Funkcje rodzinyOpracowanie na podstawie Socjologii rodziny Zbigniewa Tyszki

Zbigniew Tyszka w swojej ksice z 1974 roku zatytuowanej Socjologia rodziny omwi rnorodne aspekty zwizane z problematyk rodziny. Skupi si midzy innymi na jej funkcjach. Stwierdzi, i cile wi si one ze struktur rodziny, tj. z ukadem rl i pozycji spoecznych, charakterem oraz organizacj stosunkw midzyosobniczych. Funkcje rodziny s uwarunkowane przez elementy jej struktury.Warto zwrci uwag na fakt, i poszczeglni socjologowie podaj niejednakow liczb funkcji penionych przez rodzin. Niektrzy pomijaj te wymienione przez innych. Zbigniew Tyszka wyrni dziesi funkcji, ktre spenia rodzina.

Dziesi funkcji rodziny wg. Z. TyszkiFunkcja materialno-ekonomiczna.Funkcja opiekuczo-zabezpieczajca.Funkcja prokreacyjna.Funkcja seksualna.Funkcja legalizacyjno-kontrolna.Funkcja socjalizacyjna.Funkcja klasowa.Funkcja kulturalna.Funkcja rekreacyjno-towarzyska.Funkcja emocjonalno-ekspresyjna.

Funkcja materialno-ekonomicznaOznacza materialne zaspokajanie rodziny, porednio take zaspokajanie niektrych materialnych potrzeb spoeczestwa. Mona wyrni w niej cztery podfunkcje:podfunkcj produkcyjn;podfunkcj zarobkow;podfunkcj gospodarcz;podfunkcj usugowo-konsumpcyjn.

Podfunkcja produkcyjnaRodzina jest w posiadaniu odrbnego warsztatu produkcyjnego i stanowi zarazem jego zaog produkcyjn.Przykad rodzina chopska posiadajca gospodarstwo rolne. Produkuje ona dobra:w okresie gospodarki naturalnej konsumpcja dbr wyczne rdo utrzymania;w okresie gospodarki towarowej towar wymieniany na pienidz, za ktry nabywa si rodki niezbdne do zapewnienia materialnej egzystencji.

Podfunkcja zarobkowaPraca zarobkowa jako moliwo zdobywania pienidzy niezbdnych dla utrzymania rodziny.W okresie gospodarki towarowej:uzyskiwanie pienidzy ze sprzeday towarw wyprodukowanych przez rodzin;wynajmowanie si czonkw rodziny do pracy poza domem (wynagrodzenie w pienidzach lub produktach materialnych).

Podfunkcja gospodarczaZasb i gromadzenie trwaych dbr materialnych niezbdnych do ycia rodziny, np. mieszkanie, przedmioty gospodarstwa domowego, samochd.

Podfunkcja usugowo-konsumpcyjnaWykonywanie wszystkich prac usugowych (fizycznych) niezbdnych dla funkcjonowania czonkw rodziny, np.:Przyrzdzanie posikw;Naprawa odziey;Dbao o czysto osobist;Dbao o czysto mieszkania.

Funkcja opiekuczo-zabezpieczajcaMaterialne i fizyczne zabezpieczenie czonkw rodziny maej (dwupokoleniowej) lub duej pozbawionych cakowicie lub czciowo rodkw do ycia lub fizycznie niesprawnych, wymagajcych opieki, np.:Pielgnacja niemowlt i maych dzieci;Pomoc materialna dla ludzi starszych;Fizyczna opieka nad zniedoniaymi ludmi.

Funkcja prokreacyjnaZaspokajanie rodzicielskich, emocjonalnych potrzeb wspmaonkw (potrzeb ojcostwa i macierzystwa), jak rwnie reprodukcyjnych potrzeb spoeczestwa.

Zbigniew Tyszka nadmienia, i w niektrych spoeczestwach dzieci pozamaeskie nie s w peni akceptowane, a czasami s one nawet dyskryminowane, dlatego tak wane jest to, by dzieci rodziy si w rodzinie.

