Friedrich Dürrenmatt - Büyük Romulus.pdf

8/10/2019 Friedrich Drrenmatt - Byk Romulus.pdf

1/120


2/120


3/120

KLTR BAKANLIIYaynlar: 241

Dnya Tiyatro Eserlerinden Tercmeler: 3

FRIEDRICH DRRENMATT

B Y K R O M U L U S

eviren

Vural LK

KLTR BAKANLII ANKARA 1977


4/120

DEVLET KTAPLARI

Kltr Bakanlnn 17/111/1976 tarih ve 475 saylkararyle birinci defa olarak 7000 adet baslmtr.

MLL ETM BASIMEV STANBUL 1977


5/120

1969da yaynlanmasna balanp ksa zaman ie-

risinde 66 says karlan **1000 Tem el Eser * serisine,

kald yerden ayn hz ve inanla yeniden devam edi-

yoruz. D ev le t eliyle tek m ill kltr serisi ni tekil

eden 1000 Tem el Eser in. her kyde kurulacak bir

kitapla temel olmas esas alnmtr. 1000 Tem el

Eser , ok ksa bir srede aydn evrelerim izin fikr

ihtiyacn karlam, hemen her says yaynndan son-

ra tkenmi, birok saysnn yeniden baslmasna za-ruret hsl olmutur.

Bakanlmz, bugnk fikir ve inan buhran ya-

ratma gayretleri karsnda mill ve fikr ihtiyalarm-

za cevap tekil etmek zere, M ill Kltr Yayn lan

iini, mill birlik ve ykseliimizin hayat temel dvasolarak, daha ihtal surette ele almaa karar vermitir.

ok zengin ve ok ynl olan mill kltr ve

san*atmzn gemiini ve halini ileyip yaymak ve ge-

leceini hazrlamak; Trk halkn, Trk genliini, Trk

ocuklarn her trl bozguncu cereyanlardan, eitlizararl yaynlana tesirinden kurtarmak ve korumak ze-

re, her kitle ve seviyeye hitap eden deiik kitap seri-

leri ve muhtelif dergiler yaynlanacaktr. Bu cidd ya-

ynlar, m ill kltrmzn ve ayn zamanda ob jektif

ilmin mahsul olan bilgileri ve fikirleri milletimize su-

nacak, umum efkrmzn konular ve meseleler zerin-

de kendi hkm ve kanaatim hsl etmesine ve doru

yolu semesine yardmc olacaktr.

Medeniyet, amzn teknik icad ve gelimeleri

ve sratli yaylma imknlan muvacehesinde bsbtn

beynelmilel bir mahiyet kazanrken, kltrler milletlere


6/120

hs karakterlerini muhafaza etmektedirler ve daima ede-

ceklerdir nk kltrler, milletlere ahsiyetlerini ve-

ren, onlarn benliini yapan, dier milletler arasndaki

yerlerini tayin eden madd ve manev varlk ve deer-

lerin btn, muhassalas, zdrler.

M ill kltrler ve milletlere has deerler bir mille-

tin tarihi boyunca yava yava teekkl ederler ve za-

man ierisinde onlan dier milletlerden ayran hususi-

yetle r olarak belirir ve uur halinde geliirler. Edebi-

yatta, fikir hayatnda, san atm her dalnda, folklorda,

velhasl mill kltrn her alannda bu byledir.

Milletimizin derin bir mazisi ve bu gemie daya-

nan kkl ve ok zengin bir kltr vardr. Hedefimiz,

btn imknlarmz ve gcmzle bu kltr unsurlarn

her ynden aratran, inceleyen, ileyen eserleri aziz

milletimizin istifadesine sunmaktr.

Kltr birlii temeline dayanan mill birliin ensalam ve sarslmaz birlik olduuna inanyoruz.

Rfk DANIMANKltr Bakan


7/120

AHISLAR

Romulus Augustus

Julia

Rea

Isauriali Zeno Aemilian

Mares

Tullius Rotundus

Spurius Titus Mamma

Achilles

Pyramus

ApollyonCaesar Rupf

Phylax

Odoaker

Theoderich

Phosphoridos

Sulphurides

Bat Roma mparatoru

Kars

Kz

Dou Roma mparatoruRomal Asilzade

Harbiye Nazn

Dahiliye Nazr

Svari Kumandan

Uak

Uak

Antikac adam

Tiyatro Oyuncusu

Germanlarn Hkmdar

Yeeni

Mabeyinci

MabeyinciAyrca : Bir a, hizmetkrlar, Germanlar.

Zaman : M. S. 476 senesinde 15 Mart sabahndan16 Mart sabahna kadar.

Yer : Romulusun Campaniadaki kk.

* Eskiden Anadolu' Kilikya (Teke Yanmadaslnnkuzeyindeki blgeye Isauria denirdi. Blge skinleri Eskiada korsan olarak n yapmlard. (evirenin notu.)


8/120


9/120

BRNC PERDE


10/120

4 BCYK ROMULUS

Heeey!

PYRAMUS : Sakin olunuz, delikanl.

SPURIUS TITUS MAMMA : ok kr. Bende artk burada herkes ve her ey lm diye d-nyordum. Yorgunluktan camm kt. (Kendini solak

solua bir koltua brakr.)ACHILLES : Kim olduunuzu renebilir mi-

yiz?

SPURIUS TTTUS MAMMA : Spurius Titua

Mamma, Svari Kumandam.

PYRAMUS : Arzunuz ?

SPURIUS TTTUS MAMMA : mparatoru gr-mem lzm.

ACHILLES : Randevunuz var myd?

SPURIUS TITUS MAMMA : Formalitelerle u-raacak vaktim yok. Getirdiim haber ok nemli,

iim ok acele.

PYRAMUS : Bir Roma mparatorunun sara-ynda acele ey olmaz, Spurius Titus Mamma.

SPURIUS TITUS HAMMA (hiddetle ayaa fr-lar): Paviadan bir mesaj getirdim! imparatorunBakumandan Orestesten ok kt haberler var!

(ki uak dnceli dnceli bakr.)

PYRAMUS : Paviadan kt haberler getirdi-niz ha!

ACHILLES (ban sallar): Pavia ok nemsiz

bir ehirdir. Oradan gelecek bir haber gerekten okkt olamaz.


11/120

FRIEDRICH DRRENMATT 5

SPURIUS TITUS MAMMA : Roma imparator-luu kyor! (kisinin skneti karsnda deta aptallamtr.)

PYRAMUS : mknsz.

ACHELLES : Roma mparatorluu gibi glbir messese asla tamamen kmez.

SPURIUS TITUS MAMMA : Germanlar geli-yor

ACHILLES : Onlar be asrdr gelip duruyor,Spurius Titus M amma.

SPURIUS TITUS MAMMA (Aclillesi yakalar veuval gibi sarsar): mparatorla konumak benim va-tan vazifemdir! Hem de derhal greceim onul

ACHILLES : Meden adab ve muaerete tersdeu bir vatanperverlii ayan arzu bir ey olarakgrmyoruz.

SPURIUS TITUS MAMMA : Tanrm! (Her ey-den vazgemi bir halde Achillesi salverir; Pyramusonu yattrmaya alr.)

PYRAMUS : Size bir tavsiye, delikanl. Bunauyarsanz, hedefinize bir anda ularsnz. DoruBamabeyinciye gidin. ki saate kadar kabul saatibalyor, tam onda. Gelen ahslar listesine adnzkaydedin. Dahiliye Nazrndan da saraya nemli birhaber ulatrmak iin izin rica edin. Bylece mesaj-nz mparatora birka gn iinde belki de bizzat

kendiniz takdim edebilirsiniz.SPURIUS TITUS MAMMA (ne diyeceini bile-

mez): Bamabeyinciye mi?


12/120

PYRAMUS : Sadaki keyi dnnce, soldan

jinc kap.

SPURIUS TITUS MAMMA : Sonra da DahiycNazrma, ha!

PYRAMUS : Sadan yedinci kap.SPURIUS TITUS MAMMA (hl akn): De-

mek btn bunlar, haberi birka gn sonra bildire-bilmek iin!

ACHILLES : Birka hafta iinde de olabilir.

SPURIUS TITUS MAMMA : Talihsiz Roma!

ki uak, senin yklmana sebep oluyor! (Her eydenmidini kesmi bir hakle koarak soldan kar. Uak-lar gene tatan birer heykel halini alrlar.)

ACHILLES : Esefle kaydetmem lzm ki, bugibi haller arttka, asrmzn adab da gittike kay-boluyor.

PYRAMUS : Bizim deerimizi anlamayan in-san, Romamn mezarn kazyor demektir.

(ki uak arasndaki kapdan mparator Romlus Augstns gelir. Srtnda erguvan renkli toga, ba-nda yaldzl defne yapraklarndan bir ta. Hkm-dar, ellinin zerinde, skin, rahat ve olduu gibi g-rnen bir insandr.)

PYRAMUS VE ACHILLES : Selm Sezar!

ROMULUS : Selm! Bugn Martn onbei mi?

ACHILLES : Evet, mparatorum, Martn onbe-i (Eilir.)

g BYK ROMLLUS


13/120

F K 1 LD R I C I D C R K E N M a T T

ROMULUS : nemli bir tarih. Kanuna gre bjjiin devletimdeki btn memurlara ve cretlilerepara demek lzm. Eski bir btl inan. mparator-lar ldrmesinler diyeymi. Bana Maliye Nazrmarn!

ACHILLES : Maliye Nazr kat, Majeste.

ROMULUS : Kat m?

PYRAMUS : Hzineyi de alp kam, mpara-torum.

ROMULUS : Nasl olur? Hzinede bir ey yok-tu ki!

ACHILLES : Bu suretle devlet mliyesinin ifl-

sm gizlemeyi mit ediyormu.

ROMULUS : Akll adam. Byk bir rezaletigizlemenin en iyi yolu, ufak bir rezalet sahnelemek-tir. Kendisine Vatann Kurtarcs unvan verilsin!Peki, imdi neredeymi kendisi?

ACHILLES : Syracusa'da bir arap ihracat

'firmasnn mmessilliini alm.ROMULUS : mit edelim ki, bu sadk memu-

rumuz. devlete hizmet ederken urad kayplan,ticaret yolu ile telfi etsin. Aln unu! (Bandaki def-ne tann karr, iki yaprak kopararak uzatr.) Buyapraklar paraya evirtin. Ama borcum ktktansonra kalann geri isterim. Daha ann parasn

vereceim, devletimin en nemli adam o.

PYRAMUS VE ACHILLES : Bastne, mpa-

ratorum.


14/120

I BYK ROMULUS

ROMULUS : Tahta getiimde, mparatorlukkudretinin sembol olan bu tata tam otuzalt yap-rak vard, imdi ise sadece be tane kalm. (Defnetacn dnceli dnceli inceler, sonra tekrar ba-na yerletirir.) Sabah yemeim gelsin!

PYRAMUS : Kahvalt m buyurdunuz?

ROMULUS : Sabah yemei. Evimde doru ifa-denin ne olduunu ben tayin ederim. (tiyar uakkk bir masa getirir. zerinde sabah yemei:

jambon; ekmek, kukonmaz arab, bir kse st, yu-murtalkta bir yumurta, Achilles bir iskemle eker.Ronuls oturur, yumurtay krar.) Bugn Augustus

yumurtlamad m?PYRAM U S: Hayr, mparatorum.

ROMULUS : Ya Tiberius?

PYRAMUS : Julius sllesi hi yumurta ver-

medi.

ROMULUS : Ya Flaviuslar?PYRAMUS : Sadece Domitian yumurtlam.

Fakat Majeste onun yumurtalarn yemiyeceklerini

kati olarak bildirmilerdi.

ROMULUS : Domitian kt bir mparatordu.stedii kadar yumurtlasn, onun yumurtalarn ye-

mem.PYRAMUS : Bastne, mparatorum.

ROMULUS (yumurtay kaklayp bitirir) : Bunu

hangisi vumurtlamt ?


15/120

FRIEDRICH DRRHNMATT s

PYRAMUS : Her zamanki gibi Marc Aurel.

ROMULUS : Hmm, mkemmel bir tavuk. brimparatorlar hi bir eye yaramaz. Baka yumurtaveren var m?

PYRAMUS (biraz sklarak): Odoaker.

ROMULUS : Bak hele.

PYRAMUS : Hem de iki tane.

ROMULUS : Fevkalde. Peki bu German H-kmdarn yenecek Kumandanm Orestesten ne ha-

ber? Yumurtlad m bari?

PYRAMUS : Maalesef.

ROMULUS : Maalesef ha. Zaten onu hi birzaman gzm tutmamt. Kendisini hemen bu akamkestane ile doldurulmu olarak soframda grmek is-

terim.

PYRAMUS : Bastiine, mparatorum.

ROMULUS (jambonla ekmek y e r ): Peki, benimadm tayan tavuktan bir haber vermiyecek misin?

PYRAMUS : O tavuk, elimizdeki en asil ve enkabiliyetli hayvan, ve Roma tavukuluunun en s-

tn mahsul.

ROMULUS : Yumurta veriyor mu bari bu asil

hayvan?

(Pyrams yardm arayan gzlerle Aclillcse ba-

kar.)

ACHILLES : Eh, Majeste.


16/120

BYK ROMULL 'S

ROMULUS : Eh mi? Bu da ne demek? Bir taruk ya yumurtlar, ya yumurtlamaz.

ACHILLES : Henz yumurta vermiyor, mpa-

ratorum.

ROMULUS (kararl bir el iareti yapar): Hi,

demek istiyorsunuz. e yaramayan tavuk, tavada

ie yarar. Aya syleyin, adm tayan tavuklaOrestesi, bir de Caracallay piirsin.

