1

CHAPTER 5 : ENERGY AND CHEMICAL CHANGES BAB 5 : TENAGA DAN PERUBAHAN KIMIA 5.1 Perubahan Fizik & Perubahan Kimia 1. Kelaskan perubahan berikut kepada perubahan kimia atau perubahan fizik.

2. Banding dan bezakan ciri-ciri perubahan fizik dan perubahan kimia.

Perubahan Fizik Aspek Perubahan Kimia

Pembentukan bahan baharu Ya

Kurang tenaga diperlukan

Keperluan tenaga

Boleh berbalik Tidak

Tidak Haba dibebaskan/diserap

Perubahan sifat dan komposisi kimia Ya

Penyejatan air Contoh Pembakaran magnesium

di udara

Perubahan fizik Perubahan kimia

Fotosintesis Pendidihan air

Pembakaran bahan api Respirasi tumbuhan

Peleburan ais Pengaratan rod besi

Pemejalwapan iodin Penyejatan etanol

Pencernaan makanan

2

5.2 Perubahan Haba dalam Tindak Balas Kimia 3. Rajah di bawah menunjukkan satu eksperimen yang telah dijalankan oleh seorang pelajar:

Keputusan eksperimen ditunjukkan seperti dalam jadual.

(a) Nyatakan jenis tindakbalas dalam kedua-dua bikar :

(i) Bikar A : ……………………………………

(ii) Bikar B : …………………………………….

(b) Namakan pembolehubah yang terlibat dalam eksperimen ini :

(i) Pembolehubah dimanipulasi: …………………………………

(ii) Pembolehubah bergerakbalas: ………………………………… 4. Persamaan di bawah menunjukkan penghasilan ammonia dalam industri.

(a) Namakan proses yang terlibat. ………………………………………………………………………………………………….. (b) Nyatakan nisbah hidrogen kepada nitrogen dalam proses ini.

….………………………………………………………………………………………………

Bikar Bahan Suhu awal Suhu akhir

A Air + Natrium hidroksida 29oC 34oC

B Air + Ammonium klorida 29oC 25oC

Termometer

Natrium Hidroksida

Air Air

Ammonium Klorida

Bikar A Bikar B

Nitrogen + hidrogen Ammonia

3

(c) Nyatakan tiga keadaan bagi penghasilan ammonia yang optimum.

(i) ……………………………………………………………………………………………. (ii) ……………………………………………………………………………………………. (iii) …………………………………………………………………………………………….

5. Lengkapkan pengurusan grafik untuk menunjukkan perbezaan antara tindakbalas eksotermik dan tindakbalas endotermik.

Tindakbalas Eksotermik

Aspek Tindakbalas Endotermik

Tenaga haba Diserap dari persekitran

Meningkat Suhu Persekitaran

Tenaga bahan tindakbalas berbanding tenaga hasil

tindakbalas Kurang

Contoh

5.3 Kereaktifan Logam 6. Susun kereaktifan logam di bawah mengikut susunan menurun.

Besi Plumbum Natrium Aluminium

Zink Kuprum Argentum Magnesium

……………………….. ……………………….. ……………………....... ……………………….. ……………………….. ……………………….. ……………………….. …………………………

Lebih reaktif

Kurang reaktif

4

5.4 Aplikasi Siri Kereaktifan Logam 7. Tandakan (√) logam yang boleh diekstrakkan daripada bijih logamnya dengan pemanasan karbon.

Magnesium Zink

Kalsium Besi

Kalium Timah

Kuprum Plumbum

Natrium Aluminium

8.

Senarai di atas menunjukkan sebahagian daripada siri kereaktifan logam.

(a) Di manakah kedudukan karbon dalam siri ini? ………………………………………………………………………………………………. (b) Logam yang manakah boleh diekstrak daripada bijih logamnya melalui pemanasan

karbon?

………………………………………………………………………………………………. (c) (i) Bolehkah aluminium dan magnesium diekstrak melalui pemanasan bijih

logamnya dengan karbon?

….………………………………………………………………………………………

(ii) Terangkan jawapan anda di c(i). ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… (d) Cadangkan satu cara untuk mengekstrak kalsium daripada bijihnya. ……………………………………………………………………………………………..

