Embed Size (px)
Citation preview
1
Gach ceart ar cosaint. Ní ceadmhach aon chuid den fhoilseachán
seo a atáirgeadh, a chur i gcomhad athfhála, ná a thraschur ar aon
mhodh ná slí, bíodh sin leictreonach, meicniúil, bunaithe ar fhótócóipeáil,
ar thaifeadadh nó eile, gan cead a fháil roimh ré ón bhfoilsitheoir.
Le fáil tríd an bpost ó www.lamhchunta.com
Innéacs
2
Dul siar ar thúsfhuaimeanna á, é, í, ó agus ú.............. ...............................................3Dul siar ar na gutaí fada á, é, í, ó agus ú....................................................................4Dul siar ar na cnuaschonsain .........................................................................................5Dul siar ar ghuta fada agus consain.............................................................................7An consan séimhithe bh...................................................................................................11An consan séimhithe ch leathan . ..................................................................................13An consan séimhithe dh leathan ....................................................................................15An consan séimhithe fh ..................................................................................................17Dul siar ar na consain shéimhithe bh, ch (leathan), dh (leathan) agus fh ..............19An consan séimhithe gh .................................................................................................20An consan séimhithe mh..................................................................................................22An consan séimhithe ph...................................................................................................24An consan séimhithe sh leathan.....................................................................................26An consan séimhithe th leathan.....................................................................................28Dul siar ar na consain shéimhithe gh, mh, ph, sh (leathan) agus th (leathan) ......30An consan séimhithe ch caol...........................................................................................31An consan séimhithe dh caol ..........................................................................................33An consan séimhithe sh caol...........................................................................................35An consan séimhithe th caol ...........................................................................................39Dul siar ar na consain shéimhithe ch, dh, sh agus th (caol) .....................................41Na consain dúbailte nn. ...................................................................................................42Na consain dúbailte ll ......................................................................................................45Na consain dúbailte rr .....................................................................................................48An consan uraithe mb......................................................................................................51An consan uraithe gc .......................................................................................................53An consan uraithe nd.......................................................................................................55An consan uraithe bhf......................................................................................................57An consan uraithe ng .......................................................................................................59An consan uraithe bp .......................................................................................................61An consan uraithe dt........................................................................................................63Dul siar ar na consain uraithe mb, gc, nd, bhf, ng, bp agus dt................................65Liosta focail........................................................................................................................66
Féach ar an bpictiúr, abair an focal agusansin scríobh an túsfhuaim sa bhosca beag.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an túsfhuaim chearta roghnú. 3
Dul siar:
Túsfhuaimeanna
á, é, í, ó agus ú
órÓSTÁN
á é í
á é ú
ó ó é
Líon na bearnaí leis na gutaí fada cearta.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an guta fada ceart a chursa bhearna
4
Dul siar:
Na Gutaí fada
á, é, í, ó agus ú
T___ an r___s ag f___s sa ghaird___n.
T___ br___ste agus bl___s sa vardr___s.
T___ ___ na ag rith sa r___ s.
T___ an b___ d ar sn___mh.
T___ f___ n ag an r___ n.
Thit an c___n isteach sa r___s.
Úna
á ó á í
á í ú ú
á Ú á
á á á
á ó ó
ó í
Abair gach focal. An gcloiseann tú an fhuaim bl,br, cl, cn, cr, dr, tr, fl nó fr ag tús gach focail?Scríobh an fhuaim a chloiseann tú.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann rudaí éagsúla a aithint agtosú leis na cnuaschonsain bl, br, cl, cn, cr, dr, tr, fl agus fr. 5
Cnuaschonsain
bl, br, cl, cn, cr, dr,
tr, fl agus fr
_________
_________
_________
_________
_________
_________
_________
_________
_________
_________
_________
_________
_________
_________
_________
_________
_________
_________
_________
_________
bl dr fr cr
tr dr bl fl
cl cn cl br
cr tr fl cl
fr cn cn br
Abair gach focal. An gcloiseann tú an fhuaim gl,gr, pl pr, sc, sm, sn, sl, sr (leathan), st, nó sp ag túsgach focail? Scríobh an fhuaim a chloiseann tú.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann rudaí éagsúla a aithint agtosú leis na cnuaschonsain bl, br, cl, cn agus cr.6
Cnuaschonsain
gl, gr, pl, pr, sc, sm,
sn, sl, sr (leathan),
st agus sp.
_________
_________
_________
_________
_________
_________
_________
_________
_________
_________
_________
_________
_________
_________
_________
_________
_________
_________
_________
_________
Slán
glas
sn st sr pr
pr gl sc sm
pl sn sr gr
pl sl st sl
gr sc sp gl
Léigh na focail sa liosta agus ansin féachar na pictiúir. Scríobh an focal ceart faoigach pictiúr.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann na focail achríochnaíonn le -án, -ár, -ád, -ág agus -ás a aithint. 7
Guta fada
agus Consain
-án, -ár, -ád, -ág, -ás
_________ _________ _______ _________ _________
_________ _________ _________ _________
_________ _________ _________ _________
_________ _________ _________ _________
cupán
fág
bán
fás
sparán
bád
lár
rás
clár bán
luascán
spád
urlár
arán
cás
dineasár
spás
bán
cupán fág arán dineasár
urlár cás spás bán
sparán clár bán bád fás
spád rás luascán lár
8
Léigh na focail sa liosta agus ansin féach ar napictiúir.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann na focail a chríochnaíonn le-ón, -óg, -ól, -ós agus -ór a aithint.
Guta fada
agus Consain
-ón, -óg, -ól, -ós, -ór
_________ _________ _______ _________ _________
_________ _________ _________ _________
_________ _________ _________ _________
_________ _________ _________ _________
fón
bábóg
rós
stól
scór
brón
ordóg
ól
pós
mór
srón
bróg
spól
clós
ór
cón
ór
Baile
Cuairteoirí
stól pós rós ordóg
bróg scór spol mór
srón ór ól brón
clós bábóg fón cón
Léigh na focail sa liosta agus ansin féachar na pictiúir. Scríobh an focal ceart faoigach pictiúr.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann na focail achríochnaíonn le -ús, -úl, -ún, agus -úr a aithint. 9
Guta fada
agus Consain
-ús, úl, ún, úr
_________ _________ _______ ___________________________
_________ _________ _________ _________
_________ _________ _________ ________
_________ _________ _________ ________
blúscúl
naprúnsiosúr
vardrúsag siúldún
naonúrfolús
ghlantóirpriosúncasúrbagúnséasúrSiúnrásúrplúr
SiúnSamhradh Fómhar
Earrach Geimhreadh
casúr siosúr ag siúlfolús
ghlantúir
séasúr priosún Siún dún
rásúr vardrús naonúr plúr
bagún cúl naprún blús
10
Léigh na focail sa liosta agus ansin féach ar napictiúir. Scríobh an focal ceart faoi gach pictiúr.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann na focail a chríochnaíonnle -ín, -ís, -íp, -ír agus -íl a aithint.
Guta fada
agus Consain
-ín, -ís, -íp, -ír, -íl
_________ _________ _______ _________ _________
_________ _________ _________ ________
_________ _________ ________ _________
_________ _________ ________ _________
nóinín
teilifís
jíp
tír
ríl
coinín
rís
bíp bíp
ribín
sicín
caipín
báisín
crúiscín
flaigín
cailín
aintín
báisín aintín teilifís rís
nóinín caipín coinín jíp
ribín tír crúiscín ríl
sicín cailín flaigín bíp
Abair gach focal. An gcloiseann tú anfhuaim a dhéanann bh san fhocal? Scríobhan focal ceart faoin bpictiúr.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an fhuaim bh aaithint agus a fhuaimniú de réir a c(h)anúna féin i bhfocail. 11
Na
Consain Shéimhithe
bh
_________ _________ _______ ________ _________
_________ _________ ________________________
sla____ra dia___al
ba___la lea____ar
a_____ainn
ga____ar
leanbhtarbhubhdubh
an bhóan bhábóg
an bháisteachsábh
leabhar
gabhar
slabhra
babhla
diabhal
abhainn
Anois éist leis an bhfuaim a dhéanann bh sna focail seo. Cuir bhisteach sa bhearna.
leanbh an bhábóg dubh sábh
ubh tarbh an bhóan
bháisteach
bh bh bh
bh bh bh
Léigh na focail sa bhosca thíos agus pioc anfocail ceart chun dul isteach sa bhearna.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an fhuaim bh a aithintagus a fhuaimniú de réir a c(h)anúna féin i bhfocail.12
Na
Consain Shéimhithe
bh
Bhuail bhfuil marbh an bhanaltra
Bhain i bhfeabhas taibhse i bhfad
Mo + hmo + bád = mo bhád
1. Níor stop an carr in am agus bhí an madra _____________________.
2. _____________________ an liathróid mé sa cheann!
