Embed Size (px)
Citation preview
NATİQ AXUNDOV, HÜMEYİR ЯHMЯDOV,FЯRİDЯ ŞЯRİFOVA, ЗЕЙНЯБ АЬАЙЕВА
TEXNOLOGİYA 9
«Асполиграф ЛТД»
Азярбайъан Республикасы Тящсил Назирлийинин03.06.2016-ъы ил тарихли 369 №-ли
ямри иля тясдиг едилмишдир.
© Азярбайъан Республикасы Тящсил Назирлийи — 2016
Müяlliflik hüquqları qorunur. Xüsusi icazя olmadan bu nяşri vяyaxud onun hяr hansı hissяsini yenidяn çap etdirmяk, surяtini çıxarmaq,
elektron informasiya vasitяlяri ilя yaymaq qanuna ziddir.
Мцяллим цчцн методик вясаитля bağlı rяy, irad vя tяkliflя[email protected] vя dе[email protected]
elektron ünvanlara göndяrilmяsi xahiş olunur.Яmяkdaşlığınız üçün яvvяlcяdяn tяşяkkür edirik!
Цмумтящсил мяктябляринин9-ъу синфи цчцн «Технолоэийа» фянни цзря
МЦЯЛЛИМ ЦЧЦН МЕТОДИК ВЯСАИТ
K İ TA B I N İ Ç İ N D Ə K İ L Ə R
Giriş..............................................................................................................5
Məzmun standartlarının reallaşma cədvəli ................................................12
IX sinif üçün «Texnologiya» fənninin illik planlaşdırılma cədvəli................14
MƏİŞƏT MƏDƏNİYYƏTİ
1-ci mövzu. Mədəniyyət müəssisələrində ünsiyyət və davranış
qaydaları.................................................................................24
2-ci mövzu. Ailə büdcəsinin formalaşmasında sahibkarlıq
fəaliyyətinin rolu......................................................................28
3-cü mövzu. Ev heyvanları və quşları üçün yem tədarükü
texnologiyası .........................................................................32
KONSTRUKTİV MATERİALLARDAN MƏMULATLARIN
HAZIRLANMASI TEXNOLOGİYASI
4-cü mövzu. Detalların hərəkətli və hərəkətsiz birləşmələri
(oduncaq, metal və plastik kütlədən) ....................................36
5-ci mövzu. Oduncaq səthinin bəzədilmə texnologiyası............................40
6-cı mövzu. Süni oduncaq materiallarının səthinin bəzədilməsi................44
7-ci mövzu. Qara metalların səthinin bəzədilmə texnologiyası..................48
8-ci mövzu. Əlvan metalların səthinin bəzədilmə texnologiyası ................52
9-cu mövzu. Əlvan metallardan məftillər. Mis məftildən asma bəzək........56
10-cu mövzu. Plastik kütlə və onun insanın həyatında rolu ......................60
11-ci mövzu. Plastik kütlədən məmulatların hazırlanma texnologiyası......64
SADƏ TƏMİR İŞLƏRİ
12-ci mövzu. Ağacdan hazırlanmış pəncərələrin təmiri texnologiyası .......68
13-cü mövzu. Plastik kütlədən olan pəncərələrin konstruktiv
elementləri və təmiri texnologiyası......................................72
3
14-cü mövzu. Yaşayış yerinin interyerinin formalaşdırılması.....................76
15-ci mövzu. Müxtəlif birləşmələri olan məmulatların yığma çertyoju.
Spesifikasiya.........................................................................80
ELEKTRON TEXNOLOGİYALARI
16-ci mövzu. Elektron texnologiyaları informasiya texnologiyalarının
əsasıdır.................................................................................84
17-ci mövzu. Kompüterlərin tipləri və növləri. Kompüterin iş prinsipi ........88
18-ci mövzu. Elektron texnologiyaları paltaryuyan maşının
idarə edilməsinin əsasıdır.....................................................92
19-cu mövzu. Bankomatın quruluşu və iş prinsipi .....................................96
20-ci mövzu. Mikrodalğalı sobanın quruluşu və iş prinsipi ......................100
QİDA MƏHSULLARININ EMALI TEXNOLOGİYASI
21-ci mövzu. İsti yeməklərin hazırlanma texnologiyası.
Yarpaq və tərəvəz dolmaları...............................................104
22-ci mövzu. Müxtəlif növ plovların hazırlanma texnologiyası.................108
23-cü mövzu. Milli xəmir xörəklərinin hazırlanma texnologiyası.
Qutablar.............................................................................112
PARÇANIN EMALI TEXNOLOGİYASI
24-cü mövzu. Yun, ipək, pambıq və kətan parçalardan hazırlanmışgeyimlərə qulluq ................................................................116
25-ci mövzu. Geyimin bərpa edilməsi......................................................120
26-cı mövzu. Məmulatın sökülmüş tikişlərinin bərpa edilməsi.................124
İstifadə olunmuş ədəbiyyat ......................................................................127
Lüğət ........................................................................................................127
4
G İ R İ Ş
Hörmətli müəllimlər!Müasir dövrdə «Texnologiya» fənn proqramı (kurikulumu) ümumtəhsil mək təb -
ləri şagirdlərinin texnoloji təfəkkürünün inkişafına, onlarda texnoloji bacarıqların for -malaşmasına, sonrakı mərhələlərdə təhsillərini davam etdirmək üçün zəruri biliklərəyiyələnmələrinə xidmət edir.
Azərbaycan Respublikasının ümumtəhsil məktəbləri üçün fənn kurikulumunda«Tex nologiya» fənninin məqsədi belə təqdim olunur: «Texnologiya» fənninin məq -sədi yeni sosial-iqtisadi şəraitdə şagirdlərin müstəqil həyata, kütləvi və perspektivlipeşələrə hazırlanmalarını, ümuməmək vərdişlərinə yiyələnmələrini, yaradıcı düşün -cə və aktiv fəaliyyət əsasında müxtəlif şəraitlərə asanlıqla uyğunlaşmalarını təminetməkdən ibarətdir.
Ümumtəhsil məktəblərinin IX sinfi üçün «Texnologiya» fənni üzrə dərslik kom -plekti hazırlanarkən şagirdyönümlülük, nəticəyönümlülük, öyrədənin və öyrənəninişini asanlaşdırmaq əsas məqsəd olmuşdur.
Metodik vəsaitdə IX sinif «Texnologiya» kursunun bütün məzmun xətləri üzrəma teriallar verilmiş və şagirdləri fəal əmək prosesinə cəlb etməyin əsas istiqa -mətləri göstərilmişdir.
Vəsaitdə təqdim edilən dərs nümunələri şagirdlərin biliyinə nəzarət etmək üçünsuallar, onların texnoloji tərbiyəsinin təkmilləşdirilməsinə xidmət edən iş forma vəüsulları ilə zəngindir. Bu iş üsulları əməyin tərbiyəedici, peşəyönümlü, düşündürücüvə əyləndirici funksiyalarını bir-biri ilə vəhdətdə inkişaf etdirir.
Tədris prosesində siz şagirdlərə mədəniyyət müəssisələrində insanın ünsiyyətvə davranış mədəniyyəti haqqında, ailə büdcəsinin formalaşmasında sahibkarlıqfəa liyyətinin rolu haqqında, konstruksiya materiallarından məmulatların hazırlan -ması haqqında geniş məlumat verməlisiniz. Bundan başqa, siz şagirdləri həyatdaelektron texnologiyalarının tətbiqi ilə tanış edəcək, milli xörəklərin hazırlanması tex -no lo giyaları və parçanın emalı texnologiyası haqqında onlara biliklər verə cəksiniz.
Qeyd etmək lazımdır ki, IX sinif müəllimlər üçün metodik vəsaitdə dərslərin mər -hələləri araşdırılmış, mərhələlər üzrə qiymətləndirmə standartları, məzmun stan -dart larının reallaşma cədvəli, fənlərarası inteqrasiya və illik planlaşdırma cədvəli ve -rilmişdir.
Təqdim olunan qiymətləndirmə standartları məzmun standartlarının reallaşmasə viyyəsi ilə yanaşı, həm də baş verən dəyişikliklərin dərəcəsini təyin edir.
Bu standartlar təhsilin keyfiyyətinin qiymətləndirilməsinin əsas meyarlarını təyinedir, qiymətləndirmənin üsul və vasitələrini təsvir edir, qiymətləndirmə prosesininqanu niliyinə zəmanət verir.
Metodik vəsaitdə verilmiş materialların yerinə yetirilməsi vacib hesab edilmir,sa dəcə, texnologiya müəllimləri tərəfindən yaradıcı yanaşma tələb edən təklif xa -rak teri daşıyır.
Cədvəldə IX sinif üzrə məzmun və qiymətləndirmə standartları verilmişdir.
5
6
Məzmun standartları Qiymətləndirmə standartları
1.1. Emal texnologiyalarınınözünəməxsus cəhətlərinianladığını nümayiş etdirir.
Tex. IX. 1.1.QS.1. Emal texnologiyalarınınözünəməxsus cəhətlərini anladığınınnümayişinə dair qiymətləndirmə sxemi.
1.1.1. Elektron texnologiyalarındanistifadəyə dair emaltexnologiyalarını şərh edir,təqdimatlar hazırlayır.
1.1.1.Q.4. Elektron texnologiyalarından istifadəyədair emal texnologiyalarını şərh edir, təqdimatlarhazırlayır.
1.1.1.Q.3. Elektron texnologiyalarından istifadəyədair emal texnologiyalarını düzgün izah edir.
1.1.1.Q.2. Elektron texnologiyaların funksiyalarınıizah edir.
1.1.1.Q.1. Emal texnologiyalarına uyğun olaraqelektron qurğular seçir.
1.2. Emal prosesinə hazırlıqişlərini yerinə yetirir.
Tex. IX. 1.2.QS.2. Emal prosesinə hazırlıqişlərinin yerinə yetirilməsinə dairqiymətləndirmə sxemi.
1.2.1. Elektron texnologiyalardanistifadə etməklə hazırlanacaqməmulata görə iş yerini təşkil edir.
1.2.1.Q.4. Elektron texnologiyalardan istifadəetməklə iş yerini düzgün təşkil edir.
1.2.1.Q.3. Elektron texnologiyalardan istifadəetməklə hazırlanacaq məmulata görə iş yerinindüzgün təşkili üçün ardıcıllığı müəyyənləşdirir.
1.2.1.Q.2. Hazırlanacaq məmulata uyğun olaraqelektron texnologiyalar seçir.
1.2.1.Q.1. Hazırlanacaq məmulata uyğun olaraqbəzi elektron texnologiyalar müəyyən edir.
1.2.2. Elektron texnologiyalardanistifadə etməklə məmulatınhazırlanması ardıcıllığınımüəyynləşdirir.
1.2.2.Q.4. Elektron texnologiyalardan istifadəetməklə hazırlanacaq məmulata uyğun işardıcıllığına düzgün əməl edir.
1.2.2.Q.3. Elektron texnologiyalardan istifadəetməklə hazırlanacaq məmulata uyğun işardıcıllığını düzgün müəyyənləşdirir.
1.2.2.Q.2. Elektron texnologiyalardan istifadəetməklə hazırlanacaq məmulata uyğun işardıcıllığının əhəmiyyətini izah edir.
1.2.2.Q.1. Elektron texnologiyalardan istifadəetməklə hazırlanacaq məmulata uyğun işardıcıllığını sadalayır.
7
Məzmun standartları Qiymətləndirmə standartları
1.2.3. Elektron texnologiyalarındanistifadə etməklə məmulatınhazırlanması üçün uyğun emaltexnologiyası seçir.
1.2.3.Q.4. Elektron texnologiyalarından istifadəetməklə məmulatın hazırlanması üçün emaltexnologiyasına düzgün əməl edir.
1.2.3.Q.3. Elektron texnologiyalarından istifadəetməklə məmulatın hazırlanması üçün emaltexnologiyasını düzgün seçir.
1.2.3.Q.2. Elektron texnologiyalarından istifadəetməklə məmulatın hazırlanması üçün emaltexnologiyasını fərqləndirir.
1.2.3.Q.1. Elektron texnologiyalarından istifadəetməklə məmulatın hazırlanması üçün müvafiqemal texnologiyalarını sadalayır.
1.3. Verilmiş materiallardan(oduncaq, metal, plastik kütlə,parça, ərzaq) müxtəlif məmulatlarhazırlayır.
Tex. IX. 1.3. QS.3. Verilmiş materiallardan(oduncaq, metal, plastik kütlə, parça, ərzaq)müxtəlif məmulatların hazırlanmasına dairqiymətləndirmə sxemi.
1.3.1. Verilmiş materiallardanmüxtəlif sayda detallardan ibarətməmulat hazırlayır.
1.3.1.Q.4. Verilmiş materiallardan müxtəlif saydadetallardan ibarət hazırladığı məmulatı təqdimedir.
1.3.1.Q.3. Verilmiş materiallardan müxtəlif saydadetallardan ibarət məmulat hazırlayır.
1.3.1.Q.2. Verilmiş materiallardan müxtəlif saydadetallardan ibarət məmulatın hazırlanması üçün işardıcıllığını müəyyənləşdirir.
1.3.1.Q.1. Verilmiş materiallardan müxtəlif saydadetallardan ibarət məmulatın hazırlanması üçünalətləri müəyyənləşdirir.
1.3.2. Materialları müxtəlif olandetallardan məmulat hazırlayarkəntərtibat bacarıqları nümayiş etdirir.
1.3.2.Q.4. Materialları müxtəlif olan detallardanibarət hazırladığı məmulatı təqdim edir.
1.3.2.Q.3. Materialları müxtəlif olan detallardanibarət məmulat hazırlayarkən tərtibat bacarıqlarınümayiş etdirir.
1.3.2.Q.2. Materialları müxtəlif olan detallardanibarət məmulat hazırlayarkən tərtibat formalarınıfərqləndirir.
1.3.2.Q.1. Materialları müxtəlif olan detallardanibarət hazırlayacağı məmulatın materialına uyğuntərtibat forması seçir.
8
Məzmun standartları Qiymətləndirmə standartları
1.3.3. Qrup tərkibində müxtəlifməmulatlar hazırlayarkən birgə-fəaliyyət bacarıqları nümayiş etdirir.
1.3.3.Q.4. Qrup tərkibində müxtəlif məmulatlarhazırlayarkən birgəfəaliyyət bacarıqlarına əməledir.
1.3.3.Q.3. Qrup tərkibində müxtəlif məmulatlarınhazırlanmasında üzərinə düşən işi məsuliyyətləyerinə yetirir.
1.3.3.Q.2. Qrup tərkibində müxtəlif məmulatlarınhazırlanmasında iş bölgüsünü düzgün təyin edir.
1.3.3.Q.1. Qrup tərkibində müxtəlif məmulatlarınhazırlanmasında birgəfəaliyyətin əhəmiyyətiniizah edir.
1.3.4.Məmulatların hazırlanmasıprosesində işin xarakterinə uyğuntəhlükəsizlik və sanitariya-gigiyenaqaydalarına əməl edir.
1.3.4.Q.4. Məmulatların hazırlanması prosesindəişin xarakterinə uyğun təhlükəsizlik və gigiyenaqaydalarına düzgün əməl edir.
1.3.4.Q.3. Məmulatların hazırlanması prosesindəişin xarakterinə uyğun təhlükəsizlik və gigiyenaqaydalarına riayət etməyin vacibliyini vəəhəmiyyətini izah edir.
1.3.4.Q.2. Məmulatların hazırlanması prosesindəişin xarakterinə uyğun təhlükəsizlik və gigiyena qay -dalarını sadalayır və onlar arasındakı fərqi izah edir.
1.3.4.Q.1. Məmulatların hazırlanması prosesindəişin xarakterinə uyğun təhlükəsizlik və gigiyenaqaydalarını sadalayır.
1.4. Şəraitə və təbii imkanlarauyğun əmək bacarıqları (becərmə,bəsləmə, tədarük, emal) nümayişetdirir.
Tex. IX. 1.4. QS.4. Şəraitə və təbii imkanlara uyğunəmək bacarıqlarının (becərmə, bəsləmə, tədarük,emal) nümayişinə dair qiymətləndirmə sxemi.
1.4.1. Ev quşları və heyvanları üçünyem tədarükü və emalıtexnologiyasına aid bilik vəbacarıqlar nümayiş etdirir.
1.4.1. Q.4. Ev quşları və heyvanları üçün yemtədarükü və emalı texnologiyalarına praktikcəhətdən düzgün əməl edir.
1.4.1. Q.3. Ev quşları və heyvanları üçün yemtədarükü və emalı texnologiyasını mərhələ-mərhələ izah edir.
1.4.1. Q.2. Ev quşları və heyvanları üçün yemtədarükü və emalı texnologiyalarının ardıcıllığınısadə şəkildə izah edir.
1.4.1. Q.1. Ev quşları və heyvanları üçün yemtədarükü və emalı texnologiyalarını sadalayır.
9
Məzmun standartları Qiymətləndirmə standartları
2.1. Texnoloji maşın, cihaz vəvasitələr haqqında biliklərə malikolduğunu nümayiş etdirir.
Tex. IX.2.1.QS.5. Texnoloji maşın, cihaz vəvasitələr haqqında biliklərə malik olduğununnümayişinə dair qiymətləndirmə sxemi.
2.1.1. Elektron texnologiyalarlaişləyən qurğuların iş prinsiplərinişərh edir.
2.1.1. Q.4. Elektron texnologiyalarla işləyənqurğuların iş prinsiplərini şərh edir.
2.1.1. Q.3. İş prinsipinə görə elektrontexnologiyalarla işləyən qurğuların təyinatını izahedir.
2.1.1. Q.2. Elektron texnologiyalarla işləyənqurğuları iş prinsipinə görə təsnif edir.
2.1.1. Q.1. Elektron texnologiyalarla işləyənqurğuların iş prinsiplərini sadalayır.
2.1.2. Elektron cihazların işprinsipini izah edir, layihələrhazırlayır və təqdim edir.
2.1.2. Q.4. Elektron cihazların iş prinsipini düzgünizah edir, layihələr hazırlayır və təqdim edir.
2.1.2. Q.3. Emal texnologiyalarına uyğun elektroncihazların iş prinsipini izah edir.
2.1.2. Q.2. Emal texnologiyalarına uyğun elektroncihazların iş prinsipini fərqləndirir.
2.1.2. Q.1. Emal texnologiyalarına uyğun elektroncihazları seçir.
2.2. Texnoloji maşın, cihaz vəvasitələrdən istifadə bacarıqlarınümayiş etdirir.
Tex. IX.2.2. QS.6. Texnoloji maşın, cihaz vəvasitələrdən istifadə bacarıqlarının nümayişinədair qiymətləndirmə sxemi.
2.2.1. Elektron texnologiyalarlaişləyən qurğuları idarə edir.
2.2.1. Q.4. Elektron texnologiyalarla işləyənqurğuları təyinatına uyğun sərbəst idarə edir.
2.2.1. Q.3. Elektron texnologiyalarla işləyənqurğulardan istifadə zamanı təhlükəsizlik,sanitariya və gigiyena qaydalarına əməl edir.
2.2.1. Q.2. Müşahidə etdiyi qaydada elektrontexnologiyalarla işləyən qurğuları idarə edir.
2.2.1. Q.1. Hazırlanacaq məmulata uyğun elektrontexnologiyalarla işləyən qurğuları seçir.
10
Məzmun standartları Qiymətləndirmə standartları
2.2.2. Elektron cihazları dövrəyəqoşur, onlara xidmət edir.
2.2.2. Q.4. Elektron cihazları sərbəst dövrəyəqoşur, onlara xidmət edir.
2.2.2. Q.3. Elektron cihazları dövrəyə qoşarkən vəonlara xidmət göstərərkən təhlükəsizlik, sanitariyavə gigiyena qaydalarına əməl edir.
2.2.2. Q.2. Elektron cihazları dövrəyə qoşarkən vəonlara xidmət göstərərkən iş ardıcıllığına düzgünəməl edir.
2.2.2. Q.1. Elektron cihazların istifadə qaydalarınıizah edir.
3.1. Məişətdə zəruri hesab edilənbilik və bacarıqlara yiyələndiyininümayiş etdirir.
Tex. IX. 3.1.QS.7. Məişətdə zəruri hesab edilənbilik və bacarıqlara yiyələndiyinin nümayişinədair qiymətləndirmə sxemi.
3.1.1. Mədəniyyət ocaqlarındamədəni davranış və ünsiyyətqaydalarını şərh edir.
3.1.1. Q.4. Mədəniyyət ocaqlarında mədənidavranış və ünsiyyət qaydalarını şərh edir.
3.1.1. Q.3. Mədəniyyət ocaqlarında mədənidavranış və ünsiyyət qaydalarının mahiyyətinisadə şəkildə izah edir.
3.1.1. Q.2. Mədəniyyət ocaqlarında mədənidavranış və ünsiyyət qaydalarını fərqləndirir.
3.1.1. Q.1. Mədəniyyət ocaqlarında mədənidavranış və ünsiyyət qaydalarını sadalayır.
3.1.2. Yaşayış yerində və məktəbdəsadə təmir, dekorativ, bəzək vəinteryer tərtibatı ilə bağlıtəqdimatlar edir.
3.1.2. Q.4. Yaşayış yerində və məktəbdə sadətəmir, dekorativ, bəzək və interyer tərtibatı iləbağlı təqdimatları düzgün edir.
3.1.2. Q.3. Yaşayış yerində və məktəbdə sadətəmir, dekorativ, bəzək və interyer tərtibatı iləbağlı işlərini yerinə yetirərkən təhlükəsizlik vəgigiyena qaydalarına düzgün əməl edir.
3.1.2. Q.2. Müşahidə etdiyi qaydada yaşayışyerində və məktəbdə sadə təmir, dekorativ, bəzəkvə interyer işlərini yerinə yetirir.
3.1.2. Q.1. Yaşayış yerində və məktəbdə sadətəmir, dekorativ, bəzək və interyer tərtibatı iləbağlı işləri yerinə yetirmək üçün uyğun alətləriseçir.
11
Məzmun standartları Qiymətləndirmə standartları
3.2. Ailə və onun büdcəsinin idarəolunması haqqında bilik vəbacarıqlar nümayiş etdirir.
Tex. IX.3.2.QS.8. Ailə və onun büdcəsinin idarəolunması haqqında bilik və bacarıqlarınnümayişinə dair qiymətləndirmə sxemi.
3.2.1. Ailə və onun büdcəsininformalaşmasında sahibkarlıqfəaliyyətinin rolunu izah edir.
3.2.1. Q.4. Ailə və onun büdcəsininformalaşmasında sahibkarlıq fəaliyyətinin roluhaqqında fikirlərini şərh edir.
3.2.1. Q.3. Ailə və onun büdcəsininformalaşmasında sahibkarlıq fəaliyyətinin rolunubir neçə cümlə ilə ifadə edir.
3.2.1. Q.2. Ailə büdcəsinin formalaşmamənbələrini sadalayır.
3.2.1.Q.1. Ailə büdcəsinə qənaət etməyinəhəmiyyətini sadə formada izah edir.
4.1. Məmulatların texnikispesifikasiyasını şərh edir.
Tex. IX.4.1. QS.9. Məmulatların texniki spe si fi -ka siyasının şərhinə dair qiymətləndirmə sxemi.
4.1.1. Müxtəlif birləşmələri olanməmulatların spesifikasiyasını şərhedir.
4.1.1. Q.4. Müxtəlif birləşmələri olanməmulatların spesifik xüsusiyyətlərini şərh edir.
4.1.1. Q.3. Müxtəlif birləşmələri olan məmu lat la -rın spesifik xüsusiyyətlərini nümunələrlə izah edir.
4.1.1. Q.2. Müxtəlif birləşmələri olanməmulatların spesifik xüsusiyyətlərini fərqləndirir.
4.1.1. Q.1. Müxtəlif birləşmələri olan məmu -latların bəzi spesifik xüsusiyyətlərini sadalayır.
4.2. Məmulat və onun detallarınıntexniki sənədləşdirilməsibacarıqlarını nümayiş etdirir.
Tex. IX.4.2.QS.10. Məmulat və onun detal ları -nın texniki sənədləşdirilməsi bacarıqlarınınnümayişinə dair qiymətləndirmə sxemi.
4.2.1. Müxtəlif birləşmələri olanməmulatların qrafik təsvirini,çertyojunu, texnoloji xəritəsini çəkirvə oxu yur.
4.2.1. Q.4. Müxtəlif birləşmələri olan məmulat larınqrafik təsvirini, çertyojunu, texnoloji xəritə sini çəkir,oxuyur və nəticənin doğruluğunu qiymətləndirir.
4.2.1. Q.3. Müxtəlif birləşmələri olan məmulat -ların qrafik təsvirini, çertyojunu, texnolojixəritəsini düzgün çəkir və oxuyur.
4.2.1. Q.2. Müxtəlif birləşmələri olan məmu -latların müəyyən hissələrinin qrafik təsvirini,çertyojunu, texnoloji xəritəsini çəkir və oxuyur.
4.2.1. Q.1. Müxtəlif birləşmələri olan məmulat -ların müəyyən hissələrinin qrafik təsvirini,çertyojunu, texnoloji xəritəsini oxuyur.
12
Standart Mövzu Mövzu№-si
Dərsliksəhifə sinin
№-si
MMVsəhifə -sinin№-si
3.1.1. Mədəniyyət müəssisələrində ünsiyyətvə davranış qaydaları
1 8 24
3.2.1. Ailə büdcəsinin formalaşmasındasahibkarlıq fəaliyyətinin rolu
2 13 28
1.4.1. Ev heyvanları və quşları üçün yemtədarükü texnologiyası
3 17 32
1.3.1.;1.3.2.;.1.3.3.
Detalların hərəkətli və hərəkətsiz birləş mə -ləri (oduncaq, metal və plastik kütlədən)
4 22 36
1.3.2.;1.3.3;1.3.4.
Oduncaq səthinin bəzədilmətexnologiyası
5 27 40
Kiçik Summativ Qiymətləndirmə
1.3.2.;1.3.3.;1.3.4.
Süni oduncaq materiallarının səthininbəzədilməsi
6 31 44
1.3.2.;1.3.3.;1.3.4.
Qara metalların səthinin bəzədilmətexnologiyası
7 35 48
1.3.3.;1.3.4.;3.1.2.
Əlvan metalların səthinin bəzədilmətexnologiyası
8 40 52
1.3.2.;1.3.3.;1.3.4.
Əlvan metallardan məftillər. Misməftildən asma bəzək
9 4656
Kiçik Summativ Qiymətləndirmə
1.3.2.;1.3.3. Plastik kütlə və onun insan həyatında rolu 10 51 60
1.3.2.;1.3.3.Plastik kütlədən məmulatlarınhazırlanma texnologiyası
11 56 64
1.3.1.;1.3.2.;1.3.3.;1.3.4.;3.1.2.
Ağacdan hazırlanmış pəncərələrintəmiri texnologiyası
12 60 68
1.3.1.;1.3.2.;1.3.3.;1.3.4; 3.1.2.
Plastik kütlədən olan pəncərələrinkonstruktiv elementləri və təmiritexnologiyası
13 65 72
Kiçik Summativ Qiymətləndirmə
I yarımil üçün Böyük SummativQiymətləndirmə
MƏZMUN STANDARTLARININ REALLAŞDIRMA CƏDVƏLİ
13
Standart Mövzu Mövzu№-si
Dərsliksəhifə -sinin№-si
MMVsəhifə -sinin№-si
1.3.3.;3.1.2.Yaşayış yerinin interyerininformalaşdırılması
14 70 76
1.3.3.;4.1.1.;4.2.1.
Müxtəlif birləşmələri olan məmulatlarınyığma çertyoju. Spesifikasiya
15 75 80
1.1.1.;2.1.1.;2.1.2.;2.2.1.; 2.2.2.
Elektron texnologiyaları informasiyatexnologiyalarının əsasıdır
16 79 84
2.1.1.; 2.1.2.;2.2.1.; 2.2.2.
Kompüterlərin tipləri və növləri.Kompüterin iş prinsipi
17 82 88
2.1.1.; 2.1.2.;2.2.1.; 2.2.2.
Elektron texnologiyaları paltaryuyanmaşının idarə edilməsinin əsasıdır
18 87 92
Kiçik Summativ Qiymətləndirmə
1.3.3.;2.1.1.;2.1.2.;2.2.1.
Bankomatın quruluşu və iş prinsipi 19 91 96
1.3.3.;2.1.1.;2.1.2.;2.2.1.
Mikrodalğalı sobanın quruluşu və işprinsipi
20 97 100
1.3.1.;1.3.2.;1.3.3.
İsti yeməklərin hazırlanma texnolo -giyası. Yarpaq və tərəvəz dolmaları
21 103 104
1.3.1.;1.3.2.;1.3.3.
Müxtəlif növ plovların hazırlanmatexnologiyası
22 107 108
Kiçik Summativ Qiymətləndirmə
1.3.1.;1.3.2.;1.3.3.
Milli xəmir xörəklərinin hazırlanmatexnologiyası. Qutablar
23 112 112
1.3.3.;1.3.4. Yun, ipək, pambıq və kətan parçalardanhazırlanmış geyimlərə qulluq 24 117 116
1.3.2.;1.3.3.;1.3.4.
Geyimin bərpa edilməsi 25 120 120
1.3.2.;1.3.3.;1.3.4.
Məmulatın sökülmüş tikişlərinin bərpaedilməsi 26 124 124
Kiçik Summativ Qiymətləndirmə
II yarımil üçün Böyük SummativQiymətləndirmə
14
№St
an -
dar
tT
əlim
məq
səd
iM
övzu
Təd
ris
vah
idi
İnte
q -
rasi
ya
Stra
tegi
yala
r: i
ş fo
rmal
arı,
işü
sull
arı
Res
urs
lar
Qiy
mət
lən
dir
mə
mey
arla
rıS
aat
1.
3.1.
1.M
ədən
iyyə
toc
aqla
rınd
a m
ədən
ida
vran
ış v
ə ün
siyy
ətqa
ydal
arın
ı şə
rhed
ir.
Məd
əniy
yət
müə
ssis
ələ -
rin d
əün
siyy
ət v
əda
vran
ışqa
ydal
arı
Məişət mədəniyyəti
H.b
.3.
1.1.
;İn
f.4.
1.1.
Kiç
ik v
ə bö
yük
qrup
larl
a iş
form
alar
ında
n;be
yin
həm
ləsi
,m
üzak
irə,
şaxə
lənd
irm
ə,ro
llu
oyun
lar
kim
i iş
üsul
ları
ndan
isti
fadə
etm
əktö
vsiy
ə ol
unur
.
Dər
slik
, iş
vərə
q lər
im
ədən
iyyə
tm
üəss
isəl
ərin
dəda
vran
ışı
əks
et di
rən
vide
oyaz
ı lar
,ki
tabx
anal
ar,
muz
eylə
r, p
arkl
ar,
heyv
anxa
nala
r,is
tira
hət
mər
kəz l
əri,
sərg
i za
lla r
ın da
davr
anış
qay
dala
rını
əks
etdi
rən
şəki
llər
kim
i re
surs
lard
anis
tifad
ə et
mək
ola
r.
Qiy
mət
lənd
irm
ə pe
daqo
jim
ətbu
atda
dər
c ol
unan
qiym
ətlə
ndir
mə
qayd
alar
ına
müv
afiq
apa
rılır
.Şa
gird
ləri
n ca
vabl
arı
qiym
ətlə
ndir
ilərk
ən m
ədən
iyyə
toc
aqla
rınd
a m
ədən
i dav
ranı
ş və
ünsi
yyət
qay
dala
rını
izah
etm
ə,əm
əkda
şlıq
kim
i qiy
mət
lənd
irm
əm
eyar
ları
ndan
istif
adə
olun
mas
ıtö
vsiy
ə ol
unur
.
1
2 .
3.2.
1.A
ilə
büdc
əsin
info
rmal
aşm
asın
dasa
hibk
arlı
qfə
aliy
yəti
nin
rolu
nuiz
ah e
dir.
Ailə
büdc
əsin
info
rmal
aşm
a -sı
nda
sahi
bkar
lıqfə
aliy
yətin
inro
lu
H.b
.3.
2.1.
,3.
2.2.
Kiç
ik v
ə bö
yük
qrup
larl
a iş
form
alar
ında
n,B
İBÖ
,m
üzak
irə,
akva
rium
kim
i iş
üsul
ları
ndan
isti
fadə
etm
əktö
vsiy
ə ol
unur
.
