FOCUS1e Tussenstand

Plenair overleg10 april 2008

Agenda voor vandaag

• Bestanden: geleverd en gebruikt• SUBI+-methode: toelichting• 1e selectie: uitkomsten op hoofdlijnen• De website: sight-seeing tour• Spelregels beoordeling, tips & trucs• Verder verloop project• Bestuurdersconferentie? Nieuws?• Aanverwante zaken

Deel I

Deelname, bestanden& dekking

Deelname aan FOCUS

• Veel gemeenten nemen deel en hebben de gevraagde bestanden op tijd aangeleverd!

• In de 1e ronde zijn de volgende gemeenten niet meegenomen:– Alkmaar en Enschede hebben nog geen bestanden geleverd– Dordrecht en Zwolle konden niet meer mee in de 1e ronde– Haarlem heeft een te afwijkend HBB. Wordt aan gewerkt

FOCUS: 2e ronde analyses

• Op 15 april zal een tweede analyseronde worden uitgevoerd

• Dordrecht, Haarlem en Zwolle worden meegenomen

• Alkmaar en Enschede ook indien de bestanden uiterlijk 14 april binnen zijn.

• Aansluitend ook GIS-analyse RIVM

Aanlevering bestanden

• Een volledige SIKB export van het statusbepalend G-BIS systeem. – Geografie– Adresgegevens– Statusgegevens – Koppeling met het HBB

• Het HBB bestand (Access of Excel). – Tabellen: Bio_bedr, Bio_loc, Bio_clus, Bio_bron en Bio_ubi– Gebruikt voor SUBI+ analyse– Aanvullende koppeling met G-Bis

De Historisch Bodembestanden (HBB’s)

• De SUBI+ analyse is gebaseerd op gegevens uit de HBB’s– Lijst potentiële spoedlocaties gericht op de bron– Indicatoren HBB: aantal Hinderwetvergunningen, startjaren.– Kennis historische productieprocessen is verwerkt in SUBI+

• Dekking en wijze van samenstellen HBB heeft dus invloed op de uitkomsten van individuele gemeenten

• Algemeen: totaalbeeld van alle gemeenten is dusdanig dat eventuele afwijkingen geen invloed hebben op totaal resultaat van de spoedselectie

Dekking HBB’s

• Omvang in aantallen• Veld soort: waar is de vermelding op gebaseerd?• Clusters met 1 Hinderwet• Startjaren, overzicht jaren van eerste vermeldingen• HW’s naar periode, verdeling van de dekking• Nadere telling, afgezet tegen indexcijfers• Top 10 meest voorkomende UBI’s• Top 10 UBI’s per gemeente

Aantal locaties in G-Bis

Almelo (oracle dump Bis4all) 5221

Amersfoort 1197

Amsterdam 2096

Arnhem (Bis4all) 3791

Breda 8906

DCMR 2702

Delft 2232

Den Bosch 2881

Deventer (Bis4all) 6814

Eindhoven (Nazca) 4847

Emmen (Bis4all) 5292

Gemeente Groningen 2786

Gemeente Utrecht 3878

Heerlen 2524

Helmond 3802

Hengelo (Bis4all) 1902

Leeuwarden (Bis4all) 718

Leiden 4756

Maastricht 1200

Nijmegen 1857

Rotterdam 10387

Schiedam 879

's-Gravenhage (tabellen Bis4all) 13132

Sittard-Geleen (Strabis) 4969

Tilburg (Bis4all) 17698

Zaanstad 4879

Standaardlevering SIKB Globis

G-Bis, opvallende zaken

• Het verschil in aantal locaties.• Eén derde van de gemeenten heeft geen koppeling met

het HBB in de SIKB export. In de meeste gevallen is de koppeling uit HBB gebruikt.

• Geografische gegevens in SIKB:• Bij 5 gemeenten geen enkele locatie• Bij 8 gemeenten minder dan 40% van de locaties

• Bij 5 gemeenten geen adressen aanwezig (Amsterdam, Arnhem, Deventer, Emmen, Den Haag), laatste 4 hebben Bis4all.

