İşgücü Piyasasında Güvence ve Esnekliğin Sağlanması · İş Kanunun “Türü ve çalışma biçimlerini belirleme serbestisi” başlığını taşıyan 9 uncu ... Türkiye’de

43

İşgücü PiyasasındaGüvence ve Esnekliğin Sağlanması

44

1. MEVCUT DURUM

Güvenceli esneklik kavramı Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planından (1996-2000) itibaren “Hem güvenceli, hem de esnek bir işgücü piyasası düzenlemesi gerçekleştirileceği” ifadesi ile kalkınma planlarında yer almaya başlamıştır. 2001-2005 yıllarını kapsayan Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, işgücü piyasasının ihtiyaç duyduğu güvenceli esneklik anlayışının sağlanması; Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013), esneklik ile güvencenin bir arada değerlendirilerek işgücü piyasasının daha esnek ve hareketli bir yapıya kavuşması; 2014-2018 yıllarını kapsayan Onuncu Kalkınma Planı ise işgücü piyasasında etkinliğin artırılması amacıyla güvenceli esnek çalışma, kıdem tazminatı, alt işverenlik, sosyal diyalog, aktif ve pasif işgücü politikalarının sosyal taraflarla birlikte ele alınarak ilerleme kaydedilmesi gerektiğini tespit etmektedir.

2003 yılında yasalaşan 4857 sayılı İş Kanununun çeşitli maddelerinde AB Direktifleri dikkate alınarak esnek çalışmanın usul ve esasları belirlenmiş, esnek çalışma biçimleri işçileri de koruyucu hükümler çerçevesinde güvenceli esneklik yaklaşımı temelinde çalışma yaşamına kazandırılmıştır.

İş Kanunun “Türü ve çalışma biçimlerini belirleme serbestisi” başlığını taşıyan 9 uncu maddesinde “Taraflar iş sözleşmesini Kanun hükümleriyle getirilen sınırlamalar saklı kalmak koşuluyla, ihtiyaçlarına uygun türde düzenleyebilirler.” hükmüne yer verilmiştir. Bu düzenleme, işçinin pazarlık gücünün zayıflığı dikkate alındığında güvenceli esneklik kavramının benimsenmesinin işçi açısından önemini ortaya koymaktadır. Ülkemizde güvenceli esneklik kavramının tartışılması, çalışma mevzuatının Avrupa Birliği (AB) mevzuatıyla uyumunun sağlanması açısından da önem taşımaktadır. AB’ye uyum süreci kapsamında iş mevzuatının şekillendirilmesinde Avrupa Sosyal Modeli (ASM) bir kaynak oluşturmaktadır. ASM’nin dayandığı temel kavramlardan biri olan güvenceli esneklik kavramı, işçiye istihdam ve gelir güvencesinin sağlanmasını, firmanın rekabet gücü korunarak desteklenmesini esas almaktadır. Bu kapsamda ülkemizde güvenceli esneklik kavramı; bir yönü ile işgücü piyasalarının ve iş ilişkilerinin ASM çerçevesinde ele alınmasını; diğer yönü ile gelir ve istihdam güvencesi sağlanmasını içermekte; ayrıca AB’nin belirli süreli iş sözleşmelerini düzenleyen 99/70/EC, kısmi süreli çalışmayı düzenleyen 97/81/EC ve 98/23/EC, geçici iş ilişkisini düzenleyen 2008/104/EC, çalışma sürelerini düzenleyen 2003/88/EC ve sektörel çalışma sürelerini düzenleyen 2000/79 EC sayılı direktiflerine uyumu da içermektedir.

1.1 Kısmi Süreli Çalışma

En eski ve yaygın olarak uygulanan esnek çalışma biçimi olan kısmi çalışma, İş Kanunun “Kısmi süreli ve tam süreli iş sözleşmesi” başlıklı 13 üncü maddesinde normal çalışma süresinden daha az sürede yapılan çalışmaları tanımlamak için düzenlenmiştir. Kısmi süreli çalışma, ülkemizde haftalık 30 saatten az olan çalışmalar için kullanılırken, ABD’de 35 saatten az, Kanada ve İngiltere’de 30 saatten az, Almanya’da ise 36 saatten az olan çalışmalar bu kapsama girmektedir. Eurostat verilerine göre, 2013 yılında kısmi süreli çalışan oranı AB-28’de yüzde 19,5’dur. Kısmi süreli çalışmanın en yaygın olduğu ülkeler arasında Hollanda (yüzde 50), İsveç (yüzde 24,7), Almanya (yüzde 26,2) ve İngiltere (yüzde 25,5) bulunmaktadır. Türkiye’de ise 2006 yılında yüzde 7,6 olan kısmi süreli çalışan oranı 2013 yılında yüzde 11,9’a yükselmiştir. Bu oranın içinde ücretsiz aile işçileri büyük bir yer tutmaktadır.

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) 2013 yılı verilerine göre ise; OECD ülkeleri arasında ortalama part-time çalışma oranı yüzde 16,9 iken Türkiye’de part-time çalışma oranı yüzde 11,8’dir, Hollanda’da part-time çalışma oranı yüzde 37,8 ile AB’ye üye ülkeler arasında en yüksek orana sahiptir.

BİR

İNCİ

BÖ

LÜM

TEM

EL P

OLİ

TİK

A E

KSE

NLE

Rİ

45


BİR

İNCİ

BÖ

LÜM

TEM

EL P

OLİ

TİK

A E

KSE

NLE

Rİ ÇSGB tarafından 2012 yılında yapılan saha araştırması sonuçlarına göre, işkollarında esnek

çalışanların yüzde 40,9’unun haberleşme işkolunda, yüzde 24,1’inin gıda işkolunda, yüzde 17,3’nün ise ticaret, büro, eğitim ve güzel sanatlar işkolunda olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Aynı araştırmada esnek çalışma modellerinin tercih edilme nedenlerine bakıldığında personel maliyetlerinin azaltılmasının yüzde 30,5 oranında en önemli tercih nedeni olduğu verisine ulaşılmıştır. Söz konusu araştırmada, 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında getirilen esnek çalışma modellerinin yeterli olup olmadığı da araştırılmış olup ankete katılanların yüzde 38’i esnek çalışma modellerinin kısmen yeterli olduğunu; yüzde 31,5’i yetersiz olduğunu, yüzde 13,4’ü ise yeterli olduğunu belirtmiştir.

TÜİK 2013 yılsonu verileri incelendiğinde ülkemizde 25,524 milyon kişinin istihdam edildiği ve bunlardan 3,179 milyon kişinin yarı zamanlı olarak çalıştığı görülmüştür. Bu kapsamda yarı zamanlı çalışma oranı yüzde 12,4 olarak hesaplanmıştır.

