltnfO{ lbg' kg]{5 .

-$_ pkbkmf -#_ adf]lhd k|fKt ePsf] hfgsf/L / k|ltls|of, lgj]bsn] lgj]bgsf ;fy k]z u/]sf]

k|df0f, sfuhftsf cfwf/df / cfjZos eP b'j} kIfnfO{ a'emL pkbkmf -!_ adf]lhd lgj]bg k|fKt ePsf]

tL; lbgleq k'g/fjnf]sg ;ldltn] lg0f{o ug'{ kg]{5 .

-%_ pkbkmf -$_ adf]lhd lg0f{o ubf{ k'g/fjnf]sg ;ldltn] b]xfo adf]lhdsf] lg0f{o ug{ ;Sg]5 M–

-s_ lgj]bg vf/]h ug]{,

-v_ vl/b ;Demf}tf eO{ g;s]sf] cj:yfdf,–

-!_ ;fj{hlgs lgsfonfO{ cglws[t sfd jf lg0f{o jf unt sfo{ljlw cjnDag gug{

cfb]z lbg],

-@_ ;fj{hlgs lgsfon] u/]sf] cglws[t sfo{ jf lg0f{onfO{ k"0f{ jf cf+lzs ?kdf /2

ug{ cfb]z lbg],

-#_ af]nkq jf k|:tfj d"NofÍgdf s'g} q'l6 b]lvO{ k'gM d"NofÍg ug'{ kg]{ ePdf To:tf]

q'l6 ;d]t pNn]v u/L k'gM d"NofÍg ug{ cfb]z lbg] .

-u_ vl/b ;Demf}tf eO{;s]sf] cj:yfdf To:tf] ;Demf}tf lgj]bsn] kfpg' kYof{] eGg]

k'g/fjnf]sg ;ldltnfO{ nfu]df lgj]bsnfO{ k/]sf] dsf{ ljrf/ u/L dgfl;a dflkmssf]

/sd lgj]bsnfO{ e'QmfgL ug{ ;fj{hlgs lgsfonfO{ l;kmfl/; ug]{ .

-^_ o; bkmf adf]lhd k'g/fjnf]sgsf] nflu lgj]bg lbg] lgj]bsn] tf]lsP adf]lhdsf] hdfgt /fVg'

kg]{]5 .

-&_ pkbkmf -%_ sf] v08 -s_ adf]lhd lgj]bg vf/]h ePsf] cj:yfdf To:tf] hdfgtsf] /sd hkmt

x'g]5 .

%!= vl/b sf/afxL /f]Ssf ug'{ kg]{M -!_ k'g/fjnf]sgsf] nflu bkmf %) sf] pkbkmf -!_ adf]lhd lbOPsf]

lgj]bgsf]] ;"rgf k|fKt eP kl5 ;f] lgj]bgsf ;DaGwdf k'g/fjnf]sg ;ldltaf6 lg0f{o geP;Dd ;fj{hlgs

lgsfon] vl/b sf/afxL /f]Ssf ug'{ kg]{5 .

-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg b]xfosf] cj:yfdf vl/b sf/afxL /f]Ssf ug'{

kg]{ 5}g M–

-s_ vl/b sf/afxLdf lglxt dxTjk"0f{ ;fj{hlgs lxtsf] sf/0faf6 vl/b sf/afxL hf/L /fVg

h?/L ePsf] s'/f k|dfl0ft u/L ;fj{hlgs lgsfon] k'g/fjnf]sg ;ldltnfO{ hfgsf/L

lbPdf, jf

-v_ bkmf %) sf] pkbkmf -$_ sf] cjlwleq k'g/fjnf]sg ;ldltaf6 lg0f{o x'g g;s]df, jf

-u_ vl/b ;Demf}tf eO{ ;s]sf]df .

-#_ ;fj{hlgs lgsfon] pkbkmf -@_ sf] v08 -s_ / -v_ adf]lhd vl/b sf/afxL /f]Ssf gu/]df ;f]sf]

hfgsf/L k'g/fjnf]sg ;ldltnfO{ lbg' kg]{5 .

Page 26: ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#¤–रिद-ऐन... · -g_ æ/fzgÆ eGgfn] g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L, ;z:q k|x/L an jf g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf ;/sf/L sd{rf/L, c:ktfnsf lj/fdL, sf/fuf/sf

26

kl/R5]b–&

vl/b ;Demf}tf ;DaGwL Joj:yf

%@= vl/b ;Demf}tf / ;f]sf zt{x? M -!_ ;fj{hlgs lgsfon] o; P]g adf]lhd km'6s/ vl/b afx]s cGo vl/b

ubf{ o; bkmf adf]lhd vl/b ;Demf}tf ug'{ kg]{5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] vl/b ;Demf}tfdf af]nkq ;DaGwL sfuhft, k|:tfj ;DaGwL sfuhft jf

l;naGbL b/efp kq ;DaGwL kmf/fddf plNnlvt zt{x? ;dfj]z ug'{ kg]{5 / To:tf zt{x? ;Demf}tfsf]

k|s[lt cg';f/ b]xfo adf]lhd x'g ;Sg]5g\ M–

-s_ vl/b ;Demf}tfsf kIfx?sf] gfd / 7]ufgf, kmf]g, km\ofS; gDa/ / ;Demf}tf sfof{Gjogsf

nflu ;Dks{ /fVg] JolQm,

-v_ vl/b ;Demf}tfsf] sfo{ If]q,

-u_ vl/b ;Demf}tfdf /x]sf lnvtx?sf] ljj/0f / k|fyldstfsf] qmd,

-3_ sfo{ ;Dkfbg tflnsf,

-ª_ cfk"lt{ ;do, sfo{ ;Dkfbg ug'{ kg]{ ;do jf Dofb yk ug{ ;lsg] g;lsg] Joj:yf,

-r_ vl/b ;Demf}tfsf] /sd jf ;f] lgwf{/0f ug]{ tl/sf,

-5_ dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{ jf ;]jf :jLsf/ x'g] zt{x?,

-h_ === === === ljb]zL d'b|fsf] e'QmfgL nufot e'QmfgLsf zt{ / tl/sf,

-em_ sfa' aflx/sf] kl/l:ylt -kmf]z{ d]h/_,

-`_ d"No ;dfof]hg ug{ ;lsg] eP ;f]sf] Joj:yf,

-6_ vl/b ;Demf}tf ;+zf]wg / e]l/P;g cfb]z hf/L ug{ ;lsg] eP ;f]sf] Joj:yf,

-7_ aLdf cfjZos ePdf ;f] ;DaGwL Joj:yf,

-8_ cfjZos kg]{ hdfgt,

-9_ lgwf{l/t cjlwdf sfo{ ;Dkfbg x'g g;s] afktsf] k"j{ lgwf{l/t Ifltk"lt{ -lnlSj8]6]8

8\ofd]h]h_,

-0f_ lgwf{l/t cjlw eGbf cufl8 g} sfo{;Dkfbg ePdf lbg] af]g; ;DaGwL Joj:yf,

-t_ vl/b ;Demf}tf /2 ug{ ;Sg] Joj:yf,

-y_ ;a sG6«ofS6 ug{ ;lsg] jf g;lsg] Joj:yf,

-b_ ljjfb ;dfwfgsf] ;+oGq,

-w_ nfu" x'g] sfg"g, /

-g_ tf]lsP adf]lhdsf cGo s'/fx? .