• Bij 5 gemeenten is het vervolg (vervolg_wbb) voor meer dan 80% niet gevuld. (Almelo, Arnhem, Deventer, Hengelo, Tilburg) (allen Bis4all)

• Bij 10 gemeenten is de status(eut_totaal) voor meer dan 25 % niet gevuld, daarvan zitten 4 gemeenten boven de

60% en 2 gemeenten hebben helemaal geen.

Deel II

De SUBI+-methode

Selectiemethode: SUBI+

• Doel: selectie van de meest waarschijnlijke potentiële spoedlocaties

• 100% dekkingsgraad: alleen als je alles onderzoekt!

• Uitgangspunten FOCUS:– 70-80% van de daadwerkelijke spoedlocaties zitten

in de selectie– De omvang van de selectie moet te onderzoeken zijn

voor 2015

Informatie in database is niet homogeen

benzine-service-stations chemische wasserijen

SUBI+

Welke informatie in HBB beschikbaar

• Broninformatie: (HW, KvK, BSB, WM, etc)

• Aantal vergunningen op een locatie• Jaar vergunning verlening• Met behulp van deze informatie criteria

formuleren voor ‘spoed’

‘Spoed’: typen spoedverontreinigingen

• Immobiele verontreiniging in de bovengrond, waardoor bij bepaalde vormen van bodemgebruik risico’s kunnen ontstaan

• Een mobiele verontreiniging in het grondwater met een omvang van minimaal 6.000m3

• Drijflaag met een oppervlakte van minimaal 25m2 die mogelijk tot hinder op een naastliggend perceel kan leiden

• Een verontreiniging in de vorm van een zaklaag

Spoedgroepen

ID Spoedgroep

1 AARDOLIEWINNING EN -CHEMIE

2 ASBESTVERWERKENDE INDUSTRIE

3 BESTRIJDINGSMIDDELENFABRIEKEN

4 GRAFISCHE INDUSTRIE

5 HOUTCONSERVERING

6 METAALOPPERVLAKTEBEHANDELING

7 OPSLAG VLOEIBARE BRANDSTOFFEN

8 OVERIGE BEDRIJVEN

9 OVERIGE CHEMISCHE INDUSTRIE

10 SCHEEPSBOUW

11 STEENKOLENWINNING EN CARBOCHEMIE

12 STORTPLAATSEN

13 TEXTIELREINIGING EN -VEREDELING

14 VERF- EN DRUKINKTINDUSTRIE

‘Spoed’: typen spoedverontreinigingen

• 14 spoedgroepen• 47 subspoedgroepen i.v.m.

differentiatie activiteiten en voor meer herkenning

• Vanuit de (sub)spoedgroepen zijn 479 UBI-codes geselecteerd

• Per subspoedgroep zijn criteria opgesteld voor wel/niet spoed

Subgroep

Metaaloppervlaktebehandelingsbedrijven

Metaal- en machine-industrie

Kantoormachine- en computerindustrie

Elektrische apparaten en machinefabrieken

Auto-industrie

Autospuiterijen en –plaatwerkerijen

Spoor- en tramwegmaterieelindustrie

Vliegtuigbouwindustrie

Rijwielindustrie

Voorbeeld van subgroepen

Metaaloppervlaktebehandeling

Voorbeeld van UBI-codes binnen een subgroep

UBI Omschrijving Subspoedgroep

5050 benzineservicestation Benzineservicestations

50511 benzinepompinstallatie Benzineservicestations

50512 dieselpompinstallatie Benzineservicestations

526335

brandstoffendetailhandel (vloeibaar)

Benzineservicestations

631241

dieseltank (ondergronds) Benzineservicestations

631246

benzinetank (ondergronds)