PYRAMUS : Caracalla ile Philipus Arabs ev-velsi gn kukonmazn yannda yemitiniz, Majeste.

ROMULUS : yleyse selefim Julius Neposupiirsin, o da hi bir ie yaramad. Bundan byle de

her sabah soframda, o ok beendiim Odoakerinyumurtalarm grmek isterim. Anlalan, dikkatedeer bir kabiliyet karsndayz. Germanlardan, ge-lirlerse, kardklar btn iyi eyleri almal.

=> (Soldan, beti benzi atm olarak, Dahiliye NaznTullius Rotudus dalar.)

TULLIUS ROTUNDUS : Majeste!

ROMULUS : imparatorundan ne istiyorsun,

Tullius Rotundus?

TULLIUS ROTUNDUS : Korkun bir olay!Dehet verici bir ey!

ROMULUS : Biliyorum, aziz Dahiliye Nazmm,

iki senedir maan veremedim. Tam bugn de parandeyecektim, ama Maliye Nazr hzineyi alp kam.

TULLIUS ROTUNDUS : Vaziyet o kadar feciki, kimsenin para dnecek hali yok, imparatorum.


17/120

FRIBDfilCH DORRE'NMaT T 11

ROMTJLUS (stn ier): yleyse gene ansmvarm, demektir.

TULLIUS ROTUNDUS : Demin KumandanSpurius Titus Mamma geldi. Paviadan size haberulatrmak iin tam iki gn iki gece at koturmu.

*

ROMULUS : ki gn iki gece mi? Mkemmel,akolsun! Bu sportif baarsndan dolay kendisine'valye rtbesi verilsin.

TULLIUS ROTUNDUS : valye Spurius Ti tus Mammay hemen Majestelerinin huzuruna geti-receim.

ROMULUS : Yorgun deil midir kendisi, Da-hiliye Nazrm?

TULLIUS ROTUNDUS : Bedenen ve ruhen

kmek zere.

ROMULUS : yleyse onu evimin en sakin mi-safir odasna gtr, Tullius Rotundus. Sporcularn

da uyumalar lzmdr.

TULLIUS ROTUNDUS (akn): Ama ya ha-

ber, Majeste?

ROMULUS : Onun iin ya. iyice dinlenmi, y-kanm, tran olmu, karnn gzelce doyurmu bi-

risinin azndan iitilen en korkun haber bile kulaa

ho gelir. valye yarn gelsin.

TULLIUS ROTUNDUS (son derece akn):Majeste! Dnyay yerinden oynatacak bir haber sz

konusu.


18/120

12BYCK ROMULUS

ROMULUS : Haberler asla dnyay yerindenoynatmaz. Dnyay, artk deitiremiyeceimiz h-

diseler yerinden oynatr; deitirenleyiz, nk ha-berler geldiinde zaten her ey olup bitmitir. Haber-ler dnyay sadece tela verir. Bundan dolay, ha-berlerden mmkn olduu kadar kanmaldr.

(Tullius Rotudus iyice, akn ve ne diyeceinibilemez bir halde eilir, soldan kar. Pyramus, Ro

mlusn tabana byke bir para rozbif kor.)

ACHILLES : Antikac Apollyon geldi. Majeste;

(Antikac soldan girer. Yunan tarz kyafeti iin-

de k ve zarif. Eilir.)APOLLYON : Majeste.

ROMULUS : haftadr seni bekliyorum, an-

tikac Apollyon.

APOLLYON : Affmz dilerim, Majeste. sken-

deriyedeydim, bir mzayede vard da.

ROMULUS : skenderiyedeki mzayedeyi Ro-ma mparatorluunun tasfiyesine tercih ediyorsun,

demek.

APOLLYON : , Majeste, i.

ROMULUS : Olur mu canm! Sana sattm

bstlerden memnun kalmadn m? Hele Cicero okdeerli bir parayd.

APOLLYON : Bir istisna, Majeste. Germanyada balta girmemi ormanlarda almaya balananokullara beyz kadar al kopyasn satabildim.


19/120


ROMULUS : Ne diyorsun, Apollyon, Germanyamedenileiyor demek.

APOLLYON : Akln durdurulamaz. Ger

manlar medenileirlerse, artk Roma topraklarna dasaldrmazlar.

ROMULUS (nndeki eti keser): Onlar talyaya

veya Galyaya gelirlerse, biz onlar medeniletiririz.Ama kendi topraklarnda kalrlarsa, kendi kendile-rini medeniletirirler ki, bu da korkun olur, brbstleri de almak istiyor musun, istemiyor musun?

APOLLYON (etrafna baknr): Onlar bir daha

iyice incelemem lzm. Bst isteyen pek yok. Zatenbugnlerde sadece iriyar boksrlerle etine dolgun

dilberlerinki gidiyor. Hem sonra bunlarn bazlar dastil bakmndan pheli.

ROMULUS : Her bst, hak ettii stilde yapl-mtr. Achilles, Apollyona bir merdiven getir!

( Achilles, antikacya ksa bir merdiven getirir.

Ynnal ba kar, bundan sonraki konumalar s-rasnda bstleri incelemekle megul olur, bazen mer-divendedir, bazen de iner ve merdiveni kaydrr. Sa-dan tmparatorie Julia gelir.)

JULLA : Romulus!

ROMULUS : Syle kancm!

JULIA : Hi olmazsa byle bir arda yemei

braksan!

ROMULUS (atal ban brakr): Nasl isterse, sevgili Julia.


20/120

14 BYK. ROMl.LUS

JULIA : ok endie ediyorum, Romulus. Bamabeyinci Aebius korkun bir haber geldiini anlat-t. Geri ona fazla itimadm yok, ne de olsa bir German, ad da Aebi

ROMULUS : Aebius, bugn dnyada geerliolan be dili, yani Latince, Yunanca, Ibranice, Ger

manca ve inceyi su gibi konuabilen tek insandr.Bu arada unu da itiraf edeyim ki, Germanca ileince bana hep ayn eylermi gibi geliyor. Fakat

her neyse, Aebius, hi bir Romalnn , olamyaca ka-dar bilgilidir.

JULIA : Sen dpedz bir German hayransn*

Romulus.ROMULUS : Sama, onlar asla tavuklarm ka-

dar sevmem.

JULIA : Romulus!

ROMULUS : Karmn atal bam ve Odoakerin de ilk yumurtasn getir, Pyramus.

JULIA : Romulus, rica ediyorum, ltfen hasta

kalbimi dn.

ROMULUS : te bunun iin, otur ve ye.

JULIA (iini ekerek sofrann soluna oturur):imdi ltfen syler misin, bu sabah gelen korkun

haber nedir?

ROMULUS : Bilmiyorum ki. Haberi getiren,

adam u anda uyuyor.

JULIA : yleyse uyandrtsana onu!


21/120

ROMULUS : Hasta kalbini dnsene, kanc-

m.

JULIA : MUletin anas olarak...

ROMULUS : Ben de bu milletin babas olarakmuhtemelen Romann son imparatoruyum, ve itebu sebepten de dnya tarihinde olduka berbat bir

yer alacam. Ne olursa olsun, beenilmeyeceim mu-hakkak. Ama bir noktada anma leke srdrtmem:Benim, bir adam uykusunda lzumsuz yere rahatszettiimi kimse syleyemiyecck.

(Sadan Prenses Rea gelir.)

RE A : Gnaydn, baba.

ROMULUS : Gnaydn, kzm.REA : yi uyuyabildin mi?

ROMULUS : mparator olduumdan beri hepiyi uyurum. (Rea sofrann sama oturur.) Pyramus,Prensesin atal bayla Odoakerin ikinci yumur-tasn getir.

REA : Ooo, Senin Odoaker iki yumurta m ver-di bugn?

ROMULUS : yle bir German tavuu durma-dan yumurtlar. Jambon da ister misin?

REA : Hayr.

ROMULUS : Biraz rozbif?

REA : Yok, istemem.

ROMULUS : Ya yle ufak bir balk?

FRIEDRICI1 DRRENMa T T 1|


22/120

REA : Hayr, ondan da istemem.

ROMULUS (alnn krtrarak): Biraz arap?

REA : Canm istemiyor, baba.

ROMULUS : Artist Phylaxtan tiyatro dersialmaya baladndan beri itahn kesildi bakyorum.

Ne alyorsun onunla?

REA : lme giden Antigonenin yakmn.

ROMULUS : Brak u eski, kederli paray. Ko-medya al, komedya bizim durumumuza daha uy-gun.

JU U A (kzgn): Romulus, sen de iyi bilirsin ki,nianls senedir Germanyada esarette inleyen bir

kz iin yle neeli eyler yakk almaz.

ROMULUS : Sakin ol, karcm. Bizim gibi so-nu gelenler ancak komedyadan anlar.

ACHILLES : Harbiye Nazr Mares, Majestele-

riyle grmek iin izin talep ediyor. Acele ve nemliimi.

ROMULUS : Garip ey, ne zaman edebiyattansz asam, Harbiye Nazn gelir. Syle, sabah yeme-imden sonra gelsin.

JUL1A : Achilles! Harbiye Nazrna, mparatorailesinin kendisini hemen grmekten memnun ola-can bildir!

(AohUles t'.ilir ve soklan kar. Romulus pee-teyle azn siler.)

16 B YK ROMULUS


23/120

ROMULUS : Bugn yine fazla savasn, sev-

gili kancm.

MARES (.soldan gelir, eilir): Majeste.

ROMULUS : Bugn saray mensuplarnn hep-

sinin benzi sararm, ne tuhaf! Dahiliye, Nazrndada ayn ey dikkatimi ekti. Ne istiyorsun, Mares?

MARES : Germanlarla yaplan savan gidiin-den sorumlu Nazr olarak, Majestelerinden Svari

Kumandan Spurius Titus Mammay derhal kabulbuyurmalarn rica ediyorum.

ROMULUS : O sporcu hl uyumad m?

MARES : imparatorunun g durumda olduu-nu bilen bir asker iin uyumak erefsizliktir.

ROMULUS : Subaylarmn vazife uuru eanmskmaya balyor.

JULIA (ayaa kalkar): Romulus!

ROMULUS : Syle, sevgili Julia.

JULIA : Spurius Titus Mammay derhal kabuledeceksin.

(Pyrams mparatorun kulana bir eyler fsl-dar.)

ROMULUS : Buna lzum kalmad, karcm.

Pyramusun verdii habere gre. Odoaker bugnnc defa yumurtlam.

JULIA : Romulus, devletinin temelleri sarsl-yor, askerlerin canlarn feda ediyor, sen ise burada

1977 Birinci Basl F. 2

FRIEDJUCH O KR BN M AT T 11


24/120

18 B Y K ROM ULUS

oturmu, durmadan o pis kanatllarndan lf ediyor-

sun.

ROMULUS : Kazlar Kapitol kurtardndanberi kanatllardan lf etmek gayet doru bir ey.Spurius Titus Mammaya da artk ihtiyacm yok.

Adn tayan tavuk bir gnde yumurta verdiine

gre, Germanlarn Hkmdar Odoaker Paviayzaptetti demektir. Tabiatta bylesine bir uyuma

yoksa, dnyada da nizam yoktur.

(Herkes arr.)

REA : Baba!

JULIA : Bu doru olamaz!

MARES : Maalesef doru. Majeste. Pavia ehridt. Roma, tarihinin en byk hezimetine urad.Kumandan, btn ordusu ile birlikte Germanlara esirden Bakumandan Orestesin son szlerini size ile-

tecekti.

ROMULUS : Germanlara esir den Bakuman-danlarmn son szlerini ivi bilirim: Kanmzn sondamlasna kadar arpacaz, kimse teslim olmaya-caktr, falan. Hepsi ayn eyi syledi. Harbiye Na-zr, syle Svari Kumandanna, artk ltfen yatsn.

(Mares sesini karmadan eilir, soldan kar.)

JULIA : Bir eyler yapmalsn! Romulus. he-men bir eyler yap. yoksa mahvolduk demektir!

ROMULUS : Hemen bugn leden sonra as-kerlerime hitaben bir bildiri hazrlarm.

JULIA : Btn lejyonlarn son nefere kadarGermanlarn tarafna geti!


25/120

1RIEDR1C11 DGRRENM a T T ] 9

ROMULUS : O halde Maresi mparatorluk Ma-realliine terfi ettireyim.

JULIA : Mares salan biri.

ROMULUS : Doru, ama bugnlerde hi birakl banda adam da Roma mparatorluunun Har-

biye Nazrlm istemez. Salk durumum hakkmdabir bildiri yaynlayacam.

JULIA : Ne faydas var bunun?

ROMULUS : Hkmet etmekten fazla bir eyde steyemezs ya benden, sevgili karcm.

APOLLYON (merdivenden iner. mparatora yak-

lar, ve ona bir bst gsterir): Bu Ovide alfanveririm, Majeste.

ROMULUS : Drt yap, Ovid byk bir airdi.

JULIA : Bu adam kim, Romulus?

ROMULUS : Syracusal antikac Apollyon, ken-

disine bstlerimi satyorum.JULIA : Romann anl mazisini ssleyen b-

yk airleri, dnrleri ve devlet adamlarn bylehara mezat satamazsn!

ROMULUS : Tasfiye yapyoruz ya.

JULIA : Unutma ki, bu bstler babam Valen

tinianus'un sana miras brakt tek eydir.ROMULUS : Sen de varan ya, sevgili karc-

m.

REA : Artk tahamml edemiyorum. (Kalkar.)


26/120

20 B YK ROMULUS

JULIA : Rea!

REA : Gidip Antigone alacam. (Sadan -kar.)

JULIA : Gryor musun, artk kzn bile hare-

ketlerine mna veremiyor.

ROMULUS : Bunun tek sebebi o tiyatro ders-

leri.