Dər
slik
, iş
vərə
q lə r
i,ai
lə ü
zvlə
ri ni
n gə
lir
və x
ərc l
əri
təsv
irol
unan
sxe
mlə
r,sa
hib k
ar lı
q fə
a -li
yyət
ini
əks
etdi
rən
vi de
oyaz
ılar
, ail
əbü
dcəl
ərin
i, a
k -ti
vlər
ini,
pas
siv l
ə rin
iək
s et
dirə
n tə
qdim
atnü
m u n
ə lər
i ki
mi
re -
surs
lard
an i
stif
a də
etm
ək o
lar.
Şag
irdl
ərin
cav
abla
rıqi
ymət
lənd
iril
ərkə
n ai
ləbü
dcəs
inin
for
mal
aşm
asın
dasa
hibk
arlı
q fə
aliy
yəti
nin
rolu
nu i
zahe
tmə,
ail
əbü
dcəs
inin
akt
iv v
ə pa
ssiv
ləri
anla
yışl
arın
ı bi
lmə,
əmək
daşl
ıq k
imi
qiym
ətlə
ndir
mə
mey
arla
rınd
anis
tifa
də o
lunm
ası
tövs
iyə
olun
ur.
1
3.
1.4.
1.E
v he
yvan
ları
və
quşl
arı
üçü
n ye
mtə
darü
kü v
ə em
alı
texn
olog
iyas
ına
aid
bili
k və
bac
arıq
lar
nüm
ayiş
etd
irir
.
Ev
heyv
anla
rıvə
quş
ları
üçün
yem
təda
rükü
texn
olog
i -ya
sı
H.b
.1.
2.1.
;B
io.
2.1.
1.;
4.2.
2.
Kiç
ik v
ə bö
yük
qrup
larl
a iş
form
alar
ında
n,B
İBÖ
,m
üzak
irə,
akva
rium
kim
i iş
üsul
unda
nis
tifa
də e
tmək
tövs
iyə
olun
ur.
Dər
slik
, iş
vərə
q lə r
i,ev
quş
ları
və
heyv
anla
rı, y
emnö
v lər
inin
təd
arü k
üvə
sax
la nm
a sı n
ı ək
set
dirə
n sl
ay dl
ar k
imi
re su
rs la
rdan
ist
ifad
əet
mək
ola
r.
Şag
irdl
ərin
cav
abla
rı q
iym
ət -
lən d
iril
ərkə
n ev
hey
vanl
arı
vəqu
ş lar
ı üç
ün y
em h
azır
lanm
ası
tex n
olo g
i ya s
ı ha
qqın
da b
ilik
və b
a ca r
ıqla
r nü
may
iş e
t di -
rməl
əri,
si l
os v
ə di
gər
ye m
lə -
rin
ha zı
r lan
ma
texn
olog
iyas
ıha
qqın
da b
i lik
ləri
ni n
ümay
işet
dir m
ək b
aca r
ı ğı,
əm
ək da
şlıq
ki m
i qi
y mət
lən d
ir m
ə m
e -ya
rlar
ında
n is
tifa
də e
tmək
ola
r.
1
IX s
inif
üçü
n «
Texn
olo
giy
a» f
ən
nin
in i
llik
pla
nla
şd
ırıl
ma c
əd
və
li
15
№St
an -
dar
tT
əlim
məq
səd
iM
övzu
Təd
ris
vah
idi
İnte
q -
rasi
ya
Stra
tegi
yala
r: i
ş fo
rmal
arı,
işü
sull
arı
Res
urs
lar
Qiy
mət
lən
dir
mə
mey
arla
rıS
aat
4.
1.3.
1.;
1.3.
2.;.
1.3.
3.
1. V
eril
miş
mat
eria
llar
dan
müx
təli
f sa
yda
deta
llar
dan
ibar
ətm
əmul
at h
azır
layı
r.2.
Mat
eria
llar
ı m
üx -
təli
f ol
an d
etal
lar -
dan
ibar
ət m
əmul
atha
zırl
ayar
kən
tərt
ibat
bac
arıq
ları
nüm
ayiş
etd
irir
.3.
Qru
p tə
rkib
ində
müx
təli
f m
əmul
atla
rha
zırl
ayar
kən
birg
əfəa
liy y
ətba
carı
qlar
ı nü
may
işet
diri
r.
Det
alla
rın
hərə
kətl
i və
hərə
kəts
izbi
rləş
məl
əri
(odu
ncaq
,m
etal
və
plas
tik
kütl
ədən
)
Kon st ruktiv materiallar dan mə mu lat ların hazır lan ma sı
texno logi yası
T.i
.2.
1.2.
;H
.b.
4.2.
1.
Kiç
ik v
ə bö
yük
qrup
larl
a iş
form
alar
dan,
BİB
Ö,
müz
akir
ə,K
last
er, V
enn
diaq
ram
ı ki
mi
işüs
ulla
rınd
anis
tifa
də e
tmək
tövs
iyə
olun
ur.
Dər
slik
, iş
vərə
qlər
i,te
xnol
oji
sənə
dlər
ənü
mun
ələr
,de
tall
arın
çert
yojl
arı,
odun
caql
aiş
ləyə
rkən
təhl
ükəs
izli
kqa
ydal
arın
ı ək
set
dirə
n şə
kill
ərki
mi
resu
rsla
rdan
isti
fadə
etm
əktö
vsiy
ə ol
unur
.
Müx
təlif
say
da d
etal
lard
an ib
arət
məm
ulat
ın h
azır
lanm
ası,
tərt
ibat
baca
rıql
arı n
ümay
işet
dirm
ə,əm
əkda
şlıq
, təh
lükə
sizl
ik v
əsa
nita
riya
-gig
iyen
a qa
ydal
arın
aəm
əlet
mə
kim
i qiy
mət
lənd
irm
əm
eyar
ları
ndan
istif
adə
etm
ək o
lar.
1
5.
1.3.
2.;
1.3.
3.;
1.3.
.4.
1. O
dunc
aq s
əthi
nin
bəzə
dilm
əsi
zam
anı
tərt
ibat
bac
arıq
ları
nüm
ayiş
etd
irir
. 2.
Qru
p tə
rkib
ində
müx
təli
f m
əmul
atla
rha
zırl
ayar
kən
birg
əfəa
liyy
ətba
carı
qlar
ı nü
may
işet
diri
r.
3. M
əmul
atla
rın
hazı
rlan
mas
ıpr
oses
ində
işi
nxa
rakt
erin
ə uy
ğun
təhl
ükəs
izli
k və
sani
tari
ya-g
igiy
ena
qayd
alar
ına
əməl
edir
.
Odu
ncaq
səth
inin
bəzə
dilm
əte
xnol
ogi -
yası
T.i
.2.
1.2.
;B
io.
1.1.
3.
Kiç
ik v
ə bö
yük
qrup
larl
a iş
form
alar
ında
n,m
üzak
irə,
BİB
Ö, b
eyin
həm
ləsi
kim
i iş
üsul
ları
ndan
isti
fadə
etm
əktö
vsiy
ə ol
unur
.
Dər
slik
, iş
vərə
qlər
i,od
unca
qm
ater
iall
arın
ınsə
thin
inbə
zədi
lməs
ipr
oses
ini
əks
etdi
rən
vide
oyaz
ılar
,pl
akat
lar,
müə
llim
tərə
find
ənəv
vəlc
ədən
möv
zu i
lə b
ağlı
hazı
rlan
mış
pow
er p
oint
təqd
imat
ı ki
mi
resu
rsla
rdan
isti
fadə
etm
əkol
ar.
Şagi
rdlə
rin
cava
blar
ını
qiym
ətlə
ndir
ərkə
n bə
zədi
lmə
texn
olog
iyas
ını i
zahe
tmə,
tərt
ibat
baca
rıql
arı n
ümay
iş e
tdir
mə,
əmək
daşl
ıq, t
əhlü
kəsi
zlik
və
sani
tarı
ya q
ayda
ları
na r
iayə
tetm
əki
mi q
iym
ətlə
ndir
mə
mey
arla
rınd
an is
tifad
ə et
mək
tövs
iyə
olun
ur.
1
6.K
içik
Su
mm
ativ
Qiy
mət
lən
dir
mə
1
16
№St
an -
dar
tT
əlim
məq
səd
iM
övzu
Təd
ris
vah
idi
İnte
q -
rasi
ya
Stra
tegi
yala
r: i
ş fo
rmal
arı,
işü
sull
arı
Res
urs
lar
Qiy
mət
lən
dir
mə
mey
arla
rıS
aat
7.
1.3.
2..;
1.3.
3.;
1.3.
4.
1. M
ater
ialla
rı m
üx tə
-lif
ola
n de
talla
r dan
məm
ulat
ha z
ırla
yar -
kən
tərt
ibat
bac
arıq
-la
rı n
ümay
iş e
tdir
ir.2.
Qru
p tə
rkib
ində
müx
təli
f m
əmul
atla
rha
zırl
ayar
kən
birg
ə -fə
aliy
yət
baca
rıql
arı
nüm
ayiş
etd
irir
.3.
Məm
ulat
ları
n ha
-zı
r lan
mas
ı pro
sesi
n də
işin
xar
akte
rinə
uyğu
n tə
hlük
əsiz
likvə
san
itari
ya-g
igiy
ena
qayd
alar
ına
əməl
edi
r.
Sün
iod
unca
qm
ater
iall
arı -
nın
səth
inin
bəzə
dilm
əsi
Kon st ruktiv materiallar dan mə mu lat ların hazır lan ma sı texno logi yası
A.d
.1.
2.1.
,1.
2.2.
,1.
2.4.
,T
.i.
2.1.
2.;
Kim
.1.
1.1.
Kiç
ik v
ə bö
yük
qrup
larl
a iş
form
alar
ında
n,B
İBÖ
,m
üzak
irə,
Ven
ndi
aqra
mı,
kla
ster
(şax
ələn
dir m
ə)ki
mi
iş
üsul
la -
rın d
an i
stif
adə
etm
ək t
övsi
yəol
u nur
.
Dər
slik
, iş
vərə
q -lə
ri, s
üni o
dunc
aqm
ater
ialla
rını
nal
ınm
ası p
ro se
sini
əks
etdi
rən
vide
o -ya
zıla
r, pl
akat
lar,
müə
llim
tərə
fin -
dən
əvvə
lcəd
ənm
övzu
ilə
bağl
ıha
zırl
anm
ış p
ower
poin
t təq
di m
atı
kim
i re s
ursl
arda
nis
tifad
ə et
mək
olar
.
Şagi
rdlə
rin
cava
blar
ını
qiym
ətlə
ndir
ərkə
n tə
rtib
atba
carı
qlar
ını n
ümay
işet
dirm
ə,əm
əkda
şlıq
etm
ə, tə
hlük
əsiz
lik v
əsa
nita
riya
qay
dala
rına
əm
əlet
mə
kim
i qiy
mət
lənd
irm
əm
eyar
ları
ndan
istif
adə
etm
əktö
vsiy
ə ol
unur
.1
8.
1.3.
2.;
1.3.
3.;
1.3.
4.
1. Q
ara
met
alın
səth
ini
bəzə
dikd
ətə
rtib
at b
acar
ıqla
rınü
may
iş e
tdir
ir.
2. Q
rup
tərk
ibin
dəiş
ləyə
rkən
bir
gəfə
aliy
yət
baca
rıql
arı
nüm
ayiş
etd
irir
. 3.
Məm
ulat
ları
nha
zırl
anm
ası
pros
esin
də i
şin
xara
kter
inə
uyğu
ntə
hlük
əsiz
lik
vəsa
nita
riya
-gig
iyen
aqa
ydal
arın
a əm
əled
ir.
Qar
am
etal
ları
nsə
thin
inbə
zədi
lmə
texn
olog
i-ya
sı
A.d
.1.
2.1.
,1.
2.2.
,1.
2.4.
,T
.i.
2.2.
1.;
Kim
.1.
2.1.
Kiç
ik v
ə bö
yük
qrup
larl
a iş
form
alar
ında
n,be
yin
həm
ləsi
,m
üzak
irə
kim
i iş
üsul
ları
ndan
isti
fadə
etm
əktö
vsiy
ə ol
unur
.
Dər
slik
, iş
vərə
qlər
i,m
əmul
atın
aşın
ma
sxem
i,m
etal
ın a
şınm
a nö
vlər
i il
ətə
hlük
əsiz
lik
vəsa
nita
riya
qayd
alar
ı il
əpl
akat
lar
kim
ire
surs
lard
anis
tifa
də e
tmək
olar
.
Şagi
rdlə
rin
cava
blar
ını
qiym
ətlə
ndir
ərkə
n tə
rtib
atba
carı
qlar
ını n
ümay
işet
dirm
ə,əm
əkda
şlıq
etm
ə, tə
hlük
əsiz
lik v
əsa
nita
riya
qay
dala
rına
əm
əlet
mə
kim
i qiy
mət
lənd
irm
əm
eyar
ları
ndan
istif
adə
etm
əktö
vsiy
ə ol
unur
.
1
17
№St
an -
dar
tT
əlim
məq
səd
iM
övzu
Təd
ris
vah
idi
İnte
q -
rasi
ya
Stra
teq
iyal
ar:
iş
form
alar
ı, iş
üsu
llar
ıR
esu
rsla
rQ
iym
ətlə
nd
irm
ə m
eyar
ları
Saa
t
9.
1.3.
3.;
1.3.
4.;
3.1.
2.
1. Q
rup
tərk
ibin
dəm
üxtə
lif
məm
ulat
lar
hazı
rlay
arkə
n bi
rgə -
fəal
iy yə
t ba
carı
qlar
ınü
may
iş e
tdir
ir.
2. M
əmul
atla
rın
ha -
zır l
anm
ası
pros
e sin
-də
işi
n xa
rakt
erin
əuy
ğun
təhl
ükəs
izli
kvə
san
itar
iya-
gi -
giye
na q
ayda
ları
naəm
əl e
dir.
3. Y
aşay
ış y
erin
dəvə
mək
təbd
ə sa
dətə
mir
, dek
orat
ivbə
zək
və i
nter
yer
tərt
ibat
ı il
ə ba
ğlı
təqd
imat
lar
edir
.
Əlv
anm
etal
ları
nsə
thin
inbə
zədi
lmə
texn
olog
i -ya
sı
Kon st ruktiv materiallar dan mə mu lat ların hazır lan ma sı texno logi yası
A.d
.1.
2.1.
,1.
2.2.
,1.
2.4.
,T
.i.
2.2.
1.;
Fiz
.2.
1.3.
Kim
.1.
1.1.
,1.
2.1.
Kiç
ik v
ə bö
yük
qrup
larl
a iş
form
alar
ında
n,B
İBÖ
,m
üzak
irə,
klas
ter
kim
i iş
üsul
ları
ndan
isti
fadə
etm
əktö
vsiy
əol
unur
.
Dər
slik
, iş
vərə
q -lə
ri, ə
lvan
me -
tald
an o
lan
mə -
mu l
atla
rın
müx
təli
f üs
ulla
rla
bəzə
dilm
əsi:
anod
laşd
ırm
a,qı
zıls
uyun
asal
ma,
lakl
ama,
oks
idlə
ş -di
r mə,
pat
inlə
ş -di
r mə,
gü
müş
-lə
mə,
xro
mla
ma,
min
açək
mə
və s
.ək
s et
dirə
n sl
ayd -
lar
kim
i re
surs
-la
r dan
ist
ifad
əet
mək
ola
r.
Şag
irdl
ərin
cav
abla
rını
qiym
ətlə
ndir
ərkə
n em
alte
xnol
ogiy
asın
ı iz
ahet
mə,
iş
yeri
ni t
əşki
letm
ə, u
yğun
texn
olog
iyas
eçm
ə, a
rdıc
ıllı
ğım
üəyy
ənlə
şdir
mə,
tər
tiba
tba
carı
qlar
ı nü
may
işet
dirm
ə,tə
hlük
əsiz
lik
və s
anit
ariy
aqa
ydal
arın
a əm
əlet
mə
ki
mi
qiym
ətlə
ndir
mə
mey
arla
rınd
anis
tifa
də e
tmək
töv
siyə
olu
nur.
1
10.
1.3.
2.;
1.3.
3.;
1.3.
4.
1. M
is m
əfti
ldən
asm
a bə
zək
düzə
ltdi
kdə
tər
tiba
tba
carı
qlar
ı nü
may
işet
diri
r.
2.Q
rup
tərk
ibin
dəm
üxtə
lif
məm
ulat
lar
hazı
rlay
arkə
n bi
rgə -
fəal
iyyə
t ba
carı
qlar
ınü
may
iş e
tdir
ir.
3. M
əmul
atla
rın
ha -
zır l
anm
ası
pro s
e sin
-də
işi
n xa
rakt
erin
əuy
ğun
təhl
ükəs
izli
kvə
san
itar
iya-
gi gi
-ye
na q
ayda
ları
naəm
əl e
dir.
Əlv
anm
etal
lard
anm
əfti
llər
.M
ism
əfti
ldən
asm
a bə
zək
A.d
.1.
2.1.
,1.
2.2.
,1.
2.4.
,T
.i.
2.2.
1.;
Kim
.1.
1.1.
1.2.
1.
Kiç
ik v
ə bö
yük
qrup
larl
a iş
form
alar
ında
n,B
İBÖ
,m
üzak
irə,
klas
ter
kim
i iş
üsul
ları
ndan
isti
fadə
etm
əktö
vsiy
ə ol
unur
.
Dər
slik
, iş
vərə
qlər
i,m
üxtə
lif
əlva
nm
etal
lard
an:
mis
,al
ümin
ium
, sin
k,la
tun
və s
. ol
anm
əfti
lin
əsas
növl
əri
və o
nlar
ınxa
rakt
eris
tika
sını
əks
etdi
rən
slay
dlar
ki
mi
resu
rsla
rdan
isti
fadə
etm
əkol
ar.
Şagi
rdlə
rin
cava
blar
ını
qiym
ətlə
ndir
ərkə
n tə
rtib
atba
carı
qlar
ı nüm
ayiş
etdi
rmə,
əmək
daşl
ıq, t
əhlü
kəsi
zlik
və
sani
tari
ya-g
igiy
ena
qayd
alar
ına
riay
ətet
mə
kim
i qiy
mət
lənd
irm
əm
eyar
ları
ndan
istif
adə
etm
əktö
vsiy
ə ol
unur
.1
11.
Kiç
ik S
um
mat
iv Q
iym
ətlə
nd
irm
ə1
18
№St
an -
dar
tT
əlim
məq
səd
iM
övzu
Təd
ris
vah
idi
İnte
q -
rasi
ya
Stra
tegi
yala
r: i
ş fo
rmal
arı,
işü
sull
arı
Res
urs
lar
Qiy
mət
lən
dir
mə
mey
arla
rıS
aat
12.
1.3.
2..;
1.3.
3.1.
Pla
stik
küt
lədə
n m
ə mul
atha
zırl
a yar
kən
tərt
ibat
ba c
a -rı
qlar
ı nü
may
iş e
tdi r
ir.
2. Q
rup
tərk
ibin
də b
ir gə
-fə
aliy
yət
baca
rıql
arı
nüm
ayiş
etdi
rir.
Pla
stik
küt
ləvə
onu
nin
san
həya
tında
rolu
Kon st ruktiv materiallar dan mə mu lat ların hazır lan ma sı texno logi yası
A.d
.1.
2.1.
,1.
2.2.
,1.
2.4.
Kim
.1.
1.1.
,4.
2.1.
;H
.b.
2.3.
1.
Kiç
ik v
ə bö
yük
qrup
larl
a iş
form
alar
ında
n,B
İBÖ
,m
üzak
irə,
klas
ter
kim
i iş
üsul
ları
ndan
isti
fadə
etm
əktö
vsiy
ə ol
u nur
.
Dər
slik
, iş
vərə
qlər
i,pl
astik
küt
lə, p
olim
erlə
r,xə
tti p
olim
erlə
r, m
əkan
i(t
orlu
) po
limer
lər,
şaxə
lipo
limer
lər,
polie
tilen
,po
lip ro
pi le
n, p
olis
tirol
,po
likar
bona
t, po
li -vi
nilx
lori
d v
ə s.
əks
etdi
rən
slay
d lar
kim
ire
surs
lard
an is
tifad
əet
mək
ola
r.
Şagi
rdlə
rin c
avab
la -
rını q
iym
ətlə
ndi -
rərk
ən ə
mək
daşl
ıq,
plas
tik k
ütlə
nin
in -
san
həya
tında
rolu
nuiz
ahet
mə,
pla
s tik
kütlə
dən
ha zı
r lana
nm
a ter
ialla
rın fə
rqin
iiz
ahet
mə
kim
i qiy
-m
ət lə
ndirm
ə m
e -ya
rların
dan
istif
adə
etm
ək tö
vsiy
ə ol
unur
.
1
13.
1.3.
2.;
1.3.
3.1.
Mat
eria
llar
ı m
üx tə
lif
olan
deta
llar
dan
məm
ulat
ha z
ır -
laya
rkən
tər
tiba
t ba
carı
qlar
ınü
may
iş e
tdir
ir.
2. Q
rup
tərk
ibin
də b
ir gə f
əaliy
yət
baca
rıql
arı n
ümay
iş e
tdir
ir.
Pla
stik
küt
-lə
dən
mə m
u -la
tları
n ha
-zı
r lan
ma
tex -
nolo
giya
sı
A.d
.1.
2.1.
,1.
2.2.
,1.
2.4.
,T
.i.
2.2.
1.;
H.b
.4.
1.1.
;K
im.
1.1.
1.
Kiç
ik v
ə bö
yük
qrup
larl
a iş
form
alar
ında
n,an
layı
şın
çıxa
rılm
ası,
BIB
Ö, m
üzak
irə
kim
i iş
üsul
ları
ndan
isti
fadə
etm
əktö
vsiy
ə ol
unur
.
Dər
slik
, iş
vərə
qlər
i,pl
asti
k kü
tləd
ənha
zırl
anm
ış p
last
ikqa
blar
, pla
stik
küt
lələ
r(t
erm
opla
stik
, ter
mo -
reak
tiv)
, tök
mə
maş
ını,
term
opla
st a
v -to
mat
, bun
ker,
pre
ss-
qəli
b, s
ürgü
qol
u v
ə s.
əks
etdi
rən
slay
dlar
kim
i re
surs
lard
anis
tifa
də e
tmək
ola
r.
Şag
irdl
əri
qiym
ətlə
ndir
ərkə
nel
ektr
on c
ihaz
ları
niş
pri
nsip
ini
izah
etm
ə, t
ərti
bat
baca
rıql
arın
ınü
may
işet
dirm
ə,əm
əkda
şlıq
etm
əkki
mi
qiym
ət lə
n dir
-m
ə m
eyar
ları
ndan
isti
fadə
etm
əktö
vsiy
ə ol
unur
.
1
14.
1.3.
1.;
1.3.
2.;
1.3.
3.;
1.3.
4.;
3.1.
2..
1. V
erilm
iş m
ater
iald
an m
üx tə
lifsa
yda
de ta
l lar d
an ib
arət
mə m
u -la
t ha z
ırla
yır.
2. M
ater
ialla
rı m
üxtə
lif o
lan
de -
talla
rdan
mə m
ulat
haz
ırla y
arkə
ntə
r t i ba
t bac
arığ
ı nüm
ayiş
etd
irir.
3. Q
rup
tərk
ibin
də m
üx tə
lif m
ə -m
u lat
lar h
azırl
a yar
kən
birg
ə fəa
-liy
yət b
acar
ıqla
rı nü
may
iş e
tdiri
r.4.
Məm
ulat
ları
n ha
zır l
a nm
ası
pros
esin
də iş
in x
a rak
teri
nə u
y -ğu
n tə
hlü k
ə siz
lik v
ə sa
ni ta
ri ya
-gi
giye
na q
ayda
ları
na ə
məl
edi
r. 5.
Yaş
ayış
yer
ində
və
mək
təbd
əsa
də tə
mir,
dek
orat
iv b
əzək
və
inte
ryer
tərt
ibat
ı ilə
bağ
lıtə
qdim
atla
r ed
ir.
Ağa
cdan
hazı
rlan
mış
pənc
ərəl
ərin
təm
iri
texn
olog
i-ya
sı
Sadə təmir işləri
A.d
.1.
2.1.
,1.
2.2.
,1.
2.4.
,H
.b.
4.1.
1.
Kiç
ik v
ə bö
yük
qrup
larl
a iş
form
alar
ında
n,be
yin
həm
ləsi
,m
üzak
irə,
BİB
Ö, V
enn
diaq
ram
ı ki
mi
işüs
ulla
rınd
anis
tifa
də e
tmək
tövs
iyə
olun
ur.
Dər
slik
, iş
vərə
qlər
i,ağ
acda
n ha
zırl
anm
ışpə
ncər
ələr
in, a
ğac
pənc
ərəl
ərin
təm
iri
üçün
alə
tlər
in, k
öhnə
boya
nın
təm
izlə
nməs
iüç
ün v
asit
ələr
intə
svir
i il
ə sl
aydl
ar,
ağac
dan
hazı
rlan
mış
pənc
ərəl
ərin
təm
iri
vəqu
raşd
ırıl
mas
ı za
man
ıtə
hlük
əsiz
lik
qayd
alar
ıil
ə pl
akat
kim
ire
surs
lard
an i
stif
adə
etm
ək o
lar.
Şagi
rdlə
rin
cava
blar
ıqi
ymət
lənd
irilə
rkən
məm
ulat
ı haz
ırla
ma
baca
rığı
, tər
tibat
baca
rıql
arın
ı nüm
a -yi
şetd
irm
ə, ə
mək
-da
şlıq
, təh
lükə
sizl
ikvə
gig
iyen
a qa
y da -
ları
na r
iayə
tetm
ə,tə
qdim
atı h
azır
lam
avə
təqd
imet
mə
kim
iqi
ymət
lənd
irm
əm
eyar
ları
ndan
istif
adə
olun
mas
ıtö
vsiy
ə ol
unur
.
1
19
№St
an -
dar
tT
əlim
məq
səd
iM
övzu
Təd
ris
vah
idi
İnte
q -
rasi
ya
Stra
tegi
yala
r: i
ş fo
rmal
arı,
işü
sull
arı
Res
urs
lar
Qiy
mət
lən
dir
mə
mey
arla
rıS
aat
15.
1.3.
1.;
1.3.
2.;
1.3.
3.;
1.3.
4.;
3.1.
2.
1. V
erilm
iş m
ater
iald
an m
üxtə
lif s
ay -
da d
etal
lard
an ib
arət
məm
ulat
ha z
ır la -
yır.
2. M
ater
ialla
rı m
üxtə
lif o
lan
deta
llar -
dan
məm
ulat
haz
ırla
yark
ən tə
rtib
atba
carı
qlar
ı nüm
ayiş
etd
irir.
3. Q
rup
tərk
ibin
də m
üxtə
lif m
əmu -
lat la
r ha
zırl
ayar
kən
birg
əfəa
liyyə
tba
carı
qlar
ı nüm
ayiş
etd
irir.
4. M
əmul
atla
rın h
azırl
anm
ası p
ro -
sesi
n də
işin
xar
akte
rinə
uyğu
n tə
h lü -
kəsi
zlik
və
sani
tariy
a-gi
giye
na q
ay -
dala
rına
əməl
edi
r. 5.
Yaş
ayış
yer
ində
və
mək
təbd
ə sa
dətə
mir,
dek
orat
iv, b
əzək
və
inte
ryer
tərt
ibat
ı ilə
bağ
lı tə
qdim
atla
r ed
ir.
Pla
stik
kütl
ədən
olan
pənc
ərəl
ərin
kons
truk
tiv
elem
entl
əri
və t
əmir
ite
xnol
ogi-
yası
Sadə təmir işləri
A.d
.1.
2.1.
,1.
2.2.
,1.
2.4.
,T
.i.
2.2.
1.;
H.b
.4.
1.1.
,4.
2.1.
Kiç
ik v
ə bö
yük
qrup
larl
a iş
form
alar
ında
n,be
yin
həm
ləsi
,m
üzak
irə,
BİB
Ö
kim
i iş
üsul
ları
ndan
isti
fadə
etm
əktö
vsiy
ə ol
unur
.
Dər
slik
, iş
vərə
qlər
i,pl
asti
k kü
tləd
ənol
an p
əncə
rələ
rin
təsv
iri
ilə
slay
dlar
,pl
asti
k kü
tləd
ənol
an p
əncə
rələ
ritə
mir
etm
ək ü
çün
alət
lər,
pla
stik
kütl
ədən
ola
npə
ncər
ələr
in t
əmir
ivə
qur
aşdı
rılm
ası
zam
anı
təhl
ükəs
izli
kqa
ydal
arı
ilə
plak
atki
mi
resu
rsla
rdan
isti
fadə
etm
ək o
lar.
Şagi
rdlə
rin
cava
blar
ıqi
ymət
lənd
irilə
rkən
məm
ulat
ı haz
ırla
ma
baca
rığı
, tər
tibat
baca
rıql
arın
ı nüm
ayiş
etdi
rmə,
əm
əkda
şlıq
,tə
hlük
əsiz
lik v
əgi
giye
na q
ayda
ları
nari
ayət
etm
ə, tə
qdim
atı
hazı
rlam
a və
təq d
im -
et m
ə ki
mi q
iym
ət lə
n -di
rmə
mey
arla
rınd
anis
tifad
ə ol
unm
ası
tövs
iyə
olun
ur.
1
16.
Kiç
ik S
um
mat
iv Q
iym
ətlə
nd
irm
ə1
17.
I ya
rım
il ü
çün
Böy
ük
Su
mm
ativ
Qiy
mət
lən
dir
mə
1
18.
1.3.
3.;
3.1.
2.1.
Yaş
ayış
yer
inin
int
er ye
rini
nfo
rmal
aşdı
rılm
ası
zam
anı
bir g
ə -fə
a liy
yət
baca
rıql
arı
nüm
ayiş
etdi
rir.
2.Y
aşay
ış y
erin
də v
ə m
əktə
bdə
sadə
təm
ir, d
ekor
ativ
, bəz
ək v
əin
tery
er t
ərti
batı
ilə
bağ
lıtə
qdim
atla
r ed
ir.
Yaş
ayış
yeri
nin
inte
ryer
inin
form
alaş
dı -
rılm
ası
Sadə təmir işləri
A.d
.1.
2.1.
,1.
2.2.
,1.
2.4.
,H
.b.
4.1.
1.
Kiç
ik v
ə bö
yük
qrup
larl
a iş
form
alar
ında
n,be
yin
həm
ləsi
,m
üzak
irə,
BİB
Ö, V
enn
diaq
ram
ı ki
mi
işüs
ulla
rınd
anis
tifa
də e
tmək
tövs
iyə
olun
ur.
Dər
slik
, iş
vərə
qlər
i,ya
şayı
ş ye
rlər
inin
,of
islə
rin,
mək
təbl
ərin
tər
tiba
tıil
ə sl
aydl
ar k
imi
resu
rsla
rdan
ist
ifad
əet
mək
ola
r.
Şagi
rdlə
rin
cava
blar
ıqi
ymət
lənd
irilə
rkən
əmək
daşl
ıq, t
əqdi
ma -
tı ha
zırl
ama
vətə
qdim
etm
ə ki
mi
qiym
ətlə
ndir
mə
mey
arla
rınd
anis
tifad
ə ol
unm
ası
tövs
iyə
olun
ur.
1
19.
1.3.
3.;
4.1.
1.;
4.2.
1.;
1. Q
rup
tərk
ibin
də m
üxtə
lif
məm
ulat
lar
hazı
rlay
arkə
nbi
rgəf
əali
yyət
bac
arıq
ları
nüm
ayiş
etdi
rir.
2. M
üxtə
lif
birl
əşm
ələr
i ol
anm
əmul
atla
rın
spes
ifik
asiy
asın
ışə
rh e
dir.
3.
Müx
təli
f bi
rləş
məl
əri
olan
məm
ulat
ları
n qr
afik
i tə
svir
ini,
çert
yoju
nu, t
exno
loji
xər
itəs
ini
çəki
r və
oxu
yur.
Müx
təli
fbi
rləş
məl
əri
olan
məm
ulat
ları
nyı
ğma
çert
yo ju
.S
pesi
fika
siya
İnf.
1.2.
2.;
Coğ
.2.
1.3.
Kiç
ik v
ə bö
yük
qrup
larl
a iş
form
alar
ında
n,be
yin
həm
ləsi
,m
üzak
irə,
Ven
ndi
aqra
mı
kim
i iş
üsul
ları
ndan
isti
fadə
etm
əktö
vsiy
ə ol
unur
Dər
slik
, iş
vərə
qlər
i,m
üxtə
lif b
irlə
ş mə l
əri
olan
mə m
u lat
la rı
n,üm
u mi t
əyin
atlı,
xü s
u si
və s
tand
art d
e tal
ları
n,yı
ğma
çert
yoju
n və
yum
ruqc
uqlu
mex
a -ni
zmin
təsv
irlə
ri il
əsl
aydl
ar k
imi
resu
rsla
rdan
istif
adə
etm
ək o
lar.
