Πύργοι,Πυργόσ�� & Αρχον�κά �ς Λέσβου

“ ”Πολιτιστικός Σύλλογος Μυτιληναίων Πετρούπολης

Ημερολόγιο 2017

Θερμές ευχές για μια «Καλή Χρονιά» με στοχασμό, ευθύνη και αλληλεγγύη, να ξεπεράσουμε τους δύσκολους καιρούς

που επιμένουν να δοκιμάζουν τις αντοχές και την αξιοπρέπεια μας.

Χαρίκλεια�ΑμπατζήΦαρμακε ίο

Πλούτωνος�11�&�ΗφαίστουΑγ.�Τριάδα�-�Πετρούπολητηλ.:�210�5065324

Παρασκευή & Σάββατο Ζωντανή Μουσική

25ης�Μαρτίου�51Πετρούπολη

τηλ.:�210�5059847

Το Διοικητικό Συμβούλιο: Πρόεδρος: Χιωτέλλης Αχιλλέας, Αντιπρόεδροι: Ντούλας Ευάγγελος.Γραμματέας: Γραβουνιώτη Ελένη, Ταμίας: Μαρονικολάκη Αθηνά, Υπεύθυνες Χορευτικού: Τσακίρογλου Γιώτα,

Μπαντούνου Μαρία, Μέλη: Ρένα Τσάκωνα, Κοντοπόδη Αμαλία, Ντούλα Τριανταφυλλιά, Φράγκου Έφη, Στρούμπας Παναγιώτης. Τηλ.: 210 5061881 - 6945988649 - 6973861993 site: www.sillogos-theofilos.gr email: info@sillogos-theofilos.gr

25ης�Μαρτίου�117Πετρούπολη

τηλ.�210�50�22�304

25ης Μαρτίου 50, Πετρούπολη τηλ./fax: 213 0033951e-mail: diagong@gmail.com

ΒΙΒΛΙΑ - ΧΑΡΤΙΚΑ

ΣΧΟΛΙΚΑ

ΦΩΤΟΤΥΠΙΕΣΚΑΛΛΟΝΗ�ΛΕΣΒΟΥ�Τηλ:22530-22232Κινητό:�6944�516439

e-mail:selahas@otenet.gr

ΕΜΠΟΡΙΟ�ΚΡΕΑΤΩΝΚΑΤΕΦΥΓΜΕΝΑ�ΠΡΟΪΟΝΤΑΕΙΔΗ�ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ�-�ΠΟΤΑ

Το φετινό μας ημερολόγιο είναι αφιερωμένο στις εντυπωσιακές αρχοντικές κατοικίες, που κοσμούν την πόλη της Μυτιλήνης, τα περίχωρά της και τα κεφαλοχώρια του νησιού μας και αποτελούν μνημεία μιας περασμένης ακμάζουσας εποχής.

Τα αρχιτεκτονικά αυτά αριστουργήματα, έργα Λέσβιων αρχιτεκτόνων αντανακλούν πτυχές της ιστορίας μας, την αίγλη μιας οικονομικής άνθησης και την αναζήτηση μιας κοσμοπολίτικης φιλοσοφίας.

Πύργους ονόμαζαν οι ντόπιοι τα υψηλά, τετράγωνης δομής κτίσματα, με ισόγειο και δύο ορόφους, που στον τελευταίο όροφο μετατρέπονταν σε ευρύχωρη κατοικία, με ελεύθερη ανάπτυξη στις πλευρές τους, τα λεγόμενα σαχνισίνια.

Η κατασκευή τους είχε οχυρωματικό – αμυντικό χαρακτήρα για την αντιμετώπιση των πειρατών. Οι μικρότεροι σε ύψος Πύργοι ο ος οςονομάζονταν Πυργέλλια. Πύργους συναντάμε στο νησί από τον 15 αιώνα (Πύργος Μαγνήσαλη - 15 αιώνας, Πύργος Νιάνια - 17

αιώνας) και αυξάνονται στα πρώτα και μέσα χρόνια της Οθωμανοκρατίας.Αρχοντικά αποκαλούμε τις πολυτελείς κατοικίες των αστών αρχόντων που χτίζονται κυρίως μετά το 1850. Είναι η εποχή που το