Kalium

Natrium

Magnesium Kereaktifan berkurang

Aluminium

Zink

Besi

Timah

5

5.5 Elekrolisis 9. Rajah di bawah menunjukkan satu eksperimen untuk mengkaji penulenan kuprum tidak tulen.

Jisim katod diukur setiap 2 minit dan direkodkan dalam jadual di bawah.

Masa ( minit ) 0 2 4 6 8 10

Jisim katod ( g ) 0 0.4 0.8 1.2 1.6 2.1

(a) Yang manakah elektrod

(i) katod? .............................................................

(ii) anod? ………………………………………….

(b) Cadangkan satu contoh elektrolit P yang boleh digunakan dalam eksperimen.

……………………………………………………………………………………………

(c) Berdasarkan jadual di atas, lukiskan graf jisim katod melawan masa.

Kuprum

tulen

Elektrolit P

Kuprum tidak

tulen

Bateri

6

(d) Berdasarkan graf di (c), apakah hubungan di antara jisim katod dengan masa? ………………………………………………………………………………………………

10. Rajah di bawah menunjukkan proses penyaduran elektrik kunci besi dengan kuprum tulen.

(a) Mengapakah kunci besi tersadur dengan kuprum tulen? ………………………………………………………………………………………………..

2.0

Jisim Katod / g

Masa/ minit

0.4

0.8

1.2

1.6

2.4

2 4 6 8 10 0

kunci besi

Larutan P

kepingan kuprum

7

(b) Kenalpasti yang manakah anod dan katod? (i) anod : ………………………………………. (ii) katod : ………………………………………. (c) Apakah larutan P? ……………………………………………………………………………………………… (d) Nyatakan dua keadaan untuk memastikan saduran adalah rata dan cantik? (i) …………………………………………………………………………………………… (ii) …………………………………………………………………………………………..

8

5.6 Penghasilan Tenaga Elektrik 11. Penyataan berikut adalah penyataan tentang pelbagai jenis sel. Nyatakan sama ada penyataan-pernyataan tersebut adalah Betul atau Salah. Isikan di dalam kotak yang disediakan.

Pernyataan Betul / Salah

(a) Sel kering bersaiz kecil, ringan dan mudah dibawa.

(b) Bateri alkali mempunyai arus yang rendah dan boleh dicas semula

(c) Akumulator asid-plumbum boleh dicas semula

(d) Bateri argentum oksida-merkuri digunakan dalam kalkulator dan jam tangan, kecil dan arusnya tetap

(e) Bateri nikel-kadmium digunakan dalam kenderaan bermotor.

(f) Semua jenis bateri membekalkan arus ulang alik

5.7 Tindak Balas Kimia yang Berlaku dengan adanya Cahaya 12. Rajah di bawah menunjukkan tumbuhan hijau di bawah cahaya matahari

(a) Namakan gas X dan gas Y dalam rajah di atas.

(b) Apakah sumber tenaga bagi tumbuhan untuk menjalankan fotosintesis? …………………………………………………………………………………………..

X :………………………..

Y :………………………..

9

(c) Nyatakan perubahan tenaga semasa fotosintesis? …………………………………………………………………………………………… (d) Tuliskan persamaan perkataan bagi tindak balas yang berlaku semasa proses fotosintesis.

SOALAN STRUKTUR

13. Rajah 2(a) dan Rajah 2(b) menunjukkan eksperimen untuk membandingkan kecergasan tindak balas logam L dan logam M dengan asid hidroklorik cair.

Y

Asid hidroklorik

cair

Asid hidroklorik

cair

5 g logam L

5 g logam M

Air

Air

Rajah 2(a)

Rajah 2(b)

10

(a) Tuliskan satu pemerhatian bagi eksperimen di atas

[1 markah]

(b) Tuliskan satu inferens yang boleh dibuat berdasarkan pemerhatian di atas.

[1 markah]

(c) Nyatakan satu pembolehubah yang dimalarkan dalam eksperimen ini.

[1 markah]

(d) Apakah hubungan antara isipadu gas dengan masa tindak balas dalam 2 minit pertama

………………………………………………………………. ……………………………………………………………….

[1 markah]

(e) Ramalkan isipadu gas yang terkumpul pada minit ketujuh bagi logam M.

[1 markah]

Rajah 3

Masa/minit

Logam L

Logam M

Isipadu

gas/cm

³

11

14. Rajah di bawah menunjukkan satu ujikaji yang dijalankan di makmal untuk mengkaji tindak balas kimia bahan.

Keputasan ujikaji dicatatkan dalam Jadual I di bawah.

