Franciscus Tranquillus Andronicus

Dialogus Sylla

I

i

ti

! ) '

DI ALOGVS

It! A V T H O R .E 5>TRA

a v i u o

f L L V S T R T E T M A G N I F I C O VI * R O D . I A N O L A S C A R I RH I N D A C E N O D O C T R 1 N A R V M E T A N« T I Q ^ V I T A T I S P A R E N T I , T R A N Q . V I L L V S A N D R O N I C V S D A L M A T A , S, D.

V M M I C H A E t E N A R D I N O - rtico ne ccfTario viro mgertiofo £? dofto Io* ga mihi difcepcariofuit de noftr$ nationis

homine Diocletiano Imperatore,qui eadem animi magnitudine, cuaftiblarus erat ad fafiigium rcru iiumanarum,ad pnuatam vita redierat. Qatod me defendente, ilio contra nitente, eatn difpuiationem fui' Calaris (U Sylla- perlona retuli. !ii temperando «Uit fulo non fimplex difficultas fuit, na ratio pofce bat,vt t flet infra oratoriam grauitatem, &i fua gra^ tnffimis perfonis dignitas attribuemur. Exiftimaui' liancmeamfocturam non mlulad luam fortunam' perrinere,non 3L...,n folandi tuiatque confirmandi gratia,in quo virtus cx «..erarfummum adire perii culum vuicantugfcd quoniam auguftali fanguinc Ortus,vtpote cuius maiores longa Icri Coftacmoe poli imperarunr,vicillnudinererum adhanc tenui# eatem redadus fis.Quam cu commutatione fic for* titertoleraSjVtiftud viuendi genus elegilfe vtdea* re. Itaque mitto tibi hunc dialogum, v r cu tua fors re conferas, aefi probauei /s, te authore exeat in ma* nus hominum, Sc noftrr Diocletianus vindicetur;* calumnia. Vale. .

fTTranqufif/ Andronici DalrnauT dis logus Sylla, interlocutoreS Cui'ar, SyJ la,Pompeius, Ivlsnos,

C a S A R .

m /I w V»vk>“rr~

k i-4 "

A N EVAfimus (hi ’y ix -f1 terra,n, vale Charo ; CgO 2d’piut0n£ fc«9 ■■'*'*'* ftino.Dijimmorta*

ies in quod diferime adduxerat me for*m } i Y

g&/. g££ ■>’ Wjiuiw,limer puinca*i riequafi cribrum fa ; tbifdt: vndim Palua

1-Cuna,linter putri ca* rie quali cribrum far tbifrittvndiq? Palua

fcamriebat, iam alluebat poplites, aepoftea* quam in ripam impegimus pgne cotadmba diflilije. N on ita me rabies -•Euantis occani, non adeo furentes . .varis Adriarid procellae terruerant. Equidem abhomfnor hanc tem* peftatcm: nam vereor neiltuc fit omencu* iufpiam infcelicis euentus, qui meum ani* mum curis St'perturbationibus exagitenSgf icfolcnt magnas calamitates quedamveluti ignaantec^dcrctquibusetiam noftra crude

fillima c^des fignificabatur, fi dt) voluiifenc V t longius animo profpiceremus.Qxerum

'qind attinet aut veterum malorum recordar ' tiononuorum obltuio ialulx i ; ima creditur,- ffam situm dolorem cxafpcrarcfautnouis eo jfternariaugurijs, quorum fides incerta eflc* Vtpote qua; a temeritate profecta irritis effe

, d is pl^rumq? vates ipfos dcludant.Quod fi quid aduerfi noltris ceruicibus impendet, fa itis eC. tunemiferum efTe.quum inuaferitmo etia JogcantcqjvHafufpicioappareat metu. veIutimuliercuie,cocuti,acfvttaiunt)degra du derjdtPrcfertim quu fatis co teporis &C lo ci copiilfus fim, vtncq, futura vigore metis

.prfcaucri/nccp cafus iiqbusperihigi neceH» fe fuerit repelli viribus aut magnitudine ani mi queant, Adde cp precibus £v fquallori nui Ius pateat locus, Quilachriir.is flecii pof? funt adamantina petftora, fiquidem ad infe* ros nc fama quide y-vt audiuimus vulgo cin cumferri) mifcricordiatnomcn perduxerit t

.Q u o fi forte defccnderct,anrefolio fuo dc4 catdcr et Pio to, cj reciperetur,ad co regnu hoc

. nihil mite, nihil benignum amplcdiitur, fed vfqucquaqt feuitite Tyrannidis in morem indulgct.lam hxc vallis vndicp rapidiilimis fluminibus&vaftapaludcdrcumfcptatnuk lac naues pireter huius fenecionis rimofam phafellum haud reuehendts vmbris delima

•tam.Excubat in odio latrator Cerberus terri bilisafpedu,nec minusdiligens cj truculerw tus isnicor,adeo vtnc blercurr) quidem fo* porifera virga falleretur,verifimilc cft Ditis quoq; prouidentia paffirndifpofitosefle cu fiodes/qui fcditiones atq; tumultus,fi qui fu bitocxorirentur,compc(cerentatq? compri* merent. Q_uinctiam demandatum aliquot fi dioribusfqjcp haud fcioquid polTit elle fida in tanta Tyranmdejvtinfidias, confpiratio* xtes omnia deniq; confilia explorent ac defe* rant ad ipfum principem, Sed o vanam mea mentem ac prori us immutatam: quam indi* gnas cogitationes magnitudincCpfarisfug geiTit:dr)faxint vtnihil minus cupiam, qua aut in ambienda dignitate aliqua,deprecan* dave contumelia,fi qua innoces iniuria per* ftringar,antc cuiufot pedes volutari: aut rc* fugere ,fidcpofcar in labores,pericula, tor* menta,cruciatus, demum quamlibet hono* ris &C fama: dimicationcm.Remintfcere te Oefarcm ,qui pcruicaciam inimicorum ar* mis contunderemaluilli,quam virtutis re* rumcpbenc gcftarum ab inuidis ingratis veniam deprecari: tum fubeat nunquam in tuum pedus ne minimam quidem formidi* nem defccndifle; fcd inuido femper animo

profectum in 2duerfatanus magnitudinem jnulla vnquam vis nec robur Gallorum, nec ferocitas Germanorum,nec Hifpanorum a* fius,Poenorumque doli Alexandrinortf gnfidi^,non denique furor ciuium Romano rum mulf^que alia; pelles labefactare potue run£,niliil fordidum humile caducum,fed vnum quodque magnificum excelfum im» fnortahtate dignum confi!i>s mentis agttafti: nihilaggreftus cs quod feliciter non expu* gnaris,pcrruptis omibus terrat marifque dif ficultatibus;impctus fubuertifti,vircs perfre gifti,confjfia diiftpaftitin fumma nihil huma snum potuit obfiftcrc tuis conaubus. Qeterfi ire quifquam videatur integram felicitatem aflecutus,a maleuoIis,qui fc configere corni cum oculos credunt ,fa!tem illud vitio dabis tur,quodIicctiamconfodis bellis ciuilibus, in maximo tamen odio duitatis videar nes g!igenuusyixife.Etprofectoiamcuitatis8£ gloriar rerum gcfbrumfadctatecfperam in liaditfubucrcbaretiam inconilantiam huma inorum csfuum,ne videlicet fortuna mutato curfu meas res fecundas aliqua labe refper» geret.Quippenontamlaudamurquae forti «erae profpcrc gcfta funqquam vituperatur pa qiitemaduerfum rapit mutatio temporif,

ivt vel minima offcfifiucula darifftmtfquod* que nomen obfcurctur. Ha-canimo quim» penitus infednTent,atque huiufmodicurisin uolurum impia atque nefaria manus inuafit: «on illa hoftium externorum aut ficariorum manus,fed amicorum,fed familiarium, fed domefticoium confpiratio deteftabili exettv pio fu it: cuiurmodnn idias n5 Artaxerxes, non M thvidatcs,non Pcolomeus Eucrge* tes,no mortalium quifquam ne deorum qui deni (fi fabulis credere par d b vitare potuif, tamen fuperfunt hatredes tanta: iniuria? ,qui nihilominus crudelitatis atque perfidi^ repo fcent ab inimicis poenas, A fqui trucidarunt annisgrauem,famaclarum,gentibu$ adnti* rabilemvnico tantum difpendio,ac nefeio quidem an maxima iacflura noftra: futurae dignitatis,quod vc1 im'Mature nomen rcgiS quod iampridem animo concupieram, non arripucrim.Ofpes fallaces,o inanes meas co gitationcs,opeftilentem L, Cotta: moram; nunemedius inter Cyrum St Alexandrum federe,pulcherrimo inferis,vel ipfi Diu fpe rffaculc; nam vel pr^liorum quibus interfui, vel bellicofarum getium quas fupcraui,vel prouinciarum,qux mea virtute in Romano ftjm poteliatem venerunt,vel tande nuerus

ccciforum referatur, non dubito quin Ion* ge Cyro antecellam, AlexSdro [altem par fu turus fsm.Eximiam Cyri laudem & eam pia ne i olam in monumentis ipfius legeramus, quod regnum abftuli flet a Medis . Alexan* drum autem noninficior res gcfltfle memo rabiles/cd tam a non fuerunt quatas grateia prfdicat: Peculiare ferme qbufda antiquoru video fuifley-liena eleuare,fua vero in coclij tollere. Ccctcrum quoniam iniquitas & per* fidia improborum 61 imiidorum hominum ab hocfaftigiodciecit',in proxima regibus tribunaliarecipi3r. SyL. Pompei vides huc qui citato curfu properat,C^farcm vultu ex* prefflt. P O M P . Eumipfum color ac linia* menta referunt, fed nodum plane fatis queo dignofccre tam lacero cftS£ cruento corpo* re. SyL* Si C? f«r efl nouo te certa mini accin gas oportet. Pom. ipfe tandem profedo eft: non admodum fero p^nas fuorum fcelerum dedit:ncfcio quam Monarchiam mente con cepemt immenfa honorum ambitione fi*' in* fatiabilicupiditatcglorite quibufdam veluti furifs agitatus,vt erepta ciuium libertate,^* fligatis ludicrjs, pR rata ac euerfa incolumi* tate rcipublicp.nullo denique amicorum aut ipimicorum difcrimir.e habito fanefliffimam

qtque pulcherrimam rcmpublicam in crude fiffimam Tyrannidem conuertcretieaquefo luspcrfummumncfas po£iretur:quo vidcli cetfummoloco confpicuus abfquc arbitris tnagiflratusdihribuereqprouinciasordina* ret,eonfcriberet exercitus,inferret bella,flu# pris &C adulteriis impune abuteretur,ac ea fa ceret omnia, que collibuiircnt,Hicornnes fu as cogitationes col!ocauerat,hancfoiam exi* ftimabat felicitatem, perinde quafi liuiufmo diftatus(vtali£res humane inflabiles ac per breues funt)non dicam immortalis,fed futu rus eiTetdiuturnus: prarfertim quum nullo iurc,nullis legibus,nulla pia caufa per fortu* nas, fanguinem, vulnera, caedes multorum ifhicpcrueniiiec. Siquidem odia grauiora ta etfi recentibus in malis platrumque metu fe colhbcntavindidaimox tatnen tanquam ex abdito prorumpunt, acYn audorem maloru repente gra liantur, C tS .D cum immortale, quid ego video,ingens profedo monftrum fi vera vifio effc atque vtinam fomniarem 8£ hoc fpcchculum euanidum reddererur. Sed corneis nimirum non eburneis oculis afptV cioiquodme nonfolumdeledatione n o n a f ficiqfed p^ne dolore examinat,omnes adueir farij priini atque illuftres regum ad latus in

#rcheftraconfedcrunt,'agnofcoSyllam,P6<: pcium eiufque liberos, Catonem, Scipionem Petreium,Domitium, t\ fr ardum, Fau ftu m, L Catfarem,& slios permultos ,quirnecum de imperio oi vita dimicar.unt.Rurfus infub fcllqs (quires meum dolorem exulcerat) C« Marium cum C.ftlio,CarbonemXepidum, ,0 ’nnam,Sertorium,Curionem, Antonium, JDollobellsm,& reliquos noflre factionis in obfcuro abiedos latere , In varias mehercu* |e fenterias anceps diftrahor tnec fatis liquet damnem an rideam decreti huius audorem, fi modoquicquam huiufmodi vel princeps yeliudices voluerint flatuere, vtrobique vi dores victi, vtraque pars Imperatores 8C .Legati, jllorumque pariter atque horum res praedare mcnioranturdlli tame faftigio euea dii,hi humi deprelTsfunpillis fublimis locus, his contigjtab.iedus. Porro mihi deberi fu* premam (edem vel inimici fatebunturtquis enim temerefe vel nofira: magnitudini, ve! gloriat£quaucritrVi(f!usinacienuquam,vu <3orfempereuafi;fplcndiditIirnos triuphos gg/,pulcherrimaerexiTroph(ja,adcxtrcmij vitae perpetuum didatorem&monarcham fenatus populufque romanus grecidi barba |ri venerati fundae yduti nume aliquod acjq

jrarant J SC mox defuncftG referet inter diuos aris, apud quas votis !'e obliget meo nomini Cofhudlis.Cur igtt moror,££ primu (ii repun gnaririfella no dett aha5£ deturbet SyL« y t voluit oculos acccfos, vtindignabudus fccu m editaturtrudnos fubindevultuinfpedtas perinde quafi miniceturibcliu tibi paratu ccr no,nccem poterit vnqua vel odiu cius in « vel ambitio conquiefccre, PO M . Vide po< cius Sylla ne tecu cotcdat,fiue cu Bruto,quo lix dignitas illuftriore loco fita cft,mecu olin armis decertauif q>rdiquos oesea tepcftat virtute honoribus aucftoritate fupaucra nu quoc#,certus fu,qua metis eft vecordia,nu xime illuftria iuafuru.Enreda^ftcifcitadi Sylla,fed no reor magnopere timedu,qn w Jos fccu veteranos adduxerit, C/&. Sylla ci ceffasrquin defeendis aciuturiiodidicifti; iftis fedatoribus tuisiuida Ce faris magni dine,cuius gra ei locus ifie ckfHatus eft Brutii minime videtequu fuo loco moue no mehcrculetjnefcio cuius libertatis af tor& yidexfuiifenucupetinadrnodutci ciuirate vcluticunabulis nri apliftlmilpt fed cu obfola atiqtatis mcoria&admiratic Cu maxie q> ipfo Bruto cofularis ipq aud hic honor ad nos tag g.man9 tradit9 gueni

quonoffra virtus non excitata folum j ver5 adaucta quoque ac celelvis. per rocum orbe diffufacft.SyL At quidem nec Pompeius,

. ncc Scipio, nec Domitius &C reliqui quos in fublimi vides confpici, licet o!im tibi vi coa# ctifuccubuerit, mlctn nequaquam loco de# cedcnt.C tS .D u integrum e(l non oblucta# mini pertinaciter meis optatis, alioqui more meoius viribus quera, SyL.Neqj tuis hono ribusinuidcmus,nequcmagnitudineterre# murjquin potius haud parum miramur te ac cepta tanta dade, quam hoctuumlancinatu vulneribus corpus indicaqquu tantu deniefl virium 8£ fanguinis amifcris,nondum refi# puiffe,atquc ex longa tanquam peregrina# tione nonrcmigraOe domum, At quiopor# tet alios pofthacmorcsinduas: nahicS£ alio iure viuitur,& alqs legibus coercemur. For# tu na res humanas pro libidine verfat ac mi# fcetduiic cripiqdat altcritamidor his quos in uocata nonrefpexit,quam quos obfequcn# tilTime ditauitjmultos euehit altius, vt per lu dibrium ruina maiore humo illidat, minime per taucm e^ca vel bruta vt temere a quibuf dam c$cis &C prorfus inexpertis taxatur,alio# quin cfTe oculatiffimam S£ pcrfpicacilTima fatis con(hc3quqd mortalitate nuper depofi#

fa quam plurimis exemplis cdotfti furnus «■ [ Etenim mortales quum momentaneam vi#

ta m in terris agant, omnes fuas fpes 5C cogi# rationes in opes SC honores connqciunt: qui btis adeo indantur adeo intumefeut, vt obii tilucfragilitatisoblitimobilitatisrerum hu t manarum fe perbeatos credant: ac huiufmo di Icc!icitatcm,auarinanisfane ac perbreuis

| eft,atthernam fore arbitrantes,fpretis fapientuinmonitis,nequefuascalamitatcs ex fubi eis rerum mutationibus profpicientes deo# rum fe immortalium aequa ile potentiam in animum inducant. Itaque fortuna fado an i* morum experimento quum videt homines jpfpcris rebus info!efcere,quafi pofticc clan# culum delapfa ludificat fpes inanes ,diflipat

! • vanas cogicationesthanc euanidam foelicita#i tem conterit ac euertit. C&b A R , Obftrepis! ifto fermonc Syllamcc enim modo vacat fen■ tentiofamorationcmaudire,SyL,Adhucap

pares O f a r illecebra dominationis irretitus vaftam ante cecutieccs oculos nebulam qua

. dam habereifed fivelameniilud a frontede*j traxeris, tum intendcrismentisaciem, liqui! ' do deprehendes dominationem, quam tan#; topereaiiectaucras/omniumquoddarnex#; titiflc.Ad hoc qugfo confideres quo nccelft#