Tablo.1 Türkiye’de Yıllar İtibari ile Yarı Zamanlı Çalışma Oranı (Yarı zamanlı çalışanlar (Bin))

Yıllar Tam Zamanlı Yarı zamanlı ToplamYarı zamanlı çalışanların toplam çalışanlara oranı

2013 22.345 3.179 25.524 %12,45

2012 21.834 2.986 24.821 %12,03

2011 21.223 2.888 24.110 %11,97

2010 19.952 2.642 22.594 %11,69

2009 18.870 2.407 21.277 %11,31

Kaynak: TÜİK

Tablo.2 Yarı Zamanlı Çalışanlar İçerisinde Kayıt Dışılık (Yarı zamanlı çalışanlar (Bin))

Yıllar Toplam Kayıtlı Kayıt dışı Kayıt dışılık Oranı

2013 3.179 531 2.648 83,30%

2012 2.986 469 2.518 84,33%

2011 2.888 448 2.440 84,49%

2010 2.642 402 2.240 84,78%

2009 2.407 333 2.074 86,17%

Kaynak: TÜİK

Tablolardan görüldüğü üzere, ülkemizde yarı zamanlı çalışanların sayısında yıllar itibaiyle artış görülmektedir, ayrıca yarı zamanlı çalışanlar arasında kayıt dışılıkta yıllar itibari ile azalmaktadır.

SGK’dan alınan 2014 yılı verilerine göre ise toplam sigortalı sayısı 13.900.354 kişi iken 842.262 kişi kısmi istihdama tabi çalışmakta ve 14.354 kişi de ev hizmetlerinde 30 günden az çalışmaktadır. Aynı veriler ışığında sigortalı çalışanların yüzde 6,1’inin kısmi sürelerle çalıştığı bilgisine ulaşılmıştır.

46

BİR

İNCİ

BÖ

LÜM

TEM

EL P

OLİ

TİK

A E

KSE

NLE

Rİ 1.2 Belirli Süreli İş Sözleşmesi

Üretim sistemlerinde ve iş gücü piyasasında yaşanan değişimler neticesinde belirli süreli iş sözleşmeleri çalışma hayatının vazgeçilmez bir unsuru olmuştur. Bu kapsamda, İş Kanununun “Belirli ve belirsiz süreli iş sözleşmesi” başlıklı 11 inci maddesinde düzenlenmiş olan belirli süreli çalışma, belirli bir işin tamamlanması, belirli süreli işlerde veya belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi durumlarda uygulanan esnek bir çalışma biçimidir. Yapılan düzenlemede belirli süreli iş sözleşmelerinin esaslı bir neden olmadıkça birden fazla üst üste yapılamayacağı esası getirilmiş ve aksi halde sözleşmenin baştan itibaren belirsiz süreli sayılacağı belirtilmiştir. Bu suretle kanun koyucu 99/70/EC sayılı AB Direktifinde öngörülen belirli süreli iş sözleşmelerinin kötüye kullanılmasını engellemiştir. Söz konusu Direktif, üye devletlerin zincirleme iş sözleşmelerinin ne kadarlık bir zaman diliminde kaç kez üst üste yapılabileceğinin belirlenmesine imkan vermiştir. Esaslı nedenlerin varlığı halinde iş sözleşmesinin belirli olma özelliğini koruyacağı kabul edilmiştir.

Eurostat 2013 yılı verilerine göre, AB-28 ülkelerinde belirli süreli çalışan oranı yüzde 13,8’dir. Bu çalışma sisteminin en yaygın olduğu ülkeler arasında Polonya yüzde 26,8, İspanya yüzde 23,2, Portekiz yüzde 21,5 ve Hollanda yüzde 20,3 bulunmaktadır. Ülkemizde belirli süreli çalışmanın oranı ise yüzde 12,2’dir.

1.3 Geçici İş İlişkisi

İşçi, işçiyi çalıştıran işveren ve özel istihdam bürosu arasında kurulan iş ilişkisi “üçlü iş ilişkisi” olarak tanımlanmaktadır. Özel istihdam büroları, iş sözleşmesi imzaladığı çalışanlarını diğer işletmelere geçici olarak çalışmak üzere devrettiğinde ortaya geçici iş ilişkisi çıkmaktadır. Son 20 yılda, özellikle Avrupa’da bu kapsamda çalışan kişi sayısında artış görülmüştür. Özel İstihdam Büroları Avrupa Konfederasyonunun (Eurociett) 2014 yılı raporunda yayımladığı 2012 yılı verilerine göre, yaklaşık 11,5 milyon kişinin bu şekilde çalıştığı görülmüştür.

Özel istihdam büroları aracılığıyla geçici çalışma, işletmelerin çeşitli nedenlerle karşı karşıya kaldığı kısa süreli işgücü ihtiyacını karşılamak için başvurulan bir mekanizmadır. Diğer taraftan bu mekanizmanın özellikle kadınlar, gençler ve uzun süreli işsizler gibi istihdama erişimde deneyim eksikliği engeliyle karşılaşan grupların istihdam edilebilirliğini artıracağı, çeşitli nedenlerle geçici istihdamı tercih edenlerin iş bulma ve çalışma şartlarını iyileştireceği görüşleri de literatürde yer almaktadır.

Özel istihdam büroları aracılığıyla geçici iş ilişkisi mevzuatımızda düzenlenmemiştir. Bununla birlikte İş Kanununun “Geçici iş ilişkisi” başlıklı 7 nci maddesinde ülkemizin kendine özgü ve dar kapsamlı bir geçici iş ilişkisi modeline imkan tanınmıştır. AB tarafından hazırlanan 2014 İlerleme Raporunda da Türkiye’nin, geçici iş ilişkisi gibi diğer istihdam türlerini AB müktesebatına uygun şekilde düzenlemesi gerektiği ifade edilmiştir.

Mesleki faaliyet olarak geçici iş ilişkisi, 26.06.2009 tarih ve 5920 sayılı Kanun ile düzenlenmiş ancak Sayın Cumhurbaşkanının vetosu nedeniyle yürürlüğe girmemiştir.

Ayrıca, onuncu Çalışma Meclisi’nin gündem maddelerinden biri de özel istihdam büroları aracılığı ile geçici iş ilişkisi olarak belirlenmiştir. Çalışma Meclisi sonuç bildirgesinde tarafların konuya yaklaşımının çok farklı olduğuna değinilmiş ve özel istihdam büroları aracılığıyla geçici iş ilişkisi düzenlemesi yapılmadan önce, bu istihdam biçiminin avantajları ve dezavantajları konusunda çalışanlar ve sosyal taraflar bilgilendirilmesi ile geçici iş ilişkisi sağlayan istihdam bürolarının denetlenmesi konusunun özel olarak ele alınması önerilmiştir.

47


BİR

İNCİ

BÖ

LÜM

TEM

EL P

OLİ

TİK

A E

KSE

NLE

Rİ 1.4 Kıdem Tazminatı

Kıdem tazminatı konusu, 3008 sayılı İş Kanununa girdiği günden beri işçi, işveren ve devlet tarafından tartışılan konulardan biri olmuştur.

Gerek işçiler, gerek işverenler ve gerekse sosyal politikalar oluşturmakla yükümlü devlet için kıdem tazminatı konusu önem arz etmektedir.