%@s= k]ZsL ;DaGwL Joj:yfM -!_ ;fj{hlgs lgsfon] vl/b ;Demf}tf kZrft cfk"lt{stf{, lgdf{0f

Joj;foL jf ;]jf k|bfosaf6 clu|d a}+s hdfgt lnO{ vl/b ;Demf}tf /sdsf] aL; k|ltztdf

ga9\g] u/L k]ZsL lbg ;Sg]5 .

klxnf] ;+zf]wgåf/f lemlsPsf] . klxnf] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 27: ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#¤–रिद-ऐन... · -g_ æ/fzgÆ eGgfn] g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L, ;z:q k|x/L an jf g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf ;/sf/L sd{rf/L, c:ktfnsf lj/fdL, sf/fuf/sf

27

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd k]ZsL lb+bf klxnf] k6sdf :jLs[t k]ZsL /sdsf] cfwfdf ga9\g]

u/L / afFsL /sd sfo{ k|ultsf cfwf/df lbg ;lsg]5 .

-#_ bkmf !) sf] pkbkmf -%_ sf] cj:yfdf afx]s k]ZsL /sd ;Demf}tf ePsf] sfo{sf]nflu

5'§} vf]lnPsf] a}+s vftf dfkm{t dfq e'QmfgL x'g]5 .

-$_ cfk"lt{stf{, lgdf{0f Joj;foL jf ;]jf k|bfosn] pkbkmf -@_ adf]lhd klxnf] k6s

k]ZsL k|fKt u/]sf] ldltn] tL; lbgleq sfo{ k|f/De ul/;Sg' kg]{5 .

-%_ pkbkmf -@_ adf]lhdsf] k]ZsL /sd s'g k|of]hgdf vr{ ePsf] xf] ;f]sf] ljj/0f

cBfjlws u/L ;DalGwt ;fj{hlgs lgsfonfO{ tf]lsP adf]lhd pknAw u/fpg' kg]{5 .

-^_ o; bkmf adf]lhd lnPsf] k]ZsL ;DalGwt sfddf k|of]u ePsf] gkfOPdf pkbkmf -!_

adf]lhd lnPsf] clu|d a}+s hdfgt hkmt x'g]5 .

-&_ k]ZsL ;DaGwL cGo Joj:yf tf]lsP adf]lhd x'g]5 .

%#= vl/b ;Demf}tfdf ;+zf]wg M sfdsf] cfwf/e"t k|s[lt jf If]q kl/jt{g gx'g] u/L b'j} kIfsf] lnlvt

;xdltaf6 vl/b ;Demf}tfdf cGoyf Joj:yf ePsf]df afx]s vl/b ;Demf}tfdf ;+zf]wg ug{ ;lsg]5 .

t/ bkmf %$ adf]lhd e]l/Pzg cfb]z hf/L ubf{ jf bkmf %% adf]lhd d"No ;dfof]hg -k|fO;

P8h:6d]G6_ ubf{ vl/b ;Demf}tfdf ;+zf]wg ug'{ kg]{ 5}g .

%$= e]l/P;g cfb]zM -!_ vl/b ;Demf}tf ubf{sf avt k"jf{g'dfg ug{ g;lsPsf] kl/l:ylt ;Demf}tf sfof{Gjogsf]

qmddf ;[hgf ePdf ;f]sf] :ki6 sf/0f v'nfO{ b]xfo adf]lhdsf] clwsf/Ln] tf]lsPsf] sfo{ljlw ckgfO{

e]l/Pzg cfb]z hf/L ug{ ;Sg]5 M–

-s_ kfFr k|ltzt;Ddsf]] e]l/Pzg ;DalGwt ;fj{hlgs lgsfosf] /fhkqflÍt låtLo >]0fL

jf ;f] ;/xsf] k|d'vn],

-v_ bz k|ltzt;Ddsf]] e]l/Pzg ;fj{hlgs lgsfosf] /fhkqflÍt k|yd >]0fL jf ;f]

;/xsf] k|d'vn],

-u_ kGw| k|ltzt;Ddsf] e]l/Pzg ljefuLo k|d'vn],

-3_ kGw| k|ltzt b]lv dfly kRrL; k|ltzt;Ddsf] e]l/Pzg ;DalGwt dGqfnosf] ;lrj

jf ;f] ;/xsf] ;DalGwt lgsfosf] k|d'vn],

-ª_ kRrL; k|ltzt eGbf dflysf] e]l/Pzg bkmf @ sf] v08 -v_ sf] pkv08 -!_

adf]lhdsf] ;fj{hlgs lgsfosf] xsdf g]kfn ;/sf/ dlGqkl/ifb\n],

-r_ bkmf @ sf] v08 -v_ sf] pkv08 -@_ adf]lhdsf] ;fj{hlgs lgsfosf] xsdf kGw|

k|ltzt b]lv dflysf] e]l/Pzg ;f] lgsfosf] ;jf]{Rr sfo{sf/L lgsfon] .

-@_ pkbkmf -!_ sf] v08 -ª_ adf]lhd e]l/Pzg cfb]z ubf{ bkmf @ sf] v08 -v_ sf] pkv08 -!_

adf]lhdsf] ;fj{hlgs lgsfosf] xsdf ;DalGwt dGqfnon] ljz]if1x?sf] ;d"x u7g u/L ;f] ;d"x dfkm{t

cfjZos hfFra'em u/fO{ k|fKt l;kmfl/; ;lxt ;DalGwt dGqfnosf] k|:tfjdf g]kfn ;/sf/, dlGqkl/ifb\n] /

bkmf @ sf] v08 -v_ sf] pkv08 -@_ adf]lhdsf] ;fj{hlgs lgsfosf] xsdf ;f] lgsfosf] ;jf]{Rr

sfo{sf/L lgsfon] ljz]if1x?sf] ;d"x u7g u/L ;f] ;d"x dfkm{t cfjZos hf+Fra'em u/fO{ k|fKt l;kmfl/;sf]

cfwf/df dfq e]l/P;g cfb]z hf/L ug{ ;Sg]5 .

-#_ pkbkmf -!_ sf] v08 -s_ / -v_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg nfut cg'dfg :jLs[t

ug]{ clwsf/L eGbf tNnf] txsf] clwsf/Ln] e]l/Pzg cfb]z hf/L ug{ x'Fb}g .

klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 28: ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#¤–रिद-ऐन... · -g_ æ/fzgÆ eGgfn] g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L, ;z:q k|x/L an jf g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf ;/sf/L sd{rf/L, c:ktfnsf lj/fdL, sf/fuf/sf

28

-$_pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg ;f7Lnfv ?k}ofF;Ddsf] vl/b sfo{sf] kGw|

k|ltzt eGbf dflysf] e]l/Pzg cfb]z ljefuLo k|d'vn] hf/L ug{ ;Sg]5 .

%%= vl/b ;Demf}tfdf d"No ;dfof]hg M -!_ vl/b ;Demf}tfdf cGoyf Joj:yf ePsf]df afx]s afx| dlxgf

eGbf a9L cjlwsf] vl/b ;Demf}tf sfof{Gjog ug{] s|ddf d"No ;dfof]hg ug{ cfjZos b]lvPdf clwsf/

k|fKt clwsf/Ln] d"No ;dfof]hg ug{ ;Sg]5 .

t/ ;fj{hlgs lgdf{0f sfo{ vl/b ubf{ /fli6«o:t/sf] af]nkq cfXjfg eO{ vl/b ;Demf}tf eO{ ;s]sf]

cj:yfdf ck|Tofl;t ?kdf s'g} lgdf{0f ;fdu|Lsf] d"No ;flas d"Nosf] bz k|ltzt eGbf a9L 36a9 ePdf

To;/L 36]sf] jf a9]sf] /sddf bz k|ltzt s§f u/L tf]lsP adf]lhd d"No ;dfof]hg ul/g]5 .