Şagi
rdlə
rin c
avab
ları
qiym
ətlə
ndi ri
lərk
ənm
əmul
atın
spe
si fi k
a si -
yası
nı ş
ərhe
tmə,
müx
təlif
birl
əşm
ələr
iol
an m
əmul
atla
rın q
ra -
fiki t
əsvi
rini,
çer ty
o - ju
nu, t
exno
loji
xərit
əsin
i çək
mə
vəox
u ma
kim
i qiy
mət
-lə
n dirm
ə m
eyar
la rın
-da
n is
tifad
ə ol
unm
ası
tövs
iyə
olun
ur.
1
20
№St
an -
dar
tT
əlim
məq
səd
iM
övzu
Təd
ris
vah
idi
İnte
q -
rasi
ya
Stra
tegi
yala
r: i
ş fo
rmal
arı,
işü
sull
arı
Res
urs
lar
Qiy
mət
lən
dir
mə
mey
arla
rıS
aat
20.
1.1.
1.;
2.1.
1.;
2.1.
2.
1. E
lekt
ron
texn
olog
iyal
arda
n is
ti -
fadə
yə d
air
emal
tex
no lo
gi ya
la rı
nışə
rh e
dir,
təq
dim
atla
r ha
zırl
ayır
. 2.
Ele
ktro
n te
xnol
ogiy
alar
la i
şləy
ənqu
rğul
arın
iş
prin
sipl
ərin
i şə
rh e
dir.
3.
Ele
ktro
n ci
hazl
arın
iş
prin
sipi
niiz
ah e
dir,
lay
ihəl
ər h
azır
layı
r və
təqd
im e
dir.
Ele
ktro
nte
xnol
o -gi
ya la
rıin
form
a -si
yate
xnol
o -gi
ya -
ları
nın
əsas
ıdır
Elektron texno logi yaları
A.d
.1.
2.4.
Coğ
.3.
1.2.
;İn
f.1.
2.2.
;H
.b.
4.1.
1.;
Fiz
.3.
2.1.
Kiç
ik v
ə bö
yük
qrup
larl
a iş
form
alar
ında
n,B
İBÖ
, kla
ster
,m
üzak
irə
kim
i iş
üsul
ları
ndan
isti
fadə
etm
əktö
vsiy
ə ol
unur
.
Dər
slik
, iş
vərə
qlər
im
üxtə
lif
kom
püte
rm
odel
ləri
nin,
onla
rın
sxem
ləri
nin
təsv
iri
ilə
slay
dlar
kim
ire
surs
lard
anis
tifa
də e
tmək
olar
.
Şagi
rdlə
rin c
avab
ları
qiym
ətlə
ndiri
lərk
əntə
qdim
atın
haz
ır lan
mas
ı,iş
yer
inin
təş k
i li,
ardı
cıllı
ğın
müə
y -yə
nləş
diril
məs
i, uy
ğun
texn
olog
i ya n
ın s
eçim
i, iş
prin
si pi
nin
izah
ı, qu
rğu -
la rın
idar
ə ed
ilməs
i,dö
vrəy
ə qo
şma,
xid
mət
kim
i qiy
mət
lən d
irmə
mey
arla
rın da
n is
tifad
əol
unm
ası t
övsi
yə o
lunu
r.1
21.
2.1.
1.;
2.1.
2.;
2.2.
1.;
2.2.
2.
1. K
ompü
teri
n iş
pri
nsip
ləri
ni ş
ərh
edir
. 2.
Kom
püte
rin
iş p
rins
ipin
i iz
ah e
dir,
layi
hələ
r ha
zırl
ayır
və
təqd
im e
dir.
3.
Kom
püte
ri i
darə
edi
r.
4. K
ompü
teri
döv
rəyə
qoş
ur, o
naxi
dmət
edi
r.
Kom
pü -
terl
ərin
tipl
əri
vənö
vlər
i.K
ompü
-te
rin
işpr
insi
pi
A.d
.1.
2.4.
;H
.b.
4.2.
1.;
İnf.
4.1.
1.;
Fiz
.3.
2.1.
Kiç
ik v
ə bö
yük
qrup
larl
a iş
form
alar
ında
n,B
İBÖ
,m
üzak
irə,
Ven
ndi
aqra
mı,
prob
lem
livə
ziyy
ət
kim
i iş
üsul
ları
ndan
isti
fadə
etm
əktö
vsiy
ə ol
unur
.
Dər
slik
, iş
və -
rəq l
əri,
nou
t -bu
k, n
etbu
k,pl
an şe
t, p
lan -
şetl
i no
utbu
k,sm
artf
on, ö
də -
mə
term
inal
la -
rını
n tə
svir
ləri
ilə
slay
dlar
,ko
mpü
terd
əin
form
asiy
anın
emal
ı sx
emlə
riki
mi
resu
rs -
lard
an i
stif
adə
etm
ək o
lar.
Şag
irdl
ərin
cav
abla
rıqi
ymət
lənd
iril
ərkə
n iş
prin
sipi
ni i
zahe
tmə,
təqd
imat
haz
ırla
ma,
qurğ
ular
ı id
arəe
tmə,
dövr
əyəq
oşm
a, x
idm
ətki
mi
qiym
ətlə
ndir
mə
mey
arla
rınd
an i
stif
adə
olun
mas
ı tö
vsiy
əol
unur
.1
21
№St
an -
dar
tT
əlim
məq
səd
iM
övzu
Təd
ris
vah
idi
İnte
q -
rasi
ya
Stra
tegi
yala
r: i
ş fo
rmal
arı,
işü
sull
arı
Res
urs
lar
Qiy
mət
lən
dir
mə
mey
arla
rıS
aat
22.
2.1.
1.;
2.1.
2.;
2.2.
1.
1. P
alta
ryuy
an m
aşın
ın i
şpr
insi
plər
ini
şərh
edi
r.
2. P
alta
ryuy
an m
aşın
ın i
şpr
insi
pini
iza
h ed
ir, l
ayih
ələr
hazı
rlay
ır v
ə tə
qdim
edi
r.
3. P
alta
ryuy
an m
aşın
ı id
arə
edir
.
Ele
ktro
nte
xnol
ogi -
ya la
rıpa
ltar
yuya
nm
aşın
ınid
arə
edil
məs
inin
əsas
ıdır
Elektron texno logiya ları
A.d
.1.
2.4.
;H
.b.
4.1.
1.,
4.2.
1.İn
f.4.
1.1.
Fiz
.3.
2.1.
Kiç
ik v
ə bö
yük
qrup
larl
a iş
form
alar
ında
n,B
İBÖ
,m
üzak
irə,
Ven
ndi
aqra
mı
kim
i iş
üsul
ları
ndan
isti
fadə
etm
əktö
vsiy
ə ol
unur
.
Dər
slik
, iş
vərə
qlər
i,m
üxtə
lif
mo d
elli
palt
aryu
yan
maş
ınla
rın
təsv
iri
ilə
slay
dlar
, pal
tary
uyan
maş
ının
qur
uluş
unu
əks
etdi
rən
plak
atla
rki
mi
resu
rsla
rdan
isti
fadə
etm
ək o
lar.
Şagi
rdlə
rin
cava
blar
ıqi
ymət
lənd
irilə
rkən
iş p
rins
ipin
iiz
ahet
mə,
təqd
imat
hazı
rlam
a, q
urğu
ları
idar
əetm
ə, d
övrə
yəqo
şma,
xid
mət
kim
iqi
ymət
lənd
irm
əm
eyar
ları
ndan
istif
adə
olun
mas
ıtö
vsiy
ə ol
unur
.
1
23.
Kiç
ik S
um
mat
iv Q
iym
ətlə
nd
irm
ə1
24.
1.3.
3.;
2.1.
1.;
2.1.
2.
1. Q
rup
tərk
ibin
də i
ş za
man
ıbi
rgəf
əali
yyət
bac
arıq
ları
nüm
ayiş
etd
irir
.2.
Ban
kom
atın
iş
prin
sipi
nişə
rh e
dir.
3.
Ban
kom
atın
iş
prin
sipi
niiz
ah e
dir,
lay
ihəl
ər h
azır
layı
rvə
təq
dim
edi
r.
Ban
kom
atın
quru
luşu
və
iş p
rins
ipi
Elektron texno logiya ları
A.d
.1.
2.4.
;H
.b.
4.2.
1.İn
f.4.
1.1.
Fiz
.3.
2.1.
Kiç
ik v
ə bö
yük
qrup
larl
a iş
form
alar
ında
n,be
yin
həm
ləsi
,m
üzak
irə,
BİB
Ö, p
robl
emli
vəzi
yyət
kim
i iş
üsul
ları
ndan
isti
fadə
etm
əktö
vsiy
ə ol
unur
.
Dər
slik
, iş
vərə
qlər
i,m
üxtə
lif
bank
omat
növl
ərin
i tə
svir
edə
nsl
aydl
ar, b
anko
mat
dan
isti
fadə
qay
dala
rını
əks
etdi
rən
təqd
imat
,ba
nkom
atda
n is
tifa
dəed
ərkə
n tə
hlük
əsiz
lik
qayd
alar
ını
əks
etdi
rən
plak
atla
r ki
mi
resu
rsla
rdan
ist
ifad
əet
mək
ola
r.
Şagi
rdlə
rin
cava
blar
ıqi
ymət
lənd
irilə
rkən
iş p
rins
ipin
iiz
ahet
mə,
təqd
imat
hazı
rlam
a, q
urğu
ları
idar
əetm
ə,əm
əkda
şlıq
kim
iqi
ymət
lənd
irm
əm
eyar
ları
ndan
istif
adə
olun
mas
ıtö
vsiy
ə ol
unur
.
1
25.
1.3.
3.;
2.1.
1.;
2.1.
2.
1. Q
rup
tərk
ibin
də i
ş za
man
ıbi
rgəf
əali
yyət
bac
arıq
ları
nüm
ayiş
etd
irir
. 2.
Mik
roda
lğal
ı so
banı
n iş
prin
sipi
ni ş
ərh
edir
.3.
Mik
roda
lğal
ı so
banı
n iş
prin
sipi
ni i
zah
edir
, lay
ihəl
ərha
zırl
ayır
və
təqd
im e
dir.
Mik
roda
lğa -
lı s
oban
ınqu
rulu
şu v
əiş
pri
nsip
i
A.d
.1.
2.4.
;H
.b.
4.2.
1.İn
f.4.
1.1.
Kiç
ik v
ə bö
yük
qrup
larl
a iş
form
alar
ında
n,be
yin
həm
ləsi
,m
üzak
irə,
BİB
Ö, p
robl
emli
vəzi
yyət
kim
i iş
üsul
ları
ndan
isti
fadə
etm
əktö
vsiy
ə ol
unur
.
Dər
slik
, iş
vərə
qlər
i,m
üxtə
lif
mod
elli
mik
roda
lğal
ı so
bala
rıək
s et
dirə
n sl
aydl
ar,
mik
roda
lğal
ı so
banı
nqu
rulu
şunu
əks
etd
i -rə
n sx
emlə
r, m
ik ro
-da
lğal
ı so
bayl
a iş
lə -
yərk
ən t
əhlü
kəsi
zlik
qayd
alar
ını
əks
etdi
-rə
n pl
akat
lar
kim
i re
-su
rs la
rdan
ist
ifad
əet
mək
ola
r.
Şag
irdl
ərin
cav
ab -
ları
qiy
mət
lən d
i ri -
lərk
ən i
ş pr
insi
pini
izah
etm
ə, t
əqdi
mat
hazı
rlam
a, q
urğu
la -
rı i
darə
etm
ə,əm
əkda
şlıq
ki
mi
qiym
ətlə
ndir
mə
mey
arla
rınd
anis
tifa
də o
lunm
ası
tövs
iyə
olun
ur.
1
22
№St
an-
dar
tT
əlim
məq
səd
iM
övzu
Təd
ris
vah
idi
İnte
q -
rasi
ya
Stra
tegi
yala
r: i
ş fo
rmal
arı,
işü
sull
arı
Res
urs
lar
Qiy
mət
lən
dir
mə
mey
arla
rıS
aat
26.
1.3.
1.;
1.3.
2.;
1.3.
3.
1. V
eril
miş
ərz
aqla
rdan
yarp
aq v
ə tə
rəvə
z do
lmal
arı
hazı
rlay
ır.
2. M
üxtə
lif
ərza
qlar
dan
yarp
aq v
ə tə
rəvə
z do
lmal
arı
hazı
rlay
arkə
n tə
rtib
atba
carı
qlar
ı nü
may
iş e
tdir
ir.
3. Q
rup
tərk
ibin
də i
ş za
man
ıbi
rgəf
əali
yyət
bac
arıq
ları
nüm
ayiş
etd
irir
.
İsti
yem
əklə
rin
hazı
rlan
ma
texn
olog
i -ya
sı. Y
arpa
qvə
tər
əvəz
dolm
alar
ı.
Qida məh sulla rının emalıtexno lo gi yası
H.b
.4.
1.1.
,4.
2.1.
,İn
f.4.
1.1.
Kiç
ik v
ə bö
yük
qrup
larl
a iş
form
alar
ında
n,be
yin
həm
ləsi
,m
üzak
irə,
Ven
ndi
aqra
mı,
BİB
Öki
mi
işüs
ulla
rınd
anis
tifa
də e
tmək
tövs
iyə
olun
ur.
Dər
slik
, iş
vərə
qlər
i,üz
üm y
arpa
qlar
ında
n və
tərə
vəzl
ərdə
n do
lmal
arın
hazı
rlan
mas
ını ə
kset
dirə
n sl
aydl
ar,
yem
əklə
rin
hazı
rlan
mas
ıza
man
ı təh
lükə
sizl
ik v
əgi
giye
na q
ayda
ları
nı ə
kset
dirə
n pl
akat
kim
ire
surs
lard
an is
tifad
əet
mək
ola
r.
Şagi
rdlə
rin
cava
blar
ıqi
ymət
lənd
irilə
rkən
məm
ulat
ınha
zırl
anm
ası,
tərt
ibat
baca
rıql
arın
ınü
may
işet
dirm
ə,əm
əkda
şlıq
kim
iqi
ymət
lənd
irm
əm
eyar
ları
ndan
istif
adə
olun
mas
ıtö
vsiy
ə ol
unur
.
1
27.
1.3.
1.;
1.3.
2.;
1.3.
3.
1. V
eril
miş
ərz
aqla
rdan
müx
təli
f nö
v pl
ovla
rha
zırl
ayır
. 2.
Müx
təli
f ər
zaql
arda
npl
ovla
r ha
zırl
ayar
kən
tərt
ibat
baca
rıql
arı
nüm
ayiş
etd
irir
. 3.
Qru
p tə
rkib
ində
iş
zam
anı
birg
əfəa
liyy
ət b
acar
ıqla
rınü
may
iş e
tdir
ir.
Müx
təli
fnö
vpl
ovla
rın
hazı
rlan
ma
texn
olog
i -ya
sı
H.b
.4.
1.1.
,4.
2.1.
,İn
f.4.
1.1.
Kiç
ik v
ə bö
yük
qrup
larl
a iş
form
alar
ında
n,be
yin
həm
ləsi
,m
üzak
irə,
Ven
ndi
aqra
mı,
BİB
Öki
mi
işüs
ulla
rınd
anis
tifa
də e
tmək
tövs
iyə
olun
ur.
Dər
slik
, iş
vərə
qlər
i,m
üxtə
lif p
lov
növl
ərin
i,pl
ovun
haz
ırlan
ma
mər
-hə
lələ
rini,
plov
uha
zırla
maq
üçü
n la
zım
olan
qab
-qac
ağı ə
kset
dirə
n sl
aydl
ar, y
emək
-lə
rin h
azırl
anm
ası z
a -m
anı r
iayə
t etm
ək la
zım
olan
san
itariy
a və
gi g
i ye -
na q
ayda
ların
ı əks
etd
irən
plak
at k
imi r
esur
slar
dan
istif
adə
etm
ək o
lar.
Şag
irdl
ərin
cava
blar
ıqi
ymət
lənd
iril
ər kə
nm
əmul
atın
hazı
rlan
mas
ı,tə
rtib
atba
carı
qlar
ını
nüm
ayiş
etdi
rmə,
əmək
daşl
ıq
kim
iqi
ymət
lənd
irm
əm
eyar
ları
ndan
isti
fadə
olu
nmas
ıtö
vsiy
ə ol
unur
.
1
28.
Kiç
ik S
um
mat
iv Q
iym
ətll
ənd
irm
ə1
29.
1.3.
1.;
1.3.
2.;
1.3.
3.
1. V
eril
miş
ərz
aqla
rdan
müx
təli
f iç
likl
i qu
tabl
arha
zırl
ayır
.2.
Müx
təli
f iç
likl
i qu
tabl
arha
zırl
ayar
kən
tərt
ibat
baca
rıql
arı
nüm
ayiş
etd
irir
. 3.
Qru
p tə
rkib
ində
iş
zam
anı
birg
əfəa
liyy
ət b
acar
ıqla
rınü
may
iş e
tdir
ir.
Mil
li x
əmir
xörə
klər
inin
hazı
rlan
ma
texn
olog
i -ya
sı.
Qut
abla
rQida məh sulla rının emalı
texno lo gi yası
H.b
.4.
1.1.
,4.
2.1.
,İn
f.4.
1.1.
Kiç
ik v
ə bö
yük
qrup
larl
a iş
form
alar
ında
n,be
yin
həm
ləsi
,m
üzak
irə,
BİB
Öki
mi
işüs
ulla
rınd
anis
tifa
də e
tmək
tövs
iyə
olun
ur
Dər
slik
, iş
vərə
qlər
i,m
üxtə
lif
növ
quta
b la -
rı, o
nlar
ın h
azır
lanm
am
ərhə
lələ
rini
, onl
arın
ha zı
r lan
mas
ı üç
ünla
zım
ola
n ər
zaql
arı
əks
etdi
rən
slay
dlar
,ye
mək
ləri
n ha
zır l
a n -
m a s
ı za
man
ısa
nita
riya
və
gigi
yena
qay d
a la r
ını
əks
etdi
rən
pla k
at la
r ki
mi
resu
rsla
rdan
ist
ifad
əet
mək
ola
r.
Şag
irdl
ərin
cav
ab -
la rı
qiy
mət
lən d
i -ri
l ər k
ən m
əmul
atın
ha zı
rlan
mas
ı, t
ər ti
-ba
t ba
carı
qlar
ını
nüm
ayiş
etdi
rmə,
əmək
daşl
ıq k
imi
qiym
ətlə
ndir
mə
mey
arla
rınd
anis
tifa
də o
lunm
ası
tövs
iyə
olun
ur.
1
23
№St
an -
dar
tT
əlim
məq
səd
iM
övzu
Təd
ris
vah
idi
İnte
q -
rasi
ya
Stra
tegi
yala
r: i
ş fo
rmal
arı,
işü
sull
arı
Res
urs
lar
Qiy
mət
lən
dir
mə
mey
arla
rıSa
at
30.
1.3.
3.;
1.3.
4.1.
Qru
p tə
rkib
ində
iş
zam
anı
birg
ə fəa
liyy
ət b
acar
ıqla
rınü
may
iş e
tdir
ir.
2. G
eyim
lərə
qul
luq
zam
anı
təhl
ükəs
izli
k və
san
itar
iya-
gigi
yena
qay
dala
rına
əm
əled
ir.
Yun
, ipə
k,pa
mbı
q və
kəta
npa
rçal
arda
nha
zırl
anm
ışge
yim
lərə
qull
uq
Parçanın emalı texnologiyası
A.d
.1.
2.1.
,1.
2.2.
,1.
2.4.
;İn
f.4.
1.1.
Kiç
ik v
ə bö
yük
qrup
larl
a iş
form
alar
ında
n,be
yin
həm
ləsi
,m
üzak
irə,
prob
lem
livə
ziyy
ət k
imi
işüs
ulla
rınd
anis
tifa
də e
tmək
tövs
iyə
olun
ur.
Dər
slik
, iş
və rə
q lər
i, yu
n,ip
ək, p
ambı
q və
kət
an p
ar -
çala
rın n
ümun
ələr
i, bu
parç
adan
ola
n ge
yim
lərin
əm tə
ə ya
r lığı
ndak
ı sim
vol -
ların
iza h
ı ilə
cəd
vəl,
parç
alar
ın y
u yul
mas
ı və
ütül
ənm
əsi z
a ma n
ıtə
hlük
əsiz
lik v
ə sa
nita
ri ya-
gigi
ye na
qay
da la
rını ə
kset
di rə
n sl
aydl
ar.
Şagi
rdlə
rin c
avab
ları
qiym
ətlə
ndiri
lərk
ənəm
əkda
şlıq
, təh
lü kə
-si
zlik
və
sani
tari y
a-gi
giye
na q
ayda
ların
aria
yəte
tmə
kim
iqi
ymət
lənd
irmə
mey
arla
rında
n is
tifad
əol
unm
ası t
övsi
yəol
unur
.
1
31.
1.3.
2.;
1.3.
3.;
1.3.
4
1. G
eyim
in b
ərpa
edi
lməs
ini
yeri
nə y
etir
ərkə
n tə
rtib
atba
carı
qlar
ı nü
may
iş e
tdir
ir.
2. Q
rup
tərk
ibin
də i
ş za
man
ıbi
rgəf
əali
yyət
bac
arıq
ları
nüm
ayiş
etd
irir
.3.
Gey
imin
bər
pası
zam
anı
təhl
ükəs
izli
k və
sa n
itar
iya-
gigi
yena
qay
dala
rına
əm
əl e
dir.
Gey
imin
bərp
aed
ilm
əsi
A.d
.1.
2.1.
,1.
2.2.
,1.
2.4.
;İn
f.4.
1.1.
Kiç
ik v
ə bö
yük
qrup
larl
a iş
form
alar
ında
n,be
yin
həm
ləsi
,m
üzak
irə,
BİB
Ö
kim
i iş
üsul
ları
ndan
isti
fadə
etm
əktö
vsiy
ə ol
u nur
.
Dər
slik
, iş
vərə
qlər
i,sa
p, i
ynə,
köh
nə v
əcı
rılm
ış p
alta
rlar
,ge
yim
in b
ərpa
sı z
aman
ıtə
hlük
əsiz
lik
vəsa
nita
riya
-gig
iyen
aqa
ydal
arın
əks
etd
irən
plak
atda
n re
surs
kim
iis
tifa
də e
tmək
ola
r.
Şagi
rdlə
rin c
avab
ları
qiym
ətlə
ndiri
lərk
ənəm
əkda
şlıq
, san
ita ri y
a-gi
giye
na v
ə tə
h lü -
kəsi
zlik
qay
da la
rına
riayə
tetm
ə k
imi q
iy -
mət
lənd
irmə
mey
ar -
ların
dan
isti f
a də
olun
-m
ası t
övsi
yə o
lunu
r.
1
32.
1.3.
2.;
1.3.
3.;
1.3.
4
1. M
əmul
atın
sökü
lmüş
tikiş
lərin
i bər
pa e
dərk
ən tə
rtiba
tba
ca rıq
ları
nüm
ayiş
etd
irir.
2. Q
rup
tərk
ibin
də iş
zam
anı
birg
əfəa
liyyə
t bac
arıq
ları
nüm
ayiş
etd
irir.
3. M
əmul
atın
sök
ülm
üştik
işlə
rini b
ərpa
edə
rkən
təhl
ükəs
izlik
və
sani
tariy
a-gi
giye
na q
ayda
ların
a əm
əl e
dir.
Məm
u-la
tın
sökü
lmüş
tiki
şlər
inin
bərp
aed
ilm
əsi
A.d
.1.
2.1.
,1.
2.2.
,1.
2.4.
İnf.
4.1.
1.
Kiç
ik v
ə bö
yük
qrup
larl
a iş
form
alar
ında
n,be
yin
həm
ləsi
,m
üzak
irə
zəB
İBÖ
kim
i iş
üsul
ları
ndan
isti
fadə
etm
əktö
vsiy
ə ol
unur
.
Dər
slik
, iş
vərə
qlər
i,m
üxtə
lif
tiki
şlər
isö
külm
üş m
əmul
atla
r,ti
kiş
zam
anı
təhl
ükə -
sizl
ik v
ə sa
nita
riya
-gi
giye
na q
ayda
ları
nıək
s et
dirə
n pl
akat
lar
kim
i re
surs
lard
anis
tifa
də e
tmək
ola
r.
Şag
irdl
ərin
ca v
ab la
rıqi
ymət
lənd
iri l
ərkə
nm
əmul
atın
sök
ilm
üşti
kişl
ə ri n
in b
ərpa
edil
məs
i, t
ər ti
bat
baca
rıql
a rı n
ın n
ü -m
ayiş
etd
i ril
məs
i,əm
ək da
ş lıq
, təh
-lü
kəsi
zlik
və
sa ni
-ta
riya
-gig
i yen
aqa
ydal
arın
a əm
əl et
- m
ə k
imi
qiy m
ət lə
n -di
rmə
mey
ar la
rın d
anis
tifad
ə ol
un m
ası
tövs
iyə
olun
ur.
1
33.
Kiç
ik S
um
mat
iv Q
iym
ətlə
nd
irm
ə1
34.
Böy
ük
Su
mm
ativ
Qiy
mət
lən
dir
mə
1
Dərslik, iş vərəqləri, mə dəniyyət müəs sisə lə rində davranışı əks et di rənvideo yazılar, ki tab xana, muzey, park , hey vanxana, istirahət mər kəzləri, sər gi
24
MƏQSƏD:
Mədəniyyət ocaqlarında mədəni davranış və ünsiyyət qayda ları nı şərh edir (3.1.1.).
M Ə İ Ş Ə T M Ə D Ə N İ Y Y Ə T İ
1-ci MÖVZU. MƏDƏNİYYƏT MÜƏSSİSƏLƏRİNDƏ ÜNSİYYƏTVƏ DAVRANIŞ QAYDALARI
İstifadə olunaniş üsulları
Beyin həmləsi, müzakirə,
şaxələndirmə, rollu oyunlar
A
zalların da dav ra nış qay -
da larını əks et di rən şə kil -
lər kimi re surs lardan is -
t ifa də et mək olar.
Müəllim beyin həm lə -
si üsulundan istifadə
edə rək aşağıdakı sual -
larla şagirdlərə müra ci ət
edə bilər:
1. Kim mədəniyyət
müəs sisələrində dav ra -
nış qaydalarını sada la -
ya bilər?
2. Bəs kim deyər, ki -
tab xanada özünü necə
apar maq lazımdır?
Şagirdlərin cavabları
löv hədə qeyd edilir.
25
Mədəniyyət müəssisələrində hansı davranış qaydalarına riayət edilməlidir?
TƏDQİQAT SUALI
Müəllim tərəfindən şagirdlərə mətnin dərs lik üzrə oxunuşu tapşı rılır. Si nifqruplara bölü nür. Hər qrupa üstündə tapşırıqlar olan iş və rəqləri pay la nılır.İş vərəqlərində aşağıdakı tapşırıqlar ola bilər:
– Şaxələnmə üsu lun dan istifadə edərək mədəniyyət müəs sisə lərindədav ranış qay dalarını sadalayın.
– Mədəniyyət ocaq ları hansı mənəvi-psi xo loji dəyərləri forma laş dırır?– Ünsiyyət mədə niy yəti nə deməkdir?– Ünsiyyət mədə niy yəti xarakteri necə əks etdirir?Müəllim təlimdə çə ti n likləri olan şagirdləri is tər qrup tərkibində, is tərsə də
fərdi çalışan za man diq qət mər kə zin də saxlayır. Müəllim belə şagirdlərə tez-tez nə zarət edərək on la rın işi nin icrası ilə ma raq lan ma lı, lazım gə lər sə, is -ti qa mət vermə lidir.
B
Hər qrupdan bir nü ma -yəndə ayrıca təqdi matedir, sonra onlar bir-biri -nin işinə müna si bət bil -di rirlər. Şagird lər təqdi -mat larını bitir dik dən son -ra müəl limlə bir likdə ün -siyyət mədə niyyətinin nəolduğunu və insanın xa -rak te rin də necə əks olun -duğunu müzakirə edirlər.
Müəllim tərəfindən təş kilolunan müzakirə za manışagirdlərə aşa ğı dakı sual -lar la müra ciət oluna bilər:
1. Hansı müəssisələrmədəniyyət ocaqlarınaaiddir?
2. Davranış mədəniy -yəti nədir?
C
26
Fənlərarası inteqrasiya: – IX sinifdə təhsil alan şagirdlərin İKT ba ca rıq la -
rının istifadəsini nəzərə alaraq, informatika fənni ilə əlaqələndirmək olar: 4.1.1.
D
3. Səmimilik nədir?
4. Özünə tələbkarlıq de yəndə nə başa dü şür sünüz?
5. Ləyaqət nə de mək dir?
6. Mədəniyyət ocaq ları hansı mənəvi-psixo loji də yərləri formalaş dırır?
7. Ünsiyyət mədəniy yə ti nə deməkdir?
8. Ünsiyyət mədəniyyəti xarakteri necə əks etdirir?
9. Kitabxanada davranış qaydaları haqqında nə bilirsiniz?
10. Muzey və sərgi lər də davranış qay da ları haqqında nə bilirsiniz?
11. Teatrda hansı dav ranış qaydalarına əməl etmək lazımdır?
Şagirdlərin elmi dün -
ya görüşünün forma laş -
ma sında informatika və
di gər fənlərarası əlaqə -
nin tə min olunması mü -
hüm əhə miyyət kəsb
edir.
Müəllim şagirdlərə cüt -
lük lərə bölünərək – «Mə -də niyyət müəssi sə lə rin dədav ra nış qay da ları» möv -
zusunda təq di mat hazır -
la mağı tap şırır. (Microsoft
PowerPoint proqra mında)
Bu tapşırığı yerinə
ye tir mək üçün şagird lərə
müəy yən vaxt verilir.
Şagirdlər hazırladıq -
la rı təqdimatı nümayiş
et di rirlər. Belə təqdi -
27
Müəllim şagirdlərin diqqətini tədqiqat sualına yönəldir və cavabları ümu -
mi ləşdirir. Əvvəlcədən işlənib hazırlanmış meyarlara əsasən şagirdlər qiy -
mət ləndirilir.
Bir daha şagirdlərlə mədəniyyət müəssisələrində ünsiyyət və davranış
qay daları müzakirə edilir.
E
Müəllim dərs zamanı
fərqlənən şagirdlərin iş i -
ni qiymətləndirir.
Qiymətləndirmə pe -
da qoji mətbuatda dərc
olunan qiymətləndirmə
qayd alarına müvafiq
aparılır.
Şagirdlərin cavabları
qiymətləndirilərkən mə -
də niyyət ocaqla rın da
mə dəni davranış və ün -
siy yət qaydalarını izah -
et mə, əməkdaşlıq ki mi
qiymətl ən dirmə me yar -
larından istifadə töv si -
yə olu nur.
mat lar za manı şagird lər au di to ri ya qarşısında sərbəst öz fikirlə rini bil dirərək
mü la hizə yürü dür, fikir lə rini mənti qi əsas landırır və bu za man onlarda
yüksək sə viy yəli dü şün cə vər dişləri formalaşır.
28
Dərslik, iş vərəqləri, ailə üzvlərinin gəlir və xərcləri təsvir olunansxem lər, sa hibkarlıq fəaliyyətini əks et dirən videoyazılar, ailə büdcəsininak tivlərini, passivlərini əks etdirən təqdimat nümunələri kimi resurslardanis ti fadə etmək olar.
MƏQSƏD:
Ailə büdcəsinin formalaşmasında sahibkarlıq fəaliyyətinin rolunu izahedir (3.2.1).
2-ci MÖVZU. AİLƏ BÜDCƏSİNİN FORMALAŞMASINDASAHİBKARLIQ FƏALİYYƏTİNİN ROLU
İstifadə olunaniş üsulları BİBÖ, müzakirə, akvarium
A
Müəllim şagirdlərə
BİBÖ cədvəlinin ilk iki
sü tununu doldurmaq
tək lifini verə bi lər. O, şa -
girdlərə aşa ğı dakı sual -
larla müraciət edə bilər.
1. Ailə büdcəsi nə de -
mə k dir?
2. Ailənin büd cəsi haq -
qında daha nəyi bil mək
is tərdiniz?
Bili-rəm
İstəyirəmbiləm
Öy-rəndim
29
1. Ailə gəlirləri neçə növdə olur?2. Bu gəlirlər hansı mənbələrdən gəlir?
TƏDQİQAT SUALLARI
Müəllim şagirdlərə dərslik üzrə mətnin oxunmasını tapşırır. Sinif iki qru -pa bölünür. Tədqiqat aparmaq üçün hər qrupa üstündə tapşırıqlar olan işvə rəqləri paylanılır. İş vərəqlərində aşağıdakı sual və tapşırıqlar ola bilər:
– Sahibkarlıq fəaliyyəti nə deməkdir?– Bəs ailəvi sahibkarlıq nə deməkdir? – Ailə büdcəsinə necə qənaət etmək olar?Birinci qrup sualları müzakirə edir və iş vərəqində öz fikirlərini qeyd edir.