Larutan Suhu awal (°C) Suhu akhir (°C)

Air suling 28 28

Natrium hidroksida 28 36

Kalium nitrat 28 22

Jadual 1

Soalan Jawapan

(a) Berdasarkan Jadual di atas,nyatakan satu pemerhatian. [1 markah]

(b) Tuliskan satu inferens berdasarkan pemerhatian anda di (a). [1 markah]

(c) Nyatakan pembolehubah - pembolehubah dalam eksperimen ini.

[3 markah]

(i) Pembolehubah dimanipulasikan : …………………………………………………

(ii) Pembolehubah dimalarkan : …………………………………………………

(iii) Pembolehubah bergerak balas : …………………………………………………

12

(d) Nyatakan satu hipotesis yang boleh dibuat dalam eksperimen ini

[1 markah]

(e) Berdasarkan keputusan dalam eksperimen ini, berikan definisi secara operasi bagi tindak balas endotermik.

[1 markah]

(f) Ramalkan suhu akhir larutan sekiranya campuran tindak balas yang digunakan adalah asid sulfurik. [1 markah]

(g) Tandakan (√) bahan yang menunjukkan tindak balas endotermik. [1 markah]

Ammonium nitrat Ammonia Asid nitrik

13

15. Rajah 7 menunjukkan susunan radas dalam satu eksperimen.

(a) Namakan proses dalam Rajah 7.

[1 markah]

(b) (i) Namakan logam M

[1 markah]

(ii) Apakah yang berlaku pada logam M semasa proses dalam Rajah 7?

[1 markah]

(c) Logam yang manakah yang berfungsi sebagai katod?

[1 markah]

(d) (i) Apakah yang berlaku pada kunci besi di akhir eksperimen itu?

[1 markah]

(ii) Nyatakan satu cara untuk mendapatkan keputusan yang baik di 7(d)(i).

[1 markah]

Rajah 7

Kunci besi

Larutan Kuprum (II) Sulfat

Logam M

14

16. Kaji situasi berikut:

(a) Cadangkan satu hipotesis untuk menyiasat situasi di atas.

[1 markah]

(b) Berdasarkan maklumat yang diberi dalam situasi di atas, cadangkan satu eksperimen

untuk menyiasat kajian di antara kelembapan dengan kadar pereputan bahan itu menggunakan agar-agar, agar-agar kering, kultur Bacillus subtilis dan radas yang lain. Huraikan anda harus mengandungi kriteria berikut:

(a) hipotesis

:

( 1 markah)

(b) (i) Tujuan Eksperimen

:

( 1 markah)

(ii) Pemboleh ubah

: - dimalarkan (CV) : - dimanipulasi (MV) : - bergerakbalas (RV) :

( 2 markah)

(iii) Radas Dan Bahan

:

( 1 markah)

After 3 days ignored on the table

Banana chips

Spoilt

No change

Buah pisang Kerepek pisang

Selepas tiga hari dibiarkan atas meja

Rosak Tidak berubah

15

(iv) Kaedah

:

( 4 markah)

(v) Penjadualan data

:

( 1 markah)

17. (a) Nyatakan dua perbezaan antara perubahan fizikal dan perubahan kimia. Berikan

dua contoh yang sesuai untuk perubahan fizikal.

Perubahan Fizik Perubahan Kimia

[4 markah]

(b) Diagram shows four examples chemical changes.

Rajah menunjukkan empat contoh perubahan kimia.

16

Burning of paper

Pembakaran kertas

Chemical Changes

Perubahan Kimia

Colour changed of a peeled apple

Perubahan warna epal yang dikupas

Fried egg

Telur goreng

Rusting of nail

Pengaratan paku

Kaji maklumat dalam Rajah di atas dan bina konsep perubahan kimia. Jawapan

anda hendaklah berdasarkan langkah-langkah berikut :

(i) Kenal pasti dua ciri

sepunya. i) ii)

(2 markah)

(ii) Berikan satu contoh lain bagi perubahan kimia

i)

(1 markah)

(iii) Berikan dua contoh perubahan fizikal

i) ii)

(2 markah)

(iv) Nyatakan konsep perubahan kimia berdasarkan ciri-ciri sepunya.

