8
Gazet industriale janë aq vitale sa uji dhe energjie elektrike. Edhe në jetën e përditshme. Nitrogjeni, Oksigjeni dhe më shumë. Gazet për Jetën

Gazet për Jetën

  • Upload
    vudieu

  • View
    247

  • Download
    4

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Gazet për Jetën

Gazet industriale janë aq vitale sa uji dhe energjie elektrike.Edhe në jetën e përditshme.

Nitrogjeni, Oksigjeni dhe më shumë.

Gazet për Jetën

Page 2: Gazet për Jetën

Për të prodhuar këto gaze, ne përdorim “air separation units”që janë 40+ metra të lartë. Brenda tyre, ndodh një procesifizik që ndan ajrin në komponentët e tij. Procesi, i cili ështëi njohur gjithashtu si kompresim ne temperaturë të ulëtkorrigjimi, në thelb funksionon:

Si prodhohen gazet nga ajri?

Oksigjeni, azoti, argoni, ksenon, neoni dhe kriptonprodhohen nga ajri. Dioksidi i karbonit kryesishtmblidhet nga mbetjet e operacioneve industrialedhe pastrohet. Në disa raste ai prodhohet edhenga burimet natyrore nëntokësore. Hidrogjenidhe acetilen prodhohen kimikisht. Helium nxirretnga burimet nëntokësore.

Si prodhohen gazet industriale?

Operacionet industriale kërkojnë oksigjen, azot,argon,ksenon, neon dhe kripton, së bashku me dioksidkarboni, acetylene, hidrogjen dhe helium dhe njëshumëllojshmëri të gjerë të përzierjeve të gazeve.Në Messer ne i quajmë këto Gaze për Jetën.Ato prodhohen me te shumten ne fabrika industrialete permasave te medha dhe janë po aq të rëndësishmesa uji dhe energjia elektrike për prodhimin e produktevete jetes përditshme.

Cfarë janë gazrat industriale.

GazetIndustriale

GazetIndustriale

Ndarja e ajrit

Prodhimikimik

shkarkimet industriale

Burimet nëntokësore

O2N2

Ar

He

HC2H2

CO2

Ajo që ne në përgjithësi referojmesi ajri është një përzierje e gazevete ndryshme i cili perbenatmosferën rreth planetit tonë.Ne pjesen me te madhe ajripërbëhet nga azotit dhe oksigjen,plus një sasi e vogël argon dhegjurmë te gazeve të tjera.

Cfare është ajri?CO2, H, Ne, He, Kr, Xe

(së bashku 0.1 %)

Ar (0.9 %)

N2(78 %)

(21 %)

O2

Ajrit atmosferik nga mjedisi i

• filtrohet(hiqet pluhuri) dhe ngjeshet në rreth 6 bare

• para-ftohet me ujë te ftohte

• thahet dhe i hiqet i gjithe CO2 në një sitë molekulare

• ftohet nën -175 ° C dhe kthehet ne trajte te lengshme në shnderruesin kryesor te te nxehtit.

• ndahet në oksigjen dhe azot te lëngshem apo te gaztë duke kaluar nepermjet kolonave ndarese.

• gjithashtu ndahet në argon te lengshem.

Gazet ruhen në formë tëlëngshme në rezervuarete pershtatshem.

Page 3: Gazet për Jetën

Në sasi të vogla, gazet ruhen ne cilindra gazi mepresion. Kur gazet industriale nevojiten ne sasi tëmëdha, ne instalojme rezervuare në ambjentet eklientit. Këto rezervuare perdoren për të ruajtur gazetsi oksigjen, azot, argon ose CO2 në formë tëlëngshme. Kamionë cisternë dhe makina cisternëhekurudhore perdoren për të transportuar gazin ngaimpiantet e prodhimit te konsumatoret.

Sipermarje të mëdha industriale si fabrika çeliku apokimike te cilet perdorin gazet me shumice kanë“air separation units” te instaluara ne ambjentet e tyretë cilat prodhojne oksigjen, azot dhe argon. Ne disaraste perdoren gjithashtu “pipe lines” për furniziminne sasira te medha te gazeve.