-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg vl/b ;Demf}tf k|fKt ug]{ JolQmsf] l9nfO{sf]

sf/0faf6 ;Demf}tf adf]lhdsf] sfd ;f] ;Demf}tfdf plNnlvt cjlwleq ;DkGg geO{ a9L ;do nfu]sf]]df

jf Psd'i6 sfo{ ;Dkfbg -nDk ;d sG6«fS6_ jf lglZrt ah]6sf] cfwf/df vl/b ;Demf}tf ePsf]df d"No

;dfof]hg ug{ ;lsg] 5}g .

%^= ;Demf}tfsf] cjlw yk ;DaGwL Joj:yfM -!_ vl/b ;Demf}tfsf] cjlw yk ;DaGwL Joj:yf ;DalGwt vl/b

;Demf}tfdf pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .

-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg sfa" aflx/sf] kl/l:ylt, ;fj{hlgs lgsfon]

pknAw u/fpg' kg]{ s'/f pknAw u/fpg g;s]df jf cGo dgfl;a sf/0faf6 vl/b ;Demf}tfsf] cjlw

ga9fO{ gx'g] ePdf ;Demf}tf k|fKt ug]{ JolQmsf] lgj]bg adf]lhd clwsf/ k|fKt clwsf/Ln] tf]lsPsf]

cfwf/df cjlw a9fpg ;Sg]5 .

%&= lan jf ljhssf] e'QmfgL M ;fj{hlgs lgsfon] lan÷ljhssf] e'QmfgL vl/b ;Demf}tfsf] cwLgdf /xL

tf]lsP adf]lhd lbg' kg]{5 .

%*= ljjfbsf] ;dfwfgsf] ;+oGqM -!_ ;fj{hlgs lgsfo / lgdf{0f Joj;foL cfk"lt{stf{, ;]jf k|bfos jf

k/fdz{bftf aLr vl/b ;Demf}tf sfof{Gjogsf] l;nl;nfdf pTkGg x'g] s'g} ljjfb cfk;L ;xdltaf6

;dfwfg ug'{ kg]{5 .

-!s_ pkbkmf -!_ adf]lhd cfk;L ;xdltaf6 ljjfb ;dfwfg x'g g;s]df k|rlnt sfg"g

adf]lhd dWo:ytfsf] dfWodaf6 ljjfb ;dfwfg ug]{ s'/f vl/b ;Demf}tfdf pNn]v ug'{ kg]{5 .

-@_ ===

-#_ ===

-$_ ===

-%_ ===

%(= vl/b ;Demf}tfsf] cGTo / ;f]sf] pkrf/ M -!_ vl/b ;Demf}tfdf ;f] ;Demf}tf cGTo ug{{{ ;lsg] cj:yfx?

v'nfpg' kg{]5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf cj:yfx? d'Vo ?kdf b]xfo adf]lhd x'g ;Sg]5g M–

klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt . klxnf] ;+zf]wgåf/f yk .

klxnf] ;+zf]wgåf/f lemlsPsf] .

klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 29: ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#¤–रिद-ऐन... · -g_ æ/fzgÆ eGgfn] g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L, ;z:q k|x/L an jf g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf ;/sf/L sd{rf/L, c:ktfnsf lj/fdL, sf/fuf/sf

29

-s_ cfk"lt{stf{, k/fdz{bftf, ;]jf k|bfos jf lgdf{0f Joj;foLn] vl/b ;Demf}tf adf]lhd

sfo{ ;Dkfbg gu/]df, bkmf ^@ sf] pkbkmf -@_ adf]lhd cfr/0f kfngf gu/]df jf

k]ZsLsf] b'?kof]u u/]df ;fj{hlgs lgsfon] vl/b ;Demf}tf cGTo ug{ ;Sg] cj:yf,

-v_ ;fj{hlgs lgsfon] ;fj{hlgs lxtsf] nflu ;'lj:tfsf] cfwf/df vl/b ;Demf}tfsf] cGTo -

6ld{g];g jfO{ slGeg]G;_ ug{ ;Sg] cj:yf,

-u_ cfk"lt{stf{, k/fdz{bftf, ;]jfk|bfos jf lgdf{0f Joj;foLn] vl/b ;Demf}tf cGTo ug{ ;Sg]

cj:yf, /

-3_ sfa" aflx/sf] kl/l:yltdf vl/b ;Demf}tf cGTo ug{ ;lsg] cj:yf .

-#_ vl/b ;Demf}tfdf pkbkmf -!_ adf]lhd vl/b ;Demf}tf cGTo ubf{ b]xfo adf]lhdsf s'/fx? ;lxt

ljQLo km/kmf/s ug]{ / Ifltk"lt{ lbg] ;DaGwL Joj:yf pNn]v ug'{' kg]{5 M–

-s_ :jLsfo{ ?kdf ;DkGg eO{ ;s]sf sfo{, cfk"lt{ jf ;]jf afkt ug'{ kg]{ e'QmfgL af “sL /x]sf]

eP ;f]sf] e'QmfgL,

-v_ vl/b ;Demf}tf adf]lhdsf] sfd cfk"lt{stf{, k/fdz{bftf, ;]jf k|bfos jf lgdf{0f

Joj;foLn] gu/]sf] sf/0faf6 ;fj{hlgs lgsfon] ;f] sfd ug{ jf u/fpgsf nflu nfUg]]

yk vr{ afkt lghn] Joxf]g'{ kg]{ bfloTj,

-u_ cfk"lt{stf{ jf k/fdz{bftf jf ;]jf k|bfos jf lgdf{0f Joj;foLsf] s'g} q'l6 -l8kmN6_ ljgf

;fj{hlgs lgsfon] vl/b ;Demf}tf cGTo u/]sf] sf/0fn] lghn]] Joxf]g'{ k/]sf] jf:tljs

xflg gf]S;fgLsf] /sd .

-$_ vl/b ;Demf}tfdf cGoyf Joj:yf ePsf]df afx]s ;fj{hlgs lgsfon] ;fj{hlgs lxtsf nflu

;'lj:tfsf] cfwf/df vl/b ;Demf}tfsf] cGTo ug{ ;Sg]5 .

-%_ pkbkmf -$_ adf]lhd vl/b ;Demf}tf cGTo ePsf]df ;fj{hlgs lgsfon] ;f] ;Demf}tf cGTo x'g'

eGbf cl3 ;DkGg eO;s]sf b]xfosf sfd jfktsf] /sd e'QmfgL ug'{ kg]{5 M–

-s_ pkbkmf -@_ sf] v08 -s_ adf]lhdsf] afFsL /x]sf] e'QmfgL,

-v_ s'g} vr{sf] e'QmfgL ;f]wegf{sf] ?kdf lbg] Joj:yf ePsf]df jf:tljs ?kdf ePsf] To:tf]

vr{{,

-u_ vl/b ;Demf}tf cGtu{t ;fj{hlgs lgsfosf] nflu ljz]if ?kdf agfOPsf dfn;fdfgsf]

d"No,

-3_ u'd]sf] gfkmf / pkbkmf -#_ sf] v08 -u_ adf]lhdsf] /sd afx]s vl/b ;Demf}tf cGTo

ubf{ nfu]sf] vr{, /

-ª_ tf]lsP adf]lhdsf] cGo vr{ .