3. Bhí _____ _____________________ ag cabhrú leis an dochtúir.
4. Tá Meiriceá ___ ______________ ó bhaile.
5. An bhfaca tú _____________________ ar Oíche Shamhna?
6. Tá an aimsir ag dul ____ __________________.
7. _____________________ an taibhse geit asam.
Déan na sumaí seo a leanas:
a) mo + bróg = __________________________
b) mo + bábóg = __________________________
c) mo + bord = __________________________
marbh
i bhfad
taibhse
i bhfeabhas
Bhain
mo bhrógmo bhábógmo bhord
an bhanaltra
Bhuail
Abair gach focal. An gcloiseann tú anfhuaim a dhéanann ch san fhocal? Scríobhan focal ceart faoin bpictiúr.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an fhuaim ch leathan aaithint agus a fhuaimniú de réir a c(h)anúna féin i bhfocail. 13
Na
Consain Shéimhithe
ch leathan
________ ________ _______ _________ _________
________ ___________________________ _________
fliuchbuachaillnuachtánsalach
an chailleachan chuach
isteachseacht
Líon na bearnaí leis na focail seo a leanas:
seachtain Cheannaigh FéachChuir Chuaigh Chaith
1. _____________________ sé an liathróid shneachta!
2. __________________ Mamaí mo chóta sa siopa.
3. Tá seacht lá i _____________________.
4. “_____________________ar mo chlár bán,” arsa an múinteoir.
5. _____________________ Daidí glaoch ar an dochtúir.
6. _____________an seachtar againn isteach sa suíochán le chéile!
Nuacht
salach buachaill seacht isteach
nuachtán fliuch an chuachan
chailleach
Chaith
Cheannaigh
seachtain
Féach
Chuir
Chuaigh
Cá gcloiseann tú an fhuaim a dhéanann ch sanfhocal? Tús, lár nó deireadh an fhocail? Cuir ticsa bhosca.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an fhuaim ch a aithintag tús, lár nó deireadh an fhocail.14
Tús, lár agus
críoch fhuaimeanna
ch (leathan)
Nuacht
salachdraíocht
friochtan
nuachtán
ochtdochtúir
¸ ¸
¸ ¸
¸ ¸
Léigh na focail sa bhosca thíos agus pioc anfocail ceart chun dul isteach sa bhearna.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an fhuaim dh leathan aaithint agus a fhuaimniú de réir a c(h)anúna féin i bhfocail. 15
Na
Consain Shéimhithe
dh leathan
Dhún a dhroim Dhoirt do dhánfaoi dhó A dhochtúir dhá i mo dhúiseacht
1. ___________ mé an doras mar bhí sé ag éirí fuar.
2. Is maith liom an t-amhrán sin. Chan mé é __________ ________!
3. Ní raibh mé __ ____ ______________ nuair a tháinig Daidí na Nollag.
4. Tá ______________ dhorn agam!
5 ______________ an babaí an bainne ar an urlár.
6. Bhí mála trom ar ____ ____________.
7. “___ ______________,” arsa Dónal, “tá pian i mo dhroim anois!”
8. “Scríobh tú ____ _________ go tapa,” arsa an múinteoir.
Dhún
faoi dhó
i mo dhúiseacht
dhá
Dhoirt
a dhroim
A dhochtúir
do dhán
Anois éist leis an bhfuaim a dhéanann dh snafocail seo. Cuir dh isteach sa bhearna.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an fhuaim dh leathan aaithint agus a fhuaimniú de réir a c(h)anúna féin i bhfocail.16
Na
Consain Shéimhithe
dh leathan
Mo + hmo + dochtúir = mo dhochtúir
Déan na sumaí seo a leanas:
a) mo + doras = __________________________
b) mo + droim = __________________________
c) mo + doirteal = __________________________
bo____ar a_____arc
bo___ránag caoinea__
ag súgra__
ag póga__
ag súgradh
bodhar
adharc
bodhrán
ag caoineadh
ag pógadh
dh dh dh
dh dh dh
mo dhoras
mo dhroim
mo dhoirteal
Abair gach focal. An gcloiseann tú anfhuaim a dhéanann fh san fhocal? Scríobhan focal ceart faoin bpictiúr.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an fhuaim fh a aithintagus a fhuaimniú de réir a c(h)anúna féin i bhfocail. 17
Na
Consain Shéimhithe
fh
________________ _________ _______ ________
________________
________ ________ __________________________
an fharraigean fhuinneog
an fhidilan fhiacailan fhéasógan fheadógan fheoil
an fhicheall
Líon na bearnaí leis na focail seo a leanas:
Ar fhoghlaim a fháil Ar fhásmo fháinne Níor fhág an fhuinneog
1. ________ ________ Seán an pháirc nuair a dúirt an réiteoir leis dul!
2. Thit _____ _______________ síos an doirteal!
3. “______ ____________ an bláth a chuir tú?” arsa Fionn.
4. “______ ______________ tú aon rud ar scoil?” arsa Fergus.
5. “An bhfuil cead agam deoch ____ __________?” arsa Fiachra.
6. Dhún mé ____ _________________ mar bhí sé an-fhuar!
anfhuinneog
anfhicheall
anfharraige
a fhidil
an fheadógfhuinneog
an fheoil
an fhiacaíl
Níor
mo fháinne
Ar fhás
Ar fhoghlaim
a fháil
an fhuinneog
fhág
Faigh na focail seo a leanas sanfhocalchuardach.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an fhuaim fh a aithintagus a fhuaimniú de réir a c(h)anúna féin i bhfocail.18
Na
Consain Shéimhithe
fh
Níor fhág sé an pháirc nuair a shéid an réiteoir______ _____________________.
an fhéasógan fheadóg
Nuair a léim Tomás isteach bhí ______ __________________an-fhuar!
an fhuinneogan fharraige
Is maith liom dul go rang ceoil chun ______________________ a fhoghlaim.
an fhicheallan fhidil
Léigh na h-abairtí agus cuir an focal ceart sa bhearna.
an fhidil an fhéasóg an fhicheall an fharraige an fheadógar fhág a fháil níor fhoghlaim níor fhás an fheoil
i s i o m a í s l í s g ó d a e h f n ai n a b h í o n g a g d r a o i b e ú nn í o r f h o g h l a i m a c h r a i fi s d á b h t r í s i c f r e b n s a hó f e v p t d r ó i g r s n s m á i r ie n a n f h é a s ó g í d h á e a o r cá i n g r e a m c é i t í a h n g u s ha n f h a r r a i g e t o m f á i s í en a h g u s f p á i d í m h r o m h a ac ó i g g o h n é i r í e l o o g o l lé i d r s a á s a o l o a t í á a m a lc h i r o m g h a i i n m o n g h r á tf r l i á h f a g l t i a r n p ó d s e
an fheadóg
an fharraige
anfhidil
Abair gach fuaim agus ansin abair gach focal.Dathaigh na pictiúir ina bhfuil an fhuaim sin lecloisteáil. Ansin scríobh na litreacha.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann na consain shéimhithebh, ch, dh agus fh a aithint i bhfocail. 19
Na
Consain Shéimhithe
bh, ch, dh agus fh
bh
dh
ch
Cad arinne mé ?
Nuacht
dubh
tarbh nuachtán
uachtar reoite
isteach halla
dhádhorn
dhoirt
an fharraige
asal
anfhéasóg
an fhuinneog
dhún
anghráinneog
ubh
veist
fh
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an fhuaim gh leathan aaithint agus a fhuaimniú de réir a c(h)anúna féin i bhfocail.20
Na
Consain Shéimhithe
gh leathan
_________ _________ _______ __________________ _________
___________________________ _________ _________
pra___as a___aidh
stai___re oi____eann
sai___diúir
léi____
an ghlúinan ghloine
an ghráinneogan ghaothan ghalan ghoid
an ghualainnmo ghruaig
léigh
praghas
saighdiúir
aghaidh
oigheann
staighre
Anois éist leis an bhfuaim a dhéanann gh sna focail seo. Cuir ghisteach sa bhearna.
Abair gach focal. An gcloiseann tú anfhuaim a dhéanann gh san fhocal? Scríobhan focal ceart faoin bpictiúr.
an ghloine ag ghlúin
ag ghaoth
an gadaí
an ghruaig
gh gh gh
gh gh gh
an ghalan
ghráinneog
anghualainn
Léigh na focail sa bhosca thíos agus pioc an focail ceart chun dul isteach sa bhearna.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an fhuaim gh leathan aaithint agus a fhuaimniú de réir a c(h)anúna féin i bhfocail 21
Na
Consain Shéimhithe
gh leathan
Níor ghlan ghortaigh mo ghualainn a ghlúin
mo ghúna a ghlaoigh a ghabhar A gharda
do + hdo + gairdín = do ghairdín
1. “Féach ar _____ ______________ álainn,” arsa Céití.
