Fundusze Unijne i Europejskie

Niniejszy ebook jest wasnoci prywatn. Zosta zakupiony legalnie w serwisie ZloteMysli.pl dnia {ORDERDATE}.Nr zamwienia: {ORDERID} Nr Klienta: {USERID} Data realizacji zamwienia: {ORDERDATE} Zapacono: {ORDEREBOOKPRICE} z

Niniejsza publikacja, ani adna jej cz, nie moe by kopiowana, ani w jakikolwiek inny sposb reprodukowana, powielana, ani odczytywana w rodkach publicznego przekazu bez pisemnej zgody wydawcy. Zabrania si jej publicznego udostpniania w Internecie, oraz odsprzeday zgodnie z regulaminem Wydawnictwa Zote Myli. Copyright for Polish edition by ZloteMysli.pl Data: 7.05.2008 Tytu: Fundusze unijne i europejskie Autor: Anna Szymaska Wydanie III ISBN: 978-83-7582-228-1Projekt okadki i ilustracje: Marek Pacyski Korekta: Sylwia Fortuna Skad: Anna Grabka Wydawnictwo Zote Myli Sp. z o.o. ul. Daszyskiego 5 44-100 Gliwice WWW: www.ZloteMysli.pl EMAIL: [email protected] Wszelkie prawa zastrzeone. All rights reserved.

Dedykuj Moim najlepszym Nauczycielkom Pani Graynie Gsickiej i Pani Annie Siejdzie z serdecznymi podzikowaniami za zdobyt dziki Wam wiedz oraz yczeniami, abycie dalej nas uczyy i pilnoway sprawnej absorpcji rodkw pomocowych UE, a take z wyrazami prawdziwego szacunku - bya (pilna) suchaczka, Anna Szymaska

SPIS TRECIPOROZMAWIAJMY, CZYLI PRZEDMOWA.......................................5 ROZDZIA 1......................................................................................11 Co nas czeka?................................................................................11 ROZDZIA 2.....................................................................................27 Co jest czym czego i co si z tym porobio.....................................27 ROZDZIA 3....................................................................................87 Zasady, bez ktrych s kwasy... czyli co i jak robi?..................87 ROZDZIA 4...................................................................................125 Jak dogoni soneczko... czyli co to jest?.....................................125 ROZDZIA 5 ..................................................................................169 Takie buty... czyli zasady w praktyce...........................................169 ROZDZIA 6..................................................................................180 Skrzeczenie rzeczywistoci czyli szukanie igy w stogu...............180 ROZDZIA 7...................................................................................191 Chop potg jest.........................................................................191 ROZDZIA 8...................................................................................213 Ryby maj gos............................................................................213 ROZDZIA 9..................................................................................230 Fundusze europejskie... ale nie unijne.......................................230 ROZDZIA 10................................................................................240 Powtrka z rozrywki...............................................................240 DODATKI - SOWNIK ...................................................................255 DODATKI - KATEGORIE INTERWENCJI FUNDUSZY STRUKTURALNYCH NA LATA 2007-2013.....................................281 DODATKI - GDZIE SZUKAMY LOKALIZACJI PROJEKTW.........287 DODATKI - DEFINICJA PRZEDSIBIORSTW................................314 BIBLIOGRAFIA..............................................................................322 SPIS RYSUNKW..........................................................................325 SPIS TABEL...................................................................................326 SKRTY.........................................................................................327 INDEKS ALFABETYCZNY..............................................................329

FUNDUSZE UNIJNE Anna SzymaskaPorozmawiajmy, czyli przedmowa

str. 5

Porozmawiajmy, czyli przedmowaSuperanda omnis fortuna ferenda est 1 Wergili Nie bdzie to ksika o tym, jak zdoby lekko, atwo i przyjemnie fundusze z Unii Europejskiej. Nie bdzie to zwyky przewodnik typu mamy tyle i tyle funduszy. Nie bdzie to sownik wyrazw bardzo obcych, ani te ywcem przeniesionych z UE. Nie bdzie to opowie o atwym zdobywaniu pomocy. To bdzie opowiadanie o problemach i trudnociach z ogarniciem wiedzy o Funduszach Europejskich, nie tylko strukturalnych. Sprbuj Was oswoi ze specyficznym jzykiem uywanym przez profesjonalistw, zajmujcych si funduszami pomocowymi. Sprbuj przybliy t terminologi i w miar proste, sprawdzone w praktyce, sposoby na poruszanie si po meandrach prowadzcych do skutecznego wsparcia finansowego Waszych projektw. Ta ksika nie wyczerpie tematu rzeczywisto, przepisy, procedury maj to do siebie, e podlegaj nieustannym zmianom. Nieraz trudno nady za nimi. Jeli zajdzie taka potrzeba bd aktualizowa mj poradnik. Ta ksika w zaoeniach ma by tym, czym jest streszczenie w jzyku nietechnicznym, zbiorem oglnej wiedzy o funduszach w nowym (2007-2013) okresie programowania.

1

Cierpliwo pokonywa niepowodzenia. Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Anna Szymaska


str. 6

S take inne ksiki dotyczce tego tematu, z okresu 2004-2006 warto, mimo ich dezaktualizacji, zapozna si take z nimi. Fundusze Europejskie, jak zreszt wszystkie fundusze, nie s ani mieszne, ani zabawne. Pomoc Wsplnoty i pienidze pomocowe naley traktowa z nalenym szacunkiem. Natomiast zdobywanie wiedzy nie powinno by ani nudne, ani mde, ani prowadzone metodami z kamienn twarz, na baczno, jednym ciurkiem. Dlatego wybrany przeze mnie oprawca graficzny, mody, inteligentny czowiek, doskonay rysownik Marek Pacyski - urozmaici tekst swoimi komentarzami.

Fundusze mona oswoi i korzysta z nich do realizacji planw Waszych samorzdw, przedsibiorstw, szk, organizacji, szpitali, itd. Nie trzeba si tego ba!

Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Anna Szymaska


str. 7

Polska jest beneficjentem programw pomocowych ju od 1989 roku. Przewaajca cz tych programw oferowana bya i jest przez Uni Europejsk, std przyjta ju nazwa programy europejskie, fundusze unijne czy te fundusze strukturalne. Gdy syszymy fundusze strukturalne, fundusze europejskie czy te fundusze unijne wielu z Was ju w wyobrani syszy brzczce monety zoty deszcz euro. Rwnie nierealne i odlege jak we nie. C, uderzmy si w piersi brzczce euro w wyobrani i niewiele ponadto jest efektem naszej maej (lub ju na szczcie coraz rzadziej - adnej) wiedzy na ten temat, a apetyty na fundusze wszyscy mamy przeogromne. Uczyam si dugo, e samo nic nie przyjdzie (chyba tylko choroba), e dla pozyskania deszczu euro trzeba si napracowa, a przedtem sporo nauczy. To nie jest wiedza tajemna, to jest wiedza wynikajca, w moim przypadku, z dowiadczenia i wielu lat praktyki w pozyskiwaniu (skutecznym) rodkw pomocowych z UE. Zajmuj si tym od 1992 r. Na jednym z brukselskich spotka zapytano mnie, czym si trudni. Spotkanie byo nieoficjalne, wic odpowiedziaam rwnie mao oficjalnie: dojeniem unijnej krowy. C, by wybuch miechu i ogromne uznanie, kiedy dopowiedziaam, jakiej wielkoci jest mj udj... w euro oczywicie. Najwaniejsza jest umiejtno przygotowania projektw. Umiejtno ta daje poczucie pewnoci, e zmiana programu, procedury, czy w kocu formularza wniosku, bdzie dla nas mao znaczca. Proces poszukiwania rde finansowania projektu mona rozpocz ju po wykonaniu wstpnej analizy produktw, przewidywanych rezultatw oraz wasnych zasobw finansowych i rzeczowych, aby dostosowaCopyright by Wydawnictwo Zote Myli & Anna Szymaska


str. 8

planowan realizacj przedsiwzicia do programu operacyjnego, odpowiadajcego merytorycznie i formalnie projektowi. Pamitajcie dopiero kompletny proces przygotowania projektu pozwoli na skuteczne aplikowanie o rodki strukturalne czy europejskie. Przygotowanie zacznikw powinno odbywa si PRZED wypenieniem waciwego wniosku. Tylko taka kolejno czynnoci jest gwarancj spjnoci wszystkich informacji zawartych w aplikacji: wniosku i dokumentach towarzyszcych. Wniosek jest tylko form, a projekt treci, po prostu zapiszemy projekt w odpowiednich rubrykach czy formularzach. Niepowodzenie na etapie oceny wnioskw nie przekrela szansy na ponowne aplikowanie, by moe ju w ramach innego programu albo innego funduszu. Ale zawsze pozostanie nam przygotowany projekt. Unikniemy najwaniejszej przeszkody do skutecznego pozyskiwania pienidzy pomocowych le przygotowanego projektu i dlatego - le wypenionego wniosku. Nie wolno nam zaprzesta nieustannego poszukiwania funduszy, do ktrych nasz projekt bdzie mg aplikowa, take uczenia si, jak dobrze przygotowa projekt. Jako naszego wniosku, czyli szansa na uzyskanie dofinansowania, uzaleniona jest od odpowiedniego przygotowania przedsiwzicia. Moje dowiadczenia zebrane przy skadaniu wnioskw do ZPORR, SPO WKP i innych programw w latach 2004-2006 pokazuj, e wiele dobrych projektw zostaje odrzuconych z powodu niestarannego przygotowania, tj. brakw formalnych, czy te ze wzgldu na nisk warto merytoryczn albo brak spenienia wymogw technicznych. Jest wielka rnica midzy przygotowaniem projektu a pisaniem wniosku. Do projektu nie zawsze pisze si wniosek! Ale wniosku bez projektu nikt nie napisze! Wnioskw si nie ocenia ocenia si zawarte w nich projekty.Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Anna Szymaska


str. 9

Projekty s przedsiwziciami zoonymi, tworz system powizanych ze sob dziaa. Jedne dziaania mona i trzeba czasem prowadzi rwnolegle, innych nie mona rozpocz nie zakoczywszy poprzednich. Zawsze jednak naley je zaplanowa. Cel i rezultaty projektu to odpowied na pytanie: co trzeba osign, by rozwiza problem? Wybr dziaa niezbdnych dla osignicia efektw oraz ich organizacja to odpowied: jak tego dokona? Kady projekt jest inny, niepowtarzalny. Zawsze jednak wystpuj niepewno i ryzyko zwizane z rnymi czynnikami. Wykazanie, e projekt nie jest propozycj oddalon od rzeczywistoci, lecz tworzy spjny system dziaa prowadzcych do celw dugofalowych, jest jednym z podstawowych elementw oceny wnioskw, a raczej zawartych w nich projektw. Trzy elementy: logika wdraania, harmonogram i budet opisuj projekt widziany z rnych perspektyw: zakresu pracy do wykonania, czasu tej pracy (realizacji projektu) oraz kosztw projektu. Te elementy musz by absolutnie spjne! No i logiczne jedno powinno wynika z drugiego. Ta ksieczka ma da Wam nieco wiedzy nie tylko o funduszach pomocowych, ale take o tym, co trzeba umie, by skutecznie je pozyskiwa. Moim zamierzeniem jest przygotowanie Was do rozpoczcia powanej nauki dojenia... Niestety zdobywanie wiedzy nie obdzie si bez teorii. Ju w lipcu 2005 roku zostay opublikowane przez Komisj Europejsk Strategiczne Wytyczne Wsplnoty na lata 2007-2013 (SWW), organizujce cao procesu programowania w pastwach czonkowskich UE i stanowice podstaw do przygotowania dokumentw krajowych. To wanie w nich znajdziemy trzy priorytety polityki spjnoci obowizujce w okresie 2007-2013.



str. 10

S nimi:

Poprawa atrakcyjnoci pastw czonkowskich, regionw i miast poprzez popraw dostpnoci, zapewnienie odpowiedniej jakoci i poziomu usug, oraz zachowanie ich potencjau rodowiskowego; Wsparcie innowacyjnoci, przedsibiorczoci i wzrostu gospodarki opartej na wiedzy poprzez wspieranie zdolnoci w zakresie bada i innowacyjnoci, cznie z nowymi technikami informacyjno-komunikacyjnymi oraz Tworzenie wikszej liczby lepszych miejsc pracy poprzez zachcanie wikszej liczby osb do podjcia zatrudnienia lub rozpoczcia dziaalnoci gospodarczej, popraw adaptacyjnoci pracownikw i przedsibiorstw oraz zwikszenie inwestycji w kapita ludzki.

