Gafillerin Kurtuluşu (Necât'ül-Gâfilîn)

7/31/2019 Gafillerin Kurtuluu (Nect'l-Gfiln)

1/155

EDEP YA HU!


2/155

Ahmed Ziyddn Gmhnev

Gn K(N'-Gn)

Vuslat: 4

Tasavvuf-Hikemiyat Serisi: 5

Isbn978-605-61107-4-0

Basm Tarihiubat 2006

Bask / CiltMetkan Matbaas

Merkezefendi Mh. Ylanl Ayazma Sk.rme Merkezi No:8/1

Davutpaa - Zeytinburnu / stanbulTel: (0212) 483 22 22

Tasarmrfan Gngrr

Kapak TasarmSena zgi

Tm yayn haklarVUSLAT VAKFIna aittir.Kaynak gsterilerekiktibas yaplabilir.

VUSLATEitim, Yardmlama,Kltr ve evre Vakfwww.vuslatvakfi.comems-i Tebrizi Mah.

stanbul Cd. No: 149/2Karatay / KonyaTel: +90 332 350 64 99


3/155

Ahmed Ziyddn Gmhnev

Gn K(N'-Gn)

Tercme: Dr. Mehmed S. Bursal

stanbul - 2006


4/155


5/155

NDEKLER

mtercimiNNsz, 7

ahmedziyddiNGmhaNevi (K.s.) hz'NiNKsaterceme-ihali, 9

m. zhidKotKu (K.s.) hz.deNbirKasz, 39

GfilleriNKurtuluu, 41

byKGNahlar(Kebir), 43

KKGNahlar(saGir), 55

KtahlKvehuylar, 69

dilileilGiliGNahlar, 75


6/155

elileilGiliGNahlar, 81

KulaKileilGiliGNahlar, 85

GzileilGiliGNahlar, 87

KarN (mide) ileilGiliGNahlar, 89

iffetileilGiliGNahlar, 93

ayaKileilGiliGNahlar, 95

bedeNeaitumumGNahlar, 97

zevcir"(byKGNahlar) KitabNdaziKredileNGNahlar, 111

haNefmezhebiNeGrebyKveKKdierGNahlar,137

taKrizler, 153


7/155

n

Elinizdeki bu kitap, mminin rh dnysn karartanbyk ve kk gnahlar, yet ve hadislerden delil getire-rek aklayan ve tasavvuf ahlk esas alan bir eserdir. in-deki her satrda bir gnah sralanm, izhna ihtiya duyu-lan husslar, ayn satr zerine numara drlerek hiyede

izh edilmitir.lk basks, stanbul'da Matbaa-i mire'de Hicr 1268/Mil.

1852 senesinde yaplan bu eserin ikinci basks, yeni ilvelerle,Hicr 1275/Mild 1858 ylnda tekrar yaynlanmtr.

Mellif, kitabnda, byk gnahlar hakknda imdiye ka-dar kesin bir rakamn verilemediini, bz limlerin on iki,

bzlarnn yz be, bzlarnn da yedi yz kadar olduunusylemelerine karlk, say olarak doruya en yakn olan yzyirmi be rakm tercih ettiini bizzat kendisi ifde etmektedir.

Kk gnahlar "isyan", byk gnahlar "fsk" ve enbyklerini de "kfr" olmak zere derecede ele alanGmhnev, bz mutasavvflarn gnahlar arasnda b-

yk kk ayrm yapmaya kar ktklarn da belirtmi,"gnahn kklne deil, huzrunda gnah ve su ile-diin Cenb- Hakk'n byklne bak" nasihatini de, he-men ardndan ilve etmitir.

Bz talebelerinin, kt ahlk ve huylar, byk ve k-k gnahlar anlatan bir risle yazmasn istemeleri zerine"Nect'l Gfiln" i kaleme aldn ifde eden Gmhnev,eserinin birinci blmnde Hanefi mezhebine gre, ikinciblmnde de, fi mezhebi bata olmak zere, dier mez-


8/155

Gfillerin Kurtuluu (Nectl-Gfiln)

8heblere gre byk ve kk gnahlar gstermeyi tercih et-tiini belirtmitir.

Kitabnda, seyr- slkda sliki yolundan alkoyan, m-minlerin gnllerini lekeleyen ve Allah(c.c.)'tan uzaklatranbu gnahlar birer birer ele alan mellif, her birinin trifini,delillerini ve kapal ynlerini izh etmeye alm, bu ekildemridlerini ve btn Mslmanlar bunlardan sakndrmayagayret sarf etmiti.

Tam ismi "Kitbu Nectil-Gfiln f envil-kebiri ve's-sagiri ve'l-ahlkir-rezili mead-delil" olan esere "Nectl-Kebr" unvn veren Gmhnev, bu eseri, hibir karlkbeklemeden, yalnz dine hizmet, mminlere yardm iin ya-zp hediye ettiini ifde etmektedir.

Kitabn sonunda Kemlzde Ahmed en- Nakibend'nin

birer takrizleri yer almaktadr.*Bir vef borcu ve rahmet veslesi olarak da unu ifde et-

mek isteriz ki, bu gzel eserin tercmesi srasnda, M. ZhidKotku Hz. nin "Nefsin Terbiyesi" ile "Mminlere Vaazlar"kitaplar esas alnm, birer ansiklopedi mahiyetinde olan buiki eserden zami ekilde, hatt btnyle istifde edilmi-

tir. Allah Tel, mellifine rahmet eylesin, derectn yk-sek eyleyip bizleri de efatlerine nil eylesin.

Cenb- Hakk, cmlemizi, gnahlarn her eidinden uzakduran, kalp aynamz parlatabilen, tvbenin uuruna eren veamelleri makbl olan kullarndan eylesin. Amin.

mtercim* Dr. rfan Gndz, Gmshnev Ahmed Ziyddn, s. 104-107.


9/155

ahmed ziyddiNGmhaNevi (K.s.)hz.'NiN Ksa terceme-i hali

Gmhane'de dnyaya gelen, stanbul Sleymaniye Ca-mii haziresinde medfun bulunan, stanbul'a terifleriyle ufkudeien, ariflerin ve evliyalarn kutbu, stad, yardmcs, da-yana, yardma yetieni, elinden tutan, kendine ulaanlarngavs, mridlerinin terbiyecisi, sliklerin irad edicisi, Kur'anedebiyle yaayan, Allah(C.C.)'n kelimesini ve eriatn gnl-lerde yceltmeye btn gc ile gayret eden, fakih ve mu-haddis, Resulullah'n (S.A.V.) snneti ve yolundan ayrlma-yan, ilim ve marifetlerin kaynann takipisi, milyonlarca

insann gnlne irfan nurlarnn akmasna vasta olan Bykeyh Efendi Ahmed Ziyddin bin Mustafa el-Gmhanevi(K.S.) Hazretleridir.

Ahmed Ziyddin Gmhanevi (K.S.) Hazretleri 1813ylnda Gmhane'nin Emirler mahallesinde dnyaya gel-milerdir. Babalar Mustafa, dedeleri Abdurrahman adlarn

tarlar. Pederleri ticaretle hayatn kazanan salih bir zt idiler.Gmhanevi Hazretleri be yanda okumaya balad-

lar. Sekiz yalarna gelince Kur'an- Kerim, Delil-i Hayrat,Kaside-i Brde ve Hizb'l-Ahzap kraati iin icazet aldlar.On yalarnda babalarnn Trabzon'a hicretiyle birlikte, ora-nn ileri gelenlerinden olan Laz Hoca, eyh Osman Efendive eyh Halid as-Said'den sarf, nahiv ve fkh dersi almaabaladlar. Abilerinin askerde, babalarnn ise yalnz olmas se-bebiyle kck yanda bir yandan babalarnn maazasnda


10/155


10alrlar, bir yandan da byk bir ak ve evkle ilim tahsilinegayret ederlerdi. Mutad dersleri ve hafzln devam ettirir-

ken de bizzat elceiziyle rdkleri keseleri satarak helal parabiriktirmeye alyorlard. Bu parayla ileride tahsillerini iler-letmek iin gereken masraf karlayacaklard.

1831'de amcalaryla birlikte alveri iin stanbul'a gel-diler. Babalar iin lzumlu ticaret eyasn aldktan sonra on-lar amcalarna teslim ettiler ve yle buyurdular:

"Muhterem amcacm, ben u anda gkte ararken yerdebulduum, ilim ve marifet beldesi stanbul'da bulunmaktandolay tarife smaz bir saadet ve bahtiyarlk iindeyim. Aa-beyim askerden dnm bulunuyor. Benim iin artk mem-leketime dnmek gerekmez. Burada kalp ilmimi tamamla-mak, tarikat ve tasavvuf ilmimi srdrmek arzusundaym.

Mazeretimi kabul edin ve bana incinip gcenmeyin. leridelazm olur dncesi ile kendi ellerimle rerek sattm parakeselerinden birka kuru biriktirmitim. Bunlar da kendimehi pay ayrmadan size vererek babama gnderiyorum. Yar-dmc ve dost olarak Allah bana yeter! zerimde hakk olanyaknlarmn haklarn helal edip, dualarndan unutmama-lar en byk dileimdir. Ben de kapanacam hcremde,sizleri dua ve hayr ile anmaktan bir an geri kalmayacam."

Bu vedalamadan sonra, stanbul'da hibir tand, ya-nnda da tek kuruu kalmad halde, Rabbine tam bir te-vekkl ve teslimiyet duygusu iinde, Bayezid Medresesindeyapayalnz kalmlardr.

Ahmed Ziyddin Gmhanevi (K.S.) Hazretleri, Sley-maniye Medresesindeki derslere devam ettiler, zamann ilerigelen ulemasndan padiah hocas Hac Hafiz Muhammed


11/155

Ahmed Ziyddn Gmhnev

11Emin Efendi ve Abdurrahman el-Harputi Hazretleri'nin dershalkalarna katldlar. eriat ilimlerini elde edip icazet aldk-

tan sonra Bayezid Medresesinde mderrislie tayin olundular.Orada irada, ders okutmaya ve 28 yl srecek olan ilmi esertertibine baladlar. Zaten Gmhanevi (K.S.) Hazretleri, he-nz icazet almadan stn zeklar, kavray ve alkanlklarile hocalarnn dikkatini ekmiler ve vekleten erh-i Akaidokutmaya, bir yandan da eserler telif etmeye balamlard.

Gmhanevi Ahmed Ziyddin (K.S.) Hazretleri, eri-atn zahir ilimlerinde baarl bir tahsil hayatndan sonra ica-zet almlar, dersimlk mevkiini ulamlar ve ilim yaymafaaliyetine balamlard. Ama tarikat ve tasavvuf sahasndada olgunlamak istiyorlard. Bu maksatla Mevlana Halid el-Badadi (K.S.) Hazretlerinin halifelerinden Abdlfettah el-

Akri Hazretlerine mracaat ederek ona intisap etmek istedik-lerini belirttiler. O u cevab verdi:

"Sizin, tarikatta ksmetiniz benim vastamla deildir. Manaleminizi nurlandrmakla vazifeli baka birisi vardr. Vakti ge-lince intisap eder, feyzinizi ondan alrsnz. Bekleyiniz."

Bylece Gmhanevi (K.S.) Hazretleri hasret dolu bir

bekleyie girdi. O srada Mevlana Halid el-Badadi (K.S.)Hazretleri, halifelerinden Ahmed bin Sleyman el-Ervadi(K.S.) Hazretlerine:

"Ey Dost, parlts ile kuzey Afrika, Buhara, Msr, Mekke,Medine, Hindistan ve uzak dounun aydnlanaca zat iinstanbul'a git, Onu ara bul. O, henz almam bir gonca-dr. Her ne kadar stanbul'a senden evvel pek ok halife gn-derilmi ise de, onun nasibi sana verilmitir. Onun irad ilemegul ol. Zira O, bizden sonra sahibi zaman ve rehberi ta-


12/155


12rikat olacaktr." buyurmular ve Ervad Hazretleri emir ge-rei yola kp 1845 de stanbul'a varmlardr. Gmhanevi

Hazretleri, bir sabah Abdlfettah Efendi'nin (K.S.) odasndailk defa Ervad Hazretleri (K.S.) ile karlam, ona ok yaknbir alaka ve sevgi hissetmitir. Ervad (K.S.) Hazretleri'nin, "Ya

Ahmed! Sizin iradnz bana verilmi olup, yalnz sizin iinam'dan Anadolu'ya gelmek iin grevlendirildim." demesizerine tanmad bir kiinin kendisine ad ile hitap etme-

sinden hayretler iinde kalan Gmhanevi (K.S.) Hazretleri,hemen orackta Ervad Hazretlerine (K.S.) intisab etmilerdir.

Pek ok meayhn manevi bir iaretle ynlendirildikleri,diyar diyar gezerek mridlerini arayp bulduklar bilinir. Du-rumun tam tersine dnp, Gmhanevi Hazretleri'nin eyhiErvad Hazretleri'nin am'dan sadece Gmhanevi (K.S.)

Hazretlerimizi irad iin stanbul'a gelmesi, Gmhanevi(K.S.) Hazretleri'mizin Halidiye Tarikat iindeki yerlerininbyklne iaret etmektedir.

Kendisi ile ilmi alverii 16 yl sren Ervad Hazretleri(K.S.),Gmhanevi(K.S.) Hazretlerine bir sre tarikat, zikir ve seyr-slk yollarn talim ettirmiler, Ona manevi dereceler atr-

m, ruhani yksek derecelere ulatrmlardr. Gmhanevi(K.S.) Hazretlerinin girdii iki halvetten sonra Ervadi (K.S.)Hazretleri kendisine 1848 tarihinde; Nakibendiyye, Kadi-riyye, Shreverdiyye, Kbreviyye, etiyye, Halidiyye, Hal-vetiyye, Bedeviyye, Rifaiyye, azeliyye ve Mceddidiyye tari-katlarndan "hilafet-i tmme" ile icazet vermilerdir.