Në përgjithësi, gazet prodhohen aty ku nevojitet perdorimityre ne sasi te medha: në afërsi të zonave industriale.Sa me e madhe sasia e gazeve që një konsumator perdor,aq me e shkurter duhet te jete distanca mes konsumatoritdhe vendit ku gazet prodhohen.

Rruga për te konsumatori.

Messer është specialisti gazit industrial, me e madhjane bote e drejtuar privatisht. Adolf Messer themeloikompaninë në 1898, dhe nipi i tij, Stefan Messer (foto),është CEO i kompanisë sot. Ai dhe më shumë se 5.000 punonjës në Evropë dheAzi punojnë sipas disa parimeve te percaktuar qarte.Këto parime përfshijnë orientim konsumatori dhepunonjësi, përgjegjësi, excellence, si edhe besim dherespekt. Selia e ketij biznesi familjar gjendet nëBad Soden afër Frankfurt, Gjermani.

Kush është Messer Group?

Gazet industriale përdoren sipas grades se puritetitper qellime te ndryshme. Perdorimi tyre lehtesonproceset e prodhimit duke i bere me te sigurta dheme kosto me efektive, përmirëson cilësinë eproduktit. Gjithashtu gazet industriale shpeshkontribuojnë në mbrojtjen e mjedisit.Disa procese dhe aplikacione mund te jene edhete pakonceptueshme pa proceset kimike të gazeve.Sektorët tipike përfshijnë përdorues automjeteve,industria e çelikut, mjedisore, inxhinjerike, industriaushqimore dhe pijeve, ndërtimit, metalurgjia, qelqidhe qeramika, mjekësia dhe industria farmaceutike,industria kimike, si dhe hulumtimi dhe zhvillimi.

Perdorimi i gazeve për jeten.

GazetIndustriale.

Page 4: Gazet për Jetën

Më shumë se gjysma e pjesës së planetit tonë e cila është e arritshmepër njerëzit - 50.5 për qind, për të qenë saktë - përbëhet nga oksigjeni.Ky eshte perberes i atmosferës, hidrosferës (ujërat) dhe Tokës deri poshtënë një thellësi prej 16 kilometrash. Ky fakt e bën oksigjenin elementin mëte rëndësishëm te botës sonë.

Termi "oksigjeni" është rezultat i një gabimi në shkencat natyrore si fillim.Pionierët e kimisë në shekullin e 18-të menduan se gazet pa ngjyrë dhe pa erëjane përgjegjës për formimin e acideve. Si rrjedhoje ato e quajten"oxygenium" (agjent per te formuar acid), rrjedh nga fjala greke "oxys" për acid.

Në hapësirë, oksigjeni është elementi i tretë më i rendesishem pas hidrogjenitdhe heliumit, megjithëse në një proporcion shumë më të ulët se këtu në Tokë.Ajo përbën rreth 0.8 për qind të sistemit tonë diellor.

Oksigjeni mjekësorluan një rol të

rëndësishëm si njëgaz për frymëmarrje.

Oksigjeni lehtëson

formimin dhe rafinimine qelqit.

Simboli kimik: OFurnizimi në dispozicion:20,942 për qind nga ajrit,50.5 për qind nga atmosfera,hidrosferë, biosfera dhelitosferë kombinuar.Pika e vlimit: - 183 ° CNë presion atmosferik,oksigjen i lëngët ze vetëm854 të vëllimit qe ai zë si gaz.Pika e ngrirjes: - 218,9 ° CPermbajtja kimike:Reagon shumë lehtë, lidhetme pothuaj te gjithaelementete tjera, kontribuon nëproceset e djegies dhekorrozionit.Metoda e prodhimit:Ndarje nga Ajri.

OksigjenI pëlqyeshëm për të lidhur

O

Aplikacionet: Përshpejton reaksionet kimike në njëgamë shumë të gjerë procesesh dheindustri te ndryshme; ndihmon nerritjen e temperatures shkrirjes nëindustrine metalurgjike, qeramikedhe ate te xhamit.Përshpejton proceset biologjike dhebiokimike, për shembull në trajtimine ujit; Përbërës aktiv në mjekësi etj.

