T.C.NANTAI NVERSTES

2014 YILI LETME YNETM YKSEK LSANS BLM

VERG MEVZUATI DERS

GELR VERGS

Hazrlayanlar:Sinan DEMRRSEmin ERmer ALTINrfan

Vergi, kamu hizmetlerini karlamak amacyla, kiilerden ve kurululardan kanun yoluyla toplanan paralardr. Vergi anayasamzda yer alan ve herkesin deme gcne gre demekle ykml olduu bir grevdir. Vergiler genel olarak konular itibariyle Mal ve hizmetlerden alnan vergiler, servet zerinden alnan vergiler ve gelir zerinden alnan vergiler olarak 3 gurupta incelenebilir

1.Mal ve hizmetlerden alnan vergiler: Katma Deer Vergisi Damga Vergisi zel Tketim Vergisi Gmrk Vergisi ans Oyunlar vergisi Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi zel letiim Vergisi Harlar Belediye Vergileri

2.Servet zerinden alnan vergiler:

Motorlu Tatlar Vergisi Veraset ve ntikal Vergisi Emlak Vergisi

3.Gelir zerinden alnan vergiler: Kurumlar Vergisi Gelir VergisiGelir Vergisi

Trk Vergi sistemi ierisinde yer alan dolaysz vergilerden biridir. Mkellef kendi vergisini dyorsa ve bu vergi yk bakalarna devredilmiyorsa bu vergi dolaysz vergi olarak adlandrlr.Gelir Vergisibu tr vergilere en gzel rnektir.Ksaca ahs iletmelerinin bir dnemde elde ettikleri kar zerinden devlete dedii vergiyegelir vergisidenir.

Gelir Vergisinin zellikleri:

Bu vergiler bir yl boyunca gerek ve tzel kiilerin kazanlar zerinden alnan vergilerdir. Gelir zerinden alnan vergiler, vergiler ierisinde nemli bir paya sahiptir. Gelirlerin beyann kontrol ve takibi nemlidir. Bu hususlara dikkat edildii srece vergi gelirlerinden en byk pay gelir vergilerinden salanr. Gelir zerinden alnan vergiler iki ekilde incelenir. Bunlar, Gelir Vergileri ve Kurumlar Vergileridir.

Gelir Vergisinin Konusu: Gerek kiilerin bir yl boyunca elde ettikleri gelir ve kazanlar zerinden alnan vergilerdir. Kamu hizmetlerinin finansmannda en fazla yararlanlan vergi gelir vergisidir. Gelir vergisinin artan oranl olmas, birtakm indirim, muafiyet ve istisnalara uygun olmas nedeniyle ve vergi ile ilgili dzenlemelerin, vergi ynetiminin doru yaplmas kouluyla vergi adaletine uygun olarak daha fazla yarar salanabilir. Gerek kiiye ait olmaldr. Gerek kii ise medeni kanun hkmlerine gre hak sahibi olabilme ve bor altna girme bakmndan ehil olan kiidir. Gelir bir takvim yl iinde elde edilen gelir olmaldr. Gelir vergisinde vergilendirme dnemi gemi olan bir takvim yldr.Gelir her trl kazan ve iratlarn toplamdr. Yani direkt olarak ele gemese bile hak edilmi olan o yla ait her trl kazan, alacaklar ve elde edilmi gelirlerin toplam gelir vergisinin konusuna girer.- Gelir kazan ve iratlarn safi tutardr. Gelirin elde edilmesinde yaplan ve yaplacak olan her trl giderler dldkten sonra kalan ksm verginin konusu olmaktadr. Safi kazan ve iratlarn bulunmasnda gayri safi gelirden kanunda belirtilen giderler drlr.