-^_ o; bkmfdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg vl/b ;Demf}tf ug]{n] ;fj{hlgs lgsfonfO{

k"j{ hfgsf/L glbO{ ;Demf}tf tf]8\g kfpg]] 5}g .

-&_ ;fj{hlgs lgsfo;Fu vl/b ;Demf}tf ug]{n] ;Demf}tf adf]lhd sfd z'? gu/]df, sfd z'? u/L

aLr}df 5f]8]df jf ;Demf}tf adf]lhd sfdsf] k|ult gu/]df ;fj{hlgs lgsfon] To:tf] ;Demf}tf h'g;'s} avt

cGTo ug{ ;Sg]5 .

klxnf] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 30: ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#¤–रिद-ऐन... · -g_ æ/fzgÆ eGgfn] g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L, ;z:q k|x/L an jf g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf ;/sf/L sd{rf/L, c:ktfnsf lj/fdL, sf/fuf/sf

30

-*_ pkbkmf -&_ adf]lhd ;Demf}tf cGTo ePdf ;f] sfd jfkt /flvPsf] k"/} hdfgt hkmt x'g]5 .

;Demf}tf cGTo ePsf] sf/0fn]] ;Demf}tf adf]lhd afFsL /x]sf] sfo{ k"/f ug{ h] hlt /sd cfjZos k5{ ;f] /sd

To;/L ;Demf}tf adf]lhd sfo{ gug]{ af]nkqbftfaf6 ;/sf/L afFsL ;/x c;'n pk/ ul/g]5 .

-(_ pkbkmf -&_ adf]lhd ;Demf}tf cGTo ePdf To:tf] ;Demf}tf adf]lhd afFsL /x]sf] sfo{ k"/f ug{sf

nflu bkmf @% adf]lhd 5gf}6 ePsf af]nkqbftfx? dWo]af6 kGw| lbgsf] Dofb lbO{ tf]lsP adf]lhd cfly{s

k|:tfj dfu u/L ;Demf}tf ug{ ;lsg]5 .

-!)_ pkbkmf -(_ adf]lhdsf] cfly{s k|:tfj dfu ug'{ cl3 Ps tx dflysf] clwsf/Laf6 :jLs[lt lng'

kg]{5 .

-!!_ pkbkmf -(_ adf]lhdsf] cfly{s k|:tfj lgdf{0f sfo{sf nflu dfu ul/Psf] v'nf af]nkqsf]

dfWodaf6

ePsf] ;Demf}tfsf] xsdf dfq nfu" x'g]5 .

-!@_ pkbkmf -(_ adf]lhd ;Demf}tf x'g g;s]df o; P]g adf]lhdsf] vl/b k|s[of cjnDag u/L

vl/b sf/afxL k|f/De ug'{ kg]{5 .

^)= vl/b ;Demf}tfsf] ;fj{hlgs ;"rgf M o; kl/R5]b adf]lhd vl/b ;Demf}tf ;DkGg eP kl5 ;fj{hlgs

lgsfon] af]nkq jf k/fdz{ ;]jf d"NofÍgsf] kl/0ffd ;lxtsf]] ;"rgf tf]lsP adf]lhd ;fj{hlgs ug'{ kg]{5 .

kl/R5]b—*

cfr/0f ;DaGwL Joj:yf

^!= ;fj{hlgs vl/b sfo{df ;+nUg kbflwsf/Lsf] cfr/0fM ;fj{hlgs lgsfosf] vl/b of]hgf th'{df ug]{, vl/b

sf/afxL ;~rfng ug]{, vl/b ;Demf}tf sfof{Gjog ug]{ jf vl/b ;DaGwL tf]lsP adf]lhdsf] cGo sfd ug]{

sfo{df ;+nUg s'g} kbflwsf/Ln] b]xfo adf]lhdsf] cfr/0f kfngf ug'{ kg]{5 M–

-s_ vl/b sf/afxLdf af]nkqbftfsf] :jR5 k|lt:kwf{ x'g] u/L cfkm\gf] st{Jo lgikIf 9ª\un] kfngf

ug]{,

-v_ vl/b sf/afxLsf] ;~rfng ;fj{hlgs lxt x'g] u/L ug]{,

-u_ vl/b ;DaGwdf cfkm\gf] sfd jf cfr/0f jf Jojxf/af6 :jfy{ aflemg] sfo{ gug]{],

-3_ vl/b sf/afxLsf] l;nl;nfdf cfkm"n] yfxf kfPsf] af]nkqbftfsf] ;DklQ ;DaGwL hfgsf/L

nufotsf cGo ;a} hfgsf/L uf]Ko /fVg],

-ª_ cfkm" kbdf axfn /xFbfsf avt vl/b sf/f]af/ u/]sf JolQm, kmd{, ;+:yf, sDkgL / o:t}

k|s[ltsf cGo s'g} lghL ;+:yfdf cfkm" kbaf6 cjsfz ePsf] b'O{ jif{;Dd sfd gug]{,

-r_ cfkm" ;+nUg ePsf] vl/b sf/afxLdf cfkm\gf glhssf gft]bf/x?n] af]nkqbftf jf

k|:tfjbftfsf] ?kdf efu lnPsf] hfgsf/L x'g cfPdf cfkm" eGbf Ps tx dflysf]

clwsf/LnfO{ t'?Gt hfgsf/L lbO{ To:tf] vl/b sf/afxLaf6 cfkm" cnu x'g' kg]{],

:ki6Ls/0fM o; v08sf] k|of]hgsf nflu glhssf gft]bf/ eGgfn] Psf;uf]nsf] klt, kTgL,

afj', cfdf, 5f]/f, 5f]/L, ;f;", ;;'/f, bfh', efO, lbbL, alxgL, HjfFO{, ;fnf, ;fnL jf legfh"

;Demg' k5{ .

Page 31: ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#¤–रिद-ऐन... · -g_ æ/fzgÆ eGgfn] g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L, ;z:q k|x/L an jf g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf ;/sf/L sd{rf/L, c:ktfnsf lj/fdL, sf/fuf/sf

31

-5_ vl/b ;DaGwL sfd sf/afxL ubf{ k|rlnt sfg"g ljk/Lt x'g] sfd gug]{,

-h_ e|i6frf/hGo jf hfn;fhLk"0f{ sfo{ ug{ jf To:tf] sfo{df ;+nUg x'g gx'g],

-em_ k|lt:kwf{sf] nfeaf6 jl~rt ug{] u/fpg] p2]Zon] af]nkq jf k|:tfj k]z ug'{ eGbf cl3 jf

kl5 ldlndtf] ug{ jf u'6aGbLdf ;+nUg x'g gx'g] .

^!s= ljefuLo sf/afxL x'g] M -!_ tfn's sfof{no jf clVtof/ k|fKt lgsfon] cg'udg ubf{ ;DalGwt

kbflwsf/Ln] of] P]g jf o; P]g cGtu{t ag]sf] lgoddf plNnlvt lhDd]jf/L k"/f gu/]sf] jf

cfr/0f kfngf gu/]sf] b]lvPdf To:tf kbflwsf/L pk/ k|rlnt sfg"g adf]lhd ljefuLo sf/afxL

ug{ clVtof/ k|fKt clwsf/L;dIf n]vL k7fpg ;Sg]5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd n]vL cfPdf To:tf] kbflwsf/LnfO{ lghsf] ;]jf, zt{ ;DaGwL

k|rlnt sfg"g adf]lhd ljefuLo sf/afxL u/L ;f]sf] hfgsf/L To;/L n]vL k7fpg] lgsfonfO{

lbg' kg]{5 .