2. ________ __________ mé mo sheomra agus bhí Mamaí crosta!
3. “___ ____________, stop an ghoid atá ar siúl sa siopa!” a bhéic Gearóid.
4. D'ith ___ ___________ na h-éadaí a bhí ar an líne!
5. “Glan do sheomra,” ____ ____________ Daidí.
6. Nuair a thit sé ____________________ sé a chos.
7. Tá ____ _____________ ag cur fola.
Déan na sumaí seo a leanas:
a) do + garáiste = ______________________
b) do + gandal = ______________________
c) do + gunna = ______________________
mo
Niór ghlan
A Gharda
a ghabhar
a ghlaoigh
ghortaigh
a ghlúin
do gharáistedo ghandaldo ghunna
ghúna
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an fhuaim gh a aithintagus a fhuaimniú de réir a c(h)anúna féin i bhfocail.22
Na
Consain Shéimhithe
mh
_________ _________ _______ ___________________________
__________________ _________ _________ _________
a____ránan
Fó____ar
slea____nán da_____sa
do____an
a____áin
ag taitneamhcnámh
mo mhilseáinan mháthair
an mhucan mharógan mhamóag snámh
damhsa
amhrán
an Fómhar
sleamhnán
amháin
an domhan
Anois éist leis an bhfuaim a dhéanann mh sna focail seo. Cuir mhisteach sa bhearna.
Abair gach focal. An gcloiseann tú anfhuaim a dhéanann mh san fhocal? Scríobhan focal ceart faoin bpictiúr.
cnámhmo
mhilseáin
an mhuc
an mharógan
mháthair
mh
mh
mh
mh
mh
mh
ag snámhan mhamóag
taitneamh
Léigh na focail sa bhosca thíos agus pioc an focail ceart chun dul isteach sa bhearna.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an fhuaim mh a aithintagus a fhuaimniú de réir a c(h)anúna féin i bhfocail 23
Na
Consain Shéimhithe
mh
Mhúin Mharaigh an damhán alla dhá mhoncaí
a mhála A Mháirín ag seasamh Naomh
a + ha + Mamó = a Mhamó
1. Is é _____________ Pádraig patrún na hÉireann.
2. ___________________ an cat an luch.
3. “___ _______________, faigh tuáille dom,”arsa mo Mhamaí
4. Bhí ___ ________________ ________ san fholcadán!
5. Chonaic mé _____ _____________ ag súgradh sa zú.
6. _________ mo mhúinteoir an mhatamaitic dom.
7. Bhí Méabh _____ _________________ in aice le Róisín.
8. Tá _____ _______________ ró-mhór dá dhroim!
Déan na sumaí seo a leanas:
a) a + múinteoir = ____________________
b) a + madra = ____________________
c) a + málaí = ____________________
Naomh
Mharaigh
A Mháirín
a damhán alla
dhá mhoncaí
Mhúin
ag seasamh
a mhála
a mhúinteoira mhadraa mhálaí
Abair gach focal. An gcloiseann tú anfhuaim a dhéanann ph san fhocal? Scríobhan focal ceart faoin bpictiúr.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an fhuaim ph a aithintagus a fhuaimniú de réir a c(h)anúna féin i bhfocail24
Na
Consain Shéimhithe
ph
___________________________ _______ _________ _________
_________ _________ _________ _________
an phógfear an phoistan phancógan phléascóg
an pheilan phiongain
an phéintan phicnic
Líon na bearnaí leis na focail seo a leanas:
an phióg sa pháirc mo phramina phóca mo phrátaí sa phluais
1. Rith an madra rua isteach _____ _____________.
2. Thit mé ____ __________ nuair a bhí mé ag imirt peile.
3. “Ná hith ____ _____________!” arsa Daidí.
4. “Sin _____ _____________,” arsa an babaí beag.
5. Bhí ____ _______________ an-blasta!
6. Chuir sé an t-airgead ______ ____________.
an phancógan
phléascóg an phicnic
an pheilan
phiongain an phóg an phéint
sa phluais
sa pháirc
mo phrátaí
mo phram
an phióg
ina phóca
fear anphoist
Faigh na focail seo a leanas san fhocalchuardach.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an fhuaim ph a aithintagus a fhuaimniú de réir a c(h)anúna féin i bhfocail 25
Na
Consain Shéimhithe
ph
D'ith mé _______ __________________. Bhí sí go h-álainn!an phiógan phóg
Ins _________ __________________ bhí hata páipéir.an phancógan phléascóg
“Tá ____ ____________ istigh sa chófra,” arsa an múinteoir.an pheilan phéint
Léigh na h-abairtí agus cuir an focal ceart sa bhearna.
an phóg an phéint an phicnic an phléascóg an pháircan phiongain an phióg an phian an phancóg an pheil
a n p h á i r c a a p an a p h á i a í n n n np c a á b h n f p p u ph i n n l t p ú h h a hi h p i p a h l e ó h ao a h n h h é g i g ó nn g i a p a i p l h l cg b ó c s d n c o p h óa u g c é i t á n t p gi d ó m p t e p h i n tn g c a n p h i a n c ú
an phióg
an phléascóg
an phéint
Abair gach focal. An gcloiseann tú anfhuaim a dhéanann sh leathan san fhocal?Scríobh an focal ceart faoin bpictiúr.
Cuspóir: : Go mbeidh an páiste in ann an fhuaim sh leathan aaithint agus a fhuaimniú de réir a c(h)anúna féin i bhfocail.26
Na
Consain Shéimhithe
sh leathan
_________ _________ _______ _________ _________
__________________ _________ _________
mo shúil
mo shábh
mo sholas
míshásta
ró-shaor
mo shaighdiúir
do shuipéar
Líon na bearnaí leis na focail seo a leanas:
Shábháil Breithlá shona mo shaighdiúirdo shuipéar mo shúil ró-shásta
1. “_____________ ___________ duit,” a bhéic gach duine.
2. Tá pian i ______ _______________, a dhochtúir.
3. Bhris mo dheartháir óg ____ ________________ beag.
4. ________________________ an cúl báire é!
5. Ní raibh Daidí _____ ___________ leis an bpraghas a bhí ar an mbríste nua.
6. “Tar isteach. Tá _____ ________________ réidh,” a ghlaoigh Mamaí.
ró-shaor míshásta mo sholas mo shábh
moshaighdiúir mo shúil do shuipéar
Breithlá shona
mo shúil
mo shaighdiúir
Shábháil
ró-shásta
do shuipéar
Léigh na h-abairtí agus cuir an focal ceart sa bhearna.
Ní raibh Mamó _____ _______________ nuair achonaic sí an crúiscín briste.
ró-shástaró-shaor
“Ní féidir liom ______ ____________ a fheiceáil sa gharáiste,” arsa Daidí.
mo shábhshábháil
Bhí ______ _________________ réidh ar an mbord dom.mo shlipéirmo shuipéar
1.Ní ró-shona a bhí sé nuair a__________________________________________________________
2.Bhí Daidí míshásta mar__________________________________________________________
3.________________________________________________________agus tháinig siad abhaile faoi sholas na gréine.
4.________________________________________________________airgead a shábháil sa bhanc.
Léigh na focail agus críochnaigh na h-abairtí ido fhocail féin.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an fhuaim sh leathan aaithint agus a fhuaimniú de réir a c(h)anúna féin i bhfocail 27
Na
Consain Shéimhithe
sh leathan
mo shuipéar
mo shábh
ró-shásta
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an fhuaim th leathan aaithint agus a fhuaimniú de réir a c(h)anúna féin i bhfocail.28
Na
Consain Shéimhithe
th leathan
_________ _________ _______ _________ _________
_________ _________ _________ _________
gao___ da__
faointua____ fua____
blá___
go lua___
thóg séthar
an bótharáthas
ceathraran rotharthug sí
an Satharn
bláth
dath
faoin tuath
gaoth
go luath
fuath
Anois éist leis an bhfuaim a dhéanann th sna focail seo. Cuir thisteach sa bhearna.
Abair gach focal. An gcloiseann tú anfhuaim a dhéanann th leathan san fhocal?Scríobh an focal ceart faoin bpictiúr.