«tt»: jifltJi. wpppiM»;M g.'-M

fatis adadus ftg ; cireumrpice ac perpende' finguh .‘omnia quocumque te verteris, tri* ffia occurrunt, perpetua nox,immcnfava* ff itas, horrenda fitu ac negleda humidita* fc facies, vbique gem itus,ludus, ciulatus, pocnarumque ac tortorum mille fpecies, ac* que rjs intermixtx furia; noxio3 vfquequ* que terrent alios, alios dilacerant. Qmum accufaris,vndique conuolant qui tua Icele* ra proloquantur ac denudendapides &C vm bxx prodeunt in reum ccftimoniu d id u ra , ipfa vero confcientia princeps accufationis omnem turpitudinem iigillatim vel ipfas cogitationes impudicasiudictbus explicat; nuiquam autem prtciidiumccrniturtncmo fubfcriptor adeft periclitanti; nemo patro* cimum exhibet rcotnemoimplorantis opem inifcretur pratter benefada: haec fortiffimC

. capitispericulumpropugnant nccvnquam a defenfione defiitunt,nifi quum vis ad* uerfariorumdd numerus pneualucrint.Pro* inde honores,imperia, triumphos hinciam

; obliuifcere.-C^SAR. Q_uid malunvphilo* fophafterd magiftrum te mihi pra:bes &C gra ucm fane,non fecus ac fi elles aliquis An* tiUhencs aut Diogenes aut Crates aut Me* nippus* SyLLA, Opereprscium arbitra*

hor fedfTe, fi fe nunc maxime repuei afeen/ fem zb errore fanis admonitionibus reuo? cauero, C.eSAR, Cur difcipulos tuos hu* iufmodi preceptis non inftruebas quum cos ad cede fanguine btmoru proferipnone hor tabare,x PO M. Difcruttonfta Ccefaris pet u* latia,quifibiperfuafcrit,fe pium facinus^gif fequum adinuadendam Tyranidem in vi* fccrarespublica arma infcrrctjnos veronefa rios atque faerilegos affirmat, quirefticimus fce!eri,q repellere iniuria conati fumus,quo rum periculo nil aliud tentarum eft, nifi vt d uibus libertas ocium fua commoda ferua* rentur integra. SyL. Ego femper volui bo* nos ciues faluos eile V na cum incolumi repti b!ica,atqucomnc$ labores di. pericula mthJ

; fubcunda e deduxi quoad id perficcrc,ac v t opinor ianv perfeci. Eos vero, quos aut snw bitio ad fedicioneiti, aut cupiditas ad rapina,

. aut adc$d£ odra ftimularanadhoc oes reipui bfice hoff es,euerfores libertatis, oppugnata res patri^ labeae pcfteduiratisirnpios,lce!ti flos nefario» fligatiifimos ciues ferro ac fla

, ma pfequutus ium,extrufioctcrminaui bo* nis QC patria intcrdixi,quo ipfi i]dem digna

' fuis fadnoribus lupphein perferrent,^ rcln

C]ui abhuiufmodi fpe nefaria pcfliferifq: Co natibus detctrci etuqdeniqucvt liceretin ea republica, quam noftri maiores luo fanguw ne fundarunt,virtute auxcruuqcocordia {ia biiiuerunqaris focis dijs penatibus liberis co iugibus bonis mduftria paratis fecurefrui peremptis Sicai iorum carcruis aut cxpulfis; qui fubin.de oculis obuerfantes ,dies anxios, inquietas nodes ,iniucundam quoque vita

, efficiebant.lgitur criminaberc quod profla gacispcrditiiTimis hominibus patriarp mea virtuteconfci uau»,iudiciaquaMacebant ere* d a fint,legibus qua’ filebant audoritas data, poftremo fua cuique dignitas di decor ciuita tiredditus fitacrcfhtutus^C&S, Nimiru vt ingentes fub hoc pr^textu parares diuitias, Si mil cria multorum fieres magnus dform i dabilis. SyL.Ntbil niinus per loucm,fiquide patrimonium a patre tam amplu accccpi re* lidum ,vt velad tutelam amicorum fatis fue riftqinproptcr dixeris imprudeter me rebus

. nouts ob inopiam ftuduille. C ieS. Id refert perpendas no quantu tibi redierit expoffef*

, fioibus paternis,fcd quam multa appetieris! _ quo pacto licet di gargara cod crcncur in tuis horreis,& fluenta Lydie poiTideres,tame v t quifpiam Irus egctilfimus iudicarens. SyL,

- TuaCatfar

TuaCtefarintcreflhxc animo reuohiere g ad iruif/eara, incrcdibiliaque afpiYabas: mihi quidem fatis fuperque ad bene beateque v it tiendumiliafuccdTione paratumeffc vide» batur.Quiucdam alia longe maior Sunelior a maioribus obuencrat htereditas, videlicet gloria virtutis rerumque geflaru,vt quoties intuerer ipforum imagines, intuebar autem quamf£piiTime,tottes in memoriam reuoca retur inuidus eorum animus,ac reipublicae amantifilmus,communiumque bonoru no autem vtilitatis proprite fl udiofiflirnustquo rum alq bene diccndo,mu!ti fapienter confu !endo,plcrique bellicis artibusvrbem noftra domiciliumfmpeiTjorbis feriar ucfFcccrunh Pulchiuigituripfe ratus maiorum vefligia fequfprtdcrtim quum recto itinere prtecef#

1 filTcnt(alioquinimifirt notatos infamia,(lue turpitudinis aliqua labeinfcctos exeerabile flagitium exiftimatur)eos mihi maiores exe plar vit^ metepropofu». tam , Haud ignora# bam quam conflans ipforumlaus,quamfre quesinfermone hominum memoria verfa# returiaedum flabunt monumeta litterarum verfabunturmarneui n5 dulce eft meminif# fc Scipioes,publios ,Gncos, Africanos, Afia ficos,Naficas,aliofque terrores hoftiu ac rei#

b

jpublice ^pugnacula,qui dc vna domo Cor' neiiorumganquam cic equo troiano prodic* tunteRurfus nemoeft adeo corruptus inge nio,qui a Scinio Sp.h]e]io*PetiIiis,Gracchis Saturnino Drufo mentem auemt, ac huiufo modi turbulentos homines,reditionum fa* ces, feminam flagitiorum perpetuo oderit: quosfatius ftniTec abolere de memoria lio* minum,nifi quum citantur,in dedecus voca rentur, G^S. Vidi fles profecto fenatorios magiflratus non obnuciantibus tribunis pl£ bis impunitate ,ppoiita furere in cos,in quos libido fur,fillet. SyL. Vtrumque comproba* Cum Radamamhusconfirmauit: non vides v t inter fediucrfi longcquc difparcs fint e1 ib los virtus extulit ad laudem: hos ad ignomib niam depreffit improbitas: illi frudum bene 2<ft£ vitae C3piu t ; his ob iniquitatem firplicia non dclunqvnde non iVnmerito crebris mei fapieniiffimi patris admonitionibus inflitue bar,vt fortunis bonum nomen anteponere, ac potius virtutem ipfam haurirem,quam c* ius imaginem fectarer. Ad quod me toto ani moincumbentemphilofophic fhidiumim* pulit.Ptquum du? via:fcaperuifrent,altera quictem,!abores altera o (lentans, Porro vit2 eciofam in qua reliquum aetatis curium pro

culaciuilibusnegotrjs atque perturbationi busvrbanis legendo fcribendoque licebat, li o n e ft i > ib n e fa nc ti1 [i i n equc trafigerc, poft habuimustnonherdequodignauicreprehe fionem metueremus,neque quod illud viuc di genus contemneremus ob humilitatem, alioquiraluberrimumelleanimo pariterat? que corpori liquet: non intlaturfuperbia,no pallet inuidiatodio no inccdit,nul!is lactatur fluctibus, nullas pelago ventorutnque m i nas cxtimefcirtatque (quod omniu pulcher? rimum exiftimo) non pendet a libidine for? tunaqfcd omnes rationes quum in fe ipo coi locant, lucundiflbno fefc ocio confolatun ve rum cnimucrocogitanti mihi ac diligenter animo profpicicnti in quas calamitates dCpe? ficula inuidia nouorum&Cimproborum ho minum cafuracffet noftra refpublica,vifurn eflabfquecundatione vires,ingenium,fan? guinem,vitametiamtfirespoft:ularet)ei po? tilTimum reipublice impendere, que quum gcnucrir,educarit,licteris ,ac bonis moribus ornarit,adhccmaioru imaginibus fatisred? diderit opulentu,hocide merito £<1 fuo lurc a mcrepofccrepotuilFet.Hancegovicamnon laudabilem tantum, fed Heroicam plane d i ianamquefemper pueaui; quid enim diui?

hilis inter mortales, quam proprio periculo cedcm a cei uitibus ciuium repellere, vrbem deorumque templa a conflagratione. Italia m ac totum orbem a vaftitateconferuarer Hatc profedofrepetam enim) haud vnius horni* nis,fed potentia: deorum fimiliafunt. Huiu* fcemodi opes ego femperfvt fatear)afte<fta* ui,ac fidenuo.quod a mc depcor,reuiuifcedi facultas hcerbis /kfculapij daretur Sola me plane comoda duitatis 8C ornameta fibi vedi carent. C ^S . N on aliter tu Sylla verbis cupi dftatcs tuas pretexis ac multi Grecorum pbi lofophi barba dC baculovclabant,nam quor* fumcadidacus abiebas tribus ,fingulos pre* hcnfabas,difcurrcbasvt amens in Capo mar eiocomitfls centuriatis alliciendo largitione fuffragiatSyL, Nimium es C^far in cotume fiam procaxtat hercte inprimis illud incredi* bili medetedationc afficit, quod nulla fucr! cupididitatc ftimulatus ad munia bellorum acreipublicg obeunda.Scd quum de fumma rerum ageretur /oli tunc mihi non ambienti ne optanti quidem caufa mea,fuerant hono res vniucrfi decreto fenatus vitro delati, nu* quam tamen afTenfivt faciales ad aliquos po pulosmitteretur,nifiiuftiiTimis decaufis,tu demum florentem fore rempublica arbitra*

jus,quum non faceret «muriam, fed propuff faret: nec a fe ipfa modo ruinam, fed a focqs9 amicis,confederatis amoliretur. Q uod ma* iores noilr/ quum facere confueuiffent pro* fperos fucceffus habuerunt: magis enim bo no iure,quam virtute militari victores eu a# ferunt. Rccenfe omnia bella au::; gdTerunl ab expulfis rcgibus,repete fi vis ab ipfo Ro* mulovrbis conditore,vnu excipi volo pere* grinu,qui atque infuos atque in hoftes frau de acqi crudelitate graffatus eft j reperies ni* hil ab illis auidc nihil iniufte fuiiTe fadum J quanrobrem velipfis hoftibus venerationi nomen romanum erat* Nunc autem pauco* rum temeritate atque auaritia totus fena* tus populufque Romanus in inuidiam arcef fitur Q u id vlturus Jvl.Craflus mouerat ex* peditionem in Parthos i A ut quibus tu cau* fis Caefar commotus es difiudos ab orbe tei rarum Britannos nihil tale commeritos belle follicitarcfqua* neceffitas vrgebat germani^ galliam ponteconiagcre,dC in filuis qugrert gentes v t vinccrenturCvidelicctvt titulis at­que triumphisgratianouitads accedcret:n vulgus miruimmodum rebus nouiscapitu ijfquc applaudit,&Cin auderes beniuolen tja ducitur: qui dumtaxat victorias numer;

cau fas bellorum non ponderat. C.tS. Haud contemnenda ( ni fallor) documenta r.oftrae virtutis in gallia reliquimus: neque mepo:# nituilTet rerum a me geftarum etiam finun# qua Germanos &Britanos adfj(Ieni:vnde tn pfic titulos nomilii qu^fiui.Sed alias quo queoportunum erirmeum animum ad cab culos rcuocare,atque in coiccfluram ducere. .Quoniam videris te libero patri nut berculi facere parem, peruelim Sylla milii explices primo,fi minus tangebare diui:i]$(vt ipfe ia# <flas)quid bello ciuiii proferibebas f quid ra#

' picbasbonaciuiumrparufuitfanguinecru# delitatem cxfaturafTc,ntfictiarnin bonaintia f id e s : an quo delicatius pbilofophareris ne# ccfTecratampliirimisardiricqs dcdalcas v:b fas extruere ac fumptuofam coparare fupcl# ledulem. Nam 1II5 certe decuma* ex vniuer# fis fortunis Herculi confccrata: Jautaquepo pulo Romanoconuiuia fsdia videbatur am plioresopcsSc fortunatiorem vitam aucupa fi. SyL. Q u u m boftium furor.quafitempe flas,omnia protereret,pecuniae fueram vn / dccunque coaceruadar.fine quibust vt te no !ater;nihil potefi: expugnari,funt enim jflru mentarerum agendarum 5i ncrui belli. Q /

temmexhaufro aerario,amfcorum pecunia vi?fumustnemoautenifiquemfenatus ho? ftem patrite iudicauerauprofcriptus fuit ;ne mo facultates amiiiqnifl parricidq, qui rem? publicam armis Iaceraucranutequumcflcce fuimus eos nihi! habere in ca vrbe,cui machi nabantur exitium,fcd omnia que publice Ii? bertatis inimici poflediflent, Patria’defenfo tibus inprocmium laborum dC periculorum elargiremur. Q uatu in autem ad me attinet paruocontentus fuiflemncccflarijs dumta? xat fuppetcntibusad vfumvicatquod abun cie fignificaui decimas Herculi dicando: que idcirco luxurie coercende atque comprime? d£ deledari tradunt, quod ipic comeptis fu / perfluis opibus frugaliter continetcrque vi? xerit.Sednoftraminnatam frugalitatem exi gcbatimperij dignitas &l amplitudo populi Romani vt poftiiabcremus. quod fi fu i flem minus fpledidus imperator exiftimatus, no defuifTentquimecalumnijs vniucrfum vc* ro fenatum probris dilacera flent, quod im? perium contuliflent in hominem abicdum : &i qui nefeiret fe gerere principem ciuitatis: ex quo cactcris gentibus cotemptui facile ha teremur, CjeS, Opinionem cupiditatis tu j

([ara dfluift»'.‘i'nuidie vero glorie atque ambi# Cionis vehemens fufpiiic reftat. Q uippe fi dulcedine laudis non ttnllabare. cuv tamo eo patu refiflcbas C.Mario,nctaa ilatuavnacu monumetis Bocchi regis tolleretur? Preter# eavtcum eodem .GM arioiam minime ver bis contenderes veruni etiam armis decer/ Cares,profecto non concitabat amor reipubli C£ confcruandaginquanulhdum nubecula tempcftatis apparuerartfed cum ingens am/ bitio,tum vetus odium dC inuidia honorum Mari],quod fi negas quicquam iftarum reru Cuum pectus infiammaG c,planu facias opor Cet,cur a-gre ferebas bello Mrhridatico tibi prouincia eripi Sulpitia rogationet'non dole bas tacito populi iudicio Marium anteferri, quod aptior videretur, qui porcriffimi regis impetum reprimerer, bcllumque periculofif fimuconficeret r fiquidem recenti memoria lugurtham catenatum ante currum egerat: Cimbros &Thcutones tcmbilimartcvlula fes catcideratad irernitionem. atque pofthac fpes omnes ciuitaris in Mario fuerunt fitc,vt fertiusvrbis coditor appellaretur. SyL. T ua mihi Cefar imponit necelTitate interrogatio, v t inuitus in hanc differtationem defccnda: qua Marium vehementer affectu iri fat fcio.

liquide recordatione dolor rccrudefdt aeve* ieris erroris noua penitentia cruciatus auge/ tur.Hic nulla funtmaloru folatia preter obii/ uionem,qua: hauritur ex L^theo flumieino abfunt aute crudeli tTimi Plutonis miniitrug v t torqueat,in memoria peccata fubinde re/ uocent.ltaqueC,iS]ari paulum hinc faciem