Gmhanevi (K.S.) Hazretleri Mahmutpaa Medrese-sindeki hcresinde irad faaliyetine devam etmiler, bu hcre,zamanla artan mridlerinin ihtiyalarna cevap veremez hale


13/155

Ahmed Ziyddn Gmhnev

13gelince stanbul'da, Sultanahmed'in Alemdar MahallesindekiFatma Sultan Camii'ni tekke olarak kullanmlardr. Daha

sonra cami yanna byk bir ev ve tekke yaptrp vakfetmiler,buras "Gmhaneli Dergh- erifi" diye hret bulmutur.

1863 ylnda, Sultan Abdlaziz tarafndan emirlerine tah-sis edilen bir vapur ile beraberinde birok rencisini alarakHacca gitmilerdir. Bu Hac ziyaretinde Ramuz el-Ehadis ki-tabnn tanzim ve planlamasn dnmler, stanbul'a dn-

dkten sonrada grevlerine devam ederken 1865-1875 yllararasnda eserin tasnifini tamamlamlardr. lk haclarna m-teakip stanbul'a dnp, eyhl- Haremi Nebevi MehmetEmin Paa'nn kz Havva Seher validemiz ile evlenmilerdir.

93 harbinin patlak vermesinin ardndan (1877-1878)mridleri ile birlikte Kars'a gidip cephede fiilen savaa katl-

m, ate hattnda bulunmu, askere manen moral desteindebulunmulardr. O senenin Ramazan ayna kadar savaa de-vam eden Gmhanevi (K.S.) Hazretleri, savan hafiflediive duraklad bir srada Of'a gelip burada iki yz sekseni a-kn talebeye Ramuz okutmu, birok kiiyi de halvete soka-rak hilafet vermilerdir.

Ahmed Ziyddin Gmhanevi (K.S.) Hazretleri 1877senesinde ikinci defa Hacca gitmi, dnte 3 seneden fazlaMsr' ereflendirmilerdir. Bu ziyaretinde Ramuz el-Ehadis'i7 defa okutarak yzlerce Arap limine icazet vermilerdir.

mrnn 28 senesini neriyat ve ilmi almalara verenGmhanevi (K.S.) Hazretleri, 16 sene mridlerine bizzattarikat telkini yapm ve hatm-i hace yaptrmlardr. Hersene biri Zilhicce, biri de Recep aynda olmak zere senedeiki kere halvete girerlerdi. Zhd ve takvada dereceleri son de-


14/155


14rece yksek idiler. Gayet perhizkr, kanaatkr yaarlard, okzaman katksz ekmekle yetinerek ellerine geen paray fa-

kirlere datrlard. mrnn son 18 yln (bayram gnlerihari) aralksz oru ile geirmilerdi. Geceleri uyumazlar, zi-kirle, ibadetle, eser telifi ile megul olurlard. Gndzleri detalebe yetitirmekle urarlard. Yats namazndan sonra ko-numay sevmezler, yats abdesti ile sabah namaz klarlard.

Gmhanevi (K.S.) Hazretlerinin hocas Muhammed

Emin Efendi, Gmhanevi Hazretlerine tarikat ynndenintisap etmiler ve bu suretle eri ilimlerde rencisi olan za-tn tasavvufta rencisi olmakla ereflenmilerdir.

Yazlarn Beykoz'un Yua tepesine adr kurarak geirenGmhanevi Hazretleri, Cuma gnleri mutlaka dergha gel-meyi adet edinmilerdi. Haftann bir gnnde yaplmas adet

olan hatm-i hace zikrini bizzat yaptrmay hi ihmal etmemi-lerdi. Gmhanevi Hazretleri vefat senesinden ndeki yazCuma gnleri dhil tekkeye gelmemiler, yerine Hasan HilmiHazretlerini vekleten brakmlardr. Kn dergha dndk-lerinde mihraba hi gememiler, tekkenin tm mesuliyetinihalifesi olan Hasan Hilmi Hazretlerine devretmilerdir.

Bu ara rahatszlanan Gmhanevi (K.S.) Hazretleri pekzayf ve mecalsiz dmlerdir. Bir aralk ok arlat, yataadt, be gn hibir ey yeyip imedii, son gnde degzn hi amad, azndan da tek szn kmad biz-zat grenlerden nakledilmitir. Bu hal zere hasta yatandabaygn bir ekilde, drt bklm yatan Gmhanevi (K.S.)Hazretleri, tedavisi iin gelen doktor tarafndan ayaklar uza-tldnda, kulaklarnn ucuna kadar utancndan kpkrmzkesilmi, gzlerini hafife aarak: "Bir de beni Rabbimin hu-


15/155

Ahmed Ziyddn Gmhnev

15zurunda ayak uzatma suu ile ba baa brakmayn" diyerekayaklarnn toplanlmasn istemilerdir. 25 Mays 1893 Pa-

zar gn sabaha doru yar baygn yatarken anszn gzle-rini ap "hpn y K!" diyerek ruhunu tes-lim etmilerdir.

Mbarek kabirleri Sleymaniye Camii haziresinde, zev-cesi Seher validemiz ile yan yanadr. Her iki kabrin etraf par-maklklar ile evrili olup Gmhanevi (K.S.) Hazretlerinin

baularndaki tata aadaki manidar beyitler yazldr:Nazar kl em-i ibretle, makm- ilticadr bu! Erenler

dergh, bb- fyzt- Hd'dr bu!

Ziyddn-i Ahmed, mevlidi ann Gmhne, ehir-i

ark-u garbn, mrid-i rh- Huddr bu!..

Muhakkak ehl-i Hakk lmez, ebed haydr bil ey zir !

Saray- kalbini pk eyle, bb- evliydr bu!

u'a- drr-i vahdet, menba'- ilm-i lednndir. Mkem-mel vris-i er'- Muhammed Mustaf'dr bu.

Hilfet mddetinden, "rcii" vaktine dek Hakk'a, Tark-iHlid'yi ner eden, Hakk-reh-nmdr bu.

Oku ihls ile bir Fatiha, kalbinde daim tut Cil-y ruhdurzikri, mrdana gddr bu!"

Gmhanevi (K.S.) Hazretlerinin vefat haberi duyu-lunca mslman halk derin bir teessre kaplm, yrektensarslmt. nk Ahmed Ziyddin Gmhanevi (K.S.)Hazretleri btn mslmanlarn sevdii, sayd, gnldenbal olduu bir din by idiler. Cenazelerinde maheribir kalabalk hazr bulunmu ve en samimi dualar ve gzyaiinde topraa verilmilerdir.


16/155


16

Orta boylu, beyaz yzl, yanaklar krmz, orta ksmhafife yksek ekme burunlu, atk ka ve ak alnl, save sol gzlerinin altnda birer siyah ben bulunan, yuvarlakyzl, beyaz bellice siyah ve iri gzl, balar devaml tralve beyaz sakall bir zt idiler. Balarna Nak tac ve be-yaz imame sararlar, cbbe, hrka ve uzun entari giyerlerdi.

Ayaklarnda devaml ayakkab bulunur, siyah renge hi ra-

bet etmezlerdi. Yazlar beyaz, klar da yeil renk elbise giy-meyi tercih ederlerdi.

Gn dg

Gmhaneli Dergh bir ilim ve irfan niversitesi gi-biydi. Ferdi anlamda irad gayreti ile hareket eden tekke-

nin toplumsal olarak amac ise; iman, fikri, ahlak ile ke-male ermi, uurlu Mslmanlar yetitirmekti. DerghtaRamuz el- Ehadis, Levamiul-Ukul ve Gmhanevi (K.S.)Hazretlerinin dier eserleri okutulurdu. Mridlerin saysbir milyonu ayordu. Gmhanevi (K.S.) Hazretleri 116adet irad salahiyetinde talebe yetitirmiler, onlara maddi

ve manevi ilimlerini aktarmlard.Ahmed Ziyddin Gmhanevi (K.S.) Hazretlerininhrmet edilip sz dinlenen byk bir ahsiyet olmas sebe-biyle Dergaha Sultan Abdlmecit, Sultan Abdlaziz, SultanII. Abdlhamit ve birok devlet adam gelerek Gmhanevi(K.S.) Hazretlerinin sohbet ve derslerine itirak etmi, Rei-sl Ulema Tikveli Yusuf Ziyddin Efendi, Erkan- HarpLivalarndan Munib Bey, Arap Mehmet Aa gibi zatlar iseHazret'in mridi olma erefine nail olmulardr.


17/155

Ahmed Ziyddn Gmhnev

17Toplumun her trl ihtiyacna cevap verme gayreti iinde

olan Gmhanevi (K.S.) Hazretleri, iktisadi ve ticari ha-

yata da istikamet vermitir. O zamanlarda yeni ortaya kanfaizle alan bankalardan ihvann kurtarmak iin derghtabir yardmlama sand kurdurmulard. Mntesiplerin elle-rinde bulunan menkul kymetleri bir araya getirerek kurulanbu sandktan muhta olanlar ihtiyalar kadar bor alrlar, enmsait artlarda bilahare derlerdi. Osmanl Devleti tarihin-

deki "avarz sandklarna" benzer bu sandkla Gmhanevi(K.S.) Hazretleri hem evlerde beklemekte olan ufak serma-yenin bir araya gelerek bymesini ve i hayatna intikalinisalamlar, hem de sosyal hayatn her safhasna hizmet g-tren derghlarn, iktisadi ve ticari hayatta da rol alabilecekbirer messese olduunu gstermilerdir.

Ayrca Gmhanevi (K.S.) Hazretleri, mslmanlarnilerlemesi, slamiyet'in ycelmesi iin bir matbaa kurdurmu-lar, Rize, Bayburt ve Of'ta on sekiz bin ciltlik 4 ayr ktp-hane tesis ettirmilerdir. Dergha ait matbaada baslan slamikitaplar cretsiz verilmiti.

Gmhaneli Dergh, tekke ve zaviyelerin kapatlma-sndan 1942 ye kadar mabed olarak korundu. Antlar Yk-sek Kurulu'nun "Muhafazas gerek eski eser" olduu kararnaramen dergh ve Fatma Sultan Camii, yol yapm gereke-siyle 1957 de yktrlmtr. Derghtan bu gn sadece, mi-naresinin tula enkaz ile "Gmhaneli Ahmed ZiyddinSoka" hatra kalmtr.


18/155


18i yn

Gmhanevi (K.S.) Hazretleri ilme ok nem vermi-ler, 28 sene sren telif hayatnda yataa, yasta rabet etme-miler, nice gecelerini srf bu yzden uykusuz geirmilerdir.simleri bir icazetname hacmine smayacak kadar ok mel-lifin, daha da fazla olan eserlerini inceleyip, bunlar okutacakkadar iyi bildii, Bayezid ve Mahmutpaa medreselerinde -rencilere verdikleri icazetnamelerden anlalmaktadr. Ktp-hanesinde 18 bin ciltlik eser bulunan Gmhanevi Hazret-lerinin 60'a yakn basl eserleri mevcuttur. mrnn bykksmn youn ilmi almalara ayrp geceleri hi uyumadk-larn, sabahlara kadar kitap yazmaya altn halifelerindenHasan Hilmi Efendi Hazretleri(K.S.) yle anlatrlar:

"ok uzun sren bu dnem ierisinde leye az bir za-man kala kbleye dner, bana da bir havlu rterek uyumayaalrd. Byle yaparken evresindekilere: "le ezanna azbir zaman kala beni uyandrn" diye tembih ettii halde, herdefasnda kendiliinden uyand iin onu uyandrmak kim-seye nasip olamamtr."

Zamannda hadis alannda zirveye ulamlar, 2 ciltlik"Ramuz el-Ehadis" ve erhi olarak 5 ciltlik "Levamiul Ukul"u kaleme almlardr. Hadis alanndaki stn almalarndandolay kendilerine "Muhaddis-i Rum" da denilir. Bu eserlerdnda hadisle alakal Acibn-Nbvve, Letaifl Hikem,Hadis-i Erbain adl eserleri daha vardr.

Tasavvuf konusunda Cmiul Usul, Mecmuat-l Ahzabve Ruhul Arifin gibi tasavvufun inceliklerini ihtiva eden eser-leri de mevcuttur.


19/155

Ahmed Ziyddn Gmhnev

19Ahlak konusunda ise Necat-l Gafilin, Netaicl hls,

Deval Mslim'in adl eserlerinden baka Gmhanevi

(K.S.) Hazretlerinin fkh ve kelam ilmine dair eserleri debulunmaktadr.

t

Levamiul Ukl isimli eserinde kendisini "TarikatenNakibend, mereben azeli" diye tantan Gmhanevi Haz-

retleri, ruhani latifeler ve seyr- slk prensibini esas alan ve"hafi zikr" i benimseyen bu iki tarikatn usul ve adab ere-vesinde bir tasavvuf ve tarikat anlayna sahiplerdir.

Gmhanevi (K.S.) Hazretleri, on alt yl mridlerinebizzat tarikat telkini yapmlar, haftada iki defa mridleri iletopluca hatm-i hace zikri icra eylemilerdir. Derghndaki

saysz mridin hepsinin farkl farkl manevi kabiliyetlerinevakf olarak onlara ayr ayr yollar gsterip onlar manen ol-gunlua ulatrmlardr. Bir milyondan fazla mridi bulu-nan Gmhanevi (K.S.) Hazretleri sadece stanbul'da deiltm dnyada tesir gstermilerdir. Yetitirdikleri 116 adet ir-ad salahiyetindeki talebelerini Kazan'dan Komor adalarna,

Msr'dan Medine'ye, in'den Afrika'ya kadar geni bir sa-haya gndererek, Nakibend tarikat ve tasavvuf dncesi-nin yaylmasna pek byk katkda bulunmulardr.