(1 markah)

1

JAWAPAN BAB 5: TENAGA DAN PERUBAHAN KIMIA 5.1 Perubahan Fizik & Perubahan Kimia 1. Kelaskan perubahan berikut kepada perubahan kimia atau perubahan fizik.

2. Banding dan bezakan ciri-ciri perubahan fizik dan perubahan kimia.

Perubahan Fizik Aspek Perubahan Kimia

Tidak Pembentukan bahan baharu Ya

Kurang tenaga diperlukan

Keperluan tenaga Banyak tenaga

diperlukan

Boleh Boleh berbalik Tidak

Tidak Haba dibebaskan/diserap Ya

Tidak Perubahan sifat dan komposisi kimia Ya

Penyejatan air Contoh Pembakaran magnesium

di udara

Perubahan fizik Perubahan kimia

Pendidihan air Peleburan ais Pemejalwapan iodin Penyejatan etanol

Fotosintesis Pembakaran bahan api Respirasi tumbuh-tumbuhan Pengaratan rod besi Pencernaan makanan

Fotosintesis Pendidihan air

Pembakaran bahan api Respirasi tumbuhan

Peleburan ais Pengaratan rod besi

Pemejalwapan iodin Penyejatan etanol

Pencernaan makanan

2

5.2 Perubahan Haba dalam Tindak Balas Kimia 3. Rajah di bawah menunjukkan satu eksperimen yang telah dijalankan oleh seorang pelajar:

Keputusan eksperimen ditunjukkan seperti dalam jadual.

(a) Nyatakan jenis tindakbalas dalam kedua-dua bikar :

(i) Bikar A : tindakbalas eksotermik

(ii) Bikar B : tindakbalas endotermik

(b) Namakan pembolehubah yang terlibat dalam eksperimen ini :

(i) Pembolehubah dimanipulasi : Jenis bahan// Jenis larutan

(ii) Pembolehubah bergerakbalas : Suhu akhir 4. Persamaan di bawah menunjukkan penghasilan ammonia dalam industri.

(a) Namakan proses yang terlibat. Proses Haber (b) Nyatakan nisbah hidrogen kepada nitrogen dalam proses ini.

3:1

Bikar Bahan Suhu awal Suhu akhir

A Air + Natrium hidroksida 29oC 34oC

B Air + Ammonium klorida 29oC 25oC

Termometer

Natrium Hidroksida

Air Air

Ammonium Klorida

Bikar A Bikar B

Nitrogen + hidrogen Ammonia

3

(c) Nyatakan tiga keadaan bagi penghasilan ammonia yang optimum.

(i) Suhu 450o C - 500 0C (ii) Tekanan 200 atmosfera (iii) Mangkin besi

5. Lengkapkan pengurusan grafik untuk menunjukkan perbezaan antara tindakbalas eksotermik dan tindakbalas endotermik.

Tindakbalas Eksotermik

Aspek Tindakbalas Endotermik

Dibebaskan ke persekitaran

Tenaga haba Diserap dari persekitran

Meningkat Suhu Persekitaran Berkurang

Lebih Tenaga bahan tindakbalas berbanding tenaga hasil

tindakbalas Kurang

Peneutralan Contoh Fotosintesis

5.3 Kereaktifan Logam 6. Susun kereaktifan logam di bawah mengikut susunan menurun.

Besi Plumbum Natrium Aluminium

Zink Kuprum Argentum Magnesium

Natrium

Magnesium

Aluminium

Zink

Besi

Plumbum

Kuprum

Argentum

Lebih reaktif

Kurang reaktif

4

5.3 Aplikasi Siri Kereaktifan Logam

7. Tandakan (√) logam yang boleh diekstrakkan daripada bijih logamnya dengan pemanasan karbon.

Magnesium Zink √

Kalsium Besi √

Kalium Timah √

Kuprum √ Plumbum √

Natrium Aluminium

8.

Senarai di atas menunjukkan sebahagian daripada siri kereaktifan logam.

(a) Di manakah kedudukan karbon dalam siri ini? Antara aluminium dan zink (b) Logam yang manakah boleh diekstrak daripada bijih logamnya melalui pemanasan

karbon?

zink, besi, timah

(c) (i) Bolehkah aluminium dan magnesium diekstrak melalui pemanasan bijih logamnya dengan karbon?

tidak boleh

(ii) Terangkan jawapan anda di c(i). Magnesium dan aluminium lebih reaktif daripada karbon. (d) Cadangkan satu cara untuk mengekstrak kalsium daripada bijihnya. Elekrolisis

Kalium

Natrium

Magnesium Kereaktifan berkurang

Aluminium

Zink

Besi

Timah

5

5.5 Elekrolisis 9. Rajah di bawah menunjukkan satu eksperimen untuk mengkaji penulenan kuprum tidak tulen.

Jisim katod diukur setiap 2 minit dan direkodkan dalam jadual di bawah.