• auertas donec Caelaris quxftioni fatisfacio, nemeofermone l^fusquippiamdeme gra/ uius exiftimes,quando magis tuam infoclici tatemlolarfquamexafperare velim;na odia omnia contetionefque,quastccurn pro rei/ publica* dignitate fufccperam,diremit mors oblittcrauitqj.Equidem Ccfar C.M ariu fem per credidi forti ifimum imperatorem £vf bel licisartibusinfignem ,fed moribus St litteris admodu rudem, vtpote qui humili natus lo co pccne a pueritia caftra fecutus erat,impe* ritus ciuilitatisSc morum vrbanorum melius hoftem ferire,quam rempublica adminiftra re noucrat;magifcp corporis alfecubus obe* dire,quam prudentia veraque fortitudineli bidinemanimicohibere confueuerat .Idcir* co plerumque impos fui ferebatur vcluti na uis tcmpefiatecumrcuulfogubernaculo ia* (flatur quo fludus impulerint: hic pernicies multoru, hinc reipublicae naufragia exoro. u

i

habuerunt, Q uam quam hatc mortalium natura eftvtlarpe vanis interdii etiam pe/ ftifcris cogitationibus inuadantur :eas ta# mcn redrix ratio,qua: fuerit bonis difcipli nis confirmata protinus tanquam ab arce deturbat nihil admittens in contubernium prarter honeftatem, Q uorum autetn ani# mus nullis inftitutis philofophi^ munitus efl,contingit v t ad omnes cafus ancipites tandem quod praua cupiditas fuafcrit am# pledantur,non quidem rationi, fed inuidie dedecori turpitudini acrcliquis fligitiisob temperantes.Cuiufmodi hominibus fi qua do fauor populi mutationis ac rerum noua rumcupidilfimifummu honorem mandaf fet maximos videbam in republica fludus excitatum iri Q u o d vtdiuinarem cum ple raque fuerunt in caufa, cum vero Terenti* us V a rro ,cuius temeritas Canenfi pugna noflram vrbem tam graui clade afflixit, v t fi hoftismaturauiifetexercitum admouere ciuitati,eucrfum fuiffet impertnm Roma# num . Q uare quod ad illam primam difeor diatrumfacem reftinguendam cum C .M a rio incrcdibiIiconcitatofupcrbia,ac inufita tis flagrante cupiditatibus, adlioc fpe no/ liandarum rerum mirabiliterinflamato,fu

rente ini) audacia .patrico; pifkm nefarie molienteconcurrbnon mocio mea honore tu ratus fum. Verum etiamiufcepta caulano biiitatis 5da!uti bonora profpexi,& vires impotenti^ vel potius furoris precidi.Nu putas Caefaridcp tecu altius expende,fatius fuiife metuneprebere C, Mario homini no uo fcelus impium anhelanti fpedacoret' qui audacior g melior exitiabili comotus odio in nobilitatem, qua apud popula varie cri minadoCvtSyracuiis Dionyfius Daphncu di diuites accufans tyranidem obtinuerat.) minime vero luis meritis cofulatu adeptus eft. C *S. Sylla plus nimio comoucris.SyL. N e tranfuerfumquide vngue afemita veri tatis difcedo,puta ex dictum Tripode- C a S. Salteafhingas orationemquapoene obruor,neq? pofeit hoctpsiito iermone tcn ramus ocid. SyL. lmmo ncceile eft pander audias:nam & nefarios aios aduerfarioru, 6i me culpc ois cxgtu cognofces, C ^S .D g tamcoratioi lafciuiofimoduadhibeas. Syl. Ergo Marius quo etia fauore plebis fibi co ciliaretfepublicuoptimatiu inimicu profef fusefttfiquidcaliaviano dabaturaditus ad honores,videlicet v tod iu ,quod fecu ipfe f domo attulerat, noua caufa geminaretur»

compertum habuerat homo callidus ac ve* terator illius ordinis animos fuifTe patribus 1'emper infeflos: quod multis feceffionibus & tribunorum plebis intercelftoibus demo/ fhatum e rt: adeo v t tjs pbcrumque tribunis, qui fenatum grauiusexagitaflTenqmagiftra# tus in odium nobilitatis prorogaretur. Sem# per hi duo ordines in vrbe roma eundis etia in locis inter fediffenferat,nec vnquam hu* jufmodi fimultas vel tacitis metibus extirpa* bitur. Q uippe quum vulgus aequarefe no# bilitati vel ignauiavelnaturavel legibus ne# queat,odio inipfam inceditur,dehincmores 6c ocm vitam probris atqt criminibus incef# fit atque profcldittprograuitate fuperbiam, pro moderationetimiditatem,auariuampro frugalitate iniqua interpraetatione appellat jMariusquum iftucfpes omnes fuorum ho* norum vel potius Tyrannidis coniecifTeqpe flilenti rabie primum ad meam ftatua StBoc chi regis amiciffimi populo romano lumina erga me inuidia, ingratitudine vero in tantu regem inaudita penitus euer tendam fe accin xit .Q uod ei flagitium fi exanimi fententia fuccelfiiTeqextemplo maiorum monumetis exitium gladiatoria ferocitate intcndilTet. Q u id tunc animi, quid fenfus fuilfec nobia

rriiTcris quum flatus frangeretur, imagines delerentur,difqccrentur arcus, trophea rue# rent,tot regum arque gentium fpoiia diripe# rentur, titulis etiam triumphortnn e templis atque porticibus derafis ne qua vefligia an# tiquitatis immo virtutis &C glorip pofteris re linquerenturfquasres vbi a fenlu oculorum fubmouifleqquo nobilitatis nomen prorfus oblitteraretur, Annales romanosigne cocre mauiiTet: videlicet ne memoria tantoru prin cipum in ea vrbe extaret,pro cuius incolumi tate fe toties hoflibus deuouerint, quam pul cherrimis triumphis exornaringquam gen# tium fecerint imperatrice, quum apud grg cos 8C barbaras nationes rara virtute rebufep clarifTimis vigerent, haberetur admirationi, ac in exemplum bonarum artium atque f<£# licitatis identidem citarentur. Credis Csfar quod tuis lulijs aut fvlartqs ,ad quos tuam re fers originem,quoniam ab ipfis turpiter de# fciueras,pepercilTctrErras quidem fi tibi per fuafifti;homincm furibudum fuiflfc dcledtu aliquem habiturum. Ad haec in nobilitatem odio maiore fuerat inflammatus, quam non dicam te,fed quemquam alium diligere po# tuiflet .Is demum crudeliflimus tyranus eft cui facinora,non virtutes aditum ad Ty rana

wm

nide ffrauereiprattcreafi fit infolens imperq modicifqucparcntibus,quodignus princi* patii videatur,omia furfum deorfum inifcet in vitam&l fortunas ciuiurn debacchatur, tn fumma timeri mauuit qua amari.CfcS, Nu* quam talia mihi venerant in metem: nec pof Ium adduci vt credam tantum facinus a Ma* riocogitatumfuiilc. SyL. Non videris Ce* far fatis cognofcere naturas hominum, prfei puequum ingenium Mari] vafru ferox ma lignum ingratum ac plane ruit icum,8fad do minationem femper eredum non perfpcxe ris:nnm ca qua* hadenus recenfui porro le* uia dixeris ,pr^ qs qua: referenda fune. C*S. Illam iaduram cx ditiedis monumentis ma *> iorum &r memoria generis oblitterata incole rabilcm nedum grauem acccpiffcmus: prati) ftarct mcoiudicio vita carere,quam per fum inam injuriam i ordinem plcbeium coados amiffis ornamentis famili^ infelicem fpiritu trahcrc.Scd que funt ea,qua: grauiora dixi* ftid SyL. Vbi generofus ifte cx balneo de t l ta calamitate publica triumphalTet, Ciygacu percitus amentiaincontumeliam relique no bilitatiserexiiTecftatuasflagidoforum horni uumtqui aut legibus agrarqs,aut legum ab>

*ogationibus,aut quibufuis catumnijs vcm publicamconanierant; vel hoc vnum facis nusfulFiceretad inflammandam plebem in miferas reliquias optimatium ,cjuumilli per noflrum dedecus illuftrcs haberaitur.Tum videres jnvrbem ex municipio Arpinate mi grare greges cognatorumSd affinium prins cipis finedomo/ine tribu/inenoie: hi poft ingentem cutium fhagem Sd miferabiledibi uium facultatum vrbanarum noftris fortus nislocupletati protinusinfenatum adiudis candas regiicaufas introducerentur,q nihil invitanouiffent ptcrfubulas crepidas malles os ligones 8i id genus alia inftrumcta. O pr£ claramtumdemumrcmpublicaRomaharn, o foelix imperium orbis quum nactum fuifs fet cofuleS pretores cenfores atdilcs, reliquof quemagiflratus ex Tutoribus fabris ergaftu Iis ,aliaque mulco magis hominu fordida fes ce,quos inter mefonautas,atque mediaftw nos nemo fan^ mentis recipiendos putaret» Q u is nili impius fui fuorumque hoffis hoc moflrum pollet oculis afpicercd quisdomu fuam non relinquendam arbitraretur in tam funefla dC confpurcata re publica ‘t Q u is Scytharum plauftra, mapalia Nvimidarum

Athibpumquecripfas lari patrio nonantefer ret tprofedo non expedaremur donec fpen teprofugi folum verteremustnccdiuerfls te portbus cijcercmur unguli , fed eodem mo* mento vniuerfi,vt Arpinatibus libera vrbs remaneret,vel potius in arpinate municipiu Ronig nomen migrarct.Hxc ipfe nefaria c5 fjliapaucorumauxiliomeatamen imprimis virtute fregi,oppreiTi',extinxi. Caefar. Sylla quam proxi me accedis ad eos qui cribro va# ticinantur, SyL. Nonfunthae van^ coiedu rgCaefar,neque fmcveteribus exemplis:te quoque in grsccortttn libris quum Rhodu ad Molonem nauigafles,lcdita fle puro, pia! rumque nobilitatem vel imudia vel auaritia plebis duitatibus dedam , fere obferuatum cft, eos maxim equi fufeeperunt inquilinos aduenas, granifer fcditidibus iadariue Sy* barit£ receptis AchcisatepTrc:zenqs,Thu< rq quoque i]fdcSybarinis:fic Actifleos.Zi:* clcos,Byfantios,ApolIoniatos,Syracufanos, Amphipolnashofpites aduena! feditioibus vexarunt,alios etiam patria domo ciecerur. JNup vero anoftris militibus Meffangfaci* nusi ecutis optimates oppido Rhegio no ta men vltionisexpertcsfucruntexpulfi: fru/ ftra creditur falus leuitati vulgi etiam in tran

qui!!o,quiEuripbinconflanttoref!'* C-tS* JSecdu excidit mihi fufpmo te rcfhafie Mz* i tams conatibus tua ipftus caufa: htecopinio niii me ratione Iiberaueris,auherna futura c* SyL. Quemadmodum gloriam non appete re modeiii hominis ofticium cc arbitror: ita fiftnfpontein pr^miu virtutis &£laboris ac* . ceifei iqnegligere iuperbi eftjnecenim aliud poltrcipublice commoda rcftabac quovul* ncra t.iduiamque temporis fimulctia a-tatis iaoftrc confolaremunquod ii pa ilus f uiflem colli meamfhtuam^dqimmortalcs in quam infamiam fuiifem dcuokitusdiquidc agno» fcerc Viderer aliquod nicum flagitium: neqj dci tdevafcnturf ingenia enim hominum pa* rati(fima fune ad malcdicendum)qui pro* ditionis -alrj rapinarum, alr) aliorum crimi* num r prout cuiufq? animus cft) infimularet, ■ Quiod malum vbi vulgi Termonibus incre* buifler,haud quaquam innocentia fide intet grttate nullis bonis artibus^netcftibusqui* 'dem cx lotiis tabuliseuelli poiTetall^ prima» coneeptioes animorum tenaciflfime funt ,ac itiam vita fundos infcquuntur.Q uo pado‘ lucem in tata ignominia intuerer f quos ego laqueos,quas liceas, qua: precipitia,qu£ aco* itita non meritereuoiueremiSed omittamus1

c

tmctmi dolorcm:bnnc dedecoris egregia hae rcditatan liberis ac nepotibus relinquerem?

,hi s g lo ria rem ur minorestriumphorum citu lisfh is poderis ego prariueereni ornamentis iquiluminimaiommperpetuastenebrasof» fudiiTem.'* C/eS, iam non improbo quod fa* me detrimentum fis fortiteramoiitus: quod hcrcle ipfc quoque tunc facicdum putarem# Verum id abfoluas quibus de caufis bellum ciuile fufdtaueris pernictofg rei deceftandus audor,ne amplius ambitionis &tnuidia: po ftuleris. SyL. £ g o vero tibi inorem geram, cfficiamqucfvt fpao)credasme culpatnul# lius affinem fuific. C/eS. Si minus abfurda nec ahena fuerim a ratione:imprimis a te pe# to nc inuoluas me Diale&icord ambagibus, riecp per angulos Chrifippi decurras. SyL. Hec nugamenta iampddem garrientibus ii* Exhedra fcolaft icis reliquimus: nunc autem nondiuerfum abeofermonem audies, qu5 i fenatu dc rcpublica faciebamus, O S A R . Perge igitur. SyL. Q u u m aliquot inditfid limis bellis prariidio f uiilem populo Roma* no,bellumque fodalegrauilTimurn prodiga uiifcm,multifque alijs i rebus noftram rem* publicam pro mea virili parte iuuifrem,vc

sicqtic me laborum,nec eam pceniteret ope'# rum mcorumrinfuper honeltiflfime fundust arnpliflimss honoribus Idixeram ocium mi# bia publicis muneribus i reliquumtempus vitg mear,nifi reipublicx nece ititas a me prte fidium in luis periculis efflagitarer: quippe nec ipfe plura exoptabam, nec amplius quic quam optanti pracflari poterat, Intcrim a.la# ti (uni Mithridatici belli tumultus :cam pro# uinciam fenatus abfenti mihi decreuittquam Sulpitius tribunus plaebis refciilb fenatufeo fulto(nefcio quidem a maleuoiis incitatus,an jnuidia nobilttatis)in C.M-mum noua roga# lione tranfferre conatus eft* Cui pelli nift ine fortiter oppoiuiil'em(de me taeeo)fuilTcc autem fenatus audtoritas non debilitata mo# do,fed radiatus euerfa: curia deinceps a ne# mine bono frequentaretur, qUando abolito iure fenatus omnia libidine tribunicia decer# nerentur: tuas quoque gallias Carfar, vnde non mediocrem virtutis famam reportafli, aliquis tibi Myforum poliremus vel fullo vel futor eripui lice« Q u id chnuiderem C« Mario* qitcm nunquam mihi parem exilii mauerime C/s.5. Multos gefferat continuos «qnfulatus, SyLLfv, Leuius populi fuit qui

fg pe improbos fuicp fimitimos bencftdjs,pfe' quitur. C&S.Delugurtha triuphauit. SyL, Q uaquam illud bellum virtute Metelli ma< gna cx parte confectu crattramen adhuc tria phus fucccffori fortalTe referuatus fui flet,ni fiegometiugurthaa Boccho rege impetras inflem, C a S. CimbrosThcutonefquecectV dit* SyL. Has etiam vidtorias cum C. Mario communes mihi duco.fiquidc legatus in his prglqshattd paruam opera nauaurj.Poft hac vi&orig Mari] conticuerunt, &C belli fpledor obfoleuit.Atenumcra qttg ipfeinltalia Sici* liaGrarcia Afia gciTerim, q femel praelio Ma rium vicerim, dcide redditus fama necarim, ad hgcC.Marium filium, que paterng furiae agitarant,ad confrifccndam vitro fibi necem compulerim,iam facile intelligcs quantu illi viro antecellam. Atque altos coplurcs ea te/ pcftatefapicntiflrmos bormes SC fortiflimos imperatores,quibus nunquam caruir, fena/ tus habebat. Q u e apud exteras gentes eflet exiflimatio de noflro ordine,fi Marius impe ratoraduerfus Mithridatem miffus ftiiffetC*' dicerent nos ignauosibelles ineptos adobe/' undam huiufmodi prouinciam ab Arpinatf bus ducem impetrafle, vt olim lacedarmonrj' contra me Aenios pugnaturi T irfh eu m ab

Athenienfibus obtinuerat. Proinde n3 fuft inferendum in noftra tepublica adeo fedum exem plum : neque fuerutnouis hominibus aditusaperiedi, vtfgfefupra fuamnaturam attollerenqquibusvtiliuscffparerequa pr£/ e fle, C-tS. Ncfcio mediuffidiuscur tantope rc extollas nobi!itate,quu pl^rique reperian tur, quibus fi nomen hoc ademeris,indigni luce iudicabunt. SyL. Et fi nonnullos ccntin git a fuis parentibus dcgencralfe,qui co ma/ iore odio digni funt,quod fprerislegibus ho nefiatis, ad quam virtute maiorum quafilu/ mine inuitaban tur,malucrintvitamfordidif fimis vitijs inquinare,tamen fi canes equi8£ aliaanimaliaoptia funt, quae generofiffima: eerte verifimile eft idem in hominibus cue/ nire,eo quidem magis, quoniam nobiles v i/ ri,qui vbique locorum in precio habentur,9C n a tu ra ,in f titu t io n e & fuorum exemplis (quos rari funt qui non imitari velint) ad vir tutem accenduntur. At vilis & indoda mul/ titudo nulla maiorum habet veftigia qu£ fe/ quaturnifi turpia,quorum magis conduce/ ret obJiuifci:quocirca ingenuis difciplinis no tam ob ignauiam, quam quod hortentur ad virtutes infefti funtjquas fi quando nancifcS tur, videlicet bon^ artes quum ad ingenium

fibidilTt mile acceficr int jcommutata natura in fadicnem vitiorum abeunt,ac vduti vilif fimi tranffuga* fracfhs pudoris atque mode/ ffie clatilhis omnia per fummum nefas per/ tu rban t. ]S3 am Pompilioru & Catonum exe pia no facile repertas.In vniuerfum id dixe/ rimtex bonis plxrumque deteriores, exm a/ iis veronifi mali non procreamur, v t Therfi tc Codrus interdii generet,Codrus a Therfi tenunquamgenercturipcruulgatumeftma ficoruimalwmouum,&hiarinthurnefquil/ !a nequaquam proucnire. C I t a eft v t di/ cis Sylla,agnofeimus aliquot virtutis tti£ ru / dimcnta,nuncctiamafpicere Marq errorem incipiotcuinon cft amplius in animo patroci nari nccenim fas eft malcfada cuiufqua de fendere, vb i rationem repugnare cofticerit. SyL.Sero Cefar icipis oculos aperire,S^qua/ fide longiflimofomno cxpcrgifo.CjtS, A t ego non intempcfltuum puto quoties cmen dareatqueinmcliusvertereliccr.SyL.Nul/ Ius neque locus neque tem pus, neque reriS flatus prohibet immutare voluntatem: cate tum quo padocades rapinas iniurias bono rum reipublicqque ac pene orbis terraru ve/ xationesapud inferos, vbi cumda geruntur alieno impenOjCprrJges irritafunt vota nec

furdis aursbus principis exaudiuntur .'premi um& fupplida iudicum irrogantur arbitrio. Nunquam recordabarc mortalitatis tua^no veniebat in mentem fragilitatis & inconihn tix rerum humanarumCnon fuccurrebat io / uisfupcrnitciTeras nuqua no rcd e caderet? an tibi narium putabas affuturum , cuius fa/ lelles fidere fcelerum ac nefaria focietate c6 / f uncftus fuifhf At ipfe porro nequicqua fuos errores deplorat. C/&S. Nolim Sylla tibi per/ fuadcasmc vilius ncceilitudinis gratia fecu Cum fuifie partes IVlarianas: verum quod oc cupandus ea potiffimum via principatus v i dcbatur.Ad excitandum vero bellum ciuile fum neceifitate compulfus,quum refeinden