Kiiyi iten vuran 'ktl emredici' karakteri krarak,bedende ruh lehine bir hkimiyet kurabilmek iin zhd vetakva dolu bir hayat anlay benimseyen Gmhanevi (K.S.)Hazretleri, "az yemek, az uyumak, az konumak" prensibinesmsk bal bir mr srdrmler, mridlerine de bunlartelkin etmilerdir.


20/155


20Gmhanevi (K.S.) Hazretlerimizin kolu olan, Nakibendliin

Halidiyye kolunda, gizli ve sessiz zikir olan "zikr-i hafi" ye

nem verilir. Gnlk zikir ncesi kalp ve gnlde olan dn-yevi kuruntulardan kurtularak, insana, bir gn Allah(C.C.)'nhuzuruna kp hesap vereceini hatrlatan lm tefekkryaplr. yle ki: "Gzlerimizi yumarz kendimizi yatamzdayattmz gibi dnrz. Sanki bu yatmz son yatmzda Hz. Azrail canmz almaya gelmi. Ne yapacaz ve bu

i nasl olacak diye tela ierisinde kvranrken imdad- lahiyetiir ve kelime-i ahadet getirerek ruhumuzu teslim ederiz.Dostlar, akrabalar bamza toplanr. Alarlar, szlarlar, feryad figan ederler. Komulara, ykaycya da haber verirler. Tehizve tekfinini hazrlarlar. Elbiselerimizi soymaya balarlar ya iteo hali gznn nne getir. Haa... Bak... Soyuyorlar. Soydu-

lar. Teneir tahtasna koydular. Ykayc geldi. Temizledi, y-kad. Abdestledi, kefenlere sard. Tabuta koydular, namaznkldlar. Ahiret evi olan kabire koydular. Herkes evine gittisen orada yapayalnz kalakaldn... " Bu ekilde her gn ya-plan "rabta- mevt" ile mrid 'lmeden evvel lm' srrnaermeye ve daha yaarken fenadan bekaya sramaya alr.

Gmhanevi (K.S.) Hazretleri bir eyhe olan ihtiya-tan bahsederlerken "Yaratl gayesi kulluk olarak belirtileninsann, gerek kullua ermesi marifetle, marifet de kmilve mkemmel bir mrid elinde manevi dereceleri kat ede-rek, Allah(C.C.) ile kul arasnda karlkl rzann bulunduudurum olan "sfat- mardyye" sahibi olmaya baldr" buyu-rurlar. Marifette kemal ve seyr- slkta visal iin kendisineintisab gereken mridde, kemal ifadesi olarak bulunmas ge-reken be art unlardr:


21/155

Ahmed Ziyddn Gmhnev

211- Silsilesi itibariyle Hz. Peygamber (S.AS.)'e eksiksiz

olarak ulaan kmil bir mridden irad icazeti ile merref

olmak.2- Manevi zevk sahibi olmak.

3- slam' ok iyi bildii gibi, emirlerine uyma ve yasak-larndan kanmada mridlerine stn misal olmas.

4- efkat ve himmette yce olmak

5- Allah(C.C.)'tan gelen her eye raz olmu, iradesiniHakk'n iradesinde ifna etmi durumda bulunmak. sabetligr ve tesirli telkin sahibi olmak.

Nakibendyye prensiplerinden olan intisab, tasavvufimana olarak kalbi phe karanlndan kurtarmak, gaflet veisyandan zikre dnmek gayesiyle kamil bir mridin kurta-rc eline yapmak, lnn teneir tahtasnda ykaycya olanteslimiyeti gibi, i ve d lemini mride teslim ile tabiri caizise manevi bir szlemeye girmek demektir. Nakibendiyyeprensiplerine gre eyhe intisab, drt farkl yoldan yaplabilir:

1- k kki, bu, bir mrid-i kmilin sohbetineitirak ve istifade etme ile olur.

2- mn gkve tarikata dhil olmakmaksadyla bir mridden inabe istenebilir. Bu tr inabede,gnl ehlinin yolu hangi edebe riayeti icab ettiriyorsa, o ey-lere istikametle smsk balanmak esastr.

3- r n ki, bu, eyhin irad ve ikazmahiyetinde yazm olduu eserleri, okumak ve anlamaya a-lmak suretiyle yaplr.

4- d n. Bu intisap yolu ise, mri-din tertib ve telif etmi olduu eserlerini sadeletirerek anla-


22/155


22lr hale getirmek ve insanlarn istifadesine arzetmek iin ya-

plan gayret ve yaplan titiz ilmi almalar iledir.

Mrid-i kmile intisab ile balanmak ve feyzinden is-

tifade etmek iin mutlaka onu grmek art deildir. Manen

de onlarn yce ruhaniyetlerinden istifade kasd ile intisab

mmkn olup, bu eit inabelerde o eyhin hayatn, eser-

lerini ve sistemini kabul etmek ve onlar benimseyerek yaa-

mak esas olandr.


23/155

a zn Gn enn (k)tk s-

s- z1. Bamzn tac, gnllerimizin tabibi, dnya ve ahiret efa-

atimiz, hidayetimizin, gzlerimizin ve letifimizin nuru,yaratlmlarn en stn:

s- Kn h. m m ()Sddkiyye

2. Peygamber Efendimiz (sav)in en sadk ve maara arka-da, ashabn en stn, Sddkyyenin kurucusu:

h. ek sk ()3. Peygamber Efendimiz (sav)in kendi ailesine severek dhil

ettii:h. sn -f ()

4. mamlarn imam:

h. K in- m ()5. mamlarn rehberi:

h. c- sk ()

Tayfuriyye

6. Kutuplarn kutbu:

h. b -b (k)7. Evliyalar kutbu:

h. e-hn-hkn (k)

Haceganiyye

8. Kutuplarn kutbu:


24/155


24h. e a -f (k)

9. Kutuplarn kutbu:

h. y -hn (k)10. Kutuplarn kutbu:

h. ak -Gn (k)11. Evliyann kutbu:

h. a -rg (k)

12. Evliyann kutbu:h. m in -fn (k)13. Evliyann kutbu:

h. a rn (k)14. Evliyann kutbu:

h. m b -s (k)

15. Evliyann kutbu:h. e K (k)

Nakibendiyye

16. mamlarn imam, kutuplarn kutbu, Silsile-i Zehebinsrekli dzenleyicisi, Abdlhalk el-Gcdvanininkabri eriflerinden tarikatn btn boyutlarn ve zel-

likle hf zikrinin inceliklerini tahsil eden, srekli fe-yiz ve nur kayna

h. - Nkn m bn -b (k)

17. Nakibend Hazretlerinin damad erifi ve evliyann kutbu

h. an a (k)

18. Evliyann kutbu:h. yk - (k)


25/155

Ahmed Ziyddn Gmhnev

2519. Evliyann kutbu:

h. u a (k)20. Evliyann kutbu:

h. m z (k)21. Evliyann kutbu:

h. m d (k)22. Evliyann kutbu:

h. hg -ekng (k)23. Evliyann kutbu:h. m bk (k)

Mceddidiyye

24. kinci bin yl yenileyicisi, evliyann kutbu, tarikat eriat-tan her boyutu ile ayrmadan; yeniden rk, dil, corafi

tm farkllklar slama endeksleyerek projelendiren:h. i rn m- e- sn a f-k -sn (k)

25. mam- Rabbani nin olu, evliyann kutbu, urvetl-vska:

h. m m (k)

26. Evliyann kutbu:h. sn (k)

27. Evliyann kutbu:

h. s N m -bn (k)28. Evliyann kutbu:

h. n cn- cnn m (k)

29. Evliyann kutbu:h. a -d (k)


26/155


26Halidiyye30. Evliyann kutbu, ak ve gizli ilimlerde iki kanat sahibi,

efendimiz, rabta eyhimiz, hf zikirlerin tmn yeni-den tanzim eden:h. mn zn h -b (k)

31. Mevln Ziyddin Halid el-Badadinin zel olarak ye-titirdii, tarikatlarn efendisi, kutuplarn kutbu:h. a in- sn h hn - (k)

Ziyaiyye32. Evliyann ve ariflerin kutbu, yardmcs ve ellerinden

tutan, kendisine ulaanlarn, kendisinden ne zamanolursa olsun yardm bekleyenlerin rehberi, yol gsteri-cisi, Rahmnn ahlk ile tehiz edilmi, Kurann ter-biye ettii, Rasulullahn snnetini ve yolunu yaayan ve

gsteren, ilim ve irfan kayna her trl olgunlua, ke-malin zirvesine yerletirilmi ve genellikle Byk eyhEfendi diye anlan:h. a zn -Gn (k)

33. Byk eyh Efendiden (ks) zel olarak rehberlik eitimiile tehiz edilmi, Silsile-i Zehebde Allah (CC)a dayan-mann, ynelmenin istikametinden zerre miktar sapma-yan, tm evliyann, ariflerin, limlerin kutbu olmasnbilen:h. hn h -Kn (k)

34. Byk eyh Efendiden (ks) zel olarak rehberlik eitimiile tehiz edilmi, evliya ve ariflerin kutbu, gizli ve akilimlerin iki kanad:

h. i N -zn (k)


27/155

Ahmed Ziyddn Gmhnev

2735. Byk eyh Efendiden (ks) zel olarak rehberlik eitimi ile

tehiz edilmi, evliyann, ariflerin, limlerden tarikata mu-

habbet besleyenlerin kutbu, arif yetitirmekte Byk eyhEfendiye en yakn hizmetkr, Kuran, Hadis hafz:h. zn -dn (k)

36. Byk eyh Efendiden zel olarak rehberlik eitimi iletehiz edilmi bulunan, evliyann, ariflerin, kemali olan-larn ve silsileye muhabbet besleyenlerin kutbu:

h. m f in- e -tk (k)37. Mustafa Feyzi Hazretlerinden ok zel eitimle feyiz yol-

larn renen, kutublarn, ariflerin kutbu:

h. h -s (k)(Vefat: 15/05/1949)

38. Mustafa Feyzi Hazretlerinden ok zel eitim gren ku-

tuplarn, ariflerin, kemal sahiplerinin kutbu ve yol gs-tericisi

h. a -Kn (k)(Vefat: 02/11/1952)

Zahidiyye39. Mustafa Feyzi Hazretleri tarafndan ok zel bir eitimle

yetitirilmi olan, Kuran ve Hadis hafz olmakla bera-ber, Seyyidliini gizleyebilen, kutublarn, ariflerin, hoca-larn, keml sahiplerinin kutbu, silsileye muhabbet besle-yenlerin yol gstericisi, zikri ve rabtalar ve hatta HatmiHaceyi ok basitletirerek tasavvufta ilerlemek isteyenle-rin ayrt etmeden elinden tutan, yardma ihtiyac olana

Allah (CC)a bor verir gibi koan

h. m z in- i -b (k)(Vefat: 13/11/1980)


28/155


28Silsile-i Zehebde bulunanlarn bariz vasflar nasld?Onlar Allah ve Rasulne ve silsiledeki byklerine say-

gl, anlay yksek, kavray esiz kimselerdi. Kalplerindendnya sevgisi ktktan sonra, Letiflerindeki tm kirliliklertevfik nurlarnn sprgesi ile temizlenmiti. Onlar; mrid-likten, ariflie, ebrarla, zhidlie, sahib-i ahvle ok sratlegelmi kimselerdi. Onlar erbain frnlarnda, istifar ateindetevfik alevi ile hidayet scaklnda srat- mstakim mayasylapiirilmi kimselerdi. Onlar yal derviini, kal derviini kolla-rnn arasnda muhabbet ateinde piirip hl derviine dn-drmek iin alr Allah dostlar ile.

Ebbekir (ra) buyurdular ki: lm her an hatrlayalm. Allah ve Rasulnn saknlmasn emrettiklerine yak-

lamayalm. Dnyada, nefislerimizi Rabbimizin rehin ald u-

uru iinde olalm. Ecellerimiz gelmeden, dnyada ahiret iin yaralm.

Selman (ra) buyurdular ki:Selman (ra)n son nefesine yakn bir halde ellerini y-

zne kapayp hkrklar iinde alarken Sd bin Ebi Vakkas

(ra) ziyaretine gelmi ve niin bu kadar alyorsun? demiti.Selman (ra) da:

Rasulullahn huzuruna giderken nasl alamayaym.Vasiyetini tutamam bir mmet olarak utanyorum.O Rasul bana buyurmutu ki: Sizin dnyadakiaznz, binek bir hayvann stnde yolculuk et-

mekte olann yanndaki az kadar olmaldrBen alamayaym da kim alasn be kardeim diyecevap verdiler.


29/155

Ahmed Ziyddn Gmhnev

29Cafer-i Sadk (ra) buyurdular ki: Yaratlmayann peine dp de harap olmayalm.

Onun peine dersen yorulursun fakat gene de onakavuamazsn.

Ya eyh, Rabbimizin yaratmad nedir? Dnyada mslman iin rahatlktr.Gel u yaratlmayan rahatln peine taklmayalm.

Abdulhalk el-Gcdvani (ra) buyurdular ki: nsanlarn hor grmesini, rabet ve tevecchne ter-cih edelim.

Dnyaya aldanmayp, lme hazrlkl olalm. Ahiret ilmini dnya bilimine, ahireti tm ile dn-

yaya tercih edelim. Allahn rzka kefil olduunu hi hatrdan karma-

yalm. ok glerek kalbi ldrmeyelim. Allahtan gayri hibir eyden ve kimseden korkmayalm.

ah Nakibend (ra) buyurdular ki: Dnyann hretinden, izzetinden iliiimizi keselim.

Halkn itibarndan ve verecei mertebelerden vazge-elim. Bakalarnn mptel olduu dnyaln bizden uzak-

lamasndan dolay Rabbimize kr artralm. Bize verilmeyeceini bildiimiz bir eye kar hr ol-

duumuzu, verilmesini ok istediimiz eyin ise k-lesi olduumuzu hi hatrmzdan karmayalm.