İkinci qrup müşahidəçi qismində çıxış edir. Daha sonra qruplar yerlərinidəyişir. Müəllim qrupda çətinlikləri olan şagirdləri istər qrup tərkibində, istər -
sə də fərdi çalışan za -man diqqət mərkəzindəsaxlayır. Müəllim beləşa gird lərə tez-tez nəza -rət edərək onların işininicrası ilə maraqlanmalı,lazım gələrsə, istiqamətverməlidir.
Hər qrupdan bir nü -ma yəndə ayrıca təq di -mat edir. Sonra onlarbir-birinin işinə müna si -bət bildirirlər.
Şagirdlər təqdimat la -rını bitirdikdən sonramüəllimlə birlikdə ailəbüd cə sinin nə olduğunuvə büdcəyə necə qə -na ət etmək lazım ol du -ğu haq qında fikir lərinimü za ki rə edirlər.
B
30
Müəllim tərəfindən təşkil olunan müzakirə zamanı şagird lərə aşağıdakısualların verilməsi tövsiyə oluna bilər:
1. Ailə büdcəsi nə deməkdir?2. Ailədə büdcə hansı mənbələrdən formalaşır?3. Vəsaitlərin hansı istiqamətlərdə xərclənməsi sənə məlumdur?4. Ailə büdcəsi nədən ibarətdir?5. Ailə büdcəsinin passivləri nə deməkdir?6. Ailə büdcəsinin aktivləri nə deməkdir?7. Ailədə hansı gəlirlər olur?8. Sahibkarlıq fəaliyyəti nə deməkdir?9. Biznes nə deməkdir?10. Ailədə sahibkarlıq fəaliyyəti hansı növlərdən ibarətdir?11. Sahibkarlıq fəaliyyəti hansı amillərdən asılıdır?
C
Müəllim şagirdlərin diq -qətini tədqiqat sualla -rına yö nəldir və cavab -ları ümu miləşdirir. O, birda ha şagirdlərin diqqə -tini «Ailə büdcəsinin for -ma laşması» anlayışına,büd cədən səmərəli isti -fa də yə, ailə büdcəsinəqə naət üsullarına yö -nəldir.
BİBÖ cədvəlinin so -nun cu sütununu doldur -maq təklifi verilir. Bu za -man dərsin birinci mər -hələsində şagirdlərinmöv zu ilə bağlı öy rən -mək istədikləri suallarartıq öz real cavabınıtap mış olur.
D
31
Müəllim şagirdlərin mövzu ilə bağlı fikirlərinin düzgün formalaşması üçün
dərsi ümumiləşdirmək məqsədi ilə təqdimat nümayiş etdirir. (Microsoft
PowerPoint proqramında)
Hər bir şagirdə fərdi şəkildə ailəyə gələn gəlirin və xərcin hesab -
lanması tapşırılır. Ailə büdcəsinin passivləri və aktivləri haqqında fikir
mübadiləsi yü rü dülür, sahibkarlıq və biznes fəaliyyətinin gətirdiyi gəlir
barədə məlumat verilir. Sonda gəlir və xərc haqqındakı məlumatlar ümu -
miləşdirilir. Şagird lə rə bu məlumatı cədvəl forma sında təqdim etmək, bu
zaman ailəyə gələn gə lir və xərci diaqramla göstər mək tövsiyə olunur.
E
Müəllim dərs zamanı
fərqlənən şagirdlərin iş -
lərini qiymətləndirir. Qiy -
mət ləndirmə peda qoji
mətbuatda dərc olunan
qiy mətləndirmə qay da -
la rına mü vafiq aparılır.
Şagirdlərin cavabları
qiymətləndirilərkən ailə
büdcəsinin for ma laş ma -
sında sahibkarlıq fəa liy -
yətinin rolunu izahet mə,
ailə büdcəsinin aktiv və
passivləri anla yışlarını
bilmə, əmək daş lıq kimi
qiymət lən dirmə me yar -
la rından is tifadə olun -
ma sı töv siyə olunur.
32
Dərslik, iş vərəqləri, ev quşları və heyvanları, yem növlərinin tə da -rükü və saxlanmasını əks etdirən slaydlar kimi resurslardan istifadə et -mək olar.
MƏQSƏD:
Ev heyvanları və quşları üçün yem tədarükü və emalı texnolo gi ya sı naaid bilik və bacarıqlar nümayiş etdirir (1.4.1.).
3-cü MÖVZU. EV HEYVANLARI VƏ QUŞLARI ÜÇÜN YEMTƏDARÜKÜ TEXNOLOGİYASI
İstifadə olunaniş üsulları BİBÖ, müzakirə, akvarium
A
Müəllim şagirdlərə BİBÖcədvəlinin ilk iki sü tu -nunu doldurmaq tək l ifiniverə bilər. O, şa gird lərəaşağıdakı sual larla mü -raciət edə bilər:
1. Gövşəyən ev hey -van ları üçün yemin ha -zırl anması və tədarükütexnologiyası nədən iba - rətdir?
2. Ev quşları və göv -şəyən heyvanlar üçünev şəraitində necə yemhazırlamaq olar?
Bili-rəm
İstəyirəmbiləm
Öy-rəndim
33
Yemin keyfiyyətli olmasını necə müəyyənləşdirmək olar?
TƏDQİQAT SUALI
Müəllim şagirdlərə mətnin dərslikdən oxunmasını tapşırır. Sinif iki qru pa bö lünür.Tədqiqat aparmaq üçün hər qrupa üstündə tapşırıqlar olan iş vərəqləri paylanılır.
İş vərəqlərində aşağıdakı suallar ola bilər:– Ev quşları üçün yemin hazırlanması və tədarükü texnologiyası nədən
iba rətdir?– Kiçik budaqlardan yem hazırlama texnologiyası haqqında nə bilirsiniz?– Maye əlavələri necə hazırlamaq olar?– Ev quşları üçün hansı yemlər tədarük edilir?– Ev quşlarına verilən silosun keyfiyyəti nədən asılıdır?– Quşlar üçün quru otu necə tədarük edirlər?– Quşlar üçün yaşıl unun hazırlanma texno logiyası nədən ibarət dir?
B
Birinci qrup sualları mü -zakirə edir və iş və rə qindəöz fikirlərini qeyd edir. İkin -ci qrup mü şa hidəçi qis -min də çıxış edir. Dahason ra qruplar yer lərini də -yi şir. Müəllim qrup da çə -tinlikləri olan şagirdləri istərqrup tər kibində, istərsə dəfərdi çalışan zaman diqqətmər kəzində saxlayır. Müəl -lim belə şagirdlərə tez-teznəzarət edərək onlarınişinin icrası ilə maraq lan -malı, lazım gələrsə, istiqa -mət verməlidir.
Şagirdlər təqdimat la -rını bitirdikdən sonramüəl limlə birlikdə evheyvanlarının necə düz -gün qidalanması haq -qın da fikirlərini mü za -kirə edirlər.
34
Dərsin bu mərhələsində şagirdlərin mövzunu tam qavraması üçün müəl -lim tərəfindən hazırlanmış təqdimat nümayiş etdirilərək şagirdlərə tam dol -ğun məlumat verilir.
Yadda saxla! Heyvanlara və quşlara qulluq edərkən, onlara yem hazırlayarkən mütləq
sanitar-gigiyenik qaydalara əməl etmək lazımdır. Bu heyvanların və quşla -rın yoluxucu xəstəliklərdən qorunması üçün vacib şərtlərdən biridir.
Belə ki xüsusi əlcəklərdən və qoruyucu maskalardan istifadə etmək sizibir çox infeksiya və müxtəlif xəstəliklərdən qoruya bilər. Unutmayın ki, bun -lara əməl edilməzsə, heyvan saxlanılan yerdə müxtəlif növ infeksiyala ra yo -lux maq qaçılmazdır.
Unutmayın ki, heyvanları təkcə düzgün yemləmək işin sonu deyil, hey vansax lanılan ərazinin təmizliyinə də müntəzəm olaraq nəzarət etmək vacibdir.
Heyvanların yem və su qabları daim nəzarətdə və təmiz saxlanmalı, sa -ni tar-gigiyenik qaydalara əməl olunmalıdır.
C
Praktik iş1. Azərbaycanda yerlə -
şən ev və fermer hey van -darlığı haqqında məlu -mat tapın və dəftəri nizəqeyd edin.
2. Hər biri 150 kq çə -kiyə malik 8 baş inəyə1 ay ərzində veriləcək si -lo sun optimal çəkisini he -sab layın.
3. 2 ay əzrində 10 to -yuq, 18 ördək və 29 hind-to yuğuna veriləcək silo -sun çəkisini hesablayın.
D
Bu həm sizin, həmdə ətraf aləmin sağlam -lığı üçün çox vacibdir.
35
Müəllim şagirdlərin diqqətini tədqiqat sualına yönəldir və cavabları ümu -
miləşdirir. O, bir daha şagirdlərin diqqətini quşlara verilən yem: a) taxıl və
ta xıl qalıqları – yulaf, darı, buğda, çovdar, arpa, qarğıdalı, noxud, mərci və s.
ol duğunu qeyd edir və düzgün qidalanmanın ev heyvanları üçün necə əhə -
miyyətli olduğunu müzakirə mövzusu kimi ön plana çəkir, silosun hazır lan -
ma prosesini bir daha təkrar edir. Keyfiyyətsiz silosun hansı əlamətlərə gö -
rə seçildiyini sadalayır. Silosun hazırlanmasındakı mühüm məqamları diq -
qətə çatdırır.
BİBÖ cədvəlinin sonuncu sütununu doldurmaq təklifi verilir. Bu zaman
dərsin birinci mərhələsində şagirdlərin mövzu ilə bağlı öyrənmək istədikləri
suallar artıq öz əksini tapmış olur.Müəllim dərs zamanı fərqlənən şagirdlərin işlərini qiymətləndirir.Qiymətləndirmə pe da qoji mətbuatda dərc olunan qiymətləndirmə qay -
dalarına müvafiq apa rılır. Şagirdlərin ca vab ları qiymətlən dirilər kən ev
E
heyvanları və quş la -rının yem hazır lan masıtexnologiyası haqqındabilik və ba ca rıqlar nü -mayiş etdir mə ləri, silosvə digər yem lərin ha -zırlanma tex nologiyasıhaqqında biliklərini nü -mayiş etdir mək ba ca -rığı, əmək daş lıq kimiqiymətlən dir mə meyar -larından is tif adə olun -ması tövsi yə olunur.
36
Dərslik, iş vərəqləri,tex noloji sənəd nümu nə -ləri, detalların çertyojları,odun caqla işləyərkən təh -lükəsizlik texnikası qay -da larını əks etdirən şəkil -lər kimi resurslardan isti -fa də etmək olar.
Dünyanın bütün his sə -lərində süni oduncaq ma -teriallarının əldə olun ma -sının mümkünlüyü, onlarıson 40 ildə ən mühümmaterial etmişdir.
Şagirdlərin oduncaqvə ondan hazırlanan mə - mulatlar haqqında olanbi liklərini nəzərə alaraqmüəllim onlara BİBÖcədvəlinin ilk iki sütu nu -
MƏQSƏD:
1. Verilmiş materiallardan müxtəlif sayda detallardan ibarət məmulathazırlayır (1.3.1.). 2. Materialları müxtəlif olan detallardan ibarət məmulathazırlayarkən tərtibat bacarıqları nü ma yiş etdirir (1.3.2.). 3. Qrup tərkibindəmüxtəlif məmulatlar hazırlayarkən bir gə fəa liyyət bacarıqları nümayiş etdirir(1.3.3.).
KONSTRUKTİV MATERİALLARDAN MƏMULATLARIN HAZIRLANMASI TEXNOLOGİYASI
4-cü MÖVZU. DETALLARIN HƏRƏKƏTLİVƏ HƏRƏKƏTSİZ BİRLƏŞMƏLƏRİ
(ODUNCAQ, METAL VƏ PLASTİK KÜTLƏDƏN)
İstifadə olunaniş üsulları
Müzakirə, BİBÖ, klas ter (şaxələndirmə),Venn diaq ramı
A
37
Mebellərin quraşdırılması zamanı hansı birləşmə növlərindən istifadə edilir?
TƏDQİQAT SUALI
Müəllim tərəfindən şagirdlərə mətnin dərslik üzrə oxunuşu tapşırılır. Si -nif qruplara bölünür. Hər qrupa üstündə tapşırıqlar olan iş vərəqləri pay la -nı lır. İş vərəqlərində aşağıdakı sual və tapşırıqlar ola bilər:
– Klaster üsulundan istifadə edərək me bel lərin quraşdırılması za ma nıhansı birləşmə növ lərindən istifadə edil diyini göstərin:
– Vintli bərkitmələrdən hansı birləşmələrdə istifadə olunur?– Şkantla birləşmə hansı detalların birləşməsində istifadə olunur?– Şurupla birləşmə zamanı hansı ardıcıllığa riayət etmək lazımdır?– Nə üçün ekssentrik bərkitmə həmişə oduncaq şkantlarla birlikdə istifa -
də olunur?Müəllim təlimdə çətinlikləri olan şagirdləri istər qrup tərkibində, istərsə də
fərdi çalışan zaman diqqət mərkəzində saxlayır. Müəllim belə şagirdlərətez-tez nəzarət edərək onların işinin icrası ilə maraqlanmalı, lazım gələrsə,is tiqamət verməlidir.
nu doldurmaq təklifini verə bilər. Bunun üçün müəllim sinfə bu sualla mü ra -ciət edə bilər:
– Süni yolla alınan oduncaq materialları haqqında nə bilirsiniz və nəyiöyrənmək istərdiniz?
Şagirdlərin cavabları cədvəldə qeyd edilir.
Bilirəm İstəyirəm biləm Öyrəndim
Бирляшмянювляри
Винтли бяркитмя
Екссентрик бяркитмя
Шурупла бирляшмя
Шкантларла бирляшмя
B
38
Müəllim tərəfindən təş kil olunan müzakirə za ma nı şagirdlərə aşa ğı da kı
suallarla müra ciət olu na bilər:
1. Hansı oduncaq materialları süni yolla alınır?
2. Nə üçün süni oduncaq materiallarından olan mebel lövhəli mebel adlanır?
3. Birləşmənin hansı növlərini tanıyırsınız?
4. Özükəsən şurup oduncaq üçün olan adi şurupdan nə ilə fərqlənir?
5. Vintli və ekssentrik bərkitmələrdən hansı hallarda istifadə olunur?
6. Şkant dedikdə nə başa düşülür?
C
7. Şkantın başlıca və -zifəsi nədən ibarətdir?
8. Mebel künclüyünmənfi cəhəti nədir?
9. Çaşka həncama danharalarda istifadə olunur?
10. Həncamalı mebelkron şteynlərinin hansınöv ləri var?
11. Sökülən və sö -kül mə yən birləşmələrinhan sı ox şar və fərqli cə -hət ləri var? – Venndiaq ra mın da göstərin.
Hər qrupdan bir nümayəndə ayrıca təqdimat edir, sonra onlar bir-birininişinə münasibət bildirirlər. Şagirdlər təqdimatlarını bitirdikdən sonra müəl lim - lə birlikdə xarrat işlərində süni oduncaq materiallarından hazırlanmış mebel -lər haqqında topladıqları məlumatları ümumiləşdirib, müzakirə edirlər.
Fərqli Fərqli
Oxşar
39
Müəllim şagirdlərin diqqətini tədqiqat sualına yönəldir və cavabları ümu -
mi ləşdirir.
Bir daha mebellərin quraşdırılması zamanı istifadə edilən birləş dirmə
növ ləri sadalanır. Hansı birləşmə növünün daha etibarlı və dayanıqlı olduğu
vurğulanır. Hər bir oduncaq materialı üçün uyğun gələn birləşdirmə üsulları
haqqında məlumatlar bir daha təkrarlanır.
Şagirdlərin diqqətini BİBÖ cədvəlinə yönəldərək onlara bu dərsdə öy rən -
diklərini «öyrəndim» xanasına yazmaq tövsiyə olunur.
Əvvəlcədən işlənib hazırlanmış meyarlara əsasən şagirdlər qiymətlən -
dirilir.
Qiymətləndirmə pedaqoji mətbuatda dərc olunan qiymətləndirmə qay da -
la rına müvafiq aparılır.
Şagirdlərin cavabları qiymətləndirilərkən quraşdırma elementləri olan
mə mulatların spesifikasiyasını şərhetmə, texnoloji məmulatların qrafik təs -
D
virini, çertyojunu, xə ri -
tə sini çəkmə və oxuma,
əməkdaşlıq kimi qiy -
mət lən dir mə meyar la -
rın dan isti fadə olun ma -
sı tövsiyə olu nur.
Şagirdlərdə yüksək -
sə viyyəli düşüncə vər -
diş lərini forma laşdır -
maq üçün onlara bu
bir ləşmə lər dən istifadə
edərək zöv qə görə hər
hansı bir məmulatı ha -
zırla maq tövsiyə edilir.
40
Dərslik, iş vərəqləri oduncaq materiallarının səthinin bəzədilməsi pro se -sini əks etdirən videoyazılar, plakatlar, müəllim tərəfindən əvvəl cə dən möv -
MƏQSƏD:
1. Oduncaq səthinin bəzədilməsi zamanı tərtibat bacarıqları nümayiş etdirir(1.3.2.). 2. Qrup tərkibində müxtəlif məmulatlar hazırlayarkən birgəfəa liyyətbaca rıqları nümayiş etdirir (1.3.3.). 3. Məmulatların hazırlanması pro se sin -də işin xa rak terinə uyğun təhlükəsizlik və sanitariya-gigiyena qay dalarınaəməl edir (1.3.4.).
5-ci MÖVZU. ODUNCAQ SƏTHİNİN BƏZƏDİLMƏ TEXNOLOGİYASI
İstifadə olunaniş üsulları Müzakirə, BİBÖ, beyin həmləsi
A
zu ilə bağlı hazırlanmışpower point təqdimatıki mi resurslardan istifa -də etmək olar.
Şagirdlərdə bəzi odun - caq materialları haqqın -da məlumat vardır. On -lar dan tikintidə, mən zilvə otaq ların təmirin də,in ter yerin tərtibatın da,mebel lə rin hazırlan ma -sında ge niş istifadəolunduğunu bilirlər. Bu -na görə də müəl lim şa -gird lərə BİBÖ cəd və li -nin ilk iki sütununu dol -durmaq təklifini verə bi -lər. Bunun üçün müəl -lim sinfə bu suallarlamü ra ciət edir:
41
Oduncaq materiallarının səthini necə bəzəmək olar?
TƏDQİQAT SUALI
Müəllim tərəfindən şagirdlərə mətnin dərslik üzrə oxunuşu tapşırılır. Sinifqruplara bölünür.
B
Hər qrupa üstündə
tap şırıqlar olan iş və -
rəq ləri paylanılır. İş və -
rəq lərində aşağıdakı
tap şırıqlar ola bilər:
– Oduncağın şəffaf
bə zədilməsi texnolo gi -
yasını izah edin.
– Oduncağın qeyri-
şəf faf bəzədilməsi tex -
nologiyasını izah edin.
– Oduncağın oxşat -
ma bəzədilməsi texno -
lo giyasını izah edin.
– Oduncağın məxsu -
si bəzədilməsi texnolo -
gi yasını izah edin.
1. Oduncaq səthinin bəzədilmə tex no logiyası nə dən ibarətdir? 2. Odun caq səthinin bəzədilməsi haqda nə bilir siniz və nələri bilmək is -
tər diniz?Şagirdlərin cavabları cədvəldə qeyd edilir:
Bilirəm İstəyirəm biləm Öyrəndim
42
Müəllim tərəfindəntəş kil olunan müzakirəzamanı şagirdlərə aşa -ğıdakı suallarla mü ra ci -ət oluna bilər:
1. Bəzəmə işləri han-sı məqsədlə yerinə ye -tirilir?
2. Oduncağın hansıbə zəmə növlərini tanı -yır sınız?
3. Şəffaf bəzəmə nə -dən ibarətdir?
4. Oduncağın qeyri-şəffaf bəzədilmə tex no -logiyası nədən ib a rətdir?
5. Oduncağı qətran -la maq nə deməkdir?
C
Müəllim təlimdə çətinlikləri olan şagirdləri istər qrup tərkibində, istərsə də fərdi çalışan zaman diqqət mərkəzində saxlayır. Müəllim belə şagirdlərətez- tez nəzarət edərək onların işinin icrası ilə maraqlanmalı, lazım gələrsə,istiqamət verməlidir.
Hər qrupdan bir nümayəndə ayrıca təqdimat edir, sonra onlar bir-birininişi nə münasibət bildirirlər. Şagirdlər təqdimatlarını bitirdikdən sonra müəl -lim lə birlikdə oduncağın şəffaf bəzədilməsi, onun səthinə rəngsiz və yarəng lənmiş şəffaf bəzəmə materiallarının çəkilməsi haqqında öyrəndik lə rinibir daha müzakirə edirlər. Bunu daha əyani göstərmək üçün müəllim aşa -ğıdakı cədvəldən istifadə edə bilər:
Bəzədilmə növü Xüsusiyyəti
Şəffaf
Qeyri-şəffaf
Oxşatma
Məxsusi
43
Müəllim şagirdlərin diq qətini təhlükəsizlik və sanitariya qayda la rına yö -nəl dir, qeyd edir ki, oduncaq məmulat la rının laklanması və ya rəng lən məsihavası də yi şən otaqda keçirilmə lidir, yaxınlıqda qızdırıcı cihazlar olma -malıdır.
Lakı və ya boyanı iy lə dikdə zəhərlənmə baş verə bilər. Lakın və ya boya -nın dəriyə düşmə si nin qarşısını almaq la zımdır və işi bitirdikdən sonra müt -ləq əlləri əsas lı yumaq lazımdır.
Müəllim şagirdlərin diq qətini dərsdə istifadə olunan yeni sözlərə yö nəldir:şəffaf bəzəmə, qeyri-şəffaf bəzəmə, oxşatma və məxsusi bəzəmə, cila la -ma, laklama, qətranlama, rəngləmə.
Müəllim şagirdlərə oduncaq məmulatların səthinin laklanması tapşırığınıverə bilər. Bunun üçün aşağıda göstərilən resurslardan istifadə olunur:
HU-222 markalı lak, oduncaq tircik, müxtəlif nömrəli sumbata kağızları,en li fırça, altlıq taxta, nəm salfet kağızı.
İşin gedişində əvvəlcə şagirdlərə lak, fırça və altlıq taxtanı hazırlamaqtapşırılır. Sonra isə oduncaq tirciyi sumbata kağızı ilə cilalayıb və nəm salfetkağızı ilə onun tozunu təmizləmək tapşırılır. Sonda isə oduncaq tirciyin sət -hinin laklanması yerinə yetirilir.
Müəllim BİBÖ cədvəlinin sonuncu xanasını yazmaq təklifini verir.Müəllim şagirdlərin diqqətini tədqiqat sualına yönəldir və cavabları ümu -
mi ləşdirir. Müəllim dərs zamanı fərqlənən şagirdlərin işlərini qiymətləndirir.Qiymətləndirmə pedaqoji mətbuatda dərc olunan qiymətləndirmə qayda -
la rına müvafiq aparılır. Şagirdlərin cavabları qiymətləndirilərkən mövzu iləbağ lı qiymətləndirmə meyarlarından istifadə olunması tövsiyə olunur.
Şagirdlərin cavablarını qiymətləndirərkən bəzədilmə texnologiyasınıizah etmə, tərtibat bacarıqları nümayişetdirmə, əməkdaşlıq, təhlükəsizlik vəsa ni tariya qaydalarına riayətetmə kimi qiymətləndirmə meyarlarından is ti fa -də etmək tövsiyə olunur.
D
6. Qətranlamanın neçə növü vardır?7. Su üçün olmayan qətranın yuyulması necə yerinə yetirilir?8. Oduncağın laklanması və rənglənməsi arasında hansı fərqlər vardır?9. Oduncağın oxşatma bəzədilməsi texnologiyası nədən ibarətdir?10. Oduncağın məxsusi bəzədilməsi texnologiyası nədən ibarətdir?
44
Dərslik, iş vərəqləri, süni oduncaq materiallarının alınması prosesini əkset dirən videoyazılar, plakatlar, müəllim tərəfindən əvvəlcədən mövzu ilə bağ lıhazırlanmış power point təqdimatı kimi resurs lar dan istifadə etmək olar.
MƏQSƏD:
1. Materialları müxtəlif olan detallardan məmulat hazırlayarkən tərtibat ba -ca rıqları nümayiş etdirir (1.3.2.). 2. Qrup tərkibində müxtəlif məmulatlar ha -zır layarkən birgəfəaliyyət bacarıqları nümayiş etdirir (1.3.3.). 3. Məmulat la -rın ha zırlanması prosesində işin xarakterinə uyğun təhlükəsizlik və sani tari -ya-gi giyena qaydalarına əməl edir (1.3.4.).
6-cı MÖVZU. SÜNİ ODUNCAQ MATERİALLARININ SƏTHİNİNBƏZƏDİLMƏSİ
İstifadə olunaniş üsulları
BİBÖ, müzakirə, Venn diaqramı,Klaster (şaxələndirmə)
A
Şagirdlərdə artıq 5-cisinfin materiallarındanbəzi süni oduncaq ma -te rialları (SOM) haq qın -da məlumatlar vardır.On lardan tikintidə, mən -zil və otaqların təmirin -də, interyerin tərtibatın -da, mebellərin hazırlan -ma sında geniş istifadəolunduğunu bilirlər. Bu -na görə müəllim şagird -lərə BİBÖ cədvəlinin ilkiki sütununu doldurmaqtəklifini verə bilər. Müəl -lim sinfə bu sualla mü -raciət edə bilər:
– Siz süni oduncaqma terialları haqqında nəbilirsiniz və nələri bil -mək istəyərdiniz?
45
Süni oduncaq materiallarının səthini necə bəzəmək olar?
TƏDQİQAT SUALI
Müəllim şagirdlərə dərslik üzrə mətnin oxunmasını tapşırır. Sinif iki qru - pa bölünür. Tədqiqat aparmaq üçün hər qrupa üstündə tapşırıqlar olan işvə rəqləri paylanılır. İş vərəqlərində aşağıdakı sual və tapşırıqlar ola bilər:
– Şaxələndirmə (klaster) üsulundan istifadə edərək süni oduncaq ma te -rial larının növlərini və ha zırlanan məmulatları sadalayın.
– OYL-ın səthini ne cə bəzəmək olar?
B
– Oduncaq yonqarlılöv hənin hazırlanma tex -nologiyasını izah edin.
– Laminə edilmə vəkaşirləmə nədir?
Müəllim təlimdə çə -tin likləri olan şagirdləriistər qrup tərkibində,istərsə də fərdi çalışanzaman diqqət mər kə -zin də saxlayır. Müəllimbelə şagirdlərə tez-teznəzarət edərək onlarınişi nin icrası ilə maraq -lan malı, lazım gələrsə,istiqamət verməlidir.
Hər qrupdan bir nü -ma yəndə ayrıca təq di -mat edir, sonra onlarbir-birinin işinə müna si -bət bildirirlər. Müəllimşa girdlərin təqdimat la rı -nı dinləyir.
Şagirdlərin cavabları cədvəldə qeyd edilir:
Bilirəm İstəyirəm biləm Öyrəndim
46
Müəllim şagirdlərə mövzu ilə bağlı məlumat verir.
Oduncaqyonqarlı lövhə (OYL) xırdalanmış oduncaq tullantılarını ya pış -
dırmaq və presləmək yolu ilə istehsal olunur. Məlum olduğu kimi OYL-ın ha -
zırlanmasında əsas olaraq ağac emalı sənayesinin tullantıları, eləcə də kə -
pək, yonqar və talaşa götürülür. Xammalın hazırlanmasında hazır mate ria -
lın keyfiyyət göstəricilərini yaxşılaşdırmaq üçün müxtəlif növ ağacların qa -
rış dırılması yerinə yetirilir. Lazımi sıxlıqda OYL əldə etmək üçün xam ma lın
maksimum eyni tərkibdə olmasına çalışmaq lazımdır. Buna görə də kəpəyi,
talaşanı və yonqarı əlavə olaraq lazımi kondisiyaya qədər doğrayır və xır -
dalayırlar.Müəllim lövhədə Venn diaqramını çəkib şa gird lərə fanerin və xar rat
lövhəsinin oxşar və fərqli cəhətlərini tapma sını təklif edə bilər.
Yuxarıdakı tapşırığıyerinə yetirdikdən son -ra müəllim yeni birVenn diaqramı çəkib xar -rat bəzəməsi ilə rəng -saz bəzədilməsinin ox -şar və fərqli cəhə t lərinitapmağı təklif edə bilər.Şagirdlərə süni odun -caq materiallarının xar -rat bəzədilməsinin vərəngsaz bəzədilməsininmahiyyət etibarı ilə bir-birindən nə ilə fərq lən -diyi və hansı nöqtədəey niləşdiyini Venn diaq -ramında qeyd etməktövsiyə edilir.
Fərqli Fərqli
Oxşar
47
Müəllim tərəfindən təşkil olunan müzakirə zamanı şagirdlərə aşağıdakısualların verilməsi tövsiyə oluna bilər:
1. SOM-dən harada istifadə olunur?2. Hansı SOM-i tanıyırsınız?3. OLL neçə cür olur?4. Faner şpondan nə ilə fərqlənir?5. Xarrat lövhəsi haqqında nə bilirsiniz?6. Xarrat lövhəsindən harada istifadə olunur?7. Bəzəmənin hansı bədii növlərini tanıyırsınız?8. OYL necə əldə olunur?9. Hansı üzləmə növlərini tanıyırsınız?10. Laminələnmə prosesi nədən ibarətdir?11. Kaşirlənmə prosesi nədən ibarətdir?12. Ev şəraitində SOM-lər necə üzlənilir?BİBÖ cədvəlinin sonuncu sü tu nunu doldurmaq təklifi verilir.Bu zaman dərsin birinci mərhələsində şagirdlərin mövzu ilə bağlı öyrən -
mək istədikləri suallar artıq öz real cavabını tapmış olur.Bundan əlavə orqalit, faner, şpon, xarrat lövhəsi, xarrat bəzəməsi, rəng -
saz bəzəməsi, inkrustasiya, laminələnmə, kaşirlənmə kimi yeni terminlərlətanış olurlar.
Müəllim şagirdlərin diqqətini tədqiqat sualına yönəldir və bir daha onlarındiqqətini süni oduncaq materiallarının səthinin bəzədilməsi texnologiyasınayönəldir və bu zaman təhlükəsizlik və sanitariya qaydalarına riayət etməyinvacib li yini qeyd edir.
Müəllim dərs zamanı fərqlənən şagirdlərin işlərini qiymətləndirir.Qiymətləndirmə pedaqoji mətbuatda dərc olunan qiymətləndirmə qay -
dalarına müvafiq aparılır. Şagirdlərin cavablarını qiymətləndirərkən tərtibatbacarıqlarını nümayişetdirmə, əməkdaşlıqetmə, təhlükəsizlik və sanitariyaqaydalarına əməletmə kimi qiymətləndirmə meyarlarından istifa də etməktövsiyə olunur.
D
C
48
Dərslik, iş vərəqləri, məmulatın aşınma sxemi, aşınma üsulları ilə pla katlar,təhlükəsizlik və sanitariya qaydalarını əks etdirən plakatlar kimi re surslardan
MƏQSƏD:
1. Qara metalın səthini bəzədikdə tərtibat bacarıqları nümayiş etdirir (1.3.2.).2. Qrup tərkibində işləyərkən birgəfəaliyyət bacarıqları nüma yiş etdirir (1.3.3.).3. Məmulatların hazırlanması prosesində işin xarakterinə uy ğun təh lü kə siz -lik və sanitariya-gigiyena qaydalarına əməl edir (1.3.4.).
7-ci MÖVZU. QARA METALLARIN SƏTHİNİN BƏZƏDİLMƏTEXNOLOGİYASI
İstifadə olunaniş üsulları Beyin həmləsi, müzakirə
A
istifadə et mək olar.Şagirdlərin VI, VIII si -
nif proqramlarından ar -tıq metal məmulat ları nınbəzədilməsi, meta lın bə -dii bəzədilməsi möv zu -larından bəzə dil mə haq -qında anla yış ları var.Bu nu nəzərə ala raq müəl -lim beyin həm ləsi üsu -lundan is tifadə edə rəksinfə aşa ğı dakı sual -larla mü ra ci ət edə bilər:
1. Metalın səthini bə -zə mək nə deməkdir?
2. Sizcə, metalın sət -hini bəzəmək nə üçünla zımdır?
3. Hansı metalı bə zə -mə üsulları sizə mə lum -dur?
49
Qara metalın aşınma texnologiyası nədən ibarətdir?