Benzineservicestations

Voorbeeld samenstellen PRISMA en FOCUS-lijst

Voorbeeld criteria

Subgroep Criteria

kolenmijnbouw Alleen locaties uit de provincie Limburg zijn geselecteerd als potentiële spoedlocatie

gasfabrieken Er is minimaal een Hinderwetvergunning van voor 1970 verleend aan de locatie voor 'gasfabriek'

metaaloppervlakte-behandelingsbedrijven

Alle locaties in deze groep met minimaal 1 Hinderwetvergunning zijn geselecteerd als potentiële spoedlocatie

metaal- en machine-industrie

Er zijn minimaal 5 Hinderwetvergunningen voor 'metaal- en machine-industrie' verleend OF Er zijn minimaal 3 Hinderwetvergunningen verleend waarvan 1 van na 1950

benzineservicestations

Er zijn 3 of meer Hinderwetvergunningen verleend na 1955 voor 'benzineservicestations'

Zie www.spoedlocaties.nl voor een uitgebreide toelichting

Kanttekeningen SUBI+

• Opbouw en dekking HBB hebben invloed op resultaat• Clustering (versnippering locaties)• Beperkte inventarisatie (geen huidige bedrijven, niet

alle archieven)• Heel uitgebreid (veel oude vergunningen)• UBI-toekenning (wel of niet op de lijst van 479)• Ondanks specifieke criteria blijft het een

selectiemethode en geen maatwerk

Kalibratie SUBI+

• Unieke’ gevallen niet bepalend laten zijn voor een hele groep

• Terugkoppeling toegevoegde locaties met de methode SUBI+– Zijn het er veel?– Valt er een lijn in te ontdekken?

• Ervaringcijfers moeten wel gebaseerd zijn op spoedeisendheid– BIS-gegevens niet zondermeer bruikbaar – Voorbeeld Drenthe

• Blijft het uitvoerbaar (voor 2015)?– Effecten aanpassen criteria

Deel III

De uitkomsten van de eerste selectie

Eerste resultaten SUBI+

• Werkvoorraad 2004: 88.852 locaties

• SUBI-methodiek: 20.176 locaties• SUBI+: 7.964 locaties• Geen SUBI wel SUBI+: 2.406 locaties

• 28% van de SUBI’s in SUBI+• 30%van SUBI+ is geen SUBI

Koppeling met het G-Bis

• 72% van SUBI+ heeft een koppeling met het G-BIS– Veel onderzoek uitgevoerd– 1 locatielijst

• Vervolg_Wbb:– Onbekend: 3630– HO uitvoeren: 1024– OO uitvoeren: 847– NO uitvoeren: 566– Saneren: 635– Voldoende gesaneerd: 342– Voldoende onderzocht: 920

Overzicht: wat valt op (1)

• Geringe aantal locaties stad Utrecht– Afwijkend HBB?– Al veel onderzocht (88% van SUBI+, waarvan 77% al

‘klaar’!

• Best grote verschillen in reductie SUBI+ t.o.v. SUBI– Laagste reductie Zaanstad: 43%– Hoogste reductie Emmen: 74%

• Emmen:– Grote werkvoorraad in 2004 door luchtfoto-onderzoek en

NAM-locaties– SUBI+ brengt 400 (!) benzineservicestations in mindering

(groot buitengebied/boeren met dieselpomp?)

Overzicht: wat valt op (2)

• Den Haag, Zaanstad, Schiedam, Helmond, Utrecht (te) weinig benzineservicestations– Den Haag en Zaanstad (?) al gerepareerd bij HO

• Kenmerkende industrieën:– Tilburg en Leiden veel textiel en relatief veel uitval op

textielververijen (oude 19e eeuwse locaties)– Hengelo veel metaal (Stork, Heemaf) en stortplaatsen

(HCH)– Heerlen grootste in mijnbouw, maar wel te groot (103

locaties)