Bu yolda vcud perdesinden daha byk ve dahagl perde olmadn dnelim.


30/155


30 Kendi can ve cismimize kar muhabbeti silelim. Dnyay ebed hayatn saadetine vesile klmak, ahi-

retin tarlas haline getirmek suretiyle yaanmaya de-er mr geirmek mmkndr.

Amellerimizde srekli azmeti seelim. Farz ve snnetlere, nafilelere btn gcmzle sar-

lalm.

mam Rabbn (ra) buyurdular ki: Allaha kar yalvarc, kalbi krk ve O'na her an s-

nc olalm. Nefsimize byklk ve stnlk pyesi vermeyelim. Dnya sevgisi btn hatalarn badr. Dnya adam-

larndan, onlarla sohbetten uzak duralm. Gybetten, kt zandan, kendi nefsine bakasnn

kt zan beslemesinden olabildiince uzak duralm. Gnah ve mekruhlardan gze gelen simsiyah ualar

seninle Rabbinin arasn aar. O halde gz haramve mekruhlarn her trlsnden koruyunuz.

Dnyay ebed hayatn saadetine vesile klmak, ahi-retin tarlas haline getirmek suretiyle yaanmaya de-er yapya kavuturmak mmkndr.

Mevlna Halid (ra) buyurdular ki: Dnyada mr srerken lm, ahiret hallerini ve

bunlarn gerek sahibini hep hatrda tutalm. Allahn honut olduu evliyann kalplerinde yer

edenler byk devlete konmutur.

Bedeni beslemeye alandan, makam ve mevki sa-hibi olmak isteyenden, bidat sahiplerinden, gsteriekaplanlardan mmkn mertebe uzakta bulunalm.


31/155

Ahmed Ziyddn Gmhnev

31 Fkh ve ilm-i sahih ile srekli ilgilenelim. Bakasna hibir ekilde yk olmayalm.

Gmhaneli Ahmed Ziyaeddin (ra) buyurdular ki: hls ile islh etmek dnya sevgisinin terkine baldr. sraftan ve israf edenlerden uzak duralm. Yksek ve grkemli binalara, insanlarn zendii bi-

neklere, ar her trl ziynete itibar etmeyiniz.

Diyar kffara ait kefere szlere, kaplara, giyim ku-ama, yiyeceklere, ev eyalarna zenmeyelim. lim ve ebeveynden gayrisinin elini pmeyelim. Kim-

seye boyun emeyelim. htiyacmz kimseden talepetmeyelim.

Mehmed Zahid (ks) buyurdular ki:

darecilikte u hususa dikkat edelim: Daimaadaletlemuameleediniz. MavirleriAllahaitaatedenlerinarasndanse-

iniz. Emaneti,AllahveRasulneitaatedenlerarasndan

ehillerine veriniz.

Allaha kulluktan alkoyan her ey dnyadr. Dnyay sevmek demek, zevk ve sefa lemlerine da-larak mptel olmak demektir.

Byklerimiz dnyada ss, saltanat, her trl ziyneteyalarnn hibirine iltifat etmemilerdir.

Dnyann aldatc cazibelerine kaplp da gzel amel-lerden, ibadet ve taatten mahrum bir ekilde yaa-maktan u aciz canmz korumalyz.

Dnyada evliya gibi yaamak istiyorsan:


32/155


32 Merhametsahibiolmalsn.

Selmet-isadrsahibiolmalsn.

Sehaveti-nefissahibiolmalsn. Def-i mefsid, celb-i menfiden evldr. Bir kimsenin mlknde Onun izni olmakszn ta-

sarruf etmek caiz olmadna gre ve "mlk Allahn-dr" diyorsak, Onun mlknde Ona isyan ederek,Ona itaat etmeyerek yaamak hi mi hi caiz deil-

dir. Silsile-i Zeheb'dekiler;

Rabtaeitleri

Gizlizikireitleri

lmsohbetlerveiradlar

lmrisaleler,ilmikitaplarveevrdilealma-

larn srdrdler.

Allah-u Tel ve Tekaddes Hazretleri, Hocamz MehmedEfendi (ks) Hazretlerinin derectn uly eyleyip, biz aciz-ncizleri de fyzat ve efaatndan feyizyab-u nasibdr bu-

yursun...min, bihrmeti Seyyidil-Mrseln ve alih ve sahbih vemen tebiahm biihsnin il yevmid-dn, vel-hamd lillhirabbil-lemn.


33/155

Ahmed Ziyddn Gmhnev

33mnk

Ahmed Ziyddin Gmhanevi (K.S.) Hazretlerinin ke-rametleri ve tasarruflar, saylamayacak kadar oktur. Onungzel ve stn vasflarn belirtmekte diller aciz kalr. Hazret-iPir'i vmeye defterler yetmez, akllar onun bykln kav-rayamaz. Anlatlanlar keramet denizinden damla, yazlanlarcmertlik levhasndan nokta gibidir.

Gm hanevi (K.S.) Hazretlerinin mridlerinden Mus-

tafa Fevzi Bin Numan Hazretleri, eyh Hazretlerinin menk-belerinden birkan yle anlatmaktadr:

hn ak

eyh Hazretleri Beykoz ayrnda adrdayken bir Hris-tiyan daima yanna gelir, alayp szlard. Derdi ki:

- "Ey eyh Hazretleri, senin gibisi hi grlmemitir.Hallerin gnlm derinden etkiliyor. Ne zaman huzurunagelsem hemen rahatlyorum.

Halbuki benim hi i huzurum yok, dnyay dolasam,huzursuzluum gemiyor.

Kendimi ancak senin yannda rahat hissediyorum. Bu-

nun srrn ksr aklm almyor. Senden daha gzel ve stnbir eyh grmedim."

Zavall Hristiyan' yakp bitiren ve zayf dren onuniindeki kfirlik ateiydi ama o bunu bilmiyordu. Hazret-i ey-hin nuru onun kfr ateini sndryor, tevhid kfirlikdikenlerini yakyordu. O yzden Hazreti eyhin huzurunavarmaya can atar, daima onun yannda olmak isterdi. in as-ln bilmiyordu ama Hazreti eyhin sevgisini iinde saklad,sonra imana gelip Mslman oldu.


34/155


34z

eyh Hazretleri bir gn Yua'da byk bir ziyafet ver-miti. yz mritle birlikte drt yz kadar misafir vard.eyh Hazretleri bir tane koyun kestirdi, ondan herkes yedi.Hazreti eyh bizzat kendisi davetlilere sayg gstererek hiz-met etti. Zira byklerin misafire hizmet etmesi snnettir,

y

Hazreti eyhin ibret verici bir kerameti daha yledir:eyh Hazretleri Beykoz ayrnda yine adr kurmu, et-

rafna mritleri manevi zevkler iinde toplanm, sessizce otu-ruyorlard.

Bu srada oraya kadnl erkekli bir grup Yahudi geldi. -lerinde hasta, zayf bir zenci vard, gelip eyhin nne oturdu.

Dierleri de eyhin huzuruna yerleti, sonra hep birdenark sylemeye baladlar.

Bunun zerine eyh Hazretleri yerinden kalkt ve ora-dan ayrlp yrmeye balad. Onlar aknlk iinde kalpdediler ki:

eyh Hazretleri acaba niin gitti? Bir eye mi incindi?

Biz holanr diye, ona hrmetimizi gstermek iin ark sy-lemitik. Edepsizlik ettiysek affetsin, kusu rumuzu bala-sn. Bize acsn, elini pmemize msaade etsin. Bir hastamzvar, ayaklarna yz srmesine izin versin. Himmetiyle sal-na kavuacana inanyoruz.

Hizmetiler bunlarn dediklerini Hazreti eyhe arz etti-ler, o da kabul etti.

Yahudiler bunun zerine gayet saygl bir ekilde gelipeyhin ayaklarn ptler. Hasta olan alayp yalvard.


35/155

Ahmed Ziyddn Gmhnev

35Birden ortal yle bir heybet kaplad ki, yerler gkler

titredi. nkrclar bile kendilerinden getiler. Btn mritler

alamaya balad. Dalar talar Hakk feyziyle gl bahesinednd. Aklarn gnl nurla doldu.

Bu heybetten klarn biri yle etkilendi ki, mthi birnara att. Bu narann iddetinden herkes dehete kaplp yer-lere serildiler.

Orda bulunanlar hi byle bir heybet ve yksek feyiz

grmedik, dediler.

Yine Mustafa Feyzi Efendi (K.S.) Hazretleri yle nak-lediyorlar:

Hazreti eyhin mis gibi kokan sakal kllarn biriktiriptopladm. Hastal srasnda ila yapp vcuduna sard be-zin iine koyup boha yaptm.

te o bez ve sakal kllar feyiz ve ifa vericidir, onu ta-yana zarar ulamaz.

Bir hasta onu muska gibi yannda tutsa Cenab- Hakkonun hastaln iyiletirir.

Hamile olup da doumda zorluk eken kadnlara da ver-dim. Boyunlarna taknca arlar gitti, kolayca doum yaptlar.

Hastalar bunu kullandklarnda derhal hafiflik hisseder,iyileirler. Bunu defalarca denedim.

Evliyann bir ty bin eit ila gibi tesir eder. zellikleAhmet Ziya'nn, o gavs- azamnki ok ifa verir. Bunun pekok delili vardr.


36/155


36Kp

Birisi ilim renmek iin yalnz bana yola kmt. Hiarkada olmadndan Cenab Hakk onun yolda olmutu.

Issz yollarda giderken iinden "Ya Rabbi, bana zamannkutbunu gster, bana ledn ilmini ret" diye dua ederdi. HakkTel onun duasn kabul etti, birden hatiften bir ses iitti:

Ey talip, zamann kutbu Ahmet Ziya'dr, ona git. Di-leklerini ona syle, o gavsn imdi yeryznde ei benzeri yok-

tur, git ayaklarna yzn sr!Bunu duyunca eyh Hazretlerini grmek iin iten derin

bir zlem hissetti, arayp sordu, gidip onu buldu. Byk birzevk ve heyecanla huzuruna kt. Daha dileklerini arz etmeyebalamamt ki, Hazreti eyh ona yle buyurdu:

Ey talip, sen niini, nasl brak! Allah akn kendin

alarak kazan. O ak sana hidayet ilmini retir. Kutbu bul-mak iin dnyay dolamak gerekmez; ruhun sana sendendaha yakndr. Evliyann kalplerine rabta ile ynel, Hakk'neriat ve tarikatna yap. Her zaman kalbin bizlere bal bu-lunsun, hi phesiz bizlerle can cier dost olursun. Dnyayaait dnceleri gnlnden kar, Ahmet Ziya'y kalbinde g-rrsn. Ama Cenab Hakk'n ltfu olmazsa, kutup sana hi-bir fayda vermez. Daima Cenab Hakk'n ltfunu istersen,

Ahmet Ziya'nn en yakn olursun.

Bu ekilde birok tler verdi ve balarda bulunupgnderdi.

Kutup, cihandaki btn cisimlerinin ruhudur, onlar ze-rinde tasarruf eden odur. Onun tasarrufuyla ar feyizlere bo-

ulur. Kutup Allah'n izniyle btn yaratlmlar diledii gibihareket ettirir. Cenab Hakk'n ltuflar kullara onun vesilesiyleeriir. Kullarn balarna musibetler, Allah'n bir velisini incit-


37/155

Ahmed Ziyddn Gmhnev

37tiklerinden dolay gelir. Veliler ilhi fiillerin sebebidir. Onlarhidayet yldzlardr, Hakk'a giden doru yol onlarla bulunur.

Veliler kalp casuslardr, insann iinden geenleri okur-lar. Onlar sevmek gamlar, skntlar giderir. Velilere kzanve kin tutanlar Hakk Tel sevmez ve kabul etmez. Son-lar, imansz gitmektir onlarn. Son nefeslerinde eytan on-lar kandrp imanlarn alar. Cenab Hakk Hadis-i Kutsi'deyle buyurmutur:

"Evliyam sevmeyen, beni sevmiyor demektir." ki cihansaadeti istersen, velileri sev, gnlnn pasn sil.

Ahmet Ziya Hazretlerini can ve gnlden sev, onun ru-hunu dualarla an. O, byk kutup ve gavstr, Allah'n nu-rudur. Hazreti eyh'i seven yksek vasfl kimseler, onun ru-huna Fatiha ve hls okusunlar."

Mustafa Feyzi Efendi (K.S.) Hazretleri, GmhaneviEfendimizin (K.S.) menkbelerini anlatrken, zamann kut-bunu ve tasarruflarn da yukardaki gibi izah etmektedirler.

Ahmed Ziyaddin Gmhnev (K.S.) Hazretlerini anla-yabilmek, okyanusu avulayabilmek kadar zor ve imknszdr.Halifelerinin her biri ayr bir derya, eserlerinin her biri birer

hazinedir. Deryaya dalabilene, hazineye sahip olabilene ve budergha mensup olabilene ne mutlu!

Allah Tel ve Tekaddes Hazretleri Gmhnev Haz-retlerinin (K.S.) derectn uly eyleyip, biz ciz ncizleri defyzat ve efaatinden feyizyab u nasibdr buyursun...

mn, bihrmeti seyyidil-mrseln SAS. ve lih ve sahbihve men tebiahm biihsnin il yevmid-dn, vel-hamd lillhirabbil-lemn.


38/155


39/155

m. zhid KotKu (K.s.) hz. 'deN birKa sz

Gnahlar, byk ve kk gnahlar olmak zere ikieittir. Gnahlarn bir ksm zhir(grnen), bir ksm dabtn(grnmeyen) gnahlardr. Zhir gnahlar, yz yirmibe adedi byk gnah olmak zere, ufak gnahlarla bera-ber be yz gemektedir.