Ülkemiz, OECD ve AB ülkeleri ile Brezilya ve Rusya gibi yükselen piyasalar arasında en yüksek işten çıkarma maliyetine katlanan ülkedir. 2014 Dünya Bankası İş Yapma Raporuna göre ülkemizde, 1, 5 ve 10 yıllık kıdeme sahip işçilere ortalama 23,1 haftalık kıdem tazminatı ödenmektedir.AynıkıdemesahipişçiiçinYunanistanveLitvanya’da15,9;Portekiz’de15,2;Hindistan’da 11,4; Brezilya’da 8,9; Rusya’da 8,7; Macaristan’da 7,2 ve Fransa’da 4,6 haftalık kıdem tazminatı ödenmektedir.

Bu durumun ülkemizin rekabet edebilirlik seviyesine zarar verdiği ve yeni istihdam alanlarının oluşabileceği yerli ve yabancı yatırım kararlarına engel teşkil ettiği yönünde görüşler mevcuttur.

2012 yılında yayınlanan bir araştırmada; örneklem grubunu oluşturan ve işine son verildikten sonra işsizlik sigortasına başvuran 292 kişinin yüzde 42,5’inin en son çalıştığı işyerinden kıdem tazminatının tamamını aldığı, yüzde 3,4’ünün bir kısmını aldığını, yüzde 53,4’ünün alamadığı görülmüştür. Aynı araştırmaya göre; imalat sektöründe çalışan işçilerin yüzde 59,2’si, hizmetler sektöründe çalışan işçilerin yüzde 58,2 si ve inşaat sektöründe çalışan işçilerin yüzde 71,4’ü kıdem tazminatlarını alamamaktadır. Kıdem tazminatını alamayan işçilerin yüzde 34’ü istifa etmiş, yüzde 17’si sözleşmeyi haklı nedenle feshetmiş, yüzde 7’sinin sözleşmesi ise işveren tarafından haklı nedenle feshedilmiştir. İstifa eden işçilerin yüzde 33,3’ü, işveren tarafından haklı nedenle işten çıkarılan işçilerin yüzde 44,4’ü kıdem tazminatının tamamını ya da bir kısmını almışken, haklı nedenle sözleşmesini fesheden işçilerin yüzde 64,1’i, askere giden erkek işçilerin yüzde 12,5’i bu araştırmaya göre kıdem tazminatını alamamaktadır.

Onuncu Çalışma Meclisi’nin gündem maddelerinden biri de kıdem tazminatı olarak belirlenmiştir. Konu ile ilgili sonuç bildirgesinde; mevcut kıdem tazminatı uygulamasının çeşitli sorunlarla karşı karşıya olduğu, bu sorunların sosyal tarafların ortak katılımıyla çözülmesinin çalışma barışı açısından ivedilik arz ettiği tespiti yapılmış ve işçilerin hak kaybına uğramalarının önlenmesi için getirilecek çözümlerde diğer ülke örneklerinin dikkatle taranması önerilmiştir.

Alt işveren işçilerinin, aynı veya farklı kamu kurum ve kuruluşunda, farklı alt işverenler eli ile bir yıl veya daha az süreli ihaleler kapsamında çalışmaları nedeniyle kıdem tazminatı konusunda ciddi sorunlar yaşanmaktadır. Anlaşmazlıkların mahkemelere intikal etmesi ve mahkemelerin de işyeri devri kuralları ile birlikte sorumluluk ilkesi gereği tüm kıdem tazminatını kamu kurum ve kuruluşlarının ödemesi gerektiği yönündeki karaları mevcuttur.Yaşanan bu soruların giderilmesi amacıyla kamu kesiminde kurulan alt işverenlik ilişkisinden kaynaklanan sorunların çözümü için, 11.09.2014 tarihli ve 6552 sayılı Kanunun 8 inci maddesi ile İş Kanununun 112 nci maddesine yeni hükümler eklenmiştir. Buna göre; 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında alt işverenler tarafından çalıştırılan işçilerin kıdem tazminatlarının ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından ödeneceği hüküm altına alınmış, konu ile ilgili usul ve esasların Maliye Bakanlığı ve Kamu İhale Kurumunun görüşleri alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirleneceği düzenlenmiştir.

48

BİR

İNCİ

BÖ

LÜM

TEM

EL P

OLİ

TİK

A E

KSE

NLE

Rİ 1.5 Alt işverenlik

Dünyada ve ülkemizde çalışma hayatında hızlı teknolojik gelişim ve uzmanlık gerektiren işlerin çoğalması ve yaygınlaşması, artan uluslararası rekabet “alt işverenlik” uygulamasını ortaya çıkarmıştır.

Alt işverenlik uygulamasının yaygınlaşması ile asıl işveren, alt işveren, işçi kesimleri arasında iş hukuku kaynaklı sorunların da katlanarak arttığı gözlenmektedir. Öyle ki alt işverenlik uygulaması kapsamında ortaya çıkan hukuki uyuşmazlıklar, alt işveren yanında çalışan işçilerin artan bir biçimde hak kayıplarına maruz kaldığını göstermektedir.

Bakanlığımız, alt işveren işçilerinin kıdem tazminatı, fazla çalışma, yıllık ücretli izin ve ücretlerini tam ve zamanında alamama gibi problemleri doğrultusunda ve sosyal ortaklarında katılımıyla bu sorunların çözümüne yönelik kapsamlı bir çalışma yürütülmektedir.

10 uncu Çalışma Meclisi’nin gündem maddelerinden arasında yer alan alt işverenliğin sonuç bildirgesinde çalışma hayatının bir gerçeği olduğunun kabul edildiği, kamu kesiminde alt işverenlik uygulamalarının ıslah edilmesi gerektiği ve alt işverenlik ile ilgili yasaların İş Kanununa uyumlu hale getirilmesi yönünde tespit ve önerilerde bulunulmuştur.

AB tarafından hazırlanan 2014 İlerleme Raporunda da Türkiye’nin, alt işverenlik ilişkisini AB müktesebatına uygun şekilde düzenlemesi gerektiği ifade edilmiştir.

11.09.2014 tarihli ve 6552 sayılı Kanun ile kamu kurum ve kuruluşlarında işin niteliği dikkate alınarak alt işverene verilebilecek yardımcı işlerin Bakanlar Kurulunca belirleneceği düzenlenmiştir. Yine aynı Kanununla asıl veya yardımcı işlerde, Maliye Bakanlığından (KİT’lerde Hazine Müsteşarlığı) onay alındıktan sonra alt işverenlik ihalesine çıkılması, onay almadan alt işveren ihalesine çıkan veya ihale konusu iş dışında işçiyi çalıştıran kamu görevlisi hakkında idari para cezası uygulanarak neden olduğu zarardan sorumlu tutulması hüküm altına alınmıştır. Süreklilik arz eden temizlik, yemek ve güvenlik gibi hizmet alımlarının ise üç yıllık yapılması sağlanarak, bir yıldan az ihaleler nedeniyle iş mevzuatından kaynaklanan hak kayıpları güvenceye kavuşturulmuştur.

Kanunla getirilen bir diğer düzenleme ise; kamu kurumlarınca alt işverenlere verilen işlerde, toplu iş sözleşmesi sonucu ihale bedelinde oluşacak artışın ilgili idare tarafından ödenecek olmasıdır. Ücret alacaklarının, asıl işveren tarafından aylık olarak kontrol edilmesi ve ödenmemiş ücretlerinin doğrudan işçinin banka hesabına yatırılması suretiyle, alt işveren işçilerinin ücretlerinin tam ve zamanında ödenmesi sağlanmıştır.