Funkcja seksualnaMaestwo jako spoecznie akceptowana forma wspycia pciowego. System nakazw i zakazw regulujcy zaspokajanie potrzeb seksualnych.Powszechna liberalizacja norm moralnych i obyczajowych odnoszcych si do przedmaeskiego ycia seksualnego.Oddzielenie zaspokajania popdu seksualnego od spraw rozrodczoci.

Funkcja legalizacyjno-kontrolnaSankcjonowanie szeregu zachowa i dziaa uznanych za niewaciwe poza rodzin, nadzorowanie postpowania czonka rodziny przez pozostaych czonkw w celu zapobiegania ewentualnym odstpstwom od norm i wzorw przyjtych w rodzinie za obowizujce.Wzajemna kontrola wspmaonkw;Kontrola rodzicw w stosunku do dzieci;Wzajemna kontrola w ramach rodziny duej.

Funkcja legalizacyjno-kontrolna, cd.Rodzina legalizuje:Wspycie pciowe;Wspln egzystencj w ramach jednego gospodarstwa domowego dwojga osobnikw rnej pci wywodzcych si z rnych rodzin pochodzenia;Posiadanie dzieci;Status prawny wsplnoty majtkowej.

Legalizacja moe mie form:prawn;obyczajow;moraln;religijn.

Funkcja socjalizacyjnaWprowadzenie dziecka w wiat kultury danego spoeczestwa, przygotowanie do samodzielnego penienia rl spoecznych oraz interakcja osobowoci maonkw.

Wychowanie wewntrzrodzinne wiadomie zaplanowane i zamierzone oddziaywanie socjalizacyjne.Wychowanie przez ycie spontaniczna socjalizacja, np. poprzez obserwacje niezaplanowanych zachowa czonkw rodziny.

Funkcja socjalizacyjna, cd.Socjalizacja potomstwa:Przekazywanie wiedzy o wiecie przyrody i wiecie spoecznym;Przekazywanie umiejtnoci instrumentalnych (posugiwanie si przedmiotami, wpajanie wzorw zachowania, internalizacja norm i wzorw spoecznego zachowania);Wprowadzanie w kultur (zapoznawanie z wytworami sztuki, nauki, techniki, religii);Wdraanie okrelonego systemu wartoci, ktry stymuluje motywacje dziaania, zachowania, postpowania, wytycza cele indywidualne i spoeczne, podsuwa rodki ich realizacji.

Funkcja socjalizacyjna, cd.Niektrzy socjologowie wyrniaj:Podfunkcj ideologiczno-wiatopogldow (proces ideologiczno-wiatopogldowego ksztatowania dzieci); Podfunkcj religijn.

Socjalizacyjna funkcja rodziny jest niezmiernie wana dla spoeczestwa, jak rwnie dla jednostki.

Funkcja klasowaPochodzenie z danej rodziny wstpnie okrela pozycj czonkw w strukturze spoeczestwa.Zwykle przynaleno klasowa ma wyznacza przynaleno klasow ony i dzieci (szczeglnie, gdy ona nie pracuje zawodowo ani nie posiada wikszej wasnoci prywatnej).W spoeczestwach o duej ruchliwoci pionowej istnieje moliwo zmiany swojego statusu spoecznego, np. poprzez zdobycie wyksztacenia.Ta funkcja wystpuje jedynie w spoeczestwach klasowych.

Funkcja klasowa, cd.Funkcja klasowa wyraa si w uwarunkowanej klasow subkultur i ideologi socjalizacji potomstwa.Dziecko w procesie rodzinnej socjalizacji nie internalizuje czystej kultury narodowej, lecz chonie j poprzez kultur klasow tej klasy, do ktrej naley.

Funkcja kulturalnaZapoznanie modego pokolenia z dziejami kultury danego spoeczestwa oraz jej trwaymi pomnikami;Wpojenie norm i skali wartoci;Przekazywanie dziedzictwa kulturowego;Dbao o przeycia estetyczne rodziny;Nauczanie modziey korzystania z treci kulturowych i omawianie ich w gronie rodziny (np. wsplne ogldanie i komentowanie programu telewizyjnego, dyskusja nad przeczytan ksik).