Gnah demek, Cenb- Hakk'n rz olmad eyler de-mektir ki, ister kk gnah olsun, ister byk gnah olsun,muhakkak bunlardan kanmadka, insann kemle ula-mas ve olgunlamas mmkn olmaz. Zira gnahlar hemate, hem de zehirdir.

Bu gnahlar, kulun, Allah(c.c.)'n rzsn kazanmasna

en byk engellerdir. Kul, gnahlarla kirli bulunduu md-dete, Rabb'ine yaklamasna imkn yoktur. Gerek bir m-min iin aslolan, bu gnahlardan tammen uzak durmaktr.

te bu nemli konuda Seyyid M. Zhid Kotku (K.S.)Hazretleri diyor ki:

Onun iin, buradaki yz krk ksr byk ve kkgnahlar tekrar tekrar oku. Bir kere okuyup da, sakn benokudum" deyip geme. Zira her tekrarda, birok yeni fayda-lar bulacaksn. Onun iin Gmhneli Ahmed ZiyddnHazretleri bin kere okumay tavsiye etmitir. Zira gnl ay-nasnn temizlenmesi, parlamas ve ziysnn etrfa aksi, hepbu gnahlardan syrlp kurtulmaya baldr. Onun iin sen-den ricmz; bu gnahlar tekrar tekrar okumandr".*

Bir baka yerde de:* Mehmed Zhid Kotku, Nefsin Terbiyesi, s.241242.


40/155


40"Bu yazlan gnahlar oku, tekrar oku ve tekrar yine oku...

Yz deil, belki bin kere dahi okusan yine oku. He tekrarda

ayr ayr faydalar, gnle srr ve ne'eler geleceine inan".*"Bu gnahlar ki-gerek byk, gerekse kk-, bunlar i-

lemekle Ehl-i Snnet tikdnca her ne kadar kfir olunmazdenmise de, maalesef bu gnahlardan her hangi birisinde s-rar ve devam etmek gnllerin kararmasna, gzlerin de gr-mez olup, kulaklarn Hakk' duymaz olmasna sebep olur. Ve

bu sebeple, hi farkna bile varmadan gvurlua doru ka-yp gider. Bu sebeplerle, gnahlardan kamak her mmin vemslmann boynuna bortur".**

"Bizim yazdmz bu gnahlardan syrlmak, her mmin-imuvahhidin balca borcudur. nk mikroplar, o canm ce-sedi nasl yeyip hel k ediyorlarsa , bu gnahlar da,-maazallah-insan yiyip, onu Ahiret ve Cennet nimetlerinden mahrumederek, ebed hsran evi olan Cehennem'e srklemeyevesledirler".***

"Ey azz kardeim, ite bu gnahlarn her birisi birerejderh, birer canavar gibidir. Mikroplar, madd varlmz,vcdumuzu nasl yok ederlerse, gnahlar da bizim hakkmanevytmz bylece mahv pern ederler".****

* Mehmed Zhid Kotku, Nefsin Terbiyesi, s.124.** Mehmed Zhid Kotku, Nefsin Terbiyesi, s.125.*** Mehmed Zhid Kotku, Nefsin Terbiyesi, s.159.**** Mehmed Zhid Kotku, Nefsin Terbiyesi, s.160.


41/155

bn

GFLLERN KURTULUU

Mminlerin kalplerini gzel ahlk ve imanla ssleyenve onlara hell ve haram aklayan Allah(c.c.)'a hamdolsun.

Ak bir tebli ile Hakk' bildirerek mmetini koruyan Hz.Muhammed(sav)'e ve O'nun slm burlarnda bayraklar misliykselen ehl-i beytine ve ashbna da salt ve selm olsun.

Varlklar ierisinde kinatn Yaratcs'na en ok muh-ta bulunan Mustafa olu Ahmed Ziyddn (AllahTel,her ikisini de, Reslullah(s.a.v.)'n sanca altnda hareyle-sin) der ki:

Bz talebelerimin, benden, byk ve kk gnahlar,kt ahlk ve huylar aklayan bir risle yazmam istemeleri

zerine ben de, istihre yaptktan sonra onlarn bu taleplerineicbet ettim. Konularn mehur kitaplardan derleyip topar-ladm, okuyucular tarafndan kolay kavranmas ve ezber-


42/155


42lenmesi iin de en ksa bir ekilde zetlediim bu risleyi te-lif ettim ve adn da Nect'l- Gfiln" koydum.

yet-i kerimelerde ve hadis-i erflerde ak ve kesin olarakbelirtilmi olan byk gnahlarn says hakknda ihtilf edil-mi, bz limler bunlarn on iki, bzlar yz be ve bzlarda yedi yz kadar olduklarn sylemelerine karlk, biz, sayolarak doruya en yakn olann alyor ve byk gnahlarn

yz yirmi be kadar olduunu tercih ediyoruz.


43/155

BYK GNAHLAR (Kebir)

1) Kfr: Gerek inkr, gerek bilgisizlik ve gerekse phe

yoluyla sz, inan ve davranlarn da kfr hli zere olmak-tr.

2) Zin: Mkellef bir erkein, er'i nikh yapmakszn,helli olmayan bir kadnla cinsel yaknl.

3) Livta (Homoseksellik): Erkek veya kadna arkadanyaklamak, hanm veya klesi dahi olsa haramdr. Bunu al-

kanlk hline getirip devm edenlerin katledilmesi gerekir.(nk ok irkin bir harekettir).

4) arap (ki) imek: Her ne kadar az da olsa ve sar-holuk vermese dahi kesinlikle haramdr. nk ikinin birdamlas bile haramdr.

5) Gnah ileyenlerle daim olarak berber bulunmak:nk her insan, zendii ve taklid ettii kimsenin hk-mn tar.


44/155


446) Hrszlk: Muhfaza edilen bir yerden, bakasna ait

belli miktardaki bir mal gizlice almaktr.

7) Haksz yere adam ldrmek: Kendi ocuu veya k-lesi dahi olsa, bir kimseyi kasten ldrmek byk gnahlar-dandr.

8) Haram olduunu bildii hlde ekimi hurma suyuimek.

9) Nmuslu bir kadn veya erkee zin isnd etmek: Birkimseye "ey fhie" veya "ey zinkr" diye hitb ederek ziniftirsnda bulunmak.

10) Eer baka bir ahit yoksa grd bir konuda a-hitlik yapmamak.

11) Yalanc hitlikte bulunmak: Bu ekilde, hem yalan

ve hem de Mslmanlarn zararna hareket ettii iin iki g-nah kazanm olur.

12) Bakasnn maln elinden zorla almak, gasb etmek:Nisab miktar bir mal, fakir veya zengin bir kimsenin elin-den, zorla almak.

13) Sava meydanndan kamak: Harp esnasnda, bir

zr yokken dman nnden kamak.14) Fiz yemek: "Fiz", alveri eden iki kiiden birisi

iin art koyulan fazlala denir.

15) Yetim mal yemek: Bz limlere gre yetimin ma-ln yeme, imansz lmeye sebeptir.

16) Rvet almak: Hakly haksz duruma drmek vehaksz hakl duruma kartmak iin verilen paraya rvet de-nir. Bir hakszl, bir zulm nlemek iin verilirse ciz olur.


45/155

Ahmed Ziyddn Gmhnev

4517) Ez ve cef etmek sretiyle anne ve babasna si olma.

Bu konuda dede ve ninelerde anne ve babalar gibidir.

18) Yakn akrabyla alkasn kesip ziyaretlerine gitme-mek. Bu konuda, analar, babalar, byk anneler, byk ba-balar, amcalar, daylar, halalar, teyzeler, kardeler, hatta bun-larn ocuklar hep ayndr. Ancak, ilim tahsilinden dolayziyaretlerine gidilemiyorsa ona msaade vardr.

19) Reslullah (sallallh aleyhi ve selem)'e bilerek, yalanisnd etmek: nsanlar iyilie tevik veya ktlklerden vaz-geirmek iin dahi olsa, Peygamberimiz(s.a.v.)'e, sylemediibir sz syledi" diye isnd etmek byk gnahlardandr.

20) Ramazan'da kasten oru bozmak: Bunun hell ol-duunu iddi ederse kfir olur.

21) l ve tarty eksik yapmak: ly, kantar,terziyi eksik yapmak byk gnahlardandr.

22) Kastl olarak, bilerek namaz vaktinden nce klmak:Ksa bir zaman dahi nce olsa, Namaz vakti girmeden nceklmak byk gnahlardandr.

23) Namaz, vaktinden sonra klmak: Bir zr olmadan

bilerek, namaz vaktinden sonraya brakmak byk gnahtr.24) zrsz olarak, Ramazan orucunu vaktinde tut-

mayp, baka bir zamana brakmak: Bir kimsenin, unutmakveya dalgnlk gibi sebepler dnda ve mer bir mzereti ol-madan, orucu terk edip baka bir zamana tehir etmesi b-yk gnahlardandr.

25) zerine farz olan zekt vermemek veya zrsz ola-rak geciktirmek.


46/155


4626) Gc yettii hlde Hacca gitmemek: Kur'an, sn-

net ve icm ile farz olmasna ramen Hacc geciktirmek b-

yk gnahlardandr.

27) Mer bir sebep olmakszn, haksz yere bir Mslman'dvmek. Alimlerin ouna gre Mslman bir lkede yaa-yan zimmleri(Yahdi ve Hristiyanlar) dvmek de ayn e-kildedir.

28) Peygamberimiz(s.a.v.)'in Ashbndan her hangi biri-sine svmek ve hakrette bulunmak. Hz. Ebbekir(r.a.), Hz.mer(r.a.) ve Hz. Aie(r.a)'ye svmek ise kfrdr.

29) Din limlerini ve Kuran hfzlarn ktlemek, gy-bet ve dedikodularn yapmak.

30) Mslmanlarn kusur ve kabahatlerini zlim bir dev-

let adamna haber vermek (jurnalcilik yapmak).31) Deyyusluk yapmak: Bir erkein, hanmn veya mah-

remlerinden birini, fsk bir adam ile berber grp, ses -karmayarak, hlleri zere terk etmesidir.

32) Pezevenklik yapmak: Kars veya mahremiyle dierbir yabanc erkek arasnda arabuluculuk yapmaktr ki, b-

yk gnahlardandr.33) Gc yettii hlde, emr-i bil-ma'rf ve nehyi ani'l

-mnker'i (iyilikleri emretmeyi ve ktlklerden sakndr-may) terk etmek.

34) Sihir renmek, retmek ve sihir yapmak. Hell ol-duuna inanarak sihir yapmak ise kfrdr.

35) Kur'n- Kerm'i rendikten sonra, yznden oku-yamayacak ekilde unutmak.


47/155

Ahmed Ziyddn Gmhnev

4736) Byk olsun, kk olsun, eti yensin yenmesin, se-

bepsiz yere canl bir hayvan atete yakmak.

37) Kocas yataa davet ettiinde, kadnn er'i bir zrolmakszn, kocasnn dvetine icbet etmemesi.

38) Allah(c.c.)'n rahmetinden midini kesmek, O'nunkullarna olan fazln ve keremini unutmak.

39) Allah(c.c.)'n mekrinden, azbndan ve gadabndan

emin olmak.(Kendini gvencede hissetmek).40) Zarretsiz olarak l hayvan eti yemek. lm hay-

vann etini hell saymak ise kfr gerektirir.

41) Bir zarret olmadan, domuz eti yemek. Hell oldu-una inanarak yerse kfir olur.

42) Nemme (sz nakletmek, kouculuk): Kt ve ho

olmayan szleri insanlar arasnda tamak.43) Kumar oynamak: Yenen kimsenin yenilenden bir ey

almas art koulan btn tlih oyunlar kumardr ve bykgnahlardandr.

44) Yeryznde fesat karmak: Din, rz ve mal gibi mu-kaddes mefhmlar ykmaya veya zayflatmaya almak.

45) Hkimin adletten ayrlp hakszlk yapmas. Kur'andayer alan ilh hkmler yerine, nefsinin hev ve hevesine grehkmetmesi.

46) Yol kesmek, ekiylk yapmak ve bu sretle Msl-manlara korku vermek.

47) Zhr yapmak (Kiinin karsn, anasna, kzkardeineveya mahremi olan bir yaknna benzetmesi): Mesela, bir erke-in hanmna Sen, benim anamn arkas gibisin" demesi gibi.


48/155


4848) Kk gnahlara devamda srar etmek: Kk gnah-

lar, kiinin ibdet ve tatine galebe ederse byk gnah olur.

49) Gnahlara yardmc olmak, tevik etmek.

50) nsanlar iin ark syleyip, gazel okumak: Tenha biryerde kendi kendine ark sylemek ise tahrmen mekruhtur.

51) Kadnn, gerek kendi kendine, gerekse bakalarnaark sylemesi.

52) Hamamlarda, insanlar arasnda avret yerlerini amak.53) Cimrilik yapmak, vcib olan zekt, sadaka-i ftr,

kurban kesmek gibi borlarn dememek ve insanlara olanborcunu vermemek.

54) Hz. Ali (r.a.)'nin, Hz. Eb Bekir (r.a.) ve Hz. mer(r.a.)'den daha faziletli olduuna inanmak: nk Resl-

Ekrem Efendimiz (s.a.v.) "Benden sonra Ebbekir ve mer'etbi olunuz" buyurmutur.

55) Kendi kendini ldrmek (intihar etmek) veya uzuv-larndan birini kesmek.

56) drardan saknmamak, korunmamak.

57) Verdii sadakay baa kakmak: Verdii sadakadan dola-

y, fakiri minnet altnda brakmak, utandrmak veya incitmek.58) Kaderi yalanlamak, kadere inanmamak, hayr ve er-

rin Allah(c.c.)'tan olduuna inanmamak byk gnahlardan-dr.