Satharn
an bóthar an rothar áthas thug sí
ceathrar an Satharn thar thóg sé
th th th
thth th
Léigh na focail sa bhosca thíos agus pioc an focailceart chun dul isteach sa bhearna.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an fhuaim th leathan aaithint agus a fhuaimniú de réir a c(h)anúna féin i bhfocail 29
Na
Consain Shéimhithe
th leathan
Thug Tháinig A Thomáis Tharraing
thosaigh Thóg a thagann a tharla
1. Rith gach duine nuair a _________________ sé ag cur báistí.
2. Cén t-am ___ _____________ tú abhaile ón scoil?
3. “___ _____________, cá bhfuil tú ag dul?” arsa Mamaí.
4. ______________ sé an dallóg nuair a bhí sé dorcha.
5. “Cad ___ _____________?” arsa Daidí nuair a bhris an cupán.
6. __________________ Daidí abhaile sa charr.
7. _____________ Céití bronntanas dom.
8. _____________ sé a leabhar amach as a mhála.
Cuir na litreacha cearta isteach sa bhearna.
fh th
_____óg sé
fh th
á____as cea____rar
fh th
gao____
fh th
thosaigh
a thagann
A Thomáis
Tharraing
a tharla
Tháinig
Thug
Thóg
th th th th
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann na consain shéimhithegh, mh, ph, sh agus th a aithint i bhfocail.30
Dul Siar:
Consain Shéimhithe
gh, mh, ph, sh agus th
Abair gach fuaim agus ansin abair gach focal.Dathaigh na pictiúir ina bhfuil an fhuaim sinle cloisteáil. Ansin scríobh na litreacha.
gh
ph
sh
mh
thSatharn
mo
mo
mo
an ghaoth an mhuc
cnámh
snámh
dubh
anghráinneog
an ghloine
isteach
an phléasógan
phancóg
an fhuinneog an phéintsholas
shúil
shaighdiúirí
áthas
sábh
bóthar
Abair gach focal. An gcloiseann tú anfhuaim a dhéanann ch caol san fhocal?Scríobh an focal ceart faoin bpictiúr.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an fhuaim ch caol aaithint agus a fhuaimniú de réir a c(h)anúna féin i bhfocail. 31
Na
Consain Shéimhithe
ch caol
________ _________ _______ ___________________________
________ ___________________________ _________
an chiarógsa chith
Cheannaigh sémo cheapaire
an chistina chístea Chiaraan cheist
Líon na bearnaí leis na focail seo a leanas:
chíor A Chiara sa chistinan cheist a cheapaire sa chith
1. Bhí _____ _____________ sin an-éasca.
2. Thit ___ ________________ ar an urlár as a bhosca lóin.
3. “____ ___________, ná dúisigh an cat,” arsa Mamó.
4. Bhí Eimear ag caoineadh nuair a __________ Mamaí a cuid gruaige.
5. Bhí an dinnéar réidh ____ __________________.
6. Bhí Daideo ag canadh _____ ____________!
Ciara?a chíste
an chiaróg
sa chith
an cheist a Chiara
an cheist
a cheapaire
A Chiara
sa chistin
sa chith
chíor
an chistinmo
cheapaire
Cheannaighsé
Faigh na focail seo a leanas sanfhocalchuardach.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an fhuaim ch caol aaithint agus a fhuaimniú de réir a c(h)anúna féin i bhfocail.32
Na
Consain Shéimhithe
ch caol
Cuir na litreacha cearta isteach sa bhearna.
ch gh
___eannaigh sé
ch gh
mo ____íste
ch gh
an ___ith
ch gh
an____iaróg
an chiaróg an chith cheannaigh sé an chistinan cheist a Chiara mo chíste a cheapaire
a n c h i s t i n c h éó d m o b h í o d c s cb n o r e c i a r h ó ea n c h i a r ó g c h rn c h f h e a i b ó e ic b í ú i r a n m d e ah c s h c n c h t u e pe b t e n o p d s r í ai n e a r a i h c a m es c e c h i a r ó c d ht h t i h c n a n c h cc b r é i m c h i a m a
Ch ch ch ch
Abair gach focal. An gcloiseann tú anfhuaim a dhéanann dh caol san fhocal?Scríobh an focal ceart faoin bpictiúr.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an fhuaim dh caol aaithint agus a fhuaimniú de réir a c(h)anúna féin i bhfocail. 33
Na
Consain Shéimhithe
dh caol
__________________ ________ _______ ________ _________
________________
________________ ________ _________
mo dhinnéara dhineasár
a dhíonmo dheochmo dheirfiúrdó dhéag
ró-dheacairmo dhísle
Líon na bearnaí leis na focail seo a leanas:
dheisigh ró-dheacair ina dhiaidhdo dhinnéar mo dhísle dó dhéag
1. Rith an cat ach rith an madra _____ _______________.
2. Bhí mo rothar briste ach _______________ Mamaí é!
3. Thit ______ _______________ ar an urlár nuair a bhíomar ag súgradh.
4. Tá na sumaí sin _____ __________________!
5. Deich, a haon déag, a ______ _______________......
6. “Tar isteach. Tá _____ ________________ réidh,” a ghlaoigh Mamaí.
E = mc2
adhineasár
modhinnéar
a dhíon
modheirfiúr mo dhísle
ina dhiaidh
dheisigh
mo dhísle
ró-dheacair
dó dhéag
do dhinnéar
ró-dheacair dó dhéag
mo dheoch
Léigh na focail agus críochnaigh na h-abairtíi do fhocail féin.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an fhuaim dh caol aaithint agus a fhuaimniú de réir a c(h)anúna féin i bhfocail.34
Na
Consain Shéimhithe
dh caol
Léigh na h-abairtí agus cuir an focal ceart sa bhearna.
Thit ______ _____________ ar an urlár agus bhí gachrud fliuch!
mo dheochró-dheacair
Níor _____________ _______ an carr fós.dheisigh sémo dhísle
Thuirling Daidí na Nollag ar ________ ____________mo dhíonba dhian
1.Ba dheas tú a fheiceáil mar__________________________________________________________
2.Níor dhíol sé an teach mar__________________________________________________________
3.________________________________________________________faoi dhíon mo thí.
4.Ba dhian an obair é a bheith ag________________________________________________________
mo dhíon
dheisigh sé
mo dheoch
Abair gach focal. An gcloiseann tú anfhuaim a dhéanann sh caol san fhocal?Scríobh an focal ceart faoin bpictiúr.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an fhuaim sh caol aaithint agus a fhuaimniú de réir a c(h)anúna féin i bhfocail. 35
Na
Consain Shéimhithe
sh caol
________________ ________ _______
________________ ________
________________________ _________ ________
a sheacláidmo sheamróg
Shéid sía shimléarmo sheilidemo shióga shean -mháthair
mo shiosúr
Líon na bearnaí leis na focail seo a leanas:
a sheacláid trí shicín ina sheasamhmo shean mháthair a shimléar mo shiosúr
1. Ghearr mé an páipéar le ____ _______________.
2. Chuir an múinteoir _____ ____________________ é mar bhí sé dána.
3. Tháinig Daidí na Nollag anuas ___ ________________.
4. Tá cearca ag _____ __________ _____________________.
5. Tháinig ______ _________________ amach as na h-uibheacha.
6. Bhí pian ina bholg aige mar d'ith sé ____ ____________________ ar fad!
mosheamróg
mo shiosúr
Shéid sí
asheacláid mo shióg
mo shiosúr
ina sheasamh
a shimléar
mo sean - mháthair
trí shicín
a sheacláid
a sheanmháthair mo sheilide
a shimléar
Faigh na focail seo a leanas san fhocalchuardach.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an fhuaim sh caol aaithint agus a fhuaimniú de réir a c(h)anúna féin i bhfocail.36
Na
Consain Shéimhithe
sh caol
Cuir na litreacha cearta isteach sa bhearna.
sh fh
__éid sé
sh fh
dhá __icín
sh fh
mo ___iosúr
sh fh
mo ___eamróg
a sheamróg mo shióg a shiosúr dhá shicínmo sheacláid a sheilide mo sheanmháthair shéid sé
m o s h i e g m o é g h a r fd o s h e ó l f s n m o s h rc s d a i s h d b r ú c h n lc e r h i p i r d f s h e a rm o s h ú é t d b ú r a i n ag o r d h á s h i c í n l l sm m o s h e a c l á i d i b hb c m o s h e a m r g h d f ia s h e a c l p o f e n e l oa s h r g ó r m a e h s a ó sa s h e i l i r e c n m é p úm o s h e a n m h á t h a i r
sh sh sh sh
Abair gach focal. An gcloiseann tú anfhuaim a dhéanann sh caol san fhocal?Scríobh an focal ceart faoin bpictiúr.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an fhuaim sh caol aaithint agus a fhuaimniú de réir a c(h)anúna féin i bhfocail. 37
Na
Consain Shéimhithe
sh caol
_________ _________ _______ _________ ________
________________________ _________
__________________
shiúil sémo shiopado sheomramo shiúcra
mo sheoladha sheó
mo sheoida sheol
Líon na bearnaí leis na focail seo a leanas:
do sheomra mo sheoid Shiúil mémo sheoladh a shiopa a sheó
1. Rith an gadaí amach as _____ _______________.
2. “Glan ____ ______________ anois,” arsa Mamaí.