Spoedlocaties uit G-BIS

• 381 locaties in SUBI+ (zijn niet toegevoegd)• Beschikte locaties: “ernstig, spoedeisend, risico's

wegnemen en uiteindelijk saneren voor 2015” (73 stuks)• Niet beschikte locaties met conclusie: “ernstig,

spoedeisend, risico's wegnemen en uiteindelijk saneren voor 2015” (51 stuks)

• Locaties met conclusie: “potentieel spoedeisend” (827 stuks)– Met name:Amsterdam, Den Bosch, Stad Groningen,

Heerlen, Leiden• Locaties waarin het veld “risico”is gevuld met: humaan,

ecologisch of verspreiding (679 stuks)• Voorbeeld:18 beschikte locaties met HBB-koppeling, ma

ar geen SUBI+

Deel IV

Rondleiding door de website

Deel V

Spelregels, trucs & tips

Waarom zijn spelregels nodig?

• Om grote onderlinge verschillen te voorkomen• Ergens uit te komen op de GGD• De discussie vooraf te voeren in plaats van achteraf• Achteraf is zonde van de tijd die is besteed• Vergelijkbare resultaten geven kans op

kennisvermeerdering en –uitwisseling…• .. Mogelijkheden voor gezamenlijk vervolg

Waarom zijn spelregels nodig?

Provincie Spoed1 Af Toegevoegd Spoed2 %

Niet-spoed Nieuw

Drenthe 356 65 0 19 310 87%

Flevoland 231 74 0 8 165 71%

Fryslân 417 72 1.671 27 2.043 490%

Gelderland 1.606 149 56 144 1.662 103%

Groningen 344 154 0 54 244 71%

Limburg 1.072 123 8 33 990 92%

N-Brabant 2.003 253 643 40 2.433 121%

N-Holland 793 167 344 300 1.270 160%

Overijssel 565 206 88 174 621 110%

Utrecht 697 122 46 21 642 92%

Z-Holland 1.492 0 0 0 1.492 100%

Zeeland 449 159 74 42 406 90%

Totaal 10.025 1.544 2.930 867 12.278 122%

Toevoegen van locaties aan de lijst (1)

• Alleen met een individuele motivatie– Uit HO gebleken potentieel spoed, want:

• >25.000 liter opslag• Gebruik oplosmiddelen, ontvetters• Andere reden voor SUBI+• Zie bijlage protocol HO

– Uit bodemonderzoek gebleken potentieel spoed, want:• Grote grondwaterverontreiniging• Drijflaag• Sterke overschrijding i-waarde

– Nog geen onderzoek, maar:• Wel vermoeden dat locatie een SUBI+-locatie is• Duidelijk beargumenteren

Voorbeelden

• Betreft CETABEVER. Deze locatie staat erg onvolledig in het HBB, waardoor de locatie niet als spoedlocatie uit de PRISMA-selectie naar voren is gekomen.

• Metaaloppervlaktebehandeling middels ontvetten• Meer dan 6.000 m3 grondwater verontreinigd met VOCL boven

interventiewaarde• Betreft vml. houtconservering. Impregneerbaden aanwezig geweest. • In de enquête van de Economisch Technologische Dienst uit 1966 staat

'N.V. De Cirkel' ook vermeld als fabrikant van stalen meubels met 200-500 werknemers. Toegevoegd vanwege de omvang van de activiteit

• Van 1965 tot 1995 metaalwarenindustrie op 1 vergunning. Dat is 30 jaar. Bedrijf had wel flinke omvang en kans op ontvetting.

• Gezien de verontreinigingscontour zoals ingetekend in het BIS is meer dan 6000m3 sterk verontreinigd en is op basis van het uitgevoerde nader onderzoek de locatie aan te merken als spoedlocatie.

• Gevoelsmatig geselecteerd. Zie ook Prior van Milstraat 107-115

Toevoegen van locaties aan de lijst (2)

• Locaties beschikt als spoed– Humaan– Ecologie– Verspreiding

• Locaties urgent, 0-4 jaar– Humaan– Ecologie– Verspreiding– En aangeven wat het probleem is (grote verspreiding, bijv.)