Gelir Vergisi Unsurlar:

Gelir, Gelir Vergisi Kanununun 1. maddesinde bir gerek kiinin bir takvim yl ierisinde elde ettii kazan ve iratlarn safi tutardr. eklinde tanmlanmtr. Ayn kanunun 2. maddesinde ise gelir unsurlar belirtilmektedir. Gelir Vergisi Kanununa gre gelir saylan unsurlar unlardr:- Ticari kazanlar- Zirai kazanlar- cretler- Serbest meslek kazanlar- Gayrimenkul sermaye iratlar- Menkul sermaye iratlar- Sair kazan ve iratlar

1. TCAR KAZAN G.V.K.nun 37. maddesinde, gelir unsurlarndan biri olan ticari kazancn kapsam belirlenmitir. Sz konusu madde hkmne gre; Her trl ticari ve sna faaliyetlerden doan kazanlar ticari kazantr. Madde metninde yer alan ticari ve snai faaliyetlerin neler olduu ise 6102 Sayl Trk Ticaret Kanununda Ticari ler bal altnda dzenlenmitir. 6102 Sayl T.T.K.nn 3. maddesinde Bu kanunla dzenlenen hususlarla bir ticari iletmeyi ilgilendiren btn ilem ve fiiller ticari ilerdendir. eklinde tanmlanmtr. Ticari iletme ise, 6102 Sayl T.T.K.nn 11. Maddesinde; Ticari iletme, esnaf iletmesi iin ngrlen snr aan dzeyde gelir salamay hedef tutan faaliyetlerin devaml ve bamsz ekilde yrtld iletmedir. denilmektedir. G.V.K.nun 37. maddesinde, Her trl ticari ve snai faaliyetlerden doan kazanlar ticari kazantr eklinde genel bir tanm verildikten sonra; G.V.K.nun uygulamas asndan her durumda gelirleri ticari kazan olarak vergilendirilecek faaliyetler ayrca saylmtr. Sz konusu faaliyetler aadaki gibidir; 1. Maden, ta ve kire ocaklar, kum ve akl istihsal yerleri ile tula ve kiremit harmanlarnn iletilmesinden; 2. Coberlik ilerinden; 3. zel okul ve hastanelerle benzeri yerlerin iletilmesinden; 4. Gayrimenkullerin alm, satm ve ina ileriyle devaml olarak uraanlarn bu ilerinden; 5. Kendi nam ve hesaplarna menkul kymet alm-satm ile devaml olarak uraanlarn bu faaliyetlerinden; 6. Satn alnan veya trampa suretiyle iktisap olunan arazinin iktisap tarihinden itibaren 5 yl iinde parsellenerek bu mddet iinde veya daha sonraki yllarda ksmen veya tamamen satlmasndan elde edilen kazanlar, 7. Di protezciliinden elde edilen kazanlar.

2. ZRA KAZAN G.V.K.nun 2. maddesinde zirai kazanlarn vergiye tabi bir gelir unsuru olduu hkm altna alnmtr. Zirai kazan zirai faaliyetten doan kazantr. G.V.K.nun 52. Maddesinde zirai faaliyet, arazide, deniz, gl ve nehirlerde ekim, dikim, bakm, retme, yetitirme ve slah yollaryla veyahut dorudan doruya tabiattan istifade etmek suretiyle nebat, orman, hayvan, balk ve bunlarn mahsullerinin istihsalini, avlanmasn, avclar ve yetitiricileri tarafndan muhafazasn, tanmasn, satlmasn veya bu mahsullerden sair bir ekilde faydalanlmasn ifade eder eklinde tanmlanmtr.