3. Thit ____ _____________ nuair a rith an gadaí amach as mo sheomra.
4. Bhí ____ ________ draíochta go h-iontach.
5. Scríobh mé _____ _________________ ar an bhfoirm sin.
6. _____________ _____ ar scoil inné mar bhí an carr briste!
a sheó
a sheol
mo shiopa
dosheomra
mosheoladh
mo sheoid mo shiúcra
shiúil sé
a shiopa
do sheomra
mo sheoid
a sheó
mo sheoladh
Shiúil mé
Léigh na h-abairtí agus cuir an focal ceart sa bhearna.
Chuir mé _________ ___________________ suas aran mbád agus thosaigh an bád ag dul an-tapa!
mo sheolmo sheoladh
Thug______ ___________________ milseáin dó inné.a shiopa
a shiopadóir
____________ ______ síos an bóthar go dtí an siopa.mo shúilShiúil sí
1. Is í sin mo sheoid a fuair mé nuair a__________________________________________________________
2. A Sheáin, ná rith isteach ansin mar__________________________________________________________
3.________________________________________________________mar chuala sé glór ina sheomra.
4.Bhris mo sheol ar an mbád nuair a__________________________________________________________
Léigh na focail agus críochnaigh na h-abairtíi do fhocail féin.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an fhuaim sh caol aaithint agus a fhuaimniú de réir a c(h)anúna féin i bhfocail.38
Na
Consain Shéimhithe
sh caol
Shiúil sí
a shiopadóir
mo sheol
Abair gach focal. An gcloiseann tú anfhuaim a dhéanann th caol san fhocal?Scríobh an focal ceart faoin bpictiúr.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an fhuaim th caol aaithint agus a fhuaimniú de réir a c(h)anúna féin i bhfocail. 39
Na
Consain Shéimhithe
th caol
________________ ________ _______ _________
___________________________
________________ _________
________________ _________
mo thicéadmo theaghlach
a theastasa theileafónmo theilifís
thíosmo theacha theidí
Líon na bearnaí leis na focail seo a leanas:
a theidí thíos mo theilifísmo theaghlach a theileafón a thicéad
1. Chaill sé ____ _________________ chun dul go dtí an cluiche.
2. Bhí an buicéad _________________ sa tobar.
3. Tá grá agam do ____ _______________________.
4. Thit _____ ______________ ar an urlár agus anois tá sé briste!
5. Chaill an leanbh ____ ______________ agus bhí sé ag caoineadh.
6. Bhuail ____ _____________ nuair a bhí an seó ar siúl agus bhí náire air!
ticéad
a thicéad
thíos
mo theaghlach
mo theilifís
a theidí
a theileafón
motheaghlach
motheilifís
a theidí
thíos mo theach
mothicéad
atheileafón
atheastas
Faigh na focail seo a leanas sanfhocalchuardach.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an fhuaim sh caol aaithint agus a fhuaimniú de réir a c(h)anúna féin i bhfocail.40
Na
Consain Shéimhithe
th caol
Cuir na litreacha cearta isteach sa bhearna.
fh th
______ it sí
fh th
dhá ___céad mo ___íogar
fh th fh th
trí ___ine
i mo thimpeall mo theidí trí thine mo thicéadmo theach a theilifís a theanga thit
t a g n a e h t a h m o p
r t h u t h i t s g o p s
í m o t h e i d í t t h í
t o f r e t h i f í h d f
h t h í i h ó r i s i é i
i h g t l t h e l l c s l
n e b h i n m t i s é p i
t a t i f é r g e m a l e
d c t n í t h e s i d f h
s h i e s p t r t h i l t
i m o t h i m p e a l l a
TICÉADTICÉAD
th th thth
Cuir sh nó dh isteach sa bhearna.
1. Fuair Dónal a _____icéad i gcomhair an _____luiche.
Léigh gach abairt agus líon na bearnaí leis angconsain shéimhithe ch, dh, sh nó th.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an chonsain shéimhithecheart a roghnú chun na focail a chomhlíonadh. 41
Dul Siar:
Consain Shéimhithe
ch, dh, sh agus th
Cuir ch nó th isteach sa bhearna.
TICÉAD
2. _______ eannaigh sé a _________eapaire sa siopa.
3. _____íor Seán a ____uid gruaige atá ar a ___eann.
4. ____it an cailín sa ____istin mar bhí an t-urlár fliuch.
a) Dhún sí an doras agus _________iúil sí síos an bóthar.
b) Scríobh sé mo _____________eoladh ar an gclúdach.
c) _______________íol an siopadóir na milseáin ar fad!
d) ______eisigh an meicneoir an carr nuair a bhí sé briste.
th ch
Ch ch
Ch ch ch
Th ch
sh
sh
Dh
Dh
Abair gach focal. An bhfeiceann tú anchonsain dúbailte nn san fhocal? Scríobh anfocal ceart faoin bpictiúr.
Cuspóir: : Go mbeidh an páiste in ann na consain dúbailte nna aithint i bhfocail.42
Na Consain
Dúbailte
nn
________ ________ _______ ________ _________
_________ _________ ________
crannolannpeann
bronntanasbainnebonnógceann
fear grinn
Líon na bearnaí leis na focail seo a leanas:
coinneal sa phictiúrlann innégo h-álainn Cheannaigh tinn
1. Ní raibh Gráinne ar scoil inniu mar bhí sí ____________.
2. Tá do chóta nua ____ ________________!
3. ___________________ Mamaí bainne sa siopa.
4. Chonaic mé an scannán sin ____ _____________________.
5. Chuir Daidí ________________ ar an gcáca.
6. Chonaic mé fear grinn sa sorcas ___________.
SORCAS
________________
bonnóg bronntanas ceann crann
feargrinn olann peann bainne
tinn
go h-álainn
Cheannaigh
sa phictiúrlann
coinneal
inné
Faigh na focail seo a leanas sanfhocalchuardach.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann na consain dúbailte nna aithint i bhfocail. 43
Na Consain
Dúbailte
nn
Is maith liom an ___________________ 'Aon, dó, muc is bó.'rannroinn
Chonaic mé an ___________________cois trá.tonn
torann
Dúirt Daidí go raibh ___________________ an chairr briste.inneallimeall
Léigh na h-abairtí agus cuir an focal ceart sa bhearna.
uillinn leabharlann clann rannroinn inneall tonn torann
a n h n n a l b r ú s c a n mv e n r u n n r c s n n a l cg e r n m ó d u e n b n m c tl i o p i a c i a n n r e a tb e r u g o d l e t l i r é tc t e m i o r l a s a i l n oa e n n f a r i n g r a n n rn r t i h b s n l a n n b u an c m b r i n n e a l l o p nd e a r s a n n t í s e r ú nc e p l e a o m r l ó a n n gl f e t u m t c b r e t i f u
rann
tonn
inneall
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an fhuaim nn a aithintag tús, lár nó deireadh an fhocail
44
Tús, lár agus
críoch fhuaimeanna
nn
Cá gcloiseann tú an fhuaim a dhéanann nn sanfhocal? Tús, lár nó deireadh an fhocail? Cuir ticsa bhosca.