59) nsanlarn yaptklar ileri kendilerine isnd edip,Allah(c.c.)'n bu ilerde gc ve kuvveti olmadna inanmak.

60) Khin, mneccim ve bycleri tasdik etmek, sy-lediklerini dorulamak.


49/155

Ahmed Ziyddn Gmhnev

4961) Soyu ve nesebi temiz ve belli olan bir kimsenin so-

yunu ve nesebini, rz ve namusunu ayplayacak sz sylemek.

62) Bir insan iin ve onun adna kurban kesmek: Kesilenbu kurban byk olsun, kk olsun, nmna kesilen kimseister neb, ister vel olsun ciz deildir. Ancak, Allah(c.c.) iinve Allah(c.c.)'n adyla kesilirse ciz olur, ondan sonra seva-bn istediine balar.

63) Kibirlenmek ve byklenmek kasdyla elbisesini

uzun yapmak, uzatmak: Yerlere deen uzun bir elbiseyi yol-lardaki pisliklerden korumak mmkn deildir.

64) ocuunu dallet yollarna sevk etmek, yneltmek:Zir insan ocuunu en iyi ekilde yetitirmeye mecbrdur.

65) Kt bir r amak ve dinde bid'at karmak.

66) aka yollu da olsa, bir Mslman' silah ve benzeri

letlerle korkutmak.67) Mcdele ve mnkaa etmek: nk bunlar, kalp-

teki iman nrunu sndrr.

68) Klesinin erkeklik uzvunu kesmek: Kle kk deolsa onu hadm etmek, erkeklikten mahrm etmek, bykgnahlardandr.

69) Kle ve criyesinin uzuvlarndan birini kesmek veyazarr ihtiyalarn yerine getirmemek.

70) Kle ve criyesine eziyet etmek, glerinin yetmeye-cei ileri yklemek ve onlar dvmek.

71) Kendisine iyilik yapanlara nankrlk etmek. n-k insanlara teekkr etmeyen, Allah(c.c.)'a da kredemez.

72) htiyacndan fazla olan suyu, insanlardan esirgeyipvermemek.


50/155


5073) Mekke'de, Harem-i erif'te gnah ilemek: Bu

mbrek yerde, her ne kadar kk de olsa gnah ilemek

byk gnah saylr.74) Msaadeleri olmadan bakalarnn konumalarn

dinlemek.

75) nsanlarn ayplarn aratrmak.

76) Tavla, satran ve dama oynamak, oynamaya azmetmek.

77) Yedi ta oyunu oynamak.

78) Haraml sbit olan her eit kumar ve ansa daya-l oyunlar oynamak.

79) Bir Mslman'a "kfir" diye hitap etmek. Bu konu-da birok hadis -i erifler vardr.

80) Birka hanm olan kimsenin, hanmlar arasndaadlete riyet etmemesi.

81) Menisini eliyle kartmay det edinmek. Bekr olupdaha byk bir gnah ilemekten korkan kimsenin, ehveti-ni teskin iin yapmas hlinde msaade vardr.

82) Hayzl ve lousalk hlinde bulunan hanmyla cinsyaknlkta bulunmak.

83) nsanlarn ihtiyac olan gd ve eylrn pahall-na sevinmek.

84) Esrar imek, uyuturucu kullanmak.

85) Hayvanlarla cinsel temasta bulunmak. Yabanc,nmahrem bir kadna arkadan yaklamak.

86) Alimin ilmi ile amel etmemesi. Bu konuda Peygam-berimiz (s.a.v.) yle buyurur: "Amel olunmayan her ilim, sa-hibine vebldir".

87) Satn alrken veya yerken yemei ayplamak.


51/155

Ahmed Ziyddn Gmhnev

5188) Bir zarret yokken, gnah olmayan davetlere git-

memek.

89) Makamla Kur'an okunurken veya zikir yaplrkenraks etmek.

90) Dny sevgisinde ar gitmek: Dnynn geici zevk-lerine btn kalbi ile balanarak dnyy sevmek.

91) Gzel yzl genlere ehvetle bakmak.

92) Bakasnn evine kap, anahtar veya benzeri bir de-likten (kap veya pencere aralklarndan) bakmak.

93) Bakalarnn evine izinsiz girmek. Bu konuda Alla-h Tela yle rur:"Size 'geri dnnz' dendiinde geri d-nnz". (Nr Sresi, yet:28).

94) Fskl bilinmeyen, yni aka gnah ilemeyen

bir kimseyi gybet etmek, aleyhinde konumak.Gybet: Din kardeinin holanmayaca, sevmeyecei

eyleri arkasndan sylemek, bakalarna anlatmak demektir.

95) sraf olmak, geinebilecei miktarda bir malla ye-tinmeyip, lzumsuz yere fazla para harcamak.

Buraya kadar olan gnahlar, bn-i Nceym'in "Risle'ts-

Sagair ve'l- Kebir" adl kitabnda ve smil Sivas'nin bu ki-taba yazd erhte zikredilmitir.

96) Bid'at ilemek: Ashb- Kirm'dan sonra, itikd veyaibdetlerde, dinde olmayan bid'adler icd etmek.

97) Hynetlik etmek: kendisine emnet edilen bireyi, shibinin izni olmadan kullanmak.

98) Zlim idarecilere ve onlarn vekillerine, yardmcla-rna sadkat gstermek.


52/155


5299) Allah Tel'dan bakasna secde etmek: Selm ver-

mek maksadyla da olsa, bakasna kar eilmek veya yerle-

re kapanmak byk gnahtr.100) Allah(c.c.)'a kretmeyi terk etmek: ister az, is-

ter ok olsun rzkndaki taksime, kendisine verilen nimetle-re kretmemek.

101) nsanlar, yaratllarndaki bir kusurdan dolay ayp-lamak.

102) Bir zr olmakszn Cum namazn terk etmek:Cum namazn st ste defa terk eden kimsenin kalbimhrlenir.

103) Emnetlere riyet etmemek: Selm, sz ve ey gibiemnetleri ed etmeyip yerine vermemek.

104) Verdii szde durmamak, ahde vefa etmemek. Bu-nun zdd vaad ettii bir eyde sadkat gsterip, sznde dur-maktr.

105) Bakalaryla alay etmek, istihz etmek: Din kardei-ni kmsemek, hafife almak gyesiyle sylenen btn sz-ler alay saylr.

106) Zlim idarece ve devlet adamlarna gidip onla-r ikaz etmemek, doru yolu gstermemek ve onlara dalka-vukluk etmek.

107) Dny, hret ve insanlarn tevecchn kazan-mak iin ilim renmek.

108) er'i ilimleri rendikten sonra, dny sevgisine vehrete dalmak.

109) Komusunun hanm ile kocasnn arasn amakiin fitne ve fesat karmak.


53/155

Ahmed Ziyddn Gmhnev

53110) Zlimin yzne glmek, ona kar dostluk gste-

rip onunla birlikte olmak.

111) Uyandnda, Mslman kardeine ktlk yap-mak niyetiyle uyumak.

112) Yaln veya doru, Mslman kardeinin aleyhinde-ki konumay dinleyip, susmak, mdhale etmemek.

113) Mslman kardeinin bana bir ktlk geldii-ni duyunca sevinmek.

114) Bakasnn hanmna hediye gndermek veya giz-lice onunla bir yaknlk kurmaya almak.

115) Yanlarnda nc bir ahs olmad hlde, yaban-c bir kadnla bir arada bulunmak.

116) Allah Tel'nn byk grdn kk, kkgrdn byk grmek.

117) Grmediine grdm", duymadna duydum" de-mek, bilmedii bir ey iin biliyorum" iddisnda bulunmak.

118) Erkein kadna, kadnn erkee benzemeye almas.

119) Allah Tel'nn isminden baka bir ey zerine ye-min etmek. Bu konuda Peygamberimiz (s.a.v.) : "Allah(c.c.)'nadndan baka bir eye yemin eden, Allah Tel'ya irk ko-mu olur" buyurmutur.

120) inin cretini vermemek veya geciktirmek ki, bu,Allah(c.c.)'n gazabn eken ve insan Cehennem'e srkle-yen bir davrantr.

121) ki kiinin arasn amaya almak.

122) Mslman kardeine, mri, riyakr" diye hitapedip onunla armak. Din kardeine bu sz syleyen kii,krk senelik melinin sevbn yok eder.


54/155


54123) Anne ve babann, st emen ocuu, vaktinden nce

memeden kesmeleri, bunun iin dvmeleri.

124) Lyk olmad hlde iyi grnmek, kendisini iyibir insan gibi gstermek.

Buraya kadar saylan bu gnahlar: "Cmel'l -Letif,Nefis, Tahrm'ul- Mehrim, Bidye, ve Nihye" kitaplarn-da zikredilmi olan gnahlardr.


55/155

KK GNAHLAR (Sagar)

Ayet ve hadislerde zikredilen kk gnahlara gelince;bunlar yz altm kadar olup unlardr:

1) Baklmas haram olan kimselere bakmak: ahitlik yap-mak iin bakmak

hari.

2) Baklmas ciz olmayan kimseyi ehvetsiz pmek: Gen

delikanllar pmek de byledir. ehvetle perse byk g-nahlardan saylr.

3) ehvet elde etmek iin menisini eliyle getirmek: Ha-nmnn eliyle de olsa gnahtr. Ancak bekr olup, daha b-yk bir gnah ilemekten korkan kimse, ehvetini teskin iinyaparsa msaade vardr.

4) Kadn olsun, erkek olsun, bakasnn vret yerini tut-mak veya demek.


56/155


565) Gen veya yal olan yabanc, nmahrem bir kadnla

yalnz bana, ba baa kalmak. Bir kadn veya erkek, st kar-

dei veya st annesi dahi olsa, tenh bir yerde yalnz kalamaz.6) Hayvanlara bile olsa lnet etmek.

7) Zarret olmakszn yalan sylemek: er'i cezay gerek-tiren bir yalan sz sylerse, byk gnah ilemi olur. Ancakbir zarret annda veya byk bir zarar karlayacak bir du-rumda sylenen yalan sz, gnah deildir.

8) Bir mslman, syledikleri doru bile olsa iirle hic-vetmek: Hiciv; bir kimseyi iirle ktlemek demektir. Zik-rettii kiinin aybn ister aka, isterse kinye yoluyla sy-lesin, haramdr.

9) Kasten olmakszn, insanlarn evlerinin iine bakmak.

10) Dini bir sebep olmakszn bir Mslman'la gn-

den fazla ks durmak, konumamak.11) Asln, hakikatini bilmedii bir konuda hasmlamak

ve muhkemeye kalkmak: Dv vekilleri (avukatlar) ile ha-smlamak gibi.

12) eriatn, slm'n hakkna riyet etmeyerek bir kim-se ile hasmlamak. Bunun byk gnahlardan olduu da

sylenmitir.13) steyerek (lzmsuz yere) glmek: Bu konuda bir

yet-i kerimede: "Az glsnler ve ok alasnlar" (Tevbe Sresi,yet. 82) buyrulmutur.

14) Dny nimetlerini kaybetmekten dolay alamak:Bz limlere gre byk gnahlardandr.

15) Yrynde ve dier hareketlerinde kibirli davran-mak, byklenmek.


57/155

Ahmed Ziyddn Gmhnev

5716) Erkeklerin ipek elbise giymeleri, altn-gm ey

kullanmalar.

17) Fsk, gnahkr bir kimse ile, az bir mddet dahiolsa, berber oturmak. Byle birisi ile devaml berber ol-mak, onunla oturmay alkanlk hline getirmek byk g-nahlardandr.

18) Kerhet vakitlerinde namaz klmak: sterse cenazenamaz olsun, ayndr. Bz limler, bu vakitlerin yirmi vakitolduunu sylemilerdir.

19) Bayram gnleri ve terik gnlerinde (Kurban Bayra-mnn drt gn) oru tutmak.

20) Cmilere necset, pislik atmak veya zerlerinde necsetolma ihtimli olan deli ve ocuklar sokmak.

21) Elbisesine veya bedenine pislik bulatrmak.22) Kbleye, nn veya arkasn evirerek kk abdest

bozmak: Kapal yerde olsun, ak yerde olsun ayndr.

23) Kbleye, n yada arkasn dnerek byk abdest yap-mak: Kapal yerde olsun, ak yerde olsun haramdr.

24) Hamamlarda, insanlarn grmedii yerde bile olsa,

avret mahallini amak.25) Bir zarret olmadan, lzmsuz yere avret mahalli-

ni amak.

26) Orucunu hi bozmadan ertesi gnn orucuna ni-yetlenmek, eklemek (Visl orucu tutmak).

27) Keffret demeden, zhar yapt (karsnn bir uzvu-nu anasna, kzkardeine veya kendisine mahrem olan birinebenzettii) hanmna yakn olmak veya pmek.


58/155


5828) Bir kadnn yalnz bana sefere kmas, yolculuk

yapmas.

29) Almayaca maln kymetini artrmak iin fiyatnykseltmek.

30) htikr, yni karaborsaclk yapmak.

31) Bakasnn pazarlk ettii bir maln zerine tekrar pa-zarlk etmek: Bu konuda Peygamberimiz (s.a.v.): "Bir kim-senin, mslman kardeinin pazarlk yapt bir mala pazar-

lk etmesi ciz deildir". buyurmutur.32) Alveri bittikten sonra onu bozmaya almak.

33) Bakasnn tlip olduu ve velisinin de vermeye szverdii kz veya kadn istemek.

34) Kylnn ehre getirdii yiyecek maddesini, pahal-ya satmak bahnesiyle elinden almak.

35) Kylnn maln, daha ehre girmeden elinden ucu-za almak.

36) Sataca hayvann stn birka gn samadan, me-melerini stl gsterip, pazara karmak.

37) Cuma ezan okunduktan sonra, Cum namaz saa-tinde alveri veya herhangi bir i yapmak.

38) Cariyeleri (kadn kleleri) henz bla ermemievltlarndan ayrp, satmak.