Kanun bu tanma girmeyen baz faaliyetleri de ayrca zirai faaliyet olarak kabul etmitir. Bunlar; Am yaptrmak ve bu suretle bir kazan salamak amacyla erkek damzlk beslenmesi, Ziraatte kullanlan her trl makine ve aletlerin baka iftilerin zirai istihsal ilerinde altrlmasdr. Ancak, G.V.K.nun 53. maddesine gre, iftiye ait olmakla birlikte zirai iletmeye dahil edilmeyen bierdver veya bu mahiyetteki bir motorlu ara veya on yana kadar ikiden fazla traktrn iletilmesinden elde edilen gelirler ticari kazan olarak vergilendirilecektir. Dolaysyla zirai iletmeye dahil edilmeksizin anlan zirai aralarn zirai istihsal ilerinde kullanlsa dahi iletilmesi zirai faaliyet kapsam dna karlmtr. Dier taraftan, G.V.K.nun 9. maddesinde gerek zirai makineler arasnda bulunan traktrler, gerekse hayvanlar ve hayvan arabalar veya sandallar ile nakliyecilii mutat hale getirmeksizin ara sra yolcu ve yk tanmas zirai faaliyet saylmad gibi bu ekilde tama ii yapanlar vergiden muaf tutulmutur. Bu sebeple bu nitelikteki ileri yapanlar bir gelir elde etseler dahi vergilendirilmeyecektir. Yaplan zirai faaliyet ekim, dikim, bakm, retme, yetitirme ve slah yollaryla veyahut dorudan doruya tabiattan istifade eklinde olmaldr. Yani buradan mdahale edilmemi zirai rnlerin avlanmas ve toplanmas anlalmaldr. rnein; arazide yetien mantarlarn ve ieklerin toplanmas, ak denizde balk avcl, ormandan kozalak toplanmas gibi. Buna karlk, zirai faaliyette dorudan doruya katlmakszn yalnzca rnden pay alan arazi sahiplerinin elde ettii gelir unsuru, gayrimenkul sermaye iraddr.(G.V.K. Mad.70) Ancak, arazi sahibinin baka bir kiiyle kurduu ortaklktan salad gelirin, zirai kazan saylmas iin, sermaye olarak arazisini ortakla koymaktan baka, faaliyetin sevk ve idaresine fiilen katlmas ve yalnz kardan pay almakla kalmayp zarar edilmesi halinde, zarardan payna decek ksm da stlenmesi gerekir. rnek: Bay (A) arazisini, hibir faaliyete katlmakszn, rnn %50sini almak kouluyla (B)ye vermitir. (A)nn rnden alaca pay, G.V.K.nn 70. Maddesi hkmne gre, gayrimenkul sermaye irad olarak vergilendirilecektir. Ancak, Bay (A)nn ayn zamanda ekilecek olan tohumluu da karlamas veya yaplacak faaliyete nakden katkda bulunmas durumunda Bay (A)nn kazanc zirai kazan olarak vergilendirilecektir.

3. CRETLER G.V.K.nn 61. maddesinde; cret, iverene tabi ve belirli bir iyerine bal olarak alanlara hizmet karl verilen para ve aynlar ile salanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir. eklinde tanmlanm ve maddenin devamnda aadaki demelerin de cret saylaca hkme balanmtr. 1. 23'nc maddenin 11 numaral bendine gre istisna dnda kalan emeklilik, malliyet, dul ve yetim aylklar; 2. Evvelce yaplm veya gelecekte yaplacak hizmetler karlnda verilen para ve aynlarla salanan dier menfaatler; 3. Trkiye Byk Millet Meclisi il genel meclisi ve belediye meclisi yeleri ile zel kanunlarna veya idari kararlara gre kurulan daimi veya geici btn komisyonlarn yelerine ve yukarda saylanlara benzeyen dier kimselere bu sfatlar dolaysyla denen veya salanan para, ayn ve menfaatler; 4. Ynetim ve denetim kurullar bakan ve yeleriyle tasfiye memurlarna bu sfatlar dolaysyla denen veya salanan para, ayn ve menfaatler; 5. Bilirkiilere, resmi arabuluculara, eksperlere, spor hakemlerine ve her trl yarma jrisi yelerine denen veya salanan para, ayn ve menfaatler; 6. Sporculara transfer creti veya sair adlarla yaplan demeler ve salanan menfaatler.

cretin 3 ana unsuru bulunmaktadr. Bunlar; 1) veren tabi olma, 2) Belli bir iyerine bal olma, 3) Hizmetin karl olarak bir demenin yaplmasdr.