Kamu kurumlarına, alt işveren işçilerinin yıllık ücretli izinlerinin kullanılıp kullanılmadığını takip etme yükümlülüğü getirilmiştir. Alt işveren işçilerinin kıdem tazminatları, ilgili kamu kurumu tarafından doğrudan işçinin banka hesabına yatırılması suretiyle güvenceye kavuşturulmuştur. Muvazaa kararlarına itiraz süresi 6 işgününden 30 işgününe çıkarılmış ve mahkeme kararlarına karşı Yargıtay yolu açılmıştır.

49


BİR

İNCİ

BÖ

LÜM

TEM

EL P

OLİ

TİK

A E

KSE

NLE

Rİ 2. EYLEM PLANLARI GÜNCEL DURUMLARI

Politika No ve Adı:

1. Yasal düzenlemesi bulunan ancak yeterli uygulama alanı olmayan esnek çalışma biçimlerinin uygulanabilirliği artırılacaktır.

Tedbir No ve Adı:

1.1 Belirli süreli iş sözleşmeleri için belirlenen süre içerisinde tekrarlanma imkânı sağlanacaktır.

a) Sorumlu Kurum/Kuruluşlar:

Kurum: ÇSGB

İlgili Birim: Çalışma Genel Müdürlüğü

b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: İŞKUR, SGK, Sosyal Taraflar

c) Süre: 2014

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: 2014 Dünya Bankası İş Yapma Raporu verilerinde bu konu özel bir başlık altında incelenmiştir. AB ve OECD üyesi birçok ülkede sürekli işlerde de belirli süreli iş sözleşmesi düzenlenebildiği sonucuna ulaşılmıştır.

İşgücü piyasalarına esneklik sağlayan bir sözleşme türü olan belirli süreli iş sözleşmelerinin kullanımının kolaylaştırılması amacıyla İş Kanununda düzenleme yapılması sosyal tarafalarında katılımını içeren kapsamlı bir çalışma gerektirdiğinden, eylemin tamamlanma süresinin 2016’ya uzatılmasının ve 2015 yılında ilgili kuruluşlarla birlikte bir çalışma grubunun oluşturulmasının yerinde olacağı değerlendirilmektedir.

Tedbirle ilgili olarak işbirliği yapılacak kurum ve kuruluşlardan ise İŞKUR ve SGK’nın çıkarılması yerinde olacaktır.

e) Kurul Kararı: Tedbir maddesinde, işbirliği yapılan kurum/kuruluşlardan İŞKUR çıkarılmış; 2014 olarak belirlenen süre ise 2016 olarak güncellenmiştir.

f) Tamamlanma Durumu: Devam ediyor.

Tedbir No ve Adı:

1.2 Alt işverenlik uygulaması işçi hakları ile işyeri koşulları dikkate alınacak şekilde yeniden düzenlenecektir.


Kurum: ÇSGB


50

BİR

İNCİ

BÖ

LÜM

TEM

EL P

OLİ

TİK

A E

KSE

NLE

Rİ b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Maliye

Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, SGK, Kamu İhale Kurumu, Sosyal Taraflar

c) Süre: İlgili taraflarla yapılacak müzakerelerle belirlenecektir.

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: 6552 sayılı Kanun alt işverenlik sistemi ile ilgili geniş ve kapsayıcı bir düzenleme getirmiştir.

Söz konusu Kanunun 10 uncu maddesi ile kamu kurum ve kuruluşları tarafından ihaleye çıkılabilecek yardımcı işlere ilişkin hizmet türlerini; idarelerin teşkilat, görev ve yetkilerine ilişkin mevzuatı, yerleşik yargı içtihatları ile İş Kanununun 2 nci maddesinin yedinci fıkrası dikkate alınmak suretiyle idareler itibarıyla ayrı ayrı veya birlikte belirlemeye işçi, işveren ve kamu görevlileri konfederasyonları, ÇSGB, Hazine Müsteşarlığı ve Devlet Personel Başkanlığının görüşü ve Maliye Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulu yetkili kılınmıştır.

Aynı Kanunun 8 inci maddesi ile kamu kurum ve kuruluşlarında çalışmakta olan alt işveren işçilerinin kıdem tazminatının ödenmesi ile ilgili usul ve esasların ÇSGB tarafından belirleneceği hüküm altına alınmıştır.

Onuncu Kalkınma Planı Öncelikli Dönüşüm Programı (ÖDÖP) kapsamında da alt işverenlik sistemine dönük çalışmalar yapılması yönünde çeşitli eylemler vardır. Tedbir kapsamında yapılacak çalışmalarda ÖDÖP ile uyum içinde çalışılacaktır.

İşbirliği yapılan kurum ve kuruluşlar ile sosyal tarafların katılımı alt işverenlik uygulaması ile ilgili olarak yaşanan sorunların belirlenmesi için bir çalışma grubunun oluşturulması, oluşturulan çalışma grubunun ise 2015 yılı içinde bir rapor hazırlaması planlanmaktadır. Ayrıca, alt işverenlik uygulamasının önemi ve uygulamadaki yaygınlığı dikkate alındığında tedbir sürekli olmalıdır.

e) Kurul Kararı: Tedbir maddesinde, 2014 olarak belirlenen süre 2016 olarak güncellenmiştir.


Tedbir No ve Adı:

1.3 Kısmi süreli çalışanların, çalıştığı süre ile orantılı olarak fazla çalışma yapabilmesine imkân tanınacaktır.


Kurum: ÇSGB



c) Süre: 2014

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: Konu ile ilgili yapılan araştırmalar,

51


BİR

İNCİ

BÖ

LÜM

TEM

EL P

OLİ

TİK

A E

KSE

NLE

Rİ işçi ve işverenlerin kısmi süreli çalışma hakkında bilgilendirilmesi gerekliliğini ortaya

koymaktadır.

Bu kapsamda 2014 yılı içinde OECD ve AB üyesi ülkelerde kısmi süreli çalışan işçilerin fazla çalışma yapabilmelerine imkan tanıyan düzenlemeler olup olmadığı yönünde Çalışma Genel Müdürlüğünce kapsamlı bir rapor hazırlama çalışması başlatılmıştır.

Konu ile ilgili olarak işçi ve işveren kesiminin farklı görüşlere sahip olduğu bilindiğinden, tedbir kapsamındaki çalışmalarda sosyal diyalogun önemi ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle tedbirin 2015 yılını kapsayacak şekilde uzatılmasının yerinde olacağı değerlendirilmektedir.

Tedbir için öngörülen sürenin 2016 yılına kadar uzatılması, ayrıca işbirliği yapılan kurum/ kuruluşlardan İŞKUR ve SGK’nın çıkarılması önerilmiştir.

e) Kurul Kararı: Tedbir maddesi “1.3 Kısmi süreli çalışanların, çalıştığı süre ile orantılı olarak fazla sürelerle çalışma yapabilmesine imkân tanınacaktır.” şeklinde yeniden düzenlenmiş; işbirliği yapılacak kurum/kuruluşlardan İŞKUR çıkarılmış; 2014 olarak belirlenen süre 2016 olarak güncellenmiştir.