To s oglne wytyczne, swoisty drogowskaz. W nowym okresie programowania bd nas te priorytety obowizywa, uwaam zatem, e trzeba je zapamita na siedem najbliszych lat.


FUNDUSZE UNIJNE Anna SzymaskaRozdzia 1

str. 11

Rozdzia 1Co nas czeka?W Unii Europejskiej okresy budetowe s siedmioletnie: 2000-2006, 2007-2013. To si nawet nie nazywa budet, tylko tzw. perspektywa finansowa lub ramy budetowe. Mwimy o Nowej Perspektywie Finansowej, czyli o ramach budetowych na lata 2007-2013. To jest okres, w ktrym od samego pocztku do samego koca jestemy czonkami Unii Europejskiej i dlatego wspdecydujemy o podziale rodkw pomocowych. Pani Komisarz Danuta Hbner jest odpowiedzialna w Komisji Europejskiej za unijn polityk regionaln. Komisja Europejska, wedug Pani Komisarz, zwrcia uwag na trzy wane rzeczy dotyczce obecnego2 programowania funduszy w Polsce:

gigantyzm polskiego programu operacyjnego Infrastruktura i ochrona rodowiska. Ten 21 miliardowy (w euro) Program Operacyjny moe si okaza najwikszy w historii caej Unii. Cay czas dyskutujemy z polskim rzdem na temat tego duego programu infrastrukturalnego. Tak duy program kryje w sobie ryzyko. I mymy wskazywali jego sabe punkty powiedziaa na jednym ze spotka Pani Komisarz Danuta Hbner.

2

Obecnego czyli na lata 2007-2013. Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Anna Szymaska

FUNDUSZE UNIJNE Anna SzymaskaCo nas czeka?

str. 12

Komisj niepokoi take specjalny program operacyjny dla ciany wschodniej. Pocztkowo, w trakcie negocjacji nad budetem UE na lata 2007-13, polski rzd uzyska dodatkowe 800 mln euro do wydania w kilku najbiedniejszych regionach kraju, ktre s jednoczenie najbiedniejszymi regionami caej Unii. Ostatecznie polski rzd postanowi, e pula rodkw dla tzw. ciany wschodniej zostanie powikszona o dodatkowy miliard (wzity z innych programw). Bruksela si niepokoi, szukajc odpowiedzi na pytanie: czy wschodnie regiony si nie zadawi? Bo oprcz tego specjalnego funduszu kade z wojewdztw bdzie miao jeszcze do dyspozycji normalny fundusz rozwoju regionalnego, z budetem ponad 1 mld euro. - Przestrzegamy, eby nie zatraci proporcji, eby wzi pod uwag zdolno absorpcyjn regionw - podkrelaa Pani Komisarz Danuta Hbner. Komisja Europejska zauwaya, e polski rzd w ramach Europejskiego Funduszu Spoecznego przeznaczy duo mniej pienidzy (15%) na dziaalno edukacyjn, ni chciaby tego unijny komisarz Vladimir Spidla, odpowiedzialny za rozwj unijnych rynkw pracy. Komisja sama przyznaje jednak, e nie jest w stanie zablokowa takiego podziau pienidzy. Ostateczna decyzja naley do polskiego rzdu - podkrelaa Pani Komisarz Danuta Hbner.

W czasie, gdy polski rzd finalizuje prace nad programowaniem wydatkowania naszej narodowej puli z pienidzmi, w unijnych instytucjach kocz si prace nad ostatecznym przyjciem podstaw prawnych do dziaania funduszy strukturalnych i spjnoci w caej Europie. Parlament Europejski przegosowa przyjcie kluczowych



str. 13

rozporzdze3. Tak naprawd po ich publikacji w Dzienniku Urzdowym UE bdzie mona powiedzie, e maszyneria funduszy strukturalnych i spjnoci na lata 2007-2013 zostaa uruchomiona. Stao si to 31 lipca 2006 r. - w Dzienniku Urzdowym Unii Europejskiej Nr L 210 z dnia 31 lipca 2006 r. zosta opublikowany pakiet piciu rozporzdze dotyczcych Polityki Spjnoci na lata 2007-2013. Zostay one przyjte przez Rad i Parlament Europejski w lipcu 2006 r. i stanowi podstaw prawn instrumentw tej polityki sucej zmniejszaniu dysproporcji w rozwoju rnych regionw Unii Europejskiej. Na Polsk z kwoty 308 miliardw euro przypada 19% wszystkich rodkw z funduszy strukturalnych i Funduszu Spjnoci. W ramach opublikowanych rozporzdze 308 miliardw euro (wedug cen z 2004 roku) bdzie przeznaczonych na rzecz wzrostu gospodarczego i tworzenie nowych miejsc pracy. Rozporzdzenie wprowadzajce fundusze strukturalne i Fundusz Spjnoci, Zgodnie z wytycznymi, precyzuje nowe cele, na lata 2007-2013. A 82 % rodkw przeznaczone zostanie na cel pierwszy - konwergencj, czyli pomoc najuboszym regionom UE, 16% funduszy bdzie skierowane na cel drugi - Konkurencyjno regionalna i zatrudnienie, czyli wsparcie innowacyjnoci w regionach, zrwnowaony i trway rozwj, i podnoszenie kwalifikacji pracownikw. Na cel trzeci, czyli Europejsk wspprac terytorialn przeznaczono 2,5% caej kwoty.3

Rozporz. Rady (WE) nr 1083/2006 z 11 lipca 2006 ustanawiajce przepisy oglne dotyczce EFRR, EFS oraz FS; Rozporzdzenie (WE) nr 1081/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 w sprawie Europejskiego Funduszu Spoecznego; Rozporzdzenie Rady (WE) nr 1084/2006 z 11 lipca 2006 ustanawiajce Fundusz Spjnoci; Rozporzdzenie (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z 5 lipca 2006 w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego; Rozporzdzenie (WE) nr 1082/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 w sprawie EUWT (Europejskiego Ugrupowania Wsppracy Terytorialnej). Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Anna Szymaska


str. 14

Pakiet piciu rozporzdze skada si z:

Rozporzdzenia oglnego okrelajcego wsplne zasady, przepisy i normy wdraania trzech narzdzi spjnoci, jakimi s Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejski Fundusz Spoeczny (EFS) oraz Fundusz Spjnoci. Zreformowany system realizacji zapewnia prostsze, proporcjonalne i bardziej zdecentralizowane zarzdzanie funduszami strukturalnymi oraz Funduszem Spjnoci (Rozporzdzenie Rady (WE) nr 1083/2006). Rozporzdzenia o Europejskim Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) - ten dokument okrela rol EFFR oraz obszary dziaania funduszu. S to midzy innymi: wspfinansowanie inwestycji prywatnych i publicznych sucych zmniejszeniu dysproporcji w poszczeglnych regionach Unii. Najwaniejsze zadania w ramach tego funduszu obejmuj: badania i rozwj, innowacyjno, ekologi i rozbudow infrastruktury podnoszcej konkurencyjno regionw (Rozporzdzenie (WE) nr 1080/2006). Rozporzdzenie o Europejskim Funduszu Spoecznym ten akt prawny reguluje dziaania w obszarze zatrudnienia zgodnie z europejsk strategi na rzecz zatrudnienia. Do gwnych celw tego funduszu naley: poprawa zdolnoci adaptacyjnych pracownikw i przedsibiorstw, zwikszenie dostpnoci do zatrudnienia i rynku pracy, zwalczanie dyskryminacji w dostpie do rynku pracy, uatwienie wejcia na rynek pracy osb o szczeglnie niekorzystnej sytuacji socjalnej, umacnianie integracji spoecznej oraz propagowanie wspdziaania podmiotw prywatnych i publicznych na rzecz reform w sferze



str. 15

integracji i 1084/2006).

zatrudnienia

(Rozporzdzenie

(WE)

nr

Rozporzdzenia o Funduszu Spjnoci - okrela zasady interwencji finansowej Wsplnoty w dziedzinie ochrony rodowiska i transeuropejskich sieci transportowych. Objte Funduszem Spjnoci s Pastwa czonkowskie o dochodzie narodowym brutto (DNB) poniej 90% redniej unijnej. W Nowej Perspektywie Finansowej Fundusz Spjnoci wsplnie z EFRR wspiera dugoterminowe programy inwestycyjne realizowane przez kraje objte dziaaniem funduszu. S to wszystkie nowe kraje czonkowskie, Grecja i Portugalia. Hiszpania bdzie korzystaa z Funduszu Spjnoci jedynie przejciowo (Rozporzdzenie Rady (WE) nr 1084/2006). Rozporzdzenia o Europejskim Ugrupowaniu Wsppracy Terytorialnej (EUWT) wprowadzajcym nowy instrument prawny wspierajcy wspprac transgraniczn, ponadnarodow i midzyregionaln. Rozporzdzenie przewiduje, i ugrupowanie uzyska osobowo prawn umoliwiajc wdraanie programw wsppracy terytorialnej. Jej podstaw bdzie umowa zawarta midzy uczestniczcymi wadzami krajowymi, regionalnymi i lokalnymi oraz innymi wadzami publicznymi (Rozporzdzenie (WE) nr 1082/2006).

Kompletne teksty rozporzdze dostpne s w Dzienniku Urzdowym Unii Europejskiej na stronie internetowej: http://eur-lex.europa.eu/JOHtml.do?uri=OJ:L:2006:210:SOM:PL:HTML



str. 16

Prawodawstwo WsplnotDla przypomnienia podaj poniej akty prawne UE w hierarchii obowizywania/wanoci dla prawodawstwa krajw czonkowskich UE. Bardzo czsto mylimy Dyrektywy z Rozporzdzeniami, a ich rola i znaczenie w dostosowywaniu si prawodawstwa poszczeglnych krajw czonkowskich do prawodawstwa UE - jest mao znana.

Rozporzdzenia zaczynaj obowizywa od okrelonej w nich daty. Tworz bezporednie prawa i obowizki dla osb fizycznych i prawnych w krajach czonkowskich UE. Dyrektywy to zwyczajowa forma prawodawstwa UE. Musz by przeniesione i zaadaptowane do systemu prawnego kadego z krajw czonkowskich. Decyzje s kierowane do poszczeglnych podmiotw pastw, osb fizycznych, osb prawnych. Zalecenia zawieraj pewne stanowisko UE oraz prob o ich realizacj. Opinie prawo wsplnotowe czsto wymaga, by organ uprawniony do przyjcia danego aktu prawnego zasign wczeniej opinii innego organu lub organw Wsplnoty.

Nad wielk iloci rodkw finansowych musi czuwa w kadym pastwie czonkowskim okrelona instytucja, zgodnie z przyjtym systemem zarzdzania finansowego i kontroli. System zarzdzania finansowego i kontroli rodkw strukturalnych w Polsce dziaa zgodnie z wymogami okrelonymiCopyright by Wydawnictwo Zote Myli & Anna Szymaska


str. 17

w przepisach wsplnotowych4. Naley podkreli, e podzia funkcji w zakresie zarzdzania finansowego i kontroli jednostek zaangaowanych we wdraanie funduszy strukturalnych zosta dokonany przy uwzgldnieniu rnych zada wykonywanych przez te jednostki. W zakresie zarzdzania finansowego wprowadzono trzy istotne elementy upraszczajce.