¸ ¸
¸ ¸
¸ ¸
olann
bronntanas
coinnealbonnóg
tinn
crann
Abair gach focal. An bhfeiceann tú anchonsain dúbailte ll san fhocal? Scríobh anfocal ceart faoin bpictiúr.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann na consain dúbailte ll aaithint i bhfocail. 45
Na
Consain Dúbailte
ll
________ ________ _______ ________ _________
________ ________ ________ _________
úlltuáillehalla
buachaillcailleachcrogallcapallcoill
Líon na bearnaí leis na focail seo a leanas:
braillín siolla billemall scallóga diallait
1. Chuir Mamó ________________ nua ar mo leaba.
2. Thug an freastalaí an ________________ do Mhamaí.
3. Is deacair _______________ a chur ar chapall.
4. Bhí borgaire agus __________________ prátaí agam aréir.
5. Bhí an carr thall ansin ag tiomáint go _____________.
6. Cé mhéad ______________ atá san fhocal sin?
coill halla capall buachaill
úll tuáille crogall cailleach
braillín
bille
diallait
scallóga
mall
siolla
Faigh na focail seo a leanas sanfhocalchuardach.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann na consain dúbailte lla aithint i bhfocail.46
Na
Consain Dúbailte
ll
Níl aon ghruaig ag _______________.crogallcapall
Tá hata mór agus scuab ag ___________________coileachcailleach
Bhí an seilide ag siúl go _________________.moillmall
Léigh na h-abairtí agus cuir an focal ceart sa bhearna.
camall braillín bollóg tuáille úllhalla coill siolla diallait poll
d i a l l a i t a l l ú l l aa n f r s e i u b r o i l l eb r i a g i r á e b l l a ú fc g e í r d o i o m é a m i pd i a l l t e l l l f h a á tc n m t í f l l l l i o c m at a b n r ó l e l a m g d f tó d l o g b h o í s a l l á ib p o l l b r e i o p d á l lc o b r a i l l í n i l l p oi l l h é h á g r e n í d e l
crogall
cailleach
mall
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an fhuaim ll a aithint agtús, lár nó deireadh an fhocail
47
Tús, lár agus
críoch fhuaimeanna
ll
1,000,000
Cá gcloiseann tú an fhuaim a dhéanann ll sanfhocal? Tús, lár nó deireadh an fhocail? Cuir ticsa bhosca.
¸ ¸
¸ ¸
¸ ¸
camall
milliún
balla
allas
scamailliall
Abair gach focal. An bhfeiceann tú anchonsain dúbailte rr san fhocal? Scríobh anfocal ceart faoin bpictiúr.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann na consain dúbailte rr aaithint i bhfocail.48
Na
Consain Dúbailte
rr
_________ ________ _______ ________ _________
________ ________ _________ _________
carrfarraigetarraing giorriacarraigbarr
Earrachgarraíodóir
Líon na bearnaí leis na focail seo a leanas:
tarracóir Sciorr fearrbarra sa charrchlós Ghearr
1. Thug Mamó _____________ seacláide dom!
2. Níl a fhios agam cá bhfuil mo charr ____ ___________,” arsa Daideo.
3. Tá do phictiúr níos ___________ ná mo phictiúr.
4. __________________ an carr ar an mbóthar.
5. Thiomáin Barra an ______________________ isteach sa pháirc.
6. __________________ an gruagaire mo chuid gruaige.
giorria tarraing carraig Earrach
barr farraige carrgarraíodóir
barra
fearr
Sciorr
tarracóir
Ghearr
sa charrchlós
Faigh na focail seo a leanas sanfhocalchuardach.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann na consain dúbailte rra aithint i bhfocail. 49
Na
Consain Dúbailte
rr
Ní féidir liom ___________________________ a thiomáint.carrcorr
Shiúil mé go _____________________________ an chnoic.barrbearr
Bhí an scannán sin níos _____________________________.fearfearr
Léigh na h-abairtí agus cuir an focal ceart sa bhearna.
giorria tarraiceán carraig farraigeag bearradh carr garraíodóir iarr
f á n r c n á e c i a r r a ta g b e a r r a d h i i r p ir e á i r r a r r ó n m a t eg é d r r s e l d c á g i c rc i r d e á b o r e a r r g rb n a e c s í e r r u i s l pc f a r r a i g e d e a r r bd g i o r r i a f á r h e r nc ú t r r a b f r e a d c u pb e a r d s c m n c á r r m ii g p g h r f e a s s r e f m
carr
barr
fearr
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an fhuaim rr a aithintag tús, lár nó deireadh an fhocail
50
Tús, lár agus
críoch fhuaimeanna
rr
Cá gcloiseann tú an fhuaim a dhéanann rr sanfhocal? Tús, lár nó deireadh an fhocail? Cuir ticsa bhosca.
¸ ¸
¸ ¸
¸ ¸
tarraing
barr
tarracóir
farraige
carr
garraíodóir
Abair gach focal. An gcloiseann tú mb sanfhocal? Scríobh an focal ceart faoin bpictiúr.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an chonsain uraithemb a aithint i bhfocail. 51
Na
Consain Uraithe
mb
________________
________________ _______
________________
________________
________________
________________
________________
________________
ar an mboscai mbruscar
faoin mbordar an mbus
leis an mbalúnar an mbabaí
i mbéal faoin mbríste
Líon na bearnaí leis na focail seo a leanas:
leis an mbanríon leis an mbainne Ar an mbealachleis an mbean ar an mbóthar faoin mbord
1. Stop an tarracóir ______ _____ __________________.
2. Bhí Mamaí ag caint ______ _____ ___________ sin ar feadh uaire!
3. Thit an forc agus fuair mé é __________ _____________.
4. Bhí an babaí ag súgradh _____ ___ ____________ agus dhoirt sí é.
5. ____ ___ ___________ abhaile ón scoil thit mé agus ghortaigh mé mo ghlúin!
6. Bhí an rí ag labhairt _______ _____ ________________.
ar anmbabaí
ar anmbus
imbruscar
leis anmbalún
ar anmbosca
faoinmbríste
imbeál
faoinmbord
ar an mbóthar
leis an mbean
leis an mbainne
Ar an mbealach
leis an mbanríon
faoin mbord
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an chonsain uraithe mba aithint i bhfocail.52
Na
Consain Uraithe
mb
I mBaile Átha Cliath chonaic mé buachaill ag caitheamh bruscairar an mbóthar agus níor chuir sé isteach i mbosca bruscair é.Ansin thosaigh garda ag caint leis an mbuachaill. Phioc anbuachaill gach píosa bruscair suas ón mbóthar.
Ar an mbealach abhaile ar an mbus dom ní raibh aon bhruscarle feiceáil. D'ith mé mo lón ar an mbus agus dhoirt mé bainnear an mbróg dheas agus thit briosca ar an mbríste a bhí orm.Ghlan mé suas gach rud agus chuir mé i mbosca bruscair é aran mbus.
Líon na bearnaí sna h-abairtí seo.“Tá dath deas ar an ___bláth sin,” arsa Mamaí leis an mbean. “Cén
praghas atá ar an ___buicéad?”
“€10 atá air, ach ar an ____balla thall ansin tá buicéad eile lán de
bhláthanna,” a deir an bhean. “Sin go breá! a duirt Mamaí.
Chuir an bhean páipéar timpeall ar an _____bronntanas. “Ó, go
___beannaí Dia tú!” arsa Mamaí.
Cuir ciorcal timpeall ar gach mb a fheiceann túsa scéal thíos agus ansin scríobh na focail sabhosca thíos.
ón ar an i leis
ón mbóthar ar an mbótharar an mbealach
ar an mbusar an mbrógar an mbríste
i mbosca
i mBaileÁtha Cliath
leis anmbuachaill
mm
m
mm
Abair gach focal. An gcloiseann tú gc sanfhocal? Scríobh an focal ceart faoin bpictiúr.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an chonsain uraithegc a aithint i bhfocail.
53
Na
Consain Uraithe
gc
________________
________________ _______
________________
________________
________________
________________
________________
________________
i gcarrar an gcáca
faoin gcathaoirleis an gcailín
ar an gclár bánar an gcosar an gcat
ar an gcarraig
Líon na bearnaí leis na focail seo a leanas:
i gcomhair i gcoinne i gcónaíar an gceamara faoin gcófra faoin gcairéad
1. Cad a rinne Mamaí dom ___ ________________ an lóin?
2. Bíonn mo dheirfiúr ag cur isteach orm ____ _____________.
3. Ghlac sé grianghraf deas _____ ________ ________________.
4. Thit mo scriosán agus chuaigh sé __________ _____________.
5. Bhí an tornapa thíos _________ ________________ sa chófra.
6. Bhí Ciarraí ag imirt peile ____ __________________ Chorcaí.
ar angcáca
ar angcarraig
faoingcathaoir
ar angcos
igcarr
ar angclárbán
ar angcat
leis angcailín
i gcomhair
i gcónaí
ar an gceamara
faoin gcófra
faoin gcaireád
i gcoinne
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an chonsain uraithe gc a aithint i bhfocail.54
Na
Consain Uraithe
gc
Is i gcarr Mhamaí a tháinig Ciarán beag abhaile ón ospidéal. Igcathair Chorcaí a rugadh é. Chuaigh Ciarán isteach i gcliabhándeas nua a rinne Daideo i gcomhair an linbh nua. Bhí Mamó suitein aice leis an gcliabhán.