^@= af]nkqbftf jf k|:tfjbftfsf] cfr/0f M -!_ af]nkqbftf jf k|:tfjbftfn] of] P]g jf o; P]g cGtu{t ag]sf]

lgod, vl/b ;Demf}tf tyf vl/b ;DaGwL cGo lnvtdf pNn]v eP cg'?ksf] bfloTj kfngf ug'{ kg]{5 .

-@_ pkbkmf -!_ sf] ;j{dfGotfdf k|lts"n gx'g] u/L af]nkqbftf jf k|:tfjbftfn] vl/b k|s[ofdf jf

vl/b ;Demf}tfsf] sfof{Gjogdf k|efj kfg]{ dg;fon] b]xfosf sfo{ ug{' jf u/fpg' x' Fb}g M–

-s_ k|ToIf jf ck|ToIf ?kdf cg'lrt k|nf]eg lbg jf ;f]sf] k|:tfj ug{,

-v_ tYo aª\UofO{ jf em'SofO{ k]z ug{,

-u_ e|i6frf/hGo jf hfn;fhLk"0f{ sfo{ ug{ jf To:tf]]]]]]] sfo{df ;+nUg x'g,

-3_ af]nkq jf k|:tfj ;DaGwL sfd sf/afxLdf s'g} lsl;dn] ;+nUg x'g] cGo k|lt:kwL{

af]nkqbftf jf k|:tfjbftfsf] ;xeflutfdf x:tIf]k ug{,

-ª_ vl/b sf/afxLdf ;+nUg s'g} JolQmsf] hLp Hofg jf ;DklQ gf]S;fg ug]{ k|ToIf jf

ck|ToIf wDsL lbg] sfo{ jf s/sfkhGo sfo{ ug{,

-r_ af]nkqbftfx? jf k|:tfjbftfx? aLr vl/b ;DaGwL sfd afF8kmfF8 ug]{ jf af]nkq jf

k|:tfjsf] d"No s[lqd jf ck|lt:kwL{ tl/sfn] sfod ug{] jf cGo s'g} tl/sfn] ;fj{hlgs

lgsfonfO{ v'Nnf tyf :jtGq k|lt:kwf{sf] nfeaf6 jl~rt ug]{ p2]Zon] af]nkq jf k|:tfj

k]z ug'{ eGbf cl3 jf kl5 ldnf]dtf] ug{ jf u'6aGbLdf ;+nUg x'g,

-5_ af]nkq jf k|:tfj vf]n]sf] ;dob]lv af]nkq jf k|:tfj :jLs[ltsf] ;"rgf glb “bf;Ddsf]

cjlwdf af]nkq jf k|:tfjsf ;DaGwdf k|efj kfg]{ p2]Zon] ;fj{hlgs lgsfo;Fu ;Dks{

ug{ jf af]nkqsf] k/LIf0f / d"NofÍgdf jf k|:tfjsf] d"NofÍgdf s'g} lsl;dn] k|efj kfg]{

sfo{ ug{ .

-#_ s'g} vl/b sfo{sf] af]nkq ;DaGwL sfuhft jf :k]lzlkms]zg tof/ ug{] jf vl/b sfof{Gjogsf]

cg'udg ug]{ lhDd]jf/L kfPsf] af]nkqbftf jf lgh;Fu cfj4 /x]sf] s'g} JolQm jf kmd{ jf ;+:yf jf sDkgL

jf To:tf] kmd{ jf ;+:yf jf sDkgLdf sfo{/t sd{rf/Ln]]] To:tf] vl/bsf] af]nkq ;DaGwL sf/afxLdf efu

lng ;Sg] 5}g .

t/ 6g{ sL vl/b ;Demf}tf jf l8hfOg tyf lgdf{0f b'j} sfo{ ug]{ u/L ePsf] vl/b ;Demf}tfsf xsdf

of] Joj:yf nfu" x'g] 5}g .

klxnf] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 32: ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#¤–रिद-ऐन... · -g_ æ/fzgÆ eGgfn] g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L, ;z:q k|x/L an jf g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf ;/sf/L sd{rf/L, c:ktfnsf lj/fdL, sf/fuf/sf

32

^#= sfnf] ;"rLdf /fVg] / km's'jf ug]{M -!_ b]xfosf] cj:yfdf af]nkqbftf, k|:tfjbftf, k/fdz{bftf, ;]jfk|bfos,

cfk"lt{stf{, lgdf{0f Joj;foL jf cGo JolQm, kmd{, ;+:yf jf sDkgLnfO{ lghsf] sfo{sf] ufDeLo{tfsf]

cfwf/df ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{non] Ps jif{ b]lv tLg jif{;Dd sfnf] ;"rLdf /fVg ;Sg]5 M—

-s_ bkmf ^@ adf]lhdsf] cfr/0f ljk/Lt sfd u/]sf] k|dfl0ft ePdf,

-v_ bkmf @& jf #* adf]lhd :jLs[ltsf] nflu 5gf}6 ePsf] af]nkqbftf jf k|:tfjbftf vl/b

;Demf}tf ug{ gcfPdf,

-u_ vl/b ;Demf}tf sfof{Gjog ubf{ ;f/e"t q'l6 u/]sf] jf ;Demf}tf cg'?ksf] bfloTj ;f/e"t

?kdf kfngf gu/]sf] jf vl/b ;Demf}tf adf]lhdsf] sfo{ ;f] ;Demf}tf adf]lhdsf]

u'0f:t/sf] gePsf] s'/f kl5 k|dfl0ft ePdf,

-3_ vl/b ;Demf}tfdf efu lng cof]Uo 7xl/g] s'g} kmf}hbf/L s;"/df cbfntaf6 bf]ifL

7xl/Pdf,

-ª_ of]Uotf 9fF6L jf em'Sofgdf kf/L vl/b ;Demf}tf u/]sf] s'/f k|dfl0ft x'g cfPdf, jf

-r_ tf]lsP adf]lhdsf] cGo s'g} cj:yfdf .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd sfnf] ;"rLdf /flvPsf] af]nkqbftf, k|:tfjbftf, k/fdz{bftf, ;]jfk|bfos,

cfk"lt{stf{, lgdf{0f Joj;foL jf cGo JolQm, kmd{, ;+:yf jf sDkgLn] ;f]xL cjlw;Dd ;fj{hlgs lgsfosf]

vl/b sf/afxLdf efu lng ;Sg] 5}g .

-#_ o; bkmfdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] C0f glt/L k|rlnt

sfg"g adf]lhd clwsf/ k|fKt lgsfon] sfnf] ;"rLdf /fv]sf] JolQm, kmd{, ;+:yf jf sDkgLn] To:tf] ;"rLdf

sfod /x]sf] cjlwe/ ;fj{hlgs vl/b sf/afxLdf efu lng ;Sg] 5}g .

-$_ pkbkmf -@_ jf -#_ adf]lhd ;fj{hlgs vl/b sf/afxLdf efu lng g;Sg] JolQm, kmd{, ;+:yf jf

sDkgLn] ;fj{hlgs lgsfon] ug]{ vl/bdf efu lnPsf] kfO{Pdf lghsf] af]nkq jf k|:tfj pk/ s'g} sf/afxL

x'g] 5}g .

-%_ pkbkmf -!_ adf]lhd sfnf] ;"rLdf /fVg] ;DaGwL cGo sfo{ljlw tf]lsP adf]lhd x'g]5 .