2. Mevzuatımızda düzenlenmemiş olan esnek çalışma biçimleri için yasal düzenlemeler yapılacaktır.

Tedbir No ve Adı:

2.1 İş paylaşımı, esnek zamanlı, evden ve uzaktan çalışma gibi esnek çalışma biçimleri için gerekli yasal düzenlemeler hayata geçirilecektir.


Kurum: ÇSGB


b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: Kalkınma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, İŞKUR, SGK, Sosyal Taraflar

c) Süre: 2014

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: Uzaktan çalışma sistemi ile ilgili mevzuat değişikliği Bakanlar Kurulu tarafından 10.12.2014 tarihinde TBMM’ye sevk edilmiştir.

ÖDÖP kapsamında ise mevcut esnek çalışma sistemlerinin daha güvenceli hale getirilmesi ve yeni esnek çalışma sistemlerini içeren mevzuat çalışmasının yapılması yönünde çeşitli eylemler vardır. Tedbir kapsamında yapılacak çalışmalarda ÖDÖP’le uyum içinde çalışılacaktır.SGK ise işgücü piyasasında esneklik sağlayan çalışma biçimleri ile ilgili olarak herbir sektör için ayrı ayrı ikincil mevzuat oluşturulması gerektiğini önermiştir.

52

BİR

İNCİ

BÖ

LÜM

TEM

EL P

OLİ

TİK

A E

KSE

NLE

Rİ Ayrıca, tedbirin “Uzaktan çalışma sistemi için gerekli yasal düzenlemeler hayata

geçirilecektir.” şeklinde yeniden düzenlenmesi ve tedbirle ilgili olarak işbirliği yapılacak kurum ve kuruluşlardan Maliye Bakanlığı’nın ve İŞKUR’un çıkarılması yerinde olacaktır. Ayrıca, tedbir maddesi için öngörülen sürenin 2016 yılına uzatılması önerilmiştir.

e) Kurul Kararı: Tedbir maddesi “Uzaktan çalışma sistemi için gerekli yasal düzenlemeler hayata geçirilecektir.” şeklinde yeniden düzenlenmiş; işbirliği yapılan kurum/kuruluşlardan İŞKUR ve Maliye Bakanlığı çıkarılmış; süre 2016 olarak güncellenmiştir.


Tedbir No ve Adı:

2.2 Özel istihdam bürolarının geçici iş ilişkisi kurabilmelerine yönelik yasal düzenleme yapılacaktır.


Kurum: ÇSGB


b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: Kalkınma Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, İŞKUR, SGK, Sosyal Taraflar


d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde konu ile ilgili çalışmalar uzun bir süredir devam etmekte, işçi ve işveren taraflarının da mutabık oldukları bir mevzuat çalışması hazırlanabilmesi için çaba sarf edilmektedir.

Konu ile ilgili 2008/104/EC sayılı AB Direktifinin dikkate alınacağı, işçilerin mesleki eğitimlerinin, iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin ve diğer temel haklarının garanti altına alındığı bir geçici iş ilişkisi siteminin sağlanması için ilgili kurum ve kuruluşlarla çalışmalar yapılacaktır.

ÖDÖP kapsamında da özel istihdam bürolarının faaliyetlerinin geçici iş ilişkisini de içerecek şekilde genişletilmesi yönünde çeşitli eylemler vardır. Tedbir kapsamında yapılacak çalışmalarda ÖDÖP’le uyum içinde çalışılacaktır.Ayrıca, tedbir mevzuat değişikliğini gerektirdiğinden sosyal taraflarla görüşülerek değerlendirilecektir.

e) Kurul Kararı: Tedbir maddesi kapsamında sorumlu kurum/ kuruluş çalışmalarına devam ettiğinden herhangi bir değişiklik yapılmamıştır.


53


BİR

İNCİ

BÖ

LÜM

TEM

EL P

OLİ

TİK

A E

KSE

NLE

Rİ Politika No ve Adı:

3.Esnek çalışma biçimlerine ilişkin işçi ve işverenlerin bilinç düzeyi artırılacaktır. Tedbir No ve Adı:

3.1 İşçi ve işverenlerin esnek çalışma biçimlerine ilişkin bilinç düzeylerini artırmaya yönelik etkinlikler düzenlenecektir.


Kurum: ÇSGB


b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: Sosyal Taraflar, Sivil Toplum Kuruluşları

c) Süre: 2015

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: Tedbir kapsamında 06.11.2014 tarihinde sosyal tarafların geniş katılımıyla “Esnek Çalışmanın Tür ve Biçimleriyle Uygulama Sorunları Paneli” ile 18.12.2014 tarihinde ise “Tekstil Sektöründe Güvenceli Esneklik Paneli” düzenlenmiştir.

ÖDÖP kapsamında da esnek çalışma sistemleri ile ilgili farkındalık artırmaya dönük çalışmalar yapılması yönünde çeşitli eylemler vardır. Tedbir kapsamında yapılacak çalışmalarda ÖDÖP’le uyum içinde çalışılacaktır.

İşçi ve işverenlerin esnek çalışma biçimlerine ilişkin bilinç düzeylerini arttırmaya yönelik etkinlikler 2015 yılı içerisinde diğer sektörlere yönelik olarak devam edecektir.

e) Kurul Kararı: Tedbir maddesinde, işbirliği yapılacak kurum/kuruluşlara SGK eklenmiştir.


Tedbir No ve Adı:

3.2 ÇSGB ve SGK ile işçi ve işveren örgütlerinin işbirliği kanalları geliştirilecektir.


Kurum: ÇSGB


b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: SGK, Sosyal Taraflar, Sivil Toplum Kuruluşları

c) Süre: 2015

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: ÇSGB Çalışma Genel Müdürlüğü

54

BİR

İNCİ

BÖ

LÜM

TEM

EL P

OLİ

TİK

A E

KSE

NLE

Rİ tarafından yerel düzeyde sosyal diyalog mekanizmalarının oluşturulması amacıyla 4

ilde (Eskişehir, Konya, Gaziantep, Kocaeli) işçi ve işveren sendikaları konfederasyonları temsilcileri ile SGK temsilcilerinin de katıldığı geniş kapsamlı çalıştaylar düzenlenmiştir.

ÇSGB ve SGK ile işçi-işveren örgütlerinin işbirliği kanallarının geliştirilmesi için yürütülecek çalışmalar Çalışma Genel Müdürlüğünün koordinasyonunda 2015 yılında da devam edecektir.




4. Ekonomik şartlara ve onaylanan uluslararası sözleşmelere uygun olarak asgari ücretle ilgili düzenlemeler yapılacaktır. Tedbir No ve Adı:

4.1 İstihdam üzerindeki ücret dışı yükler, istihdam üzerindeki etkileri dikkate alınarak gözden geçirilecek, istihdama yönelik teşvikler sade ve basit hale getirilecektir.