APOLLYON : U altn, alt sesters, Majeste,

Son fiat.

ROMULUS : Sen hele birka bst daha al. son-ra toptan hesaplarz.

(Apollyon yeniden merdivene kar. Soldan Da-hiliye Nazr koarak gelir.)

TULLIUS ROTUNDUS : Majeste!

ROMULIJS : Gene ne istiyorsun, Tullius Rotundus?

TULLIUS ROTUNDUS : Dou Roma mpara-toru Isaurial Zeno bize iltica etti.

ROMULUS : Zeno mu? stanbulda da emni-yet kalmam m?

TULLIUS ROTUNDUS : Dnyada artk kimse

hi bir yerde emniyette deil.

ROMULUS : Nerede kendisi?

TULLIUS ROTUNDUS : Bekleme odasnda.


27/120

FRIEDRICH DORRENMAn 31

ROMULUS : Mabeyincileri Sulphurides ile

Phosphoridos da yannda m?

TULLTUS ROTUNDUS : imparator ile birlikte

sadece onlar kaabilmi.

ROMULUS : Onlar darda kalrsa, Zeno bu-

yursun. Bizansh mabeyinciler bana gre ok kat.Onlan kmese kapatn.

TULLIUS ROTUNDUS : Baiistne, imparato-

rum.(Sol taraftan hzl admlarla Isaurial Zeno girer.

Bat Romal meslektana nazaran dikkati ekecekderecede daha zengin ve k giyimlidir. Vaveyla ko-

partarak kapda grnen mabeyincilerini, Pyramnsde Achilles son anda glkle dan atar.)

ZENO : Selm sana, yce imparator biraderim.

ROMULUS : Selm sana.

ZENO : Selm sana, yce Imparatorie hemi-rem!

JULIA : Selm sana, yce imparator birade-rim !

(Kucaklamalar.)

ZENO (iltica hakk dileyen bir Dou Roma m-paratoru pozunu taknr): Yardmn diliyorum, ey

kinatn gnei...

ROMULUS : Bak, sevgili Zeno. Bizans sarayadabna gre, iltica hakk dilerken bir mparatorunezbere okumas gereken, herhalde pek fazla saydakimsra tekrarlaman hususunda hi de srar etmiyo-rum.


28/120

82 b Cy k k o m i u s

ZENO : Ama ben de mabeyincilerimi aldatmakistemiyorum.

ROMULUS : Ben onlar ieri almadm ki.

ZENO : ieri almadn m?

ROMULUS : Kmese kapattrdm onlar.

ZENO : Fevkalde! Eh, mabeyineerim yanm-da olmadna gre, ben de okumam gereken ebzerimi bugn okumayacam. stanbuldan ktmdanberi hemen hemen gnde defa, her siyasnin kar-cnda Yardmn diliyorum diye balayp ikibinmsra okumak zorunda kaldm. Sesim mahvoldu.

ROMULUS : Otursana.

ZENO : Teekkr ederim. (Rahatlam olaraksofraya oturur.) Biliyor musun, Romulus, mabeyinci-lerim yanmdayken, sanki kalplar, kaideler ynaltnda ezilmi, gmlm gibiyim. Hep kaidelereuygun olarak hareket etmem, doru konumam, do-

ru yiyip imem lzm, kaidelerden nefes almaya va-kit yok. Ama onlar yanmdan bir uzaklamyor mu,ite o zaman iimde Isauriah atalarmn gcnn,eski, o kaya gibi salam inancn tekrar uy^dmhissediyorum deta kmesin kaps salam mdr?

ROMULUS : O hususta merak etme. Pyramus,

Zeno iin atal bakla bir yumurta getir!PYRAMUS : Sadece Domitiann yumurtas var

elimizde.

ROMULUS : Bu durumda zaran yok.


29/120

FRIEDRICH DORRE'NMATT 23

ZENO (sklarak) : Aslnda yedi senedir birbiri-

mize kar harp iindeyiz. Sadece mterek Germantehlikesi ordulanmzm daha byk bir atmasna

mni oldu.

ROMULUS : Harp mi? Bundan benim hi ha-

berim yok.

ZENO : Nasl olur? Senden Dalmayay bilealdm.

ROMULUS : Dalmaya hi benim olmu muy-du ki?

ZENO : mparatorluun son taksiminde oras

sana dmt ya.ROMULUS : Neyse, lf biz mparatorlar ara-

snda kalsn, dnya politikasnda neler olup bittiin-den uzun zamandr hi haberim yok. Sylesene s-tanbuldan niye katn sen?

ZENO : Kaynanam Germanlarla bir olup beni

kovdu.ROMULUS : alacak ey. Halbuki senin Ger-

manlarla aran pek iyiydi.

ZENO (alnr): Romulus!

ROMULUS : Bizans sarayndaki kark hikye-

lerden kulama alnanlara gre, asl sen z olu-

nu tahttan atmak iin Germanlarla bir olmusun.

JUL1A : Romulus!

ZENO : Germanlar topraklarmz istil ediyor.Son setler de yklmak zere. Artk birlemeliyiz! m


30/120

X* B Y K R O . M U U ' S

paratorluklanmz arasndaki ufak meseleleri by-tp birbimizi sulamakla uramamalyz. imdikltrmz kurtarmak zorundayz.

ROMULUS : Nasl yani, kltr kurtanlabilir

bir ey midir?

JULIA : Romulus!

(Bu arada antikac, elinde birka bste mpara-tora yaklar.)

APOLLYON : Bu iki Gracchus ile Pompeius,Scipio ve Catoyu alyorum. Hepsine iki altn, sekiz

sesters.

ROMULUS : U altn olsun artk.

APOLLYON : Pekl, ama o zaman Marius i)Sullay alrm. (Tekrar merdivene kar.)

JULIA : Romulus, bu adam derhal buradangndermeni istiyorum.

ROMULUS : Bunu yapamayz, Juia. Daha ta-nk yeminin paras denmedi.

ZENO : Hayretler iindeyim. Dnya alevleriinde batyor, sizler burada souk nkteler savur-makla megulsnz. Her gn binlerce insan lyor,sizler ise dalga geiyorsunuz. Tavuk yemiyle, yakla-an barbarlarn ne mnasebeti var?

ROMULUS : Benim de kendi dertlerim var.

ZENO : Anlalan burada Germanizmin dnyaiin ne byk bir temlike tekil ettii henz tammnas ile idrak edilmemi. (Parmaklaryla masadatrampet alar.)


31/120

F R I O K I C I D K K E . N M A T T 25

JULIA : Ben de hep bunu sylyorum ya.

ZENO : Germalarn baarlan sadece maddsebeplere dayanlarak izah edilemez. Daha derinebakmalyz. ehirlerimiz onlara kaplarn ayor,askerlerimiz dman tarafna geiyor, halklarmzbize inanmyor, nk biz kendimizden phe ediyo-

ruz. Toparlanmamz lzm, Romulus, eski hameti-mizi hatrlamamz, Caesar, Augustusu, Traian.Konstatini gzlerimizin nne getirmemiz lzm.

Baka aremiz yok, kendimize ve dnya siyasetin-deki nemimize inancmz olmadan mahvoluruz.

ROMULUS : Pekl. nanalm yleyse.

(Sessizlik. nanl bir (arzda otururlar.)ZENO : nanyor musun? (Kendisi biraz mte-

redditli r.)

ROMULUS : Btn varlmla.

ZENO : Eski hametimize?

ROMULUS : Eski hametimize.

ZENO : Tarihin bize verdii vazifeye?

ROMULUS : Tarihin bize verdii vazifeye.

ZENO : Ya sen, mparatorie Julia?

JULIA : Ben bunlara zaten hep inandm.

ZENO ( rahatlamtr): Muhteem bir his, deilmi? nsan her taraf birdenbire dolduran bu olumluhavay deta eliyle tutacak! Tam zamanyd zaten!

(ii de inanl bir tavrla oturur.)


32/120

2 5 B Cy CK. ROMUI.US

ROMULUS : Peki imdi ne olacak?

ZENO : Ne demek istiyorsun?

ROMULUS : Artk inanyoruz.

ZENO : nemli olan da bu.

ROMULUS : iy i ama, bundan sonra ne olacak?

ZENO : Bunun o kadar nemi yok.

ROMULUS : Bu inanl halimizde bir eyleryapmalyz.

ZENO : Bu kendiliinden olur. nce German

larn Yaasn Hrriyet ve Klelik Dzeni sloganla-rna kar ileri srebileceimiz yeni bir fikir bulmal-yz. Yaasn Esaret ve Tar"y teklif ediyorum, ne

dersin ?

ROMULUS : Bilmem ki acaba Tanr bizi mi tu-

tuyor, bu husustaki haberler ok mphem.

ZENO : yleyse, Kahrolsun Keyf dare! Ya-asn Adalet!

ROMULUS : O da olmaz. Daha pratik, gereklemesi mmkn bir parola dnyorum. Mesel:Yaasn Tavukuluk ve Tarm!

JULIA : Romulus!

(Mares son derece heyecan iinde, sol taraftankoarak gelir.)

MARES : Germanlar Romaya yryor!

(Zeno ile Ilia dehet iinde ayaa frlarlar.)


33/120

FRIEDKCM DKKINMATT 21

ZENO : skenderiye'ye ilk gemi ne zaman kal-kyor?

ROMULUS : Yarn sekiz buukta. Orada neyapacaksn ?

ZENO : Habeistan mparatorundan iltica hak-k dileyeceim. Germanizme kar sarslmaz sava-m oradan yrteceim fakat bazen de bana Germanlarm eline dmek, mabeyincilerimin elinde kal-maktan daha iyi grnyor ya...

JULLA (kendini toplayarak): Romulus, Germanlar Romaya yryor, sen ise hl sabah yemeindesin.

ROMULUS (hametle, ar ar kalkar): Politi-kaclarn imtiyaz bu. Mares, seni mparatorluk Ma-

reali yapyorum.

MARES (diz ker ve klcn sallar): Romaykurtaracam, ey yce imparator!

ROMULUS : Bir bu eksikti. (Tekrar oturur.)MARES(kararl bir tavrla kalkar): Bizi bir tek

ey kurtarabilir : umum seferberlik.

ROMULUS : O da ne demek?

MARES : Bu tabiri yeni buldum. Umum sefer-

berlik, bir milletin btn glerinin asker maksat-lar iin toplanmas demektir.

ROMULUS : Bu tabir bir kere slp bakmn-

dan houma gitmedi.


34/120

28 BYK ROMULUS

MARES : Umum seferberlik, mparatorluundman tarafman henz igal edilmemi btn k-smlarn iine almaldr.

ZENO : Marealin hakk var. Bizi ancak umu-m seferberlik kurtarabilir. Tam aradmz fikir Ouite. Toptan silhlan! buna herkesin akl yatar.

ROMULUS : Sopann icadndan beri harp su-tu; imdi buna bir de umum seferberlii eklersek,sama bir ey olur. Mareal, muhafz ktamn ellierini senin emrine veriyorum.

MARES : Majeste! Odoakerin emrinde iyi si-lhlanm tam yzbin kiilik bir ordu var!

ROMULUS : Bir kumandan ne kadar bykse,

o kadar az askere ihtiyac vardr.

MARES : Hi bir Romal kumandan bylesinetahkir edilmemitir. (Selm verir, soldan kar.)

APOLLYON (en ortadaki hari, btn bstleriindirmitir): Btn yma on altn veriyorum.

ROMULUS : Romamn anl mazisinden dahahrmetli bir dille bahsetsen memnun olurdum, Apoll

yon.

APOLLYON : Yn kelimesi sadece mevcutmalzemenin antika deeri iindi, tarihle ilgili bir h-

km deil.

ROMULUS : Ama on altn pein isterim.

APOLLYON : Her zamanki gibi, Majeste. Birtanesini brakyorum. Kral Romulusun bst kal-sn. (On altn sayar.)


35/120

FKIEDRICH ORRENMaTT 29

ROMULUS : Fakat adam vaktiyle Romaykurmutu.

APOLLYON : iilik usta ii deil. Bu yzden

de oras buras dklm bile.

ZENO (sabrszlauntr): Beni bu beyle tan-

trmadn, Romulus.

ROMULUS : Bu Dou Roma imparatoru Isauriai Zeno Apollyon.

APOLLYON (Souk bir ekilde eilir): Majeste.

ZENO : Bana sadk kalan Patmos adam dabir ziyaret etsenize, azizim Apollyon. Orada ok ori-

jinal antik Yunan eserlerim var.APOLLYON : Bakarz, Majeste.

ZENO : Yarn skenderiyeye haeket ediyorumda. acaba ufak bir avans

APOLLYON : zr dilerim. Prensip olarak m-paratorlara avans vermiyorum. Durum kank. si-

yas messeseler sallanyor, mteriler antik sanatyerine German el ilerini tercih ediyor, primitifle-rin sanat moda oluyor. Dehet verici bir ey bu.ama zevklerle renkler mnakaa edilemez. Artk ma-jestelerden msaade rica edeyim.

ROMULUS : Kusura bakma Apollyon, tam daimparatorluumun kne rastladn.

APOLLYON : Rica ederim. Majeste. Nihayetantikac olarak kazancm bundan. u duvar kenar-na ayrdm bstler iin birka adam gnderirim,(lir daha eilir ve kar.)


36/120

vp BYS ROMULUS

ZENO (dnceli dnceli ban sallar): Ne-den bilmem, Romulus, senelerdir kimse bana borvermiyor. Her geen gn daha iyi anlyorum ki, bumeslekte kazan yok.

TULLIUS ROTUNDUS (soldan ger): Majeste!

ROMULUS : Sporcu nihayet uyudu mu, TulliusRotundus ?