Page 5: Gazet për Jetën

Aplikimet e Azotit

Gaz mbrojtes për saldim dhe përtransport te substancave tërrezikshme të zjarrit;shtytës; Mbushje me gaz për gomat eavionëve;Riciklimi frigoriferik; excipient përprodhimi aktiv përbërës;ftohtës i rëndë iplastikës, prodhimi iplehrave sintetike; ngrirjes terrenit nezona ndërtimi, ftohje e betonit;Cryosurgery, për shembull në"Ngrirja" e lythat, mbrojtje të gazit nëProdhimi Mikroelektronika.

Si një komponent thelbësor i amino acideve, azotit është një elementthemelor i jetës. Pa elementin me N simbol, nuk ka metabolizem,nuk ka proteina dhe ADN as në boten e gjalle. Azotit përfaqëson gatidy kilogramë të peshës totale të një te rrituri me peshe 70-kilogram.

Fjala Gjermane për azot - Stickstoff - Rrënjët etimologjike ka te njejtinkuptim me fjalën gjermane për asfiksi ose ngufatje dhe rrjedh nga aftësiae azotit për të shuar flakët. Emri shkencor"Nitrogenium" rrjedh nga fjalagreke për nitrat potasi ("nitros") nga e cila është prodhuar para shpikjene ndarjes së ajrit.

Nëntëdhjetë e nëntë për qind i furnizimit me azot gjendet në ajër.Shumica e bimëve kane nevoje per komponimet fikse te azotit komponimetë cilat janë të përfshira në tokë dhe të konsumuara prej tyre.Kjo është arsyeja pse më shumë se tetëdhjetë për qind e prodhimit tëazotit në mbarë botën - rreth 40 milion ton në vit - përdoret për prodhimine plehrave sintetike.

Azoti i pastër përdoret për qëllime të shumta, duke përfshirë mbushjen egomave te avioneve ne menyre qe rrotat te mos marrin zjarr për shkak tënxehjes krijuar gjatë ngritjes dhe ne ulje. Azoti gjithashtu shërben si gazpaketimi ose në sistemet dispenzimit te pijeve të cilat kërkojnë një presionte lartë.

Azoti lëngshem perdoret si ftohes në Cryogenics - për ruajtjen e ushqimit,ose për ngrirjen e mishit. Fusha të tjera të aplikimit te azotit te lengshempërfshijnë ftohje dhe ngrirje në ndërtim së bashku me aplikimet cryosurgicale.

azoti i lengshëmperdoret për tëstabilizuar themeletnë kantieret e ndërtimit

Në prodhimin ekomponenteveelektronike, p.sh.për lojtarët MP3,azotit është përdorursi një gaz mbrojtës.

NitrogjeniBaza e jetës

NSimboli kimik: NFurnizimit në dispozicion:Ai është komponenti më imadh i ajrit, 78%; Pjesa e masës së kombinuar,atmosfera dhe shtresa ejashtme e kores se Tokës,është 0.03 për qindPika e vlimit: -195,79 ° CPika e ngrirjes: - 210,1 ° CPerberja kimike:Gaz pa erë dhe pa shijekondensohen në një lëng ipangjyrë.Azotit është jashtëzakonisht ipalëvizshëm, por është mezii tretshëm në ujë dhe jo indezshem. Ai është elementimë elektronegativ pas fluoritdhe oksigjenit.Metoda e prodhimit:Ndarja nga Ajri.

Page 6: Gazet për Jetën

Argon (Ar), kripton (Kr),heliumi(He) dhe ksenon (Xe)i përkasin grupi i gazeve terralla,te cilat prodhohen nga ajri.Çfarë ata të gjithë kane tëpërbashkët është se gjendennë sasi shumë të vogla dhereagojnë shumë pak mesubstanca të tjera.