Po pierwsze, wypaty i zarzdzanie finansowe dokonywane bd w zalenoci od priorytetw, a nie jak dotychczas - od dziaa. Po drugie, udzia wsplnotowy zostanie obliczony wycznie w odniesieniu do wydatkw publicznych. Zasady dotowania kosztw bd w duej mierze krajowe, nie jak dotychczas wsplnotowe, z wyjtkiem ograniczonej liczby obszarw, takich jak np. VAT.

Funkcj instytucji patniczej dla wszystkich rodkw strukturalnych peni Ministerstwo Finansw. Do zada instytucji patniczej naley przede wszystkim obsuga rachunkw, na ktrych gromadzone s rodki funduszy strukturalnych oraz weryfikacja deklaracji wydatkw z funduszy strukturalnych od instytucji zarzdzajcych programami operacyjnymi. Instytucja patnicza certyfikuje wobec Komisji Europejskiej, e deklaracje wydatkw s przygotowane na bazie wiarygodnych i weryfikowalnych dokumentw oraz przygotowuje i przesya do4

Chodzi tutaj o: Rozporzdzenie Rady Nr 1083/2006. Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Anna Szymaska


str. 18

Komisji Europejskiej wnioski o patno w celu refundacji poniesionych wydatkw. Sprawnemu zarzdzaniu finansowemu rodkami strukturalnymi, monitorowaniu postpw wdraania i umoliwieniu wiarygodnej oceny podejmowanych przedsiwzi suy elektroniczna baza danych SIMIK - System Informatyczny Monitoringu I Kontroli Finansowej Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spjnoci. Zadaniem systemu jest wspomaganie procesu absorpcji funduszy UE. SIMIK jest jednym z najbardziej rozbudowanych pod wzgldem funkcjonalnym systemw informatycznych sucych do obsugi funduszy unijnych w Europie. Na jego potrzeby zostaa zbudowana teleinformatyczna sie rozlega SIMIK-Net, zapewniajca dostp do systemu wszystkim instytucjom zaangaowanym w proces wdraania funduszy unijnych na terenie caego kraju. Baza ta pozwala na monitorowanie wszystkich rodkw strukturalnych w jednolitym i kompleksowym systemie. Celem budowy systemu jest zapewnienie waciwego, skutecznego i przejrzystego zarzdzania rodkami europejskimi w ramach programw wspfinansowanych przez Uni Europejsk, monitorowanie wskanikw finansowych i efektw zada realizowanych w ramach Narodowej Strategii Spjnoci i Programw Operacyjnych, zapewnienie wymaganej sprawozdawczoci dla Komisji Europejskiej z wdraania funduszy strukturalnych i Funduszu Spjnoci w Polsce oraz monitorowanie i zarzdzanie projektami, od momentu zoenia wniosku, poprzez kolejne etapy realizacji, a do momentu ich zakoczenia. Niestety, SIMIK w Polsce nie dziaa do koca sprawnie, jest bezustannie modernizowany.



str. 19

Informacje oglne, zmiany na lata 2007-2013Okres budetowy Unii od 2000 roku zosta wyduony i trwa 7 lat. Obecny koczy si w roku 2006, a ostatnie jego patnoci bd realizowane jeszcze w roku 2008. Nastpny okres budetowy to lata 2007-2013, poczwszy od 1 stycznia 2007. Komisja Europejska proponuje, aby priorytety polityki strukturalnej w latach 2007-2013 byy osigane w ramach trzech nowych celw:

konwergencja regionalna konkurencyjno i zatrudnienie wsppraca terytorialna

rdami finansowania nowej polityki spjnoci bd trzy fundusze:

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Europejski Fundusz Spoeczny Fundusz Spjnoci

Pomoc w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego obejmie inicjatywy w nastpujcych dziedzinach:

modernizacja i dywersyfikacja struktur gospodarczych w pastwach czonkowskich i regionach, ze szczeglnym uwzgldnieniem priorytetw Strategii Lizboskiej5 rozwijanie i ulepszanie infrastruktury podstawowej ochrona rodowiska

5

Strategia Lizbonska - po podpisaniu, ale jeszcze przed wejsciem w Kycie Traktatu Amsterdamskiego, ktry stworzy formalne podstawy do wsplnej polityki w dziedzinie zatrudnienia, w listopadzie 1997 r. w Luksemburgu odbyo sie nadzwyczajne posiedzenie Rady Europejskiej poswiecone zwalczaniu bezrobocia. Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Anna Szymaska


str. 20

wzmocnienie zdolnoci instytucjonalnej krajowej i regionalnej administracji zarzdzajcej funduszami europejskimi

Z Europejskiego Funduszu Spoecznego (jako podstawowego instrumentu dla realizacji Europejskiej Strategii Zatrudnienia) mona bdzie uzyska dofinansowanie na projekty, ktrych celem bdzie:

poprawa funkcjonowania instytucji rynku pracy, systemw szkolenia i ksztacenia oraz polityki spoecznej inwestycja w kapita ludzki (wzrost poziomu wyksztacenia, przystosowanie umiejtnoci pracownikw do nowych wyzwa, zapewnienie dostpu dla wszystkich do rynku pracy) wspieranie dostosowa w administracji publicznej w zakresie budowania zdolnoci administracyjnej

Nowe priorytety, ktre bdzie wspiera Fundusz Spjnoci, to:

transeuropejskie sieci transportowe infrastruktura ochrony rodowiska poczenia kolejowe, morskie, rdldowe programy transportu transeuropejskimi multimodalnego6 poza sieciami

zrwnowaony rozwj transportu miejskiego inwestycje rodowiskowe (projekty energooszczdne oraz w zakresie rde energii odnawialnej).

6

Transport multimodalny to przewz adunkw wykorzystujcy wicej ni jedn ga transportu (np. transport samochodowy i kolejowy, kolejowy i morski, samochodowy i morski) (Wikipedia).



str. 21

W Propozycji Regulaminu FS pozostawiono warunki interwencji Funduszu Spjnoci: odnonie kryteriw spjnoci ekonomicznej, kontroli wydatkw publicznych i stosowania programw stabilizacyjnych, takie jak w poprzednim okresie programowania (200-2006):

W odniesieniu do transeuropejskich sieci transportu, dziaania Funduszu skierowane s ku priorytetowym projektom o zasigu europejskim. Aby odpowiedzie na wane potrzeby nowych Pastw Czonkowskich, interwencje obejm nie tylko due infrastruktury transportowe i ochrony rodowiska, lecz take obszary o jasnym wymiarze rodowiskowym, takie jak wydajno energetyczna i odnawialne rda energii oraz modalno rodkw transportu, transport miejski i zbiorowy, etc.

Inwestycje w zakresie ochrony rodowiska w latach 2007-2013 wspfinansowane bd z Funduszu Spjnoci i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, podobnie jak to ma miejsce w obecnym okresie programowania. Dla sektorw rolnictwa i rybowstwa Komisja stworzya nowe instrumenty, funkcjonujce poza polityk spjnoci, zastpujce dotychczasowe fundusze strukturalne: Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej sekcja orientacji (EFOGR) oraz Finansowy Instrument Orientacji Rybowstwa (FIOR). Nowe instrumenty wspierajce rolnictwo i rybowstwo od 2007 roku:



str. 22

Europejski Fundusz Rolny Rozwoju Obszarw Wiejskich Europejski Fundusz Rybacki

W nowym okresie budetowym nie bdzie Inicjatyw Wsplnotowych, a dziaania podejmowane w ramach Inicjatyw zostay wczone do zaproponowanych trzech celw i finansowane bd z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz Europejskiego Funduszu Spoecznego.

Jest takie powiedzenie umiesz liczy licz na siebie. Fundusze nie s po to, by pomaga nieudacznikom, niedoukom, leniom, cwaniakom, kombinatorom, tym, co maj wycznie tzw. plecy. S dla zaradnych, odwanych, zdeterminowanych, poszukujcych wiedzy, mdrych optymistw.



str. 23

Zaradnoci i umiejtnoci poruszania si po unijnych i europejskich funduszach chc Was nauczy. Abycie jak najszybciej docierali do celu, abycie nie spdzali nocy i dni nad formularzami, tomami programw operacyjnych, wytycznych, czy nad wszystkimi moliwymi instrukcjami lub podrcznikami. Chciaabym, bycie czytali to, co Wam naprawd potrzebne i to, co naprawd trzeba przeczyta, by Wasz projekt zosta dofinansowany przy pomocy skutecznej, dobrze napisanej aplikacji. To nie jest Przewodnik dla tych, ktrym mylenie szkodzi! Tacy nie wezm go na szczcie do rki... Jeli jeste zaradny, inteligentny, chcesz rozwija swoj firm lub swoj ma ojczyzn to jest to ksika dla Ciebie, bo mdrej gowie do dwie sowie jeli dobrne w czytaniu do tego miejsca moesz by pewien ju Ci lubi!



str. 24

Czy atwo pozyska, zdoby, udoi pienidze pochodzce z funduszy UE? Dlaczego tyle przy tym zachodu, biegania, formalnoci? Przecie wszyscy wiemy, jak bardzo wsparcie jest potrzebne naszym gminom, miasteczkom, miastom, powiatom, wsiom, przedsibiorstwom, szpitalom, uczelniom, a nawet duym firmom. Jak to dziaa? Jak to zrobi? Dlaczego i czy naprawd to jest takie skomplikowane? Postaram si to Wam wyjani. Jest zestaw regu tej gry, ale najpierw trzeba koniecznie jeszcze chwil powici teorii. To bdzie przygotowanie Was do dojenia. Fundusze europejskie to: - fundusze unijne, w tym:

fundusze strukturalne: Europejski Fundusz Regionalnego, Europejski Fundusz Spoeczny, Fundusz Spjnoci,

Rozwoju

Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarw Wiejskich, Europejski Fundusz Rybacki 2007-2013, Europejski Fundusz Gwarancji Rolnej (patnoci bezporednie, mechanizmy rynkowe). Na granicach zewntrznych UE wsppraca transgraniczna z krajami partnerskimi bdzie wspierana ze rodkw Europejskiego Instrumentu Ssiedztwa i Partnerstwa. W ramach tego instrumentu z udziaem Polski realizowane bd programy wsppracy transgranicznej z Ukrain, Biaorusi i Obwodem Kaliningradzkim Federacji Rosyjskiej.Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Anna Szymaska


str. 25

- fundusze europejskie (ale nie unijne! ani strukturalne!):

Mechanizm finansowy EOG oraz Norweski Mechanizm Finansowy; Podstaw do wdraania ww. Mechanizmw Finansowych s dwie umowy podpisane przez Rzd RP z pastwami-darczycami (tj. Norwegi, Islandi i Liechtensteinem): Memoranda o Porozumieniu (ang. Memorandum of Understanding) w sprawie wdraania Norweskiego Mechanizmu Finansowego oraz wdraania Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Szwajcarski Mechanizm Finansowy (w lutym 2006 roku podpisano ju Memorandum Finansowe).