Bhí stocaí beaga ar a chosa agus dath gorm ar an gcóta beag abhí air. Bhí an teach i gciúnas mar bhí sé ina chodladh sámh. Bhían cat ciúin freisin, agus é ina luí faoin gcathaoir! Ghlac Daidígrianghraf de Chiarán ar an gceamara. Bhí áthas ar gach duinego raibh Ciarán chun fanacht linn i gcónaí.
faoin ar an i leis
Líon na bearnaí sna h-abairtí seo.
I ___Ceatharlach bíonn Conall i ___cónaí ag imirt peile tar éis
scoile. Imríonn sé i ___comhair na scoile. Ar an ___ceathrú lá
den mhí seo beidh siad ag imirt i ___coinne Naomh Éanna. Imríonn sé leis
an __cara is fearr atá aige - Seán.
Cuir ciorcal timpeall ar gach gc a fheiceann túsa scéal thíos agus ansin scríobh na focail sabhosca thíos.
faoin gcathaoir ar an gcótaar an gceamara
i gcarri gcathairi gcliabháni gcomhairi gciúnasi gcónaí
leis angcliabhán
g g
g gg
g
Abair gach focal. An gcloiseann tú nd sanfhocal? Scríobh an focal ceart faoin bpictiúr.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an chonsain uraithe nd a aithint i bhfocail.
55
Na
Consain Uraithe
nd
_____ ____ _________ _______ _________ _________
_________ _________ _________ _________
i ndrámai ndinnéari ndoirteal
i ndíoni ndeoch
i ndineasári ndainséari ndruma
Líon na bearnaí leis na focail seo a leanas:
i ndainséar i ndáiríre i ndiaidh i ndoirteal i ndinnéar i ndeoch
1. Ná téigh isteach ansin. Beidh tú ___ __________________!
2. Thit an cupán isteach ___ ____________ mo Mhamaí agus bhris sé!
3. Thit an briosca isteach ____ ________________ mo Mhamó.
4. Rith an madra ____ _________________ an chait.
5. Níl cuileog ___ __________________ Sheáin!
6. Ar bhuaigh tú an lató ___ __________________?
AIRE
i ndineasár i ndoirteal i ndinnéar i ndíon
i ndráma i ndainséar i ndruma i ndeoch
i ndainséar
i ndoirteal
i ndeoch
i ndiaidh
i ndinnéar
i ndáiríre
Cuir ciorcal timpeall ar gach nd a fheiceann túsa scéal thíos agus ansin scríobh na focail sabhosca thíos.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an chonsain uraithe nd a aithint i bhfocail.56
Na
Consain Uraithe
ndAr an Domhnach bhí mé féin agus an rang i nDoire. Bhí drámaar siúl ann agus bhí mo chara, Deirdre, i ndráma beag. Bhíomardéanach agus bhí fear ag seasamh garda in aice leis an doras.Stop sé sinn ag dul isteach. Bhí an-díomá orainn.
D'fhéach mé timpeall agus chonaic mé dréimire. Dhreap Deirdrear an dréimire agus isteach an fhuinneog léi. “Ná siúil faoindréimire nó beidh tú i ndainséar!” arsa Deirdre. I ndeireadh nadála bhí sí in am don dráma.
I ndiaidh an dráma fuair Deirdre duais. Dath an óir a bhí ar anduais a fuair sí. Bhí áthas an domhain ar gach duine againn!
________________________ ________________________
________________________ ________________________
________________________ ________________________
i ndinnéar i ndineasár i ndruma i ndiaidhi ndainséar i ndeoch i ndoirteal i ndáiríre
i n d i n e a s á r i nn s i n d r u m a í r ed u h i n d i é a s á ro i c b t u n f r i l ei c o g r n i n d e o cr b e r i n d i a i d ht i d d r u i n d r u ie i n d a i n s é a r ma i i n d i n n é r t il m b e r í r i á d n i
i nDoire i ndeireadhi ndráma i ndiaidh
i ndainseár
Abair gach focal. An gcloiseann tú bhf sanfhocal? Scríobh an focal ceart faoin bpictiúr.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an chonsain uraithe bhf a aithint i bhfocail. 57
Na
Consain Uraithe
bhf
__________________
________________ _______
__________________
__________________
__________________
__________________
________________
__________________
ar anbhfuinneogi bhfáinne
ar an bhfeirmleis an bhfidilfaoin bhfiacailar an bhféasógleis an bhfear
ar an bhfarraige
Líon na bearnaí leis na focail seo a leanas:
i bhfeabhas i bhfolach ar an bhfeirmar an bhfidil leis an bhfuinneog i bhfáinne
1. Chonaic mé feirmeoir _____ _____ _________________.
2. “Tá an rang ar fad ag dul ____ _____________,” arsa an múinteoir.
3. Chuir an coinín an ubh Chásca ____ ________________ sa ghairdín.
4. Tá tú an-maith ag seinnt ___ ____ _______________ anois.
5. “Ríle ríle ráinne, timpeall sinn ___ ________________.”
6. Chuir Daidí na bláthanna ag fás in aice ________ _____ ____________.
leis anbhfear
ar anbhféasóg
faoinbhfiacail
ar anbhfuinneog
ar anbhfeirm
ar anbhfarraige
leis anbhfidil
ibhfáinne
ar an bhfeirm
i bhfeabhas
i bhfolach
ar a bhfidil
i bhfáinne
leis an bhfuinneog
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an chonsain uraithe bhf a aithint i bhfocail.
58
Na
Consain Uraithe
bhf
Bhí an lá ag dul i bhfeabhas agus an ghrian ag taitneamh sa spéir. Bhí Fionni mbád ar an bhfarraige. Go tobann chuala sé ceol ar an bhfidil! Maighdeanmhara a bhí ann. Bhí sí ag caoineadh. Bhí ceol brónach ar an bhfidil mar níraibh aon radharc ar an bhfáinne a thug a Daidí di ar an bhfichiú breithlá abhí aici.
Leis sin, chonaic Fionn fear ag snámh. Bhí fáinne ina lámh ag an bhfear.Fuair sé an fáinne ar an gcarraig. Bhí dath an óir ar an bhfáinne. Thug sé anfáinne ar ais don Mhaighdean mhara. Bhí áthas ar an bhfear agus bhí ceoláthasach le cloisteáil ar an bhfidil arís.
“An bhfaca tú Maighdean mhara riamh?” arsa Fionn leis an bhfear. “Nífhaca,” arsa an fear, “ach tá súil agam go bhfeicfimíd arís í!”
ag an
Líon na bearnaí sna h-abairtí seo.Bhí pióg the ag fuarú ar an ___fuinneog sa chistin. Léim frogisteach an fhuinneog. Dath glas a bhí ar an ___frog. Ní mó násásta a bhí Mamaí. Ansin d'eitil féileacán isteach faoin ____fuinneog. Dath deargagus gorm a bhí ar an ____féileacán. “Go ___ fóire Dia orainn,”arsa Mamaí.
Cuir ciorcal timpeall ar gach bhf a fheiceanntú sa scéal thíos agus ansin scríobh na focailsa bhosca thíos.
go ar an i leis an
bhfear bhfeicfimid bhfarraigebhfidil
bhfáinnebhfichiúgcarraig
bhfeabhasmbád
an bhfear bhfaca
bhbh
bhbh bh
Abair gach focal. An gcloiseann tú ng sanfhocal? Scríobh an focal ceart faoin bpictiúr.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an chonsain uraithe ng a aithint i bhfocail. 59
Na
Consain Uraithe
ng
________________
________________ _______
________________
________________
________________
________________
________________
ar an ngeansaíi ngairdín
ar an ngabharleis an ngiotárar an ngealachar an ngúna
leis an ngeataar an ngarda
Líon na bearnaí leis na focail seo a leanas:
i ngaráiste ar an ngarda ar an ngéar an ngealach faoin ngeata ar an ngiorria
1. Tá cluasa fada ____ ______ __________________.
2. An bhfuil fear ____ ____ ___________________?
3. Rith an madra __________ _______________ agus amach ar an mbóthar leis.
4. Chuir mé mo rothar ____ ___________________ mo Dhaidí.
5. Bhí ocras _____ ______ ____________ ach thug mé bia di.
6. Bhí fearg ___ ______ ________________ mar bhí an fear ag tiomáint go tapa.
________________
ingairdín
ar anngarda
ar an ngúna
leis anngiotár
ar anngeansaí
leis anngeata
ar anngealach
ar anngabhar
ar an ngiorria
ar an ngealach
faoin ngeata
i ngaráiste
ar an ngé
ar an ngarda
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an chonsain uraithe ng a aithint i bhfocail.60
Na
Consain Uraithe
ng
Féach ar do leabhar léitheoireachta agus scríobh síos na focail afheiceann tú le ng iontu.
ar an ngiorria faoin ngeata leis an ngiotár ar an ngealachar an ngabhar i ngleann i ngaráiste ar an ngeansaí
f n r í a s n a e g n n a r aa r a n n g a b h a r b h e ro a r a n n g r u b h a r t ai f r a r a n n g e a t e b nn b m u r a n n t n g e a m nn r s m l u g s c p l r i u gg c n i u t i r f g l p a r ee a r a n á n g r t c d u l aa n n g r i p a n n g r a b lt r e a r a n n g i o r r i aa n g r a i a r a m b r u p ci n g l e a n n a r s m t u hi l e i s a n n g i o t á r é
Abair gach focal. An gcloiseann tú ng sanfhocal? Scríobh an focal ceart faoin bpictiúr.