4. SERBEST MESLEK KAZANLARI Serbest meslek faaliyeti, G.V.K.nun 65. maddesinin ikinci fkrasnda; sermayeden ziyade ahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan ilerin iverene tabi olmakszn ahsi sorumluluk altnda, kendi nam ve hesabna yaplmas eklinde tanmlanmtr. Maddede yer verilen serbest meslek faaliyeti tanmnn temel unsurlar aadaki gibidir: Sermayeden ziyade ahsi almaya, bilimsel veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanmas, Bir iverene tabi olmakszn kiisel sorumluluk altnda, kendi nam ve hesabna yaplmas, Devamllk unsuru tamas. rnek: Muayenehanesinde hasta kabul eden bir doktorun, ilmi veya mesleki bilgiye ve ihtisasa dayanan bu faaliyeti serbest meslek faaliyetidir. Ancak bu doktor ayrca bir zel hastane de iletmekte ise, T.T.K. ve G.V.K.nda zel hastane iletmek ticari faaliyet sayldndan, bu faaliyet sonucunda elde edilen kazan ticari kazan olacaktr. Bu kii yllk gelir vergisi beyannamesi verirken doktorluk faaliyetinden elde ettii kazanc serbest meslek kazanc, zel hastanecilik faaliyetinden elde ettii kazanc ise ticari kazan olarak beyan edecektir. G.V.K.nun 66. maddesinin birinci fkrasnda serbest meslek erbab, serbest meslek faaliyetini mutad meslek halinde ifa eden kiiler olarak tanmlanmtr. rnek vermek gerekirse, kendi nam ve hesabna, mutad meslek halinde faaliyette bulunan avukat, doktor, mimar, mhendis, mavir, serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali mavir, yeminli mali mavir, ressam, yazar, bestekar, kimyager, noter, serbest retmen, artist, salk memuru vb. kiiler serbest meslek erbabdr. rnek: Bir iyeri olan, bu iyerine veya ikametgahna tabela, levha gibi mesleki faaliyette bulunduunu gsteren iaret asan, mesleki faaliyette bulunduuna ilikin yayn organlarna ilan veren meslek sahibinin, bu iini srekli olarak yapt kabul edilir. Ayn ekilde bu kiilerin mesleki kurululara kaydolmalar da devamllk unsuruna karine tekil eder. Dier taraftan serbest meslek faaliyeti ile birlikte baka bir i veya grevle devaml olarak uralmas, faaliyetin serbest meslek faaliyeti olma zelliini deitirmeyecektir.(G.V.K. Mad.66/1) rnek: Bir hastanede hizmet szlemesine bal olarak yarm gn alan bir doktorun hastaneden elde ettii gelir crettir. Bu kiinin lenden sonra muayenehanesinde hasta kabul etmesi halinde ise, elde ettii gelir serbest meslek kazanc olacaktr. rnek: Bir irkette bordrolu olarak alan avukatn alt irketten elde ettii gelir cret, ayn avukatn alt irket haricinde 3. kiilere ait hukuki ilemleri takip etmesi halinde elde ettii gelir serbest meslek kazanc olacaktr. G.V.K. nun 66. maddesinde, serbest meslek erbab saylanlar belirtilmitir. Bunlar; 1) Gmrk komisyoncular, borsa ajan ve acentalar, noterler, noterlik grevini ifa ile mkellef olanlar; 2) Bizzat serbest meslek erbab tarifine girmemekle beraber serbest meslek erbabn bir araya getirerek tekilat kurmak veya bunlara sermaye temin etmek suretiyle veya sair suretlerle serbest meslek kazancndan hisse alanlar; 3) Serbest meslek faaliyetinde bulunan kollektif ve adi irketlerde ortaklar, adi komandit irketlerde komanditeler; 4) Dava vekilleri, mavirler, kurumlar ve tccarlarla serbest meslek erbabnn ticar ve meslek ilerini takip edenler ve konser veren mzik sanatlar; 5) Vergi Usul Kanununun 155 inci maddesinde belirtilen artlardan en az ikisini tayan ebe, snneti, salk memuru, arzuhalci, rehber gibi mesleki faaliyette bulunanlar;