TULLIUS ROTUNDUS : Spurius Titus Mammada deil, Caesar Rupftan bahsetmek istiyorum,

Majeste.

ROMULUS : O da kim? Byle birini tanmyo-

rum.TULLIUS ROTUNDUS : nemli biri. Majeste-

lerine bir de mektup yazm.

ROMULUS : mparator olduumdan beri mek-tup okumuyorum. Neciymi kendisi?

TULLIUS ROTUNDUS : Pantalon imalts.Hani u bacaklara ekilen, bizde de yava yavamoda olan giyim eyasndan yapp satyor.

ROMULUS : Zengin mi bu adam, Dahiliye Na-

zrm ?

TULLIUS ROTUNDUS : Hem de mthi dere-

cede.

ROMULUS : Nihayet akl banda bir adam.

JULIA : Onu hemen kabul edeceksin, Romulus.

ZENO : imden bir his onun bizi kurtaraca-n sylyor.


37/120

I K I E O K I U I D K K E N M A T T 31

ROM ULUS : Pantoloncuya syleyin, buyursun.

CAESAR RUPF (soldan gelir; ok iman ve okktr; Zeuoy mparator zannedip dorud do-ruya ona gider, Zeo ararak Romulusu iareteder; elinde antik tarzda geni kenarl bir seyahatapkas vardr; hafife eilir): mparator Romulus.

ROMULUS : Selm. Bu karm, IraparatorieJulia, bu da Dou Roma mparatoru Isauriah Zeno.

(Caesar Rupf biraz eilir.)

ROMULUS : Benden istediin nedir, CaesarRupf?

CAESAR RUPF : Ailecek biz aslnda German

yalyz, fakat atalarm imparator Augustus devrin-de Ronaya yerlemi, ilk asrdan beridir de ismimiztekstil brannda en nde gelir.

ROMULUS : Memnun oldum. (apkay, aptalla-an Zenoya verir.)

CAESAR RUPF : Pantalon imalts olarak

hemen meseleye geliyorum, Majeste.

ROMULUS : Gayet gzel.

CEASAR RUPF : Muhafazakr Roma evrele-rinin, her ileri harekete olduu gibi, imdi de panto-lona muhalif olduunu gayet iyi biliyorum.

ROMULUS : Pantolonun balad yerde kltrbiter.

OEASER RUPF : mparator olarak byle birespri yapabilirsiniz. Fakat apak hakikati gren bir


38/120

32 BYK ROMULUS

insan olarak inanyorum ki, istikbal patalonundur.Pantalon giymeyen modem bir devlet batmaya mah-kmdur. Derinliine dnmesini bilmeyen, eskimidevlet adamlar. Germanlarm pantalon giymeleriylebyle alacak baarlar elde etmeleri arasndakiba asla gremez. Ama bir i adam iin mesele gn

gibi apaktr. Ancak pantalon giymi bir Roma, buGorman srlerinin aknm durdurabilir.

ROMULUS : Ben de senin gibi iyimser olsay-dm, aziz Caesar Rupf, bu harikulde kyafete ncekendim brnrdm.

CAESAR RUPF : Dnyayla en alkasz ada-

mn kafasnda bile, pantalon giyilmezse insanlnbataca fikri yerlemeden pantalon giymeyeceim.Majeste. Buna yemin ettim. Meslek erefi bu, bahanefalan deil. Ya pantalon yerleir, ya da Caesar Rupfbu iten elini eteini eker.

ROMULUS : Bana getirdiin teklifin nedir?

CAESAR RUPF : Majeste, bir tarafta dnyaca

maruf Caesar Rupf firmas duruyor, te tarafta iseRoma mparatorluu, nce bunu kabul edin.

ROMULUS : Doru.

CAESAR RUPF : Her trl hissiyattan uzak,ak konualm. Benim ardmda birka milyar sesters, sizin ardnzda ise sadece bir uurum var.

ROMULUS : Aramzdaki fark bundan daha, iyianlatlamazd.

CAESAR RUPF : nce Roma mparatorluu-

nu yle bir satn alaym, diye dndm.


39/120

FR1EDRICH DRKf N'M ATT 33

ROMULUS (sevinli heyecanm izleyemez):Bak bu konuyu cidd olarak konumalyz, CaesarRupf. nce seni valye yapyorum. Achilles, bir kl!

CAESAR RUPF : Teekkr ederim, Majeste.Mmkn ve mevcut olan her eit madalya ve nianzaten satn alm bulunuyorum. Ama bakn ak ko-nualm, sonunda bu satn alma iinden vazgetim.Roma mparatorluu ylesine batm ki, deip demiyeceii bilmeden bir yeniletirme hamlesine kal-kmak, dnyaca maruf bir firmaya bile ok paha-lya mal olabilir. Sonunda elimizde muazzam bir dev-let olur, ama onun da bir faydas dokunmaz. nsan

ya dnyaca maruf bir firmadr, ya da bir mparator-luk. Akasm sylemek zorundaym, ben dnyaca

maruf firmay tercih ederim, nk kr daha fazla-dr. Ksacas, satn almaktan vazgetim, mparatorRomulus, fakat bir ba kurulmasna kar deilim.

ROMULUS : mparatorlukla senin firma ara-snda bir ba nasl tasavvur ediyorsun? \

CAESAR : Sadece organik bir ba dnyo-

rum. Zaten ticaret adam olarak sadece organik m-nasebetlere taraftanmdr. Organik dn, yoksabatarsn benim parolam budur. nce Germanla

n kap dar ederiz.

ROMULUS : te asl zor olan da bu ya.

CAESAR RUPF : Yeteri kadar ufak paras var-

sa, dnya apnda bir tccar iin zor diye bir eyolamaz. Odoaker ile temasa getim, on milyon ve-rirsek, talyadan kmaya hazr olduunu yazl ola-

rak bildirdi.



40/120

34 BYK KMLS

ROMULUS : Odoaker mi?

CAESAR RUPF : GermanLarm KumandanOdoaker.

ROMULUS : alacak ey. Ben de bilhassa oasla satlk deildir diyordum.

CAESAR RUPF : Gnmzde herkes satlktr,Majeste.

ROMULUS : Peki, benden bu yardmna kar-lk ne istiyorsun, Ceasar Rupf?

CAESAR RUPF : Bu on milyonu derim, m-paratorlua da birka milyoncuk yatrrn, yani dev-let ite batmaz ama yle su stnde kalr, ki hershhatli devlet iin normal bir durumdur. Bunlarakarlk da. patalonun mecbur klnmas dnda, k-znz Rean karm olmasn istiyordum. Ak bir ey,anlamamz ancak bu ekilde organik olarak temel-

lendirebiliriz.

ROMULUS : Kzm senedir German esare-tinden inleyen fakir bir asilzade ile nianldr.

CAESAR RUPF : Gryorsunuz. Majeste. Ben

gayet ak konuuyorum. Siz de tereddtsz itirafediniz ki, Roma mparatorluu ancak tecrbeli birfirma ile yaplacak salam bir anlama ile kurtula-bilir. Aksi halde, imdi Roma nne varm olanGermanlar her taraf yakp ykarak gelirler. Bugnleden sonraya kadar cevabnz bekliyorum. Tek-lifimi kabul etmezseniz, Odoakerin kz ile evlene-ceim. Rupf firmasnn bir vrice ihtyac var. Be ol


41/120

'R IEDKICH ORRI NMATT 35

guluk amdaym artk. hayatnn frtnalar, ki

onlarn yannda sizin harpleriniz ocuk oyunca ka-lr. bugne kadar bir kadnn kollarnda mutlulukaramama engel oldu, iki imkndan birini tercih et-mek kolay deil. Geri siyas bakmdan dnrsek,hi tereddt etmeden German kzn almam daha ta-

bi olurdu, ama te yandan beni barna basm olanmemlekete kar da iimde bir kran borcu var.Srf bu yzden size bu teklifi yaptm. Zira tarihmahkemesinde, firmamn tarafgirlik yapt sylen-sin istemem. (Hafife eilir, Zeno'nun elinden apka-sn ekip alr ve soldan kar. Kalanlar sofrada a-kn bir vaziyette oturur ve susar.)

JULIA : Romulus, hemen imdi Rea ile gr-eceksin.

ROMULUS : Rea ile ne konuaym, sevgili ka-rcm ?

JULIA : Bu Caesar Rupf ile derhal evlenme-sini!

ROMULUS : O adama Roma imparatorluunuu anda birka sesterse satarm, ama kzm asla ver-mem.

JULIA : Rea kendisini imparatorluk iin seveseve feda edecektir.'

ROMULUS : Asrlardr devlete o kadar ok ey

feda ettik ki, artk devletin bizim iin kendisini fedaetmesi zaman geldi.

JULIA : Romulus!


42/120

3 BYK ROMULUS

ZENO : Eer kzn bu adamla evlenmezse, dn-ya batacak!

ROMULUS : Dnya deil, biz batacaz. kisi-nin arasmda byk fark var.

ZENO : Biz dnyayz.ROMULUS : Biz dnya falan deiliz, anlaya-

mad dnya karsnda aptallaan tarallarz.

ZENO : Senin gibi bir adam Roma mparatoruolmamalyd! (Yumruunu masaya indirip kar. Busrada soldan iri gbekli be uak girer.)

1. UAK : Bstleri almaya geldik.

ROMULUS : Buyrun, orada duvarn yannda.

1. UAK : Hepsi mparator. Dikkat edin, d-rmeyin, abucak tuz buz olurlar. (Oda bstleri d-ar tayan uaklarla dolmutur.)

JULLA : Romulus, bana "mletin anas Juliaderler, bu erefli unvaa iftihar ederim. imdi mil-letin anas sfatiyle seninle konumak istiyorum. B-tn gn sabah yemeinin banda oturuyorsun, ta-vuklarndan baka hi bir ey seni gilendirmiyor,habercileri kabul etmiyorsun, seferberlik ilnna ya-namyorsun, dmann zerine yrmeyi dnm-

yorsun, ve btn bunlardan sonra kzn bizi kurta-rabilecek yegne insana vermeyi reddediyorsun. s-

tediin nedir senin?

ROMULUS : Dnya tarihini rahatsz etmek is-

temiyorum, sevgili Julia.


43/120

FRIEDRICH DRRENMATT

37

JUUA : Ben de senin kann olmaktan utanyo-

rum. (Hzla kar.)

ROMULUS : Sofray kaldrabilirsin, Pyramus.Sabah yemeimi bitirdim. (Peeteyle azn siler,Pyramus masay karr.)

ROMULUS : Suyu getir, Achilles. (Aehilles sukabm getirir. Romulus ellerini ykar.)

SPURIUS TITUS MAMMA (soldaki kapdan ko-arak girer): imparatorum! (Diz ker.)

ROMULUS : Sen kimsin?

SPURIUS TITUS MAMMA: Kumandan Spurius Titus M amma.

ROMULUS : Ne istiyorsun?

SPURIUS TITUS MAMMA : Paviadan burayaiki gn iki gece at koturdum. Altmda yedi at at-lad, ok yaras aldm. Fakat buraya geldiim za-

man beni senin huzuruna brakmadlar, ite, impa-ratorum, dmann eline dmeden nce son Baku-mandann Orestesin sana yollad mesaj! (Parmennlo.vn uzatr.) ,

ROMULUS (hareketsiz kalr): Yaralsn, yorgun-luktan bitmisin. Niin kendini byle harcyorsun,

Spurius Titus Manma?

SPURIUS TITUS MAMMA : Roma yaasndiye!

ROMULUS : Roma oktan lm. Sen kendinibii1lye kurban ediyorsun. Bir glge uruna arp-


44/120

38 BYK ROMUtUS

yor, km bir mezar iin yayorsun. Git de uyu,

Kumandan. inde yaadmz gn, senin kahraman-ln yapmack hle soktu. (htiamla kalkar, orta-daki kapdan kar.)

SPURIUS TITUS MAMMA (so derece aknbir halde dorulur, sonra birden elindeki mesaj yerefrlatr, iner ve haykrr): Roma mparatoru ola-

cak alak!

BRNC PERDENN SONU


45/120

KNC PERDE

(476 senesinin o meum Mart giiU, leden son-ra. mparatorun kknn n bahesi, ler taraftayosunlar, otlar, sarmaklar, her yanda tavuk gdak-lamalar, horoz tleri. Ara sra, bilhassa sahneyebirisi girdiinde, tavuklar uuur. Arka planda, ta-vuklar yznden iyice bozulmu, yan yarya harapolun kkiin n cephesi; kapdan bir merdiven bah-eye iner. Duvarlarda tebeirle Yaasn Klelik D-zeni! Yaasn Hrriyet!' yazlm. n planda, sa-da, vaktiyle iyi gnler grm, zarif biimli birka

balie* iskemlesi; buna ramen her ey bir tavuk ift-liinde bulunulduu izlenimi vennekte. Bazen sah-neyi, alak bir yapdan gelen koy bir duman brr.Kalcn odas, villaya sadan bir a tekil edecek e-kilde sol tarafta dnlebilir. Ksacas: her tarafta

bir mitsizlik havas, sanki dnya batyor, aprsnous le dluge = bizden sonra tufan*. ahslar:bir iskemlede Dahiliye Nazr Tnllius Rotnndus. birbakasnda Harbiye Nazr Mares, artk bildiimizgibi mparatorluk Mareali, dizlerinde bir talya ha-ritas olduu halde uyumakta, srtnda zrl, mife-riyle ass yannda, yerde. Evin duvarna dayal lu

ra kalkan zerine de dermanlarn parolasn yaz-mlar. Hl perian kl ve sargl koluyla SpuriusTits Manma, glkle kalem odasnn duvar bo-yunca gider, duvara dayanr, tekrar kendini srk-

lemeye devan eder.)