Abair gach focal. An gcloiseann tú bp sanfhocal? Scríobh an focal ceart faoin bpictiúr.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an chonsain uraithe bp a aithint i bhfocail.
61
Na
Consain Uraithe
bp
_______
________________
ar an bpáipéarar an bpancógleis an bpeann ar an bpianóar an bpictiúrar an bpéint
leis an bpíotsaar an bpram
Líon na bearnaí leis na focail seo a leanas:
ar an bpéint ar an bpáipéar ar an bpíotsaleis an bpram ar an bpancóg ag an bparáid
1. Tá mé ag siúl _______ ____ ________________.
2. Chuir sé cáis _____ ______ __________________.
3. Tá dath deas ______ ______ __________________ sin.
4. Chonaic mé fear gléasta mar Naomh Pádraig ____ _____ ______________.
5. Chuir mé siúcra _____ ______ ___________________.
6. Scríobh mé m’ainm ____ ____ __________________.
__________________
__________________
__________________
__________________
__________________
__________________
__________________
ar anbpictiúr
leis anbpeann
ar anbpancóg
ar anbpianó
leis anbpíosta
ar anbpéint
ar anbpram
ar anbpáipéar
leis an bpram
ar an bpíotsa
ar an bpéint
ag an bparáid
ar an bpancóg
ar an bpáipéar
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an chonsain uraithe bp a aithint i bhfocail.62
Na
Consain Uraithe
bp
Féach ar do leabhar léitheoireachta agus scríobh síos na focail afheiceann tú le bp iontu.
ar an bpictiúr leis an bpeann ar an bpancóg ar an bpianóar an bpiorra leis an bpicnic faoin bpeata ar an bpráta
a r a n b p i o r r a f r i cr a r b a r a n b p i a n ó ia r a n r t e c n m a i t r nn a r s a n b p e t a r g ó cb g t r n a r n a b t p e a ip e a r b l i e n s á n m r pi t u l p m p n r e r a c é bc n b m a b g u i l p e a n nt a r a n b p a n c b g t r ai r n i c ú f l n m n b p i sú s o p ó h g p i c a ú i r ir a c o g n f á t o r l r b ef m r n n a e p b n a s i e l
Abair gach focal. An gcloiseann tú bp sanfhocal? Scríobh an focal ceart faoin bpictiúr.
Abair gach focal. An gcloiseann tú dt sanfhocal? Scríobh an focal ceart faoin bpictiúr.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an chonsain uraithe dt a aithint i bhfocail.
63
Na
Consain Uraithe
dt
_________ _________ _______ ________________
________________
________________ _________ _________ ________
i dteachi dtúr
ar dtúsi dteilifís
i dteaghlachi dtine
i dtarracóiri dtolg
Líon na bearnaí leis na focail seo a leanas:
I dtarracóir i dteaghlach i dteilifísAr dtús i dteach i dtúr
1. Tá ochtar _____ ___________________ mo Mhamaí.
2. Bhí Rapunzel coiméadtá ___ ______________.
3. ______ ___________________ mo Dhaideo tá suíochán ann domsa.
4. Is maith liom dul a chodladh ___ ______________ mo Mhamó.
5. Phléasc an scáileán ____ _______________ mo charad.
6. D’éirigh mé go moch. _____ _________ d’ith mé mo bhricfeasta.
ar dtús i dtinei
dtarracóiri
dteaghlach
idteilifís i dteach i dtolg i dtúr
i dteaghlach
i dtúr
I dtarracóir
i dteach
i dteilifís
Ar dtús
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an chonsain uraithe dt a aithint i bhfocail.64
Na
Consain Uraithe
dt
Féach ar do leabhar léitheoireachta agus scríobh síos na focail afheiceann tú le dt iontu.
i dteilifís i dtolg i dtúr i dtinei dtarracóir i dteaghlach ar dtús i dteach
i d t e a r n m ó g l o t d ia m e i t e a g h l a g h v dh c v i d t i n e ó g r t e tc h e a r t n ó n i d t r e ea i d t o l e i d t ú s b g il r ó i c r r a t d i t h m lh g h t í r a d c b i n t r ig t o l b a r i d h t a r n fa i d t e i d t ú r i d t e íe a r d t í t ú s c á r n m st m r i n b ú s t e a c h a rd t ú s c á s t e i l i f í ri d t a r r a c ó i r t i n e
Abair gach focal. An gcloiseann tú dt sanfhocal? Scríobh an focal ceart faoin bpictiúr.
Féach ar an bpictiúr agus léigh an abairt.Cuir an chonsain uraithe cheart isteach sabhearna.
Cuspóir: Go mbeidh an páiste in ann an chonsain uraithecheart a roghnú chun an abairt a chomhlíonadh. 65
Dul siar
Na Consain Uraithe
mb, gc, nd, bhf, ng,
bp agus dt
Léim an gadaí thar an ____geata.
Chuir mé an bréagán isteach i ___bosca.
Chuir mé seacláid ar an __pancóg.
Níor mhaith liom cónaí i ___túr!
Ná seas ar an __cathaoir!
Bhí Deirdre ag glacadh páirte i __dráma.
Tá an bád ar snámh ar an _____farraige.
n
m
b
d
g
n
bh
Liosta Focail
66
leanbhtarbh ubhdubh
an bhóan bhábóg
an bháisteachsábh
bhfliuch
nuachtánbuachaillsalach
an chailleachan chuach
isteachseacht
ch leathandhúndhoirt
a dhochtúirbodhar
ag caoineadhadharcdhá
a dhroim
dh leathan
an fharraigean fhuinneog
an fhidilan fhiacailan fhéasógan fheadógan fheoil
an fhicheall
fhan ghlúinan ghloine
an ghráinneogan ghaothan ghalan ghoid
an ghualainnmo ghruaig
ghag taitneamh
cnámhmo mhilseáinan mháthair
an mhucan mharógan mhamóag snámh
mh
an phógfear an phoistan phancógan phleascóg
an pheilan phiongain
an phéintan phicnic
phmo shúilmo shábhmo sholasmíshástaró-shaor
mo shaighdiúirdo shuipéar
sh leathanthóg se
tharáthas
an bótharceathraran rotharthug sí
an Satharn
th leathan
Liosta Focail
67
an chiarógsa chith
cheannaigh sémo cheapaire
an chistina chístea Chiaraan cheist
ch caolmo dhinnéara dhineasár
a dhíonmo dheochmo dheirfiurdó dhéag
ró-dheacairmo dhísle
dh caola sheacláid
mo sheamrógshéid sí
a shimléarmo sheilidemo shióg
a shean-mháthairmo shiosúr
sh leathan
mo thicéadmo theaghlach
a theastasa theileafónmo theilifís
thíosmo theacha theidí
th caolcrann
leabharlannpictiúrlann
tinnceannpeanngreannbonnóg
nntimpeall
analgo fóillciall
ficheallbuachaill
hallaballa
ll
garraíodóirEarrach
barrgiorriacarraigfarraige
carrtarraing
rrar an mbosca
i mbruscarfaoin mbordar an mbus
leis an mbalúnar an mbabaí
i mbéalfaoin mbríste
mbi gcarr
ar an gcácafaoin gcathaoirleis an gcailín
ar an gclár bán ar an gcosar an gcat
ar an gcarraig
gc
Liosta Focail
68
i ndrámai ndinnéari ndoirteal
i ndíoni ndeoch
i ndineasári ndainséari ndruma
ndar an bhfuinneog
i bhfáinnear an bhfeirmleis an bhfidilfaoin bhfiacailar an bhféasógleis an bhfear
ar an bhfarraige
bhfar an ngeansaí
i ngairdínar an ngabharleis an ngiotárar an ngealachar an ngúna
leis an ngeataar an ngarda
ng
ar an bpáipéarar an bpancógleis an bpeannar an bpianóar an bpictiúrar an bpéint
leis an bpíotsaar an bpram
bpi dteachi dtúr
ar dtúsi dteilifís
i dteaghlachi dtine
i dtarracóiri dtolg
dt