AplikimetArgoni: gazi mbrojtjes përdoren nësaldim me alumin apo celikë të veçantë;plotëson gazin në llampa, mbron ngaoksidimi në industrinë ushqimore;shuan agjentet e gaztë.

Helium: ftohës në skaner MRI; gazmbushes për tullumbacet.

Ksenon: Ndriçimi ndricues për shkarkimgazit-llambat, komponent në gazrat embushur te ekraneve plazma. Kripton: Gaz mbushes per dritaret edyfishta; përdoret si gas mbushesnë llambat halogjen.

Argoni si gaz i sigurtështë përdorur shum

në saldim

Fenerët modernksenon kthejnë

natën në ditë

Grupi i gazeve te ralla përfshin Helium, Neon, Kripton Argoni, dheKsenoni së bashku me radonin radioaktiv dhe ununoctium (ku funditvetëm mund të gjenerohet synthetically). Këto gaze quhen te rrallasepse - tamam si metalet e rralla si ari, argjendi, platini, etj- ato nuk formojne pothuajse asnjë bashkim kimik në kushte normale.Kjo është pse metale e rralla qëndrojnë të shndritshme dhe të mbajne"pamjen e rralle" te tyre për një kohë të gjatë. Gazrat e rralla janë tëngjashme me "inerte".

Gazi i rralle qe gjendet në Tokë me shume është argoni (Ar). Ajri qëna rrethon përfshin gati një për qind Argon. Ai perdoret kryesisht nësaldim me aluminit apo celikë të veçantë. Argoni mbron zonen e saldimitnga oksigjeni mburoja gje e cila rrit dhe cilësinë dhe qëndrueshmërinee saldimit.

Aplikacioni me i njohur i heliumit (He) është fryerja e tullumbaceve festive.Por helium gjithashtu ka një gamë të tërë aplikacionesh të tjera tërëndësishme. Për shembull, helium super i lengshem perdoret në mjekësisi një ftohës për magnet superconducting per scanner te MRI . Ashtu siargoni, ai perdoret edhe si gaz mbrojtes, dhe është gjithashtu më izakonshmi që përdoret per te percaktuar gjurmet e rrjedhjeve te gazeve.

Kripton (Kr), ksenon (Xe) dhe neoni (Ne) perdoren kryesisht si gazembushese per llampat dhe lazer. Fenerët ksenon të përdorura në industrinee automobileve dhe ate te ndërtimit janë një shembull i mirë. Jo vetëmqe ata shkëlqejne më shumë se dritat halogjene, por kane dhe nje jetegjatesime te madhe. Gazit e cila u jep atyre emrin e tyre, ksenon, është i nevojshempër procesin e shkarkimiti cili prodhon dritë të ndritshme. Nuk duhet harruarqe edhe llambat halopgjene janë të mbushura me përzierje te gazeve te rralla. Xenon dhe neoni janë komponentet kryesore në te mbushjes te ekranit plazma.

Përveç kësaj, kripton shërben si një gaz mbushes për dritare dopio xham.Mbushja me kripton e hapesires mes dy xhamave krijon nje izolim me temire se sa mbuhsjet me ajer te zakonshem apo me argon.

Gazet e rrallaRezervat e rralla

Page 7: Gazet për Jetën

Dioksidi i karbonitështë përdorur edhepër trajtimin e ujit tëpijshëm.

OC

Riciklimin i letrësme CO2 përbënnjë kontribut tërëndësishëm përmbrojtjen emjedisit.

AplikimetPerberes i pijeve te gazuara; trajtimine ujit të pijshëm, neutralizimin eujërave të zeza, pleh per sera; ftohës;agjent pastrimi (si akull të thatë);

Simboli kimik: CO2Furnizimit në dispozicion:Dioksidi karbonit është nëformën e CO2, karbonathidrogjeni ose carbonizimi tretur në ujë ne oqeanedhe lumenj. Vetëm rreth dypër qind gjendetnë atmosferë,pjesa e cila perben rreth 0.04per qind te vëllimit total.Pika lartësim: - 78.5 ° CTranzicionet direkt në gjendjetë gaztë në presioni standardePika e trefishtë: - 56,57 °C në 5,18 bar

Perberja kimike:Pa ngjyre dhe pa erë, zjarrdurues,inerte, por shkrin lehtësisht nëujë. Me metal bazëoksidet metalike ose hydroxides,formon karbonate dhe karbonatehidrogjeni.