Masa ( minit ) 0 2 4 6 8 10

Jisim katod ( g ) 0 0.4 0.8 1.2 1.6 2.1

(a) Yang manakah elektrod

(i) katod? : Kuprum tulen

(ii) anod? : Kuprum tidak tulen

(b) Cadangkan satu contoh elektrolit P yang boleh digunakan dalam eksperimen.

Larutan kuprum sulfat (atau sebarang larutan garam kuprum)

Kuprum

tulen

Elektrolit P

Kuprum tidak

tulen

Bateri

6

(c) Berdasarkan jadual di atas, lukiskan graf jisim katod melawan masa.

(d) Berdasarkan graf di (c), apakah hubungan di antara jisim katod dengan masa? Semakin bertambah masa, semakin banyak jisim kuprum terenap

Jisim katod /g

Masa/minit

0.4

0.8

1.2

1.6

2.0

2.4

0 2 4 6 8 10

X

X

X

X

X

7

10. Rajah di bawah menunjukkan proses penyaduran elektrik kunci besi dengan kuprum tulen.

(a) Mengapakah kunci besi tersadur dengan kuprum tulen? Untuk mengelakkan kakisan / pengaratan (b) Kenalpasti yang manakah anod dan katod? (i) anod : kuprum tulen (ii) katod : kunci besi (c) Apakah larutan P? Kuprum (II) sulfat (atau sebarang larutan garam kuprum) (d) Nyatakan dua keadaan untuk memastikan saduran adalah rata dan cantik? (i) Menggunakan arus elektrik yang kecil (ii) Memutarkan kunci perlahan-lahan

kunci besi

Larutan P

kepingan kuprum

8

5.6 Penghasilan Tenaga Elektrik 11. Penyataan berikut adalah penyataan tentang pelbagai jenis sel. Nyatakan sama ada penyataan-pernyataan tersebut adalah Betul atau Salah. Isikan di dalam kotak yang disediakan.

Pernyataan Betul / Salah

(a) Sel kering bersaiz kecil, ringan dan mudah dibawa. Betul

(b) Bateri alkali mempunyai arus yang rendah dan boleh dicas semula Salah

(c) Akumulator asid-plumbum boleh dicas semula Betul

(d) Bateri argentum oksida-merkuri digunakan dalam kalkulator dan jam tangan, kecil dan arusnya tetap

Betul

(e) Bateri nikel-kadmium digunakan dalam kenderaan bermotor. Salah

(f) Semua jenis bateri membekalkan arus ulang alik Salah

5.7 Tindak Balas Kimia yang Berlaku dengan adanya Cahaya 12. Rajah di bawah menunjukkan tumbuhan hijau di bawah cahaya matahari

(a) Namakan gas X dan gas Y dalam rajah di atas.

(b) Apakah sumber tenaga bagi tumbuhan untuk menjalankan fotosintesis? Cahaya matahari

X : Karbon dioksida

Y : Oksigen

9

(c) Nyatakan perubahan tenaga semasa fotosintesis? Tenaga cahaya tenaga kimia (d) Tuliskan persamaan perkataan bagi tindak balas yang berlaku semasa proses fotosintesis.

13. Rajah 2(a) dan Rajah 2(b) menunjukkan eksperimen untuk membandingkan kecergasan tindak balas logam L dan logam M dengan asid hidroklorik cair.

Y

Asid hidroklorik

cair

Asid hidroklorik

cair

5 g logam L

5 g logam M

Air

Air

Rajah 2(a)

Rajah 2(b)

Cahaya matahari Karbon dioksida + air Glukosa + oksigen

klorofil

10

(a) Tuliskan satu pemerhatian bagi eksperimen di atas

Rajah 2(a) mempunyai isipadu gas sedikit berbanding Rajah 2(b) lebih banyak.

[1 markah]

(b) Tuliskan satu inferens yang boleh dibuat berdasarkan pemerhatian di atas.