• Gegevens aanvullen

Niet toevoegen aan de lijst

• Geen groepsselecties– SUBI alleen is geen reden– Ligging in bepaald gebied alleen geen reden

• Alleen > i-waarde of t-waarde– Er moet echt sprake zijn van (potentieel)

spoed

• Beschikt spoed dynamiek/pro forma– Alleen Humaan, Ecologie, Verspreiding

• Vakinhoudelijk oordeel is nodig, experts

Voorbeelden

• Nog onvoldoende inzicht in risicoaspecten

• Onderzoeken geven aanleiding tot bepaling omvang ernst / risico (>t-waarde)

• Potentieel spoed vanwege drinkwaterbeschermingsgebied (geen aanleiding spoed uit onderzoek)

Wegstrepen

• Voldoende gesaneerd– In ieder geval geen spoed meer (ook al is het deels)– Beoordeel oude saneringen wel (grondwater,

volledig)

• Onderzocht:– HO

• geen oplosmiddelen• < 25.000 liter• alleen kleinschalige activiteiten e.d.

– Bodemonderzoek• Geen indicatie van spoed

• Status “voldoende onderzocht”• Was onderzoek gericht op spoed en volledig?• Verkennend onderzoek op chemische wasserij voldoende?

Voorbeelden

• De Klinker BV, 20 m3 og dieseltank gereinigd en verwijderd op 19-08-1998, kleine verontreiniging aangetroffen + verwijderd, cert.nr.: Y781. Goed gesaneerd. Geen aanwijzingen voor een ondergrondse benzinetank. Verkeerd ingevoerd vanuit de Historie.

• Grondverontr met Zn en Cu volledig tot onder s afgeperkt: alleen tpv boring 11 verontr boven i (enkele kuubs): geen ernstig geval van bvo of spoed

Voorbeelden

• UBI-omschrijving is chemische wasserij zijn. Tijdens vo in 2001 specifiek gekeken naar oplosmiddelen in het grondwater: niet aangetroffen. Geen spoed.

• Betreft gasreduceerstation (tevens in het verleden).

• Er heeft geen houtconservering plaatsgevonden. • Voldoende gesaneerd c.q. risicobron niet (meer)

aanwezig

Voorbeelden

• Voormalige gasfabriek. Eerste onderzoek op deze locatie dateert uit 1981. Is de status nog altijd urgent? Moet er nog gesaneerd worden?

• De gasfabriek is in de jaren 60 gesloten. Eind jaren 80 is het terrein gesaneerd. Dit is niet goed gegaan, de restverontreiniging wordt nu gemonitord. Gegevens over omvang van de restverontreiniging ontbreken bij de gemeente.

Tips & Trucs

• Werk met selecties via zoekfunctie, gelijk oordeel

• Begin met ‘Spoed G-Bis’, gevoel voor spoed• Textielreiniging en –ververijen

– Let op: zonder info niet wegstrepen– Let op: zeer hoge doorstroom, dus onderzoek zonder

vervolg goed bekijken of het voldoende was

• Opslag vloeibare brandstoffen– 1985-2000 in bedrijf, geen onderzoek? Koppeling wel

goed?– Erg veel en bij HO kan snelle slag worden gemaakt

• Hout en metaal levert veel uitval op• Gasfabrieken, kolenmijnen en asbest nadere info

Deel VI

Hoe nu verder?

Verdere uitvoering

• Begin volgende week tweede keer selectie• Dan bestanden naar RIVM (+PRISMA-uitkomst)• Gemeenten aan het beoordelen• Wij verwerken alles wat er nu is + RIVM-GIS in

een analyse/notitie voor de bestuurdersconferentie

• 1e concept voor 1 mei klaar• Aangepaste versie op 7 mei klaar• 21 mei bestuurdersconferentie• 19 mei laatste dag van de beoordeling• 29 mei tweede bijeenkomst, bespreken

uitkomsten