• damagnisviribustotimpedimenta fuerint: alioquin parricidium cflet ciuium (anguine manus commaculare:quos tamen vniucr/ fos praeter capita fadionis aduerfa: incolu/ mes volui: vndique mea vox in Pbarfali/ coprarlio circumfonabat, vteiuibus parce* returjmulriqueiam prodigatis omnibus adi* ucrfarrjs,8C bellis ciuilibus extintftis mea de* mentia feruati funt.quum poenam iure belli mcruiiTenx.SyL. Tanti ne fuit iiiec domina cio,vt per vulnera reipubliep peteret? C*S$ Propter impcriumnihil non fas efie,in c^tc*

tis vero rebus pietatem colendam arbitror. Q u o magis te Sylla demiror, q te ipfum ab* dicaris a pulcherrimo terrarum imperio ma» gnis a te difficultatibus adepto,&i fenatus cq fulto populique audtoritate in perpetuu cc* firmato.vnde inultis occafio carpendi ?ui re* licia effi Q u ida opinantur abiect i animi fuif fe qued te imparem tate moli fenferis, quod tuis humeris fuffincre pregrandis principar tus onus non valueris: s!qcalumniantur fe* riedtuteiud/dumamififTeimulti etiam men* te captum affirmant i mihi vero nefeiffe litte ras vidcris,ncc vUam rerum pr^teritaru mc* moria habuiflc^Haud alia ferema:erics beh forum omnium ab orbe condito fuit. Quo# tics populus R om anis ferociter cum natio* • nibus pre imperio dimicauit, tametfi multis eius pofieffio futura communis erarfcoair* rumgeres inter fe regnadjcupidine, fratre? in arenam progrediuntur, nati parentes tru* cidanttad principathm feffinantibus iura Icgcfqucnihilohiciunuadhoctam preclari conatus nulla nec impietatis nec irreligio/ nis ro tan tur labetnam quo patfto mortales vocabuntur in calumniam, fi huiufmodiaf fedim ibusdiiquocp perflringantur ,di cj* fu facinus arbitrare,tnutuis odfjs inter fc dif

fideane,dolifc$ /n fafl fgium nitanturfSingu iis horis atque momentis inuocamus loue optimum IVJaxiirium3eiquc Vota nuncupa m us.quod non minus iuftus ,acbeneficus in omne genus hominum, noftraque falus inciusefFc tuteia exiftimatur.Atqui iilefan dtiffimus deorum patrem folioacdiadcma* te per vim fpoliauit.acregnoexpulittquod femper timuifTe videtur SaturnusSe ipfea nim ia parricidio non alieni, v ta fe potius deuorandos liberos quam cducados in fui .detrimentum (latuerit. SyL. N on iinam te Catfardiutiusin tanta turpiter hallucinatu impietate verfari, nec facrilegis aliorum er ratisaccedcnremacognitione fummi boni vcriqueimmenfofeparatum interuallo exi (lerc,Videndumautc in prim iseftno quid quifqucdednsfentiatcqtundo pl^rique fig mentis anilibus impudentiflime diuina cfi humanis permifcuerint)fed quibus pociilj me fapientem deceat fidem adhibere,Oqui/ demquifriuolis mcndaciisleuiter inheret, bis impudens efttnam bC alienam culpam probat,5d fibi nouum errore inducit.Q uid autem abfurdius quam credere deos no u / tum interfebellagcrerc,fed etiam cum mor talibus congrcdi&lios odilIc3 aliis faucrc, SC

yicftos,interdum edam vulneratos huma# rus vhibus fuccubuifiec' Harc videlicet G'c4 bant Homeri ccm poribus Si Hefiodi,* nunc vero vel omnes dtjconfetftibellis perierut, vel non audent amplius in terram deuola* rcjnullum enim serate noftra vidimus aut audiuimus.‘quaquam Si terra: gra moribus armorum ruinis quatiebantur, £i quotidie pluribus aris litabatur. Dii quidem quum fint immortales, fcmpiterntfqt fedibus fem piterna gloria fruantur,audorcs bonorum omnium quae autoeulis hominum aut me* teperfpicipoffunttnam camala quibusfre quenter mortales affliguntur,e fuis flagitiis ortum habcnt)dii inquam ffultc creduntur mutuis inter ieodiislaborare,qui vel huma no generi additis virtutum igniculis in na/ tura pr^cipiangvt inter fc cafte at<$ concor diter aetatem agant,acvelut/parentes fem< peradhoncilatem incitant. Q u o d nifi de* fledtendum eiletab inccptofermone,mub to apertius tibi facere deos Apathcsab om/ nicontagione qlongiffimc abductos orbe vnanim i concordia gubernare: quod pra:* fertim ex flellis certiffimo colligitur argu* tnentoiqua: f» vel dii fu n t, vel(quod magis putanm)iuffa deorum excquutur, qui mor

CafibusinuiQbiles pcnitiRW saditis rcfidct certis legibus di mira vicifOttidine emerge £es occidetcfcg ad continua reru propagatio ne & decore vniucrfitatis demonftrant in fupremis deorufedibus nihil non agi fumi» macer fapietiaatq? virtute. C&S. Sua cu/qj opinio blanditur quum veritas in occulto eft:C^cerum( vt de c?lo in terrS oratio deuo cetur)pr^(lantifTimi habitifun£omnes,qui fuas cogitationes alti Rimis in rebus defixas tenuere,impcriSqj ,quod animo concepit fent,ortu folis 3£ occafu terminauerut. Stu* pidos vero nemo inficiatur,quos humi re*» ptates nulla reru illuftriu cupiditas adglo/ ria excitauit.Acmihi quide videtur excelle tifTima ingeniafaltem duabus maxtmisde caufisadfummu niti debcrc,nefciiicctindi gnioribus fe pareant,tum tmperio potian turiquare nihil in terris amplius autpul* chrius hominum poteftati natura tribue* r it,Q uod fi quifpiam tacitus hxc fecum re* putauerit,nequaquam diuerfus a mea fen* tentia recedet.lgitur ex antiquis regibus,la bente quotidie vitanoftra in deterius,facile coniedura poiTumusaflcqui, quales prin* ctpes habituri fint mortales. Prifcis tempo/ ribus a quibus Ji$c £tas degcnerauiqtara do

cumcnfafafKftitaf/sfrfprincipibusapparuc re.Tununcfperas Minoas Aeaeos & R ha damathostVjuin potius aut diomede Thra cem,aut Bufiridem Aegiptium,aut aiique Agrigentinum Phalarim expccta. Ita pl^ra que fiqvt hereditaria regnorum fuccelfio procliuioradimpotcntiarn&aliafcclera ,c§ vlla tyrannys exiftat: ab Heroibus enim no femidei.fed fere nox£ procreantur. Demus tamen quempiam regem natura benignu liberalem virtutis amantifflmum tquacttif fime lenitatem hanc omnem confilia malo rum peruertent. Q u id dctracflores & inui didreffabuntaut infccare lingua,aut virus inauribus principis inftiIlare,quoad cuiuf que optimi virtutem reddiderint inuifam; quam vtextinguant,fub fpecie beniuolen ti£ duriffimis prouineqs onerabere:ve! tibi labores Herculani proponentur vel Chy* mere Bellorophotisobijcicris, vel v t itigur tha parentum noflrorum memoria prodi/ garc di fficillimas belloru procellas cogeris. Q u id fi vel iniquitate iocorix vel hoflifi ma gnftudine,vel arbitriofortunae', cuius vis pr^fertim in bello multum pollet,infeliciter geltare exercitum amittas, audebis patria yeuiferercgique,cqi carnifex animus eft}te

bflendcre,aut inermis furorem in republf/ ca concitati populi fubire^Quicquid acci/ deritaduerfi(licet optimas rationesconfilio rumexplices)intcmeritat€tuam bC im pru/ dentiam torquebiturjN am fere vfu venit Vtconfilia euentis ponderentur,Si cui res aducrf^ praeter fpem contigerunt,ille nihil omninoprofpcxiiredicacurinterdum etiS corruptus hofttum auro proditionis infi/ mulabere. Q uapropter accepta ignominia nifi ciuium crudelitatem experiri malis, AI/ eibiadis Cononis Thucididis Annibalis ex emplo folum exilej gratia vertendi!eft. Syl. Q u id fi redeas victor omnium opinio» iir perata^Ci&S.Num ideo conquiefcent odia malorumfaut inuidia felicium rerum alum na conticefcetfVtinam non irritarentur in / uidorum animi aliena gloria ,& in virtutS peftfferos gladios non acuerent: fiquidem imprimis honefhim arbitrantur m agnitu/ dinem beneficiorummaxima ingratitudi/ Pe compenfare. N on venitin mentem Mil ciadis atque Themifioclis libertatis gr$» ciae propugnatorum ,vt hic ob liberatam patriam in exilio ille vero in vinculis morr coadus fitdQuid prsterca virtute Coriola* fif,quid Camilli,quid Aphricani,qufd Afi*

Mei fratris Aplirteani aut fortius, aut fubli/ mius ,auc populo Rom ano conducibilius fuitr Contra quid magis ingratum ciui/ late noftra,qua: optimosciues aedefe be nemeritos variiscriminibus in foro atque indiciis petulantiiTime profeidit ac iniufle damnauitfHaud aliena mihiquocp merces ab inimicis meis propofita fuerat: qui con ftitucrat fi priuatus redirem, poftqua vtraf que gallias decenio poteftatis Rom anorum fcdUem,eorum omnium,qine ad fplendo/ rem Si decus populi RomanigelTeram,cir cumpofiti-s armis in foro rationem publice reddere. H acinfpe prouirreias fufeipimus adminiftrandas, di cum hofttbus confligi/ muscharepr^mia pro vulneribus totiefque o b rem publicam rufo fanguine referuntur? Sed alius dixerit nolo dueflare exercitu ,aut aliis preefle,mihi mediocris in ciuitate dega Nulla mehcrculeferuitutiscxpersconditio futura elt,nec tamen nunc conumerabo ra/ pinas libidines, eorumqjqut/us in alios ha/ bcnt/iiperbantdom inationem ,atq?aliapa

infinita,qua: dom igrauiflim apcrferun tur.omitto etiam quoties aerarii nomine lu xuria Satraparum di auaritia tuis fortunis explenda fiqillud ynicuique luduofum , ac •

in primis tenuioribus duibtrs funcftum cfl (]uum gerendum erit bellum non pro liber late neq; ex commodo publico,fcd vniusli bidine atqus dementia,neceffecii: nome da re militix; deinceps innumeri terra maricp labores adeundi iubeundaque plurima v i rxpericubqquoad vnius deliramenta fan/ guine multorum expientur. Helena feula uinia prxm ium v idorix futurum eft :aut Indi£ Scytharumuedcferta fluitis regibus exploranda comites vniuerfos,fame,fiti ftu/rigore,clade,<6ficient:interdurninflu uios expeditio ducenda:nonnunquam mo tibus exequandis ficcandocj mari cogetur opera nauare miferavulgi multitudo: nec putes labori quietem impetraripoffe antea quam vel parens tellus dolore obflupcfcat vel comped ibus nep'tunus confirigatur. Al Cera ex parte faftigiu regale imperadic^dul cedo mirabiles excitat amores: finge te Syl la eminentiilimumxquamdtis potcftatem aiTecutum ,quidu<ftor iis clalTium,cxerci/ tus imperator,multis equitum atc^fatelliiu cohortibus vallatus in fumma opulentia rc rumqi fuccclTu,arridcn£ibu5 vndccunque fortuncbladiti]s,nutulou/s in morem om niagubernes^ahos terra alios manperfcqua ,

ris,cafliges rebelles, fuperbos excidas , fuB iedh’signofcas,adfispreudis’tuam opem im plorantibus.Tum reges occurrant priuati,- abiedtifquercgalibusornamentis aduoiuti tuisgcnibusfefcacregnatibi dedant, vita qucvnacum dignitate arbitrio tuo fummit tant: quorum alios tua libcralitas priftinae fortune reftituat: aliorum perfidia demen' tiam a tenon impetret:infuper hos diftes, i! lis honores 5t praefedturas largiaris in Ium/ ma quclibueric,extollas bC pr^cipitcstQuos fauores hominum fenticsfquotaudics acciar matioesdqua: vota puhlicc priuatimqj pro' tualalute fufc/pienturdSyL.ncmpe multi rifum in confpedtu Sardonium ridebunt: multi etiam clanculu fublannantes genuiV mim infiget. C*S. Q uicquid dixerisfqua' lecunq? autem illud tueriofubdudis fupef cilqsadmuabundilaudabunt:paflimpra:di! eabere diuina loqui,tonare etiam&ifulgur» retacvicc oraculi fermotuusper ora popu Ii circumlatus habebitur.Quum fcmeltoto trienio te vniuerf^ ciuitati oftcnfurus pia/ teas obequiiabis,quamuis more perfarum' Velata facie,tamen vulgum quafi aliquid atr guftiushumana fpecic vifurum ,dum cre dic numen quodpiam fub hominis forma

latere, videbis vndique certatim concurrere; alios e” feneftris profpedare, multos forni* ices epiityllia tedaque domorum confcendif fe repletis omnibus plateis: atque ibidem fttl dio c proximo confpiciendi alios inter fe tru* dere,alrjs preflura proculcatis nonnullis etii fuffocatis interemptifque.T um ^diumvefti bula tapetis dCaulets ornari,vicos fpargiflo* ribus,extrui teperarios arcus. imagines tuae rum vidoriaru in ferculis vedari.Q uid au» tem dicam de his qui adolet odores exoticos &.'diapafrnata,fymphoniacofquepueros pro ponutfQ uorium enumerem tibicines,alio& ique muficos omnigenisinftrumehtis volu* ptatemprouocantes^anteomniatucundiflTw mgfuntacfimul pedus& fcnfus pcrmouet vniuerfos ille populi crebrae voces immefas laudes applauiu maximo congerentis:pars inuidum,pl£riquc foelicem, haud pauciores patrem patrig diditam: non defunt a quibus terrenusIupiternuncuperis. Atque vtpul* chcrrimus tatocumulus honori accedat,fub cataftrophem huius fpedaciili alacres in me* dium procurrunt,qui f^fc non fane noxa ne* que ob metum,fed aemulatione decoris pro tua incolumitate deuouerunc, mutuifej vul* hetibus in tuo confpedu trucidantur, V^na ........ .................. ...... 4 '

iSylfa vidiffesmagnificeRda atfj; fplendorerrf m corutriuphorucu fpcdaculis apparatififi/ inis^ffirmauentepedibus in mea fencentia ituru. SyL, Hifpanicfem innuisan Aphrica nu,qnondeexternisvidisagcbanr,feddeci uibus 8( liberis Cn.Pom petfQ uibus oculis putas huiusluduofi fpedaculi funeftal^titi.1 a populo infpedaurVnaxime qua intueretur imagine Scipionis in pompa delate fibi gla* dio pedus traijdends,5t'efh'gicm Petrei ine* dia ferroquefe necantis^Nempe velfola Ca Ionis forma reprefetata, quo pado manibus vcftematqucrcccntiavulneradilacerauerat, gemitus &l lachrimas infpcdantibus excuf* <ir,C/&S,Nihil citius lacbrimaarefcit profer# iiinvu!gi,qui miferaturaliena mala,Quam* obrem facile vno epulo atque congiario re* dijnius ingratiam ,omnefque veteres iniu* riasprefentia commoda oblitterarunt, SyL« Fateor his animos plebis deliniri: ac in ferui* lutem acldid^ nummo pertrahi, fcd aemulo* rum,quibus honores libertatem omnem vi* wendi jucunditatem ademeras, fuit infanabi lisdolor.Nolimexilhmes nobilitate Roma* nanvftoliditatt Capadocum auctoratam e ffe quibus perfuafum erat, viuere populum fi* l*e regenon pqffeiexcelfinoifris hominibus