Logam M mempunyai kereaktifan yang tinggi.

[1 markah]

(c) Nyatakan satu pembolehubah yang dimalarkan dalam eksperimen ini.

Jisim logam

[1 markah]

(d) Apakah hubungan antara isipadu gas dengan masa tindak balas dalam 2 minit pertama

Apabila masa meningkat, isipadu gas juga meningkat.

[1 markah]

(e) Ramalkan isipadu gas yang terkumpul pada minit ketujuh bagi logam M.

43 cm³

[1 markah]

Rajah 3

Masa/minit

Logam L

Logam M

Isipadu

gas/cm

³

11

14. Rajah di bawah menunjukkan satu ujikaji yang dijalankan di makmal untuk mengkaji tindak balas kimia bahan.

Keputasan ujikaji dicatatkan dalam Jadual I di bawah.

Larutan Suhu awal (°C) Suhu akhir (°C)

Air suling 28 28

Natrium hidroksida 28 36

Kalium nitrat 28 22

Jadual 1

Soalan Jawapan

(a) Berdasarkan Jadual di atas,nyatakan satu pemerhatian. [1 markah]

Suhu akhir natrium hidroksida paling tinggi berbanding air suling dan kalium nitrat // Suhu akhir kalium nitrat paling rendah berbanding air suling dan natrium hidroksida // Suhu akhir air suling sama dengan suhu awalnya // natrium hidroksida lebih tinggi berbanding suhu awalnya /Suhu akhir kalium nitrat lebih rendah berbanding suhu awalnya

(b) Tuliskan satu inferens berdasarkan pemerhatian anda di (a). [1 markah]

Suhu akhir natrium hidroksida lebih tinggi kerana natrium hidroksida membebaskan haba // Suhu akhir natrium hidroksida lebih tinggi kerana berlaku tindak balas eksotermik // Suhu akhir kalium nitrat lebih rendah kerana kalium nitrat menyerap haba // Subu akhir kalium nitrat lebih rendah

12

kerana berlaku tindak balas endotermik.

(c) Nyatakan pembolehubah - pembolehubah dalam eksperimen ini.

[3 markah]

(i) Pembolehubah dimanipulasikan : Jenis larutan // Jenis bahan // Air suling, natrium hidroksida dan kalium nitrat

(ii) Pembolehubah dimalarkan : Suhu awal // Isipadu larutan

(iii) Pembolehubah bergerak balas : Suhu akhir // Perubaban suhu

(d) Nyatakan satu hipotesis yang boleh dibuat dalam eksperimen ini

[1 markah]

Jika larutan yang digunakan adalah natrium hidroksida, maka suhu akhir larutan akan meningkat // Jika larutan yang digunakan adalah kalium nitrat maka suhu akhir akan menurun // Jika larutan yang digunakan adalah natrium hidroksida, maka akan berlaku tindak balas endotermik // Jika larutan yang digunakan adalah kalium nitrat, maka akan berlaku tindak balas endotermik

(e) Berdasarkan keputusan dalam eksperimen ini, berikan definisi secara operasi bagi tindak balas endotermik.

[1 markah]

Tindak balas endotermik ialah tindak balas yang menyebabkan suhu akhir larutan menurun.

(f) Ramalkan suhu akhir larutan sekiranya campuran tindak balas yang digunakan adalah asid sulfurik. [1 markah]

Terima jawapan lebih daripada 28 °C Contoh 35°C

(g) Tandakan (√) bahan yang menunjukkan tindak balas endotermik. [1 markah]

Ammonium nitrat Ammonia Asid nitrik

√

13

15. Rajah 7 menunjukkan susunan radas dalam satu eksperimen.

(a) Namakan proses dalam Rajah 7.

Elektrolisis / Penyaduran elektrik

[1 markah]

(b) (i) Namakan logam M

Kuprum

[1 markah]

(ii) Apakah yang berlaku pada logam M semasa proses dalam Rajah 7?

Terkakis/ Saiz menjadi nipis

[1 markah]

(c) Logam yang manakah yang berfungsi sebagai katod?

Kunci besi

[1 markah]

(d) (i) Apakah yang berlaku pada kunci besi di akhir eksperimen itu?

Kunci besi disadurkan logam coklat

[1 markah]

(ii) Nyatakan satu cara untuk mendapatkan keputusan yang baik di 7(d)(i).