TƏDQİQAT SUALI
Müəllim şagirdlərə mətnin dərslikdən oxunmasını tapşırır. Sinif iki qru - pa bölünür. Tədqiqat aparmaq üçün hər qrupa üstündə tapşırıqlar olan işvə rəqləri paylanılır.
İş vərəqlərində aşağıdakı tapşırıq ola bilər: Elektrokimyəvi aşınmanın kimyəvi aşınmadan nə ilə fərqləndiyini necə
müəy yən etmək olar? Hər iki aşınma haqqında məlumat toplayaraq təqdi -mat ha zır layın.
B
Bir qrup bu aşın ma -ların müsbət tə rəf ləri,digəri isə mənfi tə rəflərihaq qın da da nı şacaqlar.
Müəllim şagirdlərin diq -qətini iş görərkən va cibriayət etməli olduqlarıtəh lükəsizlik və sanita -riya qaydalarına yönəl -dir.
Saz alətlərlə işlə mə -yin vacibliyini, bar maq -ların yaralanmadan qo -run ma sı nı, məmulat larıha va sı dəyişən otaqdavə qız dırıcı alətlərdənuzaq yerdə bo ya mağınva cib liyini qeyd edir.Müəl lim izah edə bilərki, lak və bo ya ların tər -kibində zə hər li və tez
4. Bəs metalın bədii bə zədilməsi növləri han sılardır?Şagirdlərin cavabları lövhədə qeyd edilir.
50
Dərsin bu mərhələsində şagirdlərin mövzunu tam qavraması üçün müəl -lim tərəfindən hazırlanmış təqdimatı nümayiş etdirərək şagirdlərə tam dol -ğun məlumat verilir.
Müəllim təlimdə çətinlikləri olan şagirdləri istər qrup tərkibində, istərsə dəfərdi çalışan zaman diqqət mərkəzində saxlayır. Müəllim belə şagirdlərətez-tez nəzarət edərək onların işinin icrası ilə maraqlanmalı, lazım gələrsə,istiqamət verməlidir.
Hər qrupdan bir nü ma yəndə ayrıca təqdi mat edir, sonra onlar bir-birininişinə münasibət bildirirlər.
alışan mad dələr var və əgər mə mu latı qapı, pən cərəsi bağ lı olan otaqdalak la saq, o zə hər li maddələr nəfəs yol larımıza daxil olub zə hərlənməyə sə -bəb ola bilərlər. Bo ya ların tər kibindəki mad dələr tez alışan mad də lər oldu -ğundan onlar qızdırıcı alətlərin və ya açıq odun yanında alışıb, yanğına sə -bəb ola bilərlər.
Əllərin və geyimin tə mizliyinə nəzarətetmə, əlləri həlledicilərlə yu ma maq,bu məqsədlə ağ neft, skipidar və ya xü susi pastalardan isti fa də et məni dəqeyd edə bilər.
Müəllim şagirdlərindiq qətini tədqiqat sual ı -na yönəldir və ca vab larıümumiləşdirir. O, bir da -ha şagirdlərə qara me -talların sət h lərinin bəzə -dilmə tex nolo gi ya sı navə iş za manı təh lü kə siz -lik və sanitariya qay da -larına ria yət etmə nin va -cibliyi haqda da nı şır.
Qara metalın aşınmatexnologiyasının nədənibarət olduğunu qeyd edir,elektrokimyəvi aşın maarasındakı fərqi izah edir.
51
Müəllim dərs zamanı fərqlənən şagirdlərin işlərini qiymətləndirir.Qiymətləndirmə pedaqoji mətbuatda dərc olunan qiymətləndirmə qay da -
larına müvafiq aparılır. Şagirdlərin cavabları qiymətləndirilərkən tərtibat bacarığını nümayişet dir -
mə, əməkdaşlıq, təhlükəsizlik və sanitariya qaydalarına riayətetmə ki mi qiy -mətləndirmə meyarlarından istifadə etmək olar.
D
Müəllim şagirdlərə qara metalın lak və ya boya ilə bəzədilməsini təklifedə bilər.
Bu iş üçün aşağıdakı resurslar lazımdır: qara metal parçası, məngənə,ye yə komplekti, sumbata kağızı, boya və ya lak, fırça, respirator.
Əvvəlcə müəllim məxməri yeyələr və sumbata kağızının köməyi ilə metalparçasının səthini və kənarlarının təmizlənməsini özü nümayiş etdirir, dahasonra bu işi şagirdlərin yerinə yetirməsini tapşırır.
Daha sonra metal parçasının səthinə lak və ya boya çəkilir və örtüyünkey fiyyəti və metalın xarici görünüşü yoxlanılır.
Müəllim tərəfindən təşkil olunan müzakirə zamanı şagirdlərə aşağıdakısualların verilməsi tövsiyə olunur:
1. Metalın bəzədilməsi dedikdə nə başa düşürsünüz?2. Qara metalın bəzənmə üsulları hansılardır?3. Metalın kənarının və səthinin təmizlənməsi necə həyata keçirilir?4. Cilalama əməliyyatı necə yerinə yetirilir?5. Metal hansı üsullarla rənglənir və ya laklanır?6. Metalın oksidləşdirilməsi necə yerinə yetirilir?7. Metal səthinin riflənməsi nə deməkdir?8. Rifləmə hansı alətlərlə yerinə yetirilir?9. Rifləmə texnologiyası nədən ibarətdir?10. Metalın aşınması dedikdə nə başa düşürsünüz?11. Qara metal neçə üsulla aşındırılır?12. Aşınma texnologiyası nədən ibarətdir?13. Metal səthinin bəzədilməsi zamanı hansı təhlükəsizlik və sanitariya
qay dalarına riayət edilməlidir?
C
52
Dərslik, iş vərəqləri, əlvan metaldan olan məmulatların müxtəlif üsullarlabəzədilməsi: anodlaşdırma, qızılsuyunasalma, laklama, oksidləşdirmə, pa -
MƏQSƏD:
1. Qrup tərkibində müxtəlif məmulatlar hazırlayarkən birgəfəaliyyət ba ca -rıqları nümayiş etdirir (1.3.3.). 2. Məmulatların hazırlanması prosesində işinxa rakterinə uy ğun təhlükəsizlik və sanitariya-gigiyena qaydalarına əməledir (1.3.4.). 3. Yaşa yış yerində və məktəbdə sadə təmir, dekorativ bəzəkvə in teryer tərtibatı ilə bağlı təqdimatlar edir (3.1.2.).
8-ci MÖVZU. ƏLVAN METALLARIN SƏTHİNİN BƏZƏDİLMƏTEXNOLOGİYASI
İstifadə olunaniş üsulları BİBÖ, müzakirə, klaster
A
tin ləşdirmə, gümüşlə -mə, xromlama, mina -çək mə və s. əks etdirənslaydlar kimi resurs lar -dan istifadə etmək olar.
Müəllim şagirdlərəBİBÖ cədvəlinin ilk ikisütununu doldurmaq tək -lifini verə bilər. O, şa gird -lərə aşağıdakı sual lar lamü raciət edə bilər:
1. Əl van metalların sət -hini nə üçün bəzəmək la -zımdır?
2. Əlvan metallarınsət hini hansı üsullarlabəzəmək lazımdır?
Şagirdlərin suallaraca vabları lövhədə qeydedilir. Onlara BİBÖ cəd -vəlinin birinci və ikincisü tunlarını doldurmaqtək lifi verilə bilər.
53
Əlvan metalların səthinin bəzədilməsinin hansı üsul və növləri var?
TƏDQİQAT SUALI
Müəllim şagirdlərə mətnin dərslikdən oxunmasını tapşırır. Sinif qrup -la ra bölünür.
Tədqiqat aparmaq üçün hər qrupa üstündə tapşırıqlar olan iş vərəqləripay lanılır.
İş vərəqlərində aşağıdakı sual və tapşırıqlar verilə bilər:
B
Bilirəm İstəyirəm biləm Öyrəndim
İş vərəqi№ 1
Patinləşdirmə vəpatin nə deməkdir?
Patinləşdirməyəməruz qalan mə -mu latları araşdırıb
yazın.
İş vərəqi№ 2
Anodlaşdırma nədeməkdir? Buprosesdən nə
məqsədlə istifadəolunduğunuaraşdırın.
54
Bu tapşırığı yerinə yetirmək üçün şagirdlərə 10 dəqiqə vaxt verilir. Qrup -da birgəfəaliyyət göstərərkən şagirdlərdə əməkdaşlıq, cavabdehlik, özüzə rinə məsuliyyət götürmək kimi bir çox xüsusiyyətlər formalaşır. Bu nunüçün müəllim düzgün istiqamət verməli, tapşırıqları şagirdlərin yaş sə viy yə -si nə və maraq dairəsinə uyğun seçməlidir.
Qruplar sualları müzakirə edir və iş vərəqində öz fikirlərini qeyd edir.Müəl lim qrupda çətinlikləri olan şagirdləri istər qrup tərkibində, istərsə dəfər di çalışan zaman diqqət mərkəzində saxlayır. Müəllim belə şagirdlərətez-tez nəzarət edərək onların işinin icrası ilə maraqlanmalı, onların əmə yi -ni düzgün dəyərləndirməlidir.
Şagirdlər təqdimatlarını bitirdikdən sonra müəllimlə birlikdə əlvan metal -ların səthinin bəzədilməsinin hansı üsul və növləri olduğunu müzakirə edirvə onların məişətdə nə məqsədlə istifadə edildiyini araşdırırlar.
BİBÖ cədvəlinin sonuncu sütununu doldurmaq təklifi verilir. Bu zamandərsin birinci mərhələsində şagirdlərin mövzu ilə bağlı öyrənmək istədiklərisuallar artıq öz əksini tapmış olur.
Müəllim şagirdlərindiq qətini aşağıdakı sual - lara yönəldir və cavab -ları ümumiləşdirir:
1. Əl van metal lar han sılardır?
2. Əlvan metallarınsət hi hansı məqsədləbəzənir?
3. Əlvan metallarınsəthinin bəzədilməsininhansı növləri və üsullarıvar?
4. Metalların anod -laş dırılması özündə han -sı funksiyaları daşıyır?
5. Metalın anodlaşdı -rıl ması nə deməkdir?
6. Qızılsuyunasalmanədir və onun hansınöv ləri var?
C
55
Müəllim şagirdlərin diqqətini tədqiqat sualına yönəldir və cavabları ümu -mi ləşdirir. Bir daha əlvan metalların səthinin bəzədilmə texnologiyası sa -dalanır.
Müəllim dərs zamanı fərqlənən şagirdlərin işlərini qiymətləndirir.Qiymətləndirmə pedaqoji mətbuatda dərc olunan qiymətləndirmə qayda -
larına müvafiq aparılır. Şagirdlərin cavablarını qiymətləndirərkən əlvan me -tallar və qara metalların fərqini izahetmə, əlvan metalların səthini nə üçünbəzəmək lazım olduğunu izahetmə, iş yerinin təşkili və təhlükəsizlik texni -kası qaydalarına əməletmə, bəzəmənin metod və növlərini müəyyən etməkkimi qiymətləndirmə meyarlarından istifadə etmək tövsiyə olunur.
7. Patinləşdirmə nədir?8. Patin nədir və onun hansı növləri var?9. Gümüşləmə nəyə xidmət edir və ondan harada istifadə edilir?10. Metalın xromlanması nə deməkdir?11. Xromlama texnologiyası nədən ibarətdir?12. Minaçəkmə nədir?13. Minaların neçə növü var?Dərsin bu mərhələsində şagirdlərin mövzunu tam qavraması üçün müəl -
lim tərəfindən hazırlanmış təqdimat nümayiş etdirilərək şagirdlərə tam dol -ğun məlumat verilir.
Praktik iş. Əlvan metallar və onların bəzəmə üçün istifadə edilənərin tiləri
Resurslar: Əlvan metallar və onların ərintilərinin nümunələri, maq nit, işvərəqləri.
Tapşırıq:1. Əlvan metallar və onların ərintilərinin nümunələrinin xarici görünüşü ilə
tanış olun.2. Onların hər birinin rəngini müəyyənləşdirin.3. Hər bir nümunənin daxil olduğu qrupu təyin edin (metaldır, yoxsa ərinti).4. Verilən nümunələrin xarici əlamətlərinə görə hansı metaldan və ya
ərin tidən hazırlandığını təyin edin.5. Nümunələrin maqnit xassələrini yoxlayın.
D
56
Dərslik, iş vərəqləri, mis, alüminium, sink, latun və s. əlvan metallardanolan məftil növləri və onların xarak teristikasını əks etdirən slaydlar kimiresurslardan istifadə etmək olar.
MƏQSƏD:
1. Mis məftildən asma bəzək düzəltdikdə tərtibat bacarıqları nümayiş etdirir(1.3.2.). 2. Qrup tərkibində müxtəlif məmulatlar hazırlayarkən birgəfəaliyyətbacarıq ları nümayiş etdirir (1.3.3.). 3. Məmulatların hazırlanması prose sin -də işin xarakterinə uyğun təhlükəsizlik və sanitariya-gigiyena qaydalarınaəməl edir (1.3.4.).
9-cu MÖVZU. ƏLVAN METALLARDAN MƏFTİLLƏR.MİS MƏFTİLDƏN ASMA BƏZƏK
İstifadə olunaniş üsulları BİBÖ, müzakirə, klaster
A
Müəllim şagirdlərəBİBÖ cədvəlinin ilk ikisü tununu doldurmaq tək -lifini verə bilər. O, şagird -lərə aşağıdakı suallarlamüraciət edə bilər:
1. Мəftil hansı əlvanme tallardan hazırlanır?
2. Dekorativ işlərdəhan sı ölçülü məftil lər -dən istifadə olunur?
3. Əlvan metaldan ha - zırlanan məftillər haqdadaha nələri bilmək istə -yərdiniz?
Şagirdlərin suallaracavabları cədvəldə qeydedilir:
Bili-rəm
İstəyirəmbiləm
Öy-rəndim
57
Hansı əlvan metallardan məftil hazırlanır?
TƏDQİQAT SUALI
Müəllim şagirdlərə mətnin dərslikdən oxunmasını tapşırır. Sinif qrup la -ra bölünür.
Tədqiqat aparmaq üçün hər qrupa üstündə tapşırıqlar olan iş vərəqləripaylanılır.
İş vərəqlərində aşağıdakı tapşırıqlar verilə bilər:– Cədvəli doldurun
– Mis məftildən asma bəzəyin hazırlanma texnologiyasını izah edin.
B
Bu tapşırıqları yerinəye tirmək üçün şa gird -lərə 10 dəqiqə vaxt ve -rilir. Qrup da birgə fəa -liyyət göstərərkən şa -girdlərdə əməkdaşlıq,ca vabdehlik kimi bir çoxxüsu siyyətlər for ma la şır.Bunun üçün müəl limdüz gün istiqa mət ver -mə li, tapşırıqları şagird -lərin yaş səviy yə sinə vəmaraq dairəsinə uyğuntəşkil etməlidir.
Qruplar sualları mü -za kirə edir və iş vərə -qin də öz fikirlərini qeydedir. Müəllim qrupda çə -tinlikləri olan şagird lə riistər qrup tərki bin də, is -tərsə də fərdi ça lışan
Məftilin növü Xarici görünüşü Xüsusiyyətləri
58
zaman diqqət mər kə zin də saxlayır. Müəllim belə şagirdlərə tez-tez nə zarətedərək onların işinin icrası ilə maraq lan malı, şagirdlərin əməyini düzgün də -yər lən dir məlidir.
Şagirdlər təqdimatlarını bitirdikdən sonra müəllimlə birlikdə əlvan me tal -lardan hazırlanan məftilləri, onların xüsusiyyətlərini bir daha müzakirə edir -lər. Məişətdə nə məqsədlə istifadə edildiyini sadalayırlar.
BİBÖ cədvəlinin sonuncu sütununu doldurmaq təklifi verilir. Bu zamandərsin birinci mərhələsində şagirdlərin mövzu ilə bağlı öyrənmək istədiklərisuallar artıq öz əksini tapmış olur.
Müəllim şagirdlərin diqqətini aşağıdakı suallara yönəldir və cavablarıümu miləşdirir:
1. Hansı əlvan metallardan hazırlanmış məftil növləri var?2. Mis məftil hansı xüsusiyyətlərə malikdir?
C
3. Alüminium məftilinhansı xarakterik xassə -ləri var?
4. Latun məftil hansıxassələri ilə xarakterizəolunur?
5. Sink məftil hansıxassələri ilə xarakterizəolunur?
6. Nəbatatlı məftil nə - dir?
7. Məftildən məmulathazırladıqda hansı əla -və materiallardan isti -fadə olunur?
8. Asma bəzəyi dü -zəlt mək üçün hansı re -surslar lazımdır?
9. Asma bəzəyi ha -zır ladıqda hansı əmə -liyyatlar yerinə yetirilir?
59
Müəllim şagirdlərin diqqətini tədqiqat sualına yönəldir və cavablar ümu -
miləşdirilir. Bir daha əlvan metallardan – məftillərdən asma bəzəyin, ha zır -
D
lanma texnologi ya sı
sada lanır.Müəllim dərs zamanı
fərqlənən şagirdlərin iş -lə rini qiymətləndirir.
Qiymətləndirmə pe -
da qoji mətbuatda dərc
olunan qiymətləndirmə
qay dalarına müvafiq
apa rılır. Şagirdlərin ca -
vablarını qiy mətlən di -
rər kən tərtibat baca rıq -
larını nüma yiş et dirmə,
əməkdaşlıq, təhlü kə -
siz lik və sa ni ta riya-gigi -
ye na qayda la rı na ria -
yət etmə kimi qiy mət -
lən dirmə meyarla rın -
dan istifa də etmək töv -
siyə olunur.
10. Məftil ilə işlə dik də hansı alətlərdən is ti fadə olunur?11. Məftillə işlədikdə hansı təhlü kə siz lik qaydalarına riayət etmək la -
zımdır?Dərsin bu mərhə lə sində şagirdlərin möv zunu tam qavraması üçün müəl -
lim tərəfin dən hazırlanmış təqdi matı nümayiş etdirərək şagirdlərə tam dol -ğun məlumat verilir.
Müəllim şagirdlərin diqqətini məftillə iş zamanı təhlükəsizlik texnikasıqay dalarına yönəldir. O qeyd edir ki, sol əli məftilin əyilən yerinə tutmaq ol -maz. İşləyərkən yalnız saz alətlərlə işləmək lazımdır. Məftili kəsdikdə onuüzə yaxınlaşdırmaq olmaz, əks halda gözlər zədələnə bilər.
İşləyən adamın arxasında dayanmaq olmaz və arxanda kimsə olduqdaişləmək də olmaz.
60
Dərslik, iş vərəqləri, plastik kütlə, polimerlər, xətti polimerlər, məkani(tor lu) polimerlər, şaxəli polimerlər, polietilen, polipropilen, polistirol, poli kar -bonat, polivinilxlorid və s. əks etdirən slaydlar kimi resurslardan istifadə et -
MƏQSƏD:
1. Plastik kütlədən məmulat hazırlayar kən tərtibat bacarıqları nü mayişetdirir (1.3.2.). 2. Qrup tərkibində birgəfəaliyyət bacarıqları nüma yiş etdirir(1.3.3.).
10-cu MÖVZU. PLASTİK KÜTLƏ VƏ ONUN İNSAN HƏYATINDA ROLU
İstifadə olunaniş üsulları BİBÖ, müzakirə, klaster
A
mək olar.Müəllim şagirdlərə BİBÖ
cədvəlinin ilk iki sütu nu -nu doldurmaq təklifiniverə bilər. O, şagirdlərəaşağıdakı suallarla mü -ra ciət edə bilər:
1. Plastik kütlə nədir? 2. Plastik kütlə insanın
hə ya tında nə kimi rol oy -na yır?
Şagirdlərin suallaracavabları lövhədə qeydedilir. Onlara BİBÖ cəd -vəlinin birinci və ikincisü tunlarını doldurmaqtəklifi verilə bilər:
Bili-rəm
İstəyirəmbiləm
Öy-rəndim
61
Plastik kütlə hansı üstün cəhətlərə malikdir?
TƏDQİQAT SUALI
Müəllim şagirdlərə mətnin dərslikdən oxunmasını tapşırır. Sinif qrup la -ra bölünür.
Tədqiqat aparmaq üçün hər qrupa üstündə tapşırıqlar olan iş vərəqləri pay lanır.İş vərəqlərində aşağıdakı tapşırıqlar verilə bilər:
Bu tapşırığı yerinə ye tirmək üçün şagird lə rə 10 dəqiqə vaxt ve rilir. Qrupdabirgə fəaliyyət göstərərkən şagirdlərdə əməkdaşlıq, cavab deh lik, öz üzə -
B
ri nə məsuliy yət götür -mək kimi bir çox xü su -siy yətlər for ma laşır. Bu -nun üçün müəllim düz -gün istiqa mət verməli,tapşırıqları şagirdlərinyaş səviy yə sinə və ma -raq dairəsinə uyğuntəş kil etməlidir.
Qruplar sualları mü za -kirə edir və iş vərə qin dəöz fikirlərini qeyd edirlər.Müəllim qrupda çə tin lik -ləri olan şagird ləri istərqrup tərkibin də, istərsədə fərdi ça lı şan zamandiqqət mər kə zində sax -layır. Müəl lim belə şa -girdlərə tez-tez nə zarətedərək on la rın işinin ic -rası ilə ma raqlanmalı,şa girdlərin əməyini düz -gün dəyər lən dirməlidir.
İş vərəqi№ 1
Plastik kütlə nədir? Plastikkütlədən hazırlanan məmu -
latları araşdırıb yazın.
İş vərəqi№ 2
Plastik kütlənin hansı növləri var?Məi şətdə plastik kütlədən nə məq -
səd lə istifadə olunduğunuaraşdırın.
62
Şagirdlər təqdimatlarını bitirdikdən sonra müəllimlə birlikdə plastik kütləvə onun insanların həyatında rolunu müzakirə edir, məişətdə nə məqsədləis tifadə edildiyini öyrənirlər.
Şagirdlərə BİBÖ cədvəlinin sonuncu sütununu doldurmaq təklifi verilir.Bu zaman dərsin birinci mərhələsində şagirdlərin mövzu ilə bağlı öyrən məkis tədikləri suallar artıq öz əksini tapmış olur.
Müəllim şagirdlərin diqqətini aşağıdakı suallara yönəldir və cavablarıümumiləşdirir:
1. İnsanın həyatında plastik kütlənin əhəmiyyəti nədən ibarətdir?2. Hansı material plastik kütlə adlanır?3. Plastik kütlənin əsasını nə təşkil edir?4. Polimerlər hansı struktura malikdir?5. Bir çox plastik küt lə növünə hansı xassə lər xarakterikdir?6. Plastik kütlənin üs tünlüyü nədədir?
C
7. Plastik kütlənin han -sı növləri var?
8. Polietilenin xarak -te rik cəhətləri hansı lar dır?
9. Polipropilendən nəhazırlanır?
10. Polistiroldan ha -ra larda istifadə olunur?
11. Polikarbonatın xa -rakterik cəhətləri hansı -lardır?
12. Polivinilxloriddənnə hazırlanır?
Dərsin bu mərhələ sin -də şagirdlərin mövzunutam qavraması üçünmüəl lim tə rə fin dən hazır -lan mış təqdimat nümayişetdirilir, şagirdlərə tamdol ğun məlumat verilir.
63
Qiymətləndirmə pe -da qoji mətbuatda dərcolunan qiymətləndirməqaydalarına müvafiq apa -rılır. Şagirdlərin ca vab -la rını qiymətləndirərkənəməkdaşlıq, plastik küt -lənin insan həyatındaro lunu izahetmə, plastikkütlədən hazırlanan ma -terialların fərqini izah et -mə, iş yerinin təşkili vətəhlükəsizlik texni ka sıqaydalarına əməlet mə,növlərini müəyyən et -mək kimi qiymət lən dir -mə meyarlarından is ti -fadə etmək tövsiyə olu -nur.
D
Praktik iş. Plastik kütlənin növünün və xüsusiyyətlərinin təyin edilməsiPlastik kütlələrin növünü və xarakterik xüsusiyyətlərini təyin etmək üçün
müəllim şagirdlərə aşağıdakı praktik işi tapşıra bilər.Bunun üçün plastik kütlədən hazırlanan müxtəlif məmulat nümunələri,
poli eti len torba, santexnika elementləri, karniz, boru kəsikləri və s. araş dı -rıb mə mu latın hazırlandığı plastik kütlə növünü təyin edərək cədvəl dol du -rulur.
№ Məmulatın adıPlastik
kütlənin növüƏsas xüsusiyyətləri
və təyinatıBu materialdan olan
digər məmulatlar
1.
2.
3.
4.
5.
6.
64
Dərslik, iş vərəqləri, plastik kütlədən hazırlanmış qablar, plastik kütlələr(termoplastik, termoreaktiv), tökmə maşını, ter mo plast avtomat, bunker,press-qəlib, sürgü qolu, özlülük, müəy yən də rəcə qəlibləmə və s. əks etdirən
MƏQSƏD:
1. Materialları müxtəlif olan detallardan məmulat hazırlayar kən tərtibat ba -ca rıqları nümayiş etdirir (1.3.2.). 2. Qrup tərkibində birgəfəaliyyət bacarıq -ları nümayiş etdirir (1.3.3.).
11-ci MÖVZU. PLASTİK KÜTLƏDƏN MƏMULATLARINHAZIRLANMA TEXNOLOGİYASI
İstifadə olunaniş üsulları
Anlayışın çıxarılması, klaster,BİBÖ, müzakirə
A
slaydlar kimi re surs lar -dan istifadə et mək olar.
Dərsin əvvəlində müəl -lim şagirdlərin bu möv -zu haq qında nə bildik -lərini müəy yən etməküçün anlayışın çıxarıl -ma sı üsulundan is ti fadəedə bilər. Bunun üçündərsə başlamazdan ön -cə sxem hazırlanıb löv -hədən asılır.
?
65
Plastik kütlələrdən hansı məmulatları hazırlamaq olar?
TƏDQİQAT SUALI
Müəllim şagirdlərə mətnin dərslikdən oxunmasını tapşırır. Sinif qrup -lara bölünür.
B
Tədqiqat aparmaq üçünhər qrupa üstündə tap -şırıqlar olan iş vərəqləripaylanılır.
İş vərəqlərində aşa -ğı dakı sual və tap şı rıq -lar verilə bilər:
– Plastik kütlələr vəon lardan hazırlanan mə -mulatlar ilə tanış olun.On ların bir-bi rin dən fər -qi ni müəyyən ləşdirin.
– Press-qəlib hansıhissələrdən ibarətdir?
– Verilən nümunələrinxarici əlamətlərinə görəhansı plastik kütlədənha zır landığını təyin edin.
Tapşırığı yerinə yetir -mək üçün şagirdlərə 10 də- qiqə vaxt verilir. Qrup dabirgə fəaliyyət göstə rər -
Müəllim şagirdlərə BİBÖ cədvəlinin ilk iki sütununu doldurmaq təklifinive rə bilər. O, şagirdlərə aşağıdakı sualla müraciət edə bilər:
– Plastik küt lədən məmulatlar necə hazırlanır?Şagirdlərin suala cavabları lövhədə qeyd edilir.
Bilirəm İstəyirəm biləm Öyrəndim
66
kən şagirdlərdə əməkdaşlıq, cavabdehlik, öz üzə rinə məsuliyyət gö tür məkkimi bir çox xü susiyyətlər formalaşır. Bu nun üçün müəllim düz gün isti qa -mət ver mə li, tapşırıqları şagird lərin yaş səviyyəsinə və maraq dairəsinə uy -ğun təş kil etməlidir.
Qruplar sualları mü za kirə edir və iş vərə qin də öz fikirlərini qeyd edir.Müəl lim qrupda çətinlikləri olan şagirdləri istər qrup tərkibində, istərsə dəfər di çalışan zaman diqqət mərkəzində saxlayır. Müəllim belə şagirdlərətez-tez nəzarət edərək onların işinin icrası ilə maraqlanmalı, şagirdlərinəmə yini düzgün dəyərləndirməlidir.
Şagirdlər təqdimatlarını bitirdikdən sonra müəllimlə birlikdə reaksiyadan asılıolaraq, plastik kütlələrin iki növə ayrıldığını: termoplastik plastik kütlə lər (ter -mop lastlar) və termoreaktiv plastik kütlələr (reaktoplastlar), termop last ların qız -dı rıl ma za manı yumşaldığını, soyudulma zamanı isə bərkiməyi nin sə bə bini mü - za kirə edəcəklər. Məişətdə nə məqsədlə istifadə edildiyini öyrənəcəklər.
BİBÖ cədvəlinin sonuncu sütununu doldurmaq təklifi verilir. Bu zamandər sin birinci mərhələsində şagirdlərin mövzu ilə bağlı öyrənmək istədiklərisual lar artıq öz əksini tapmış olur.
Müəllim şagirdlərindiqqətini aşağıdakısual lara yönəldir vəcavabları ümu miləş -dirir:
1. Plastik kütlələr qız -dırılmadan asılı olaraqhansı növlərə ayrılır?
2. Termoplastlar han -sı xassələrə malikdir?
3. Termoreaktiv plas -tik kütlələrin hansı xas -sə ləri vardır?
4. Termoplastik plas -tik kütlələr termoreaktivplastik kütlələrdən nə iləfərqlənir?
C
67
Müəllim şagirdlərin diqqətini tədqiqat sualına yönəldir və cavablar ümu -miləş dirilir. Bir daha plastik kütlədən məmulatların alınma texnologiyasısadalanır.
D
Müəllim dərs zamanıfərqlənən şagirdlərin iş -lərini qiymətləndirir.
Qiymətləndirmə pe -da qoji mətbuatda dərcolu nan qiymətləndirməqay da larına müvafiqapa rılır. Şagirdləri qiy -mətləndirərkən elek -tron cihazların iş prin -sipini izahetmə, plas tikküt lədən hazırlanan mə -mulatların sənayedəla zım olduğunu izahet -mə, iş yerinin təşkili vətəhlükəsizlik texnikasıqaydalarına əməletmə,əməkdaşlıqetmə kimiqiy mətləndirmə meyar -larından istifadə etməktövsiyə olunur.
5. Termoplast plastik kütlələrdən olan mə mu latlar harada qəliblənir?6. Tökmə maşınının iş ləmə prinsipi nədən iba rətdir? 7. Press-qəlib nədən ibarətdir?8. Termoplast avto ma tın iş prinsipi nədən iba rətdir?9. Press-qəlibdə tem pe ratur necə tənzim lə nir?10. Press-qəlibin tətbiqi nə üçün sərfəlidir?Dərsin bu mərhələsində şagirdlərin mövzunu tam qavraması üçün müəl -
lim tərəfindən hazırlanmış təqdimat nümayiş etdirilərək şagirdlərə tam dol -ğun məlumat verilir.
68
MƏQSƏD:
1. Verilmiş materialdan müxtəlif sayda detallardan ibarət məmulat hazır la -yır (1.3.1.). 2. Materialları müxtəlif olan detallardan məmulat hazırlayar kəntərtibat bacarığı nümayiş etdirir (1.3.2.). 3. Qrup tərkibində müxtəlif mə mu -latlar hazırlayarkən birgəfəaliyyət bacarıqları nümayiş etdirir (1.3.3.). 4. Mə -mulatların hazırlanması prosesində işin xarakterinə uyğun təh lü kə siz lik vəsanitariya-gigiyena qaydalarına əməl edir (1.3.4.). 5. Yaşayış yerində vəmək təbdə sadə təmir, dekorativ, bəzək və interyer tərtibatı ilə bağlı təq di -mat lar edir (3.1.2.).
12-ci MÖVZU. AĞACDAN HAZIRLANMIŞ PƏNCƏRƏLƏRİNTƏMİRİ TEXNOLOGİYASI
İstifadə olunaniş üsulları
Beyin həmləsi, müzakirə, BİBÖ, Venndiaqramı
S A D Ə T Ə M İ R İ Ş L Ə R İ
Dərslik, iş vərəqləri,ağac dan hazırlanmış pən - cərələrin, ağac pən cərə lə -rin təmiri üçün alətlərin,köh nə boya nın təmizlən -mə si üçün vasitələrin təs -viri ilə slaydlar, ağacdanha zırlanmış pəncərələrintə miri və quraşdırılmasıza manı təhlükəsizlik qay -da ları ilə plakat kimi re -surs lardan istifadə etməkolar.