femper animi fuerunt dhnfucri /agam pat/; Cxtcrum de his faris eft, rediad cardinem» . C/f-S. Prxtcrea vis amoribus operam impc dere/pcciofifijjnp virgines adducentur; ve* fcendum cft/ibariticis menOs accubes.Quis prohibctaut parthicis indulgere coriuiuqs,' aut q u£ concu piucris,i11ico perficere? omnia ex animi fcntentia velutidittina virgula fup peditantur» Proinde non dcfiftes rnihi terne* ritatis nome impingere,qui hxc affe&arimi videpotiusneliolid' fiqatque omi fenfu ca* renris tot aceruos laudis, tatam voluptatis ac cumulationem contemnere. Haud rarofbtee euenire,vtqquorumoiscuracfl: numero fa pientum haberi,maxime defipiant,ac merito pro gloria pr^mium ft ultitiac reportent. Atcy opinor Sylla te aliquoties erroris tui p^nicuif ictmihi vero vt diuturna poflcffiq tante f l ia citatis iwcundiflima fuilleUita nunc fane m £* rore poene conficior, quod repente faftigiai dcicdus ad hanc rerum inopiamSc folitudi* hcmfnc manticis quidem rcli&isjdeuolurus fim. SyL. Cadar opcrcpr^cium elFe arbitrer ante ratioes depofit^ a me didaturg,qu£ feni per obnoxia malcdiciis improborum homi* pumcxtitiqaducrfuscouitiadcfendere, qua luce clarius offendam te magnis in tenebris,

ftrfflrnsqueverfaric^ci{ate,vtipfemctagno5 fcas,ac tandem confiteare (fi per pudorem \v cebit)hoc tuumTyranidis patrocinium nuh lis veritatis fubfiftere fundamentis.Male in* quis de te fen tiut homines,fcd mali profedo, quibus nunquam probarivitam meam opta iiitnec enim vilius ta admirabilis virtus fuit, Semine inter mortales adeo praeclara facino* ea extulerunt,cuius glorie malignitas no ob*

xfirepuerit,inuidia laudem non fugillaueritj nullum contra flagitium tam nefarium, nui* fa tam impotes dominatioaudita eff, qug Iau: de caruerit atque fautoribus,vt ftudia anima cuiufque impellunt, ita rebus vel laudandis Vel culpandis inclinantur. Eorum certe qui* bus omnem vim redte fentiendi vitioru pra tritas abftulit,longe maxima pars efbquidam amore obc^caturtalios rapit odiumjmulti iu* dicant ex proprio commcdotalrj veroalqs af fedtibus feruntur. Pcrtimcfcerem cgoiftius fecis cicatricofum iudicium dautmepermoe ueretnequiffimorum hominum audoritas, qui veluti quodam violetiflimo turbine per pr^cipitia cupiditatum ac perflirbarionum a curfu rationis abftrahuntur d A t qui nemine Opinor bonum atque integro& iando ani* tni iudicio fuifle, nequepofthac fm m u , qu i

ve! opera mea vellicet, ve! conAIijs coRantig abroget ac maturitatem, C&S. Nimis de te magnifice ne dicam arroganter prtedicas, SyL, Ego quoquefemio vani eiie hominis in proprias laudes excurrere abfqueoccafio* ne,fed quu a calumniatoribus arceificur x de* decus,laudabile cftinfamiam quomodocun queafe depel!ere:nequcte Cadar debita lau* de fraudauerim,fi quidem magnu alioqui 6C prardarum virum femper iudicaui tum ind uilibus negotijs dC adniiniftrationercipubli* C£,eum etiam imperatoria dignitate, bellicat* que fortitudinis operibus hac vnadomina* lionis immoderata cupiditate excepta, quod ipfe certis fignis quum pr£uidiflem,decreue ram tuo capite manibus Mari] parentare. Cg terum (luitis amicorum precibusexpugna* tus tanquam e cauea furentis l^cnar catulum emifi,qut adolefcens fpiritu viribufquc com paratis orbem fanguine ciuium cruentaret: atque eam nobiliilimam rempublicam,quae meis confiIf|s atque periculis a feruitute libe* rata,ac,ppe funere erepta priftin^ fu erat ineo

- lumitati reftituta,is inquam flagitiofus IVIa* rianorum fcelerum minifter furore peratus exagitatam bellis,cladibus funeftam, hebe* fatam viribus prorfus exaguem immanifi»

fiiTiSshofiibusobuiruTi predam relinqueret. Porro tibi perfuadeas hancprcrogaciua Ca: farifuovenerema Iouchnpetrafie,vtii!ivni mortalium omnium liceret per cardes latrcd snia vafhtioncm ad principatum profscifci, cunctis bonis artibus imprimis boni atqui funditus cucrfis.Nlihi autem loge memaiie* na cftrnec vnquam liare opinio penitus infita inuctcrataquc extorquebitur,cui putem neo fas cfl e hominem aliquid homini detrahere, £x' alieno incommodo fmim commodum au gere : nift vero temere ficcarijs & raptoribus perna capitis legibus irrogari ftatutum fit,ac in vnurn quodque facinus more maioru gra ititer animaduerti. Q uum igitur leuiora dcii cta iubcantqr atrociilnnis expiari fupplicqs: cirerfonbus vrbium,5iquorum opera publi cafalus oppugnata & libertas extinda funt, 'credis impunitatem prbpofitam ciTedalioqut fX impios Gygantum conatus, fpcfquefacrw legas olim confenfu gentium exeeratas ,iarn cuafentecia laudi pofteritas afrribct.Quocir ca(v t ad mea caufam quaii poftliminio rcucr rarjquod nequaquam inuitus aliena poffef/ fionedeceiTcrim^a-quiiTimiatque fortiifimi animi fu it, Q u ippe omnia pclTum eunt,di/ ginaque nondignqfctmtur ab humanis 3 nita

jhisquimagiftratus gerunt nonfolum aciui bus iniuriam propu!fent,&I malos ab infercn da prohibeamiverum eoam fimimis indpic tes a lare,tum futs affcdibus ftacuant modfr, tum incitatiores cupiditates frencnttquineti/ am nifi manus a rapinis A oculos abimpudi co temperauerinc aipedu,ad morespotetio/ rum reliqua multitudo componitur, vitam/ que prindpis exemplum fibi ac normam v i/ nendi propofitam eifc putant« Q uod fi prin cipes non magis libidinibus regerentur,qua vcgerenclibidincsA acres fuoium vitiorum vindices exiflerent, profedo non inuadere/ tur tot prauitatibus,gcnushumanum,labe fcelerum pafllm vcluti contagione ferpente ac xim a qucc$ occupante, v t rara mebra ali cuius ordinis integra relicrafint .N uc tecum Carfar examina vtru videar rcprchcfioncdi gnior an laude ,fiquidc minime pegrinis mo ribus inqnatusper maioru decurrendo femi tas me ipium vicfmcifq? commodis volu pratibus peperci,vt ea qu£ noftrc reipublicte vfui dlcnt,mea potiiTimucura Itudio dilige cia profpiccrentur, Accadebat ratio confer* uandac voluntatis eorum : quorum collocati meritis eramus in ampliffima dignitate. H i quum imperium Romanum longe iat^que

p?op2ga!Tcnt,{nuidu efle ( fi diis i n videre* &urconuenire)vo!uGrum:quodnequaqfutu *u arbitrabant fi 2 iuftislcgitimifqrmagiftra* «ibus ac imperandi viciffitudinc ad vnius ar bitrium fummarcipnblic^ deuolueretur: et* enim fatis apparebat diuiium iri metes ciuiu & fore v t multas in partes corpus reipubhea: fcinderctur pl^rifquead culmen regie domi* nationis afpiranlibus.Quis aute alteri aede* ret in libera duitate quu ius omnia comune cflettaut qs ta humili forte i obfcuro eft, q fe dignu pricipatu non credat,& altis anteferri noftudent,co ia ipuriette dC abitiois vetu eft. Idcirco difcordt£ graulffiin^cu acerrimis co* letionibus ciuile bella fufeitaret, a c vfq? adeo c^dibusirer fc fureret,quoad fuis iporu viri* bus coficcrcntjimperiuq; totius orbis clariiTi mu oibus ex paribus qua flatu rueret ac peit’ extingueret. Q&S. Ita nc rudes ai fui fle nr cs fnaiores exiflias,vt aliqd in rebus hnanisppe luuapdfcfiatuiiTetditaiperitosantiqtatis vt jno habuerit ante oculos quot ampli fltma re* gna potetilTimeq: rcfpublic^ fluxu teporu a ftirpeinterqflentdHaud aliter fefe hiianq res babet,acfydera:ha:cei cxoriunt,il!a occiduf, ?c per vices imperia fortiuntur. Olim regnu *£giptioru abunde daru ac gelibus formido#

lofum fuittathi nunc falufcm Tuam populo Romano commendarunt. Fama eft Ama/ zonas multis nationibus imperaflc, quaru nihil praeter nomen ad noftram artatem per uenit. Viguerunt AlTyrij: Parthorum duo dCjViginti regna fuiife produntur ; terribi/ les Perfarum copi^ terra marique metueba Curjqu*plane omnia aut euerfa fun t,au t multum a fuperiore fortuna deciderunt. Q u id AthenicnfesLacedemonq Macedo/ nesfNonne late imperio potiti funtdnu Car fhaginenfium opes ingentes non memini musfat omnes hi ccruice R om anoru, pote flatibus fledunt,vidliqueiugum patiatur. Vndefacileeft’connijcere imperii quoque populi Romani propediem interitum foret Quglibetetas Tuis rerum mutatioibus per/ flringitur.Porro quis totconuerfiones tan tam temporum inllabilitatem non admire/ turacobftupefcatdHi graeciam occupaue* runtrilli Aliamtalrj in Sicilia eonfcdcrunt: abali)shifpania poiTelTa eft. Q uar demum natio Italiam fu£ ditioni vendicarc non ten CauerittTortalTe pofthaceueniet, v t alique genteslincognitg ex Scythicis nemoribus in Italiam migrent,iufque Romanis ac Itali £is populis ex capitolio dicat.Quare fuper*

paeua mihi videtur hxc tua de pofteritate follicitudotqufncceftuasaUatura efljium a no confilto repelli nequeunt aut immutari! nam &C princeps poartarum cecinit.Non po tiseft fixas parcarum auertarc leges. SyL» Quae pofhemo de v i fatorum adiecifti.in* explicabilesaufradushabent: opinor haec inferinio Ionis tantum feruari, nunquam ad mortales perucrtilTe^ltacft ne videamur in tenebris palpare fatiuseffe puto nos qti£ ftionem handilcntio prxtermittere. C aS. Redeas igitur ad infticutam difputatione, SyL. Non inficior equidem res humanas mutationibus obnoxias crebro fortunc vo lubilitatem cxpcririincc enim cuiqua dubi um eff,nihilacthernpmconftanfuc celi am bitucom pledfnullius pedes adeo incocuf fa ftabilitate figi.vt proni ad lapfum no fint Q uapropter non fumus ita leues vt fpere* m us dominationem Romanam cundhsfa; culis duraturam jcarterum fcelice optamus acdiuturnam.C/riS. Atqui vereor nc mul* torum opinio fiteam nimisdiu fdoruiflctn magnis praefertim feditionibus& malis in* feftinis.Cogitaquadiureges vrbi prtefue* rint,quamdiurefpublica perconfules admi niftrata fiqlongam feriem annorum inuej

pieslmirum quo pafto iamfencrccns impe* riu quiccp fui priftini vigorisrctineat.SyL, Precipu^ quumtuCefaripflusvifcera lace iaueris,cctcrifqi tradideris Iaccrada. V iguif fet profetfto vigeretq? diu,fi non tibi ipfi,fed populo Romano dominationem compara uifles .eiufqs fuilTes honore tutatus: non do ferent hodie tui Ctucs impunitas G albana clade legiones. G tS . nirniru ifle dolor nir/ qua ad me peruenit. Syl. Ergo tibi ioli viue bas,quinec bonis tuoru letareris,nec malis ingemifceresrbefcistecu naturam tot ani/ mi corporisdotibusmuniuifle,tuadfum mos honores indulgenter a fortuna prouc <fta,vtex tuainduftria qua plurimi frudu decerperenttCfiS. Decet mehercule fuam quiicp re agat,(iris comodis attetus fit:ex fu* perfluis vero liberalitate exerceat,SyL.qua H noha-epotiffima fit.deorucppotetig non icquiparctur: quippe nec alio;itinere liber pater,Hercules,Ceres,Pallas&alri ad diuini tate profecfh funt. C a S. Sylla nimiu obfole* ta vetuftatc narrasjqj h' res ita fe haberet vti ais,nihiliftocmagistii£ fenteti^ fubfcribe* rc:fed cotrahe ia vela.&i curfum, quo c£pc* ras intede.Nequco tame intclligerc quote ifto ex Iabyrimo cuolues; hac quam maxi/

me’ pugnant inter fe:perpetuus D idatorj quum nihil minus cogitares,renuciatuses; quod omnes ordines bC magiftratus ratum habuerunt:^ ipfedicet diffimularis)appra bafti,deinde contendis cgdendum fuiffede ture alieno,quaff vero iniuflepotridcres ea quxpartim efflagitare tui labores videban fur,partim confenfus omnium in te colloca uerat propter liberata vt affirmas a feruitu/ te ciuitatem atque in fu a priffina libertate conferuatam: quibus de caufis duo dariffi' mi viri Codrus in gs^cia Cyrus in Perfide regno potiti funt.Hacc vfque adeo intricata funt,vtad Sphyngem thebanum autorem referri queant,adeo quidem obfcura v t pu teo(quemadmodum atunt)c6ftricflus ince/ dere per tenebras Heracliti videare, Syl.At ego facile tibi offendam orationem meam nulla in parte a feipfa diffidere, neque vilis ita nubibusvelatam.quo minusprima facie intclligi poffit, Q u u m populus Rom anus fummam in grauiffimis periculis mihi pote ftatem mandaffet,voIuitfuccurri periclitan tireipubliceicuius incolumitatem vna cum vita ctuium a tq* fortunisdefenderem: non autem ,vbialior 5 Tyrannide euertillem,ip feconfcftim principatum arriperem; yrbs

sucemVtroque'modo libertate fpoliaretur: atque(vtdicitur)dum Carhybdim declinat, incideret in Syllain,mens huiufmodi non fuit vniuerli' populi nec inuentum|, v tim / perium in me perpetuum conferretje verd inaethernam demergeret ieruitutem. Q ete tum id a meis necellariis exquifitu eft: quo rum intererat ofFiciq mecuncffis laudibus 5C ornamen tis afficere. Igitur amici retulerunt (enatus affenfus eft, populus auctor fuscata/ mccfi tunc eadem ipfe mihi vedicare potuif fem .Q uid credis ciues noflros beneuoien / tig gratia fcumee virtutisadmiratioe ijs me voluifle benefictjs profequitfcerte legioni# bus tribuerunt , ac tempori obfecuti funt, Q uar res oportunam ihi vifa cft,donec rei» publicg flatus ordinaretur: erant enim plus habitura ponderis qua: fui fient a vero legi limoqf magiftratu inflituta. Proinde cun/ diis ex fententia perfe<ffis,didaturam depo fui.legiones rei publicg reffirui, fatellites di mifiratiohem rerum a me geftarum ad n ti Cum populi iigillatim redditutus ,v t nemo efTet,cui minus conflaret,rne ob’ tutelam pu fclice libertatis, non priuata fitirultate bella contra marios communes bonorum omni u m hoftes gelTtlJe«Sed finge cudorum 4 o r/

dimim alacritatem in meornado fuitTe m i ximam Si conflantem, negabis effe magni anim i, quod abdudus procul ab illecebris

vanitate rerum humanarum,proculcatif queac diffipatis tcterrimisiibidinibustqug v t plerucjt funt vehcmeces Si incitate,ratio nem fubigunt,captiuamquc poft terga tra/ huntjfuperata denique laudis titillatione, qua mortalium pedora maxime permoue* tur, potuerim fafcibus imperatorijs carere,

. pulcherrima reatque iucundidima, quem/ admodum ipfearbitrarisfDeftnant igitur maledicicalumniaria me quicquam vel Ira d o animo vel alienatamentc factum fuiflei quandoneque perdeuia, neque per obii/ quos tramiteshoc iter primus fecerim. Os lim Ptolomeus, Ariobarzanes,Seleucus rc gnum depofuerunttapud nos Cincinatusa' didatura,jVkfTalIa Coruinus ab vrbis prx* feduraleabdicaruntiimperium perinde at que naufragium fugientesnn quo in nume ramala aggeruntur,ad humilem datum,ve lut Afylim quietis, intimumq; tinum pacis 8£ocq,vbiprofund!fTime in vtramque au* rem dormiendi facultas dTe^dcfccnderut,- PofthacanimaducrteC^farandeceretuam iprauitatem videatur vnumquodqj ex pri/

tilo impetu a nimi dcmore imperita: plebe/ cule indicare: diligenter amnes ferutandt funtfecrctiores mentes recclTus,&i penitior res ftbrc pedoris accuratius difquirend£,fin gula deniquegrauiiTimo indicio tanquatn trutina ponderandapriufquamde vita cu / iufpiam iiluftris viri fententiam prondties. CfiS. Hactenus maledictis refpodiflt :nuc vero quemadmodum pollicibcraris com/ para principum eruninasvna cum volupta tibus.SyL. Sedulo tibi mors geram dc ty / rannorum cruciatibus,quosprobe cogno fcemus it non fuperficicm tanqua per tran fennam confiderantes,fed quafi Lynceis o / culis eorum anxietates introfpexerimus, Deu immortale quot veluti diducta Chia/ myde vectes,quotcIaui,quotteIa,quot fgdg cicatrices^ letalia quafi chironis vulnera i totocorporc luxatis mebris ac diilorfis ap / parebutdSi ptcrca propius intueamur qui/ buscurisconficiantur,quantoslaborcs per ferant,quas fuftincant vigilias,quam ingeri tibus pericidisSiinfornntjscxtereantur,nc mo carebit admi ratione, fupercfTe nonnul/ los.qui tantu onus ab humeris no excutiar,' Bc hanc maloru hydra priuata redimat qutc fc,Na tj hebeti pl^ticg iudicionihil neq? (ce