Kurum: ÇSGB


b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: Ekonomi Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, SGK

c) Süre: 2014

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: Tedbirin gerçekleşmesine yönelik ÇSGB bünyesinde İstihdam Teşviklerinin Etki Analizi Projesi yürütülmektedir. Proje kapsamında, istihdam teşviklerinin analizi yapılarak uygulanmakta olan teşviklerle ilgili veriler, politika yapıcılara ulaştırılacak ve gerekli kararların alınması noktasında destekleyici bir mekanizma oluşturularak 10 uncu Kalkınma Planında yer alan hedef ve politikalara uygun bir teşvik sistemi kurulmasına yönelik çalışmalar yapılacaktır. Proje kapsamında ayrıca, TÜİK, SGK ve İŞKUR’dan analize esas veriler alınmakta, ülke örnekleri incelenmekte ve ara raporlar hazırlanarak çalışma grubuna sunulmaktadır. 2015 Mart ayında etki analizinin sonuçlanması beklenmekte ve sonuçların bir rapor halinde karar alıcılara sunulması planlanmaktadır.

SGK ise her sektörün kendi özel durumunun ve işgücü talep esnekliğinin dikkate alınarak teşvikin belirlenmesini ve yapılacak değerlendirmede istihdam artışı olmaması halinde ilgili sektör teşvikinin kaldırılmasını içeren bir sistem önermektedir.

Proje kapsamında hazırlanan etki analizi sonuç raporu 2015 yılında tamamlanacaktır dolayısıyla tedbirin süresinin 2015 yılı olarak değiştirilmesi yerinde olacaktır.

55


BİR

İNCİ

BÖ

LÜM

TEM

EL P

OLİ

TİK

A E

KSE

NLE

Rİ e) Kurul Kararı: Tedbir maddesinde, 2014 olarak belirlenen süre 2016 olarak güncellenmiştir.


Tedbir No ve Adı:

4.2 Asgari ücretin belirlenmesinde 16 yaşın doldurulmuş olup olmadığına göre mevcut durumda uygulanmakta olan yaş farklılaşması yeniden düzenlenecektir.


Kurum: ÇSGB


b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: Sosyal Taraflar

c) Süre: 2014

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: 19.04.2014 tarih ve 28977 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Asgari Ücret Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile asgari ücretin belirlenmesinde yaş farkı ortadan kaldırılmıştır.

e) Kurul Kararı: Tedbir maddesi sorumlu kurum/ kuruluş tarafından 2014 yılı içinde tamamlanmıştır.

f) Tamamlanma Durumu: Tamamlandı.


5. Esnek çalışanların ekonomik ve sosyal haklara erişebilme imkanları geliştirilecektir.

Tedbir No ve Adı:

5.1 Esnek çalışanların iş mevzuatında bulunan haklara erişebilme imkânları geliştirilecektir. a) Sorumlu Kurum/Kuruluşlar:

Kurum: ÇSGB



c) Süre: 2015

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: Esnek çalışanların iş mevzuatında bulunan haklara erişebilme imkânları geliştirilmesi için Çalışma Genel Müdürlüğü tarafından yapılan çalışmalar sonucunda; bu şekilde çalışanların genellikle işyerinde iş süreleri, hafta

56

BİR

İNCİ

BÖ

LÜM

TEM

EL P

OLİ

TİK

A E

KSE

NLE

Rİ tatili ve yıllık ücretli izin hakları ile kreş imkanından faydalanma noktasında sorunlar

yaşadığı tespit edilmiştir. ILO Sözleşmeleri ve AB Direktifleri doğrultusunda bu haklarınsağlanmasına dönük çalışmalar devam etmekte olup konuyla ilgili sosyal taraflarla çalışma grupları oluşturulması ve sorunların net bir şekilde ortaya konulması hedeflenmektedir.

Eylem kapsamında esnek çalışanların iş mevzuatından kaynaklanan haklarına erişimini sağlamak amacıyla çalışmalar 2015 yılında devam edecek ve sosyal tarafların katılımı ile çalışma grubu oluşturularak, konu hakkında rapor hazırlanacaktır.

Ayrıca, bu tedbir için işbirliği yapılacak kurum/kuruluş olarak Sosyal Güvenlik Kurumunun eklenmesi uygun olacaktır.

e) Kurul Kararı: Tedbir maddesinde, işbirliği yapılacak kurum/kuruluşlara SGK eklenmiştir.



6. Aktif işgücü piyasası tedbirlerinden faydalanmaları suretiyle esnek çalışanların istihdam edilebilirliği artırılacaktır. Tedbir No ve Adı:

6.1 Esnek çalışanların işsiz kaldıkları dönemlerde İŞKUR’un verdiği mesleki eğitimlerden yararlanmalarına imkân verilecektir.

a) Sorumlu Kurum/Kuruluşlar: Kurum: İŞKUR

İlgili Birim: Aktif İşgücü Hizmetleri Dairesi Başkanlığı

b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: ÇSGB

c) Süre: 2014

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: İŞKUR bünyesinde esnek çalışan işçilere mesleki eğitim kursları düzenlenmektedir.

İŞKUR tarafından tedbirin “Esnek çalışanların İŞKUR’un verdiği mesleki eğitimlerden yararlanmalarına imkân sağlanacaktır.” şeklinde yeniden düzenlenmesi önerilmektedir.

e) Kurul Kararı: Tedbir maddesi “Esnek çalışanların İŞKUR’un verdiği mesleki eğitimlerden yararlanmalarına imkân sağlanacaktır.” şeklinde yeniden düzenlenmiş; 2014 olarak belirlenen süre 2016 olarak güncellenmiştir. f) Tamamlanma Durumu: Devam ediyor.

57


BİR

İNCİ

BÖ

LÜM

TEM

EL P

OLİ

TİK

A E

KSE

NLE

Rİ Tedbir No ve Adı:

6.2 Esnek çalışanlar İŞKUR hizmetleri ile ilgili olarak bilgilendirilecektir.


Kurum: İŞKUR

İlgili Birim: İş ve Meslek Danışmanlığı Dairesi Başkanlığı

b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: ÇSGB, Sosyal Taraflar

c) Süre: 2014

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: Ülkemizdeki yaygın esnek çalışma biçimlerinden birisi olan kısmi süreli çalışma kapsamında çalışanların önemli bir bölümü ücretsiz aile işçilerinden oluşmaktadır.

İŞKUR bünyesinde esnek çalışanlara ait veriler ayrıca tutulmamakta dolayısıyla bunlara yönelik ayrı bir bilgilendirme çalışması yapılmamaktadır. İşbirliği yapılacak kurum/ kuruluşa SGK eklendiği takdirde SGK’dan esnek çalışanların iletişim bilgileri temin edilerek, bu kişilere iş ve meslek danışmanlığı hizmeti verilebilecektir.

Bu kapsamda el ilanları ve bröşürler basılarak Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerince işçilere ulaştırılması uygun olacaktır.

e) Kurul Kararı: Tedbir maddesinde işbirliği yapılacak kurum/kuruluşlara SGK eklenmiş; 2014 olarak belirlenen süre 2016 olarak güncellenmiştir.