Rys. 1. Podzia funduszy europejskich


FUNDUSZE UNIJNE Anna Szymaska

str. 26


FUNDUSZE UNIJNE Anna SzymaskaRozdzia 2

str. 27

Rozdzia 2Co jest czym czego i co si z tym porobio...Polska w latach 2007-2013 bdzie najwikszym beneficjentem unijnej pomocy w caej Unii Europejskiej. Dostaniemy ok. 90 mld euro, z czego okoo 60 mld to fundusze strukturalne finansujce rozwj regionw. Naszym rolnikom przypadnie 26 mld euro dopat bezporednich. Pozostaa kwota, 4 mld euro, zasili m.in. programy rozwoju obszarw wiejskich. W czasie siedmiu lat (2007-2013) zapacimy do unijnej kasy ok. 21 mld euro obowizkowej skadki. UE kosztuje kadego obywatela 26 centw dziennie. Z pewnoci nie mona powiedzie, e to drogo - mwi na jednym ze spotka Josep Borrell, przewodniczcy Parlamentu Europejskiego. O te niewielkie sumy targowali si przez wiele miesicy przywdcy unijnych pastw. Do porozumienia doszli na szczycie w grudniu 2005 roku, potem trway negocjacje z Parlamentem Europejskim. Parlamentarzyci europejscy wywalczyli wzrost wydatkw o 4 mld euro. Ostatecznie siedmioletni unijny budet na lata 2007-2013 opiewa na 864 mld euro. Okres budetowy Unii od 2000 roku trwa 7 lat. Obecna siedmiolatka7 (2000-2006) powinna skoczy si dla Polski wydatkowaniem prawie 12 mld euro (do roku 2008 musimy to wyda). Nastpna - to okres 2007-2013. W tej siedmiolatce Polsce przypado z unijnego tortu funduszowego ponad cztery razy wicej pienidzy! Trwaj przygotowania do ich uruchomienia. Kwoty na polityk spjnoci stanowi najwiksz pul rodkw, ktre napyn7

siedmiolatka - weszlimy do UE w kocwce 2004-2006, raczej trzylatka... dla Polski. Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Anna Szymaska

FUNDUSZE UNIJNE Anna SzymaskaCo jest czym czego i co si z tym porobio...

str. 28

do Polski w najbliszych 5 latach. Z 91 mld euro, ktre otrzymamy z UE, m.in. na Wspln Polityk Roln i programy wsplnotowe - a 59,5 mld euro pochodzi bdzie z funduszy strukturalnych i Funduszu Spjnoci. Do tego Polska dooy swj wkad krajowy 9,7 mld euro, a na okoo 16,3 mld euro rzd szacuje warto wkadu podmiotw prywatnych. Razem w latach 2007-2013 bdziemy mogli wyda okoo 117 miliardw euro, tj. okoo 16,5 miliarda rocznie. W poprzednim okresie, 2004-2006 okoo 4 miliardw euro rocznie. Bdzie to ponad czterokrotnie wicej... To rzeczywicie deszcz euro, aby nas nie zala - musimy si dobrze przygotowa do absorpcji tych rodkw, a to ju naprawd ostatni dzwonek. Strategicznym dokumentem okrelajcym priorytety i obszary wykorzystania tych pienidzy oraz wdraania funduszy bdzie Narodowa Strategia Spjnoci (NSS). Zaproponowano, aby blisko 52 % rodkw pochodzio z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, okoo 15 % z Europejskiego Funduszu Spoecznego, a pozostae okoo 33 % rodkw z Funduszu Spjnoci.F in a n s o w a n ie N S S z U E

F s p jn . ; 3 3 % E FRR; 52%

EFRR EFS F s p jn .

E FS ; 15%

Rys. 2. Finansowanie NSS z UE



str. 29

Schemat programowania funduszy strukturalnych na lata 2007-2013

Rys.3. Schemat programowania funduszy strukturalnych na lata 2007-2013.

Komisja Europejska zaproponowaa zasadnicz modyfikacj systemu programowania funduszy na lata 2007-2013. Na pocztku zosta przygotowywany przez Komisj Europejsk dokument - Strategiczne Wytyczne Wsplnoty (Community Strategic Guidelines), ktry nastpnie zosta zaakceptowany przez Parlament Europejski. Sta si on podstaw dziaa rozwojowych podejmowanych w pastwach beneficjentach w ramach funduszyCopyright by Wydawnictwo Zote Myli & Anna Szymaska


str. 30

strukturalnych i Funduszu Spjnoci. Dokumentem zastpujcym dotychczasowe Podstawy Wsparcia Wsplnoty, przygotowywanym przez kraje czonkowskie bd Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (National Strategic Reference Framework) nazywajce si w Polsce Narodowa Strategia Spjnoci.

Rys.4. Zintegrowany pakiet wytycznych. (rdo: Komisja Europejska, Dyrekcja Generalna Polityki Regionalnej. http://europa.eu.int/comm/regional_policy)

Podsumujmy zatem i uporzdkujmy wiedz o nowych dokumentach strategicznych dotyczcych finansowania projektw rozwojowych w pastwach czonkowskich w okresie 2007-2013. Narodowa Strategia Spjnoci (wczeniej - Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia) to dokument okrelajcy w Polsce priorytety i obszary wykorzystania oraz system wdraania funduszy unijnych: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Spoecznego (EFS) oraz Funduszu



str. 31

Spjnoci. W ramach budetu Wsplnoty na lata 20072013 dla Polski Fundusz Spjnoci ma by programowany w sposb zintegrowany z funduszami strukturalnymi, a struktura alokacji dla Polski ma by nastpujca: 1/3 Fundusz Spjnoci, 2/3 fundusze strukturalne8.

Rys.5. Narodowa Strategia Spjnoci 2007-2013.

Rys.6. Wydatki funduszy strukturalnych 2007-2013 w Polsce8

Op cit, pkt 277. Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Anna Szymaska


str. 32

Programy wydatkowania funduszy strukturalnych 20072013- PO Infrastruktura i rodowisko 38 % caoci rodkw (ok. 21,3 mld euro), - 16 Regionalnych Programw Operacyjnych 28 % caoci rodkw (ok. 15,9 mld euro), - PO Kapita Ludzki 15 % caoci rodkw (8,1 mld euro), - PO Innowacyjna Gospodarka 13 % caoci rodkw (7 mld euro), - PO Rozwj Polski Wschodniej 4 % caoci rodkw (ok. 2,2 mld euro), PO Europejskiej Wsppracy Terytorialnej 1,2 % caoci rodkw (ok. 0,6 mld euro),-

- PO Pomoc techniczna 1 % caoci rodkw (0,2 mld euro).

Celem strategicznym Podstaw Wsparcia Wsplnoty na okres 2000-2006 byo rozwijanie konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy i przedsibiorczoci, zapewniajcej wzrost zatrudnienia oraz popraw spjnoci spoecznej, ekonomicznej i przestrzennej. Strategia suca osigniciu tego celu opieraa si na dwch filarach: - wysoki i zrwnowaony rozwj, - zwikszenie zatrudnienia.



str. 33

W okresie 2000 2006 cele wsplnotowej polityki regionalnej zostay skoncentrowane i byy realizowane za porednictwem tylko trzech celw priorytetowych: Cel 1 promowanie rozwoju i dostosowa strukturalnych w regionach sabiej rozwinitych; Cel 2 wspieranie gospodarczej i spoecznej konwersji obszarw stojcych w obliczu problemw strukturalnych; Cel 3 wspieranie adaptacji i modernizacji polityk i systemw ksztacenia, szkolenia i zatrudnienia. Cel strategiczny jest realizowany poprzez osiganie celw czstkowych, zdefiniowanych przez rzd polski na okres programowania 2004-2006, w odpowiedzi na wyzwanie globalnej konkurencji. Cele czstkowe Polski na okres 2004-2006 obejmuj: - Wspomaganie osigania i utrzymania w duszym okresie wysokiego wzrostu PKB; - Zwikszenie poziomu zatrudnienia i wyksztacenia; - Wczenie Polski w europejskie sieci infrastruktury transportowej; - Intensyfikacja procesu zwikszania w strukturze gospodarki udziau sektorw o wysokiej wartoci dodanej; - Wspomaganie udziau w procesach rozwojowych i modernizacyjnych wszystkich regionw i grup spoecznych w Polsce.



str. 34

Celem strategicznym Narodowej Strategii Spjnoci jest tworzenie warunkw dla wzrostu konkurencyjnoci gospodarki polskiej opartej na wiedzy i przedsibiorczoci, zapewniajcej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spjnoci spoecznej, gospodarczej i przestrzennej Polski w ramach Unii Europejskiej i wewntrz kraju. Obok celu strategicznego NSS zakada realizacj celw szczegowych, wynikajcych z wyzwa Strategii Lizboskiej, Strategicznych Wytycznych Wsplnoty oraz wnioskw wynikajcych z analizy sabych i mocnych stron polskiej gospodarki, a take stojcych przed ni szans i zagroe, tj.:

tworzenie warunkw dla utrzymania trwaego i wysokiego tempa wzrostu gospodarczego; wzrost zatrudnienia poprzez rozwj kapitau ludzkiego oraz spoecznego; podniesienie konkurencyjnoci w tym szczeglnie sektora usug; polskich przedsibiorstw,

budowa i modernizacja infrastruktury technicznej, majcej podstawowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjnoci Polski i jej regionw; wzrost konkurencyjnoci polskich regionw i przeciwdziaanie ich marginalizacji spoecznej, gospodarczej i przestrzennej; rozwj obszarw wiejskich.

rdami finansowania w okresie 2000-2006 byy 4 fundusze strukturalne:

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejski Fundusz Spoeczny (EFS),



str. 35

Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOiGR), Finansowy Instrument Orientacji Rybowstwa (FIOR), oraz Fundusz Spjnoci.

rdami finansowania nowej polityki strukturalnej w latach 2007-2013 bd trzy fundusze (dwa strukturalne EFS i EFRR i trzeci Fundusz Spjnoci):

Europejski Fundusz Spoeczny, Fundusz Spjnoci, Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego.

Dla sektorw rolnictwa i rybowstwa Komisja proponuje stworzenie nowych instrumentw funkcjonujcych poza polityk strukturaln, zastpujcych dotychczasowe dwa fundusze strukturalne: Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej sekcja orientacji (EAGGF) oraz Finansowy Instrument Orientacji Rybowstwa (FIFG). Oznacza to, e nowa polityka spjnoci nie bdzie ju finansowaa rozwoju rolnictwa i obszarw wiejskich oraz rybowstwa, a rola koordynacyjna KE w tym zakresie zostaje ograniczona. Cao dziaa dotyczcych rozwoju rolnictwa i obszarw wiejskich ma zosta przesunita do Wsplnej Polityki Rolnej i bdzie uruchamiana w ramach nowego Europejskiego Funduszu Rolnego Rozwoju Obszarw Wiejskich, i Europejskiego Funduszu Rybackiego (nie bdcych funduszami strukturalnymi) oraz Funduszu Gwarancji Rolnej. Wspfinansowaniem rozwoju rolnictwa i obszarw wiejskich powicona jest osobna cz tej ksiki.Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Anna Szymaska


str. 36

W nowym okresie budetowym nie bdzie ju Inicjatyw Wsplnotowych, poniewa dziaania podejmowane w ich ramach zostay wczone do zaproponowanych trzech celw i bd, jak poprzednio, finansowane z EFRR lub EFS. Fundusze Strukturalne UE - to pienidze pochodzce w najwikszym uproszczeniu - ze skadek Pastw Czonkowskich UE. Nie mog by wydawane ot, tak sobie, na atanie dziur w budetach rnych Jednostek Samorzdu Terytorialnego czy firm. Musz by wydawane z gow i wedug planu. Taki plan Narodowa Strategia Spjnoci na lata 2007 2013 (NSS) - tworzony i konsultowany jest dla Polski teraz wanie.



str. 37

Narodowy Plan Rozwoju na lata 2004 2006 by podwalin tzw. PWW - Podstaw Wsparcia Wsplnoty. PWW byy planem wydatkowania rodkw pochodzcych z UE, na nasze potrzeby, w celach okrelonych przez nas samych w NPR, w latach 2004-2006. Na te lata (2004 2006) przypado Polsce z finansowego tortu UE ponad 12 mld euro. Na ten tort skaday strukturalnych UE:

si

pienidze

z

czterech

funduszy

Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Spoecznego (EFS), Europejskiego (EFOiGR), Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej

Finansowego Instrumentu Orientacji Rybowstwa (FIOR).

