KAR MANZARALARI ÇEKMEK Dr. C. Deniz Seyran

Manzara fotoğrafı çekmek zevkli bir uğraştır. Birçok fotoğraf meraklısı için üzerinde çalıştıkları

konunun farklı iklimlerde fotoğraflanmış olması da portfolyolarına zenginlik katar. İlkbahar, yaz ve

sonbaharda iklim koşulları daha iyi iken kışın fotoğraf çekmek birçok zorluğu da beraberinde

getirir. Bu nedenle de iyi fotoğraflar çekmek için bazı hususlara önemle dikkat etmek gerekir.

İyi bir fotoğrafın özellikleri arasında fotoğrafın net olması ve iyi pozlanmış olması gelir. Kar

fotoğrafı çekerken bu iki konu birçok fotoğrafçıyı zorlar. Çünkü kar hem netleme yapmanızı hem

de pozlamayı zorlaştırır. İşte bu nedenlerden dolayı daha iyi karlı manzara fotoğrafı elde etmek

için daha titiz çalışmak gerekir.

KARLI MANZARA FOTOĞRAFINDA NETLEME YAPMAK

Konunuzu seçtiniz, çekim açınızı belirlediniz, kadrajınızı oluşturdunuz ve deklanşöre bastınız. Ama

makineniz bir türlü çekim yapmıyor. Acaba arızalandı mı? Hemen panik yapmayın! Muhtemelen

makineniz netleme yapamadığı için çekim yapamamaktadır. Aktif netleme noktanız karanlığa,

detay ve kontrast olmayan düz bir yere, parlak veya yansımanın olduğu bir yere denk gelmişse

netleme gerçekleşmez. Objektifinizin motoru çalışır durur ve netlik sistemi ileri geri hareket eder.

Bir türlü netleme yapamaz.

Netleme yapmaktaki zorluk muhtemelen aktif netleme noktanız düz beyaz kar üzerine gelmiş

olmasıdır. Makinelerin netleme sistemleri farklı yöntemlerle çalışır. Bunlar kontrast algılama

(contrastdetection), kızılötesi ve ultrasonik netlemedir. En yaygın olanı kontrast algılamadır.

Kontrastın düşük olduğu yerlerde netleme sistemi başarılı olamaz. Netleme yapmak için

makinenizin aktif netleme noktasını kontrastı yüksek olan, düz ve parlak olmayan bir yere taşıyın.

Mesela bir dal, ot, bir cisim gibi sınırları belirli bir şeklin üzerine taşıyın. Netleme sisteminin

netlemeyi başardığı durumda artık fotoğrafınızı çekebilirsiniz.

KARLI ORTAMLARDA POZLAMA

Fotoğraf konusunda çok detaylı bilginiz yok ise, “nasıl olsa fotoğraf makinem son model, ona

güveniyorum. En iyi fotoğrafı çekerim” diyenlerdensenizyanılıyorsunuz! Fotoğraf makineniz ne

kadar gelişmiş olursa olsun farklı koşullarda her zaman doğru sonucu alamayabilirsiniz. Özellikle

poz ölçüm sisteminde bu durumla karşılaşabilirsiniz.

Birçok fotoğrafçı karlı, sisli ortamlarda çektiği fotoğrafların gri çıktığını görmüştür. İşte bu durum

fotoğraf makinemizin pozlama sisteminin yanılması sonucunda oluşmaktadır. Fotoğraf makineleri

pozlama yaparken %18 gri tonu baz alır. Ancak beyaz karın hâkim olduğu bir fotoğrafta beyaz ton

%18 griden farklı bir yansıtmaya sahiptir. Bu nedenle kar manzaralarını fotoğraflarken makinenizin

poz ölçüm sisteminin yanılmasından ve az pozlanmadan dolayı gri tonlara sahip sonuç elde

edersiniz(fotoğraf 1).

Fotoğraf 1: Fotoğraf makinesi pozometresine göre çekim.