5. GAYRMENKUL SERMAYE RATLARI G.V.K.nun 70. Maddesine gre; aada yazl mal ve haklarn sahipleri, mutasarrflar, zilyedleri, irtifak ve intifa hakk sahipleri veya kiraclar tarafndan kiraya verilmesinden elde edilen iratlar gayrimenkul sermaye iraddr. 1) Arazi, bina (Deli olarak kiraya verilenlerde deme iin alnan kira bedelleri dahildir), madensular, menba sular, madenler, ta ocaklar, kum ve akl istihsal yerleri, tula ve kiremit harmanlar, tuzlalar ve bunlarn mtemmim czileri ve teferruat; 2) Voli mahalleri ve dalyanlar; 3) Gayrimenkullerin, ayr olarak kiraya verilen mtemmim czileri ve teferruat ile bilumum tesisat demirba eyas ve demeleri; 4) Gayrimenkul olarak tescil edilen haklar; 5) Arama, iletme ve imtiyaz haklar ve ruhsatlar ihtira berat (htira beratnn mucitleri veya kanuni miraslar tarafndan kiralanmasndan doan kazanlar, serbest meslek kazancdr.), alameti farika, marka, ticaret unvan, her trl teknik resim, desen, model, plan ile sinema ve televizyon filmleri, ses ve grnt bontlar, sanayi ve ticaret ve bilim alanlarnda elde edilmi bir tecrbeye ait bilgilerle gizli bir forml veya bir imalat usul zerindeki kullanma hakk veya kullanma imtiyaz gibi haklar (Bu haklarn kullanlmas iin gerekli malzeme ve tesisat bedelleri de gayrimenkul sermaye irad saylr.); 6) Telif haklar (bu haklar, mellifleri veya bunlarn kanuni miraslar tarafndan kiralanmasndan doan kazanlar, serbest meslek kazancdr); 7) Gemi ve gemi paylar (Motorlu olup olmadklarna ve tonilatolarna baklmaz) ile bilumum motorlu tahmil ve tahliye vastalar; 8) Motorlu nakil ve cer vastalar, her trl motorlu ara, makine ve tesisat ile bunlarn eklentileri. rnek: Bir bilgisayar programcs, yazm olduu program zerindeki hakkn satarsa, elde ettii kazan serbest meslek kazancdr. Programc, G.V.K.nun 18. maddesindeki istisnadan yararlanr. Sz konusu programn zerindeki haklar satn alan gerek kiinin, bunu yurtdnda bir firmaya kiralamas halinde ise, bu kiinin elde ettii gelir, gayrimenkul sermaye irad saylr ve istisnadan yararlanamaz. Dier taraftan, Ticari, zirai veya mesleki kazancn yllk beyanname ile bildirmek mecburiyetinde olanlar ile (6322 sayl kanunun 5.maddesiyle deien ibare; Yrrlk 15.06.2012)istisna haddinin zerinde haslat elde edenlerden, beyan gerekip gerekmediine baklmakszn ayr ayr veya birlikte elde ettii cret, menkul sermaye irad, gayrimenkul sermaye irad ile dier kazan ve iratlarnn gayri safi tutarlar toplam 103 nc maddede yazl tarifenin nc diliminde cret gelirleri iin yer alan tutar aanlar bu istisnadan faydalanamazlar. rnek: Bay (A) sahibi olduu gayrimenkul; a. Mesken olarak kiraya veriyorsa, elde ettii kira gelirinden istisna tutarn derek vergisini beyan etmelidir. b. yeri olarak kiraya veriyorsa, sz konusu istisnadan yararlanamaz. rnek: Bay (A) ve ei Bayan (B) eit payl olmak zere bir gayrimenkul sahibidirler. Mesken olarak kiraya verdikleri gayrimenkulden elde ettikleri 8.000 TLnin yars Bay (A)nn dier yars da Bayan (B)nin kazanc saylmaktadr. Bu durumda iki kii iinde ayr ayr istisna uygulanmaldr. rnek: Bay (A) 1. evinden yllk 10.000 TL, 2. evinden yllk 8.000 TL kira geliri elde etmektedir. Bu durumda gayrisafi haslat 18.000 TLden istisna tutarnn dlmesiyle bulunacaktr.(2012 iin istisna tutar 3.000 TL dir.) 6. MENKUL SERMAYE RATLARI