νησί γνωρίζει μεγάλη οικονομική, εμπορική και βιομηχανική άνθηση. Οι Λέσβιοι, λαός ανήσυχος και δημιουργικός, παράγουν, εμπορεύονται (κυρίως τα προϊόντα της ελιάς), ταξιδεύουν και σπουδάζουν στα μεγάλα αστικά κέντρα της Δύσης και Ανατολής. Με πνεύμα καλαισθησίας και λάτρεις του ωραίου, μεταφέρουν στον τόπο τους ο,τι πιο όμορφο συναντούν στους άλλους τόπους. «Την ομορφιά διακόνησα, τι πιο σπουδαίο θα μπορούσα», έλεγε η προγιαγιά τους η Σαπφώ. Μπολιάζουν το καινούριο με τις επιδράσεις της τότε εποχής. Χτίζουν τις νέες κατοικίες τους και τις επαύλεις με τους ρυθμούς που δεσπόζουν στα μεγάλα αστικά κέντρα του εξωτερικού. Τους προσδίδουν μια κοσμοπολίτικη φιλοσοφία, που ταίριαζε στην ατμόσφαιρα της εποχής. Οι αρχιτεκτονικές επιδράσεις, αφομοιώθηκαν στο αρχιτεκτονικό τοπικό ιδίωμα και έδεσαν με τη λαμπρότητα της λεσβιακής φύσης. Διατυπώνονται φυσικά και οι ιδεολογικές και αισθητικές επιφυλάξεις: η αναζήτηση μιας κοσμοπολίτικης ταυτότητας από την αστική τάξη του νησιού, έφερε ξενόφερτες αισθητικές που δεν έδεναν με την λεσβιακή παράδοση.

Αξίζει να μνημονεύσουμε κάποιους από τους αρχιτέκτονες – δημιουργούς των αρχοντικών: Αδαλής, Βαφειάδης, Ηλιάδης, Καστρίνης, Ιατρού και οι εμπειροτέχνες Φούσκας και Μεϊμάρης.

Όπως και να έχει, τα αρχιτεκτονικά αυτά αριστουργήματα, που κοσμούν την πόλη και τα χωριά μας, στεγάζουν δημόσιες υπηρεσίες, φιλοξενούν πολιτιστικές δραστηριότητες, είναι εντυπωσιακά μνημεία μιας λαμπρής εποχής του νησιού μας και αποτελούν στοιχεία της ιστορίας και της πολιτιστικής κληρονομιάς της πατρίδας μας.

Πηγές:

«Πύργοι και αρχοντικά της Λέσβου», Στρ. Αξιώτη, εκδ. Αιολίδα

«Λέσβος, από τη Σαπφώ στον Ελύτη», εκδ. Δήμος Μυτιλήνης

«Λέσβος, φύση, παράδοση, πολιτισμός, άνθρωποι»,

Γ. Πούπης – Γ. Ιορδάνου, εκδ. Νομαρχία Λέσβου

«Μόλυβος», εκδ. Δήμος Μήθυμνας

«Αρχοντικά της Λέσβου», Σ. Σκοπελίτης, εκδ. Ι. Ζαχαρόπουλος

«Η Καλλονή της Λέσβου», Χ. Τραγέλλη, εκδ. Σύλλογος Καλλονιατών Λέσβου

«Αγία Παρασκευή- Νάπη», εκδ. Δήμος Αγίας Παρασκευής Λέσβου

Ιστοσελίδες: Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, Δήμος Μυτιλήνης, κ.ά.

Την ομορφιά διακόνησα, τι ποιό σπουδαίο θα μπορούσα

ΣαπφώΑγαπητοί συμπατριώτες , αγαπητοί φίλοι,

“ ”Πολιτιστικός Σύλλογος Μυτιληναίων Πετρούπολης

Αρχον�κό Βουρνάζου Αρχον�κό Σουρλάγκα, Σκό�λος Γέρ�

Αρχον�κό Α. Μουζάλα

Αρχον�κό Βαρελτζίδεν� Πέ�α

Αρχον�κό Πα�δος Γέρ�

τοιχογραφίες αρχοντικών

Αρχοντικό

Κ. Χατζηχριστόφα - 1916

Μυτιλήνη (σήµερα ξενώνας)

Αρχοντικό Φουρτούνα

1915 - Μυτιλήνη

2

9

16

23

30

3

10

17

24

31

1

8

15

22

29

4

11

18

25

5

12

19

26

6

13

20

27

7

14

21

28

ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ

”“

Πολιτιστικός Σύλλογος Μυτιληναίων Πετρούπολης

“ ”Πολιτιστικός Σύλλογος Μυτιληναίων Πετρούπολης

Αρχοντικό Γεωργιάδη1880 -Μυτιλήνη(Χώρος πολιτισµού

σήµερα ιδιοκτησία της Περ. Β. Αιγαίου)

Αρχοντικό Αχιλ. Βουρνάζου

1880 - Βαρειά

(σήµερα ξενοδοχείο)