Fotoğraf 2: 1 stop fazla pozlama

Fotoğraf 3: 1+1/3 stop fazla pozlama

Fotoğraf 4: 1+2/3 stop fazla pozlama

Bu sıkıcı durumla baş etmek ve doğru pozlama yapmak için pozlama telafisi yapmanız

gerekir(resim 1). A-Av (diyafram öncelikli pozlama modu) ve S-Tv (enstantane öncelikli pozlama

modu) modlarında çekim yapıyorsanız pozlama telafisi ayarınızı en az +1 değerine getirerek 1

stop fazla pozlama yapmanız gerekir (fotoğraf 2). M (manuel pozlama modu) modundaysa

pozlama diyagramını tam “0” değerinde değil +1 stop fazla pozlama yapacak şekilde ayarlamanız

gerekecektir (resim 2). +1 stop genel bir kural değildir. Karın beyaz tonunun fotoğrafınızda

kapladığı alana bağlı olarak bu telafi artar veya azalabilir. Bir poz çektikten sonra sonucu inceleyip

duruma karar vermeniz gerekir (fotoğraf 3-4). Doğru pozlama fotoğrafınızdaki açık ve koyu

bölgelerde kırpılma olmamasını ifade eder. Yer yer patlamalar veya koyu alanlardaki fazla koyuluk

olumsuzluk oluşturur. Her iki bölgede de doku kayıpları oluşmamalıdır.

Resim 1:Pozlama telafisi.

Pozun doğruluğunu kontrol ederken dikkat etmeniz gereken önemli bir konu da LCD

ekranlarınızdır. Fazla güneşli ortamlarda LCD ekranındaki görüntüyü sağlıklı olarak

göremeyebilirsiniz. Bu durumun önüne geçmek için LCD ekranınızı ellerinizle kapatıp aradan

bakarak çekim sonucunuzu görebilirsiniz. Daha sağlıklısı ise karanlık, gölge bir yere geçip

fotoğrafınızı LCD ekrandan incelemektir. Özellikle karlı bölgelere dikkat edin. Çektiğiniz fotoğrafı

büyüterek karlı bölgelerde detay olup olmadığını kontrol edin. Karlı bölgelerde detay kaybı

yoksave fotoğrafınızda gri bir ton hâkim değilse pozlamanız büyük ihtimalle doğrudur.

Resim 2: Manuel modda pozlama diyagramı.

BASAMAKLI POZLAMA (BRAKETING) YAPIN

Pozlamayı doğru yapıp yapmadığınıza emin değilseniz, karlı ortamlarda birden fazla çekim

yapmayı deneyin. Birkaç çekimin hepsi de farklı pozlanmış olsun. Mesela bir poz fotoğraf

makinenizin poz ölçümüne göre çektiyseniz +1, +2, -1, -2 pozlama telafisine sahip farklı çekimler

de yapınız. Fotoğraflarınızı bilgisayarınıza yükledikten sonra en doğru pozu elde etme ihtimaliniz

artmış olur.

Resim 3: Basamaklı pozlama

Basamaklı pozlama yapmak için fotoğraf makinenizde mevcut olan bu fonksiyonu da

kullanabilirsiniz (resim 3). Vereceğiniz pozlama telafisine bağlı olarak çok sayıda pozu makineniz

otomatik olarak çekecektir. Bu sayede karlı, sisli ve puslu havalarda poz ölçümünün yanılması

sorununu çözmüş olursunuz.

SOĞUK HAVALARDA BATARYALARA DĠKKAT

Kışın soğuk iklim koşullarında karşılaşılan diğer bir can sıkıcı konu da bataryaların normalden

daha az süre dayanmalarıdır. Çünkü bataryalar diğer donanıma göre soğuk ortamlardan daha

fazla etkilenir. Kapasiteleri düşerek sıcak havalarda olduğu kadar fazla sayıda fotoğraf çekmenize

engel olur.

Bu durumla baş edebilmek için bazı tedbirler almanız gerekir. Bunların başında yanınızda yedek

batarya bulundurmanız gelir. Mutlaka bir veya iki tane yedek bataryanız olsun. Bataryanız

bittiğinde yedek batarya ile çekime devam edebilirsiniz. Birçok fotoğraf gezimizde boşalmaya yüz

tutmuş bataryalarla gelenler, bataryasını şarj etmeyi unutanlar, hatta bataryasını yanına almayı

unutan kişilerle karşılaştım. Gezi bu arkadaşlar için bir eziyete dönüştü. Dönene kadar “keşke…”

deyip durdular. Diğer bir tedbir de, makinenizi kullanmadığınız uzun molalarda bataryanızı

çıkararak dış ortama göre daha sıcak olan iç ceplerinizde taşımanızdır. Ayrıca LCD ekranı daha

az kullanmanız, kullanmadığınız zaman makinenizi kapalı bulundurmanız, sürekli netleme

sistemini kullanmamanız da bataryanızın ömrünü uzatmanıza yardımcı olacaktır.