G.V.K.nn 75. maddesinde, sahibinin ticari, zirai veya mesleki faaliyeti dnda nakdi sermaye veya para ile temsil edilen deerlerden mteekkl sermaye dolaysiyle elde ettii kr pay, faiz, kira ve benzeri iratlar menkul sermaye irad olarak tanmlanmtr. Kayna ne olursa olsun aada yazl iratlar menkul sermaye irad saylr: 1. Her nevi hisse senetlerinin kr paylar 2. tirak hisselerinden doan kazanlar 3. Kurumlarn dare Meclisi Bakan ve yelerine verilen kr paylar; 4. Kurumlar Vergisi Kanunu uyarnca yllk veya zel beyanname veren dar mkellef kurumlarn, indirim ve istisnalar dlmeden nceki kurum kazancndan, hesaplanan kurumlar vergisi dldkten sonra kalan ksm, 5. Her nevi tahvil ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut daresi, Kamu Ortakl daresince karlan menkul kymetlerden salanan gelirler, 6. Her nevi alacak faizleri, 7. Mevduat faizleri, 8. Hisse senetleri ve tahvillerin vadesi gelmemi kuponlarn satndan elde edilen bedeller; 9. tirak hisselerinin sahibi adna henz tahakkuk etmemi kr paylarnn devir ve temliki karlnda alnan para ve aynlar; 10. Her eit senetlerin iskonto edilmesi karlnda alnan iskonto bedelleri; 11. Faizsiz olarak kredi verenlere denen kr paylar ile kr, ve zarar ortakl belgesi karl denen kr paylar ve zel finans kurumlarnca kr ve zarara katlma hesab karlnda denen kr paylar, 12. Bu maddenin ikinci fkrasnn 5 numaral bendinde yer alan menkul kymetleri geri alm ve satm taahhd ile iktisap veya elden karlmas karlnda salanan menfaatler. 13. Tzel kiilii haiz emekli sandklar, yardm sandklar ile emeklilik ve sigorta irketleri tarafndan; a) On yl sreyle prim, aidat veya katk pay demeden ayrlanlara yaplan demeler, b) On yl sreyle katk pay demi olmakla birlikte bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakk kazanmadan ayrlanlar ile dier sandk ve sigortalardan on yl sreyle prim veya aidat deyenlere ve vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrlanlara yaplan demeler, c) Bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakk kazananlar ile bu sistemden vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrlanlara yaplan demeler. 14. (6322 sayl kanunun 8.maddesiyle eklenen bent; Yrrlk 15.06.2012)Yukardaki bentlerde saylanlar dnda Sermaye Piyasas Kanunu hkmlerine gre ihra edilen her trl sermaye piyasas aralarndan elde edilen gelirler