-^_ pkbkmf -!_, -@_, -#_, -$_ / -%_ adf]lhd sfnf] ;"rLdf /x]sf af]nkqbftf, k|:tfjbftf,

k/fdz{bftf, ;]jf k|bfos, cfk"tL{stf{, lgdf{0f Joj;foL jf cGo JolQm, kmd{, ;+:yf jf sDkgLnfO{ sfnf]

;"rLaf6 km's'jf ug]{ ;DaGwdf ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{non] tof/ u/]sf] dfkb08 cg';f/ sfnf]

;"rLaf6 km's'jf ul/g]5 .

kl/R5]b—(

vl/b sfo{sf] cg'udg ;DaGwL Joj:yf

^$= ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{no M -!_ ;fj{hlgs lgsfoaf6 x'g] vl/b sfo{sf] cg'udg, lgodg /

;fj{hlgs vl/b k|0ffnLnfO{ Jojl:yt ug{ k|wfgdGqL tyf dlGqkl/ifb\sf] sfof{no cGtu{t Ps ;fj{hlgs

vl/b cg'udg sfof{no /xg]5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] sfof{nosf] k|d'v g]kfn ;/sf/sf] lghfdtL ;]jfsf] /fhkqflÍt ljlzi6

>]0fLsf]] sd{rf/L x'g]5 .

-#_=== === ===

klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt . klxnf] ;+zf]wgåf/f lemlsPsf] .

Page 33: ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#¤–रिद-ऐन... · -g_ æ/fzgÆ eGgfn] g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L, ;z:q k|x/L an jf g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf ;/sf/L sd{rf/L, c:ktfnsf lj/fdL, sf/fuf/sf

33

^%= ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{nosf] sfd, st{Jo / clwsf/M -!_ o; P]gdf cGoq Joj:yf ePsf] cltl/Qm

;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{nosf] sfd, st{Jo / clwsf/ b]xfo adf]lhd x'g]5M—

-s_ vl/b ;DaGwL gLlt jf k|rlnt sfg"gdf ;'wf/ ug{ g]kfn ;/sf/nfO{ l;kmfl/; ug]{,

-v_ 6g{ ls, O{=lk=l;, ;+/rgfTds jf OsfO{ b/ ;Demf}tf, Joj:yfkg ;Demf}tf h:tf vl/b

ljlwsf ljifodf cfjZos kg]{ lgb]{lzsf, sfo{lalw / k|fljlws dfu{bz{g hf/L ug]{ .

-u_ ;fj{hlgs lgsfon] vl/b sf/afxL ;~rfng ug{ k|of]u ug{' kg]{ af]nkq ;DaGwL sfuhft

-:of6G88{ lal8ª 8s'd]G6_, k"j{ of]Uotf ;DaGwL sfuhft -:of6G88{ lk|Sjflnlkms];g

8s'd]G6_ / vl/b ;Demf}tf ;DaGwL sfuhft -:of6G88{ sG6«ofS6 8s'd]G6_, / k|:tfj dfu

ug]{ ;DaGwL sfuhft -l/Sj]:6 km/ k|kf]hn_ sf] :of6G88{ gd"gf tof/ ug]{,

-3_ ;fj{hlgs lgsfoaf6 x'g] jf ePsf] vl/b sf/afxLsf] tYofª\s ;ª\sng u/L To:tf]

sf/afxL of] P]g jf o; P]g cGtu{t ag]sf] lgod jf lgb]{lzsf cg'?k eP jf gePsf]

cg'udg / ===k/LIf0f ug]{ jf u/fpg],

-3!_ vl/b kZrft\sf] k'g/fjnf]sg ug]{, u/fpg],

-3@_ lgdf{0f Joj;foL, cfk"lt{stf{, k/fdz{bftf tyf ;]jfk|bfossf] vl/b ;DaGwL of]Uotf /

cg'ejsf] clen]v tof/ ug]{,

-3#_ ljB'tLo vl/b lgb]{lzsf hf/L ug]{,

-ª_ of] P]g jf o; P]g cGtu{t ag]sf] lgod, lgb]{lzsfdf plNnlvt s'g} s'/fsf ;DaGwdf

;fj{hlgs lgsfon] /fo k/fdz{ dfu u/]df /fo k/fdz{ lbg],

-r_ vl/b ;DaGwL j]e;fO6 :yfkgf u/L To;sf] ;~rfng ug]{,

-5_ of] P]g / o; P]g cGtu{t ag]sf] lgod, lgb]{lzsf, k|fljlws dfu{ lgb]{zg tyf ;fj{hlgs

vl/b ;DaGwL n]v, /rgf, ;fdu|L tyf o:t} cGo s'/fx? ;fj{hlgs u/fpg a'n]l6g

k|sfzg ug]{,

-h_ vl/b sfo{df ;dGjo ug{sf nflu cfjZos kg]{ sfo{ljlw tof/ u/L :jLs[ltsf] nflu

g]kfn ;/sf/ ;dIf k]z ug]{,

-em_ af]nkqbftf jf vl/b sfo{df ;+nUg ePsf] jf x'g] sd{rf/Lsf] nflu lgoldt k|lzIf0f

sfo{qmdsf] Joj:yf ug]{,

-`_ bkmf ^# adf]lhdsf] sfnf] ;"rLaf6 k'ms'jf ug]{ ;DaGwdf cfjZos dfkb08 tof/ ug]{ /

;f] dfkb08 cg';f/ sfnf] ;"rLaf6 km's'jf ug]{,

-6_ vl/b Joj:yf k|efjsf/L agfpg lgdf{0f, cfk"lt{, k/fdz{ ;]jf / cGo ;]jf k|0ffnL

k'g/fjnf]sg, ;dLIff ug]{ / ;]jfu|fxL;Fu jf cfjZostfg';f/ cGt/f{li6«o ;+:yf tyf cGo

ljb]zL lgsfo;Fu lgoldt ?kdf ;'emfj lng],

klxnf] ;+zf]wgåf/f yk . klxnf] ;+zf]wgåf/f lemlsPsf] . klxnf] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 34: ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#¤–रिद-ऐन... · -g_ æ/fzgÆ eGgfn] g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L, ;z:q k|x/L an jf g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf ;/sf/L sd{rf/L, c:ktfnsf lj/fdL, sf/fuf/sf

34

-7_ vl/b k|0ffnLnfO{ Jojl:yt ug{ / ;'wf/ ug{ cfjZos kg]{ :jb]zL jf j}b]lzs ;xfotfsf]

of]hgf tof/ ug]{ tyf To:tf] ;xfotf ;dGjo ug]{ s]Gb|Lo lgsfosf] ?kdf sfd ug]{,

-7!_ vl/b lj1 k|df0fLs/0f ug]{ u/fpg],

-8_ vl/b sf/afxLsf] jflif{s k|ltj]bg g]kfn ;/sf/ ;dIf k]z ug{], /

-9_ tf]lsPsf] cGo sfo{ ug]{ .

-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{non] cfkm\gf]

sfof{no afx]s cGo ;fj{hlgs lgsfon] u/]sf] vl/b k|ls|ofdf s'g} lsl;dn] ;+nUg x'g] jf tT;DaGwdf

pTkGg s'g} ljjfb ;dfwfg ug]{ 5}g .