7. Tüm işçilerin erişebilirliğini güvence altına alan bir kıdem tazminatı reformu yapılacaktır. Tedbir No ve Adı:

7.1 Bireysel hesaba dayalı kıdem tazminatı fonu kurulacaktır.


Kurum: ÇSGB


b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: Kalkınma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, SGK, İŞKUR, Sosyal Taraflar


58

BİR

İNCİ

BÖ

LÜM

TEM

EL P

OLİ

TİK

A E

KSE

NLE

Rİ d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: Kıdem tazminatı konusunda

yaşanan sorunların; tüm işçilerin kazanılmış haklarının korunduğu, işverenin icraya uğraması veya iflas etmesi hallerinde işçilerin kıdem tazminatı hakkının garantiye alındığı, tüm işçilerin kapsandığı ve tüm kesimlerin mutabakatı ile hazırlanacak olan bir kıdem tazminatı sistemi ile çözülebilmesi için çalışmalar yapılacaktır.




8. Çalışanların bilgilendirilme ve yönetime katılma hakları güvence altına alınacaktır.

Tedbir No ve Adı:

8.1 Esnek çalışanların işyerindeki belirsiz süreli açık işler hakkında bilgilendirilmesine yönelik düzenlemeler hayata geçirilecektir.


Kurum: ÇSGB



c) Süre: 2014

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: İş Kanununun 13 üncü maddesine göre, kısmi süreli çalışanların niteliklerine uygun açık yer bulunduğunda işveren tarafından zamanında duyurulması, işçilerinin istekleri ve işverenin uygun görmesi halinde tam süreli çalışmaya geçebilmesi hüküm altına alınmıştır. Eylem kapsamında esnek çalışan tüm işçilerin işyerinde bulunan açık işler hakkında bilgilendirilmesinin nasıl sağlandığı yönünde iyi ülke uygulamaları Çalışma Genel Müdürlüğü tarafından incelenmektedir. Gelecek dönemde ise sosyal taraflarla işbirliği içinde bilgilendirme çalışmaları yapılması planlanmaktadır.

e) Kurul Kararı: Tedbir maddesinde 2014 olarak belirlenen süre 2016 olarak güncellenmiştir.


59


BİR

İNCİ

BÖ

LÜM

TEM

EL P

OLİ

TİK

A E

KSE

NLE

Rİ Tedbir No ve Adı:

8.2 Çalışanların yönetime katılmaları yönünde düzenlemeler yapılacaktır.


Kurum: ÇSGB


b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: İlgili Sosyal Taraflar

c) Süre: 2016

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: 2014 yılı içerisinde eyleme yönelik olarak; çalışanların işyerlerinde yönetime katılmaları kapsamında 2002/14/EC sayılı AB Direktifi ve iyi ülke örnekleri incelenmiştir.

Eylemin hayata geçirilmesi için çalışmalar devam etmekte ve sosyal taraflarla toplantılar düzenlenmesi planlanmaktadır.




9. Aşırı çalışmanın önlenmesine yönelik tedbirler alınacaktır. Tedbir No ve Adı:

9.1 Yasal haftalık azami çalışma sürelerinin üzerindeki aşırı çalışmaların engellenmesine dönük olarak denetim etkinliği artırılacaktır.


Kurum: ÇSGB

İlgili Birim: İş Teftiş Kurulu Başkanlığı

b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: İŞKUR, SGK

c) Süre: 2015

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: İş Teftiş Kurulu Başkanlığınca uygulanan yeni teftiş yaklaşımı sonucu planlanan programlı teftişlerde yasal çalışma süresi mevzuat hükümleri doğrultusunda risk olarak belirlenmekte ve denetimlerde dikkate alınmaktadır. Program dışı teftişlerde ise şikayet konusu bahse konu tedbiri içeriyorsa denetimin konusu yapılmaktadır. Yasal haftalık azami çalışma sürelerinin üzerindeki aşırı

60

BİR

İNCİ

BÖ

LÜM

TEM

EL P

OLİ

TİK

A E

KSE

NLE

Rİ çalışmaların engellenmesine dönük olarak 01.01.2014 – 15.12.2014 tarihleri arasında 1.829

programlı teftiş gerçekleştirilerek raporları düzenlenmiş; tamamlanan 1829 programlı teftişte ise 109.608 erkek, 43.636 kadın, 356 genç ve 5 çocuk olmak üzere toplam 153.605 işçi ve 938 çırağa ulaşılmıştır.

Eylemle ilgili süre sınırlamasının kaldırılması ve ilgili işbirliği yapılacak kurum/kuruluşlardan İŞKUR ve SGK’nın kaldırılması, yerine sosyal taraflar ibaresinin eklenmesi uygun olacaktır.

ÖDÖP kapsamında da aşırı fazla çalışmaya dönük çalışmalar yapılması yönünde çeşitli eylemler vardır. Tedbir kapsamında yapılacak çalışmalarda ÖDÖP’le uyum içinde çalışılacaktır.

e) Kurul Kararı: Tedbir maddesinde, işbirliği yapılacak kurum/kuruluşlardan İŞKUR ve SGK kaldırılmış; işbirliği yapılacak kurum/kuruluşlara sosyal taraflar eklenmiş; 2015 olarak belirlenmiş olan süre sürekli olarak güncellenmiştir.



10. Denetim faaliyetlerinde rehberlik rolünün güçlendirilmesi, denetimin yaygınlığı ile caydırıcılığının artırılması yoluyla kayıt dışı istihdamın azaltılması ve esnek çalışanların haklarının korunması sağlanacaktır.

Tedbir No ve Adı:

10.1 İş teftişinde rehberlik rolünün güçlendirilmesine yönelik idari önlemler alınacaktır. a) Sorumlu Kurum/Kuruluşlar:

Kurum: ÇSGB


b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: SGK, Sosyal Taraflar

c) Süre: 2014

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: Halen yürürlükte bulunan 2013/4 sayılı Genelge eki “İş Teftiş Rehberi”nde gerek teftişlerin planlanması ve gerekse de uygulanması aşamasında sosyal tarafların (işçi, işveren ve sendikalar vb.) katılımının sağlaması, teftiş sürecinde işçi ve işverenlerin teftiş konuları ve mevzuat konusunda bilgilendirilmesi yönünde düzenlemelere yer verilmiştir. Bu haliyle mevcut Genelge ihtiyacı karşılayacak niteliktedir.

İş Teftiş Rehberi ile söz konusu idari önlemler sağlanmıştır ve tedbir maddesi 2014 yılı içinde tamamlanmıştır.

e) Kurul Kararı: Tedbir maddesi sorumlu kurum/ kuruluş tarafından 2014 yılı içinde tamamlanmıştır.

f) Tamamlanma Durumu: Tamamlandı.

61

Tedbir No ve Adı:

10.2 İş müfettişlerinin rehberlik etme yeterliliğini artırmaya yönelik bilinç ve duyarlılık artırma çalışmaları yapılacaktır.