7. DER KAZAN VE RATLAR

G.V.K.nun 80, mkerrer 80, 81, mkerrer 81 ve 82. maddelerinde yaplan dzenlemelerde, dier kazan ve iratlarda vergilendirilecek gelir unsurlar tek tek saylarak belirtilmitir. Dier kazan ve iratlar; deer art kazanlar ve arzi kazanlar olmak zere iki farkl gelir unsurundan olumaktadr. Deer art kazanc olarak vergilendirilen gelir, mal ve haklarn elden karlmasndan salanan kazantr. Elden karma, sz konusu mal ve haklarn satlmas, bir ivaz karlnda devir ve temliki, trampa edilmesi, takas, kamulatrlmas, devletletirilmesi, ticaret irketlerine sermaye olarak konulmasn ifade eder. Arzi kazan olarak vergilendirilecek gelir ise, yaplmas devamllk arz etmeyen faaliyetlerden elde edilen kazanlardr. Aada yazl mal ve haklarn elden karlmasndan doan kazanlar deer art kazanlardr: 1. vazsz olarak iktisap edilenler ile tam mkellef kurumlara ait olan ve iki yldan fazla sreyle elde tutulan hisse senetleri hari, menkul kymetlerin veya dier sermaye piyasas aralarnn elden karlmasndan salanan kazanlar. 2. 70 inci maddenin birinci fkrasnn (5) numaral bendinde yazl haklarn (ihtira beratlar hari) elden karlmasndan doan kazanlar. 3. Telif haklarnn ve ihtira beratlarnn mellifleri, mucitleri ve bunlarn kanuni miraslar dnda kalan kimseler tarafndan elden karlmasndan doan kazanlar. 4. Ortaklk haklarnn veya hisselerinin elden karlmasndan doan kazanlar. 5. Faaliyeti durdurulan bir iletmenin ksmen veya tamamen elden karlmasndan doan kazanlar. 6. ktisap ekli ne olursa olsun (ivazsz olarak iktisap edilenler hari) 70 inci maddenin birinci fkrasnn (1), (2), (4) ve (7) numaral bentlerinde yazl mal (gerek usulde vergiye tabi iftilerin zirai istihsalde kullandklar gayrimenkuller dahil) ve haklarn, iktisap tarihinden Be yl iinde elden karlmasndan doan kazanlar. Dier taraftan, deer art kazancnn vergilendirilmesi iki temel arta baldr. Bunlar, sata konu olan gayrimenkuln nceden belli bir bedel karlnda alnm olmas ve sz konusu gayrimenkuln be yl iinde satlm olmasdr. Bu koullar salamayanlar, ilgili kanun maddesi hkmne gre gelir vergisine tabi deildir. 26 Aralk 2011 tarihli ve 28154 sayl Resmi Gazete'de yaymlanan 280 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Teblii'nde; Gelir Vergisi Kanununun mkerrer 80 inci maddesinde yer alan deer art kazanlarna ilikin istisna tutar, 2012 takvim yl gelirlerine uygulanmak zere 8.800 TL olarak tespit edilmitir. Ayrca, mal ve haklarn elden karlmasnda iktisap bedeli, elden karlan mal ve haklarn, elden karld ay hari olmak zere Devlet statistik Enstitsnce belirlenen toptan eya fiyat endeksindeki art orannda artrlarak tespit edilir.(*) (5281 sayl Kanunun 28 inci maddesiyle 01.01.2006 tarihinden itibaren elde edilen gelirlere uygulanmak zere eklenen cmle. Yrrlk; 01.01.2006) u kadar ki, bu endekslemenin yaplabilmesi iin art orannn % 10 veya zerinde olmas arttr. Aada vergiye tabi arzi kazanlara yer verilmitir. Bunlar; 1. Arzi olarak ticari muamelelerin icrasndan veya bu nitelikteki muamelelere tavassuttan elde edilen kazanlar. 2. Ticari veya zirai bir iletmenin faaliyeti ile serbest meslek faaliyetinin durdurulmas veya terk edilmesi, henz balamam olan byle bir faaliyete hi giriilmemesi, ihale, artrma ve eksiltmelere itirak edilmemesi karlnda elde edilen haslat. 3. Gayrimenkullerin tahliyesi veya kiraclk hakknn devri karlnda alnan tazminatlar ile petamallklar (kiracya ait tesisat ve mallarn tahliye ve devri srasnda kiralayan veya yeni kiracya devrinde doan kazanlar dahil) 4. Arzi olarak yaplan serbest meslek faaliyetleri dolaysyla tahsil edilen haslat. 5. Gerek usulde vergiye tabi mkelleflerin terk ettikleri ileri ile ilgili olarak sonradan elde ettikleri kazanlar.( zarar yazlan deersiz alacaklarla karlk ayrlan pheli alacaklarn tahsili dahildir.) 6. Dar mkellefiyete tabi olanlarn 45 inci maddede yazl ileri arzi olarak yapmalarndan ettikleri kazanlar.