Mielimy te do dyspozycji Fundusz Spjnoci, nie bdcy Funduszem Strukturalnym, ale odrbnym instrumentem finansowym polityki strukturalnej oraz ca gam tzw. Inicjatyw Wsplnoty, finansowanych z EFRR i EFS. Aby pienidze nie rozmyy si gdzie po drodze, aby efekty wsparcia byy trwae i realizoway cele Narodowego Planu Rozwoju (NPR), na postawie PWW (Podstaw Wsparcia Wsplnoty) na lata 2004-2006 sporzdzono szczegowe programy operacyjne. W nowym okresie finansowania (2007-2013) nie bdzie koniecznoci tworzenia dodatkowego dokumentu PWW (Podstaw Wsparcia Wsplnoty). Dokumentem penicym t rol bdzie Narodowa Strategia Spjnoci (NSS).



str. 38

Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015 (SRK) to podstawowy dokument strategiczny okrelajcy cele i priorytety polityki rozwoju w okrelonej perspektywie czasowej i warunki, ktre powinny ten rozwj zapewni. Strategia Rozwoju Kraju jest niezbdnym dokumentem, stanowicym baz odniesienia dla innych strategii i programw rzdowych, jak rwnie opracowywanych przez jednostki samorzdu terytorialnego. Strategia nie jest dokumentem wymaganym przez Komisj Europejsk. Jest jednak podstawow przesank do tworzenia innych dokumentw okrelajcych priorytety i obszary wykorzystania funduszy unijnych, takich jak: Narodowa Strategia Spjnoci, Krajowy Plan Strategiczny dla Obszarw Wiejskich czy Strategia Rozwoju Rybowstwa. Strategia jest nadrzdnym, dokumentem stanowicym baz odniesienia dla innych strategii i programw rzdowych i samorzdowych. SRK jest podstaw dla Narodowej Strategii Spjnoci (NSS) Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia, Krajowego Planu Strategicznego dla Obszarw Wiejskich i Strategii Rozwoju Rybowstwa oraz wynikajcych z nich programw operacyjnych. W SRK wyznaczono priorytetowe cele oraz zidentyfikowano najwaniejsze obszary, w ktrych koncentrowane bd dziaania pastwa. Uwzgldnia ona jednoczenie najwaniejsze trendy rozwoju wiatowej gospodarki oraz cele, jakie stawia Unia Europejska w odnowionej Strategii Lizboskiej. SRK nadaje priorytet tym dziaaniom, jakie podejmie rzd w latach 2007-2015. Dokument zosta opracowany przy uwzgldnieniu zasady zrwnowaonego rozwoju, a wic przy zachowaniu rwnowagi pomidzy celami gospodarczymi, spoecznymi i rodowiskowymi. Podstaw przygotowania SRK stanowiy odpowiednie dokumenty UE oraz strategie i programy krajowe, a przede wszystkim Program Dziaania Rzdu RP Solidarne Pastwo.



str. 39

Narodowa Strategia Spjnoci bdzie realizowana przy pomocy Programw Operacyjnych (PO), zarzdzanych przez:

Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Ministerstwo Gospodarki, Ministerstwo Transportu i Budownictwa, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwo Edukacji i Nauki, Ministerstwo Zdrowia, Ministerstwo Pracy i Polityki Spoecznej, Ministerstwo rodowiska, Ministerstwo Rolnictwa, Ministerstwo Spraw Wewntrznych i Administracji itd. oraz Samorzdy poszczeglnych wojewdztw.

Tak jak dotd programy operacyjne mog mie charakter regionalny, sektorowy i horyzontalny oraz pomocy technicznej. W regulacjach, jakie maj obowizywa w latach 2007-2013 zaproponowano, aby przyj jako uniwersalny - model finansowania jednego programu operacyjnego tylko z jednego funduszu. W Polsce kocz si9 konsultacje spoeczne programw operacyjnych oraz Narodowej Strategii Spjnoci. Ustalono ju, e przy realizacji polityki strukturalnej bdziemy korzysta z trzech Funduszy: dwch strukturalnych (EFRR i EFS) oraz instrumentu finansowego nie bdcego funduszem strukturalnym Funduszu Spjnoci.9

W czasie pisania niniejszej ksiki tj. sierpie 2006. Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Anna Szymaska


str. 40

rda finansowania celw polityki regionalnej Unii Europejskiej w okresie 2007 2013

Cel: Konwergencja

Cel: Konkurencyjno i Zatrudnienie w Regionach

Cel: Europejska Wsppraca Terytorialna

Europejski Fundusz Europejski Fundusz Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Rozwoju Regionalnego Rozwoju Regionalnego Europejski Fundusz Spoeczny Fundusz Spjnoci Tab.1. rda finansowania celw polityki regionalnej UE 2007-2013. Europejski Fundusz Spoeczny

Programy Operacyjne konieczne do prawidowego wykorzystania funduszy strukturalnych oraz Funduszu Spjnoci w Polsce to:

16 Regionalnych Programw Operacyjnych (RPO) Program Operacyjny Rozwj Polski Wschodniej Program Operacyjny Infrastruktura i rodowisko Program Operacyjny Kapita Ludzki Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Programy Europejskiej Wsppracy Terytorialnej Program Operacyjny Pomoc Techniczna polityki regionalnej na pastwom czonkowskim skutecznego sposobu lepszym wykorzystaniu

Trzy nowo utworzone instrumenty lata 2007-2013 dopomog regionom i w wypracowaniu prawidowego i zarzdzania funduszami i w



str. 41

instrumentw inynierii finansowej. Blisza wsppraca pomidzy Komisj Europejsk, a Europejskim Bankiem Inwestycyjnym (EBI) i innymi instytucjami finansowymi umocni tworzenie zdolnoci na poziomie instytucji krajowych i regionalnych.

JASPERS (Joint Assistance in Supporting Projects in European Regions wsplna inicjatywa wsparcia projektw w regionach europejskich) ma suy rozwojowi partnerstwa midzy Komisj Europejsk, Europejskim Bankiem Inwestycyjnym i Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju w celu skumulowania wiedzy fachowej oraz wsparcia regionw i pastw czonkowskich w przygotowaniu duych projektw; JEREMIE (Joint European Resources for Micro to Medium Enterprises - wsplne europejskie zasoby dla mikro-, maych i rednich przedsibiorstw) to inicjatywa Komisji Europejskiej i Europejskiego Banku Inwestycyjnego wraz z Europejskim Funduszem Inwestycyjnym, dca do poprawy dostpnoci finansowania dla rozwoju mikroprzedsibiorstw, maych i rednich przedsibiorstw w regionach UE; natomiast JESSICA (Joint European Support for Sustainable Investment in City Areas, czyli wsplne europejskie wsparcie na rzecz trwaych inwestycji w obszarach miejskich) jest inicjatyw Komisji Europejskiej podjt we wsppracy z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym i Bankiem Rozwoju Rady Europy na rzecz propagowania zrwnowaonych i trwaych inwestycji w obszarach miejskich.

Komisja Europejska zaproponowaa, aby w latach 2007-2013 zlokalizowa caoksztat dziaa dotyczcych rozwoju rolnictwa i obszarw wiejskich w ramach Wsplnej Polityki Rolnej, oraz abyCopyright by Wydawnictwo Zote Myli & Anna Szymaska


str. 42

przesun wszystkie fundusze dotyczce rybowstwa z polityki spjnoci do polityki rybowstwa. Oznacza to, e nowa polityka spjnoci nie bdzie ju finansowaa rozwoju rolnictwa i obszarw wiejskich oraz rybowstwa, a rola koordynacyjna KE w tym zakresie zostaje ograniczona. Cao dziaa dotyczcych rozwoju rolnictwa i obszarw wiejskich ma zosta przesunita do Wsplnej Polityki Rolnej i bdzie uruchamiana w ramach nowego Europejskiego Funduszu Rolnego Rozwoju Obszarw Wiejskich, Europejskiego Funduszu Rybackiego i Funduszu Gwarancji Rolnej.

W krajach czonkowskich, takich jak Polska, ktr cechuje istotne znaczenie rolnictwa i obszarw wiejskich, pojawia si w zwizku z tym trudny problem skoordynowania dziaa finansowanych ze rodkw europejskich w ramach dwch rnych polityk WsplnotCopyright by Wydawnictwo Zote Myli & Anna Szymaska


str. 43

Europejskich. Dlatego istnieje realne niebezpieczestwo uprawiania w Polsce w latach 2007-2013 dwch rnych polityk rozwoju regionalnego - jednej oglnej i skierowanej do obszarw zurbanizowanych, drugiej, dotyczcej rolnictwa i obszarw wiejskich. NSS (Narodowa Strategia Spjnoci) bdzie jedynym instrumentem koordynacji dwch strumieni 10 finansowych . Struktura Programu Operacyjnego

Rys.7. Struktura programu operacyjnego

NSS bdzie realizowana przy pomocy Programw Operacyjnych (PO), zarzdzanych przez odpowiednie Ministerstwa oraz Regionalnych Programw Operacyjnych (RPO) zarzdzanych przez Samorzdy poszczeglnych wojewdztw. Regionalne Programy Operacyjne (RPO) zostan przyjte dla kadego z wojewdztw osobno. RPO to dokumenty, za pomoc10

Polityka Spjnoci UE w latach 2007-2013, prof.J.Szlachta, NPR 2007-2013, www.npr.gov.pl, pkt 279. Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Anna Szymaska


str. 44

ktrych dzielone bd w poszczeglnych regionach (wojewdztwach NTS 2), w latach 2007-2013, pienidze z Unii Europejskiej. Mona powiedzie, e RPO to modszy - cho zdecydowanie wikszy krewny programu ZPORR. Nad nowymi regionalnymi programami pracuj wszyscy - przedstawiciele gmin, powiatw, organizacji spoecznych i gospodarczych oraz innych wanych rodowisk spoecznoci lokalnych w kadym wojewdztwie osobno. W kadym Regionalnym Programie Operacyjnym musi by zawarty zestaw dziedzin wsparcia, zgodnych z Rozporzdzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie EFRR z dnia 21.12.2005 r. Dziedziny wsparcia to:

Badania i Rozwj i przedsibiorczo,

Technologiczny

(BRT),

innowacje

Spoeczestwo informacyjne, Inicjatywy lokalne w zakresie zatrudnienia i rozwoju oraz wsparcie dla struktur wiadczcych usugi lokalne w tworzeniu nowych miejsc pracy, rodowisko, Zapobieganie i zwalczanie i technologicznych, Turystyka, Inwestycje w kultur, Inwestycje w transport, Inwestycje energetyczne, Inwestycje w ksztacenie (zwaszcza zawodowe), Inwestycje w infrastruktur w infrastruktur spoeczn. ochrony zdrowia oraz zagroe przyrodniczych



str. 45

Ju teraz wiadomo, e Programy Operacyjne bd suyy realizacji duych przedsiwzi, natomiast Regionalne Programy Operacyjne realizacji projektw mniejszych. Kade wojewdztwo, sporzdzajc wasny Regionalny Program Operacyjny, zachowujc ukad priorytetw tworzy specyficzny dla siebie drogowskaz wydatkowania rodkw pomocowych. Musi przy tym uwzgldnia zaktualizowan diagnoz sytuacji spoeczno gospodarczej w swoim wojewdztwie oraz analiz SWOT11, a take zapisy zaktualizowanych pozostaych dokumentw strategicznych. Z tych opracowa wynikaj kierunki rozwoju kadego z wojewdztw, a co za tym idzie - podzia rodkw pomocowych midzy priorytety i dziaania zawarte w RPO12, dla realizacji rozwoju poszczeglnych wojewdztw.

Priorytety, rda finansowania i instytucje odpowiedzialne dla poszczeglnych Programw OperacyjnychProgram Operacyjny Infrastruktura i rodowisko

Transport miejski Fundusz Spjnoci zarzdzanie Ministerstwo Transportu i Budownictwa, Wsparcie rozwoju wojewdztw Polski wschodniej Fundusz Spjnoci MRR13, MTiB14, M15,

11

Analiza SWOT analiza sabych i mocnych stron, szans i zagroe. Definicja znajduje si w Sowniku. 12 RPO Regionalny Program Operacyjny 13 MRR-Ministerstwo Rozwoju Regionalnego 14 MTiB-Ministerstwo Transportu i Budownictwa 15 M- Ministerstwo rodowiska Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Anna Szymaska


str. 46

Rozwj kultury i zachowanie dziedzictwa kulturowego EFRR16 MKiDN17, Transeuropejskie sieci transportowe i transport przyjazny dla rodowiska Fundusz Spjnoci MTiB, krajowe sieci transportowe EFRR MTiB, infrastruktura rodowiska Fundusz Spjnoci M, ochrona rodowiska naturalnego EFRR M, infrastruktura energetyczna przyjazna rodowisku Fundusz Spjnoci Ministerstwo Gospodarki, bezpieczestwo Gospodarki, energetyczne EFRR Ministerstwo

bezpieczestwo zdrowotne spoeczestwa i poprawa efektywnoci systemu ochrony zdrowia EFRR Ministerstwo Zdrowia.