46/120

40 Bt)YK ROMULUS

SPURIUS TITUS MAMMA : Yorgunum. Yorgunum. Yorgunluktan lyorum.

(K.kten beyaz nlii ve banda yksek tak-kesiyle bir a kar. Elindeki ba arkasnda saklyarak. tavuklar ararak bahenin sana donilerler. Tavuklar mitsiz gdaklamalarla karlar.)

AI : Julius Nepos, Orestes, Romulus, gel bili

bili...

ZENO (soldan gelir, durur, sandallarn yere sr-terek temizlemeye alr): Gene bir yumurtaya bas-

tm. Burada tavuktan baka bir ey yok ki! Sandal-larm da sarya boyand artk, hem de yap yap.

TULLIUS ROTUNDUS : Ne yapalm, mpara-torun, tek ihtiras tavukuluk.

(Sadan bir haberci koarak gelir, saraya doru

ilerler.)

HABERC : Germanlar Romaya girdi! Ger

manlar Romada!

TULLIUS ROTUNDUS : Bir felket haberidaha. Btn gn byle bu.

ZENO : Buna tek sebep bu tavuk delilii. mitedelim ki, mparator hi olmazsa u anda saray kili-sesinde halklarnn kurtulmas iin dua ediyordur.

TULLIUS ROTUNDUS : mparator uyuyor.ZENO : Biz burada medeniyeti kurtarmak iin

yrtmyoruz, o ise uyuyor! Bu duman kokusu ne ?"

TULLIUS ROTUNDUS : Arivleri yakyoruz.


47/120

I RlhSICH DUKKI NMA'IT 41

ZENO (yldrm arpm gibidir): Ne! Arivlerimi yakyorsunuz? Niin ama? Delirdiniz mi?

TULLUS ROTUNDUS : Roma hkmet sana-tnn en deerli vesikalar ne pahasna olursa olsunermanlarn eline gememelidir. Baka yere naklet-mek iin de mal imknmz yok.

ZENO : Ve bu sebepten de hemen arivleri ate-e veriyorsunuz ha! yinin eninde sonunda galip ge-leceine hi inanmadan, gle oynaya! Bu sizin BatRoma hakikaten iflah olmaz, iliklerine kadar r-

m. Ne gayret kalm, ne cesaret al, lanet olsun,bir yumurta daha! (Sandallarn yere srterek temiz-

lemeye alr, soldan kar.)

SPURIUS TITUS MAMMA : Yz saattir uyu-madm. Tam yz saat oldu...

(Korkun gdaklamalar. A sadan gelir ve k-ke girer : nl kanlar iinde, her elinde bir tavuk,

Ucs de sa koltuunda.) Bu bitmez tkenmez g-

daklamalara tahamill edemiyorum artk! Yorgunum,hem de nasl yorgunum. Paviadan drt nala bura-ya kadar gel, bu kadar kan kaybet...

TULLUS ROTUNDUS : Kkn arkasna gi-din, orada gdaklama daha az.

SPURIUS TITUS MAMMA : Oraya da gittim.Orada da prenses tiyatro dersi alyor. Havuzun ya-

nnda ise Dou Roma mparatoru ilahi okuyor.

MARES : Susalm! (Uykusuna devam eder.)

TULLrUS ROTUNDUS : O kadar yksek ses-le konumayn, yoksa Mareal uyanyor.


48/120

42 H t V t K K OM UI. US

SPURIUS TITUS MAMMA : Aniatlamyacakkadar yorgunum. stelik bu duman, bu iren ko-kulu, kahredici duman!

TULLIUS ROTUNDUS : Hi olmazsa oturun.

SPURIUS TITUS MAMMA : Oturursam hemen

uyurum.TULLIS ROTUNDUS : O kadar yorgun oldu-

unuza gre yapacanz en akllca i bence bu.

SPURIUS TITUS MAMMA : Uyumak istemi-yorum, intikam almak istiyorum, intikam!

MARES (kzgn bir tavrla dorulur): nsan bu-

rada sknet iinde tefekkre bile dalamyor. Stratejibir ilham meselesidir. Cerrahn yapt gibi, insankanl darbeyi atmadan nce konsantre olabilmelidir.Kararghtaki lzumsuz grlt kadar harbe bi birey zarar veremez. (Haritay toplar, miferini kaldrp eve doru gider, kalkann alr, ararak du-rur.) Hey, kalkanma dmann parolasn yazm-

lar! Duvarlar da yaz dolu!

TULLJUS : svireli hizmeti kz yazmtr.

MARES : Hemen harp divan kurulsun!

TULLIUS ROTUNDUS : Bunun iin hakikatenvaktimiz yok, Mareal.

MARES : Ama sabotaj bu!

TULLIUS ROTUNDUS : Sadece personel az-l. Birinin de bamabeyincinin eya toplamasnayardm etmesi lzm.


49/120

FRlEDKiCU DfKKE.NMATT 43

MARES : Siz yardm edebilirsiniz. Dahiliye Nazr olarak baka ne iiniz olabilir, bilmiyorum.

TULLIUS ROTUNDUS : Benim hkmet mer-kezini Sicilya'ya nakletmek iin kanun meselelerihaletmem lzm.

MARES : Bozgunculuunuz beni yolumdan eviremez. Stratejik vaziyet her an daha iyiye gidi-

yor, her yenilgiden sonra durumumuz biraz daha d-zeliyor. Germanlar yarmadamzda ilerledike, k-maz yola daha fazla girmi oluyorlar. Sicilyadan,Korsikadan gelip kolayca tepelerine bineceiz.

SPURIUS TUTU MAMMA : Siz nce mpara-

toru tepeleyin!

MARES : Kaybetmemize imkn yok. Bir kereGermanlar gemiye sahip deil, dolaysiyle adalarda

bize hcum edemezler.

SPURIUS TITUS MAMMA : Ama bizim de ge-mimiz yok! Adalar bize ne fayda salar? Biz de Ger

manlara hcum edemiyeceiz, onlar da talyada yer-leip kalacak.

MARES : Gemimiz yoksa yaparz.

SPURIUS TITUS MAMMA : Gemi yapmak m?

Devlet batm vaziyette!

TULLIUS ROTUNDUS : Brakn bunlar sonra

dnrz. u anda bizim iin en cil mesele SicUyaya gidebilmek.

MARES : Hemen bir tane direkli bulduran

ym.


50/120

44 BYK ROMULUS

TULLIUS ROTUNDUS : direkli mi? Bizimiin imknsz, ok pahaldr onlar. yisi mi bir kal-

yon bulun.

MARES : imdi de beni gemi simsarlna in-dirdiler. (Kke doru sallanarak gider.)

TULLIUS ROTUNDUS : Grdnz m, Mare-ali uyandrdnz ite.

SPURIUS TITUS MAMMA : yle yorgunumki...

TULLIUS ROTUNDUS : mit ederim, Sicilyada kiras ehven bir kk bulabiliriz. (Mthi gdakla-

malar. Soldan perian, lime lime olmu bir klktaAemilian ar ar gelir. Bir deri bir kemik; yznderenk diye bir ey yok. Siyah bir kukulete ban rt-

mekte.)

AEMLAN (etrafna baknr): mparatorun

Campaiadaki kk buras m?

TULLIUS ROTUNDUS (hayretle bu korkunadama bakar) : Siz kimsiniz ?

AEM LAN ; Bir hayalet

TULLIUS ROTUNDUS : Ne istiyorsunuz?

AEM L AN : imparator hepimizin babasdr,

deil mi?TULLIUS ROTUNDUS : Her vatansever iin

yledir.

AEMLAN : Ben bir vatanseverim. Baba evi-mi ziyarete geldim. (Yeniden etrafna baknr.) Pis


51/120

Hm.DRIUl DGKRSNMAI'I 45

bu tavuk iftlii. Pislik iinde bir kk. Kalem odas.Havuz kenarnda harap bir Vens heykeli, sarma-klar, yosunlar, her tarafta otlarn iinde yumurta-lar birkana bastm bile bir yerde de mutlaka bir

mparator horiuyordur.

TULLIUS ROTUNDUS : Derhal gidin buradan,

yoksa muhafzlar aracam. Arka ayrda talimdeler imdi.

AEMILLAN : Askerleriniz arka ayrda uyku-ya dalmlar, ninnileri de tavuk gdaklamalar. Bu

ilhi skneti bozmaya lzum yok.

JULIA (kapda grnr): Aebius! Aebius! Ba

mabeyinci Aebiyi gren var m?AEMILIAN : Milletin anas.

TULLIUS ROTUNDUS : Aebius eyalar topla-myor mu, Majeste?

JULIA : Sabahten beri ortada yok.

TULLIUS ROTUNDUS : yleyse kamtr.JULIA : O da German, ne olacak. (eri girer.)

SPURIUS TITUS MAMMA : Halbuki kaanlarhep Romallar! (Bir an iin hiddetlenmitir, aa yineyatr, uyumamak iin mitsizce dolar.)

AEMILIAN (Marealin iskemlesine oturur): SizDahiliye Nazr Tullius Rotundus deil misiniz?

TULLIUS ROTUNDUS : Beni tanyorsunuz de-mek!


52/120

AEMILIAN : Birkte ok yemek yemitik, Tul

lius Rotundus, pek ok yaz akam.

TULLIUS ROTUNDUS : Ben hi hatrlamyo

rum.

AEM IL IA N : Nasl hatrlayabilirsiniz ki? O za-

mandan beri bir cihan imparatorluu batt.

TULLIUS ROTUNDUS : Hi olmazsa nereden

geldiniz, onu syleyin!

AEMIL IAN : Ben hakikatlerin iinden doru-dan doruya burann bu gln ve sahte dnyasnageldim.

SPURIUS TITUS MAMMA : Yorgunum, yor-gunluktan ayakta bile duramyorum. (Yeniden g-daklamalar.)

MARES (kkten kar): Mareal asm buradaunutmuum herhalde.

AMETLJAN: Buyurun. (Asay uzatr. Mares sal-

lanarak kke dner.)TULLIUS ROTUNDUS : Anlyorum. Cepheden

geliyorsunuz, mert bir insansmz. Vatan iin kam-nz dktnz. Sizin iin bir ey yapabilir miyim?

AEMILIAN : Gcrmanlara kar bir ey yapabi-lir misiniz?

TULLIUS ROTUNDUS : Bunu bugn u andakimse yapamaz. Bizim mukavetimiz uzun sre iinplanland. Tanrnn deirmenleri ar tr.

AEMILIAN : O halde bana yardmnz dokun-maz. (Kkten ellerinde bavullarla uaklar kar.)

46 B.Y K KOMLUS


53/120

BR U'AK : mparatorienin bavullar nereye

gidecek?

TULLIUS ROTUNDUS : Aaya, Napoliye.

(Uaklar bavullar karr. Karklk, Sonraki

sahnelerde de arada bir bavul tayan bir uak g-rlr.)

Ac gnlerde ve trajik bir devirde yayoruz.Fakat unu da hemen ilve edeyim: Roma mpara-torluu gibi, hukuk tekilt mkemmel ve salambir yap, i deerleri sayesinde en ar buhranlarbile atlatr. Bizim kltrmz daha yksek olduun-dan, Ge manian alt edecektir.

SPURIUS TITUS MAMMA : Korkun derecede

yorgunum.

AEMILIAN : Horatiusu sever misiniz? Yoksatalyann en gzel slbu ile mi yazarsnz?

TULLIUS ROTUNDUS : Ben bir hukukuyum.

AEMILIAN : Ben Horatiusu severdim. talyahm en gzel slbu ile de yazardm.

TULLIUS ROTUNDUS : Demek airsiniz.

AEMILIAN : Ben yksek kltre mensup birinsandm.

TULLIUS ROTUNDUS : yleyse yazmaya veiire devam edin. Ruh maddeyi yenecektir.

AEMILIAN : Geldiim yerde maddeciler ruht

yendiler.

KEDKICH BL'RRENMATT t t


54/120

(Yenklcn gdaklamalar. Tavuklar yeniden kama-r. Sadan kkn yanndan Kea, tiyatro oyuncusuPhylax ile beraber gelir.)

REA : Son yolda gittiimi gryorsunuz

Vatann evltlar,

Ve son n grdm gnein.

Son defa m olacak bu?

SPURIUS TITUS MAMMA : Klasik eser din-lersem uyuyup kalrm! (Soldan sallanarak kar.)

PHYLAX : Devam edin Prenses, daha gl,

daha dramatik! Ah, ldrtyorsun

REA : Ah, ldrtyorsun beni, ey vatan!

Neden alay ediyorsun

Daha bu dnyadan inmemi,

Daha yaayan benimle.

Ve neden o alaka kanunla, zorla

Bu ei duyulmadk mezara sokuyorsun beni,

Sevdiklerimce alanmadan!

Ne lmller arama sokuyorsun beni,

Ne ller arama."

PHYLAX : Ne lmller arama sokuyorsunbeni, ne ller arama. Daha trajik olmalsnz.Prenses! lsz bir keder sz konusu, onu duyur-maya aln. Ne lmller arama... : bir daha...

} j j HVK ROM UU 'S


55/120

l'RI EUR IC H D R R1X M A T

REA : Ne lmller arasna sokuyorsun beni,

Ne ller arama.

Her eye susan lm Tanrs

Canlyken gryor beni

Yeralt dnyasnn sahiline.

Ne dn arklarna hakkm var,Ne sevdiim sylyor trkm,

Ama Acheronla kylm nikhm!

PHYLAX : Ama Acheronla kylm nik-hm!