Gelir Vergisinde Mkellefiyet:

Tam mkellefiyet ve dar mkellefiyet olmak zere gelir vergisinde iki eit mkellefiyet (ykmllk) vardr. lke snrlar iine ve dnda elde ettikleri tm gelirleri zerinden Trkiyede vergiye tabi tutulan mkellefler tam mkellefiyet grubunda yer alrlar. Sadece yurt iinde elde ettikleri gelir zerinden Trkiyede vergilendirilen mkellefler ise dar mkellefiyete tabidirler. Bu mkelleflerin yurt dndaki faaliyetleri sonucu elde ettikleri gelirler gelir vergisi dnda tutulur.

Gelir Vergisi Tarifesi:

Gelir vergisinin matrah gerek usulde, gelir kaynaklarndan elde edilen haslattan bu hslatn yaplmas iin yaplan masraflar ve vergiden istisna edilen tutarlarn drlmesinden sonra kalan ksmdr. Gtr usulde gelir vergisinin matrah ise, takdir komisyonlar tarafndan tespit edilen tutarlardr.

2014 Yl cret Gelirlerine Uygulanacak Gelir Vergisi Oranlar:

11.000 TL kadar % 15%15

27.000 TL sinin 11.000TL si iin 1.650 TL,fazlas iin % 20%20

60.000 TL sinin 27.000TL si iin4.850 TL, *fazlas iin % 27%27

60.000 TL sinden fazlasnn 60.000TL si iin13.760 TL, **fazlas iin % 35%35

*(cret gelirlerinde 97.000 TLnin 27.000 TLsi iin 4.850 TL)** (cret gelirlerinde 97.000 TLden fazlasnn 97.000 TLsi iin 23.750 TL)

cret Gelirlerinin Vergilendirilmesinde, Yukardaki Tarifede Yer Alan Vergi Oranlar 5 Puan ndirilmek Suretiyle Uygulanr (GVK Madde 103)

Gelir Vergisinin Tarh:

Mkellefin vergi borcunu deyebilmesi iin deyecei miktarn hesaplanmas veya bulunmas ilemidir. Verginin tarh ilemi, vergi kanunlarnda gsterilen matrah ve nispetler zerinden vergi dairesi tarafndan denecek vergi miktarnn hesaplanmas ve bu alacan miktar itibariyle tespit edilmesi muamelesidir.

Gelir vergisinde tarh ilemi Vergi Usul Kanunu 20. maddede, vergi alacann kanunlarnda gsterilen matrah ve oranlar zerinden hesaplanarak vergiyi miktar itibariyle tespit eden idari bir ilem olarak tanmlanmaktadr. Gelir Vergisinin hesaplanmas nceki slaytta belirtilen oranlara gre beyan edilen vergiye tabi gelirin, artan oranl tarifeye uygulanmas ile bulunur.

Gelir Vergisinin denmesi: Yllk beyanname, ait olduu takvim yln takip eden yl iinde verilir. Bu nedenle verginin ait olduu takvim yln izleyen yl iinde taksitler halinde denmesi esas benimsenmitir. Gelir vergisinin denme sreleri beyan aylar dikkate alnarak u ekilde belirlenmitir: ubat aynda beyan edilen gelirlerin vergisi ubat ve Haziran aynda olmak zere iki taksitte denir. Mart aynda beyan edilen gelirlerin vergisi Mart ve Temmuz aynda olmak zere iki taksitte denir. deme gn resmi tatile rastlayan demeler sonraki ilk i gn mesai saati sonuna kadar uzar. Mkellefin lkeyi terk etmesi halinde vergi terkten nce gelen 15 gn iinde, l ve gaiplik (yitiklik) halinde ise vergi bu halin meydana gelmesinden itibaren drt ay iinde denir. Zirai kazanlarn toplam kazanlar iindeki paynn %75 ve daha fazla olmas durumunda vergi Kasm ve Aralk aylarnda iki taksitte denebilir.