Ie r isnc4?turpitudinis ptermittunc, quoad in fummoconftiterint hi perfonatam fcelici tatemcofpicatqmagnis calamitatibus inuol iiuntur:qs duntaxat qu£ oculorum bC aurid fen^u percipiuntur, animum intendunt, f£ diiTimas autem fubfuco deliteicentes macu las non videntrquas fi aeque exploratas ha berentatque ipfe habeo, fgpenumero men' femabifta pulchritudine regnoru ad fpes' priuatasconucrterenttmox dilaberenturil lae feruentiffim^ cogitationes,^' omnis ve/ fana principatus inuadendicupiditas extin gucr«ur,v ttandem nequaquam dubium eiTct humiles in agris aediculas ,& holerum in ocio tranquilhllimo cibum longe praefta retelTellatis pauimentis,&incruftatis mar/ tnore parietibus.aurcifquetedis,qu:e fexce tiscolumnis innituntur: vniucrf? inquam' pomp£ ac ftrepitibus armorum 6C fupr^mg digmtatis:Porro tenuioris vieftus iucudita ii neque perfartim apparatus neque menfx $yracufang,nullp opes nulle delitip, nulla regum bradeata foclrcitas comparari poteft Etenim qui regnorum adminiflratronerri iufccpcre,acgentibus, populis nationibus' pr^efTe ftatuerunt:non arbitrentur fc ad de fidiam natos 2C voluptates3quo vitat curri/

cula molliter in inaqua rerum affluentia/uni 'm aque tranquiilincc ad finem extremu de* ducerent. Atqui proponat neccllcclt publi* cam incolumitatem communiaque commo* da Tibi profpicienda augenda Scconferuan* da e (Te;vt quum ipfi iugularinqatque animS tuteJg Tuorum intcnderinqvrbibus atqj pro* uicqs dTequ^fita falus& Tecuritasvidcatur* Q u ^ fi patribus familias negligeda no funt: & gubernatores magnopere fludent vt Tua quifque nauim incolumen in portumappel latonrerim nullum tempus fine maxima iol* lieitudinetranfigiruricatteris quietem agen/ Cibus dudlor claifis domicilia Tolis S^Iung mo menta perpendit; nunc regionu dC maris na* Curas metitur; modo digitis computat quot fuperfunt dies ad ortum St occaTum Orionis atque Succularum, vt cautusimpedentes t<? peilates aliquo defugiat receifu, vel fide prg henfus i mari fuerit impauidus pr^uifas exci piat& facilius euadat, Hic vrit Malea; Sy ple* gades illic formiudantr; alibi Sytes&f Siculi Freti vortices pectus exanimant jadhtecflu* dlibus inter fc concurrentibus vehementer angit.Experuceras; ia ar^ fub vndis depref/ fg;iam inflabiles arenarum cumuli &fpr£* ruptg moles in coelum pertingentes, alia que

huiufmodi curis afilduis pcnfitanda,quibus nauarchi vcluc exirialibus colubris impalle* fcunU, quid in magno imperio confiitutl, quos omnes quarta luna genitos crediderim non fecus ad l^ie mala atnahetes,ac c^cias nu besrquanrascommotiones quotsftus quas rempdfotes & iubiras ,pcelias in magna mo/ tum & linguarum diflimilitudine/ambient» busvndcGuaciue iaeuis5 'minacibus hoftiu1 jcopi}s,non cogitem fibi perfer endasd Q_uod ingens rcgnu,autqu£ rei publica potens diu Vel externotum beliorum vel domcfticarfl feditionumfuitirrmunisdhaudquiefcitvn/ quam genus humanum ,nec {fatu, que fors obtuicrir,cornetum cft. (Quippe natura mor talium in hoc praua dici & cxilfimari debet, quodinfuoquifque negotio hebetior fem* pcm ouas res molitur,fperans,fi conditione fortuna: niutaueriqiucccfiiis meliores ade/ pturum.Proindehis duntaxat a Romanis in tot aetatibus in tanta annorum rcuolutionc te plum lanidaufum cft,alijs atque alijs bellis, veluti capit ibus Hydre fuccrcfccniibustqu te quum aliquando bi em tamen interuallo con quieuifienqciuihbus difeordijs exagitaban/ turiquod malum intefiinum cuius vel arnphf fima impeiia,quam vllus hoftis eueitit, Por*

iCO qUoniam homines procliuiotcs ad facind ra fune, quam ad virtutes, a quibus facinori* busnuiiius auctoritate, ne deorum quidem immortalium maieftatedetcrierur, quotidie varrj tumultus atque Panici terrores in agris &C ciuitatibus compefcendi, fanandaque di* uerrorumfcdcrum pedes exoriuntur.Num credis paucos ad tuas opes 6ipotentiam incir bentes imperandi libidine torquerifaediesed nodes anxie cogitate quemadmodum afre/ datam Tyrannidem animo gladiatorio arri/ peret t In amplillimadignitate fufpeda fun6 omnia,timentur atnidlfamiliaribus nonconn fiditurta liberis 6tlvxorecauendumeft,flla v i

coditio miierrima efttvbimagis fpei ad tu telam fui corporis in barbaris hominibusS6

. canum fide reponitur, quam in qS, quos gc/ nueris nedum tenuiore nccclTitudinis vincU !o copu!atis:adhoc hoh opes tatum, fcd inge nium£o' virtus cuiufqueformidolofa funt. Delatores quidcm&fufurrones omnes ad v nu m bi a ca!uo( v t dicicur)ad caluum cornu Jnis regum omnium ac regnorum pellis,foti/ dem vomica* rerum publicarum di carcino/ mata,primas atque pollremas partes Trage* diae fibi depofeut: Iris quoniam funt aures di oculi principum,nulla ianua clauditur quct

minus admittantur: nullum tempus impor* eunum eft,quo minus audiantur, Deum im/ mortale quantas curas pedoribus ingerunt? quot mentem perturbant in (omnijs ? quot la trocimafumumvenditancescomittuntfqua diriscalamitatibusvrbes imp!icant,omnife/ re labe his cx fontibus manante? nam quum affiduis criminibus didafadaquefinguloru clam inuifa regi faciant,irritant ipfius animii &C mox ad crudelitatem impellut. Extemplo venit i opinionem lcuis crudelis fanguinarij principis:que nomina (quammaxime fieri

• potcft;a magnoSd protelaro principe fugien dafunt;fiquidem non paucorum ciuium/ed -omnium populorumodium Siinuidia cotra fiuntur. A n vero quos tibi putaris infidiari, fupplicijs fupremis afficies vniuerfosdathi quum fintjpotcntiores, multifque cognatio/ nibus Si affinitatibus muniantur ,mordcbuf frenum: vt dicitur, ac periculum periculo $>{ pulfnbunt. CaiS. H adenus exillimaui mul/ to maximas inquouis genere Hagitiom cie/ jnentia partes concadendas elTc, Catcrum vbi nimia lenitate mei animi fcclcrumimpu/ nitasin meum caput recidit, opinor maiore in huiufmodicafibus v ita rationem oporte/ sc haberi,quam opinionis vulgi ctimin om/

nire facili iudicio,tum in alienis ncgocijs cfii mandis incrcdibilitemeritate vanaque acm# conlulta pcrfuafioncfypiusad poenitentiam vfque laborannsjnam quos venia dignos ob tenuem fufpitioncm arbitraris,valcnores ad fpes perficiendas indulgendo efhcistatque etiam quu fuipedti habeantur.maturius me# tufe liberare vel periculofo facinore cogunt tur .Tuncilludpulcherrimum donum Cy# elopis exemplo in pr^mium benignitatis exi tio proprio brcuicompenfandunnEt quam# uis complures a fumenda de fcelerofis horni# nibus p^na cauf^ cohiberent: ne tamen pen# deasanimi3acfubindecircumfpedles(quum prefertim audierim vulgo dici malum effe cuftodem diuturnitatis metum) omniaferro flamma ruina cxcidcda funt,vndealiqua pe# riculifufpitioapparuerit. SyLLA.Redle ais o Ccefar,quado multa funt in v ita hominum turpiter &C calamitofe negledta, emendatione tame aliqua corrigi pofluntbftius autem fce leris/i pryfes occafio ncgligatur,poftea quii tanti veneni vis continenter vetuftatc inua# Iefcens per capita multorum demanarit, ne# quicquam recupcrand^ facultas defiderabi# tur. A t vereor v t omnibus abominatibus ac etiam extimcfccntibustuam crudelitatem di

caris non obuiam irc fiagitijs, 8C improborS "hominum ferociam legibus contundere; ve# tum pleraque fama circumferetur vel rap2# citans (ludio , vel inata ffuitia te cardibus in bonos ciues graiTari; nec temperaturu ab hq ufmodi feritate,quoadvelvnusfuperfit,cu his virtus formidolofa videatur. Q u a in fpe Viuct populusfingulis momentis cxpcctans Itd fupplicia rapic'applaudet alacres ubi erue to fanguine popularium ac truculenti (Timae Tygridisinmoremfamientis^quinimmocla deftinis imprecationibus deuouebunt,& ex fingulorum formidine commune odium in Tyrannu procreabitur, C a SAR. Oderint dum metuanttqu^ vis enim extimeiccda cft, quum affiitam deletftarum cohortium pra’fi dia,fortifiimifque fhpatoribus latera circun# dentur? SyL. Falfus es Carfar,ac toto (vti fe# runt)aberrasc^lotfiquidem ad tuendum 5C confcruandum regni (latum nihil cfle tam firmum, tam flabile, farpe compertum fuit, reque claffes, neque exercitus, neque bellis; cas machinas, nequeeum ingentibus thefaq ris arces muniti ffimas.quam eft fubditorum fauor atque beneuolentia: que tamen cu plu rimis beneficiis,tum vero iufhs imperijs ,2d fmpr/mis obfequio atque facilitate demeren

da funt: nihi! aeque peftifcrum gubernatori» bus vrbium arbitramur,acvbi duitas percul fa suctu odio in jpfum principem acceditur; fciiicctviie vires obffabunt quo minus im# perio deqciatur^dchmc extorris amilia pa» tria domo,fi forte cum fpiritu euafenr, inii feram vitam exigat e1 certe nulle Dicnyi io Sy racufano deerant opes ad ftabiiiendam Tya rannidem pister amorem ciuium .quam cbi rem turpiter etedtus apud alienos in fuacata tnitofa fenedtute ludibrio habitus cft: nonne rdacedonesobfuperba dominationem Dc* nictrium in bello deferuerunt f1 nunquid etii am fimili de caufa T arquinius a nofiris vrbe ronfuitexclufusdCteteruni inde facilius co niccre licetquamfriuolcfint opestyranoru, quippe triginta fcniirimityranninonpotuei runtathenisTlirafybulo ciui cxuli reiiftcre; ac( vt noltra rurfus cum externis coniunga* muslRom^ decemuiris tyrannidem exerce tibus haud cunctanter imperium abrogatu eft.Q uid q3 plerumque non cxpecftato vni uerforum confenlu velacultodibus in T y i rannumirrumpitur,velvxoriugulat perqe tem,vel amicorum iibcroruvcindignatione, aut fpe commodorum &c honoris, aut defide jio vindicanda libertatis cx improuifo tyti*

: ---- — - —

nieidia conficiantur? C/&S, Q uandiu expe* tuntur aliena auxilia blandiendum cenieot quare fublata,impcriopro libidine vti coni ucniunirr.irum a bellis ahflinere,parta ia do* minatione,ex vfu elTe aftirmare non dubita rimtnamdementis cit.quuin fcmel in tran* quillo fis, in dubiam fortuna: aleam profici* fcbqug fcpedumtentatur,vtcftinconf}ans, vnico reflatu fua pulcherrima beneficia mife rabiliruina inuoluit:fivcrobella preter opii nionem ingruerint, ea legatis demandentur, quopacfto tuum periculum alieno periculo veluticlauumdauoexpellcs. SyL.in cafde anfas incidiftfquinimmo fumum defugies inflamma defilis.Quu inermes antea vel pinqui timerent,copias tuas fifrobur tvranii dis firinillimuqt vite prefidiu aliene fubmit* tis poteflatittu probentur arma ciuibus loga feruituteopprefTis,vidclicetvtprelr}s exacu amuqSfvidorijs animo erecti diuf ius pati iu gum (eruile dedignates aperta vi fe alterant

. in libertatem, Pratterea quum vita omnia pofita in certamen eliet,agereturq? de fini/ laus imperii patri^q? incolumitate,atque is cuius maximeinterefl:,in pugna prariente adelTe.in commune diferimen defcedere ne glexiflet,quo animo tanta in periculis mol*

Iitfem ferret armata multitudodtemperaret aconuitiisfViondiris execrarecurdSed quid egoconuitia execrationefcfc commemoreC multi per iouem inucnirentur Arbacti qui regem adeo delicatum,adeo delibutum vn* guentis nidore corollis meroque redolente fycioniifqj indutum calceis 6l vefte coa im ter mulierculas penra parcientem vnacuin fuis pfaltrijs fpintrijs tineis atque foricibus aule ad extremam defpcratione Compelles rent.Sed (fatuatur ciuitasnon magis in odi um quambeneuolentiam propenia, tuique fimilis tyrannus appctcntiifimus laudis exi ftat,fegetemquegloriajfufceptisexpeditio nibusinbellicoias getesnonper preledtos caeteru pr^fens ipfequaeratjprofecto infum ma ocii penuria non aberunt graues occu/ pationes cum perplexis cogitationibus ac rara quiete nocfturna/omnqique turbulen/ tisatqueterrificistnec tamen in hunc ordi/ nem refero iudicia facderacdicftacofultano nes,funtci vel ociofo peculiaria dC pacis ejeg tempore quotidiana^orro quum onus ip* Ce folus belli fuftineagquum totus vnius hu meris exercitus incumbat, fit vt mentemin difpiciendamille negocia difpercian A nte/ quam de acquirenda victoria confilium ino

eatuvfquoniam lenibus ex caufts tumultus in cafhisddfedicionesexcitarifolentjnon c2 tum erit operepredum blado alloquio fum/ miiiaque commilitones oratione compella/