REA : Ama Acheronla kylm nikhm!PHYLAX : Daha trajik, Prenses, daha henk

li, daha iten bir haykr, daha ruhlu. Yoksa bulmsz msralar kimseye bir ey vermez. Sizin bulm Tanrs Acheron hakknda pek fikriniz olma-d anlalyor. Ondan soyut bir ey gibi bahsedi-yorsunuz. Jtten yaamamsnz onu; sizin iin sa-

dece edebiyat olarak kalm, hakikat olmam. Ya-zk, ok yazk. Ltfen dikkat edin imdi : AmaAcheronla kylm nikhm!

REA : Ama Acheronla kylm nikhm!" (iuarada Aemilia ayaa kalkmtr. Rolnii okuyalPrensesin nnde durur. Rea ona hayretle bakar.)

Ne istiyorsunuz?AEMILIAN r Kimsin sen?

REA : Herhalde benim sormaya daha fazla hak-

kn var, sen kimsin?



56/120

50 BYK. KOMULUS

AEMIL IAN : Ben,benim gittiim yere gidilincednen neyse, oyum. Sen kimsin?

RiCA : Ben mparatorun kz Reaym.

AEM IL IAN : Rea, mparatorun kz. Seni tan-yamadm. Gzelsin, ama yzn unutmuum.

REA : Daha nce tanm mydk.

AEMTLAN : Hatrladm zannediyorum.

REA : Yoksa Ravennadan m geliyorsun? o-

cukken beraber oynam mydk?

AEMILLAN : Ben bykken beraber oynam-

tk.

REA : smini sylemiyecek misin?

AEMILIAN : smim sol elimde yazldr.

REA : yleyse gster bana sol elini. (Aemiliasol elini uzatr.) Ah, elin ne kadar korkun!

AEMILIAN : ekeyim mi elimi?

REA : Artk bakamyacam. (Yzn evirir.)

AEM ILIAN : yleyse kim olduumu da re-nemezsin. (Elini tekrar saklar.)

REA : O halde uzat elini. (Rea sa elini uzatr

Aemilia sol elini onun avucua kor.) Yzk! Aemilianm yz bu!

AEM ILIA N : Nianlnn yz.

REA ; Yoksa ld m o?


57/120

F BIE D K IC H D O R R E N M A T T 51

AEMILIAN : Geberdi.

REA : Yzk etine girmi. (Avucundaki elden

gzn ayramaz.)

AEMILIAN : Yzkle benim kirletilmi etim

bir oldu artk.

REA : Aemilian! Aemiliansm sen!

AEMILIAN : Ben Aemilian idim.

REA : Seni artk tanyamyorum, Aemilian.(Gzlerini ondan ayramaz.)

AEMILIAN : Beni artk hi tamyamyacaksm,mparatorun kz. nk ben German esaretinden

geliyorum.

(Karlkl durur ve birbirlerine bakarlar.)

REA : sene bekledim seni.

AEMILIAN : German esaretinde sene ebe-diyet demektir, mparatorun kz. Bu kadar zaman

bir insan beklenmez.REA : Artk geldin. Gel benimle babamn evine.

AEMILIAN : Germanlar geliyor.

REA : Biliyoruz.

AEMILIAN : yleyse git, bir bak bul.

REA (korkuyla bakar): Ne demek istiyorsun,Aemilian ?

AEMILIAN : Demek istiyorum ki, bir kadn

bir bakla dvebilir.


58/120

52 BYK ROMULUS

REA r Artk dvmemeliyiz. Roma ordusu ye-nildi, artk askerimiz yok.

AEMLLIAN : Askerler insandr, insanlar dv-

ebilir. Daha ok insan var vurada, kadnlar, esirler,ihtiyarlar, sakatlar, ocuklar, nazrlar. Git, bir b-ak bul.

REA : Bunun mnas yok, Aemilian. Germanlara teslim olmamz lzm.

AEML AN : Ben sene nce Germanlara tes-lim olmak zorunda kaldm. Beni ne hale soktukla-rn grmyor musun, mparatorun kz? Git, bir b-

ak bul.

REA : sene seni bekledim. Hergt, her ge-ce seni bekledim. Ama imdi senden korkuyorum.

AEMLAN : Ama Achcronla kylm ni-khm! Bu msralar okuyan sen deil miydin? temsralarn hakikat oldu. Git, bir bak bul. Haydi,

gitsene!

(Rea eve kaar.)

PH YLAX : Ama Prenses! Daha dersimiz bit-medi ki! En gzel pasaj geliyor imdi, klasik edebi-

yatn zirvesi.

REA : Artk edebiyata ihtiyacm yok. iir duy-mak istemiyorum! lm Tanrsnn kim olduunu -rendim artk. (Kke girer. Phyla* ont peinden ko-

ar.)TULLIUS ROTUNDUS : Marcus Junius Aemi-

lian. German esaretinden dndnz ha. Altst etti

beni bu.


59/120

IRltURlCH DRKl .NMAVl 53

AEM1LIAN : yleyse cepheye koun, yoksaaltst oluunuz lksten ibaret kalr.

TULLIUS ROTUNDUS : Aziz dostum, bakn,siz elbette ok zor anlar geirdiniz ve saygmza hakkazandnz. Ama zannetmeyin ki, bizim de burada zor

anlarmz olmad. Merkezde oturup birbiri peine fe-lket haberleri almak, ve yardm edememek bir poli-tikacnn bana gelebilecek en feci eydir.

(Soldan bir rfaberci saraya koar.)

HABERC : Germanlar Appia yolundan gne-ye ilerliyor! Germanlar Appia yolundan gneye iler-

liyor !TULLIUS ROTUNDUS : Bakn, gneye ilerli-

yorlar, yani dorudan doruya buraya geliyorlar.Felket haberleri der demez hemen yeni biri geldiite.

MARES (kkn kapsnda grnr): Hi bir ta-

lk ta bir kalyon bile yok.TULLIUS ROTUNDUS : Ama Napoli limann-

da bir tan? olacakt.

MARES : Germanlara iltihak etmi.

TULLIUS 10TUNDUS : Allah akna. Mare-al, mutlaka bir gemi bulmamz lzm.

MARES : Bir de balk kayklarna bakaym.(Yir kaybolur.)

TULLIUS ROTUNDUS (hiddetlenmitir): Dev-leti Sicilyadan balayp yeniden tekiltlandrmak


60/120

54 BYUK ROMULUS

iin her ey hazrland. Kafamda sosyal reformlar veliman iileri iin sakatlk sigortas var. Ama birgemi de bulunmazsa bu planlar nasl gerekletirile-

bilir?

SPURIUS TITUS MAMMA : Bu yank kokusu.

Bu sonu gelmez yakc koku.

(Gdaklamalar. Soldan Caesar Rupf gelir.)

CAESAR RUPF : Beyler! mit ederim, hepi-niz aka farkndasnz ki, Romamn dmesindensonra mparatorluun bir metelik be deeri kalma-mtr. ktisad sahadaki iflsn peinden asker -

knt gelmitir ve bundan da Roma mparatorluuartk kendini ekip kurtaramaz.

AEMILIAN : Siz kimsiniz?

CAESAR RUPF : Caesar Rupf, dnyaca marufRupf pantalon ve yeleklerini imal eden firmann sa-hibi.

AEM ILIAN : Arzunuz nedir?

CAESAR RUPF : Az buuk malmat sahibi herpolitikac iin gn gibi ak ki, Roma ancak ben bir-ka milyon dkersem kurtulabilir. Yaptm namus-luca teklife, drst bir cevap bekliyorum. Evet veya

hayr. Ya kurtulu bayram, ya da dnyann bat.Ya gelini alr eve giderim, ya da imparatorluk diyebir ey kalmaz.

AEMIL IAN : Neler dnyor burada, DahiliyeNazn?


61/120

TULLIUS ROTUNDUS : Odoaker, on myonverilirse talyadan kmaya raz oldu. Bu partalon imalts bu paray demeye hazr.

AEM ILIAN : art?

TULLIUS ROTUNDUS : Prenses Rea ile ev-

lenmek istiyor.AEM ILIAN : Prensesi arn.

TL .L IU S ROTUNDUS : Yani

AEM ILIAN : Ve saray erknm toplayn. (Dahi-

liye Nazr saraya gider.) Teklifinize cevap alacaks-nz, pantalon imalts.

SPURIUS TITUS MAMMA (sadan gelir, salla-narak sola doru ilerler): Yz saattir uyumadm.Yz saat. Yorgunum, ayakta duracak halim yok.

(Kkn kapsnda Rea, Tullius Rotunds, Zno,Mares ve muhafzlar grnr.)

REA : Beni sen mi arttn, Aemian?

AEMILIAN : Seni ben arttm. Gel bana.. ( Rea

Aemilian'a doru ilerler.) sene beni bekledin, im-paratorun kz.

REA : sene, her gn, her gece, her saat.

AEMTLIAN : Beni seviyorsun, deil mi?

REA : Seni seviyorum.

AEMILIAN : Btn ruhunla, deil mi

REA : Btn ruhumla.

FRIIDRIC.K DORRH'NMaTT 55.


62/120

AEM.j IAN : Senden isteyeceim her eyi ya-par miydin ?

REA : Her eyi yaparm.

AEMIL IAN : Bir bak da alr miydin eline?

REA : Eer istersen, elime bir bak da alrn.

AEMILIAN : Sevgin ylesine esiz mi, mpara-torun kz?

REA : Sana akm l tanmaz, Aemilian. Seniartk tanmyorum, ama yine de seviyorum. Sendenkorkuyorum, ama yine de seni seviyorum.

AEMILIAN yleyse bu muhteem topgbekle evlen ve ona ocuklar dour. (Caesar Rupfn gs-terir.)

ZENO : Nihayet akl banda bir Bat Romal!

SARAY ERKNI : Evlenin Prenses, evlenin.

TULLIUS ROTUNDUS : Aziz vatann iin bufedakrl yap, kzm!

(Hepsi mitle Reaya bakar.)

REA : Seni terk mi edeyim?

AEMILIAN : Beni terk etmelisin.

REA : Baka birini mi seveyim?AEMILIAN : Vatann kurtarabilecek olan sev-

melisin.

REA : Ama ben seni seviyorum!

56 BYK ROMLLUS


63/120

FKM U f . l l DHK N MA l 57

AEM IL IAN : ite ben de bunun iin, Roma ya-asn diye seni terk ediyorum.

REA : Senin erefinin lekelendii gibi, sen debenim erefimi mi lekelemek istiyorsun?

AEMIL IAN : Gerekli olan yapmalyz. Bizim

erefimizin lekelenmesi Rouaya kan ve can verecek,bizim zilletimizle Roma glenecek.

REA : Beni gerekten seviyorsan, byle bir eyi

benden isteyemezsin.

AEMILIAN : Bunu sadece senden isteyebilirim,

nk beni seviyorsun. (Rea dehetle ona bakar.)itaat edeceksin, mparatorun kz; nk akn l

tanmaz senin.

REA : itaat edeceim.

AEMIL IAN : Onun kars olacaksn.

REA : Onun kars olacam.

AEMILIAN : O halde bu, aka ne yaptnbilen pantolon imaltsna elini ver. (Rea itaat eder.)iste mparatorun biricik kzmn eli, Caesar Rupf.

Altn bir danann bana bir imparatorluk bekretelengi oturtuldu. nk devrimiz, insanla karinanlmaz tecavz karsnda, muhabbet tellllnn

fazilet haline geldii bir devir.

CAESAR RUPF (duygulanmtr): inann Pren-

ses, gzlerimdeki bu yalar altn gibi hakikdir. Dn-ya apndaki Rupf firmas bu evlenme ile, bizim


64/120

branta imdiye kadar eriilememi bir zirveye ula-

m oluyor.

(Muazzam duman bulutlar.)

MARES : mparatorluk kurtuldu!

ZENO : Garp lemi kurtuldu!

nandmz, mit ettiimiz,

Mucize olarak geldi,

Ve kurtulu vuku buldu.

TULLIUS ROTUNDUS : Arivlerin yaklmas-

na derhal son verilsin!

ACHILLESN SES : mparator!

(Duman alr. Kapda, saray erknnn ortasn-

da Romulus grlr, arkasnda Aehilles ve yass birsepet tayan Pyramus. Sessizlik.)

REA : Babacm!

AEM1LIAN : Hogeldin iyi yemeklerin ve -len scanda ekilen mutlu uykularn mparatoru!Selm sana, tavuklarn Sezan ve yumurtlama saba-larnn strateji dehas! Yaasn askerlerin Kk Ro-mulus adn verdii Hkmdar!

ROMULUS (sakin): Kimsin sen?

AEMTLLAN : Bir l dirildi, gebermi biri git-tii yoldan geri dnd, erefine tecavz edilen biri,senin kullarnn can verdii mezbahadan kurtuldu.

ROMULUS (ona dikkatle bakar): Sen Aemilian'sn, kzmn nianls.

58 B Y K KOM lLUS


65/120

FRIHDKCM DRRLNMATT

AEMILIAN : Beni tanyan tek insan sensin,

mparator Romulus. Kzn bile beni tanmad.

ROMULUS : Onun sevgisinden phe etme. Yal-nz ihtiyarlk gzleri keskinletirir. Ho geldin Aemi

lian. (Kapnn yannda bir koltua oturur.)

AEM IL IAN : Germanyadaki zindanmdan ka-tm. Roma mparatoru. Beni gzleyen adamlar l-drdm, peime den kpekleri bodum, ve yrye

yrye sana geldim, Yce Hkmdar. mparatorlu-unun sonsuz geniliini metre metre, adm adm l-tm. Devletini grdm, dnyann babas.

ROMULUS : Ben ise mparator olduumdanberi bu kkten hi ayrlmadm. Bana devletimi an

latsana. Aemilian.