Gunakan arus yang rendah

[1 markah]

Rajah 7

Kunci besi

Larutan Kuprum (II) Sulfat

Logam M

14

16. Kaji situasi berikut:

(a) Cadangkan satu hipotesis untuk menyiasat situasi di atas.

[1 markah]

(b) Berdasarkan maklumat yang diberi dalam situasi di atas, cadangkan satu eksperimen

untuk menyiasat kajian di antara kelembapan dengan kadar pereputan bahan itu

menggunakan agar-agar, agar-agar kering, kultur Bacillus subtilis dan radas yang lain.

Huraikan anda harus mengandungi kriteria berikut:

(a) hipotesis

: 1. Air sungai dari kawasan hutan simpanan mempunyai pH neutral.

2. Air sungai dari kawasan perindustrian mempunyai pH berasid / lebih rendah.

3. Air sungai dari kawasan perindustrian mempunyai pH beralkali/ lebih tinggi.

4. Kedudukan sungai berbeza , menghasilkan pH air sungai berbeza.

(b) (i) Tujuan Eksperimen

: Untuk mengkaji hubungan di antara / kesan kelembapan

dengan pertumbuhan bakteria

After 3 days ignored on the table

Banana chips

Spoilt

No change

Buah pisang Kerepek pisang

Selepas tiga hari dibiarkan atas meja

Rosak Tidak berubah

15

(ii) Pemboleh ubah

: - dimalarkan (CV) : Suhu // Keamatan cahaya // Nutrient

pH // Tempoh masa // Bilangan hari // Jenis bakteria

- dimanipulasi (MV) : Kelembapan // Kehadiran air - bergerakbalas (RV) : Pertumbuhan bakteria // Bilangan

tompok koloni bakteria

(iii) Radas Dan Bahan

: Agar-agar, agar-agar kering, kultur Bacillus subtilis dan

piring Petri / tabung uji / mana-mana bekas yang sesuai

(iv) Kaedah

: 1. Masukkan agar-agar ke dalam piring Petrik A dan agar-

agar kering ke dalam piring Petri B // Rajah

2. Isikan kultur bakteria / Bacillus subtilis ke dalam kedua-

dua piring. Rajah

3. Simpan kedua-dua piring di tempat gelap selama 3 hari.

4. Perhatikan dan catatkan pertumbuhan bakteria /

bilangan tompok koloni bakteria

(v) Penjadualan data

:

Kelembapan bahan //

Kehadiran air

Pertumbuhan bakteria //

Bilangan tompok koloni

bakteria

Agar-agar

Agar-agar kering

16

17. (a) Nyatakan dua perbezaan antara perubahan fizikal dan perubahan kimia. Berikan dua

contoh yang sesuai untuk perubahan fizikal.

Perubahan Fizik Perubahan Kimia

1. Tidak menghasilkan bahan baharu

1. Menghasilkan bahan baharu

2. Proses yang berbalik 2. Proses yang tida berbalik

3. Tenaga yang sedikit diperlukan

3. Tenaga yang banyak diperlukan

4. Melibatkan perubahan sifat fizik bahan sahaja

4. Melibatkan perubahan komposisi

kimia bahan

Contoh : i) peleburan lilin

ii) pencairan ais

Contoh : i) fotosintesis

ii) pembakaran sampah

[4 markah]

(b) Rajah menunjukkan empat contoh perubahan kimia.

Burning of paper

Pembakaran kertas

Chemical Changes

Perubahan Kimia

Colour changed of a peeled apple

Perubahan warna epal yang dikupas

Fried egg

Telur goreng

Rusting of nail

Pengaratan paku

Kaji maklumat dalam Rajah di atas dan bina konsep perubahan kimia. Jawapan anda hendaklah berdasarkan langkah-langkah berikut :

(i) Kenal pasti dua ciri sepunya.

1. Menghasilkan bahan baharu 2. Proses adalah tidak berbalik

[2 markah]

(ii) Berikan satu contoh lain bagi perubahan kimia

Pencernaan makanan

[1 markah]

17

(iii) Berikan dua contoh perubahan fizikal

1. Pembekuan air 2. Peleburan lilin

[2 markah] (iv) Nyatakan konsep perubahan kimia berdasarkan ciri-ciri

sepunya.

Perubahan kimia adalah perubahan yang menghasilkan bahan baharu dan tidak boleh berbalik.

[1 markah]