Ungulorum fidem atque virtutem extol icro,atqueintis dumtaxat dcmonftrare fpes omnes honoris fbrtunarumq; fibirepoiitas elFe/aliis multa dare,omnibus plurimi polii/ ccntvcrumetiamaccinatiillmaopera irnpe dendaeft(hxc autem non ignarus alioqut expertilTimo rerum huiufmodi recenfeoqj hic maxime locus poscere videatur)ne com meatu prohibitus exercitus fame prius de/ hinc lue conficiaturtcunda enim quae cafus vel neceilitas attulentaduerla,fecordie im* peratoris aicribetur: quae fi grauiora f uerint quam arquo animo ferri polTint,vndi<$ co* curfus a militibus in audorem certatim fiet illius capite acerbitatem fortunte expianda arbitranti busdam reliqua confideremus ae/ que curarum atque trcpidationisplena.Oib bus intempcfta node mortalibus poft curas fidabores intermiiTos cj fuauilTime ftertenti buSjdudor exercitus(nam tuus quoque Va les inquitiPrincipe non dignum cft nodem dormire per omnemjinterdum cubito inni 5cus multa triftia fecum reputaumodo per fi

fendum'CabernacufocgvcfTus,ncqu3 v c !^ / ditioe vc! ignania excubiarum ab hoftibus in calha per vallum aut portas irrumpenti* bus repente iomnolcnti milites opprimere* fur,Circuit omnes plateas, perluftratifq; por fis Caftrorum Vigiles in loporem incumbe CCS monet,hortatur,precibus latigat.diligcn terpofthacobferuent,nequid per tenebras detrimentinegiigentia ipforum capiatcxer citus:nihil non cxcquiturSiincaftrism o/ uendisquod va a conclamata fuerint ,& in ijs metandis vnde nullancccflitate prohibe ri queat quo minus qu um libuerit euadat.ln itinere vero per antecurfores explorantur bofliumaduentusthi praemittatur ad angu ftias,alrj ad colles occupandos, alq iubentur infublidium atergo (equi, ltwerim follicito (dccopqs6^anitnishofi:tum oportune quif: piam tranlfuga adducitur:isiecrctointerro/ gatus edocet iigillatim numerum atciue fe* tocitatem aducrfariorum, v t pre magnitu/ dinc diuifis aciebus ingredianturtmox nun ciaturadcfTe hoftes in propinquo,m agno inflare impetu, vel pulueris indicio inltar CralTf nebnlc concinenter augefeentis, vt necclTarioconiercnd^iiut manus.T ync repentc(vt.tiOmultaoritur trepidatio

tumultuatur pa(Tim,fuam quifquc fpem fua confi!iafecumagitat*Tyrannusintimis prg cordijs comprefio cruciatu,ca;£crum vultu fpemfimulans tranffugam cx compofito in concionem producitiiubet omnesbono ani moefleina aduerfarios(licet magno veniat agmine.ficulnis tamen viribus nonefieti* mendos,puta maxima ex parte calones,& lixas ingentes fcortorum greges in plaurtris & impedimenta circumnedates tpoftremo confirmatis oratione militibus perfuadet v t non minus pr^d^ quam prglio lefe accingat Ca:terum dii animo reuoluit Cataphractos equites,&currusfalcatos ac Elephantes cu turribus:adhfc velites alios,alios (agittarios &£funditores,alios diuerfogenere telorum armatos Cohortes pgne Ifuperabiles, artus inuadunt frigore,atc^ animo linquitur.Edu d is tamen exercitibus, &C aciebus v trinque inftrudis,vbi daffica intonuere, miles non adm odum cofternatur, paratus fi hortes ter ga dederin t, fugientes perfequi $C cceforum fpolijs,onuft:usreuerti,adha:ca triumphan fe im peratoredonatiuum Jaccipereac epu/ lointerelTe.Singrauiuspremet aduerfarius abieda parmula curfu quamexpeditiiTimo faluti confulercj quem vnaqueque latebra

fideliter abfcondit.'Quod ft etiam in manus hoftium inciderit, par.io precio redimitur. Imperator paludatur ab omnibus cognofci tur,petitur ab omnibusivndique in eum,q> vidiorite premium bt.tela proijciuntur. C ui fugere inclinata iam acie cum dedecorofum tum quoque minime tutu cifccapi vero gra iiius morte dudtur.Q uam alacris reuinclis poft terga manibus,&tpedibus cathenarum pondere grauatis currum vidorisprofeque returfquibus oculis intueretur,quibus per/ feriet auribus contumelias £d probra quum quadrupedis in inorem curuatusequum ho fti confccndeticeruicem fubmitteretdQuae nex tam atrox cft,quin feliciter cum tanta commutaretur ignominiafitaque quum ex fola vi&oriafalusfix; fumma rerum pendeat to tis viribus adnititur,vt iupiter Capitoli/ nus recentem gremio laurum accipiattqua* fi amens hinc inde curfitat: alios hortatur ftrenue pugnare obteftatur alios pugnam capefiere modo fellis vulneratis e pr^lio fubdudis integros fubftituiqmodo Cornu laboranti fubfidium imrmttit,acvbi maius certamen eft plurimus fefemcdijsimmifcet fioftibus:iam fugientium ceruix in hoiles intorquenda/igniferoque perculfo formi/

eline,Scobbffcfegnius telis feobiedtantCjVd • Xillum abi lpiedtmgStin armatorum agmi na proijciendum.quod manipuli deprecar» do ignominie gratia fortiter pugnando re/ cuperent.His atque alqsdiftringi malis ne/ cclic dl.quar a neutronoftrum dum exerci/ fibus deuindii mortalitate proeliemus, ab fuere. C&S. fateor elle labores ingentes per ferendos maxima periculatqua: tamen in credibilem gloriam parifinilla quidem cho/ rcasconuiiuaiom num veluti pellem abo* minata per leniicofa loca pendentelque ru / pes vagatur dillicilisinuentu difficiliorap/ prehenlu plm m que multisarmatorumca* teruis vallata per aciem nouacula: rerumq? mille difenmina adeunda irritos mortalium

. conatus amplexu lubrico facitjnec aliter fer me quam eructum c^dibus comitatur.Quo circa Sardanapab &C Xerxes quu fe luxuriae bt incrticdedilfent, nullum fui celebre no/ men polleris reliquerunt. At Scmiramis,£d Crius,inclytis operibus gloriam immorta/ lemalfccutifunttquorum tama vigebitme/ moria foculorum fempiterna, Proinde qui propagationi nominisac othernirati fludet vitam periculis obiedlanqvt vno aut altero memorabili facinore inter viros illuftres co

numerali frequentes pratdicenturiquce rei abfqucfudatis Cv anhelis laboribus, id cftq? aiunt, citra puluercm 6C fudorem ne Iouis quidemfs!io(quotuis vtar ex.cmp!:s)cocci/ fum fuit, SyL Haud facile dixerim,vaniore opinionem an magis pefhletem induermf m ortakstqux adeoialtas ggit radices,ita me tibus obc^catis adh^fiqvt ad nullas rationes oculos aperiri patiatur. Q u ippe ratio iam/ pridem perfuaiitcoftantem gloriam nequa quam exfjsrebusicaturirejqua’ licet magng linqcum fcelere tamen affinitatem contraxe retalioquin Phaeton& Heroftratus incen/ diari} manibus impio facinore contaminati* c^loterraque cari haberentur!quos tameU omnia facula omnes hominum aitates vno ore infam arunt, Nam Herculis memoria fummacum veneratioecolitur ,cpex ipfius erumtiis ingentia in mortales comoda reda darunt.Neque ego laudem lotiis ex eo con flare putaucrim, quod vicior pr^lio Titanas £t Gygantcs deleuerit(ad vindicandamim / pietatem ncceffitas impulerat),caiteru quia publicam agens vtilitatcm cumuiaucrit am pliflimis beneficijs hum anum genus teque proprijs ingenii viribus atque beneficos li* bcros piocr eando.lgit ur eum v iru d icemus

I

veram gloriamacnommis tethernlfatem af fecuturn,ex cuius induftria vel gentes vel vrbes vel nationes nullius iniuria iadurac^ ingens emolumentum perceperunt, Caue Cadar imperitum vulgus imitatus temere credas quemquam iftorum fiue Cyrum feti qui in anxietatem Alexandri ac democriti vanitatem difrunduntur.quafibeatoslaudi bus extollideberetnifi velimus infatiabiles & effrenatas cupiditates ac fcelerata fada in rebus honeftisconnumerare, Q u ib u sg en tibusi!!erapincnovictori^ Macedonis A t fcxandri(nam hunc audio maxime rerum geharum adm/ratioccrebraiidatronismo/ re tn bona vitam libertatem miferorum lio/ m inum giaiiantis vfuqacnon potius cala/ mitofcfuerinfflpfi quocp Macedones poft modum iibi funcftas experti funt 3quum in diuidenda pra’da diffentientes mutuiscladi bus vulgo fterncrcntur.Sed aliquantifper publico blandiamur errori,adiuuemus tua infaniangvbi nihil a pertinacia decedis3effo magnitudine,*rerum geftarum terras maria que fama tui nominis implcuiff i: vnicuiq? potentiflimorum & clariilimorum regum gloria antecclluiftijOmniadenicp tuis, opta« tis oblecundaruntjVt felix tua bC alroru per*

fuafione vixeris:g repente fo!a mors, cxada quafi vna diecula' vire, tot aceruosvoluptatil totcongcflas deIitias,totfortune blandimen t#,omnem lftam longe iateqjimperandi duh cedinem vnico momento extinxittnec tame iftius felicitatis tragicum finem inter mala re fera,qui fuauiffimas voluptates amarilTimo fellecondqt.C/ESJncorptisomibus cafibus obnoxium quod potuit,vis liuoriscegit:c£te rum il!uftris6<! perOagatafamanomenqjCg faris per cundtasgentcsvrbes infulas portus Vltrafinesimperqromani celebratum haud vllo potuit anict detrimento* Nifime ratio meorum honorum ad defiderfum perficicdi curfus^tatis mef hortaretur: ,ffedo magnos pere mihi fui liet opt5dus is exit9 vit£, Q_uid enim aliud mea nece fadumcfi-,nifi^quame cum reliquis hominibus conditione mortali* tatisob ingentem gloriam immortalitateade ptumeffe,acpropedie inter diuos confecran dum. SyL. Cadar illa funt adulantis 8£ formi dolofcplebisdcliramcnta^etiamnu rebus nu dis inania nominadeorumimponcntis:nihiI amplius ab hominibus pr^ftari poteft, c£ ipfi habcattquodfipofientimmortalitatcin alios conferre,ea potius fibi quifep arriperct.C^S, N on fum adeo rationis expers, v t rnedeun»

trlTe credam: fila hominum opinio cii. SyL,- vftt nullus iflius van£ pcrfuafionis tanto locc- tu intet ualiofenfus ad inferosdefccndit: nuiia vncy rerum humanarum delectatio ftyge prcterucdhefif.Libcmcr fcire veli Cadar vbi iubUitcrint ilie veteran^ cohortes,gdiu volu ptates profm ue fine; nam vidimus nuduS£ cicatricoium acdenfocurarum agmine ft/pa tum in aulam Plutonis ingredi. N um tibi tuagiflratus cum infignibusobuiam honoris gratia venerunt: at nemo plane ne ipfj qui# dem minutuli qui quondam iupplicestuis genibus aduoluebantur.prartereunti aifur* rexere,non dignati iunt oculis intueri thaud quemq; aliena perinde ncgocta diffringunt; fuis fere quilibet sut malis torquetur, aut fo/ latium ex bonis capit«Pari conditione reges dC inopes agimus,alium a priore ftatu abalio non difcerncntes, illa enim fortung poteftas fuit. Q u i autem inuictfi gerentes aduerfum diuitias animum,quum incluli corporibus ef fent/anctepieq; vixerunt,ad nullas volupta; tum illecebra? mente prolli atatlii pulcherri* masnadh potficlhonescuiufuis meroris ex# pertesccio ftxlicillimo fruuntur. Q uivero aut impudicis voluptaribus vclurarilunr,aut alios afflixerunt imuria;hos vel Ixionis rad.tj

diTfecangve! Tyri] vultur depa frit ur, vel/a> xum Syfiphiafiiduereuoluendum delaflaf, vel lu' Chymcrc IacerandiaI!igantur,veIobrj ciuntur Cerbero in frufta dilaniandi, C ^S. Incallum terres hominem impauidu, quiad .nullos cafus &C minas forfune cofueuerit octi lis conntucre. SyL. Id certe no faciebam; ncc attinet illi formidinem innuere,que illico ter* rores jnuafuri funt, Sed nimirumduin aliud ago,tua interpellatione huc fernio deflexit, C/tS, Dum fmuoiis fvlcandris acies inftruis

moribus inferorum occuparis, longior qj decebat oratio fluxicqua re facium c, v tan i/ mum quocp abinftitutadiflertatioe diuerte* ris. Atqui vellem comparatione Tyrannica: voluptatis aciuxta maloru (vtpropofueras.) tanq;in aliqua breui tabella dcpxgercs,acve* lut imaginem poneres preter oculos, v t fub compendio faCiliusintelligcrcnf.SyL. Nihil refert diliimu!cs,an oblitus fis,nam vtramqf paginam kgiftnmsgis t ime putarim falli mc moria,aut fanc,quod verifimilius eft, ad hu* iufmodieolhtioncmanimum non adicciUc, Q uippcita natura comparatum eft,vt qui fe nimis in aliqua delectatione totos proluunt, quo pacto aliunde prematur no fatis videa?,' quod vel invcnatoribus&Lcitharcdisdeprex»

i ii

jhendtcur: i!!i ffudiopcrfequendarum feram allecti laber ibus haud animum intendunt,hi quum pretermcdum.voos harmonia capian tur,plcrumq; fidiumdifcordia nonrede pe? cipiunt,vicuq; tamen fle re s habet,quonia modo 2.eufis Phidie Tunatis copia caremus nec ipfe arti pingendi lum initiatus ea 'coipe* d u vicilTim tibi defcribam,£un breui formu Ia collocaboJdarc igitur adrjciatur ad opes& talius imperatorios, quos tu quide auidius atcjcuriofiuspercenfuiUi.Dinocrates archi# tetftus abinferisin tuu obfcquiii rcuocatus*. tiaud abfimilem regiam v rbi, quam in Atho monte metari ccnftitueraqcx Numidico pa# lio Laconico Agiptto Dalmatico Porphyreci co marmore 'dificettquam Athlasvna,Her# cules altera ex parte i uis humeris fuitineantf Phcgite lapide trarliuceant parietes, atc£ au# i o Secbore lacunaria colitifirct: calcetur oniX emblemate vermiculato lubcochiliaris peri# fhomatistn ulra vclhs Attalica,multa Brita# liorum aulea vifantur,inftratis fplendide ac# cubitis cocco &. hyflopiloqj leporino&plu* mispcrdieumiubalaribus ad iomnu fuapte inuirantibus: adfint £d metoris toreumata, 8C fignaPolicleti,5£ Apellis tabcll^, Murrhina etia afe criftalina vafa,& ingeres colofli Pa?a#

-«telis op%adhec qualia ncc^dilitasISI.Scati ri viderir.necluxunatis Lntuliicupiditas cx <quif!Uciic.Hictuiubvi:eBuhinicaleclis pur puieis aurcqjpiduiatisdifcubesrtu aftabut niliacifhudcrcs,acyaiho Hylas vel Gany« rocdesaion dcfiderabuntur gratie,non vene res Cbridis n ufa':heqnter fe offeret Api cius magtfter gulenouis ganneara codimei tis faltidici ue ftomacbfi irritans: fpumabuni

' cccuba gcmcis poculis idctidefitim abigreG fu prohibetia.CAS.Totac tanta comcmora fh bona,vt ncfcia plane,an lupiter quiccp atr piius habear. SyL. H xc ubi puta contigifle. O S .S i fortuna tuo d ido fubfcriberet,aud< rcfclicitatecumvnoquoq? deorum certare SyL. N unc C^lar audi reliqua largius ex a tero dolio iouis haufturus. Sic inter delitiai voluptuanti triftis affertur Laconica Scyta !a,hinc Syria a Parthis vaftari, illinc gallia rebella lTe,atq; Hifpanos ab imperio delicie tes iniiffe focietatc cu p^nisialiusab Hanni balec^fasnuntiat lcgiones:aliusapon«fci hoftibus Aliam voluptatu fomite trucidati pfidqs&d rcgociatoribus Romanis opprel fam teneri. Ia clafles i Lybico mafftepefbt fubmcrfe: qmulta tadoria liberg dicacitati deuorada Sungratodecoqucch ftomache

f ii»

qudetiammulti cfuilcs motus, bellorug? tm multus, & nodurnaconuenticuladeferun* fur, hic lnfufurrat in aure caucndu a m edico grandi pecunia corrupto,m ox iignilicatur vxore nuptias caad ulcero celebralTe.earuO; premm tyranni cede pada elTe.rnteiim pl£« ricp femianimes liberti accurrunt nunciates potentioru coniuratione detecla qui ia m 5i faces ad incendiu & arma pararierin t ad eae* dc.Necaliorelinquentefludualius inuadif fedmulti globatim cuneatjmqt adoriuntur. T u nuneqs luiiufmodiqualialmgulis pro<= pe diebus vnicuiq; tyra no accidunt, no per* curbarerisjionanimo cocideres c1 nimirum opinor abilla elegantia Qifplendidis appara tibus oculi q longiffi me aucrterentur: Pala;» tus etiam num fuauillimas dapes, omniaq; Lauticiarulenociniaquaficicuta refugeret. Pretcrea non trepidares,n5 paueres crebro fufpiciens diftridos enfesSi faniiata fpicula dc tedis aureis tenuiliimo filo cci uicibusi» pendentiarfecuriratc profcdocudis huiuf* modi moleftis dcliti]s 3t ingrata popa liben tilTimerediineres,quibusholeru cibum ,5C Aglaifopfcidi) anguluin Archadia potiorat Judicarcstvbi leuis cu node iomnus acccde reqae vietd ctej robuflu ccrpus ad extrema

’vit% fpacia traduceretur. At vobis da inopia fomni,c5immenfomordad5curaru aginis neintcpeftiuicanicircij tepora fparguntur, dC properata gradu-tacito (enedus obrepifa iim ul irruunt in exhaufta continuis 1 ibidi*

' nibusmcbradoloreslateru,{tomachicrudi ;tas,manuu tremor.pedu incoftatia,di'pnea .diftillationeSjanginajfacermorbus&lart!/, cularis atq; alia mille id genus mala, quibus omnes rationes voluptatu iugulatf penitus tonciduntjtudelitias nadigrata poflcflioe dominantur, contumacillime poticibus e n i plaftrisSimitimdatids medicoru anthido/ tis reddentes,vtnontemcrcnili c.u exhala/ tione animpdigrediatur.Quqtus quilq? efl lrondica tyrannoruied lufhflinicia regu,cj curricula vit£leuiter cjnenlius fato no viole ta morte perierit? C a S. Homerus tan.e ait, cos fub aureo iouis clypeo confidere. SyL; IVliruquo procedenthuana credulitas,qua fi non gratior edet drjs innocentia pauperff impotcnthegii dominatione,aut fortaiiemi nus acceptacft thuris txvcrbenaiu inedio ladifqjfacrifi'cia,qHecatobe fuperbg litatio nis vana odentatio. C a S. Veridmile e deos magis gaudere quu imolantur armeta tanq ppipare c^naturos<SyL.NequaC]itaeit Cae. . . . — f iiij

farjnaquuoiadeorafint nulla re indigenti quo ftultiuscft credere eos fumo vefd atq? nidorefacraru carniu,qbus affatim necftar& 2mbrofiafuppeditant,v.cratame incredibi/ le capiunt volu ptate,vbi facultas iciderit, in qucpiam dignu fuo arbitratu beneficia con ferre,haud temere conceptis hoim votis aut runcupatisacqefcentesjiiquidc imprudens mortalitas pl^rnqj folct optare,qu^ iibi impe Irata mox calamirofa forct.Etenr opes hono res magiftratus imperia no fecus ac teterri* tr.apcffe rjs,quosa rcdfo bonoq; trafuerfos improbitas afgic,proijciunt;quo femper in# fer curas8i pericula verfantes inqctos 6i in/ fuaues dies perferattquibus vero de nefan/ dis cupiditatibus agere friuphu cotigit, cos bonis loge beatioribus ditanuparuocoten/ tos faciunt.acleta valitudine profequuntur: addunt ingenue difciplin^,multacp ac varia rcru hfianaru&diuinarucognitioiqua pror fusvcrafapictia mortales arditTimo di]s a mi citiae vinculo glutinantdiis accardunt vxor morigera libericpfofpitescu nepotibus mo resparentu^muiates, hg fanefirrnifiima bo rjoruoim SC precipue fapietu perfuafione di uiticemaxim? (unt ac vera felicitas huana. A c mihi quide videtur mottaliu vit£ condi