Odrnienie ycia kulturalnego rodziny jako caoci od ycia kulturalnego poszczeglnych jej czonkw, ktre toczy si poza rodzin poprzez indywidualny kontakt z instytucjami kulturalnymi, takimi jak kino, teatr, czy sala koncertowa.

Funkcja rekreacyjno-towarzyskaDom rodzinny jako miejsce wypoczynku, dbao wszystkich czonkw o dobr atmosfer w rodzinie i o nawizywanie kontaktw towarzyskich przez osoby wchodzce w jej skad.

Czowiek dy do utrzymania zayych, nieformalnych kontaktw z niewielkim krgiem osb, gdy jest to niezbdne do utrzymania rwnowagi psychicznej, dla uniknicia poczucia osamotnienia, dla psychicznego odprenia, wypoczynku.Zazwyczaj realizuje t potrzeb w krgu najbliszej rodziny.

Dom rodzinny spenia take funkcj psychohigieniczn nastpuje w nim rozadowanie napi psychicznych powstaych w yciu pozarodzinnym, co jest rwnie wane dla utrzymania rwnowagi psychicznej czowieka.

Funkcja emocjonalno-ekspresyjnaNajistotniejsze emocjonalne potrzeby czonkw rodziny oraz ich potrzeba wyraania swojej osobowoci.S one czym wicej, ni potrzeb kontaktw towarzyskich.Jednostka pragnie uzyska cakowicie intymny oddwik psychiczny, emocjonalny, ktry poza gronem najbliszej rodziny jest na og nieosigalny. Czowiek chce mie grono najbliszych osb, ktre by kocha i byby przez nie kochany. Zaspokojenie potrzeby mioci, akceptacji, zrozumienia i zaufania jest istotn przesank szczcia osobistego.Zaspokojenie potrzeby ekspresji odbywa si w rodzinie dziki interakcji osobowoci wspmaonkw i dzieci oraz dziki permanentnej wymianie psychicznej:- manifestowanie swojej osobowoci, eksponowanie swoich postaw i pogldw wobec bliskiego odbiorcy;- rejestrowanie przez odbiorc intymnej strony bliskiej osoby;- ocenianie, emocjonalna afirmacja, intelektualna akceptacja.Zapewnienie czonkom rodziny poczucia oparcia i bezpieczestwa.

Klasyfikacja funkcji rodzinyI Funkcje biopsychiczne:Funkcja prokreacyjnaFunkcja seksualnaII Funkcje ekonomiczne:Funkcja materialno-ekonomicznaFunkcja opiekuczo-zabezpieczajcaIII Funkcje spoeczno-wyznaczajce:Funkcja klasowaFunkcja legalizacyjno-kontrolnaIV Funkcje socjopsychologiczne:Funkcja socjalizacyjnaFunkcja kulturalnaFunkcja rekreacyjno-towarzyskaFunkcja emocjonalno-ekspresyjna

Funkcje a wizi w rodziniePoszczeglne funkcje rodziny s jedn z najistotniejszych podstaw okrelenia wizi w rodzinie, a take w pewnej mierze podstaw okrelenia wizi rodziny z otoczeniem spoecznym.Wyrniamy dziesi podstawowych typw wizi w rodzinie odpowiadajcych wyej wymienionym funkcjom:- wi ekonomiczna- wi opiekucza- wi krwi- wi seksualna- wi kontrolna- wi klasowa- wi socjalizacyjno-wychowawcza- wi kulturalna- wi towarzyska- wi emocjonalno-ekspresyjnaIstnieje cisy zwizek pomidzy struktur rodziny a jej funkcjami, midzy grupowym a instytucjonalnym aspektem rodziny.Pojciem nadrzdnym w stosunku do struktury rodziny i jej funkcji jest pojcie systemu spoecznego.Przez system rodziny rozumiemy wzajemne stosunki jej poszczeglnych czonkw, wzajemne zwizki strukturalne i funkcjonalne, oraz wzajemne stosunki midzy struktur a funkcj. (M. F. Nimkoff)

Dzikujemy za uwag!

Prezentacj przygotoway:Angelika ChmielAgnieszka Zitek