Metoda e prodhimit:Kryesisht si një produkt nga proceset biokimike ose kimike.Këto përfshijnë sintezen eamonit,prodhimi i oksid etilenit,shnderrimin e hidrogjenit dheprocese tjera industriale te tillasi fermentimi alkoolit (prodhimibioethanol ose breweries).Burimet natyrore CO2 ekzistojnëkryesisht në zonat me origjinevulkanike.

Bimët nuk mund të rriten pa CO2, që e bën atë një parakusht tedomosdoshëm për jetë te gjate.

Së bashku me ujin, bimët përmbajnë kryesisht komponimet e karbonit.Ata marin karbonin për rrënjët gjethet dhe dhe fruta nga CO2 që gjendetnë ajër. Bimët, nga ana tjetër, formojnë bazën ushqyese për boten e gjalle.

Prej qindra miliona vjetësh, kjo biomase eshte shndërruar në rezerva temëdha nafte, të karbonit dhe gazit natyror, të cilat njeriu tani po i djeg përsërinë CO2 me shpejtësi në rritje. Kjo është arsyeja pse pjesa e dioksidit tëkarbonit në ajër është në rritje dhe efekti izolues termik i tij po kontribon nëngrohjen globale.

Disa prej këtyre mbeturinave te gazrave CO2 mblidhen përsëri per tu vënë nëpërdorim të mirë në aplikime industriale. Me i njohur mes tyre është pasurimii pijeve të buta me CO2

Në formën e akullit të thatë, ai perdoret për ftohje dhe ngrirje. Ky aplikimjashtëzakonisht të eco-friendly po luan nje rol gjithnje e me te rendesishemnë trajtimi i ujit të pijshëm dhe në neutralizimin e ujërave të zeza.Ndryshe nga acidet agresive të cilat janë përdorur perndryshe, ai nuk lëmbetje te demshme nga pas.

-

Kur përdoret në serra, dioksidi i karbonit është konvertuar përsëri në biomasë,sepse bimët marin karbonin dhe clirojne oksigjen.

Dioksid karboni Origjina: Biomasa

Page 8: Gazet për Jetën

Good for you and for the environment Not only does this brochure o�er interesting information – it also takes the environment into account, because it is printed on 100% recycled paper. We kindly ask you to dispose of any brochures as recyclable waste paper once they have been read through or are no longer needed.

Mirë mëngjes, Gazet për Jeten

Fushata aktuale e Messer ad fokusohetmbi përfitimet e gazrave industriale nëjetën e përditshme. Imaxhet reklamat"Mëngjesi" ilustron përdorimin e azoti (N2),ndër të tjera, përgatitjen e erëzaveose paketimin optimal te djathë. Dyoksidi karbonit (CO2) perdoret,për shembull, për fekondim perimesh,per te ftohur brumin e gatimit osedekafeinuar kafene - dhe natyrisht,si dioksidit karboni në pije me gaz.Oksigjen (O2) perdoret në prodhimin e qelqitdhe ozoni (O3) ndihmon ne zbardhjen e letresnë forme ekologjike

Informacion i mëtejshëm është nëdispozicion në:www.messergroup.comwww.specialtygases.de

Autostrada Tiranë-Durrës, Km 4,5, Tirana, Albania.

tel: +355 48 200695fax: +355 48 200697marketing: +355 68 20 64755web: www.messer.ale-mail: [email protected]

Discover alsoGasesforlife.de

Join the communityat GaseWiki

Follow Messeron Facebook

Follow Messeron Twitter

Corporate profileon Xing

Katër Gazet për Jetënjanë të fshehura në këtë foto.Dhe një fëmijë.

O2 CO2

CO2

O3 N2 N2CO2

CO2