5-ci sinif kursundanşa gird lər də artıq ağacınqu ruluşu, tikintidə, mebe -lin hazırlanmasında istifa -də olunan ağac növlərihaq da anlayış var. Bu -na görə də müəllim beyin
A
69
Ağacdan hazırlanmış pəncərələrin təmiri texnologiyası nədən ibarətdir?
TƏDQİQAT SUALI
Müəllim şagirdlərə mət -nin dərslik üzrə oxun ma -sını tapşırır. Sinif qrup -lara bölünür. Tədqiqatapar maq üçün şagird lə -rə iş vərəqləri paylanılır.
İş vərəqlərində aşa -ğı dakı sual və tapşırıq -lar verilə bilər:
– Ağacdan hazırlan -mış pəncərələri necətəmir etmək olar?
– Köhnə boyanın tə -mizlənmə texnologiyasınədən ibarətdir?
– Venn diaqramınınkö məyi ilə termik vəkim yəvi təmizləmə üsul -larının oxşar və fərqli cə -hətlərini müqayisə edin.
həm ləsi üsulundan istifadə edərək şagirdlərə aşağıdakı suallarla müraciətedə bilər:
1. Tikintidə ağacın hansı hissəsi istifadə edilir?2. Ağacdan hazırlanmış pəncərələrin, mebellərin hazırlanmasında hansı
növ ağaclardan istifadə edilir?3. Bu ağac növləri bir-birindən nə ilə fərqlənir?4. Ağacdan hazırlanmış pəncərələr haqqında daha nəyi bilmək istəyərdiniz?Müəllim BİBÖ cədvəlinin ilk iki sütununu doldurmaq təklifini verə bilər.Şagirdlərin cavabları cədvəldə qeyd edilir.
Bilirəm İstəyirəm biləm Öyrəndim
B
70
– Ağacdan hazırlan mış pəncərələrin təmiri və quraşdırılması zamanı təh -lükəsizlik qaydalarını sa dalayın.
Müəllim təlimdə çətinlikləri olan şagirdləri istər qrup tərkibində, istərsə dəfərdi çalışan zaman diqqət mərkəzində saxlayır. Müəllim belə şagird lərətez-tez nəzarət edərək onların işinin icrası ilə maraqlanmalı, lazım gə lərsə,kömək etməlidir.
Hər qrupdan bir nümayəndə ayrıca təqdimat edir, sonra onlar bir-birininişinə münasibət bildirirlər. Müəllim şagirdlərin təqdimatını dinləyir.
Müəllim tərəfindəntəşkil olunan müzakirəzamanı şagirdlərə aşa -ğıdakı sualların veril -məsi tövsiyə olunur:
1. Ağacdan hazır lan -mış pəncərə hansı üs -tünlüklərə malikdir?
2. Köhnəlmiş pən cə -rənin hansı əlamətlərivar?
3. Pəncərəni sök dük -də nəyə fikir ver mək la -zımdır?
4. Pəncərə boya danhansı üsullarla tə miz lə -nir?
5. Boyanın çərçivə -dən termik üsulla çı xa -rılması texnologiyasınə dən ibarətdir?
C
Fərqli Fərqli
Oxşar
71
Müəllim şagirdlərin diqqətini tədqiqat sualına yönəldir və cavablarıümu miləşdirir. Bir daha ağacdan hazırlanmış pəncərələrin təmiri qay da -ları haq qında danışır, pəncərələrin təmiri zamanı yerinə yetiriləcək mər -hələlərin ardıcıllığı sadalanır, bu ardıcıllığın saxlanmasının əhəmiyyətiaraş dırılır, təhlükəsizlik və gigiyena qaydalarına riayət etməyin va cibl iyivurğulanır.
D
6. Çərçivə kimyəvi üsulla necə təmizlənir?7. Çərçivə nə üçün əlif yağı ilə örtülür?8. Çərçivənin küncləri ne cə bəndlənir?9. Pəncərə çərçivəsinin za mas kalanması və cila lan ma sı necə yerinə ye -
ti rilir?10. Pəncərə şüşəsi bo ya ləkəsindən hansı alətlə təmizlənir?11. Ağacdan hazır lan mış pəncərə çərçivəsinin tə mi ri və quraşdırılması
za manı han sı təhlü kə sizlik qaydalarına riayət etmək lazımdır?
Müəllim dərs zamanıfərqlənən şagirdlərin iş -lərini qiymətləndirir.
Qiymətləndirmə pe -da qoji mətbuatda dərcolunan qiymətləndirməqay da la rına müvafiqaparılır. Şagirdlərin ca -vabları qiymət ləndiri -lər kən mə mu latı ha zır -lama bacarığı, tərtibatbacarıqlarını nümayişetdirmə, əmək daşlıq,təh lükəsizlik və gigi ye -na qaydalarına riayət -etmə, təqdimatı hazır -lama və təq dim etməkimi qiy mətləndirmə me -yarlarından istifadə olun - ması tövsiyə olu nur.
72
Dərslik, iş vərəqləri,plastik kütlədən olanpəncərələrin təsviri iləslaydlar, plastik küt lə -dən olan pəncərələri tə -mir etmək üçün alətlər,plastik kütlədən olanpəncərələrin təmiri vəquraşdırılması zamanıtəhlükəsizlik qay daları -nın təsviri ilə plakat kimiresurslardan istifadə et -mək olar.
Dərsin əvvəlində müəl -lim şagirdlərə aşağıdakıcədvəli doldurmaq tək li -fini verə bilər:
MƏQSƏD:
1. Verilmiş materialdan müxtəlif sayda detallardan ibarət məmulat ha zır la -yır (1.3.1.). 2. Materialları müxtəlif olan detallardan məmulat hazırlayar kəntər tibat bacarıqları nümayiş etdirir (1.3.2.). 3. Qrup tərkibində müxtəlif mə -mulatlar hazırlayarkən birgəfəaliyyət bacarıqları nümayiş etdirir (1.3.3.).4. Məmulatların hazırlanması prosesində işin xarakterinə uyğun təhlükəsiz -lik və sanitariya-gigiyena qaydalarına əməl edir (1.3.4.). 5. Yaşayış ye rin dəvə məktəbdə sadə təmir, dekorativ, bəzək və interyer tərtibatı ilə bağlı təq -dimatlar edir (3.1.2.).
13-cü MÖVZU. PLASTİK KÜTLƏDƏN OLAN PƏNCƏRƏLƏRİNKONSTRUKTİV ELEMENTLƏRİ VƏ TƏMİRİ TEXNOLOGİYASI
İstifadə olunaniş üsulları Beyin həmləsi, müzakirə, BİBÖ
A
73
Plastik kütlədən olan pəncərələrin təmiri texnologiyası necədir?
TƏDQİQAT SUALI
Müəllim şagirdlərə mətnin dərslik üzrə oxun masını tapşırır. Si nif qruplarabö lünür. Tədqiqat aparmaq üçün şagirdlərə iş vərəqləri paylanılır.
İş vərəqlərində aşa ğıdakı suallar ve ri lə bilər:
B
Daha sonra şagirdlərə aşağıdakı suallarla müraciət etmək olar:– Plastik kütlədən olan pəncərələr haqqında nə bilirsiniz?– Daha nəyi bilmək istəyərdiniz?Şagirdlərə BİBÖ cədvəlinin ilk iki sütununu doldurmaq təklifini vermək olar:
Pəncərənin növü Üstünlüyü Çatışmayan cəhəti
Ağacdan hazırlanmışpəncərə
Plastik kütlədənhazırlanmış pəncərə
Bilirəm İstəyirəm biləm Öyrəndim
İş vərəqi№ 1
Plastik pəncərələrə tələbinolması
nədən yaranmışdır?
İş vərəqi№ 2
Plastik kütlədən olanpəncərələrin üstünlükləri
nədir?
İş vərəqi№ 3
Plastik kütlədən olanpəncərələr hansı
hissələrdən ibarətdir?
İş vərəqi№ 4
Plastik kütlədən olanpəncərələrin təmiri
texnologiyası necədir?
74
Müəllim təlimdə çətinlikləri olan şagirdləri istər qrup tərkibində, istərsə dəfərdi çalışma zamanı diqqət mərkəzində saxlayır. Müəllim belə şagirdlərətez-tez nəzarət edərək onların işinin icrası ilə maraqlanmalı, lazım gələrsə,kö mək etməlidir.
Hər qrupdan bir nümayəndə ayrıca təqdimat edir, sonra onlar bir-biri ninişinə münasibət bildirirlər. Müəllim şagirdlərin təqdimatını dinləyir.
Sonra şagirdlərə BİBÖ cədvəlinin sonuncu sütununu doldurmaq təklifive rilir. Bu zaman dərsin birinci mərhələsində şagirdlərin mövzu ilə bağlı öy -rən mək istədikləri suallar artıq öz əksini tapmış olur.
Müəllim tərəfindən təşkil olunan müzakirə zamanı şagirdlərə aşağıdakı
sualların verilməsi tövsiyə olunur:
1. Plastik kütlədən olan pəncərələrə tələbat nə üçün günü-gündən artır?
C
2. PVX-dən olan pən -
cərələrin hansı üstün -
lük ləri var?3. PVX-dən olan pən -
cərə hansı hissələrdənibarətdir?
4. Şüşə paketi nədənibarətdir?
5. Şüşə paketini nəüçün mastika ilə ör tməklazımdır?
6. Plastik kütlədənolan pəncərədə hansıdetal əsasdır?
7. Pəncərə çərçivə si -nin sərtliyi nədən ası lı -dır?
8. İmpost pəncərədəhansı rolu oynayır?
9. Pəncərə layı hansıhissələrdən ibarətdir?
10. Sıxlaşdırıcının və - zifəsi nədir?
75
Müəllim dərs zamanıfərqlənən şagirdlərin iş -lərini qiymətləndirir.
Qiymətləndirmə pe -
da qoji mətbuatda dərc
olunan qiymətləndirmə
qayda larına müvafiq apa -
rılır. Şagirdlərin ca vab -
ları qiymətlən diri lər kən
mə mulatı hazır la ma ba -
carığı, tərtibat ba carıq -
larını nümayişet dir mə,
əməkdaşlıq, təh lü kə siz -
lik və gigiyena qaydala -
rına riayətetmə, təqdi -
ma tı hazırlama və təq -
dimetmə kimi qiy mət -
ləndirmə meyarla rından
istifadə olunması tövsi -
yə olunur.
Müəllim şagirdlərin diqqətini tədqiqat sualına yönəldir və cavabları ümu -
miləşdirir. Bir daha plastik kütlədən hazırlanmış pəncərələrin üstünlüyü və
onların təmiri texnologiyası haq qında danışır.
D
11. Pəncərənin pis işləməsinin səbəbləri nədir?
12. Plastik kütlədən olan pəncərə mexa niz minin təmiri texnologiyası nə -
dən ibarətdir?
13. Pəncərələri hansı yağlarla yağlamaq olar?
Dərsin bu mərhələsində şagirdlərin mövzunu tam qavraması üçün müəl -
lim tərəfindən hazırlanmış təqdimat nümayiş etdirilərək şagirdlərə tam dol -
ğun məlumat verilir.
76
MƏQSƏD:
1. Yaşayış yerinin interyerinin formalaşdırılması zamanı birgə fəa liyyətba ca rı qları nümayiş etdirir (1.3.3.). 2. Yaşayış yerində və mək təbdə sa -də tə mir, dekorativ, bəzək və interyer tərtibatı ilə bağlı təq dimatlar edir(3.1.2.).
14-cü MÖVZU. YAŞAYIŞ YERİNİN İNTERYERİNİNFORMALAŞDIRILMASI
İstifadə olunaniş üsulları Beyin həmləsi, müzakirə, BİBÖ
Dərslik, iş vərəqləri,yaşayış yerlərinin, ofis -lərin, məktəblərin tər ti -batı ilə slaydlar kimi re -surslardan istifadə et -mək olar.
Müəllim beyin həm lə -si üsulundan istifadə edə - rək şagirdlərə aşa ğı da -kı suallarla müra ci ət edəbilər:
1. İnteryer dedikdə nəbaşa düşürsünüz?
2. İnteryerin forma -laş dırılmasında nələr -dən istifadə edirlər?
3. Yaşayış yerinin in -teryeri haqqında dahanə ləri öyrənmək istə -yər diniz?
BİBÖ cədvəlinin ilkiki sütununu doldurmaqtək lifini vermək olar.
A
77
Yaşayış yerinin interyeri necə formalaşdırılır?
TƏDQİQAT SUALI
Müəllim şagirdlərə mətnin dərslik üzrə oxun masını tapşırır. Si nif qruplarabö lünür. Tədqiqat aparmaq üçün şagirdlərə iş vərəqləri paylanılır.
İş vərəqlərində aşa ğıdakı suallar ve ri lə bilər:
B
Dərsin əvvəlində müəllim Venn diaqramının köməyi ilə yaşayış yerinin vəofisin interyerinin müqayisə edilməsini təklif edə bilər.
Bilirəm İstəyirəm biləm Öyrəndim
İş vərəqi№ 1
İnteryer və interyerkeyfiyyəti nədir?
İş vərəqi№ 2
Qonaq və yataq otaqlarınıninteryerini necə
formalaşdırmaq olar?
İş vərəqi№ 3
Uşaq otağı və mətbəxininteryerini necə
formalaşdırmaq olar?
İş vərəqi№ 4
Mənzilin interyerinindekorativliyi nədən ibarətdir?
Fərqli Fərqli
Oxşar
78
Müəllim təlimdə çətinlikləri olan şagirdləri istər qrup tərkibində, istərsə dəfərdi çalışan zaman diqqət mərkəzində saxlayır. Müəllim belə şagirdlərətez-tez nəzarət edərək onların işinin icrası ilə maraqlanmalı, lazım gələrsə,kömək etməlidir.
Hər qrupdan bir nümayəndə ayrıca təqdimat edir, sonra onlar bir-birlə -rinin işinə münasibət bildirirlər. Müəllim şagirdlərin təqdimatını dinləyir.
Müəllim tərəfindən təşkil olunan müzakirə zamanı şagirdlərə aşağıdakısualların verilməsi tövsiyə olunur:
1. İnteryer dedikdə nə başa düşülür?2. Mənzilin interyerinə nə daxildir?3. Yaşayış yeri necə olmalıdır?4. İnteryeri formalaşdırdıqda hansı məsələləri həll etmək lazımdır?5. İnteryerin funksional keyfiyyətləri nə deməkdir?6. İnteryerin estetik keyfiyyətləri nədən ası lıdır?7. İnteryerin gigiye nik keyfiyyətləri nədən ası lıdır?
C
8. Yaşayış yeri hansıotaqlardan ibarətdir?
9. Qonaq otağını ne -cə formalaşdırmaq la -zımdır?
10. Yataq otağının in -teryeri necə olmalıdır?
11. Uşaq otağının in -teryerini necə forma laş -dır maq məqsədəuy -ğundur?
12. Mətbəxin interye -rini necə formalaşdır -maq olar?
13. «Mənzilin inter -ye rinin dekorativliyi», –dedikdə nəyi başa düş -mək lazımdır?
Daha sonra şagird -lərə aşağıdakı tapşırığıvermək olar.
79
Müəllim şagirdlərin diqqətini tədqiqat sualına yönəldir və cavablarıümu miləşdirir. Bir daha yaşayış yerinin interyerinin formalaşdırılması qay -daları, dərsdə istifadə edilən yeni sözlər (interyer, interyerin keyfiyyəti,funk sional key fiyyət, estetik keyfiyyət, gigiyenik keyfiyyət, interyerin de -
D
Mənzilinizin interyerini formalaşdırın.Bu iş üçün bizə aşağıdakı resurslar lazım olacaq: dərslik, dəftər, karan -
daş, xətkeş, pozan.Hər qrupa dəftərində müəyyən bir otağın interyerini çəkmək təklifini ver -
mək olar:I qrupa – qonaq otağının interyerini; II qrupa – yataq otağının interyerini;III qrupa – uşaq otağının interyerini;IV qrupa – mətbəxin interyerini.
korativliyi) haq qında da -nışır.
BİBÖ cədvəlinin so -nuncu sütununu doldur -maq təklifi verilir.
Müəllim dərs zamanıfərqlənən şagirdlərin iş -lərini qiymətləndirir.
Qiymətləndirmə pe -da qoji mətbuatda dərcolunan qiymətləndirməqaydalarına müvafiqapa rılır. Şagirdlərin ca -vabları qiymətlən dirilər -kən əməkdaşlıq, təqdi -matı hazırlama və təq -di m etmə kimi qiymət -lən dirmə me yar la rındanistifadə olun ması töv si -yə olunur.
80
MƏQSƏD:
1. Qrup tərkibində müxtəlif məmu lat lar hazırlayarkən birgəfəaliyyət baca -rıq ları nümayiş etdirir (1.3.3.).2. Müxtəlif birləşmələri olan məmulatların spe -si fi kasiyasını şərh edir (4.1.1.). 3. Müxtəlif birləşmələri olan məmulatların qra - fiki təsvirini, çertyojunu, tex noloji xəritəsini çəkir və oxuyur (4.2.1.).
15-ci MÖVZU. MÜXTƏLİF BİRLƏŞMƏLƏRİ OLAN MƏMULATLARINYIĞMA ÇERTYOJU. SPESİFİKASİYA
İstifadə olunaniş üsulları Beyin həmləsi, müzakirə, Venn diaqramı
Dərslik, iş vərəqləri, müxtəlif birləşmələri olan məmulatların ümumi tə -yinatlı, xüsusi və standart detalların, yığma çertyojun və yumruqcuqlu me -
A
xanizmin təsvirləri iləslayd lar kimi resurs lar -dan istifadə etmək olar.
Şagirdlərdə 5-ci sinifkursundan artıq çertyoj,eskiz, spesifikasiya haq -qında anlayışlar var. Bu -na görə də müəllim be -yin həmləsi üsulundanis tifadə edərək şagird -lərə aşağıdakı suallarlamüraciət edə bilər:
1. Eskiz nədir?2. Texnoloji xəritə nə -
dir?3. Spesifikasiya nə -
dir?Şagirdlərin suallara
cavabları lövhədə qeydedilir.
Daha sonra müəllimVenn diaqramının kö -mə yi ilə texnoloji və
81
Müxtəlif birləşmələri olan məmulatların yığma çertyoju necə yerinə yetirilir?
TƏDQİQAT SUALI
Müəllim şagirdlərə mətnin dərslik üzrə oxunmasını tapşırır. Sinif qruplarabölünür. Tədqiqat aparmaq üçün şagirdlərə iş vərəqləri paylanılır.
İş vərəqlərində aşağıdakı sual və tapşırıqlar verilə bilər:– Məmulat nəyə deyilir? Cədvəli doldurun:
– Cədvəli doldurun:
– Yığma çertyoj nə deməkdir?– Yığma nümunəsinə daxil olan detalların adını necə müəyyən etmək
olar?
B
marşrut xəritələrinin oxşar və fərqli cəhətlərini müəyyən etməyi təklif edəbilər.
Fərqli Fərqli
Oxşar
Məmulatın növü Nümunə
Detallar
Yığma vahidləri
Komplekslər
Komplektlər
Detal Nümunə
Ümumi təyinatlı
Xüsusi
Standart
82
Tapşırığı yerinə yetirmək üçün şagirdlərə 10 dəqiqə vaxt verilir. Qrupda
bir gə fəaliyyət göstərərkən şagirdlərdə əməkdaşlıq, cavabdehlik, öz üzəri -
nə məsuliyyət götürmək kimi bir çox xüsusiyyətlər formalaşır. Bunun üçün
müəllim düzgün istiqamət verməli, tapşırıqları şagirdlərin yaş səviy yə sinə
və maraq dairəsinə uyğun təşkil etməlidir.
Müəllim təlimdə çətinlikləri olan şagirdləri istər qrup tərkibində, istərsə də
fərdi çalışan zaman diqqət mərkəzində saxlayır. Müəllim belə şagirdlərə
tez-tez nəzarət edərək onların işinin icrası ilə maraqlanmalı, lazım gələrsə,
kömək etməlidir.
Hər qrupdan bir nümayəndə ayrıca təqdimat edir, sonra onlar bir-birinin
işi nə münasibət bildirirlər. Müəllim şagirdlərin təqdimatını dinləyir.
Müəllim tərəfindəntəşkil olunan müzakirəzamanı şagirdlərə aşa -ğıdakı sualların veril -məsi tövsiyə olunur:
1. Məmulat nəyə de -yilir?
2. Məmulatların han -sı növləri mövcuddur?
3. Yığma vahidi nəde məkdir?
4. Yığma vahidi hansıdetallardan ibarət olabilər?
5. Hansı detallar ümu -mi təyinatlı detallar ad -lanır?
6. Hansı detallar xü -su si detallar adlanır?
7. Hansı detallar stan -dart detallar adlanır?
C
83
Qiymətləndirmə pe -da qoji mətbuatda dərcolunan qiymətləndirməqay dalarına müvafiqapa rılır. Şagirdlərin ca -vabları qiymətləndiri lər -kən mə mu latın spe si -fikasiyasını şərh etmə,müxtəlif bir ləş mələriolan mə mu latların qra -fiki təsvirini, çertyojunu,texnoloji xə ritəsini çək -mə və oxu ma, əmək -daş lıq kimi qiy mətlən -dir mə meyar la rın dan is -ti fadə olunması tövsiyəolu nur.
Müəllim şagirdlərin diqqətini tədqiqat sual ına yönəldir və cavab larıümumiləşdirir. Bir daha məmulat və detalların növləri, tədris çert yoj la -rında spe sifikasiyanın hansı məmu lat ları əhatə etdiyi haqqında danışır.
Müəllim dərs zamanı fərqlənən şagirdlərin iş lərini qiymətləndirir.
D
8. Yığma çertyoju nə dir?
9. Yığma çertyoju nəyi əhatə etməlidir?
10. Yumruqcuqlu me xa nizm nə üçün nə zər də tutulmuşdur?
11. Yumruqcuqlu me xa nizmin çertyojuna nə daxildir?
12. Spesifikasiya nə dir?
13. Tədris çertyoj la rın da spesifikasiya hansı məmulatları əhatə edir?
84
MƏQSƏD:
1. Elektron texnologiyalardan istifadəyə dair emal texnologiyala rını şərhedir, təqdimatlar hazırlayır (1.1.1.). 2. Elek tron texnologiyalarla işləyən qur -ğu ların iş prinsipini şərh edir (2.1.1.). 3. Elek tron cihazların iş prinsipini izahedir, la yihələr hazırlayır və təqdim edir (2.1.2.).
16-cı MÖVZU. ELEKTRON TEXNOLOGİYALARI İNFORMASİYATEXNOLOGİYALARININ ƏSASIDIR
İstifadə olunaniş üsulları
BİBÖ, klaster, müzakirə
E L E K T R O N T E X N O L O G İ YA L A R I
Dərslik, iş vərəqləri,müxtəlif kompüter mo -dellərinin, onların sxem -lərinin təsviri ilə slaydlarkimi resurslardan istif a -də etmək olar.
Şagirdlərin kom muni -kasiya vasitələri haq -qın da biliklərini nəzərəala raq müəllim aşağı -dakı suallarla müraciətedə bilər:
A
85
İnformasiya texnologiyalarının əsasını nə təşkil edir?
TƏDQİQAT SUALI
Müəllim şagirdlərə mətnin dərslik üzrə oxunmasını tapşırır. Sinif qruplarabölünür. Tədqiqat aparmaq üçün şagirdlərə iş vərəqləri paylanılır.
İş vərəqlərində aşağıdakı tapşırıqlar verilə bilər:Klaster üsulundan istifadə edərək texnoloji nailiyyətlərin tərkib hissələrini
sadalayın. Məsələn:
Daha sonra yenə də klaster üsulundan istifadə edərək hər nailiyyətə misalgətirmək olar.
– Kompüter nədir?– Kompüter hansı texnoloji imkanlara malikdir?
Müəllim təlimdə çətinlikləri olan şagirdləri istər qrup tərkibində, istərsə də
fərdi çalışan zaman diqqət mərkəzində saxlayır. Müəllim belə şagirdlərə
tez-tez nəzarət edərək onların işinin icrası ilə maraqlanmalı, lazım gələrsə,
kömək etməlidir.
B
1. Siz hansı kom mu nikasiya vasitələrini ta nı yırsınız?2. Onlar bir-birindən nə ilə fərqlənir?3. Onlar haqqında daha nələri bilmək istəyərdiniz?BİBÖ cədvəlinin ilk iki sütununu doldurmaq təklifini vermək olar.
Şagirdlərin suallara cavabları lövhədə qeyd edilir.
Bilirəm İstəyirəm biləm Öyrəndim
Електрон технолоэийалары
Elektron və mikro -prosessor texnikası
İnformasiyalarınavtomatlaşdırılmış emalı
Rabitə vasitələri
Maqnit və optik infor -ma siya daşıyıcıları
86
Müəllim tərəfindən təşkil olunan müzakirə zamanı şagirdlərə aşağıdakısualların verilməsi tövsiyə olunur:
1. İnformasiya texnologiyalarının əsasını hansı texnoloji nailiyyətlər təşkiledir?
2. Kompüter nə üçün nəzərdə tutulmuşdur?3. Hansı kompüter fərdi kompüter adlanır?4. Fərdi kompüter han sı komponentlərdən yığılır?5. Fərdi kompüterlər hansı üstünlüklərə ma likdir?6. Fərdi kompü ter lər də hansı çatış maz lıqlar var?
C
Hər qrupdan bir nümayəndə ayrıca təqdimat edir, sonra onlar bir-birininişinə münasibət bildirirlər. Müəllim şagirdlərin təqdimatını dinləyir.
7. Hesablayıcı ma şı -nın işi harada gös tərilir?
8. Monitor, siçan vəklaviatura hara birləş -dirilir?
9. Kompüterin tarixihaqqında nə bilirsən?
10. Kompüterin ink işa -fı neçə mərhələyə bö -lünür?
11. Ən son kompüternailiyyətləri hansılardır?
12. Yaxın gələcəyinkompüterləri hansılar ola -caq?
13. Hansı nəsil kom -pü terlərin yaranması prin -sipcə inqilabi mahiyyətkəsb edirdi?
87
Müəllim şagirdlərin diqqətini tədqiqat sualına yönəldir və cavabları
ümumiləşdirir. Bir daha informasiya texnologiyalarının əsasını nə təşkil
etdi yini vurğulayır. Kompüter haqqında biliklər ümumiləşdirilir. Stolüstü
fərdi kompüterlərin üstünlükləri və çatış maz lıqları haqqında danışır.
Kompüterin tarixindən, onların yaranma və inkişaf mexanizmindən
söhbət açır. Keçmişin və gələcəyin kompüterləri arasındakı fərqi diqqətə
çatdırır. Gələcəyin kompüterlərinin hansı məqsədlərə xidmət edəcəyi
barədə mülahizələr yürüdür və dərsi ümumiləşdirir.
Müəllim dərs zamanı fərqlənən şagirdlərin iş lərini qiymətləndirir.
Qiymətləndirmə pe da qoji mətbuatda dərc olunan qiymətləndirmə qay da -
larına müvafiq aparılır. Şagirdlərin ca vab ları qiymətlən dirilər kən təqdimatın
hazır lan ması, iş yerinin təş kili, ardıcıllığın müəy yənləşdirilməsi, uyğun tex -
D
nologiyanın seçimi, iş
prinsipinin şərhi və iza -
hı, qur ğu ların idarə edil -
məsi, döv rəyə qoş ma,
xidmət kimi qiy mət lən dir -
mə me yarla rın dan istifadə
olun ma sı tövsiyə olunur.
88
MƏQSƏD:
1. Kompüterin iş prinsiplərini şərh edir (2.1.1.). 2. Kompüterin iş prinsipiniizah edir (2.1.2.). 3. Kompüteri idarə edir (2.2.1.). 4. Kompüteri dövrəyə qo -şur, ona xidmət edir (2.2.2.).
17-ci MÖVZU. KOMPÜTERLƏRİN TİPLƏRİ VƏ NÖVLƏRİ.KOMPÜTERİN İŞ PRİNSİPİ
İstifadə olunaniş üsulları BİBÖ, müzakirə, Venn diaqramı
Dərslik, iş vərəqləri, noutbuk, netbuk, planşet, planşetli noutbuk, smart -
A
fon, ödəmə termi nalla -rının təsvirləri ilə slayd -lar, kompüterdə infor -ma siyanın emalı sxem -ləri kimi resurslardan is -ti fadə etmək olar.
9-cu sinif şagirdlə rin -də kompüter, noutbuk,planşet və s. haqda ki -fa yət qədər geniş infor -ma siya var. Bu səbəb -dən müəllim onlaraaşa ğıdakı suallarla mü -raciət edib BİBÖ cəd və -linin ilk iki sütununu dol -durmaq təklifini verəbilər:
1. Bizə kompüter, no ut -buk, planşet nə üçün la -zımdır?
2. Siz hansı kompü -ter proqramlarını tanı -yır sınız?
89
Kompüterin iş prinsipi nədən ibarətdir?
TƏDQİQAT SUALI
Müəllim şagirdlərə mətnin dərslik üzrə oxunmasını tapşırır. Sinif qruplarabölünür. Tədqiqat aparmaq üçün şagirdlərə iş vərəqləri paylanır.
İş vərəqlərində aşağıdakı tapşırıqlar verilə bilər:– Noutbuk nədir? Cədvəldə noutbukun üstünlüklərini və çatışmazlıqlarını
qeyd edin.
– Netbuk nədir? Cədvəldə netbukun üstünlüklərini və çatışmazlıqlarınıqeyd edin.
– Venn diaqramının köməyi ilə planşet və smartfonun oxşar və fərqli cə -hət lərini müəyyənləşdirin.
B
3. Kompüter noutbukdan nə ilə fərqlənir?4. Siz kompüterlər haqqında daha nələri bilmək istəyərdiniz?Şagirdlərin cavabları cədvəldə qeyd edilir.
Üstünlükləri Çatışmazlıqları
Bilirəm İstəyirəm biləm Öyrəndim
Üstünlükləri Çatışmazlıqları
Fərqli Fərqli
Oxşar
90
– Cədvəli doldurun:
Müəllim təlimdə çətinlikləri olan şagirdləri istər qrup tərkibində, istərsə dəfərdi çalışan zaman diqqət mərkəzində saxlayır. Müəllim belə şagirdlərətez-tez nəzarət edərək onların işinin icrası ilə maraqlanmalı, lazım gələrsə,kömək etməlidir.
Hər qrupdan bir nümayəndə ayrıca təqdimat edir, sonra onlar bir-birininişinə münasibət bildirirlər. Müəllim şagirdlərin təqdimatını dinləyir.
Müəllim tərəfindən təş kil olunan müzakirə za manı şagirdlərə aşa ğı dakısual ların verilməsi tövsiyə olunur:
1. Sizə hansı növ kom püterlər mə lumdur?2. Kompüterin porta tivliyi nə deməkdir?
C
İnformasiyanı kompüterə daxiletmək üçün qurğular
Kompüterdən informasiyanı almaqüçün qurğular
3. Noutbuk stolüstüsta sionar kompüterdənnə ilə fərqlənir?
4. Netbuk noutbuk -dan nə ilə fərqlənir?
5. Planşet nədir?6. Planşetli noutbu kun
hansı üstünlükləri var?7. Smartfon dedikdə
nə başa düşülür?8. Kompüter hansı
hissələrdən ibarətdir?9. Toplayıcı nə üçün
nəzərdə tutulmuşdur?10. Prosessor hansı
funksiyanı yerinə ye tirir?11. Operativ yaddaş
qurğusu hansı funksi -yanı yerinə yetirir?
12. Kompüter necəişləyir?
13. Hansı daxiletməvə çıxartma qurğularınıtanıyırsınız?
91
Müəllim şagirdlərin diqqətini tədqiqat sualına yönəldir və cavablarıümu mi ləşdirir. Bir daha kompüterin tipləri və növləri, onların iş prinsipihaq qında danışır.
BİBÖ cədvəlinin sonuncu sütununu doldurmaq təklifi verilir.Fənlərarası inteqrasi ya: IX sinifdə təhsil alan şagirdlərin İKT bacarıq la -
rının istifadəsini nəzə rə alaraq informatika fənni ilə əlaqələndirmək olar (4.1.1.).Şagirdlərin elmi dün yagörüşünün formalaş ma sında informatika və digər
fənlərarası əlaqə nin tə min olunması mü hüm əhə miyyət kəsb edir.Müəllim şagirdləri cüt lüklərə bölərək – «Kom pü terin iş prinsipi» möv zu -
sunda təqdimat ha zır lamağı tapşırır. (Mic rosoft PowerPoint proq ramında)Bu tapşırığı yerinə ye tirmək üçün şagird lərə müəyyən vaxt verilir.Şagirdlər hazırladıq la rı təqdimatı nümayiş et di rirlər. Belə təqdi mat lar za -
manı şagirdlər öz fikir lə rini auditoriya qar şı sın da sərbəst bildirə rək mü -lahizə yürüdür, mən tiqi əsaslandırır və bu zaman onlarda yüksək səviyyəlidüşüncə vər diş ləri formalaşır.