AEMILIAN : Yerle bir edilmi ehirlerin sokak-larnda saklanarak dolatm, duman tten kyler-den hayalet gibi getim, aac kalmam ormanlar-dan, ekinleri inenmi tarlalardan atm. Senin hal-

kn grdm, mparator Romulus. Bu gzler sadecealktan len ocuklar, rzna gemi kadnlar, ko-

yun gibi kesilmi adamlar, daraalarndan bir or-man, ve gnei grnmez eden, az aprtl akba-balarn bulutunu grd; bu kulaklar sadece yaral-larn barlar, esirlerin iniltileri, muhtekirlerin kah-kahalar ve harp vurguncularnn nralar ile doldu.

ROMULUS : Sylediklerin bana yabanc deil,ama anlatmaya devam et, Aemilian.

AEMILIAN : Sylediklerim sana yabanc deil,ve sen tavuklarna yem vermekle megulsn.


66/120

BYK. KOMUIS

ROMULUS : mparator memleketlerinden elini

ekti.AEMILIAN : Halknn ektii strab biliyor-

sun, ve yemek yemene devam ediyorsun.

ROMULUS : mparator kullarm serbest brakt.

AEMIL IAN : Marur bakentin Roma dt,dman btn topraklarn igal etti, ve sen buradauyumana devam ediyorsun!

ROMULUS : mparator devletini dmanlarnabrakt.

AEMILIAN : Dmanlarm tanyor musun, Ro-

ma mparatoru?

ROMULUS : mparator kendi halkn iyi tan-

yor.AEMILIAN : yleyse dmanlarm tan! Bak

ellerime, bak u sakatlanan parmaklara, bu her tarafsu toplam, cerahatli avulara! mparatorluu hay-vanlara ter kettin, Roma mparatoru, hayvanlardan

daha kt canavarlara. te nnde duruyorum, uu-an tavuklarnla ve gln saray erknnla evrili,rezil edilmi, krbalanm, tekmelenmi ve boyun-

durua vurulmu olarak. Daha delil ister misin, be-nim, bir Romalnn alnndan ebediyen silinmiyecekalev alev yanan lekeyi gstereyim mi sana ? Bak y-leyse. sana ne gstereceim, ve gsterdiime bak-

maya cesaret et! (Bandan kukuletay eker, kafaderisi yzlntiir.)

REA : Aemilian! (Ona sarlr.)

AEMILIAN : Dmanlarn, benim, bar sever,

ve ruhun varlna inanan, Germanya ile Romay ba


67/120

I IUBDKICU O l. KM.NMAT 'I C1

ntrmak iin gLzlice yanlarna giden bir Romal su-bayn kafa derisini yzdler, Cihan mparatoru!

ROMULUS : mparator gryor, ama sarslm-yor.

AEM1L1AN : Artk ait olduuna git, mparato-run kz. Seninle aramda bir ey kalmad bundan by-le. (Rea yava yava Caesa Jupfa doru ilerler.)Kzn bu pantalon imaltsnn kars oldu, Romamparatoru, ve mparatorluun benim zilletimlekurtuldu.

ROMULUS (ayaa kalkar): mparator bu ev-lenmeye raz deildir.

(Hepsi aknlktan donar.)

CAESAR RUPF : Baba!REA : Onunla evleneceim, baba. Vatanm kur-

tarmama engel olamazsn.

ROMULUS : Kzm, mparatorun iradesine bo-yun eecektir. mparator da devletini atee atarken,paralanmas gerekeni yere frlatrken, ve iimn

mal olan ezerken, ne yaptn gayet iyi bilmektedir.

(Rea ba nde, eve girer.)Haydi vazifemize, Pyramus. Ver yemi bana.

Augur.tus! Tiberius! Traian! Hadrian! Marc Aurel!Odoaker! (Peinde uaklar olduu halde, tavuklarayem serperek sadan kar. Kalanlar donmu gibidir.)

TULL1TJS ROTUNDUS : Arivleri yakmaya de-

vam edin! Hzl!

(Her taraf yeniden simsiyah dumana brnr.)

AEMILIAN : Bu mparator yok edilmeli!

KNC PERDENN SONU


68/120

NC PERDE

(15 Mart 47fi gecesi... mparatorun yatak odas.

Solda pencereler. Geri planda kap. Sada yatak vebaka bir kap. Odann ortasnda iki divan, seyirci-ye doru bir geni a yapacak ekilde birletirilmi.Aralarnda ortada kk, zarif ekilli ve alak birmasa. n planda solda ve sada iki gmme dolap.Gece. Dolunay. Oda karanlktr. Sadece yerde ve du-varlarda, pencerelerden gireni klarn akisleri gr-

lr. Arka plandaki kap alr. Pyranus, elinde kollu bir amdan olduu halde girer, yatam yatm-da duran baka bir amdandaki mumlan yakar. Son-ra ne don gelir ve amdan masaya kor. mpara-tor sadaki kapdan girer, zerinde olduka eskimibir gecelik vardr. Arkasnda AchiIIes.)

ROMULUS : Gzel akam yemeinden sonrabanyo iki misli ferahlatt beni. Bugn ok byk bir

gnd, byle gnlerden holanmam. Bu durumda ya-placak tek i banyoya girmektir. Ben kahramanlk-tan uzak bir insanm, Achilles.

ACHILLES : Majeste mparator togasm m,yoksa kimonoyu mu arzu ederler?

ROMULUS : Kimonoyu ver. Bugnk hkm-darlk bitti artk.

ACHILLES : Majeste daha Roma halkna bil-diriyi imzalyacaklard.


69/120

IRIEOK11H DCRRISM aT T 63

ROMULUS : Yarn imzalarm. (Achilles kimo-noyu giymesine yardm etmek ister. mparator du-raklar). Resm kimonoyu getir bana, Achilles. Buok eskimi.

ACHLLES : Resm kimonoyu Imparatorie ba-vuluna koydu, Majeste. Babasna aitmi.

ROMULUS : Ya, yle mi! O halde yardm etde bu paavray giyeyim. (Kimonoyu giyer, defneyapraklarndan tacn bandan karr.) Ta hl ba-mdaym, banyo yaparken de kartmay unutmu-um. Yatan zerine as onu, Pyramus. (Tac ona ve-rir. Pyramus yatan zerine asar.) Ka yaprak kal-

m?PYRAMUS : ki.

ROMULUS (iini eker, pencereye doru gider):Bugn ok masraf ettim. Oh, nihayet temiz hava.Rzgr yn deitirdi de duman ekildi. Bu leden

sonras bir fecaatti hani. Ama buna karlk nihayet

arivlerin yaklmas ii de bitti. Dahiliye Nazrmnimdiye kadar verdii yegne akllca emir.

PYRAMUS : Tarihiler buna ok zlecek, m-paratorum.

ROMULUS : Sama. Onlar bizim devlet ariv-lerinden ok daha iyi kaynaklar bulurlar. (Sadaki

divana oturur.) Catullu versene, Pyramus. Yoksakarm babasnn kitaplna ait diye onu da m ba-

vuluna koydu?

PYRAMUS : Evet mparatorum.


70/120

t l BOYliK ROMULUS

ROMULUS : Neyse, nemi yok. Ben de Catulluhafzamda canlandrmaya alrm, tyi msralar hibir zaman kaybolmaz. Bir bardak arap getirsene,Achilles.

ACHILLES : Majeste Falerna arab m, yoksaSyracsa m arzu ederler?

ROMULUS : Falerna olsun. Byle bir zamandam iyi arab imeli.

(Aclilles mparatorun nne bir kpa kor.Pyramus doldurur.)

PYRAMUS : Elimizdeki son Falerna iesi bu,

mparatorum, alt senelik.ROMULUS : O halde brak onu burada.

ACHLLES : Milletin anas, Majesteyi grmek

istiyorlar.

ROMULUS : mparatorieye syleyin, buyur-sun. kinci amdana da ihtiyacm yok. (Uaklar eilir

ve karlar. Pyramus karken yatan yanndakiamdan alr. Sadece sahnenin n aydnlk kalr.Arka plan ay ile gittike dala fazla aydnlanr.

Geriden m paraf orie gelir.)

JULIA : Bamabeyinci Germnnlnra kam.

Sana hep bu Acbiden sakn demitim.

ROMULUS : Ece? Bir Gcrman olarak biz Ro-mallar iin mi can verecekti yani? (Sessizlik.)

JULIA : Seninle sen defa olarak konumaya

geldim.


71/120

ROMULUS : Seyahat elbiselerini giymisin, ka-rcm.

JULIA : Bu gece Sicilyaya geiyorum.

ROMULUS : Balk kay hazr m?

JULIA : Ancak bir sal bulabildik.

ROMULUS : Biraz tehlikeli deil mi?

JULIA : Burada kalmak daha tehlikeli.

(Susarlar.)

ROMULUS : Sana iyi yolculuklar dilerim.

JUL LA : Belki uzun zaman birbirimizi greme-yiz.

ROMULUS : Bir daha birbirimizi hi grmeye-ceiz.

JULIA : Sicilyadan dmana kar mukaveme-te devam etmeye kararlym. Ne pahasna olursa

olsun.ROMULUS : Ne pahasma olursa olsun diye bir

mukavemet en sama eydir.

JULIA : Sen bir bozguncusun.

ROMULUS : Ben sadece lp biiyorum. Ken-dimizi savunursak, kmz sadece daha kanl ola-

cak. Muhteem bir ey olabilir bu, ama neye yarar?Zaten kaybedilmi bir dnya atee verilmez.

(Susarlar.)

JULIA : Reamn bu Caesar Rupf ile evlenmesi-ni istemiyorsun demek.


IRU.'DRICH D RR EN MA TT 65


72/120

ROMUL.US : Evet, istemiyorum.

JULIA : Sicilyaya da gelmek istemiyorsun,yle deil mi?

ROMULUS : mparator kamaz.

JULIA : Bu scin kellene mal olacak.

ROMULLTS : Eee, ne yapaym? Yani bununiin imdiden kafasz m hareket edeyim?

(Susarlar.)

JULIA : Tam yirmi senedir evliyiz, Romulus.

ROMULUS : Bu korkun hakikatle ne syle-

mek istiyorsun?JULIA : Vaktiyle birbirimizi sevmitik.

ROMULUS : Yalan sylediini ok iyi biliyor-

sun.

(Susarlar.)

JULIA : Benimle sadece imparator olmak iinmi evlenmitin?

ROMULUS : Tabi.

JULIA : Bunu imdi gayet sakin yzme sy-

lemeye cret ediyorsun ha!

ROMULUS : Elbette. Evlilik hayatmz kor-

kuntu, ama seni, bir gn bile seninle niin evlendi-im hususunda phede brakmak suunu ilemedim.Seninle imparator olmak iin evlendim, sen de mparatorie olmak iin bana vardn. Sen benim karmoldun, nk ben en asil Roma ailelerinden birinden i

66 B Y K ROMULUS


73/120

FRIEDRICH DORRENMATT 67

geliyorum, sen ise mparator Valentinianus ile biresir kadnn gayri meru kzsn. Ben seni merula-

trdm, sen de bana ta giydirdin.

(Susarlar.)

JULLA : Yani birbirimizden faydalandk.

ROMULUS : Tabi.JULIA : O halde benimle Sicilya'ya gelmek de

senin iin bir vazifedir. Biz birbirimize aitiz.

ROMULUS : Benim sana kar bir vazifem yokartk. Benden istediini sana verdim, tmparatorieoldun ve bu i bitti.

JULIA : Beni sulayamazsn, ikimiz de ayneyi yaptk.

ROMULUS : Hayr, ikimiz de avm eyi yapma-dk. Hareket tarzlarmz arasnda dalar kadar farkvar.

JULIA : Anlamyorum.

ROMULUS : Sen benimle ihtirasn yzndenevlendin. Yaptn her eyin temelinde ihtiras var.Ve imdi de srf o ihtirasn yznden, oktan kaybe-dilmi olan bir harpten vaz geemiyorsun.

JULIA : Ben vatanm sevdiim iin Sicilyayagidiyorum.

ROMULUS : Senin vatann falan yok. Seninsevdiin ey, evlenme yoluyla sana mparatorie olmaimknn vermi olan soyut bir devlet fikri.

(kisi de tekrar susar.)


74/120

JULIA : Pekl. Niin hakikati sylemiyeyim ?Niin birbirimize kar drst olmayalm? Evet, benmuhteris bir insanm. Benim iin mparatorluktanbaka bir ey yok. Ben son byk mparator Julianmtorunuyum. Bununla da gurur duyarm. Ya sen ne-

sin? Mflis bir asilzadenin olu. Ama sen de ihtirassahibisin, yle olmasa bir cihan devletinin mpara-torluuna kadar ykselmez, bir hi olarak kalrdn.

ROMULUS : Ben ihtirastan deil, mecburiyet-ten mparator oldum. Sende hedef olan, bede vastaidi. Ben sadece siyas uzakgrllmden mpa-rator oldum.

JULIA : Senin hi siyas uzakgrlln oldu

mu acaba? Yirmi senelik iktidarnda yemekten, i-mekten, uyumaktan, okumaktan ve tavuk beslemek-ten baka bir ey yapmadn. Kknden bir kere bileayrlmadn, bakentine bir kere bile gitmedin. Dev-letin hzinesi dibine kadar yle boald ki, imdi by-le gndelikiler gibi yaamak zorunda kaldk. Btnmaharetin, seni yerinden edecek yndeki dnce-

leri zekn ve kurnazlnla yok etmede. Ama hare-ketlerinin temelinin siyas uzakgrlln olduuiddias, korkun bir yalan. Neronun megalomanyak

lmda ve Caracallann lgnlnda, senin tavuk ih-tirasndan daha byk bir siyas olgunluk grmekmmkn. Senin ardnda tembelliinden baka bir ey

yok.ROMULUS : Doru, gayet doru. Benim siyas

uzakgrllm de bu: hi bir ey yapmamak.