Program Operacyjny Kapita Ludzki

Zapewnienie jakoci w edukacji EFS18 Ministerstwo Edukacji i Nauki, Integracja spoeczna EFS Ministerstwo Pracy i Polityki Spoecznej, Pastwo sprawne i partnerskie EFS Ministerstwo Spraw Wewntrznych i Administracji, Ministerstwo Pracy i Polityki Spoecznej, Zatrudnienie EFS MPiPS, Spoeczestwo oparte na wiedzy EFS Zarzd wojewdztwa,

16 17

EFRR Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego MKiDN Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego 18 EFS Europejski Fundusz Spoeczny Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Anna Szymaska


str. 47

Rynek pracy otwarty dla wszystkich EFS Zarzd wojewdztwa, Wsppraca midzynarodowa i projekty innowacyjne EFS Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Profilaktyka, promocja zdrowia i poprawa stanu zdrowia spoeczestwa EFS Ministerstwo Zdrowia, Wyksztacenie i kompetencje na obszarach wiejskich EFS Zarzd wojewdztwa, Podniesienie dostpu do edukacji, wzrostu kompetencji i adaptacyjnoci kadr na obszarze Polski wschodniej EFS Zarzd wojewdztwa.

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

Spoeczestwo Gospodarki,

informacyjne

EFRR

Ministerstwo

Badania i rozwj nowoczesnych technologii EFRR Ministerstwo Edukacji i Nauki, Kapita dla innowacji EFRR MG19 Inwestycje EFRR MG, Kooperacja EFRR MG, Infrastruktura B+R20 EFRR MEiN21, Polska gospodarka na rynku midzynarodowym EFRR MG.

19

MG Ministerstwo Gospodarki B+R Badania i Rozwj 21 MEiN Ministerstwo Edukacji i Nauki20



str. 48

Program Rozwoju Wojewdztw Polski Wschodniej

innowacje i rozwj przedsibiorczoci EFRR Zarzd wojewdztwa, wsparcie rozwoju potencjalnych metropolii oraz miast wojewdzkich i powiatowych Polski wschodniej EFRR Zarzd wojewdztwa, due projekty sieciowe z zakresu midzywojewdzkich sieci drogowych EFRR Zarzd wojewdztwa.

Programy Operacyjne Europejskiej Wsplnoty Terytorialnej

programy wsppracy przygranicznej EFRR MRR, programy wsppracy transnarodowej EFRR MRR, programy wsppracy midzyregionalnej EFRR MRR.

Program Operacyjny Pomoc Techniczna

wsparcie realizacji NSS22 oraz zapewnienie cigoci programowania operacji funduszy strukturalnych EFRR Zarzd wojewdztwa, skuteczne rozpowszechnianie informacji i promocja NSS oraz zapewnienie odpowiedniego przepywu i wymiany informacji pomidzy uczestnikami procesu realizacji NSS EFRR Zarzd wojewdztwa.

22

NSS Narodowa Strategia Spjnoci Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Anna Szymaska


str. 49

Program Operacyjny Infrastruktura i rodowisko Na realizacj Programu Operacyjnego Infrastruktura i rodowisko na lata 2007-2013 zostanie przeznaczonych okoo 26054,7 mln euro. Ze rodkw Unii Europejskiej bdzie pochodzio 21275,2 mln euro (w tym ze rodkw Funduszu Spjnoci 18927,6 mln euro oraz Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego 2347,6 mln euro), a z publicznych rodkw krajowych okoo 3754,5 mln euro. Przyjto, e poziom wspfinansowania ze rodkw wsplnotowych wyniesie okoo 85% wszystkich rodkw publicznych. Obok rodkw publicznych w realizacji POIi bd zaangaowane take rodki prywatne pomoc kierowana do przedsibiorstw bdzie podlegaa zasadom konkurencji. czn warto rodkw prywatnych przyjto w wysokoci okoo 1025 mln euro.

Gwnym celem Programu jest podniesienie atrakcyjnoci inwestycyjnej Polski i jej regionw poprzez rozwj infrastrukturyCopyright by Wydawnictwo Zote Myli & Anna Szymaska


str. 50

technicznej przy rwnoczesnej ochronie i poprawie stanu rodowiska, zdrowia spoeczestwa, zachowaniu tosamoci kulturowej i rozwijaniu spjnoci terytorialnej. Program Operacyjny Infrastruktura i rodowisko zakada realizacj piciu celw szczegowych:

Budow infrastruktury zapewniajcej, e rozwj gospodarczy Polski bdzie dokonywa si przy rwnoczesnym zachowaniu i poprawie stanu rodowiska naturalnego. Zwikszenie dostpnoci gwnych orodkw gospodarczych w Polsce poprzez powizanie ich sieci autostrad i drg ekspresowych oraz alternatywnych wobec transportu drogowego rodkw transportu. Zapewnienie dugookresowego bezpieczestwa energetycznego Polski poprzez dywersyfikacj dostaw, zmniejszenie energochonnoci gospodarki i rozwj odnawialnych rde energii. Wykorzystanie potencjau kultury i dziedzictwa narodowego o znaczeniu wiatowym i europejskim dla zwikszenia atrakcyjnoci Polski. Wspieranie roboczej. utrzymania dobrego poziomu zdrowia siy

W ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i rodowisko realizowanych bdzie 15 priorytetw:

Gospodarka wodno-ciekowa. Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi. Bezpieczestwo ekologiczne.



str. 51

Przedsiwzicia dostosowujce przedsibiorstwa do wymogw ochrony rodowiska. Ochrona przyrody i ksztatowanie postaw ekologicznych. Transeuropejskie sieci transportowe TEN-T. Transport przyjazny rodowisku. Bezpieczestwo transportu i krajowe sieci transportowe. Infrastruktura drogowa w Polsce wschodniej.

Infrastruktura energetyczna przyjazna rodowisku. Bezpieczestwo energetyczne. Kultura i dziedzictwo kulturowe. Bezpieczestwo zdrowotne i poprawa efektywnoci systemu ochrony zdrowia.



str. 52

Pomoc techniczna dla wsparcia procesu zarzdzania Programem oraz upowszechnienia wiedzy na temat wsparcia ze rodkw UE. Pomoc techniczna dla wsparcia zdolnoci instytucjonalnych w instytucjach uczestniczcych we wdraaniu priorytetw wspfinansowanych z Funduszu Spjnoci.

Instytucj Zarzdzajc Programem Operacyjnym Infrastruktura i rodowisko jest minister waciwy ds. rozwoju regionalnego, ktry wykonuje swoje funkcje przy pomocy Departamentu Koordynacji Programw Infrastrukturalnych w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego. Inwestycje w ramach POIi zostan sfinansowane z EFRR oraz Funduszu Spjnoci. W odrnieniu od lat poprzednich, gdzie Fundusz Spjnoci dzielony by po poowie na przedsiwzicia dotyczce transportu i rodowiska w latach 2007-2013 na infrastruktur drogow i transport lotniczy oraz kolejowy przeznaczy si okoo 7 mld euro (okoo 60%), natomiast 4,29 mld euro (okoo 40%) jest zarezerwowanych na inwestycje prorodowiskowe. Kada inwestycja w infrastruktur realizowana z pienidzy unijnych bdzie w okoo 15 proc. wspfinansowana z Budetu Pastwa. W sumie do wszystkich programw finansowanych w ramach POIi Pastwo dooy ok. 3,8 mld euro. Ponad miliard euro bdzie zainwestowane w infrastruktur drogow na terenie wschodniej Polski. Zostan poprawione poczenia pomidzy gwnymi miastami tego regionu, a reszt kraju. Zgodnie z planem do 2013 roku ma tam powsta okoo 290 km nowych drg ekspresowych.



str. 53

Instytucje poredniczce w realizacji priorytetw Programu Operacyjnego Infrastruktura i rodowiskoPriorytet Gospodarka wodno ciekowa Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi Bezpieczestwo ekologiczne Przedsiwzicia dostosowujce przedsibiorstwa do wymogw ochrony rodowiska Ochrona przyrody i ksztatowanie postaw ekologicznych Transeuropejskie sieci transportowe TEN-T Transport przyjazny rodowisku Bezpieczestwo transportu i krajowe sieci transportowe Infrastruktura transportowa w Polsce wschodniej Infrastruktura energetyczna przyjazna rodowisku Bezpieczestwo energetyczne Kultura i dziedzictwo kulturowe Bezpieczestwo zdrowotne i poprawa efektywnoci systemu ochrony zdrowia Minister waciwy do spraw kultury i dziedzictwa narodowego Minister waciwy do spraw zdrowia Minister waciwy do spraw gospodarki Minister waciwy do spraw transportu Instytucja Poredniczca Minister waciwy do spraw rodowiska

Tab.2. Instytucje poredniczce w realizacji PO Infrastruktura i rodowisko

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Zosta zatwierdzony przez Rad Ministrw 1 sierpnia 2006 r. W ramach PO IG mamy do wykorzystania ponad 7 mld euro. Celem jest, aby Polska w roku 2013 doczya do grona pastw, ktrychCopyright by Wydawnictwo Zote Myli & Anna Szymaska


str. 54

gospodarki uznawane s za gospodarki oparte na wiedzy. Ministerstwo Gospodarki w ramach Programu odpowiada za realizacj czterech priorytetw. Pierwszy z nich to Kapita dla innowacji, w ktrym znajduj si nowe instrumenty dla przedsibiorcw na wstpnych etapach rozwoju, jak i dla osb, ktre chc inwestowa w przedsiwzicia innowacyjne. Kolejny priorytet to Inwestycje w innowacyjne przedsiwzicia. Jego budet wynosi ponad 3 mld euro. S to pienidze przeznaczone gwnie na wsparcie dziaa o charakterze inwestycyjnym. W przypadku priorytetu Dyfuzja innowacyjnoci powstan nowe instrumenty, takie jak klastry czy grona przedsibiorczoci (wspieranie wspdziaania przedsibiorcw). Znajduj si tu rwnie sprawdzone instrumenty, ktre w obecnej perspektywie finansowej (2004-2006) byy do popularne: parki technologiczne, parki przemysowe, inkubatory. Ostatnim priorytetem, za ktry odpowiada minister gospodarki jest priorytet Polska gospodarka na rynku midzynarodowym. Priorytet ten jest cile powizany z innymi dziaaniami ministra gospodarki, m.in. z przygotowywan strategi promocji polskiej gospodarki, a take pracami ustawowymi nad powoaniem Polskiej Agencji Handlu i Inwestycji. Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka adresowany jest do przedsibiorcw, ktrzy rozwijaj si przez innowacyjno i nowoczesno. Ponadto odbiorcami Programu bd take instytucje otoczenia biznesu oraz jednostki naukowe wsppracujce z przedsibiorstwami. Celem Programu jest rozwj polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsibiorstwa. Program bdzie realizowany w systemie, w skad ktrego wejd m.in. Regionalne Programy Operacyjne oraz Program Operacyjny RozwjCopyright by Wydawnictwo Zote Myli & Anna Szymaska