39) Aypl malnn aybn saklayarak satmak: Hatta birmaln ayb belli olmasa bile, aybn sylemek gerekir.

40) Zarret olmadan kpek beslemek: Avclk, ziraat vekoyun bekilii iin olursa cizdir.

41) Parasz olarak ve namaz vakitlerini geirmemek ar-tyla bile olsa satran oynamak.


59/155


60/155


6056) Namaz klarken yzn veya baka zlarn kbleden

evirmek. Eer gsn de kbleden evirirse namaz bozulur.

57) Namazda iki tarafna dnmek, gz ile ge veyayere bakmak (evreyi szmek).

58) Cmide konumak veya alveri yapmak: Ancakitikfa girmi olan kiinin konumas cizdir.

59) Cmide sanat, ticret ve kazan gibi, ibdet olma-yan eyler yapmak.

60) 0rulunun, hanmnn baldr ve koltuklarn okamas.

61) Nefsinden emin olmad takdirde, orulunun ha-nmn pmesi.

62) Zekt, malnn ktsnden vermek: nk bu,zekt ibdetine gereken dikkat ve nemi vermediine delildir.

63) Hayvan keserken eziyet vermek.64) Kendiliinden lp, suyun yzne kan bal ye-

mek.

65) Kokmu et, balk ve yemekleri yemek.

66) Eti yenen hayvanlarn mesne (idrar torbas) ve ha-yalarn yemek.

67) Eti yenen hayvanlarn bezelerini ve dlerini yemek.68) Eti yenen hayvanlarn ferleri, zekerleri, dbr ve

akan kanlarn yemek.

69) Fiyatlar haksz yere ykseltilmedike narh koymak.

70) Velisinin izni olmadan, mkellef (kile ve blia) birkadn nikhlamak.

71) Ayn ekilde, mihir belirlemeden ve iki hit olma-dan nikh yapmak.


61/155

Ahmed Ziyddn Gmhnev

6172) Nikh- igr ile yni kz kardeini vermek karl-

nda bir kimsenin kzyla evlenmek.

73) Gerek temizlik mddeti iinde, gerekse hayz hlinde,karsn birden fazla boamak.

74) Karsn, zrsz olarak, yemin ile boamak.

75) Karsn adetli iken boamak.

76) Kadn, temiz hlinde iken cima edip sonra boamak.

77) Ric'i talkla karsn boadktan sonra, temizlik md-deti ierisinde, szl olarak mrcaat gerekirken, bunu fii-li olarak yapmak.

78) nsanlar arasnda yellenmek, ses ve koku karmak.

79) Kars ile drt ay cinsi muamelede bulunmamak ze-re yemin etmek.

80) Evltlar arasnda adletsizlik yapmak: Ancak ocuk-larndan bzs ilim ve takvda dierlerinden stn olursa, on-lar daha stn tutabilir.

81) Kad ve hkimlerin, hasmlar arasnda, gerek bulun-duklar mecliste, gerekse meclisin dnda, birine iltift edip,dierine etmemekte eit davranmamas.

82) Sultnn ve malnn ounun haram olduunu bil-dii kimselerin ihsn ve ikrmn kabul etmek.

83) Zlim idreci ve devlet adamlar gibi, malnn o-unun haram olduunu bildii kimsenin yemeini yemek.

84) Sahibinin rzs olmadan zorla alnan, gasp edilenarzide yetien mahsl yemek.

85) Haram mal helline galip olan kimsenin dvetinegitmek: Ancak gitmedii takdirde kendisine dmanlk edi-lecei bilinirse, gitmesi haram olmaz.


62/155


6286) Gasp olunan arziye, abdest alp namaz klmak iin

dahi olsa girmek.

87) Bakasnn arzisine izinsiz girmek: ster ev, ister tar-la, ba ve bahe olsun, shibinin izni olmadan buralara gir-mek ciz olmaz.

88) Hayvann kuyruk, kulak, burun gibi bz zlarnpara para kesmek.

89) Savata esir alnan kfiri, slm'dan dnen mrtedi,

tvbeye ve slm'a davet etmeden ldrmek.90) slm'dan dnen kadn ldrmek: nk mr-

ted kadn ldrlmez, fakat tvbe edinceye kadar hapsedilir.

91) Namazda okunan secde yetinin secdesini, namaz-dan sonraya brakmak.

92) ster namazda, ister namaz dnda olsun, okuyan ve

dinleyenin tilvet secdesini terk etmesi.93) Namazda belirli bir sreyi okumak, bilerek srelerin

arasn bir sre atlayarak okumak.

94) Cenzeyi kollar arasnda tamak: mam fii'nin mez-hebi hilfna bu byledir. ocuk olursa bunda bir beis yoktur.

95) Zarret olmakszn, bir kabre birden fazla cenze

koymak.96) Cenzeyi mescidin ierisine sokarak namazn kl-

mak: Bir rivyete gre tahrmen mekruhtur.

97) Resim ve sretler zerine secde etmek, zerinde re-sim bulunan hal, kuma, para... v.s. gibi bir ey zerinde na-maz klmak.

98) nnde veya hizsnda resim bulunduu hlde na-maza durmak.


63/155

Ahmed Ziyddn Gmhnev

6399) Dileri altn ile kaplamak ve balamak: mam- Azam'a

gre ciz deildir, immeyne gre ise cevaz vardr.

100) Altn ve gmten yaplm kaplar kullanmak: Er-kek ve kadn iinde haramdr.

101) Erkeklerin veya kadnlarn birbirlerinin azn, y-zn, ban veya baka zlarn pmeleri.

102) Yolculuktan dnm olmak gibi bir sebep olmak-

szn erkeklerin birbirlerine sarlmalar.103) Klelerin boyunlarna zincir takmak: Omzuna zin-cir takmakta bir beis yoktur.

104) Kfirlere, fitne ve fesat ehline silh satmak, Kur'an-Kerim ve er'i kitaplar satmak.

105) Kfire, zndka, mrtede nce selm vermek.

106) Erkeklii giderilmi kleleri kullanmak: Eti yenenhayvanlarn hayalarn karmak ve burmak ciz ise de, in-sanda ciz deildir.

107) Erkeklii giderilmi klelerden para kazanmak: K-srlatrlm eti yenen hayvanlarda rzk temin etmekte isebir beis yoktur.

108) Ayn ekilde, byle kleleri satn almak, onlara shipolmak ciz deilse de, zarrete binen, bu ekildeki hayvan-lara sahip olmakta cevaz vardr.

109) Byklerin giymesi haram olan ipekli elbiseleri er-kek ocuklara giydirmek.

110) Kendi kendine ark ve trk sylemek: Byle kim-

selerin hitlikleri makbl deildir.111) Balad bir ibdeti, er'i bir zr yokken bozmak.


64/155


64112) Akl erecek yata olan veya uyuyan kimselerin ya-

nnda, kendi zevcesiyle cins mumelede bulunmak.

113) Yolu daraltan ve saygya lyk olmayan idarecileriin, onlar karlamaya kmak (vey aaya kalkmak).

114) Ezan duyduktan sonra (cmiye gitmekte) ar dav-ranmak, kmet edilmesini beklemek.

115) (Oburluu sebebiyle) Doyduktan sonra da yemek:Orulu olur veya misfir bulunursa cizdir.

116) Ackmad hlde, zarretsiz yemek ve imek: (Kar-n tok olduu hlde) Misfirinin yemesi iin onunla yemekcizdir.

117) lmiyle amel eden limlerden, adletli ve zhid sul-tanlardan bakasnn elini pmek.

118) Sadece ba, el ve k iaretiyle selm vermek, kar-lat kimseye selm vermeden sze balamak.

119) Kur'n okuyan kimsenin, babasndan ve hocasn-dan bakas iin aaya kalkmas: Baba ve hocas hri, ba-kalar iin ayaa kalkmak aslnda yasaklanmtr.

120) Hmile olup olmadn bilmeden yeni ald,criyesine cins i muamelede bulunmak.

121) Sdece vehim ve phecilii sebebiyle, Allah Tel'yave mminlere s-i zanda bulunmak: Bunun, byk gnah-lardan olduu da sylenmitir.

122) Hased etmek, bir insana Allah(c.c.)'n verdii ni-metlerin zevlini, yni onun elinden gitmesini istemek. Ha-sed bz limlere gre byk gnahlardandr.

123) Kibirlilik taslamak, bakasna kar takv ve stn-lk iddi etmek: Bz limlere gre byk gnahlardandr.


65/155


66/155


66137) Btl olan szlere dalmak, ekbir, zengin ve zlimlerin

hllerini hatrlayp saymak, onlara zenmek.

138) Dinine ve dnysna faydas olmayan bo ve fay-dasz szlerle vakit geirmek.

139) Lzmundan fazla sz sylemek: Ancak tekrar edil-mesi gereken dersler ve ilm meseleler bunun dndadr.

140) Methetme ve vmede fazla ileri gitmek: Bu sebep-

le Resl- Ekrem (s.a.v.) Efendimiz: "vmede ar gidenle-rin yzlerine toprak serpiniz"

buyurmutur.

141) Kendini beendirmek ve bakalarna stnlk tas-lamak iin, fesaht ve belgate zenerek sz sylemek.

142) Kfiyeli, seci'li ve sanatl sz sylemek iin zorlanmak.

143) Kaba, ayp ve irkin olan hlleri ve ileri ak, ms-tehcen kelimelerle sylemek.

144) llere, dirilere, hayvana, zamana veya meknasvmek.

145) Kendi kendine ve anlalmaz szlerle deli gibi ko-

numak.146) Ltife ve akalamada haddi amak ve ileri gitmek.

147) Srr if etmek, gerek aile fertleri arasnda, gerek-se yabanclar arasnda, gizlenmesi istenen sz ve hlleri gizle-meyip bakalarna sylemek.

148) Bir ey vaat ettii zaman, va'dinde durmamak: An-cak ocuklar alatmamak, hanmlarn ezsndan kurtulmakiin ve harblerde dmana kar yalana ruhsat verilmitir.


67/155

Ahmed Ziyddn Gmhnev

67149) Din ve eriatla alkal olmayarak gazap etmek, kz-

mak: Fakat din ve eriata dokunan bir ey grdnde, iti-

dalli olmak artyla gazap etmek lzmdr.150) Aile fertlerinin namus, iffet ve rzlarn kskanmamak.

151) Zekt vermeyi geciktirmek: Zekt geciktirmek,bz limlere gre byk gnahlardan saylmtr.

152) zrsz olarak cemati terk etmek: Dman kor-kusu, fsk imam. v.s. gibi mzeretler olmadka, nemsiz bireymi gibi cemati terk etmek ciz deildir.

153) Herkesin gelip getii cadde ve sokaklarda durupkonumak veya alveri yapmak sretiyle yolu megl etmek.

154) Mezhebinde taassup gstererek, hev ve hevesineuymak sretiyle, dier mezheb shiplerine kk drcszler sylemek, onlara kar kin tutmak.

155) slm lkesinde yaayan zmmlere (Yahdi, Hris-tiyan ve dier din mensuplarna) gcenecekleri bir ekilde:Ey kfir, ey mrik" gibi szlerle hitp etmek.

156) Cenb- Hakk'a: Ar- azminde oturman hakkiin" veya oturduun yer hakk iin" diye du etmek.

157) Enbiy, evliy ve Kbe hakk iin diye du etmek.

158) er'i bir zr olmakszn, hacc, kendisine farz olduuseneden sonraya brakmak: Bz limler, bunu byk gnah-lardan saymlardr. nk Hacc geciktirmek, Allah(c.c.)'nemri konusunda geveklik gstermek demektir.

159) Gnahlarn ve dinen nehy edilen ktlklerin ilen-diini grp, mni olmaya gc yettii hlde bunlara mniolmayarak susmak, dini konularda zfiyet ve geveklik gs-termek, hakk sylemekten ekinmek.


68/155


68160) Bir kimsenin kendisini stn, bakasn kk ve

hakir grp onunla alay etmesi.

Bu gnahlar, Sivasl brhim Efendinin "Risletl-Kebir"isimli eserinde bu ekilde yer alm ve aklanmtr.


69/155

KT AHLK VE HUYLAR(Ahlk- Zemme)

Bu zikredilenlerden baka, yet-i kerme ve hadis-i e-riflerde yer alan bir takm kt ahlk ve irkin huylar var-dr ki; bunlarn bzs kfr, bzs byk gnah ve bzs dakk gnahlardr.

1) Riya (gsteri): Riyaya bz limler kfr, bzlar dabyk gnahlardandr, demilerdir. Riya: hiret amelleriyle

dny menfaatini murd etmek demektir. Ahiret amelleri-ni buna vsta klmak veya yapt amelleri bakasna habervermek de riyadandr.

2) Cehlet (bilgisizlik): Her Mslman'n bilmesi vcibolan (itikad, amel ve mumelta dair) dini ilimleri bilmeme-sidir. Bz limlere gre cehlet byk gnahlardandr ve kf-r mcibdir.

3) Allah Tel'nn kendisine verdii nimetleri grme-mek, bundan gfil olmak, Allah(c.c.)'a verdii nimetlerden


70/155


70dolay kretmemek. Bzlarna gre byk gnahlardandr.Hlbuki nimeti verene, bu nimetlerden dolay hrmet, say-

g ve tazim gerekir.4) Allah Tel'nn hkm ve kazsna kzmak, bir kim-

senin, istedii murd olmaynca Cenb- Hakk'n kaz bu-yurduu emrin dndaki bir eyi zikrederek darlp gazaplan-mak. Bz limler buna kfrdr, demiler, bzlar da bykgnahlardan olduunu sylemilerdir.

5) Bir kimsenin, bana gelen bel ve musibetlere sabret-meyerek, szl veya fiili olarak bakasna ikyette bulunmas:Buna bzlar kfr, bzlar da byk gnahtr, demilerdir.