Sio nauigatioiperq fimifis effeiqug duobus fer e generibus nau/gioxu perficiatur. Q ui/ da admirati turritas naiesbcllictlcprnachi/ jnisiftrudaSjVndicp vari]s picturis puppes orn2 iuibus,ingcce illa mole qu£ Ubi ipfione ri ed,tegeum fulcaturf conicendunc iturn cofedim lcopuloru vitatis muricibus in altif fimupelagusabducuturtibidcquatu imbre iradefcant.qua vehemetibus exagitent te/ pedatibus q terribiliter balenas di orcas exti mefcanr,quantas calamitates £t' miferias pa/ tianrur, nemo fatis explicare pro atrocitate rei pored :an quicq vfq? adeo firmu atqj mu nicu vel natura vel hoi m induftria fecit, q3 ftridentes ill^proceilaeac decumani fludus ' nonquaifareqdifqcereqdemolircturdQua/ tofatiusangullomyoparonc margines ra/ dereterrarUjCui qdlibet Foramen tutilTimus porrus eidnulla deuitia truculentiffimse te/ pedatis alligati funiculo no rident,quu iepe nauesenormis magnicudinisinlittore qua tuordecimfubnix^anchoriscouellant.Quq malu,dementia cd putare iucundacorrufdr auro,argeto,gcmis,veflibus fulgete auidii/ fimo ventri quefitas opes igerere, dipatuqj gregibus barbaroru per ceruices domitoru populoru incedere^ ad ftngula mometa pa.... . _..... j •

uitareCnifi forteveftenn in auro poculofua* uius arbitreris. ^ .'auidcpueroruinm cicab ffmhn plena cimbia,eris mellcdGraxat iliins exhaurienda comedas. Omitto lacpnecpci/ tu s pro voluptate, reciter pro audoritate, irecj^bella pro iudicto fufeipiatur: quu te pu tas maximeviuere.prarceps ad moi te cocita liffimciapfaris.Quid coimemoie Alexadri pbercinifera erga fuu corpus diligentiam? Q u id infjlix&f abeminadu regis jMaiTinif/ (cad cuftodia fuatvitatcomenrn recenfeam;’ quorfum attinet folitudines Mithridatis 5c anthidota referre parum a tua memoria re/ mota,partim hoc tepore no iatis apud tc po* dei is habiiura5q: oculorfi fenfu no cernatur, cui temaiore audoritatc ejanimi iudictotri tu e re nuper indicafhdEccePIutoneafpice, quiJicftdeus inferoiu&! prfceps vafliiTimi Tanarin igris tenebris ac tetra mucidaqt ca ligineiitarnidus,adhacc cjuisHerebtTerrg Stygis Acherontis Cocyti Lethes maxima pariter & horreda fobole.Dcmomorgonil/ qj tota muniatur profapia,quiperutilibus cxcubqs faces bi colubros circugcflates nui Iu loeu in tota regia,cj vafiiffima eft,nullum Bngulu3nu!iacellula armariuqtnon attetifii ina cura perferutanturtattamedu hos audit,

alios aduocat,alios dimittit, nccociu a labo* ribus,ncc intermiiTione potcfta curis impe tra re . Quantuscftuaue dicitur Herculis Si Thcfei defccnfu maxime obpem adu C er/ berutVpngetibus deide machinis Heracleo ticu2t reliquos hiatus obftruxeritrSepevi/ dimus terra demutante palieicente trepida teiji necubi per tdtudines triplicibuscame ris fornicatas fci te vidiifccntes radtj folares irrupercnt.idcirco tmra fefrinationc paran tur ad tales cafus i iocis opot tunts oportuna remediatcernfitur potum plutei iufcudes tra bes pi'c (c2pt forncfs antes irnpayjincs tym pana tranfucrfaiKnienralraqMniuperquo:» tidie noua fabrica ;m nunq ceilantibusopc/ rarioru h mlitis, An creuis p3ru terreri prarfi de vmbraiu auaririaccuniculis ne refotrum barathrum predx vaftationiq? cupidiflim^ mortalitatisp3tcat^aqtoliin(vtfamaeft)lis» gonfi fonitus ab Indis dxf Arimafpisexaudie bantur magna Diris anxiente.Scd Hcrodo tus belliflimus rcru nouaru architcdhis omis ne iftiufmodi inctu abRulit, qtiu nunciafiet a tellure obaffimuatc,qu£iihcu Piutoneeft, hic G ryphes, iliic formicas moloili canis magnitudineadcuftodiaauri,p<:reatas,qui7 bus pertinaciter a nefaria cuplditatemorta/

Ics ex rnirrnect]sS\: Hippogeis arcereturipr d p terq merita infignis Herodoto figmetaria lella (uperccs Logodedalos eredu eft.Sed vehcmeccr alia Diteexpectano perurit .A d latusNigrirarudccliuescapifunt haud ma/ gno negocio penctrabilestibi ols metalli ve nteplurim^prcTcipuetameaurifolisardori busdcpurgari.gensautfhnplex nuda,citra vanas cupiditaiesinfpecubus nature tantir infeiuiesagit.lftucomn vcturuTirelias va tespdixitcx vltimis Europae finibushoim genus inhians auro perindeac fummo bo^ nofuperata fici a-ftucp torrentiftimoac mor tiferis idtibusaialiu ;hi quidem obfequetcs auaritic bi vfquequacp mancipatic^co amo rec^ca relluris viiceralaceraturi nucjcoquie fccnr,quoad vel oes interierint,vcl aula hac principis infercruinadmoduabdito recon dita hiatu detexerint,vndequufceleraomii grauiflTimc vindicetur tnimirucupidisplu* tonon immcritofucccius inauaritia longe atrocius anlnduertit, CH S.Q uid noitra re* fert vtra vita coducibilior iit rcgiaan pi iua/ tafomecfimiruimrnodurnillarnc demulcet opinio vctusiqtiae licet falfa nonullis infanie tibus philofophis videaturitamciuuaterra/ re^fi inodo qui error eftjdu fubit recordatio

quo fafligioteru coff itera/ed ph*ne noit! a coalfa de his irrita funt,quibus fa/ £a nobd in vnfueiluminterdixere.Quinx-e deamusad ncfrrarc,&! tu ia caedas mihi, nifi mauis meas vires experiri, SyL; Apage c5 iftac tua vecordiathuclocG iudices mihi de* .creirerut,deus auctor fuit ,oes ordines fub/ (eripiet iit. C^S. No ipfe potius a temeritate defifics.quite Caoari copavandil putas,quu in gremio fcurranl g dedecora nudinati pu/ doris adolcucris t- pqualqjdanofas libido nes magna tue fa.ne tactura,vel potius interi tu ad qftura afccnc :r..n' SyL. Q_uonia vete* ris me comc Ji^ iLcnhu (pieindis:tu auocp no graueris de plauftro vkoTj ur. audire:fiquide vfu f^pevcnit,vt q dicit c accit-:* vult,audiat qu£ minime velu.Haud cquidc rficias eo me paulo intcper5tius in adolcfcctiavixi ffc,neqj id vni mihi conugit, fcd multo pride aliquot viris illuftribus in nra duitate videlicet IVlan lioTorquato,W crioFlacco,priori Aphrica n o .Q . Catulo: qd viriu fuicadolefccti^tunc eni cfFerutfe multa: cupiditates: que fi nimig no fuerint,ac ,ptinus vna cu ipfa lubrica £tate cocider«nt,vt in ipo Ipetu tolerabiles habent, ita poftea nihil, vbi rccc(Terint,nois amplitu* 4ini detrahut, Atqj ego loge pra-ftarc indico

tande abiedis v olu pf at u illecebris ad bonam fruge rcucrti.q voluptatesnunq nouiire,q* aiceru fortiirimi animi eft, alteru inexperiems ricina incognita no amanr,nifi quada opinio neiblanditie vetoqbus aflueueris,eifi'caciiTi ingfuntadienfus pennouedos di facile qide tes intra fua fgpca pertrahedos: quos rurfurn poftq defciueringcogerefub imperiu ratiois cu in primis magne difficultatis, tuoim pul* chcrrimu atq? laudati [fimu cft.Te vero Cx* far quis ignorsuicBithinicu Fornice olimaf# fccTitu i a preeexta, dehinc prgtaxatoru Si m tru familias allectatoreimpudic^ gurgite at^: cp voragine impudicitigdcuitu^ falariirimglf bidinesperoesgradustetatis augefcentes,ao flupris nobilibus infignes no poene incrcdi* biles vident^que nifi cu vitae ne Papia quide lege perdita: lafduie fibula imponente; non abierut.Tefhtur h£ctuacaiuicies,&Vu1gatiC fimu Thyefbs nomen, inufhcp fcomatis per petuainfamicftygmata idetideamilite cur* ru.pfequente iactacis.Igitur audebis obticere millium i hguia,que non excufanc artutis im prudetiar maruru indicio fibi cenacillimis ne xibusobilrinxeraf.Iveoroptimu vnicuiqtee priuftjt alteri caluniu Theonino dece intedar, fua facfta drcufpicac,atcp (vtjw erbio dicuji

proprifi mfpuere finuj impudentis eni e ft: dilToluti hois talione non vereri,telaq? in fu opprobriu reditura temereiaculari, nifi ver de genere lavniaru iis,vtprogtelTurus in f< ru oculos inducas,domi verodeponas,& i< circocecutiasin rebus proprt]s,in alienis o< lati iTimus appareas.ProIde quin coerces if intepeftiua linguae petulantia 5C vallo dent conftringis, ne du libera vagatur nouos ti cruciatus alteratCSi tibi iniuria fadit iturte: perire iudicio.Sed ecce Afcalaphu noment tore ad nos video properaretaudin quar m; data feratdvtcrcpdubemurad Minoe. C ie N on fumimpedimeto quin eamus, du tai jv.orofiscopercndinationibus nolis in ani protrahatur. SyL, Hi indices a noflris cent uirislogediueifi nec flectunt gratia,nec ij neribus capiutur,nec odio indulget, nec oi rorum lenocinr|s abducuntur a vero,-vbic famfubcopcdio (ppofueniu!itigatores, C3 pio fecundu eu a mdicibus, quimftas foui partes vifusfuerigde lite ^nanciatur, C/t Id cuilibet optandu exiftimo, v t repente 1 vieftus cocidar, vel vibror exultet. JVllNC Dic nouc hofpes,quid tibi visdquorfum l turbas concitas,nouis litigioru generibus jftra tribunalia diftnngens} quafi vero leg

cnfs negoctjs non obrueremur? C&S, Is ego f um Cadar (fi quado Minos ad tuas aures fat m z ipfius perucnit) qui domi belloq? clarus omnes(excepto rege Macedonu)cxternos5d Romanos imperatores magnitudine rer3 ge ftarufne fit inutdia dicto) fuperarim,.Gallias feminariu triuphoru pacatas populo jRomano reddidi: Britannos vici .* fummoui G erm anos: a m.e vires Pharnacis cominut?; Alexadria fubacfa: Aphri atc$ Hifpani meis inimicisauxilia feretesc^fifunnad extrema diem necis fummerei u prxfui folus impera tor:nunquid erge Minos indigna poftulare videor,fi comedo pr^ferriL.Syllc viro alio/ qu i egregio,nequaq tame amplitudini C^fa* lis coparando. MIN, A dhxcquidtu Syllae* SyL. Q u aq Minos non dubito tua fententia

, irreuocabilccffettamen vtretunda infolente Caefaris temeritatem,breuirerrefpondebo. Q u o tepore Cadar galliatibi prouicia decre ta fuicia populus Romanus pollens potefqj totius imperator ltali^ Siciliae Sardiniae Corfi c^Hifpaniaru expugnauerat ppnos,domue ratNumidas,dominabat Illyrqs Gpirotis Ato fis Macedonibus ac vniuerlo nomini grtreo rujtenebat minore AfiaLidam Papliilia,Cili cSatc$ Syria.DetndeCmPopeioducc Bithi

ftiosPapW agones Cappadocas m ctupofenv «iffimiregis hberauerac: tu v id o r pcrluftra* ra tIberos A lbanos, vtriiq; A rm eniam , Scy/ th as ,B aih rn as ,lu d io s , A tfyrios,C retam iii« fula,cudisali)s infulisatq; httoribus medice* ranei m aris in poteifatem rcdad is. Porro his v iribus aggre ifus es gente bcllicofam nev (.1 m en v n o praelio vniucrlangfcil partes inua/ d e n d o ( quia galli (ubm ultis regibus agunt) alios dolis,alios m agna exparre (uis ipioium Y iribusdcbcllafti.C cnrrones Ciarocclos C a r/eriges alpinasgentes non fuit m agnum ne gociu fuperare,dehinc horu ope additisvoeo ttjs A N obrogib ' H edu is A ruern is Sequanis A m barris,H eluetios, Tulingos,L atobricos, R auracos ,B oios,T rcuiros ad deditione co/ puliftilhaud aliter A riou iftus quoq? debella* rus d f:f ic etia Bclg§ v id i iugum ciuitatis no

- f tra fu b ie re . C a te ru ii cu enumeratis popu / lis V bii,B ellouaci,Sueiriocs,N cruipA ttreba tes A m biani M orin i M enappipB ellocailes, C a le ti,C atuaci,S idoaci,C odrufiJ:bnrones,A duatici,A rm otici,acC eIceocs,& A quirani oefqj O ceani accoly* fuas copias in vnu agrr.e coegi fient, quid C adar tua: cohortes potuif* fen tfu fiincretan tas v ires,quum olim parua m anu R o m a ceperint Italia’ fere dimidiapar*

^cpofre{ra:IlIynbs,Peohes,TribaI!os,Thrs^ cas penetrarim,Gra:ciamvadarint& Mace*. domam,Afiamper vim ereptam cccuparuf N2m Germania: atq;Britanniemagis expio rator fuifti q vidtor, Q_uid autem de Pharna ce dixerim ,fiquidempoft philippicam ftra* gem facile potuit ei regnum adimi, cuius ca/ piri rcgiu diadema Pompeius impofueratd ln egregns haud fancoperibus numerabun tur Alexadnnorum deliria: fubadc. A penis &C Hifpams qui iadiuturnis bellis contufi fuc rant,nulluingrauedifoimcn impedebat:St pauci quidem pro partibus arma fumpferar, Itaq: cattcris inf pcdnnt ibus cum ciuibuscon currilti,ciues trucidafti,ciuium fanguinc fu/ Jlcda vrbi noftra* vidtoria adeptus cs,denicp a lumino faftigio tyrannidis,quaminnume* ris facinoribusoccupaueras,intmicorum vir tus magno tui ludibrio precipitem in ,pfun/ di (fimum infoelicitatis barathrum dedit. At* qui meas res modo repet ercfuperuacancum puto,quas indicum diligentia iampridem fi* gillatim examinauerit.Quanrurnauccm vir tute nos inter fe didamus, quatfo tadem ani/ maduertite.Ctefaraduerfumhbcrtatem bel/ Ium gelfittSylla ncca tolleretur totis viribus adnixus eft;a Carfare defenfores reipublicx

• ■ . iV T ' 1 ■ - T T W '

ftecafi funtiSyTIa v it incolumes boni cfTcnt eu profiigatiflimis hominibus dcpugnauir.Co: iareuerticrcmpubl(cam:Sy!l.iiMim'onlnu.i' uinC^far tyrannidem an lpuicSylla vrbou a tyrannide crudcliUimahbcrauitjvtcr igitur laude dignior viderit Minos. iMl, Q tu nui» Iam vit£ dimicationem pro re publica dene* darunt,eoshonorefemperccniuimus pio# fequcndos:in qua parte Syllam vel prccipu* umcollocauimus Online demum coni irina rous.Eos vero,quibus proprium commodfr fuit publica potius icolumitatc ,fub pedibus illorum depreirimus,vt ab i)s,quos olim pcf fundandos jniuria decrcuilfcnqipfi viciifim pefiundarentur. Q uare te Carlar huicafcri* bimus caterue: vbi ]V3arios& coplurcs alios rug fortis aileflores habiturus cs.Et fic ftatui m us in annum Platonisintegrum,atq? in co' m «arios& in atfta publica referri iubemus.

F I N I S ,

h l D . X X V Ib