-@s_ ;fj{hlgs lgsfoaf6 ePsf] vl/b sf/afxL of] P]g jf o; P]g cGtu{t ag]sf] lgod, sfo{ljlw

jf lgb]{lzsf ljk/Lt ePsf] kfOPdf ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{non] ;f] ;DaGwdf To:tf] vl/b

sf/afxLdf ePsf] q'l6 ;Rofpg / vl/b sf/afxLdf ;+nUg kbflwsf/L pk/ k|rlnt sfg"g adf]lhd

sf/afxLsf nflu ;fj{hlgs lgsfosf] k|d'vnfO{ / ;fj{hlgs lgsfosf] k|d'v g} To:tf] vl/b sf/afxLdf

;+nUg /x]sf] cj:yfdf clVtof/jfnf ;dIf Wofgfsif{0fsf nflu n]vL k7fpg ;Sg]5 . o;/L n]vL cfPdf

ePsf] q'l6 ;RofO{ ;DalGwt ;fj{hlgs lgsfosf] k|d'v jf clVtof/jfnfn] ;DalGwt kbflwsf/LnfO{ sfg"g

adf]lhd sf/afxL u/L ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{nonfO{ hfgsf/L lbg'kg]{5 .

-#_ ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{non] bkmf $* adf]lhdsf] k'g/fjnf]sg ;ldltsf] ;lrjfnosf]

sfd / ;f] ;ldltnfO{ cfjZos kg]{ ah]6 Joj:yf ug]{ sfd ug'{ kg]{5 .

kl/R5]b—!)

ljljw

^^= ljz]if kl/l:yltdf vl/b ug]{ ;DaGwL Joj:yfM -!_ o; P]gdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg ljz]if

kl/l:ylt pTkGg eO{ tTsfn vl/b gubf{ ;fj{hlgs lgsfonfO{ yk xflg gf]S;fgL x'g] cj:yf cfO{ k/]df

;fj{hlgs lgsfon] tTsfn vl/b ug{ jf u/fpg ;Sg]5 .

-@_ ;fj{hlgs lgsfosf k|d'vn] pkbkmf -!_ adf]lhdsf] kl/l:ylt / tTsfn ug'{ kg]{ vl/b ;DaGwL

lj:t[t ljj/0fsf] hfgsf/L Ps tx dflysf] clwsf/LnfO{ lbg' kg]{5 .

-#_ ljz]if kl/l:yltdf vl/b ug]{ ;DaGwL cGo Joj:yf tf]lsP adf]lhd x'g]5 .

^&= o; P]g adf]lhdsf] vl/b k|s[of ckgfpg' gkg]{M -!_ o; P]gdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg

b]xfosf] cj:yfdf of] P]g adf]lhdsf] vl/b k|s[of ckgfpg' kg{] 5}gM—

-s_ o; P]g adf]lhdsf] k|s[of ckgfO{ ;'/Iff, ;fdl/s jf k|lt/Iff ;DaGwL vl/b ug{ /fli6«o

;'/Iff jf k|lt/Iff ;DaGwL b[li6sf]0faf6 pko'Qm gx'g] egL g]kfn ;/sf/n] lg0fo{ u/]df,

-v_ g]kfn ;/sf/ / bft[ kIf aLr ePsf] ;Demf}tf adf]lhd ;f] kIfsf] vl/b lgb]{lzsf -

k|f]Sof]/d]G6 ufO{8nfOG;_ cg'?k vl/b ug{' k/]df .

-u_ lghL If]q;Fu k|lt:kwf{ u/L Jofkfl/s sf/f]jf/ ug{] tf]lsP adf]lhdsf ;fj{hlgs lgsfon]

Joj;fo ;~rfngsf] nflu s'g} dfn;fdfg jf ;]jf vl/b ug'{ k/]df,

klxnf] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 35: ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#¤–रिद-ऐन... · -g_ æ/fzgÆ eGgfn] g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L, ;z:q k|x/L an jf g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf ;/sf/L sd{rf/L, c:ktfnsf lj/fdL, sf/fuf/sf

35

-3_ ;fdflhs, ;fF:s[lts sfo{qmd jf cf}Bf]lus, cfly{s, k|ljlw k|bz{g / k|a4{gsf nflu ljb]zdf

cfof]hgf x'g] d]nf, dxf]T;j, 6«]8km]o/ jf k|bz{gL h:tf sfo{sf] nflu tf]lsP adf]lhd

ljb]zdf vl/b ug'{ k/]df,

-ª_ ljb]z l:yt g]kfnL /fhb"tfjf;, lgof]u h:tf ;fj{hlgs lgsfon] dfn;fdfg jf ;]jf vl/b

ug'{ k/]df,

-r_ ljdfg ;]jf ;~rfng ug{ :jLs[t k|fKt ;fj{hlgs lgsfon] PlePzg jf ljdfg;Fu

;DalGwt pks/0f vl/b ug'{ k/]df .

-@_ pkbkmf -!_ sf] v08 -s_ adf]lhd lg0f{o ubf{ g]kfn ;/sf/n] vl/b ug'{ kg]{ sf/0f v'nfO{

tT;DaGwL 5'6\6} sfo{ljlw ;d]t lgwf{/0f ug'{ kg]{5 .

-#_ ;fj{hlgs lgsfon] pkbkmf -!_ sf] v08 -u_, -3_,-ª_ / -r_ adf]lhdsf] vl/bsf] nflu cfjZos

sfo{ljlw agfO{ ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{nosf] ;xdlt lnO{ :jLs[t u/fO{ nfu" ug'{ kg]{5 .

-$_ ;fj{hlgs lgsfon] pkbkmf -#_ adf]lhd agfPsf] sfo{ljlwdf pkbkmf -!_ sf] v08 -r_

adf]lhdsf] vl/bsf] nflu ljhg]z Knfg, nfO{km ;fOsn / g]6 k|]h]G6 e]No" ;d]tsf s'/fx? ;dfj]z ug'{

kg]{5 .

^&s= vl/b sf/afxLnfO{ afwf kfg{ gx'g]M ;fj{hlgs lgsfoaf6 eO/x]sf] vl/b sf/afxLsf ;DaGwdf clVtof/

k|fKt

lgsfon] of] P]g jf k|rlnt sfg"g adf]lhd 5fgljg ug]{ k|of]hgsf nflu s'g} sfuhft lemsfpg' kbf{

;Dej eP;Dd vl/b sf/afxL cufl8 a9fpg afwf gkg]{ u/L lemsfpg' kg]{5 .

^*= ;~rf/sf ljlwM -!_ ;fj{hlgs lgsfon] af]nkqbftf jf k/fdz{bftfnfO{ jf af]nkqbftf jf k/fdz{bftfn]

;fj{hlgs lgsfonfO{ lbg' kg]{ egL of] P]g / o; P]g cGtu{t ag]sf] lgod, af]nkq ;DaGwL sfuhft,

k|:tfj cfXjfg ;DaGwL sfuhft jf vl/b ;Demf}tfdf plNnlvt s'g} lnvt, ;"rgf, lg0f{o jf cGo

hfgsf/L o; P]gdf cGoyf Joj:yf ePsf]df jfx]s lnlvt ?kdf lbg' kg]{5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd ;"rgf k7fp “bf To:tf] ;"rgf kfpg] af]nkqbftf jf k/fdz{bftfsf] 7]ufgf

kQf gnfuL jf cGo s'g} sf/0fn] To:tf] ;"rgf a'emfpg g;lsPsf] cj:yfdf ;f] ljifosf] ;+lIfKt ljj/0f

pNn]v u/L /fli6«o:t/sf] b}lgs ;dfrf/kqdf ;fj{hlgs ;"rgf k|sfzg ug'{ kg]{5 / o;/L ;"rgf k|sfzg

ePsf]df To:tf] JolQmn] /Ltk"j{s ;"rgf kfPsf] dflgg]5 .