JULIA : Bunun iin mparator olmana lzum

yoktu ki!

68 B Y K ROMUI.US


75/120

KREDUICH DRRF.NMaT T 9

ROMULUS : Ancak mparator olduum tak-dirde benim hi bir ey yapmamamn bir mnas ola-bilirdi. Kendi bana tembellik yapmsn, ne tesiriolur ki?

JULIA : mparator olarak tembellik etmek dedevleti tehlikeye sokar.

ROMULUS : Tamam, gryor musun ite!

JULIA : Ne demek istiyorsun?

ROMULUS : Tembelliimin manasm nihayetanladn.

JULIA : Ama devletin gerekliliinden phe et-

mek imknsz bir ey.ROMULUS : Ben devletin gerekliliinden p-

he etmiyorum, sadece bizim devletimizin gereklili-inden phe ediyorum. Devletimiz bir cihan impara-torluu halini almt, ve resmen ve alenen baka

milletlerin zararna cinayet, talan, zulm ve soygun-la. megul olan bir mekanizma olmutu ben gelene

kadar.

JULIA : Roma mparatorluu hakkndaki d-ncelerin byle idi ise, anlamyorum, neden kalktnmparator oldun?

ROMULUS : Roma mparatorluu asrlardr,

sadece bir imparatoru olduu iin yaayp gidiyordu.mparatorluu tasfiye edebilmek iin, bizzat impa-

rator olmaktan baka arem kalmamt.

JULIA : Ya sen delisin, ya da dnya ldrm.


76/120

70 BYK ROMULUS

ROMULUS : Ben ikinci kk setim.

JULIA : Yani Roma imparatorluunu ykabil-mek iin benimle evlendin, yle mi?

ROMULUS : Evlenmemin tek sebebi buydu.

JULIA : Balangtan itibaren, Romanm k-nden baka bir ey dnmedin.

ROMULUS : Sadece bunu dndm.

JULIA : imparatorluun kurtulmasn bilerekengelledin.

ROMULUS : Bile bile.

JULIA : Alayc ve obur arlatan rol oynadn,sadece bizi srtmzdan daha kolay hanerleyebilmekiin.

ROMULUS : Bunu byle de ifade edebilirsin.

JULIA : Beni aldattn.

ROMULUS : Sen bende aldandn. Benim de se-

nin kadar iktidar dkn olduumu sandn. Hesap-larn ona gre yaptm, ama hesabm yanlt.

JULIA : Senin hesabn doru kt.

ROMULUS : Roma batyor.

JULIA : Sen Romaya ihanet ettin!

ROMULUS : Hayr, ben Roma hakknda hkmveren yargcm.

(Susarlar. Sonra mparatorie mitsizce hay-krr.)

JULIA : Romulus!


77/120

ROMULUS : Haydi artk Sicilyaya git. Sanasyleyecek baka szm yok.

(tnparatorie yava yava kar. Geriden Aclilles gelir.)

ACHILLES : mparatorum.

ROMULUS : Kupa boald. Doldur yeniden.(Achilles doldurur.) Titriyorsun.

ACHILLES : Evet, Majeste.

ROMULUS : Neyin var, syle!

ACHLLES : Majeste askeri durumdan bahset-

memden holanmazlar.

ROMULUS : Bunu sana kesin olarak yasakla-dm biliyorsun. Askeri durumu sadece berberimlekonuurum. nk bu iten biraz anlayan tek kii o.

ACHLLES : Ama Capua dm.

ROMULUS : arabm yere dkmen iin bir se-bep deil bu.

ACHLLES : Affnz dilerim. (Eilir.)

ROMULUS : Git uyu artk.

ACHLLES : Prenses Rea Majesteyle konu-

mak istiyorlar.

ROMULUS : Kzm gelsin.

(Achilles kar. Geriden Rea gelir.)

REA : Babacm.

FKItDKlCH Dt 'RRFN M ATT 71


78/120

ROMULUS : Gel kzm, yanma otur. (Rea onunyanua oturur.) Ne syliyeceksin bana bakaym?

REA : Roma tehlikede, baba.

ROMULUS : alacak ey, herkes nedense tambu gece benimle siyas durum hakknda konumakistiyor. Bunun yeri len sofrasdr.

REA : Peki neden bahsedeyim?

ROMULUS : nsann babasma gece vaktibahsedecei eylerden. Seni en fazla dndren ey-

den, ocuum.

REA : Beni en dndren ey Roma.

ROMULUS : O kadar yolunu beklediin Aemilia artk sevmiyor musun?

REA : Seviyorum, baba.

ROMULUS : Ama eskisi kadar ateli deil, birzamanlar sevdiin gibi deil, yle mi?

REA : Onu hayatmdan ok seviyorum.

ROMULUS : yleyse Aemiliandan bahset ba-na. Onu seviyorsan, o batm bir imparatorluktandaha nemlidir.

(Susarlar.)

REA : Baba, brak beni Caesar Rupf ile evle-

neyim.

ROMULUS : Bak kzm, paras olduu iinCaesar Rupf'u sempatik buluyorum, bu baka, ama

kabul imknsz artlar ileri sryor.

72 B Y K ROMUI.US


79/120


REA : Fakat Roma'y kurtaracak.ROMULUS : Bu adamda beni de korkutan bu

ya. Roma devletini kurtarmak isteyen bir pantalonimalats ldrm olmal.

REA : Vatan kurtarmak iin baka aremizyok.

ROMULUS : Bunu ben de kabul ediyorum, ba-ka are yok. Vatan ya para ile kurtarlacak, ya damahvolacak. Ya korkun bir kapitalizmi, veya mt-hi bir felketi seeceiz.* Ama sen bu Caesar Rupfile evlenemezsin ocuum, sen Aemilian seviyorsun.

(Susarlar.)

REA : Vatanma hizmet iin onu terk etmeyehazrm.

ROMULUS : Bunu sylemek kolay.

REA : Vatan her eyden nce gelir.

ROMULUS : Gryor musun, fazla tragedyaokumusun.

REA : tnsan vatamn dnyadaki her eyden da-ha ok sevmemeli mi?

ROMULUS : Hayr, insan onu bir insan sev-diinden daha az sevmeli. nsan her eyden nce va-tanna kar pheci olmal. Kimse bir vatandan da-ha kolay kaatil olamaz.

* Yazar ein katastrophaler Kapitalismus ve einekapitale Katastrophe szleriyle, Trkede aynen ifadesiimknsz bir kelime oyunu yapmtr. (. N.)


80/120

REA : Baba!

ROMULUS : Evet kzm?

REA : Ama ben vatanm bu mkl nndabrakp gidemem.

ROMULUS : Bu durumda terk etmelisin..

REA : Vatanm olmadan yaayamam!

ROMULUS : Sevgilin olmadan yaayabilir mi-sin? Bir insana sadk kalmak, bir devlete sadk kal-maktan ok daha byktr ve zordur.

REA : Bahis konusu olan vatanm, herhangi birdevlet deil.

ROMULUS : Bir devlet cinayet ilemeye hazr-lanrken, kendine daima vatan adn takar.

REA : Romay, bizim vatana kar kaytszartsz sevgimiz ykseltti.

ROMULUS : Ama bizim sevgimiz Romay iyi-

letirmedi. Faziletlerimizle bir canaVar byttk biz.Vatanmzn byklnden arap imi gibi sarhoolduk, ama sevdiimiz artk ekidi.

REA : Vatana kar nankrlk ediyorsun.

ROMULUS : Hayr, ben sadece tragedyalarda-ki, ocuklarn yutmak isteyen devlete Afiyet ol-

sun! diyen o kahraman babalardan deilim. Haydi,git Aemilian ile evlen!

(Susarlar.)

REA : Aemilian beni brakt baba.

74 BYK r o m u l u s


81/120

HUKDKlCl l DKKLNMATT 75

ROMULUS : Senin iinde gerek ak ateininbir kvlcm bile kalmsa, o ate .seni sevgilindenayramaz. Seni kovsa da yannda kalrsn, cani olsada yannda bulunursun. Ama vatanndan ayrlabilir-sin. Ayaklarndan tozu sil ve yola koyul, eer o bircani yata ve bir cellt ukuru olmusa! nk ona

olan sevgin gszdr.(Susarlar. Bu srada soldaki pencereden birisi

girer, geri planda karanlkta bir yere saklanr.)

REA : Ona geri dnersem yine kovacak beni.Durmadan kovacak.

ROMULUS : O halde durmadan ona dn.

REA : O beni sevmiyor artk. Sadece Romayseviyor.

ROMULUS : Roma batacak, ve o zaman o se-nin sevginden baka bir eye sahip olmayacak.

REA : Korkuyorum.

ROMULUS : yleyse korkuyu yenmeyi ren.Bu zamanda becerebilmemiz gereken tek sanat bu.Meseleleri korku.suzca incelemek, doru olan korku-suzca yapmak. Bir hayat boyu buna gayret ettim,sen de gayret et, ona dn.

REA : Peki baba, dediini yapacam.

ROMULUS : Gzel, ocuum. Ben de yle se-viyorum seni. Aemiliana dn. imdi de benimle ve-dala. Beni bir daha gremiyeceksin, nk lece-im.


82/120

REA : Baba!

ROMULUS : Germanlar beni ldrecek. Bu l-m hep hesapladm, benim srrmd bu. Kendimi fedaederek Romay feda ediyorum.

(Susarlar.)

REA : Babacm!

ROMULUS : Ama sen yaayacaksn. Git artkocuum, Aemiliana dn.

(Rea yava yava kar. Geriden Pyramus

gelir.)

PYRAMUS : Majeste.

ROMULUS : Ne istiyorsun?

PYRAMUS : Imparatorie gitti.

ROMULUS : Pekl.

PYRAMUS : Majeste yatmak istemiyorlar m?

ROMULUS : Hayr. Birisiyle daha konumamlzm. Bana bir kupa daha getir.

PYRAMUS : Bastne, Majeste. (kinci birkpa getirir.)

ROMULUS : Benimkinin sama koy. Doldur.(Pyramus doldurur.) Benimkini de. (Pyramus sy-leneni yapar.)

PYRAMUS : ie boald, Majeste.

ROMULUS : yleyse git, uyu.(Pyramus eilir ve kar. Romulus, ayak seslerikesilene kadar hareketsiz durur.)

imdi gel artk, Aemilian. Yalnzz.

76 b y C k r o m u l u s


83/120

AEMILIAN (arka plandan yava yava ilerler,siyah bir pelerine brnmtr): Burada olduumu

biliyor muydun?

ROMULUS : Biraz nce pencereden odama gir-din. tiim kupa ayna vazifesi grd. Oturmaz m-

sn?AEMILIAN : Ayakta durmay tercih ederim.

ROMULUS : Bana ge geldin. Gece yars oldu.

AEM ILIAN : Sadece gece yars yaplan ziya-retler de vardr.

ROMULUS : Gryorsun, seni kabul ettim.Seni selmlamak iin bir kupa nefis Falerna ara-bm da var. elim.

AEMILIAN : Pekl.

ROMULUS : Dnnn erefine ielim.

AEMILIAN : Bu gece yars olacak eyin ere-

fine.ROMULUS : Neymi o?

AEMIL IAN : Adaletin erefine ielim, mpara-tor Romulus.

ROMULUS : Adalet korkun bir eydir, Aemilian.

AEMILIAN : Yaralarm gibi korkun.

ROMULUS : Pekl. Adaletin erefine.

AEMILIAN : Yalnzz burada. Roma mparato-ru ile, Germa esaretinden dnen adam, iki kupa kan

IRIL 'DRCH K KE N M AT T 77


84/120

718 I BYK. ROMULUS

krmz Falerna arab ile adalet erefine ierken, bugece yarsndan baka ahit yok.

(Romulus kalkar, kupalar tokutururlar. Ayanda birisi haykrr, mparatorun oturduu divannaltudan Dahiliye Nazr Tl!ius Rotuudusun ba g-rnr.)

ROMULUS : Aman Allahm, Dahiliye Nazr,bir ey oldu mu sana?

TULLIUS ROTUNDUS : Majeste elime bast-lar. nler.

ROMULUS : ok zgnm. Ama altmda oldu-unu hakikaten bilemezdim. Adalet erefine kupa

tokuturulunca, her Dahiliye Nazr lk atar.

TULLIUS ROTUNDUS : Niyetim sadece Ma-jestelerine Roma mparatorluu iin geni kapsamlbir ihtiyarlk sigortas teklif etmekti. (Emekleyerekkar, olduka akndr, ve o da Aemilian gibi siyahbir pelerine brnmtr.)

ROMULUS : Elin kanyor, Tullius Rotundus.

TULLIUS ROTUNDUS : Korkudan hanerle

elimi kestim de.

ROMULUS : Azizim Tullius Rotundus, haner-

lerle ok dikkatli hareket etmelidir. (Sola doru iler-ler.)

AEM L A N : Uaklar m aracaksn, impa-

rator Romulus?

(Kar karya dururlar. Aemilian dmanca ve

kararl, Romulus mtebessin.)


85/120

FRlEDRtCtl DRRENM.MT

ROMULUS : Niye, Aemilian? Bu gece yarsn-da uykuda olduklarm biliyorsun. Fakat yaral Dahi-liye Nazrmn elini saracak bir ey bulmalyz, deilmi? (Solda ndeki dolaba gidip aar. Dolapta bzl-m olarak Zeno durmaktadr.) zr dilerim, Dou

Roma mparatoru. Burada odamdaki gmme dolap-ta uyuduunu bilmiyordum.

ZENO : Rica ederim. stanbuldan katmdanberi srdm huzursuz hayat yznden byle uyu-maya altm da.

ROMULUS : ektiin

Documents

Friedrich Dürrenmatt - Büyük Romulus.pdf