str. 55

Polski Wschodniej. Jedn z wanych zmian wprowadzonych w nowej perspektywie finansowej bdzie wprowadzenie wikszej iloci instytucji wdraajcych. Obecnie wikszo rodkw wdraanych jest przez Polsk Agencj Rozwoju Przedsibiorczoci. W przyszej perspektywie maj powsta tzw. Regionalne PARP-y. Z kolei na poziomie centralnym dziaania bd wdraane przez wiksz ni dotychczas liczb instytucji. W dalszym cigu bdzie to PARP, Agencja Rozwoju Przemysu, Bank Gospodarstwa Krajowego, ale znajdzie si tu rwnie nowa Agencja Handlu i Inwestycji. Zwikszenie iloci instytucji wdraajcych ma na celu uproszczenie i uczynienie systemu bardziej skutecznym (!?). Wedug Ministerstwa pozwoli to rwnie unikn nawarstwienia spraw w jednej instytucji. System aplikacyjny PO Innowacyjna Gospodarka ma zosta poprawiony. Jest on tworzony tak, aby na pocztku oceniana bya zawarto merytoryczna wniosku. A dopiero pniej, na etapie podpisywania umowy z przedsibiorc, tworzono do niego wszystkie niezbdne elementy finansowo-formalne. rednie wsparcie dla przedsibiorcw w ramach RPO wyniesie okoo 30 %. Oznacza to, e w kadym z 16-tu RPO okoo 30% rodkw na jego realizacj powinno by przeznaczone na wsparcie dla przedsibiorcw. Najwicej na wpieranie przedsibiorczoci w ramach swojego Programu przeznaczy wojewdztwo opolskie, ktre przewiduje dla firm w regionie 37% rodkw z UE. Najmniej na ten cel przeznaczya Maopolska - okoo 10%. W chwili obecnej finalizowane s prace, ktrych celem jest okrelenie zakresu interwencji w ramach poszczeglnych programw operacyjnych. Kwestia ustalenia linii demarkacyjnej polega na tym, aby w Programie Operacyjnym Innowacyjna Gospodarka znalazy si obszary, ktre maj charakter ponadregionalny, a dziaania, ktre maj charakter regionalny - znalazy si w Regionalnych ProgramachCopyright by Wydawnictwo Zote Myli & Anna Szymaska


str. 56

Operacyjnych. Ustalenie tej linii bdzie moliwe dopiero w momencie, gdy wszystkie Regionalne Programy bd przyjte i przedstawione Ministerstwu Rozwoju Regionalnego. Minister Gospodarki do nowego Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka wprowadzi cztery priorytety, skierowane przede wszystkim do przedsibiorcw. Program przewiduje doradztwo, wsparcie kapitaowe, dofinansowanie inwestycji dla przedsibiorcw, sieci zrzeszajcych przedsibiorcw, instytucji z otoczenia biznesu, organizacji zrzeszajcych potencjalnych inwestorw, np. inkubatorw przedsibiorczoci akademickiej, centrw transferu technologii i innowacji, parkw naukowo-technologicznych, instytucji publicznych, jednostek samorzdu terytorialnego itp. Kapita dla innowacji (Priorytet 3) Bezporednie wsparcie dla przedsibiorcw przewidziane jest przede wszystkim w priorytecie 3 Kapita dla innowacji. W jego ramach przedsibiorcy bd mieli zapewnione wsparcie od momentu powstania innowacyjnego pomysu, poprzez doradztwo w procesie tworzenia firmy, skoczywszy na dostpie do kapitau. Nowi przedsibiorcy bd mogli te skorzysta ze wsparcia kapitaowego z funduszy podwyszonego ryzyka. W ramach priorytetu wspierane bd nastpujce dziaania:

dofinansowanie prac przygotowawczych oraz poszukiwania, oceny i wyboru pomysw innowacyjnych; wsparcie w czasie powstawania o innowacyjne rozwizania; dla firm opartych



str. 57

dokapitalizowanie funduszu podwyszonego 23 inwestujcych w fazy seed i start-up ; projekty zwizane prywatnych. z aktywizacj rynku

ryzyka

inwestorw

W ramach priorytetu udzielane bdzie bezzwrotne wsparcie: przedsibiorcom, podmiotom zarzdzajcym funduszami podwyszonego ryzyka, instytucjom otoczenia biznesu, organizacjom zrzeszajcym potencjalnych inwestorw, organizacjom przedsibiorcw i pracodawcw oraz instytucjom wspierajcym powstawanie nowych firm innowacyjnych (inkubatory przedsibiorczoci akademickiej, centra transferu technologii i innowacji, akceleratory technologii, parki naukowotechnologiczne).

Inwestycje w innowacyjne przedsibiorstwa (Priorytet 4) Przedsibiorcy bd mogli te uzyska wsparcie w ramach Priorytetu 4 - Inwestycje w innowacyjne przedsiwzicia poprzez dofinansowanie prowadzenia dziaalnoci badawczo-rozwojowej w przedsibiorstwach wdroe wynikw prac B+R; a take opracowania, przygotowania oraz uruchomienia produkcji nowych i unowoczenionych produktw. Uzupenieniem tych dziaa jest wsparcie projektw przedsibiorstw inwestujcych w B+R. Duy nacisk w tym priorytecie zosta pooony na wsparcie powszechnego zastosowania rozwiza teleinformatycznych, w tym technik elektronicznego biznesu w przedsibiorstwach oraz rozwiza majcych na celu ograniczenie szkodliwego oddziaywania na rodowisko.23

Inwestycje w firmy znajdujce si na wczesnym etapie powstania. Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Anna Szymaska


str. 58

W ramach priorytetu wspierane bd nastpujce dziaania:

wsparcie prowadzenia prac B+R przez przedsibiorcw i wdroenie wynikw takich prac; inwestycje zwizane z opracowaniem i wdroeniem wynikw prac B+R, w tym tworzenie nowych miejsc pracy niezbdnych do prowadzenia wasnej dziaalnoci B+R przez przedsibiorcw; realizacja nowych inwestycji obejmujcych, co najmniej w skali kraju, zastosowanie nowych rozwiza organizacyjnych oraz technologicznych w produkcji i usugach, w tym prowadzcych do zmniejszania szkodliwego oddziaywania na rodowisko; dofinansowanie Funduszu Kredytu Technologicznego przeznaczonego na finansowanie wdroe nowych technologii przez przedsibiorcw; projekty doradcze i inwestycyjne zwizane z przeksztacaniem przedsibiorcy w Centrum Badawczo Rozwojowe; projekty szkoleniowe oraz doradcze niezbdne do realizacji projektw inwestycyjnych; innowacyjne inwestycje zwizane z usugami turystycznymi o znaczeniu ponadregionalnym.

W ramach priorytetu udzielane bdzie bezzwrotne wsparcie: przedsibiorcom; w przypadku inwestycji turystycznych instytucjom otoczenia biznesu, jednostkom samorzdu terytorialnego, przedsibiorcom dziaajcym w brany turystycznej.



str. 59

Dyfuzja innowacyjnoci (Priorytet 5) W ramach tego priorytetu wsparcie uzyskaj projekty majce na celu budow i rozwj powiza kooperacyjnych przedsibiorcw o charakterze ponadregionalnym. Wsparcie przedsibiorstwa bd mogy uzyska za porednictwem instytucji otoczenia biznesu zarwno skupionych w sieciach o zasigu krajowym, jak i pojedynczych wysoko wyspecjalizowanych orodkw wspierania innowacyjnoci o istotnym znaczeniu w skali caej gospodarki kraju. W ramach priorytetu wspierane bd nastpujce dziaania:

inwestycje zwizane z pokryciem kosztw zainicjowania lub prowadzenia inwestycji zwizanych z tworzeniem i rozwojem powiza kooperacyjnych o znaczeniu ponadregionalnym; wsparcie innowacyjnych instytucji otoczenia biznesu (np. parkw naukowo-technologicznych, inkubatorw technologicznych, centrw transferu technologii); wsparcie budowy i rozwoju ponadregionalnych sieci otoczenia biznesu wiadczcych usugi w zakresie dziaalnoci innowacyjnej przedsibiorcw; wsparcie wykorzystania praw wasnoci przemysowej oraz praw autorskich i pokrewnych przez przedsibiorcw.

W ramach priorytetu udzielane bdzie bezzwrotne wsparcie: przedsibiorcom, grupom przedsibiorcw, w tym: klastrom, acuchom produkcyjnym MP i duych przedsibiorcw, sieciom technologicznym (MP i jednostki naukowe) reprezentowanym przez podmioty posiadajce zdolno do wystpowania w ich imieniu, platformom technologicznym, sieciom instytucji otoczeniaCopyright by Wydawnictwo Zote Myli & Anna Szymaska


str. 60

biznesu o znaczeniu ponadregionalnym, wysoko specjalistycznym orodkom innowacyjnoci (podmioty zarzdzajce parkami naukowo-technologicznymi, inkubatorami technologii, centrami zaawansowanych technologii, centrami produktywnoci oraz innymi orodkami specjalistycznych usug dla przedsibiorcw).

Polska gospodarka na rynku midzynarodowym (Priorytet 6) Minister Gospodarki bdzie rwnie realizowa Priorytet 6 - Polska gospodarka na rynku midzynarodowym. W jego ramach wspierane bd dziaania polegajce na silniejszym powizaniu gospodarki polskiej z gospodark midzynarodow poprzez promocj polskiej marki narodowej: promocja sprzeday na Jednolitym Rynku Europejskim i promocja eksportu, budowa i rozwj systemu obsugi inwestora uzupenione promocj turystyczn Polski. W ramach tego priorytetu mog by rwnie wspierane inicjatywy istotne dla promocji Polski, np. organizowanie duych przedsiwzi o midzynarodowym charakterze, takich jak Wystawa wiatowa EXPO. W ramach priorytetu wspierane bd nastpujce dziaania:

projekty inwestycyjne; projekty doradcze i promocyjne.

W ramach priorytetu udzielane bdzie bezzwrotne wsparcie: przedsibiorcom, instytucjom otoczenia biznesu o zasigu ponadregionalnym i midzynarodowym, wspierajce promocj gospodarcz, a take instytucjom publicznym oraz jednostkom samorzdu terytorialnego.



str. 61

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka nie jest bezporedni kontynuacj Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjnoci Przedsibiorstw 2004-2006. Obejmuje wsparcie dla rozwoju przedsibiorczoci, szeroko rozumianej innowacyjnoci oraz konkurencyjnoci polskiej gospodarki. W koczcym si okresie programowania (2004-2006) mali i redni przedsibiorcy ju pogubili si w gszczu przepisw, instytucji i milionie interpretacji przepisw w wykonaniu urzdnikw RIF, rnych agencji rozwoju, PARP i innych. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego za planuje w okresie 2007-2013 utworzenie nowych instytucji po to by uproci i przyspieszy. Jako trudno uwierzy, by nowe, dodatkowe instytucje cokolwiek uprociy i przyspieszyy... Zwaszcza e ich nowi pracownicy bd - jak pokazuje dowiadczenie lat poprzednich nadgorliwi i niedouczeni. Nawarstwianie si spraw wynika przewanie z nadinterpretacji i nadgorliwoci niedouczonych urzdnikw, a system urzdniczej oceny wnioskw jest zy, mao przejrzysty, dugotrway, podlegajcy moliwoci interpretacji przepisw (czasem zupenie dowolnej!), na kadym etapie weryfikacji. Jestemy w przededniu wyborw samorzdowych. Czym to moe zagraa? W kontekcie przyszej absorpcji rodkw pomocowych z UE tym, e nastpi wymiana wielu urzdnikw zajmujcych si funduszami w jednostkach samorzdu terytorialnego. Wymiana ta bdzie zalena prawdopodobnie w wikszoci przypadkw od czynnikw politycznych, a nie od tego, czy i jakimi kwalifikacjami i wiedz w zakresie funduszy dysponuje urzdnik. Znowu mog nastpi opnienia, nadinterpretacje, zaleganie spraw. Szkolenia bd organizowane za pno, kto bdzie szkoli, te jeszcze nie wiadomo.Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Anna Szymaska


str. 62

Regionalne Programy Operacyjne W latach 2007-13 w ramach Narodowej Strategii Spjnoci (Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia) bd realizowane Regionalne Programy Operacyjne (RPO), zarzdzane przez Samorzdy poszczeglnych wojewdztw. Na realizacj 16 Regionalnych Programw Operacyjnych przeznaczonych zostanie okoo 15,9 mld euro (26,8% caoci rodkw unijnych dla Polski na lata 2007-13). Podstawowy cel RPO to podnoszenie konkurencyjnoci regionw, promowanie zrwnowaonego rozwoju poprzez tworzenie warunkw dla wzrostu inwestycji na poziomie regionalnym i lokalnym. Dziaania okrelone w RPO s koordynowane z dziaaniami podejmowanymi w ramach pozostaych PO. Gwnymi grupami beneficjentw RPO s jednostki samorzdu terytorialnego oraz przedsibiorcy. Obecnie w MRR trwaj prace nad ocen merytoryczn poszczeglnych RPO. Jednoczenie w wojewdztwach odbywaj si konferencje konsultacyjne Narodowej Strategii Spjnoci i Regionalnych Programw Operacyjnych. Lista priorytetw RPO:

Badania i rozwj technologiczny (BRT), innowacje i przedsibiorczo. Spoeczestwo informacyjne. Inicjatywy lokalne w zakresie zatrudnienia i rozwoju oraz wsparcie dla struktur wiadczcych usugi lokalne w tworzeniu nowych miejsc pracy. rodowisko.



str. 63

Zapobieganie i zwalczanie zagroe przyrodniczych i technologicznych. Turystyka. Inwestycje w kultur. Inwestycje w transport. Inwestycje energetyczne. Inwestycje w ksztacenie (zwaszcza zawodowe). Inwestycje w infrastruktur w infrastruktur spoeczn. ochrony zdrowia oraz

Gwne typy inwestycji w RPO:

inwestycje w infrastruktur lokaln, rozwj przedsibiorczoci, wzmacnianie funkcji miejskich i metropolitalnych, rozwj turystyki, rozwj lokalnej infrastruktury spoecznej, rozwj spoeczestwa informacyjnego, ochrona dziedzictwa kulturowego, rewitalizacja obszarw powojskowych i poprzemysowych, wielofunkcyjny rozwj obszarw wiejskich, promowanie regionalnego produktu i usug, ochrona przeciwpowodziowa, rozwj wykorzystania odnawialnych rde energii.



str. 64

Przykadowe dziaania zawarte w RPO:

Inwestycje w infrastruktur lokaln:

lokalna infrastruktura drogowa, pobr i zaopatrzenie w wod, odprowadzanie i oczyszczanie ciekw, przesy energii elektrycznej i gazu, kompleksowe uzbrojenie terenu pod inwestycje, poprawa jakoci powietrza, odnowa centrw miejscowoci.

Rozwj turystyki i funkcji rekreacyjnej obszarw wiejskich:

budowa i modernizacja lokalnej bazy turystycznej i rekreacyjnej, rozwj agroturystyki, promocja lokalnego produktu turystycznego.

Promowanie regionalnego produktu i usug:

finansowanie udziau przedsibiorstw imprezach wystawienniczych, misjach gospodarczych itp.,

w targach, handlowych,

organizacja targw, misji handlowych i gospodarczych, i wszelkiego rodzaju innych inicjatyw majcych na celu promocj regionalnych produktw i usug.

Lokalna infrastruktura spoeczna:

wyrwnanie szans w dostpie do edukacji, podniesienie jakoci podstawowej opieki medycznej.



str. 65

Spoeczestwo informacyjne:

zwikszenie dostpu do szerokopasmowego Internetu na obszarach wiejskich, zwikszenie zakresu dostpnych online. usug teleinformatycznych

Ochrona dziedzictwa kulturowego:

budowa, przebudowa i remont obiektw kultury, adaptacja na potrzeby muzealne zabytkw techniki i architektury, odbudowa, przebudowa, konserwacja i remont historycznych i zabytkowych obiektw o znaczeniu regionalnym, zabezpieczenie obiektw na wypadek zagroe.

Wielofunkcyjny rozwj obszarw wiejskich:

rozwj usug produkcyjnych, rozwj usug specjalistycznych.

Ochrona przeciwpowodziowa:

budowa, remont, przebudowa infrastruktury rzecznej, roboty budowlane dotyczce obiektw zwikszajcych retencj wd powierzchniowych, regulacja ciekw wodnych, odtwarzanie (w tym renaturyzacja) ciekw wodnych.



str. 66

Ponadto przewiduje si te wsparcie dla maych i rednich przedsibiorstw w postaci:

bezporednich inwestycji w MP, dziaa uatwiajcych dostp MP do zewntrznych rde finansowania (m.in. poprzez tworzenie funduszy poyczkowych, inwestycyjnych, gwarancyjnych), wzmocnienia instytucji otoczenia biznesu, wsparcia w zakresie rozwoju rynkw MP.

Projekty Regionalnych Programw Operacyjnych znajduj si na stronach internetowych urzdw marszakowskich. Z Regionalnych Programw Operacyjnych bd mogy korzysta Samorzdy gminne, powiatowe i wojewdzkie oraz przedsibiorcy, szkoy, wysze uczelnie, organizacje pozarzdowe, orodki zdrowia, szpitale, instytucje kultury itd. Zestaw dziedzin wsparcia musi by zgodny z Rozporzdzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady w Sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.



str. 67

rodki na poszczeglne wojewdztwa przyznane na realizacje RPO w latach 2007-2013. (zrdo: MRR)

Aby przygotowa si do aplikowania naley uwanie zapozna si z Regionalnym Programem Operacyjnym w swoim wojewdztwie. Bdzie on zawiera wszystkie niezbdne informacje, na takim poziomie szczegowoci, jaki reprezentoway w poprzednim okresie finansowania tzw. Uzupenienia do poszczeglnych Sektorowych Programw Operacyjnych. Przy kadym priorytecie i dziaaniu bd wskazani beneficjenci, kwalifikowalne projekty i koszty, warto min/max pojedynczego projektu, wysoko dofinansowania, konieczny udzia rodkw wasnych, cele gwne i szczegowe itd., czyli kompletny zestaw informacji.



str. 68

Program Operacyjny Kapita Ludzki

Celem Programu Operacyjnego Kapita Ludzki jest umoliwienie penego wykorzystania potencjau zasobw ludzkich, poprzez wzrost zatrudnienia i potencjau adaptacyjnego przedsibiorstw i ich pracownikw, podniesienie poziomu wyksztacenia spoeczestwa, zmniejszenie obszarw wykluczenia spoecznego oraz wsparcie dla budowy struktur administracyjnych pastwa. Zgodnie z projektem Narodowej Strategii Spjnoci cao rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego w Polsce na lata 2007 2013 (8,1 mld euro) zostanie przeznaczona na PO Kapita Ludzki. Zasoby ludzkie (kapita ludzki) to ludzie, ich umiejtnoci i dowiadczenia.



str. 69

Cech kapitau ludzkiego s zdolnoci czowieka do uczenia si i cigego rozwijania wiedzy. Rozwj wiedzy czowieka jest gwnym czynnikiem postpu technicznego i organizacyjnego. Czowiek jest innowatorem, tzn. odkrywa i stosuje nowe narzdzia pracy, tworzy nowe systemy organizacji pracy. Czowiek moe by sprawny, sprawny inaczej, moe to by kobieta, mczyzna, dziecko, student, osoba pracujca lub bezrobotna, czasami ldujca na marginesie ycia, to take mieszkaniec wsi (czsto popegeerowskiej), miasta duego lub maego itd. Teraz atwiej zrozumie, o czym traktuje Program Operacyjny Kapita Ludzki. W ramach Programu wsparciem zostan objte nastpujce obszary:

zatrudnienie, edukacja, integracja spoeczna, rozwj potencjau adaptacyjnego pracownikw i przedsibiorstw, a take: zagadnienia zwizane z rozwojem zasobw ludzkich na terenach wiejskich, budowa sprawnej i skutecznej administracji publicznej wszystkich szczebli, promocja zdrowia i zasobw pracy.

Program Operacyjny Kapita Ludzki stanowi odpowied na wyzwania, jakie przed pastwami czonkowskimi stawia odnowiona Strategia Lizboska. Wyzwania to: uczynienie z Europy bardziej atrakcyjnego miejsca do lokowania inwestycji i podejmowania pracy, rozwijanie wiedzy i innowacji oraz tworzenie wikszej liczby trwaych miejsc pracy.



str. 70

Program Operacyjny Kapita Ludzki skada si z 10 Priorytetw, realizowanych rwnolegle na poziomie centralnym i regionalnym. Priorytety realizowane Operacyjnym) to:

centralnie

(zawarte

w

Programie

Zatrudnienie i integracja spoeczna. Rozwj zasobw przedsibiorstw. ludzkich i potencjau adaptacyjnego

Wysoka jako edukacji odpowiadajca wymogom rynku pracy. Dobre pastwo. Profilaktyka, promocja spoeczestwa. i poprawa stanu zdrowia

Priorytety realizowane na szczeblu regionalnym (zawarte w 16 Regionalnych Programach Operacyjnych) to:

Rynek pracy otwarty dla wszystkich oraz promocja integracji spoecznej. Regionalne kadry gospodarki. Rozwj wyksztacenia i kompetencji w regionach. Aktywizacja techniczna. obszarw wiejskich oraz Priorytet Pomoc

W ramach Programu 70 % alokowanych rodkw zostanie przeznaczonych na wsparcie dla regionw, za pozostae 30 % rodkw bdzie wdraane sektorowo, przez odpowiednie resorty.



str. 71

W ramach komponentu regionalnego rodki zostan przeznaczone na wsparcie dla osb i grup spoecznych, natomiast w ramach komponentu centralnego rodki zostan przeznaczone przede wszystkim na wsparcie dla struktur i systemw.

Program Operacyjny Rozwj Polski Wschodniej Celem gwnym PO Rozwj Polski Wschodniej jest przyspieszenie tempa rozwoju spoeczno gospodarczego Polski wschodniej (tj. wojewdztw: lubelskiego, podkarpackiego, podlaskiego, witokrzyskiego i warmisko mazurskiego). Cel ten nawizuje do Programu Rzdu Solidarne Pastwo i wynika ze formuowanych w perspektywie redniookresowej celw Strategii Rozwoju Kraju 2007 2015 oraz jest zgodny z celem NSS (NSRO) 2007 2013, ktrym jest przypieszenie rozwoju spoeczno gospodarczego Polski, wzrost zatrudnienia oraz zwikszenie spjnoci spoecznej, gospodarczej i terytorialnej z krajami Unii Europejskiej. Projekty realizowane w ramach Programu bd wspfinansowane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.

Podzia rodkw na poszczeglne wojewdztwa w ramach projektu Programu Operacyjnego Rozwj Polski Wschodniej. MRR ustalio, e podzia rodkw na poszczeglne wojewdztwa, z uwzgldnieniem przeliczenia wg aktualnych danych, przedstawia si nastpujco:



str. 72

Wojewdztwo Lubelskie Podkarpackie Podlaskie witokrzyskie Warmisko-Mazurskie CZNIE

EFRR (w mln euro) 479,5 459,6 371,0 358,2 428,6 2096,8

EFRR na mieszkaca (w euro) 220,0 219,0 309,2 278,8 300,0 256,0

Tab.3. Podzia rodkw na wojewdztwa w PO Rozwj Polski Wschodniej

Z oglnej kwoty EFRR przeznaczonej na PO RPW - 2161,6 mln Euro wydzielono z podziau kwot 64,8 mln euro - na rezerw, ktra zostanie rozdysponowana na projekty w Priorytecie I, po zakoczeniu prac nad Planem Inwestycyjnym. W ukadzie poszczeglnych priorytetw realizujcych PO RPW rodki z zasobw EFRR rozdysponowane s w nastpujcy sposb:Podzia (%) rodkw EFRR Podzia rodkw EFRR (kwotowy w mln euro) 914,4 300 508 609,6 64,8 64,8

Priorytet I. Nowoczesna gospodarka, - w tym dziaanie I.2 Infrastruktura spoeczestwa informacyjnego II. Wojewdzkie orodki wzrostu III. Infrastruktura drogowa i przej granicznych IV. Pomoc techniczna Rezerwa

42,3 23,5 28,2 3 3

Tab.4. Podzia rodkw na priorytety w PO Rozwj Polski WschodniejCopyright by Wydawnictwo Zote Myli & Anna Szymaska

FUNDUSZE UNIJNE Anna SzymaskaCo jest

Documents

Fundusze Unijne i Europejskie