^(= ljB'tLo ;~rf/sf] dfWodaf6 vl/b sf/f]af/ x'g ;Sg] M -!_ ;fj{hlgs lgsfon] vl/b sfo{sf] s'g} jf ;a}

k|lqmofdf ljB'tLo sfo{ljlw k|0ffnL dfq ckgfpg ;Sg]5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd ljB'tLo k|0ffnLaf6 x'g] vl/bsf] sfo{ljlw, k|0ffnL / o;sf cGt/lglxt

l;4fGt ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{non] lgwf{/0f u/] adf]lhd x'g]5 .

-#_ ljB'tLo vl/b ;DaGwL cGo sfo{ljlw tf]lsP adf]lhd x'g]5 .

&)= sfg"gL lnvtx? j]e ;fO{6df /fVg' kg]{ M of]] P]g / o; P]g cGtu{t ag]sf] lgod / vl/b lgb]{lzsf

;j{;fwf/0fsf] hfgsf/L / ;'ljwfsf] nflu ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{nosf] j]e ;fO{6df /fVg' kg]{5 .

klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 36: ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#¤–रिद-ऐन... · -g_ æ/fzgÆ eGgfn] g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L, ;z:q k|x/L an jf g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf ;/sf/L sd{rf/L, c:ktfnsf lj/fdL, sf/fuf/sf

36

&!= d"NofÍg ;ldlt u7g ug'{ kg]{M -!_ k"j{ of]Uotfsf] k|:tfj, af]nkq, k/fdz{ ;]jfsf] cfzokq jf k|:tfj jf

l;naGbL b/efp kq k/LIf0f / d"NofÍg ug{ ;fj{hlgs lgsfon] tf]lsP adf]lhdsf] d"NofÍg ;ldlt u7g

ug'{ kg]{5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd u7g ePsf] d"NofÍg ;ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/ tf]lsP adf]lhd

x'g]5 .

&@= vl/b sf/afxLsf] clen]v M ;fj{hlgs lgsfon] vl/b sf/afxL ;DaGwL sfuhftsf] clen]v tf]lsP

adf]lhdsf] cjlwsf] nflu ;'/lIft tl/sfn] /fVg' kg]{5 .

&#= clwsf/ k|Tofof]hg M clwsf/ k|fKt clwsf/Ln] of] P]g jf o; P]g cGt{ut ag]sf] lgod adf]lhd cfkm"nfO{

k|fKt clwsf/x? dWo] tf]lsP adf]lhdsf clwsf/ afx]s c? clwsf/ s'g} sd{rf/LnfO{ k|Tofof]hg ug{

;Sg]5 .

&$= lgod agfpg] clwsf/ M -!_ of] P]gsf] p2]Zo sfof{Gjog ug{ g]kfn ;/sf/n] cfjZos lgodx? agfpg

;Sg]5 .

-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg bkmf @ sf] v08 -v_ sf] pkv08 -!_ df

plNnlvt ;fj{hlgs lgsfo afx]s cGo ;fj{hlgs lgsfon] To:tf lgsfo;Fu ;DalGwt P]g, lgod jf u7g

cfb]zsf] cwLgdf /xL cfjZos lgod agfpg ;Sg]5 .

&$s= k|fljlws dfu{bz{g, sfo{ljlw tyf lgb]{lzsf agfpg ;Sg]M o; P]gsf] sfof{Gjogsf] nflu ;fj{hlgs vl/b

cg'udg sfof{non] cfjZos k|fljlws dfu{bz{g, sfo{ljlw jf lgb]{lzsf agfpg ;Sg]5 / To:tf] sfo{ljlw jf

lgb]{lzsf g]kfn ;/sf/af6 :jLs[t ePkl5 nfu" x'g]5 .

&$v= afwf c8\sfp km'sfpg] clwsf/M o; P]gsf] sfof{Gjog ug{ s'g} afwf c8\sfp k/]df g]kfn ;/sf/n] ;f] afwf

c8\sfp km'sfpgsf] nflu g]kfn /fhkqdf ;"rgf k|sfzg u/L cfjZos cfb]z hf/L ug{ ;Sg]5 .

&%= vf/]hL tyf ;+zf]wgM -!_ ;jf/L tyf oftfoft Joj:yf P]g, @)$( sf] bkmf !^* sf] k|ltaGwfTds jfSof+z

vf/]h ul/Psf] 5 .

-@_ k|rlnt sfg"gdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg bkmf @ sf] v08 -v_ sf] pkv08 -@_

adf]lhdsf ;fj{hlgs lgsfosf vl/b ;DaGwL sfg"gL Joj:yf o; P]g cg's"n ePsf] gb]lvPdf ;fj{hlgs

vl/b cg'udg sfof{non] of] P]g cg's"n x'g] u/L ;+zf]wg ug{ ;DalGwt ;fj{hlgs lgsfonfO{ n]vL k7fpg'

kg]{5 .

-@s_ pkbkmf -@_ adf]lhd n]vL cfPdf ;DalGwt ;fj{hlgs lgsfon] cfkm\gf] vl/b ;DaGwL

sfg"g Ps dlxgf leq o; P]g cg's"n ;+zf]wg u/L ;f]sf] hfgsf/L ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{nonfO{

lbg' kg]{5 .

-@v_ pkbkmf -@s_ adf]lhd hfgsf/L glbPdf o; P]g;Fu aflemPsf] xb;Dd vl/b ;DaGwL

To:tf] sfg"gL Joj:yf :jtM cdfGo ePsf] dflgg]5 .

-#_ cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%% sf] bkmf & sf] ;§f b]xfosf] bkmf & /flvPsf] 5 M–

vr{ ug]{ sfo{ljlwM ;/sf/L sfd sfh tyf cfof]hgf ;~rfng ug]{ w/f}6L, b:t'/, ;]jf z'Ns

lng], k]ZsL lbg] tyf km5of}{6 ug]{, ;/sf/L gubL tyf lhG;L ;DklQsf] ;+/If0f ug]{, lnnfd

las|L ug]{, ldGxf lbg] ;DaGwL cfly{s k|zf;g tyf cGo ljljw Joj:yf / tT;DaGwL

sfo{ljlw tf]lsP adf]lhd x'g]5 .

klxnf] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 37: ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#¤–रिद-ऐन... · -g_ æ/fzgÆ eGgfn] g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L, ;z:q k|x/L an jf g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf ;/sf/L sd{rf/L, c:ktfnsf lj/fdL, sf/fuf/sf

37

&^= arfpM cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%% / ;f] P]g cGtu{t ag]sf] cfly{s k|zf;g ;DaGwL lgodfjnL, @)%^ /

bkmf @ sf] v08 -v_ sf] pkv08 -@_, -#_, -$_, -%_ / -^_ df plNnlvt ;fj{hlgs lgsfosf vl/b ;DaGwL

P]g, lgod jf u7g cfb]zsf] Joj:yf adf]lhd eP u/]sf vl/b ;DaGwL ;j} sfd sf/afxL o;} P]g adf]lhd

eP u/]sf dflgg]5 .

Page 38: ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^#¤–रिद-ऐन... · -g_ æ/fzgÆ eGgfn] g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L, ;z:q k|x/L an jf g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf ;/sf/L sd{rf/L, c:ktfnsf lj/fdL, sf/fuf/sf

38