2

9

16

23

3

10

17

24

1

8

15

22

4

11

18

25

5

12

19

26

6

13

20

27

7

14

21

28

ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ

Αρχοντικό Ν. Κούµπα

1925 - Μυτιλήνη

Αρχοντικό Δουκ. Κουκλέλη1850 Μακρύ Γιαλός

Αρχοντικό

Αχ. Βουρνάζος

1880 - Κιόσκι ΜυτιλήνηΑρχοντικό

Λουκά Γούτου 1911 - Αλυσίδα

Μυτιλήνη

2

9

16

23

3

10

17

24

1

8

15

22

4

11

18

25

5

12

19

26

6

13

20

27

7

14

21

28

ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ

29 30 31

Πύργος Φωτιάδη

1820 -Ακλειδιού

Πυργόσπιτο βοστάνη Παρασκευά

1864 - Πάµφιλλα

Πύργος Σάλτα

1842 - Πάµφιλλα

“ ”

Πολιτιστικός Σύλλογος Μυτιληναίων Πετρούπολης

Πυργόσπιτο Παυλακέλη

Ταχιάρχης

ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ

2

9

16

23

30

3

10

17

24

1

8

15

22

29

4

11

18

25

5

12

19

26

6

13

20

27

7

14

21

28

Αρχοντικό Φ. Λαλλέλη

Μυτιλήνη Αρχοντικό Ευστρατίου 1905

Μυτιλήνη

Αρχοντικό Σπ. Τζωρτζίδη

1912 - Μυτιλήνη

“ ”Πολιτιστικός Σύλλογος Μυτιληναίων Πετρούπολης

ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ

2

9

16

23

3

10

17

24

1

8

15

22

4

11

18

25

5

12

19

26

6

13

20

27

7

14

21

28

29 30 31

Αρχοντικό Γ. Ληµνιού

1930 - Αγ. Παρασκευή (Δηµαρχείο)

Αρχοντικό Βρανά (µητέρας Οδ. Ελύτη)

1904 - Παπάδος (Δηµαρχείο)

Δηµαρχείο Μυτιλήνης

ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ

2

9

16

23

30

3

10

17

24

1

8

15

22

29

4

11

18

25

5

12

19

26

6

13

20

27

7

14

21

28

”“

Πολιτιστικός Σύλλογος Μυτιληναίων Πετρούπολης

Αρχοντικό ΖαχαριάδηΚλειώ (σήµερα ξενοδοχείο)

Αρχοντικό στην Αγ. Παρασκευή

Αρχοντικό Γώγου 1890 - Βατούσα (Πνευµατικό κέντρο)

Αρχοντικό Κράλλη,

Μόλυβος 1833

“ ”

Πολιτιστικός Σύλλογος Μυτιληναίων Πετρούπολης

Αρχοντικό Βαρελτζίδενας

Πέτρα 1790

Αρχοντικό Βαρελτζίδενας

Αρχοντικό Βαρελτζίδενας

ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ

30 31

2

9

16

23

3

10

17

24

1

8

15

22

4

11

18

25

5

12

19

26

7

14

21

28 29

ΚΥ

6

13

20

27

Δηµ. Σχολείο Καλλονής 1930

Δηµ. Σχολείο Αγ. Παρασκευής

1ο Γυµνάσιο Μυτιλήνης

“ ”Πολιτιστικός Σύλλογος Μυτιληναίων Πετρούπολης

ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ

2

9

16

23

30

3

10

17

24

1

8

15

22

29

4

11

18

25

5

12

19

26

6

13

20

27

7

14

21

28

Αγιάσος

Πολιχνίτος

“ ”Πολιτιστικός Σύλλογος Μυτιληναίων Πετρούπολης

Πλωµάρι

ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ

23

3

10

17

24

1

815

22

4

11

18

25

5

12

19

26

6

13

20

27

7

14

21

28

2

9

16

30

29

31

Πύργος Τσουκαλαδέλλη

Θερµή, Υπ.Πολιτισµού

Πύργος Καραπιπέρη

1846 - Πύργοι Θερµής

Πύργος

Νιάνια 1647

Πύργοι Θερµής“ ”

Πολιτιστικός Σύλλογος Μυτιληναίων Πετρούπολης

ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ

2

9

16

23

3

10

17

24

1

8

15

22

4

11

18

25

5

12

19

26

6

13

20

27

7

14

21

28 29 30

Πύργος Mαγνήσαλη

15ος αιώνας - Θερµή

Πύργος

στο Αµπελικό

15ος αιώνας

Ύψος 16 µ.

“ ”Πολιτιστικός Σύλλογος Μυτιληναίων Πετρούπολης

Πύργος Κουβούλη

στο Πληγώνι

ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ

2

9

16

23

30

3

10

17

24

31

1

8

15

22

29

4

11

18

25

5

12

19

26

6

13

20

27

7

14

21

28