D
Müəllim dərs zamanıfərqlənən şagirdlərin iş -lə rini qiymətləndirir.
Qiymətləndirmə pe -da qoji mətbuatda dərcolunan qiymətləndirməqay da larına müvafiqapa rılır. Şagirdlərin ca -vab ları qiymətləndiri -lər kən iş prin sipini iza -h etmə, təqdimat ha zır -lama, qurğuları idarə -et mə, döv rəyə qoşma,xid mət kimi qiymət -ləndirmə meyar ların -dan istifadə olunmasıtövsiyə olunur.
92
MƏQSƏD:
1. Paltaryuyan maşının iş prinsiplərini şərh edir (2.1.1.). 2. Paltaryuyan ma -şı nın iş prinsipini izah edir, layihələr hazırlayır və təqdim edir (2.1.2.).3. Pal taryuyan maşını idarə edir (2.2.1.).
18-ci MÖVZU. ELEKTRON TEXNOLOGİYALARI PALTARYUYANMAŞININ İDARƏ EDİLMƏSİNİN ƏSASIDIR
İstifadə olunaniş üsulları BİBÖ, müzakirə, Venn diaqramı
Dərslik, iş vərəqləri, müxtəlif modelli paltaryuyan maşınların təsviri iləslayd lar, paltaryuyan maşının quruluşunu əks etdirən plakatlar kimi re surs -
A
lardan istifadə et mək olar.Dərsin əvvəlində müəl -
lim Venn diaqramının kö - məyi ilə keçmişdəki vəyeni dövrün pal tar yu yanmaşınlarını müqa yi sə et -məyi təklif edə bilər.
Daha sonra şagird -lərə aşağıdakı suallarlamüraciət etmək olar:
1. Siz hansı növ pal -tar yuyan maşınları ta nı -yırsınız?
2. Paltaryuyan maşı -nın bütün komponent lə -rinin işləməyə başlamaəmrini kim verir?
Fərqli Fərqli
Oxşar
93
Paltaryuyan maşının quruluşu necədir?
TƏDQİQAT SUALI
Müəllim şagirdlərə mətnin dərslik üzrə oxunmasını tapşırır. Sinif qruplarabölünür. Tədqiqat aparmaq üçün şagirdlərə iş vərəqləri paylanır.
İş vərəqlərində aşağıdakı suallar verilə bilər:
B
3. Paltaryuyan ma şın lar hansı funksiyaları yerinə yetirə bilirlər?
4. Paltaryuyan maşının taymeri hansı funksiyanı yerinə yetirir.5. Siz paltaryuyan ma şınlar haqqında daha nə ləri bilmək istəyərdiniz?Şagirdlərin cavabları cədvəldə qeyd edilir.
Bilirəm İstəyirəm biləm Öyrəndim
İş vərəqi№ 1
Paltaryuyan maşınınidarəetmə panelində nə
yerləşir?
İş vərəqi№ 2
Taymerin hansınövləri var?
İş vərəqi№ 3
İdarəetmə bloku hansıəməliyyatları yerinə
yetirir?
İş vərəqi№ 4
Elektromexaniki taymer hansıhissələrdən ibarətdir?
94
Müəllim təlimdə çətinlikləri olan şagirdləri istər qrup tərkibində, istərsə dəfərdi çalışan zaman diqqət mərkəzində saxlayır. Müəllim belə şagirdlərətez-tez nəzarət edərək onların işinin icrası ilə maraqlanmalı, lazım gələrsə,kömək etməlidir.
Hər qrupdan bir nümayəndə ayrıca təqdimat edir, sonra onlar bir-birininişinə müna sibət bildirirlər. Müəllim şagirdlərin təqdimatını dinləyir.
Müəllim tərəfindən təşkil olunan müzakirə zamanı şagirdlərə aşağıdakısualların verilməsi tövsiyə olunur:
1. Paltaryuyan maşının idarəetmə panelində nə yerləşir?2. Taymer hansı funk siyanı daşıyır?3. Paltaryuyan ma şın da hansı əməliy yat lar yerinə yetirilir?
C
4. Displeyin funksi ya -sı nədən ibarətdir?
5. Elektron idarə et -mə yə malik paltaryuyanmaşınların hansı üstüncəhətləri var?
6. Taymerin hansınöv ləri var?
7. Birləşmiş hibrid tay -mer hansı kompo nent -lərdən ibarətdir?
8. İdarəetmə blokuhansı əməliyyatları ye ri -nə yetirir?
9. Elektromexaniki tay -mer hansı hissələr dənibarətdir?
10. Elektron sisteminzəif cəhəti nədədir?
95
Müəllim şagirdlərin diqqətini tədqiqat sualına yönəldir və cavabları ümu -miləşdirir. Bir daha paltaryuyan maşının quruluşu və iş prinsipi haq qındadanışır.
BİBÖ cədvəlinin sonuncu sütununu doldurmaq təklifi verilir.Fənlərarası inteqrasiya: IX sinifdə təhsil alan şagirdlərin İKT bacarıq la rı nın
is tifadəsini nəzərə alaraq informatika fənni ilə əlaqələndirmək olar (4.1.1.).Şagirdlərin elmi dünyagörüşünün formalaşmasında informatika və digər
fənlərarası əlaqənin təmin olunması mühüm əhəmiyyət kəsb edir.Müəllim şagirdləri cüt lüklərə bölərək – «Pal tar yuyan maşının iş prin -
sipi» möv zusunda təq di mat hazırlamağı tap şırır. (Microsoft PowerPointproq ra mında)
Bu tapşırığı yerinə ye tirmək üçün şagird lə rə müəyyən vaxt verilir.Şagirdlər hazırladıq ları təqdimatı nümayiş et dirirlər. Belə təqdi mat lar za -
manı şagirdlər öz fi kirlərini auditoriya qar şı sında sərbəst bildirə rək, mü la hi -zə yürüdür, məntiqi əsaslandırır və bu zaman onlarda yük sək səviyyəli
D
düşüncə vərdişləri for -ma laşır.
Müəllim dərs zamanıfərqlənən şagirdlərin iş -lə ri ni qiymətləndirir.
Qiymətləndirmə pe -da qoji mətbuatda dərcolunan qiymətləndirməqay da la rına müvafiqaparılır. Şagirdlərin ca -vabları qiymətlən diri lər -kən iş prinsipini şərhet -mə, izah et mə, təqdimathazır la ma, qurğularıida rə et mə, dövrəyə qoş -ma, xid mət kimi qiymət -lən dir mə meyarlarındanis tifadə olunması töv -siyə olunur.
96
MƏQSƏD:
1. Qrup tərkibində iş zamanı birgəfəaliyyət ba ca rıq ları nümayiş etdirir(1.3.3.). 2. Bankomatın iş prinsipini şərh edir (2.1.1.). 3. Bankomatın işprinsipini izah edir, layihələr hazırlayır və təqdim edir (2.1.2.).
19-cu MÖVZU. BANKOMATIN QURULUŞU VƏ İŞ PRİNSİPİ
İstifadə olunaniş üsulları Beyin həmləsi, müzakirə, BİBÖ
Dərslik, iş vərəqləri, müxtəlif bankomat növlərini təsvir edən slaydlar,ban komatdan istifadə qaydalarını əks etdirən təqdimat, bankomatdan istifa -
A
də edərkən təhlükə siz -lik qaydalarını əks etdi -rən plakatlar kimi re -surslardan istifadə et -mək olar.
Müəllim beyin həm -lə si üsu lundan istifadəedə rək şagirdlərə aşa -ğı da kı suallarla müra -ciət edə bilər: 1. Bankomat nədir?2. Bankomat nə üçünnə zərdə tutulub?3. Siz hansı növ ban ko -matları tanıyırsınız?4. Siz bankomatlar haq -qın da daha nələri bil -mək istəyərdiniz?5. Müasir bankomat lar -da rejekt-kasset əlveriş -li lik nöqteyi-nəzərindən ne -çə əsas hissədən ibarətdir?
97
Bankomatın quruluşu və iş prinsipi necədir?
TƏDQİQAT SUALI
Müəllim şagirdlərə mətnin dərslik üzrə oxunmasını tapşırır. Sinif qruplarabölünür. Tədqiqat aparmaq üçün şagirdlərə iş vərəqləri paylanılır.
İş vərəqlərində aşağıdakı sual və tapşırıqlar verilə bilər:– Bankomat nədir?– Təyinatına görə bankomatlar hansı növlərə bölünür?– Bankomat hansı hissələrdən ibarətdir?– Bankomatda pullar necə bölü nür?– Cədvəli doldurun:
Müəllim təlimdə çətinlikləri olan şagirdləri istər qrup tərkibində, istərsə dəfərdi çalışan zaman diqqət mərkəzində saxlayır. Müəllim belə şagirdlərətez-tez nəzarət edərək onların işinin icrası ilə maraqlanmalı, lazım gələrsə,kömək etməlidir.
Hər qrupdan bir nümayəndə ayrıca təqdimat edir, sonra onlar bir-birininişinə münasibət bildirirlər. Müəllim şagirdlərin təqdimatını dinləyir.
B
6. Bankomatın monitoru nəyə xidmət edir?Şagirdlərə BİBÖ cəd və linin ilk iki sütununu dol durmaq təklifini ver mək olar.
Bilirəm İstəyirəm biləm Öyrəndim
Adı Təyinatı
Fider
Diverter
Rejekt-kasset
Kartrider
98
Daha sonra müəllim bankomatdan istifadə edərkən təhlükəsizlik qayda -larını əks etdirən plakatı nümayiş etdirə bilər. Bankomatdan pul çıxararkənnəyə diqqət edilməsinin vacib olduğunu qeyd edə bilər.
Fənlərarası inteqrasiya: – IX sinifdə təhsil alan şagirdlərin İKT baca -rıq larının istifadəsini nəzərə alaraq informatika fənni ilə əlaqələndirməkolar (4.1.1).
Şagirdlərin elmi dünya görüşünün formalaşmasında informatika və digərfənlərarası əlaqənin təmin olunması mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Müəllim şagirdlərə cütlüklərə bölünərək – «Bankomatdan istifadə qay da -ları» mövzusunda təqdimat hazırlamağı tapşırır. (Microsoft PowerPointproq ramında)
Bu tapşırığı yerinə yetirmək üçün şagirdlərə müəyyən vaxt verilir.Şagirdlər hazırladıqları təqdimatı nümayiş etdirirlər. Belə təqdimatlar za -
manı şagirdlər auditoriya qarşısında sərbəst öz fikirlərini bildirir, mülahizəyü rüdür, fikirlərini məntiqi əsaslandırır və bu zaman onlarda yüksək səviy -yəli düşüncə vərdişləri formalaşır.
Müəlim tərəfindəntəş kil olunan müzakirəza manı şagirdlərə aşa -ğıdakı sualların veril mə -si tövsiyə olunur:
1. Bankomat nə üçünnə zərdə tutulmuşdur?
2. Bankomat nədir?3. Təyinatına görə ban -
komatlar neçə cür olur?4. Bankomat hansı
hissələrdən ibarətdir?5. Dispenser və kas -
setlər nə üçün nəzərdətutulmuşdur?
6. Fider nə üçün nə -zərdə tutulmuşdur?
C
99
Müəllim şagirdlərin diqqətini tədqiqat sualına yönəldir və cavablarıümumiləşdirir. Bir daha bankomatların növləri, onların quruluşları haqqında
D
danışır, şagirdlərin diq -qə tini dərs zamanı is ti -fa də olunan yeni söz -lərə yö nəl dir (dispenser,fider, staker, diverter,rejekt-kasset, kartrider).
Şagirdlərə BİBÖ cəd -vəlinin sonuncu sütu nu nudoldurmaq təklifi ve rilir.
Qiymətləndirmə pe -da qoji mətbuatda dərcolu nan qiymətləndirməqay dalarına müvafiq apa -rılır. Şagirdlərin cavab -ları qiymətləndirilərkəniş prin sipini şərhetmə,izah etmə, təq dimat ha -zır lama, qur ğuları ida rə -etmə, əmək daş lıq kimiqiy mət ləndir mə me yar -la rından isti fa də olun -ması tövsiyə olu nur.
7. Rejet-kasset nədir və o nə üçün nəzərdə tu tulmuşdur?8. Staker nə üçün istifadə olunur?9. Bankomatın yuxarı hissəsi hansı hissələrdən ibarətdir?10. Bankomatın kalkulyatoru vasitəsilə hansı əməliyyatlar aparılır?11. Kartriderin funksiyası nədən ibarətdir?12. Bankomatın iş prinsipi nədən ibarətdir?13. Bankomatda əməliyyat ardıcıllığı necədir?14. Bankomatla işləyərkən hansı təhlükəsizlik qaydalarına əməl etmək
lazımdır?15. Bankomatın iş sxemi ilə internet xidmətlərinin iş sxeminin oxşar cə -
hət ləri haqqında nə bilirsiniz?
100
MƏQSƏD:
1. Qrup tər kibində birgəfəaliy yət baca rıq ları nü ma yiş etdirir (1.3.3). 2. Mik -ro dalğalı sobanın iş prinsipini şərh edir (2.1.1.). 3. Mikrodalğalı so ba nın işprinsipini izah edir, layihələr hazırlayır və təqdim edir (2.1.2.).
20-ci MÖVZU. MİKRODALĞALI SOBANIN QURULUŞUVƏ İŞ PRİNSİPİ
İstifadə olunaniş üsulları Beyin həmləsi, müzakirə, BİBÖ
Dərslik, iş vərəqləri, müxtəlif modelli mikrodalğalı sobaları əks etdirənslaydlar, mikrodalğalı sobanın quruluşunu əks etdirən sxemlər, mikrodalğalı
A
sobayla işləyərkən təh -lü kəsizlik qaydalarınıəks etdirən plakatlar ki -mi resurslardan istifadəetmək olar.
Müəllim şagirdlərə aşa -ğıdakı suallarla mü ra -ciət edə bilər:
1. Hansı cihazın kö -məyi ilə qidanın donunutez açmaq və qızdır -maq olar?
2. Mikrodalğalı soba -nın daha hansı funk si -ya ları sizə məlumdur?
3. Mikrodalğalı sobahaqqında daha nələribilmək istəyərdiniz?
4. Mikrodalğalı soba -nın müsbət cəhətlərihan sılardır?
5. YTŞ nə deməkdir?
101
Mikrodalğalı sobanın quruluşu və iş prinsipi necədir?
TƏDQİQAT SUALI
Müəllim şagirdlərə mətnin dərslik üzrə oxunmasını tapşırır. Sinif qrupla -ra bölünür. Tədqiqat aparmaq üçün şagirdlərə iş vərəqləri paylanılır.
İş vərəqlərində aşağıdakı sual və tapşırıqlar verilə bilər:– Cədvəli doldurun. Mikrodalğalı sobanın müsbət və mənfi xüsusiy yət lə -
rini qeyd edin.
– Mikrodalğalı sobanın quruluşu nədən ibarətdir?– Mikrodalğalı sobanın iş prinsipi nədən ibarətdir?– Funksiyasına görə mikrodalğalı sobalar necə təsnif olunur? (cədvəli
dol durmaq təklifini vermək olar.)
Müəllim təlimdə çətinlikləri olan şagirdləri istər qrup tərkibində, istərsə də fərdiçalışan zaman diqqət mərkəzində saxlayır. Müəllim belə şagirdlərə tez-tez nəza -rət edərək onların işinin icrası ilə maraqlanmalı, lazım gələrsə, kömək etməlidir.
Hər qrupdan bir nümayəndə ayrıca təqdimat edir, sonra onlar bir-birininişi nə münasibət bildirirlər. Müəllim şagirdlərin təqdimatını dinləyir.
Müəllim şagirdlərin diqqətini mikrodalğalı sobayla işləyərkən vacib riayət et -mək lazım olan təhlükəsizlik qaydalarına yönəldir: şnurun sazlığını yoxla maq,yal nız quru əllər ilə işləmək, yaxşı olar ki, mikrodalğalı soba işləyən zaman mət -bəxdə olmamaq, işi bitirdikdən sonra elektrik cihazını mütləq söndürmək.
B
Şagirdlərə BİBÖ cəd vəlinin ilk iki sütununu doldurmaq təklifini ver mək olar.
Bilirəm İstəyirəm biləm Öyrəndim
Müsbət xüsusiyyətləri Mənfi xüsusiyyətləri
Mikrodalğalı rejim
Qril
Konveksiya
102
Müəllim tərəfindən təşkil olunan müzakirə zamanı şagirdlərə aşağıdakısualların verilməsi tövsiyə olunur:
1. Mikrodalğalı soba nə üçün nəzərdə tutulmuşdur?2. Mikrodalğalı sobanın müsbət cəhətləri hansılardır?3. Mikrodalğalı sobanın mənfi cəhətləri hansılardır?4. Mikrodalğalı soba nədir?5. Mikrodalğalı soba hansı detallardan iba rətdir?6. Maqnetron nə üçün nəzərdə tutulmuşdur?7. Müasir YTŞ soba larının gücü nə qədər dir?8. Sərinləşdirici nə üçün nəzərdə tutul muş dur?9. Mikrodalğalı soba ların idarəetmə paneli nədən ibarətdir?10. Mikrodalğalı so ba nın iş prinsipi nədən ibarətdir?11. Sobada olan məh sul nəyin hesabına qızır?12. Sobanın iş prin si pini qısa olaraq necə şərh etmək olar?13. YTŞ sobaları funk siyasına görə necə təs nif olunur?14. YTŞ sobaları ilə iş lədikdə təhlükəsizlik qaydaları hansılardır?
C
Müəllim şagirdlərindiq qətini tədqiqat sual ı -na yönəldir və ca vab larıümu miləşdirir. Bir dahamikrodalğalı so balarınnövləri, onla rın qurulu -şu və iş prin sipi barəsin -də da nışır, dərs zamanıistifadə edi lən yeni söz -ləri izah edir (mik rodal -ğalı şüa lan ma, maqnet -ron, di pol yerdəyişməsi,kon veksiya, kvarslı qril).
Fənlərarası inteqra -siya: – IX sinifdə təhsilalan şagirdlərin İKT ba -ca rıq la rı nın istifadəsininə zərə alaraq infor ma ti -ka fənni ilə əlaqələndir -mək olar (4.1.1.).
D
103
Şagirdlərin elmi dünya görüşünün formalaşmasında informatika və di gərfənlərarası əlaqənin təmin olunması mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Müəllim şagirdlərə cütlüklərə bölünərək – «Mikrodalğalı sobanın iş prin -si pi» mövzusunda təqdimat hazırlamağı tapşırır. (Microsoft PowerPointproq ramında)
Bu tapşırığı yerinə yetirmək üçün şagirdlərə müəyyən vaxt verilir.Şagirdlər hazırladıqları təqdimatı nümayiş etdirirlər. Belə təqdimatlar za -
ma nı şagirdlər auditoriya qarşısında sərbəst öz fikirlərini bildirərək mül ahi -zə yürüdür, fikirlərini məntiqi əsaslandırır və bu zaman onlarda yüksək sə -viy yəli düşüncə vərdişləri formalaşır.
BİBÖ cədvəlinin so nun cu sütununu dol dur maq təklifi verilir. Dərsin sonunda müəl lim şagirdlərə mikrodal ğalı sobayla iş üsullarını öy -
rənməyi təklif edə bi lər. Bunun üçün aşğı da kı resurslar lazım ola caq: mik -ro dalğalı soba, mikrodalğalı sobanın is tismar qaydaları haq qında təlimat.Şagird lər istismar qaydalarını cihazı şəbəkəyə qoş maq, idarəetmə pane -lin də se çilmiş vəziyyəti quraş dır maq, «İşə sal ma» düymə si ni basmaq və iş
bitdikdən sonra ci hazışəbəkədən ayır maq qay - dalarını bir daha sa da -layır.
Müəllim dərs zamanıfərqlənən şagirdlərin iş -lərini qiymətləndirir.
Qiymətləndirmə pe -da qoji mətbuatda dərcolu nan qiymətləndirməqay dalarına müvafiqapa rılır. Şagirdlərin ca -vabları qiymət ləndi rilər -kən iş prinsipini şərh -etmə, izahet mə, təq di -mat hazır la ma, qur ğu -ları idarə et mə, əmək -daş lıq kimi qiy mətlən -dir mə me yarl arından is -tifadə olun ma sı töv siyəolunur.
104
Q İ D A M Ə H S U L L A R I N I N E M A L I T E X N O L O G İ YA S I
MƏQSƏD:
1. Verilmiş ərzaqlardan yarpaq və tərəvəz dolmaları hazırlayır (1.3.1.).2. Müxtəlif ərzaqlardan yarpaq və tərəvəz dolmaları hazırlayarkən tərtibatbacarıqları nümayiş etdirir (1.3.2.). 3. Qrup tərkibində iş zamanı birgə fəa -liyyət bacarıqları nü ma yiş etdirir (1.3.3.).
21-ci MÖVZU. İSTİ YEMƏKLƏRİN HAZIRLANMA TEXNOLOGİYASI.YARPAQ VƏ TƏRƏVƏZ DOLMALARI
İstifadə olunaniş üsulları
Beyin həmləsi, müzakirə, Venndiaqramı, BİBÖ
Dərslik, iş vərəqləri,üzüm yarpaqlarından vətərəvəzlərdən dolma la -rın hazırlanmasını əkset dirən slaydlar, ye mək -lərin hazırlanması za -ma nı təh lükəsizlik və gi -giye na qay dalarını əksetdi rən plakat kimi resurs -lar dan istifadə etmək olar.
Müəllim beyin həm -ləsi üsulundan istifadəedərək şagirdlərə aşa -ğı dakı suallarla müra -ciət edə bilər:
1. Siz Azərbaycan mil limətbəxinin hansı ye mək -lərini tanıyır sınız?
2. Dolmaların hazır -lan ması üçün hansı ər -zaq lardan istifadə edilir?
3. Bu xörəklər haq -qın da daha nələri bil -mək istəyərdiniz?
A
105
Üzüm yarpaqlarından və tərəvəzlərdən dolmanın hazırlanma texnolo gi -yası nədən ibarətdir?
TƏDQİQAT SUALI
Müəllim şagirdlərə mətnin dərslik üzrə oxunmasını tapşırır. Sinif qruplara
bölünür. Tədqiqat aparmaq üçün şagirdlərə iş vərəqləri paylanılır.
İş vərəqlərində aşağıdakı tapşırıqlar verilə bilər:
Müəllim təlimdə çətinlikləri olan şa gird ləri istər qrup tərkibində, istərsə dəfərdi çalışan zaman diqqət mərkəzində saxlayır. Müəllim belə şagirdlərətez-tez nəzarət edərək onların işinin icrası ilə maraqlanmalı, lazım gələrsə,kömək et məlidir.
Hər qrupdan bir nümayəndə ayrıca təq dimat edir, sonra onlar bir-biri ninişinə münasibət bildirirlər. Müəllim şagirdlərin təqdimatını dinləyir.
B
BİBÖ cədvəlinin ilk iki sütununu doldurmaq tək lifini vermək olar.
Bilirəm İstəyirəm biləm Öyrəndim
İş vərəqi№ 1
Üzüm yarpaq la rın dandolmanın ha zır lanma
texnologiyasını izah edin.
İş vərəqi№ 2
Badımcan, pomidor və şirinbibərdən dolmanın
hazırlanma texnologiyasınıizah edin.
İş vərəqi№ 3
Venn diaqramında üzümyarpaqlarından və
tərəvəzlərdən olan dolmalarımüqayisə edin.
106
Müəllim tərəfindən təşkil olunan müzakirə zamanı şagirdlərə aşağıdakısualların verilməsi tövsiyə olunur:
1. «Dolma» sözünün mənası nədir?2. Dolmanın hansı növləri var?3. Üzüm yarpaqların dan dolma hazırlamaq üçün hansı resurslar la zımdır?4. Dolma üçün hansı yarpaqlardan istifadə olunur?5. Üzüm yarpaqların dan dolma hazır lan ma sı texnologiyası nədən iba -
rətdir?6. Dolma bişirmək üçün üzüm yarpaqları necə emal edilir?7. İçliyin hazırlan ması texnologiyası nə dən ibarətdir?8. Dolmanın üzərinə nimçə nə məqsədlə qoyulur?9. Dolmaların açılmaması üçün boşqabın üzərinə nə qoyulur?10. Sarımsaq-qatığın hazırlan ması texnologiyası nə dən ibarətdir?11. Tərəvəzlərdən dol ma üçün hazırlanan han sı resurslar lazım dır?
C
12. Tərəvəzlər üçünqiy mə necə hazırlanır?
13. Tərəvəz dolmasıüçün içlik hansı tərkibhis sələrindən ibarət ol -malıdır?
14. Badımcan, pomi -dor və bibərin ema lı han sımərhələlərdən iba rətdir?
15. Tərəvəzlərdən dol - ma hazırlayarkən hansıməqsədlə iri ta va gö tü - rülür?
Daha sonra xörək lə -rin hazırlanması zama -nı mətbəxdə riayət et -mək lazım olan sani ta -ri ya və gi giyena qay da -la rını əks etdirən pla -katı nümayiş etdirməkolar.
107
yürüdür, fikirlərini mən -tiqi əsas lan dırır və buzaman on lar da yüksəksə viyyəli dü şün cə vər -diş ləri forma laşır.
Müəllim dərs zamanıfərqlənən şagirdlərin iş -lərini qiymətləndirir.
Qiymətləndirmə pe da -
qo ji mətbuatda dərc olu -
nan qiymətləndirmə qay -
da larına müvafiq aparılır.
Şagirdlərin cavabları qiy -
mət ləndirilərkən məmu -
la tın hazırlanması, tərti -
bat bacarıqlarını nü ma -
yiş etdirmə, əməkdaşlıq
kimi qiymətləndirmə me -
yarlarından istifadə olun -
ma sı tövsiyə olunur.
Müəllim şagirdlərin diqqətini tədqiqat sualına yönəldir və cavabları ümu -miləşdirir. Bir daha dolmanın hazırlanma texnologiyası, xörək hazırlama za -ma nı riayət etmək lazım olan sanitariya və gigiyena qaydaları haqqındadanışır.
BİBÖ cədvəlinin sonuncu sütununu doldurmaq təklifini vermək olar.Fənlərarası inteqrasiya: – IX sinifdə təhsil alan şagirdlərin İKT bacarıq ları -
nın istifadəsini nəzərə alaraq informatika fənni ilə əlaqələndirmək olar (4.1.1.).Şagirdlərin elmi dünya görüşünün formalaş ma sın da informatika və di gər
fənlərarası əlaqənin təmin olunması mühüm əhəmiyyət kəsb edir.Müəllim şagirdləri cüt lüklərə bölərək – «Kələm yarpaqlarından dolma ha -
zırlanması texnolo gi ya sı» mövzusunda təqdi mat hazırlamağı tapşırır.(Microsoft PowerPoint proqramında)
Bu tapşırığı yerinə ye tirmək üçün şagirdlərə müəyyən vaxt verilir.Şagirdlər hazırladıqları təqdimatı nümayiş etdirir lər. Belə təqdimatlar za -
manı şagirdlər auditoriya qarşısında öz fikirlərini sərbəst bildirir, mülahizə
D
108
MƏQSƏD:
1. Verilmiş ərzaqlardan müxtəlif növ plovlar ha zırlayır (1.3.1.). 2. Müxtəlifər zaqlardan plovlar hazırla yar kən tərtibat bacarıqları nümayiş etdirir(1.3.2.). 3. Qrup tərkibində iş zamanı birgəfəaliyyət baca rıq ları nümayiş et -dirir (1.3.3.).
22-ci MÖVZU. MÜXTƏLİF NÖV PLOVLARIN HAZIRLANMATEXNOLOGİYASI
İstifadə olunaniş üsulları
Beyin həmləsi, müzakirə, Venn diaqramı, BİBÖ
Dərslik, iş vərəqləri, müxtəlif plov növlərini, plovun hazırlanma mər hə -lələrini, plovu hazırlamaq üçün lazım olan qab-qacağı əks etdirən slaydlar,
A
ye mək lərin hazırlan ma -sı zamanı riayət etməklazım olan sanitariya vəgigiyena qaydalarını əksetdirən plakat kimi re -surs lardan istifadə et -mək olar.
Müəllim beyin həm -ləsi üsulundan istifadəedə rək şagirdlərə aşa -ğıdakı suallarla mü ra -ciət edə bilər:
1. Azərbaycan ailə -sin də hansı yemək ol -ma dan heç bir bayramkeçmir?
2. Bəs siz hansı plovnövlərini tanıyırsınız?
3. Bu milli yemək ba -rəsində daha nələri bil -mək istəyərdiniz?
109
Plovun hazırlanma texnologiyası necədir?
TƏDQİQAT SUALI
Müəllim şagirdlərə mətnin dərslik üzrə oxunmasını tapşırır. Sinif qruplarabö lünür. Tədqiqat aparmaq üçün şagirdlərə iş vərəqləri paylanılır.
İş vərəqlərində aşağıdakı tapşırıqlar verilə bilər:
Müəllim təlimdə çətinlikləri olan şagirdləri istər qrup tərkibində, istərsə dəfərdi çalışan zaman diqqət mərkəzində saxlayır. Müəllim belə şagirdlərətez-tez nəzarət edərək onların işinin icrası ilə maraqlanmalı, lazım gələrsə,kö mək etməlidir.
Hər qrupdan bir nümayəndə ayrıca təqdimat edir, sonra onlar bir-birininişinə münasibət bildirirlər. Müəllim şagirdlərin təqdimatını dinləyir.
B
BİBÖ cədvəlinin ilk iki sütununu doldurmaq təklifini vermək olar.
Bilirəm İstəyirəm bilim Öyrəndim
İş vərəqi№ 1
Düyünün bişirilmə texnologiyasınədən ibarətdir?
İş vərəqi№ 2
Qovurmaplovun hazırlanmatexnologiyası nədən
ibarətdir?
İş vərəqi№ 3
Səbziqovurmaplovunhazırlanma texnologiyası
nədən ibarətdir?
İş vərəqi№ 4
Şirinplovun hazırlanmatexnologiyası nədən
ibarətdir?
110
Müəllim tərəfindən təşkil olunan müzakirə zamanı şagirdlərə aşağıdakısualların verilməsi tövsiyə olunur:
1. Plovu nə üçün mis qazanda bişirmək lazımdır?2. Plovun hansı növlərini tanıyırsınız?3. Plova verilən ad nədən asılı olaraq dəyişir?4. Plovun hansı komponentlərini tanıyırsınız?5. Azərbaycan plovu hansı hissələrdən ibarətdir?6. Düyünün bişirilmə texnologiyası necədir?
C
7. Düyünü nə qədəris laqda saxlamaq lazımdır?
8. Düyü bişirildik dənsonra necə emal edilir?
9. Qazmağın hazır -lan ma texnologiyası nə -dən ibarətdir?
10. Qovurmaplov ne cəhazırlanır?
11. Səbziqovurma plo vnecə hazırlanır?
12. Şirinplov necə ha -zırlanır?
13. Plovun əhəmiy -yə ti nə dən ibarətdir?
Daha sonra xörəklə -rin hazırlanması zama -nı mətbəxdə riayət et -mək lazım olan sanita -riya və gigiyena qayda -la rını əks etdirən plakatınümayiş etdirmək olar.
Daha sonra şagirdlərə Venn diaqramında Azərbaycan və Orta Asiyaplov larını müqayisə etmək təklifini vermək olar.
Fərqli Fərqli
Oxşar
111
Müəllim şagirdlərin diqqətini tədqiqat sualına yönəldir və cavabları ümu -miləşdirir. Bir daha plovun hazırlanma texnologiyasına, yeməklərin hazır -lan ması zamanı riayət etmək lazım olan sanitariya və gigiyena qaydalarıhaq qında danışır.