SAĞLIĞINIZI DA DÜġÜNÜN

Karlı havalarda soğuk sağlığınızı olumsuz etkileyebilir. Uzun süre dışarıda kalmanız nedeniyle

üşümemeniz için uygun giyecekler giyin. Termo içliklerinizi giymeyi unutmayın. Başınızı koruyacak

bir başlık, kışlık çoraplar ve daha önemlisi kara, suya dayanıklı ayakkabılarınızı giymeyi

unutmayın. Sürekli makinenizi tutmanız gerektiği için ellerinizi soğuktan korumanızı sağlayacak

parmak uçları açık olan ama gerektiğinde kapatılabilen eldivenlerinizin olması şart! Ayrıca

yanınıza yedek çorap almayı unutmayın. Önemli bir husus da terlemekten kaçınmak! Bir sürü şey

giydiniz kuşandınız ama araçta veya iç mekânlarda terleyip tekrar soğuğa çıkmaktan kaçının.

DONANIMINIZI DA DÜġÜNÜN

Kar veya yağmur yağıyorsa kendiniz korumanızın yanı sıra makine ve diğer donanımınızı da

korumalısınız. Fotoğraf makineleri ve diğer donanım genellikle suya ve soğuk hava koşullarına

dayanıksızdır. Ben bu konuda şanslıyım. Çünkü kullandığım makine ve diğer donanım “su itici”

özelliğe sahip. Islanmaları halinde kolayca arıza yapabilirler. Onları korumak için gerekli olan

şeyler: makineniz için koruyucu kılıf, şemsiye ve temizleme bezleridir. Geziye çıkmadan önce

bunları yanınıza alın!

Makine ve donanımınızı ıslanmaktan koruyun, ıslanmaları halinde gecikmeden kurulayarak

temizleyin. Yağışlı havaların fotoğrafçılar için oluşturduğu bir diğer olumsuzluk da kullanılan

donanıma sahip olamama, kaybetme veya düşürmedir. Telaşlı çekim ortamlarında donanımınıza

dikkat edin. Kapak, kart gibi çıkardığınız parçaları doğrudan fotoğraf çantanıza veya yeleğinizin

fermuarlı gözüne koyun!

DĠĞER TAVSĠYELER

Kışın kar manzaraları çekiyorsanız, çekiminizi mutlaka tripotla yapmalısınız. Keskin, jilet gibi

fotoğraflar için vazgeçilmez donanım tripottur. Tripot kullanmaya alışın. Tripot seçiminde makine

ve donanımınızı taşıyabilecek kapasitede ama taşıması kolay tripotları tercih edin. Ağır, kocaman

tripotları alan birçok fotoğrafçı gezi esnasında onları arabanın bagajında bekletmek zorunda

kalıyorlar.

Manzara fotoğraflarında diyafram değerini seçerken dikkatli olun! Kısık diyafram kullanmanız (11

veya 16 diyafram değeri) net alan derinliğini artırarak fotoğrafınızdaki her şeyin net çıkmasını

sağlar. Netleme noktanızı da önünüzdeki mesafeyi üçe bölerek size yakın üçte birlik noktadaki

yerlere yapmanız her yerin net çıkması açısından önemlidir.

Diğer yazıları için http://www.denizseyran.com/

Dr. C.Deniz SEYRAN 1963 yılında Elazığ’da doğdu. İlkokulu Mehmet Zeki İlkokulunda, ortaokulu Atatürk Ortaokulunda, liseyi Elazığ Lisesinde okudu. 1985 yılında Kara Harp Okulundan mezun oldu. Müteakiben Gazi Üniversitesinde İşletme dalında yüksek lisans ve doktora yaptı. Lisede iken döneminde fotoğraf çekimine başladı. Kara Harp Okulunda okurken fotoğraf çalışmalarına devam etti. Çeşitli karargâh ve kurumlarda görev yaptıktan sonra uzun yıllar Kara Harp Okulunda öğretim görevlisi olarak görev aldı. 2006-2010 yılları arasında Balıkesir’de, Balıkesir Fotoğraf Sanatı Derneği (BASAF) üyesi olarak fotoğraf çalışmaları yaptı. 2012 yılından beri Ankara’da Fotoğraf Sanatı Kurumu (FSK) bünyesinde çalışmalar yaptı 2013 yılından itibaren fotoğraf eğitimi vermeye başladı. 2014 yılında “Altınoran Fotoğraf Atölyesi”ni açarak fotoğraf eğitimleri ve faaliyetlerine burada devam etti. Çeşitli konularda fotoğraf çalışmalarına devam etmektedir.