Kurum: ÇSGB



c) Süre: Sürekli

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: İş Teftiş Kurulunun hizmet içi eğitim faaliyetleri kapsamında her yıl iş başmüfettişi, iş müfettişi ve iş müfettişi yardımcılarının rehberlik yeterliliğini artırmaya yönelik bilinç ve duyarlılık arttırma çalışmalarına ilişkin “Mesleki Gelişim” eğitimleri planlanmakta ve uygulanmaktadır. Bu güne kadar düzenlenen eğitimlerde “Esnek Çalışma” ve “Kayıt Dışı İstihdam ile Mücadele” konularına yer verilmiştir. Ayrıca, İş Teftiş Kurulunun yeni teftiş anlayışı uyarınca yürütülen programlı teftişler öncesinde de gerek işverenlere gerekse sosyal taraflara yönelik bilgilendirme eğitimleri düzenlenmektedir.

Tedbirle ilgili işbirliği yapılacak kurum/kuruluşlar kısmından sosyal taraflar ibaresinin kaldırılarak yerine Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü (TODAİE) ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezinin (ÇASGEM) eklenmesini önerilmektedir.

e) Kurul Kararı: Tedbir maddesinde işbirliği yapılacak kurum/kuruluşlara TODAİE ve ÇASGEM eklenmiştir.



BİR

İNCİ

BÖ

LÜM

TEM

EL P

OLİ

TİK

A E

KSE

NLE

Rİ

62

BİR

İNCİ

BÖ

LÜM

TEM

EL P

OLİ

TİK

A E

KSE

NLE

Rİ 3. SONUÇ

I. İzleme ve Değerlendirme Kurulu toplantısında İşgücü Piyasasında Güvence ve Esnekliğin Sağlanması Temel Politika Ekseni kapsamında;

• “4.2Asgariücretinbelirlenmesinde16yaşındoldurulmuşolupolmadığınagöremevcutdurumda uygulanmakta olan yaş farklılaşması yeniden düzenlenecektir.” tedbirinin sorumlu kurum/ kuruluş olan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğü tarafından 2014 yılı içerisinde tamamlandığı sonucuna varılmıştır.

• “10.1İşteftişinderehberlikrolününgüçlendirilmesineyönelikidariönlemleralınacaktır.”tedbirinin sorumlu kurum/ kuruluş olan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu Başkanlığı tarafından 2014 yılı içerisinde tamamlandığı sonucuna varılmıştır.

Ayrıca;• “1.1 Belirli süreli iş sözleşmeleri için belirlenen süre içerisinde tekrarlanma imkanısağlanacaktır.” tedbirinde işbirliği yapılan kurum/kuruluşlardan İŞKUR’un çıkarılması; sürenin 2016 olarak güncellenmesi, • “1.2.Alt işverenlikuygulaması işçihakları ile işyerikoşullarıdikkatealınacakşekildeyeniden düzenlenecektir.” tedbirinde sürenin 2016 olarak güncellenmesi,

• “1.3Kısmisüreliçalışanların,çalıştığısüreileorantılıolarakfazlaçalışmayapabilmesineimkân tanınacaktır.” tedbir maddesinin “1.3 Kısmi süreli çalışanların, çalıştığı süre ile orantılı olarak fazla sürelerle çalışma yapabilmesine imkân tanınacaktır.” şeklinde yeniden düzenlenmesi; işbirliği yapılacak kurum/kuruluşlardan İŞKUR’un çıkarılması; sürenin 2016 olarak güncellenmesi,

• “2.1İşpaylaşımı,esnekzamanlı,evdenveuzaktançalışmagibiesnekçalışmabiçimleriiçin gerekli yasal düzenlemeler hayata geçirilecektir.” tedbirinin “Uzaktan çalışma sistemi için gerekli yasal düzenlemeler hayata geçirilecektir.” şeklinde yeniden düzenlenmesi; işbirliği yapılan kurum/kuruluşlardan İŞKUR ve Maliye Bakanlığının çıkarılması; sürenin 2016 olarak güncellenmesi,

• “2.2Özelistihdambürolarınıngeçiciişilişkisikurabilmelerineyönelikyasaldüzenlemeyapılacaktır.” tedbirinin aynen devam etmesi,

• “3.1 İşçi ve işverenlerin esnek çalışmabiçimlerine ilişkin bilinç düzeylerini artırmayayönelik etkinlikler düzenlenecektir.” tedbiri için işbirliği yapılacak kurum/kuruluş olarak SGK’ın eklenmesi,

• “3.2 ÇSGB ve SGK ile işçi ve işveren örgütlerinin işbirliği kanalları geliştirilecektir.”tedbirinin aynen devam etmesi,

• “4.1.İstihdamüzerindekiücretdışıyükler,istihdamüzerindekietkileridikkatealınarakgözden geçirilecek, istihdama yönelik teşvikler sade ve basit hale getirilecektir.” tedbirinde sürenin 2015 olarak güncellenmesi,

• “5.1 Esnek çalışanların iş mevzuatında bulunan haklara erişebilme imkanlarıgeliştirilecektir.” tedbiri için işbirliği yapılacak kurum/kuruluş olarak SGK’ın eklenmesi,

63

• “6.1EsnekçalışanlarınişsizkaldıklarıdönemlerdeİŞKUR’unverdiğimeslekieğitimlerdenyararlanmalarına imkân verilecektir.” tedbirinin “Esnek çalışanların İŞKUR’un verdiği mesleki eğitimlerden yararlanmalarına imkân sağlanacaktır.” şeklinde yeniden düzenlenmesi; süre 2016 olarak güncellenmesi,

• “6.2 Esnek çalışanlar İŞKUR hizmetleri ile ilgili olarak bilgilendirilecektir.” tedbiriiçin işbirliği yapılacak kurum/kuruluş olarak SGK’nın eklenmesi; sürenin 2016 olarak güncellenmesi,

• “7.1Bireyselhesabadayalıkıdemtazminatıfonukurulacaktır.”tedbirininaynendevametmesi,

• “8.1Esnekçalışanlarınişyerindekibelirsizsüreliaçıkişlerhakkındabilgilendirilmesineyönelik düzenlemeler hayata geçirilecektir.” tedbirinde sürenin 2016 olarak güncellenmesi,

• “8.2 Çalışanların yönetime katılmaları yönünde düzenlemeler yapılacaktır.” tedbirininaynen devam etmesi,

• “9.1Yasalhaftalıkazamiçalışmasürelerininüzerindekiaşırıçalışmalarınengellenmesinedönük olarak denetim etkinliği artırılacaktır.” tedbiri kapsamında işbirliği yapılacak kurum/kuruluşlardan İŞKUR ve SGK kaldırılması, yerine sosyal tarafların eklenmesi; sürenin sürekli olarak değiştirilmesi,

• “10.2İşmüfettişlerininrehberliketmeyeterliliğiniartırmayayönelikbilinçveduyarlılıkartırma çalışmaları yapılacaktır.” tedbirinde işbirliği yapılacak kurum/kuruluşlar kısmına TODAİE ve ÇASGEM’in eklenmesi

kararlaştırılmıştır.


BİR

İNCİ

BÖ

LÜM

TEM

EL P

OLİ

TİK

A E

KSE

NLE

Rİ

Documents

İşgücü Piyasasında Güvence ve Esnekliğin Sağlanması · İş Kanunun “Türü ve çalışma biçimlerini belirleme serbestisi” başlığını taşıyan 9 uncu ... Türkiye’de