6) Zlimlere ve fsklara muhabbet etmek, az dahi olsaonlara meyletmek, byk gnahlardandr.

7) limlere ve slih kimselere dmanlk etmek: Bykgnahlardandr. Bunun zdd onlara, Allah(c.c.) iin muhab-bet etmek, onlar sevmektir.

8) Kalbini makam sevgilerine ve sebeplerine balamak,nefsinin ehvet ve hret sahibi olmasn istemek: Byk g-nahlardan saylmtr.

9) Bakalarnn ktlemesinden korkmak, yani kendi-sinde bir noksanlk olduunu zannederek mteessir olmak,kendisine hkim olamamak.

10) nad etmek, yani hak sz ve hak kelm kabl et-memek, hakk grp bildii hlde inkr etmek: Byk g-nahlardan saylmtr.

11) Kendini beenmek, nefsini tezkiye etmek, btnzor ilerin stesinden gelebilecei iddiasnda bulunmak; b-yk gnahlardandr.


71/155

Ahmed Ziyddn Gmhnev

7112) Medhedilmeyi sevmek, bakasnn kendisini vmesi

ile kendisinde bir keml hissedip bundan holanmak.

13) Nefsini, dnydan alt ve lfet ettii eylerdenmenetmeyip, nefsinin isteklerine uymak: Buna, byk g-nahlardandr demilerse de; bzlar da kk gnahlardan-dr, demilerdir.

14) Taklid: Delilsiz, hccetsiz, tahkiksiz olarak, sadece

hsn- zan etmek sretiyle amelde, kavilde, itikatta baka-larna uymak ve onlar taklid etmek: Bz limlere gre b-yk gnahlardan ise de; dier bzlarna gre kk gnah-lardan saylmtr.

15) Uzun emel(tl-u emel) beslemek: Byk gnahlar-dandr. Ancak uzun emel, slmn kalknmas iin vakflar

kurmak, slmi ilimleri tahsil etmek, slm'a yeni beldelerkazandrmak ve mmet-i Muhammed(sav)'in faydalanmas,menfaati iin olursa o zaman makbuldr.

16) Dny ilerine tam' etmek, nereden ve nasl geldi-ine bakmadan, hell ve harama dikkat etmeden dny lez-zetlerini istemek: Byk gnahlardan saylmtr.

17) Dnya ileri iin, insanlara kar zillete dmek, artevzu gstermek ve onlara boyun bkmek: Bzlarna grebyk gnahlardan, bzlarna gre de kk gnahlardandr.

18) Kin gtmek, bakasna kar kalbinde nefret duymak.

19) Dman grd Mslman kardeine bir musibetgeldiinde sevinmek, ferahlamak.

20) Dmanlk etmek, bir bakasna zarar vermek kas-dyla kalbinde dmanlk duygular beslemek.


72/155


7221) Korkaklk, kendisine yaplan hakszlk ve eziyetle-

re kar kmamak, mukavemet etmemek: Kk gnahlar-

dan saylmtr.22) Ne yaptn bilmez derecede kzmak, iin sonunu

dnmeden atlmak.

23) Ahdini bozmak, insanlarla veya kfirlerle yapt ahdi,iln etmeksizin bozmak.

24) Bz eyleri uursuz saymak ve onlar ktle ham-

letmek: Bz limler buna kfr de demilerdir. Bzlar da,uursuzluu; insann kendisine bir menfaat getireceine inan-masdr, diye tarif etmilerdir. (Mesela; bayku tse veya birhayvan gese, onu uursuzluk saymak gibi).

25) Mal sevgisi, dny lezzetleri iin, mal ve mlke mu-habbet etmek ve onun okluuna kalbin meyletmesi. Byk

gnahlardan saylmtr.26) Hrs, bakasnn nil olduu nimetleri kendisi iin te-

menni etmek ve kendisinde bulunan nimetleri Allah(c.c.)'tanbakasndan bilmek: Kk gnahlardandr.

27) Akl zayfl, sefihlik, akln kullanmayp gnahlar-dan uzaklamamak, slm zere yaamamak.

28) Ahiret iin almakta, ibadet ve taatlerde tembelliketmek, gayretsizlik, ciddiyetsizlik: Byk gnahlardandr.

29) Maksat ve meramna nil olmak iin, acele etmek,acelecilik: Kk gnahlardan saylmtr.

30) Hayrl ilerde ar davranp tehir etmek.

31) Kat kalpli ve merhametsiz olmak: Kk gnah-

lardandr.


73/155

Ahmed Ziyddn Gmhnev

7332) Hayszlk, utanmayp kt eylere, gnahlara cr'et

etmek: Bz limler buna byk gnahlardandr, bzlar da

kk gnahlardandr, demilerdir.33) Dny iin zlmek, dnydaki nimetlerden elinden

kard eylere kar mahzn olmak. Bzlar buna gnah-kebirden, bzlar da gnah- sagirdendir, demilerdir.

34) Dny iin korkmak, yani kendisine eriecek bir belve musibetten, kerih grd eylerden korkmak.

35) Aldatmak, yapt nasihati samimi olarak yapmayp,bakasna bir ktlk gelmesinden rahatsz olmamak, ken-disinde bir eit hynet bulunmas: Byk gnahlardandr.

36) Gerek insanlar ve gerek dny mal ve mlk ile n-siyet edip onlara almak, onlardan ayrldnda yalnzlk his-setmek: Kk gnahlardandr.

37) Tarz ve hareketlerinde itidl zere, vakarl, arbalolmamak, itidlsiz(dengesiz) hareketlerde bulunmak.

38) Kendisinin stnde olan kimselerin nasihatini kabuletmemek, onlar dinlememek.

39) Hayr ve erri, hakk ve btl idrk edemez derece-de ahmaklk ve aknlk gstermek.

40) Yemee, imee ve cinsel mnsebete haris olmak,oburluk.

41) Yemek, imek ve cim' konularnda ciz kalmak, ge-rekeni yapmamak.

42) Gnahlarda srar etmek, gnahlara bilerek devametmek.

43) Akln eremeyecei, bilinmesi mmkn olmayan ey-lerle uramak.


74/155


7444) Mnfklk, gerek ahlk ve gerek itikd ynnden

ii dna ve d iine uymamak.

45) Fitne karmak, dini bir faydas olmakszn insanla-r zorluklara, meakkatlere, ihtilf ve karklklara drmek:

Byk gnahlardan saylmtr.


75/155

DL LE LGL GNAHLAR

yet ve hadislerden alnan, bzs byk gnah, bzs

kk gnah, bzs da tahrimen mekrh olan ve daha ncezikredilen byk veya kk gnahlar iinde yer almayangnahlardr. Bunlarn belli ballar krk tanedir.

1) Kfrnden korkulan sz: Bu gibi szleri syleyen-ler, tvbe ile beraber, tecdid nikh (yeniden nikh) yapmak-la emrolunurlar.

2) Hat kasd olmakszn bir insann gnah ilemesi: Bugibi kimseler tvbe ve istifr ile emrolunurlar.

3) Yalan sylemek, bir eyin bulunduu durumunun ter-sini sylemek: Byk gnahlardandr.

4) Bir sz, akla gelen mnsnn dnda bir mny kas-tederek sylemek.

5) Tabirde, ifadede hat etmek: Bu hat, hkimin hk-mnde, kssa ve hikyeleri nakilde ve misllerde de olabilir.


76/155


766) Szde nifk, mnfklk: Birisini verken, onun hak-

knda sevgisini izhr ettii hlde, iinde onun hilfn sakla-

mak: Byk gnahlardandr.

7) Kt eyleri emretmek ve iyi, hayrl ilerden menet-mek: Allah Tel buyuruyor ki: "Namaz klarken bir kulu(namazdan) men edeni grdn m?"

(Alk Sresi yet.9-10).

8) Namazda ister az, ister ok, ister Arapa, ister bir bakadilden olsun konumak, sz sylemek: Byk gnahlardandr.

9) Bir Mslman'n aleyhine er ile, ktlk ile du et-mek: Haramdr, byk gnahlardandr. zellikle imanszolasn, kfr zere lesin" gibi dular etmek ok tehlikelidir.nk o duy yapann da kfrne hkm edilmitir.

10) Zlim ile kfire, ok yaamalar ve muradlarna er-meleri iin du etmek: Yine byk gnahlardandr.

11) Kur'n- Kerm'i, hev ve hevesine ve kendi ahsi g-rne gre tefsir etmek: Bu ekildeki bir tefsir, her ne kadarmnaya uygun dahi olsa kabl edilmeyip ret edilir.

12) htiya ve zarri bir durumu olmayan kimsenin, ba-

kalarndan mal ve menfaat istemesi: Kk gnahlardandr.13) Avam tabakasndan olan insanlarn, anlayamaya-

caklar, akllarnn eremeyecekleri eyleri sormalar: AllahTel'nn ztndan, kaz ve kaderden ve bunlara benzer ey-lerden sormalar gibi.

14) Karsndakini mahcb etmek iin, ona anlalmayan

mkl meseleleri sormak: Kk gnahlardandr.15) Aralarnda dmanlk olan iki kii arasnda sz tamak.


77/155

Ahmed Ziyddn Gmhnev

7716) Ktlk yapan insanlara efat etmek veya haklarn-

da icr edilmesi gereken bir cezdan onlar kurtarmak.

17) zellikle kalabalk yerlerde, insanlarla konuurkeniddetle, sert sz sylemek, rz ve namusu incitici, ez veri-ci szler sarfetmek.

18) Ezan ve kmet srasnda konumak, hatta her eyi b-rakp, Kur'n bile okuyorsa durup dinlemek gerekirken bun-lar yapmamak.

19) Hanmyla cinsi mnasebet srasnda konumak,glmek.

20) Kur'n- Kerm okunurken konumak: Haramdr.nk Kur'n- dinlemek ve skt zere olmak vcibtir.

21) ok yemin etmek: nk Allah Tel: "Yemin-lerinize Allah(c.c.)' siper yapmayn..." (Bakara Sresi, yet.224) buyurmaktadr.

22) Kendisine makam, mevki, idrecilik ve kadlk veril-mesini istemek ve bunlar iin bakalarndan araclk, efattalep etmek.

23) Beceremeyeceini ve hakkn veremeyeceini bildiihlde, bir vazifeye tayinini istemek.

24) Kendi nefsi aleyhine er ile, ktlk ile du etmek,bir hastalk veya fakirlik sebebiyle, kt bir lmle lmeyitemenni etmek.

25) Din kardeinin zrn kabl etmeyip, reddetmek:Hlbuki Mslman kardeinin bin zr bile olsa kabl et-mek gerekir.

26) Ne ekilde olursa olsun, sebepsiz yere bir mminikorkutmak.


78/155


7827) Kendini takv sahibi imi gibi gstererek, herhangi

bir eyin hell veya haram; temiz veya necis olup olmad-

n soruturmak.28) Baka bir kimse ile ltife etmek, akalamak veya bir

kimseyi medhetmek veya ktlemek: Birisini medhetmeyi,limler be arta balamlardr. (Bu konuda tafsilat iin: M.Zhid Kotku, Mminlere Vaazlar,cilt. 2, sh.184'e baknz.).

29) Alveri ve hidlik etmek gibi bir zarret olmadk-

a, yabanc bir kadnla konumak. Kk gnahlardandr.30) Bir zarret olmadan, gayrimslimlere, nce kendi-

sinin selm vermesi.

31) Fsk, yani aka gnah ileyen, gnahkrlara selmvermek: Ancak Mslman olduu iin selm verilebilir, dedenmitir.

32) Def-i hacet eden, byk abdest yapan kimseye selmvermek: mam Ebu Yusuf'a gre bu durumda olan kimse-nin, selm, iinden almas dahi ciz deildir.

33) Ayn ekilde kk abdest bozan kimseye selm ver-mek ve almak: Kk gnahlardandr.

34) Bir kimsenin, hanmna, gnah olan yerlere, er'angitmesi ciz olmayan yerlere gitmesine izin vermesi; haramdr.

35) kii bir yerde otururken, ikisinin bir araya gelip,ncden gizli olarak bir eyler konumalar.

36) Bir mecliste, lim ve fzl kimseler varken chillerin,byklerin yannda kklerin; hocasnn yannda talebeninsze balamalar.

37) Sabahn afak vakti doduktan sonra, sabah nama-zn klncaya kadar dny kelam konumak.


79/155

Ahmed Ziyddn Gmhnev

7938) Tuvalette iken, def-i hacet srasnda ve kk abdest

bozarken konumak, sz sylemek: Mekruhtur, bunlar hak-

knda nehiy vardr.39) Baka bir kimse konuurken szn kesmek veya

kendisi konuurken, birdenbire szn kesmek ve bunungibi eyleri zarretsiz yapmak.

40) Tbi olduu kimsenin szlerini reddetmek, ona kar-lk verip muhlefet etmek, ona itaat etmemek.


80/155


81/155

EL LE LGL GNAHLAR

Bazs byk, bazs kk gnahlardan olan, bazs da

mekruh saylan el ile ilgili gnahlar otuz iki tanedir ve unlardr.1) Kabre defnolunduktan sonra lnn kabrini amak:

Byk gnahlardandr. Zir bu lye saygszlktr.

2) Ganimet malndan gizlice almak veya almak iin giz-lemek: Byk gnahlardandr.

3) Muhta olmayan kimsenin zekt almas, sadaka-i f-

tr, adak, kefret ve lukatay (yolda bulunan mal) almas vekabl etmesi: Haramdr. Byk gnahlardandr.

4) Btl olan vakftan yemek, para almak haramdr.Mesel: Vakfedenin, yapt vakf, artlara ve lmne izfeetmemesi gibi Eer vakf vakfedenin lmne izfe edilirse,o zaman ondan yemek

Documents

Gafillerin Kurtuluşu (Necât'ül-Gâfilîn)