BİBÖ cədvəlinin sonuncu sütununu doldurmaq təklifini vermək olar.Fənlərarası inteqrasiya: IX sinifdə təhsil alan şagirdlərin İKT bacarıq la rı nın
istifadəsini nəzərə alaraq informatika fənni ilə əlaqələndirmək olar (4.1.1.).Şagirdlərin elmi dünya görüşünün formalaşmasında informatika və di gər
fənlərarası əlaqənin təmin olunması mühüm əhəmiyyət kəsb edir.Müəllim şagirdləri cütlüklərə bölərək toyuqplovun hazırlanma texnolo gi -
yası mövzusunda təqdimat hazırlamağı tapşırır. (Microsoft PowerPointproq ramında)
Bu tapşırığı yerinə yetirmək üçün şagirdlərə müəyyən vaxt verilir.Şagirdlər hazırladıqları təqdimatı nümayiş etdirirlər. Belə təqdimatlar za -
manı şagirdlər auditoriya qarşısında sərbəst öz fikirlərini bildirərək mü la hi -
D
zə yürüdür, fikirlərini mən - tiqi əsaslandırır və buza man onlarda yük səksə viyyəli düşüncə vər -diş ləri formalaşır.
Müəllim dərs zamanıfərqlənən şagirdlərin iş -lərini qiymətləndirir.
Qiymətləndirmə pe -da qoji mətbuatda dərcolu nan qiymətləndirməqay dalarına müvafiq apa - rılır. Şagirdlərin ca vab -ları qiymət lən diri lər kənməmulatın ha zır lan ma -sı, tərtibat ba ca rıq la rınınüma yişet dir mə, əmək -daşlıq kimi qiy mət lən -dirmə meyar la rın dan is -tifadə olunması tövsiyəolunur.
112
MƏQSƏD:
1. Verilmiş ərzaqlardan müxtəlif içlikli qutablar hazırlayır (1.3.1.). 2. Müx təlifiçlikli qutablar hazır la yarkən tərtibat baca rıqları nümayiş etdirir (1.3.2.).3. Qrup tərkibində iş zamanı birgəfəaliyyət bacarıqları nümayiş etdirir (1.3.3.).
23-cü MÖVZU. MİLLİ XƏMİR XÖRƏKLƏRİNİN HAZIRLANMATEXNOLOGİYASI. QUTABLAR
İstifadə olunaniş üsulları
Beyin həmləsi, müzakirə, Venn diaqramı, BİBÖ
Dərslik, iş vərəqləri, müx təlif növ qutabları, onların hazırlanma mər hə lə -lərini, onların hazır lan ma sı üçün lazım olan ər zaqları əks etdirən slay dlar,
A
yeməklərin ha zır lan ma -sı zamanı sani ta riya vəgigiyena qay da larını əksetdirən pla katlar kimi re -surslardan is tifadə et -mək olar.
Müəllim beyin həm lə -si üsulundan istifadəedə rək şagirdlərə aşa -ğı dakı suallarla müra -ciət edə bilər:
1. Siz Azərbaycanınhansı xəmir xörəklərinitanıyırsınız?
2. Qutab növlərindənhansıları tanıyırsınız?
3. Qutabın ha zır lan -ma sı üçün hansı ərzaq -lar lazımdır?
4. Bu milli xörək haq -qında daha nələri bil -mək istərdiniz?
113
Qutabın hazırlanma texnologiyası nədən ibarətdir?
TƏDQİQAT SUALI
Müəllim şagirdlərə mətnin dərslik üzrə oxunmasını tapşırır. Sinif qruplarabölünür. Tədqiqat aparmaq üçün şagirdlərə iş vərəqləri paylanılır.
İş vərəqlərində aşağıdakı tapşırıq və suallar verilə bilər:
Müəllim təlimdə çətinlikləri olan şagirdləri istər qrup tərkibində, istərsə dəfərdi çalışan zaman diqqət mərkəzində saxlayır. Müəllim belə şagirdlərətez-tez nəzarət edərək onların işinin icrası ilə maraqlanmalı, lazım gələrsə,kömək etməlidir.
Hər qrupdan bir nümayəndə ayrıca təqdimat edir, sonra onlar bir-birininişinə münasibət bildirirlər. Müəllim şagirdlərin təqdimatını dinləyir.
B
BİBÖ cədvəlinin ilk iki sütununu doldurmaq təklifini vermək olar.
Bilirəm İstəyirəm biləm Öyrəndim
İş vərəqi№ 1
Qutab nədir?
İş vərəqi№ 2
Qutabın hazırlanmatexnologiyası nədən
ibarətdir?
İş vərəqi№ 3
Göyərti qutabının hazırlanmatexnologiyası nədən
ibarətdir?
İş vərəqi№ 4
Yeməklərin hazırlanmasızama nı təhlükəsizlik və sani -
ta riya qaydalarınısadalayın.
114
Müəllim tərəfindən təşkil olunan müzakirə zamanı şagirdlərə aşağıdakı
sualların verilməsi tövsiyə olunur:
1. Qutab nədir?
2. Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində qutab necə adlanır?
3. Qutabın hansı növləri var?
4. Qutabın hazırlanma texnologiyası nədən ibarətdir?
5. Ət qutabının içliyinə hansı komponentlər daxildir?
6. Ət qutabı üçün hansı resurslardan istifadə olunur?
7. İçlik necə hazırlanır?
8. Buğda unundan nə üçün istifadə olunur?
9. Qutabın xəmirinin tərkibi nədən ibarət olur?
10. Qutablar süfrəyə necə verilir?
11. Ət qutabı göyərti qutabından nə ilə fərqlənir?
12. Göyərti qutabının hazırlanmasında hansı göyərtilərdən istifadə
C
olunur?
13. Göyərti qutabı ne -
cə hazırlanır?
14. Göyərti qutabı han -
sı iki üsulla bişirilir?
15. Qutab hazırlayar -
kən hansı təhlükəsizlik
tex nikası qaydalarına
əməl edilməlidir?
16. Mətbəxdə işlədik -
də hansı sanitariya qay -
dalarına əməl edil mə -
lidir?
115
Müəllim şagirdlərin diqqətini tədqiqat sualına yönəldir və cavabları ümu -
mi ləşdirir. Bir daha qutabların hazırlanma texnologiyası və yeməklərin ha -
zır lanması zamanı təhlükəsizlik və sanitariya qaydaları haqqında danışır.BİBÖ cədvəlinin sonuncu sütununu doldurmaq təklifini vermək olar.Fənlərarası inteqrasiya: – IX sinifdə təhsil alan şagirdlərin İKT baca -
rıq larının istifadəsini nəzərə alaraq informatika fənni ilə əlaqələn dirmək olar(4.1.1.).
Şagirdlərin elmi dünya görüşünün formalaşmasında informatika və digərfənlərarası əlaqənin təmin olunması mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Müəllim şagirdləri cütlüklərə bölərək – «Balqabaqdan qutabın hazır lan -ma texnologiyası» mövzusunda təqdimat hazırlamağı tapşırır. (MicrosoftPowerPoint proqramında)
Bu tapşırığı yerinə yetirmək üçün şagirdlərə müəyyən vaxt verilir.Şagirdlər hazırladıqları təqdimatı nümayiş etdirirlər. Belə təqdimatlar za -
manı şagirdlər auditoriya qarşısında sərbəst öz fikirlərini bildirərək mü la -
D
hizə yürüdür, məntiqiəsas landırır və bu za -man onlarda yüksək sə -viyyəli düşüncə vərdiş -ləri formalaşır.
Müəllim dərs zamanıfərqlənən şagirdlərin iş -lərini qiymətləndirir.
Qiymətləndirmə pe -da qoji mətbuatda dərcolunan qiymətləndirməqaydalarına müvafiqapa rılır. Şagirdlərin ca -vabları qiymət ləndirilər -kən məmulatın hazır -lan ması, tərtibat ba ca -rıqlarını nümayişet dir -mə, əməkdaşlıq kimiqiy mətləndirmə me yar -la rından istifadə olun -ması tövsiyə olunur.
116
MƏQSƏD:
1. Qrup tərkibində iş zamanı birgəfəaliyyət bacarıqları nümayiş etdirir (1.3.3.).2. Geyimlərə qulluq zamanı təhlükəsizlik və sanitariya-gigiyena qay dala -rına əməl edir (1.3.4.).
24-cü MÖVZU. YUN, İPƏK, PAMBIQ VƏ KƏTAN PARÇALARDANHAZIRLANMIŞ GEYİMLƏRƏ QULLUQ
İstifadə olunaniş üsulları
Beyin həmləsi, müzakirə, Venndiaqramı, BİBÖ
Dərslik, iş vərəqləri,yun, ipək, pambıq vəkə tan parçaların nü mu -nələri, yun və ipək pal -tar lar üçün əmtəə yar lı -ğındakı simvolların iza -hı ilə cədvəl, pambıq vəkətan parçalar üçün sim - volların mənasını əksetdirən cədvəl, pam bıqvə kətan par çadan hazır -lan mış ge yim lərə qulluqsimvo l la rını əks etdirəncədvəl, parçaların yuyul -ması və ütülənməsi za -ma nı riayət olunması la -zım olan sanitariya və gi -gi yena qaydalarını əks et -dirən slaydlar kimi re surs -lardan istifadə et mək olar.
Müəllim beyin hə m lə -si üsulundan istifadəedə rək şagirdlərə sual -larla mü ra ciət edə bilər:
A
PA R Ç A N I N E M A L I T E X N O L O G İ YA S I
1. Siz hansı parça növlərini tanıyırsınız?2. Bu parçalar bir-birindən nə ilə fərqlənir?3. Bu parçaları hansı temperaturda ütüləmək lazımdır?
117
Yun, ipək, pambıq və kətan parçalardan hazırlanmış geyimlərə qulluqtex nologiyası nədən ibarətdir?
TƏDQİQAT SUALI
Müəllim şagirdlərə mətnin dərslik üzrə oxunmasını tapşırır. Sinif qrup la -ra bölünür. Tədqiqat aparmaq üçün şagirdlərə iş vərəqləri paylanılır.
İş vərəqlərində aşağıdakı tapşırıqlar verilə bilər:
Müəllim təlimdə çətinlikləri olan şagirdləri istər qrup tərkibində, istərsə dəfərdi çalışan zaman diqqət mərkəzində saxlayır. Müəllim belə şagirdlərətez-tez nəzarət edərək onların işinin icrası ilə maraqlanmalı, lazım gələrsə,kömək etməlidir.
Hər qrupdan bir nümayəndə ayrıca təqdimat edir, sonra onlar bir-birininişinə münasibət bildirirlər. Müəllim şagirdlərin təqdimatını dinləyir.
B
4. Bu parçalar haqqında daha nələri bilmək istəyirsiniz?Müəllim BİBÖ cədvəlinin ilk iki sütununu doldurmaq təklifini verə bilər.
İş vərəqi№ 1
Yun və ipək paltarlar üçünməlumat simvollarını çəkin və
mənalarını izah edin.
İş vərəqi№ 2
Venn diaqramında yun vəipək parçaların oxşar və fərqli
cəhətlərini müqayisə edin.
İş vərəqi№ 3
Pambıq və kətan parçalar üçünməlumat simvollarını çəkin və
mənalarını izah edin.
İş vərəqi№ 4
Venn diaqramında pambıq vəkətan parçaların oxşar və
fərqli cəhətlərini müzakirə edin.
Bilirəm İstəyirəm biləm Öyrəndim
118
Müəllim tərəfindən təşkil olunan müzakirə zamanı şagirdlərə aşağıdakısualların verilməsi tövsiyə olunur:
1. Paltara qulluq qaydaları parçanın xüsusiyyətlərindən asılı olaraq necədəyişir?
2. İpək və yun məmulatların yuyulma qaydası haqqında nə bilirsiniz?3. İpək və yun məmulatların nəm-isti emalı hansı temperatur rejimində
həyata keçirilir?4. İpək məmulatlar hansı üsulla təmizlənir?5. Əmtəə yarlığı hansı məlumatları özündə əks etdirir?6. Geyim istehsalçıları simvollardan nə üçün istifadə edirlər?7. Pambıq və kətan məmulatlara qulluq qaydaları haqqında nə bilirsiniz?8. Yataq ləvazimatı və paltarları qurutma üsulları hansılardır?Daha sonra parça ilə işləyərkən riayət etmək lazım olan sanitariya-gigi -
ye na qaydalarını əks etdirən plakatı nümayiş etdirmək olar.
C
Müəllim şagirdlərindiq qətini tədqiqat sua lı -na yönəldir və cavablarıümumiləşdirir. O bir da -ha şagirdlərin diq qə tinimüxtəlif növ parçalaraqulluq edilməsi texnolo -gi ya larına, parça ilə işza manı təhlükəsizlik tex -nikası və sanitariyaqaydalarına riayət edil -məsinə yönəldir. BİBÖcədvəlində sonuncu sü -tunu doldurmağı təklifet mək olar.
D
119
Fənlərarası inteqrasiya: IX sinifdə təhsil alan şagirdlərin İKT baca rıqla -
rı nın istifadəsini nəzərə alaraq informatika fənni ilə əlaqələndirmək olar
(4.1.1.).
Şagirdlərin elmi dünya görüşünün formalaşmasında informatika və digər
fənlərarası əlaqənin təmin olunması mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Müəllim şagirdləri cütlüklərə bölərək «İpək və yun paltarların əmtəə
yarlıqlarında olan məlumat simvolları» möv zusunda təqdimat ha zırla ma ğı
tapşırır. (Microsoft PowerPoint proq ramında)
Bu tapşırığı yerinə yetirmək üçün şagirdlərə müəyyən vaxt verilir.
Şagirdlər hazırladıqları təqdimatı nümayiş etdirirlər. Belə təqdimatlar za -
manı şagirdlər auditoriya qarşısında sərbəst öz fikirlərini bildirərək mü -
lahizə yürüdür, fikirlərini məntiqi əsaslandırır və bu zaman onlarda yüksək
səviyyəli düşüncə vər diş ləri formalaşır.
D
Müəllim dərs zamanı
fərqlənən şagirdlərin iş -
lərini qiymətləndirir.
Qiymətləndirmə pe -
da qoji mətbuatda dərc
olu nan qiymətləndirmə
qay dalarına müvafiq apa -
rılır. Şagirdlərin ca vab -
ları qiymətləndirilərkən
əməkdaşlıq, parça ilə
işlədikdə təh lü kə siz lik
və sanitariya-gigi ye na
qaydalarına riayət et mə
kimi qiymətlən dir mə
me yarlarından isti fa də
olun ması tövsiyə olunur.
120
MƏQSƏD:
1. Geyimin bərpa edilməsini yerinə yetirərkən tərtibat baca rıq ları nümayişet dirir (1.3.2.). 2. Qrup tərkibində iş zamanı birgəfəaliyyət bacarıqları nü ma -yiş etdirir (1.3.3.). 3. Geyimin bərbpası zamanı təhlükəsizlik və sanitariya-gi gi ye na qay dalarına əməl edir (1.3.4.).
25-ci MÖVZU. GEYİMİN BƏRPA EDİLMƏSİ
İstifadə olunaniş üsulları
Beyin həmləsi, müzakirə, BİBÖ
Dərslik, iş vərəqləri, sap, iynə, köhnə və cırılmış paltarlar, geyimin bər -pası zamanı yerinə yetiriləcək təhlükəsizlik və sanitariya-gigiyena qay da -larını əks etdirən pla kat dan re surs kimi istifadə etmək olar.
A
Müəllim beyin həm -ləsi üsulundan istifadəedərək şagirdlərə aşa -ğı dakı suallarla müra -ciət edə bilər:
1. Geyimin tikili şin dəhansı növ parçalardanistifadə edilir?
2. Bu parçalara necəqulluq etmək lazımdır?
3. Geyimin uzun müd - dət keyfiyyətini itir mə -mə si üçün nə etmək la -zımdır?
BİBÖ cədvəlinin ilk ikisütununu doldurmaq tək - lifini vermək olar.
Bilirəm İstəyirəmbiləm
Öyrən-dim
121
Geyimin bərpa edilmə texnologiyası nədən ibarətdir?
TƏDQİQAT SUALI
Müəllim şagirdlərə mətnin dərslik üzrə oxunmasını tapşırır. Sinif qruplarabölünür. Tədqiqat aparmaq üçün şagirdlərə iş vərəqləri paylanılır.
İş vərəqlərində aşağıdakı tapşırıqlar verilə bilər:
Müəllim təlimdə çətinlikləri olan şagirdləri istər qrup tərkibində, istərsə dəfərdi çalışan zaman diqqət mərkəzində saxlayır. Müəllim belə şagirdlərətez-tez nəzarət edərək onların işinin icrası ilə maraqlanmalı, lazım gələrsə,kömək etməlidir.
Hər qrupdan bir nümayəndə ayrıca təqdimat edir, sonra onlar bir-birininişinə münasibət bildirirlər. Müəllim şagirdlərin təqdimatını dinləyir.
B
Müəllim təlimdə çətinlikləri olan şagirdləri istər qrup tərkibində, istərsə dəfərdi çalışan zaman diqqət mərkəzində saxlayır. Müəllim belə şagirdlərətez-tez nəzarət edərək onların işinin icrası ilə maraqlanmalı, lazım gələrsə,kömək etməlidir.
Hər qrupdan bir nümayəndə ayrıca təqdimat edir, sonra onlar bir-birininişi nə münasibət bildirirlər. Müəllim şagirdlərin təqdimatını dinləyir.
İş vərəqi№ 1
Geyimin bərpası necə yerinəyetirilir?
İş vərəqi№ 2
Geyim parçasının bədiigözəməsi nədən ibarətdir?
İş vərəqi№ 3
Alta salınan yamağın salınmatexnologiyası nədən ibarətdir?
İş vərəqi№ 4
Termik aplikasiyanın qoyulmatexnologiyası nədən
ibarətdir?
122
Müəllim tərəfindən təşkil olunan müzakirə zamanı şagirdlərə aşağıdakısualların verilməsi tövsiyə olunur:
1. Geyimin insan həyatında nə əhəmiyyəti var?2. Geyimin uzunömürlü olması nədən asılıdır?3. Geyimin hansı hissələri mexaniki təsirə ən çox məruz qalır?4. Hansı hallarda geyimin gözəmə ilə bərpası yerinə yetirilir?5. Bədii gözəmə nədir?6. Bədii gözəmə vasitəsilə hansı zədələnmələr bərpa olunur?7. Geyimin yamaqlarla bərpası necə yerinə yetirilir?8. Yamağın neçə növü var?9. Nə zaman alta salınan yamaqdan istifadə edilir?10. Nə zaman üstdən salınmış yamaqlardan istifadə edilir?Daha sonra parça ilə işləyərkən riayət etmək lazım olan sanitariya və
gigiyena qaydalarını əks etdirən plakatı nümayiş etdirmək olar.
C
Müəllim şagirdlərin
diq qətini tədqiqat sual -
la rına yönəldir və ca -
vab ları ümumiləşdirir.
Bir daha geyimin bər pa -
edilmə texnologiyaları
və bu zaman riayət et -
mək lazım olan sani ta -
riya-gigiyena və təhlü -
kə sizlik qaydaları haq -
qında danışır.
BİBÖ cədvəlinin so -
nun cu sütununu dol dur -
maq təklifini vermək
olar.
D
123
Fənlərarası inteqrasiya: – IX sinifdə təhsil alan şagirdlərin İKT baca -rıq larının istifadəsini nəzərə alaraq, informatika fənni ilə əlaqələndirməkolar (4.1.1.).
Şagirdlərin elmi dünya görüşünün formalaşmasında informatika və digər
fənlərarası əlaqənin təmin olunması mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Müəllim şagirdləri cütlüklərə bölərək «Alta salınan yamaqla bərpa işlə ri -
nin yerinə yetirilməsi» mövzusunda təqdimat hazırlamağı tapşırır (Microsoft
PowerPoint proqramında).
Bu tapşırığı yerinə yetirmək üçün şagirdlərə müəyyən vaxt verilir.
Şagirdlər hazırladıqları təqdimatı nümayiş etdirirlər. Belə təqdimatlar za -
manı şagirdlər auditoriya qarşısında sərbəst öz fikirlərini bildirərək mü la -
hizə yürüdür, fikirlərini məntiqi əsaslandırır və bu zaman onlarda yüksək
səviyyəli düşüncə vərdişləri formalaşır.
D
Qiymətləndirmə pe -
da qoji mətbuatda dərc
olunan qiymətləndirmə
qay da larına müvafiq
apa rılır. Şagirdlərin ca -
vabları qiymət ləndirilər -
kən tərtibat bacarıqla rı -
nın nümayişi, əməkdaş -
lıq, sanitariya-gi giyena
və təhlü kəsiz lik qayda -
la rına riayət et mə kimi
qiymətləndirmə meyar -
larından istifadə olun -
ma sı tövsiyə olu nur.
124
MƏQSƏD:
1. Məmulatın sökülmüş tikişlərini bərpa edərkən tərtibat ba ca rıqları nüma -yiş etdirir (1.3.2.). 2. Qrup tərkibində birgəfəaliyyət baca rıq ları nü ma yiş et -dirir (1.3.3.). 3. Məmulatın sökülmüş tikişlərinin bərpa edərkən təhlükəsizlikvə sani ta riya-gi gi ye na qay dalarına əməl edir (1.3.4.).
26-cı MÖVZU. MƏMULATIN SÖKÜLMÜŞ TİKİŞLƏRİNİNBƏRPA EDİLMƏSİ
İstifadə olunaniş üsulları
Beyin həmləsi, müzakirə, BİBÖ
Dərslik, iş vərəqləri,müxtəlif tikişləri sö kül -
A
müş məmulatlar, tikişza manı sanitariya-gi gi -ye na və təhlükəsizlikqay da la rını əks etdirənpla kat lar kimi resurs lar -dan is ti fadə et mək olar.
Müəllim beyin həm -ləsi üsulundan istifadəedərək şagirdlərə aşa -ğı dakı suallarla mü ra- ci ət edə bilər:
1. Geyimin hansı ti -kiş ləri tez-tez sökülür?
2. Sökülmüş tikişlərinecə bərpa etmək olar?
3. Tikişlərin bərpasıhaq da daha nələri öy -rən mək istəyərdiniz?
Müəllim BİBÖ cəd və -linin ilk iki sütununu dol -durmaq təklifini verə bilər.
Bilirəm İstəyirəmbiləm Öyrəndim Məmulatın sökülmüş tikişlərinin bərpa edil -
mə si texnologiyası nədən ibarətdir?
TƏDQİQAT SUALI
125
Müəllim şagirdlərə mətnin dərslik üzrə oxunmasını tapşırır. Sinif qruplarabölünür. Tədqiqat aparmaq üçün şagirdlərə iş vərəqləri paylanılır.
İş vərəqlərində aşağıdakı tapşırıq və suallar verilə bilər:
Müəllim təlimdə çətinlikləri olan şagirdləri istər qrup tərkibində, istərsə dəfərdi çalışan zaman diqqət mərkəzində saxlayır. Müəllim belə şagirdlərətez-tez nəzarət edərək onların işinin icrası ilə maraqlanmalı, lazım gələrsə,kö mək etməlidir.
Hər qrupdan bir nümayəndə ayrıca təqdimat edir, sonra onlar bir-birininişinə münasibət bildirirlər. Müəllim şagirdlərin təqdimatını dinləyir.
B
İş vərəqi№ 1
Sökülmüş tikişləri necə bərpaetmək olar?
İş vərəqi№ 2
Qol kənarı astarının bərpaedilməsi texnologiyası necədir?
İş vərəqi№ 3
Şalvar balağının bərpa edilməsitexnologiyasını izah edin.
İş vərəqi№ 4
Şalvarın manjetinin bərpaedilməsi texnologiyasını
izah edin.
Müəllim tərəfindən təşkil olunan müzakirə zamanı şagirdlərə aşağıdakısualların verilməsi tövsiyə olunur:
1. Sökülmüş tikiş hansı üsullarla bərpa olunur?2. Sökülmüş tikişlər məmulatın hansı üzündən bərpa edilir?3. Tikişin sökülmüş hissəsi böyük olduqda bərpa işi necə aparılır?4. Paltonun, pencəyin və jaketin sökülmüş tikişi necə bərpa edilir?5. Qol kənarının astarının bərpa edilməsi hansı ardıcıllıqla aparılır?6. Tikişlər hansı üsulla ütülənir?7. Şalvar balağına qoyulmuş köbə necə dəyişdirilir?8. Şalvar balağının manjetinin bərpa edilməsi necə aparılır?Daha sonra parça ilə işləyərkən riayət etmək lazım olan sanitariya və gi -
gi yena qaydalarını əks etdirən plakatı nümayiş etdirmək olar.
C
126
Müəllim şagirdlərin diq qətini tədqiqat sual ı na yönəldir və ca vab ları ümu -mi ləşdirir. Bir daha məmulatın sö kül müş ti kişlərinin bər pa edilməsi texno lo -gi yaları və bu za man riayət et mək la zım olan sani ta riya-gigi ye na və təhlü -kə sizlik qay daları haq qında da nışır.
BİBÖ cədvəlinin so nun cu sütununu dol dur maq təklifini vermək olar.Fənlərarası inteqrasiya: – IX sinifdə təhsil alan şagirdlərin İKT baca -
rıq larının istifadəsini nəzərə alaraq, informatika fənni ilə əlaqələndirməkolar (4.1.1.).
Şagirdlərin elmi dünya görüşünün formalaşmasında informatika və digərfənlərarası əlaqənin təmin olunması mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Müəllim şagirdləri cütlüklərə bölərək «Məmulatın sökülmüş tikişlərininbər pa edilməsi» möv zu sunda təqdimat hazırlamağı tapşırır (MicrosoftPowerPoint proq ra mın da).
Bu tapşırığı yerinə yetirmək üçün şagirdlərə müəyyən vaxt verilir.Şagirdlər hazırladıqları təqdimatı nümayiş etdirirlər. Belə təqdimatlar
zamanı şagirdlər auditoriya qarşısında sərbəst öz fikirlərini bildirərək mü la -
D
hizə yürüdür, fikirləriniməntiqi əsaslandırır vəbu zaman onlarda yük -sək səviyyəli düşüncəvər diş ləri formalaşır.
Qiymətləndirmə pe -da qoji mətbuatda dərcolunan qiymətləndirməqayda larına müvafiqapa rı lır. Şagirdlərin ca -vab ları qiymətləndi ri lər -kən məmulatın sö kül -müş tikişlərinin bərpaedilməsi, tər ti bat baca -rıq ları nın nü ma yişi, əmək - daş lıq, sa nitariya-gi gi -ye na və təh lü kə siz likqay da la rına riayət et məkimi qiy mət ləndirmə me -yar larından istifadə olun - ma sı töv si yə olu nur.
127
LÜĞƏT
ИСТИФАДЯ ОЛУНМУШ ЯДЯБИЙЙАТ1. Еременко Т.И. Кружок вязания крючком. М.: Просвещение, 1984.2. Исакова К.В. Плетение кружев. М., 1960.3. Карабанов И.А. Технология обработки древесины: Учебник для учащихся 5-9 кл.
общеобразоват. учреждений. – М.: Просвещение, 1995.4. Коноплева Н.П. – Как относиться к себе и быту, или Практическая психология Хозяйки
дома. – М.: АСТ-Пресс, 1997.5. Лернер П.С. Обработка металлов давлением: сегодня и завтра. – М.: Высш. шк., 1990.6. Максимова М.В. Азбука вязания. – М.: Легпромсветиздат, 1992.7. Муравьев Е.М. Технология обработки металлов: Учебник для 5-9 кл. общеобразоват.
учреждений. – М.: Просвещение, 20048. Технология: Учебник для учащихся 9 класса общеобразовательных учреждений. Под ред.
В.Д.Симоненко. М.; Вентана-Граф, 2005.9. Технология: 9 класс. Учебник для общеобразовательных учреждений. Под. ред.
В.М.Казакевича, Г.А.Молевой. М.; Дрофа, 2008.10. Муравьев Е.М. Технология обработки металлов: 5-9 кл. М.: Просвещение, 2002.11. А.Д.Ботвинников, В.Н.Виноградов, Ж.С.Висперолский. Рясмхят: цмумтящсил мяктябляри цчцн
дярслик. Маариф няшриййаты, Бакы–2004.12. Леонтьев А.В. Технология предпринимательства. 9 класс. Учебник для общеобразователь-
ных учреждений – 3-е изд., – М.: Дрофа, 200213. Мяляк Сейид гызы Гулийева. Евдарлыг (мялумат китабы). Бакы, Азярняшр, 1988.14. Ящмяд-Ъабир Ящмядов. Азярбайъан мятбях енсиклопедийасы. Бакы, Азярняшр, 2011.
Интернет сайтларындан материаллар1. http://www.bankworld/ru/ 2. http://www.cfcbank.ru/private/ 3. http://www.kakras.ru/4. http://www.btabank/ru/ 5. http://www.m3m.ru/ 6. celnet.ru/smartphones.php
Абажур – лампа галпаьыАксессуар – эцлдан, халча вя с. кими интерйерищармоникляшдирян яшйалар Амалгама – ъивя иля бязи металларын яринтисиАвровинт – башлыьы алтыбуъаглы олан винтCecə – bitkilərin şirəsi çıxarıldıqdan sonra qalan qalıqДальаверян – гыса мясафяляря електромагнитдальа ютцрян боруДиффузийа – молекулйар щярякят нятиъясиндямаддялярин тядриъян гарышмасыДуховка – ичиндя йемяк биширмяк цчцн мятбяхпилятясинин ичярисиня кечирилян дямир гутуЕкссентрик – щярякяти иряли вя яксиня чевирянмеханизм вя йа гурьуФурнитур – сяняткарлыгда истифадя олунан йардым-чы материалларИкона – христианларда Аллащын, йахуд ювлийаларын шяклиИнкрустасийа – башга бир материал цзяриня(сядяф, сцмцк, гиймятли даш вя с.) тахылан бязякКатализатор – кимйяви реаксийалары сцрятляндирянвя йа йавашыдан маддяKompensasiya – əvəz, qarşılıqКомпонент – бир шейин тяркиб щиссясиКондисийа – норма, стандартКоррозийа – металын туршулар вя йа атмосфертяряфиндян йейилиб даьылмасыКустар – системсиз, ялдягайырма, примитивГятран – одунъаьы рянэлямяк мягсядиля онадярин щопдурмаг цчцн гящвяйи рянэдя майеМуфел собасы – одадавамлы кцтлядян щазырланмышзавод собасыЮтцрцъц – фырланма щярякятини бир йердян о бирийеря ютцрян механизм
Панел – дюрдбуъаглы тахта парчасыPassiv – bütün borc və təəhhüdlərin (öhdəliklərin)məcmusu Patent – ticarət və ya sənətlə məşğul olmaq üçünşəhadətnaməПатинляшдирмя – патин чякмяк, тунъ вя йа мисмя мулаты гядимдян галмыш яшйайа охшатмагцчцн цзяриня хцсуси маддя чякмякPensiya – dövlət tərəfindən verilən pul təminatıПигмент – рянэ верян маддяПолимент – пардахламадан яввял тахтайа чякилянрянэ, бойаПортатив – йыьъам, йцнэцлПрожектор – эцълц ишыг верян айналы ъищазRasion – pay, yem miqdarı (müəyyən müddətüçün verilən yem norması)Реаэент – башга бир маддя иля гарышдырылдыгдамцяй йян кимйяви реаксийа ямяля эятирмякляахтарылан маддянин мювъуд олмасыны защирячыхармаьа имкан верян маддя Респиратор – аьзы вя няфяс борусуну зящярли газ-лардан вя тоздан горуйан ъищазРифлямя – металын сятщини кяля-кютцретмя, чопур -лашдырмаSilos – bitkilərin yaşıl hissələrindən qıcqırma yoluilə konservləşdirilmiş heyvan və quş yemiSinonim – mənaca bir-birinə yaxın olan sözlərШрот – эцнябахан тумларынын ъеъясиЗаьлама – металын сятщинин тябягя иля юртцлмяси,гаралдылмасы
ТЕХНОЛОЭИЙА 9
Цмумтящсил мяктябляринин 9-ъу синфи цчцн«Технолоэийа» фянни цзря мцяллим цчцн методик вясаит
Каьыз форматы 70х1001/16. Физики чап вяряги 8,0. Сящифя сайы 128.Учот няшр вяряги 7,49. Сифариш 42. Тираj 7000. Пулсуз.
«Асполиграф ЛТД» ММC-нин мятбяясиндя чап олунмушдур.
Бакы, АЗ 1052, Ф.Хойски кцч., 121B
Редактору Севинc НуругызыБядии вя техники редактору Абдулла ЯлякбяровДизайнерляри Сяадят Гулузадя, Агил ЯмращовKорректору Цлкяр Шащмурадова
Мцяллифляр: Натиг Лyuтфиг оьлу АхундовЩцмейир Щцсейн оьлу ЯщмядовФяридя Сийавуш гызы ШярифоваЗейняб Ящмяд гызы Аьайева
Азярбайcан Республикасы Тящсил Назирлийинин03.06.2016-cы ил тарихли 369 №-ли
ямри иля тясдиг едилмишдир.
© Азярбайcан Республикасы Тящсил Назирлийи – 2016
Тяртибчи щейят:
