Upload
others
View
2
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Gemeentescan
Capelle aan den IJssel
Rotterdam
Mei 2013
Inhoud
1 Inleiding 1
2 Ontwikkelingen in de gezondheidszorg 3
2.1 Landelijke ontwikkelingen 3 2.2 Regionale ontwikkelingen 5
3 Gemeente in beeld 9
3.1 Kenmerken gemeente Capelle aan den IJssel 9 3.2 Ontwikkeling van de gemeente 16
4 Gezondheid en zorgvraag inwoners gemeente 19
4.1 Ervaren gezondheid inwoners Capelle aan den IJssel 19 4.1.1 Algemene gezondheid 19 4.1.2 Psychische gezondheid 20 4.1.3 Overgewicht 20 4.1.4 Roken 21 4.1.5 Alcoholgebruik 21 4.1.6 Drugsgebruik 22
4.2 Ontwikkeling (eerstelijns) zorgvraag 22 4.3 Prognose eerstelijns zorgvraag 10-30 jaar 24
5 Zorgvraag en aanbod 25
5.1 Bestaand en benodigd (eerstelijns) zorgaanbod 25 5.2 Eerstelijns zorgaanbieders in beeld 30
5.2.1 Ontwikkelingen op het gebied van eerstelijns centra 37 5.3 Andere zorgvoorzieningen in het werkgebied 37
6 Conclusies en aanbevelingen 39
6.1 Conclusies gemeentescan Capelle aan den IJssel 39 6.1.1 Ontwikkelingen in de gezondheidszorg 39 6.1.2 Kenmerken gemeente Capelle aan den IJssel 39 6.1.3 Gezondheid en zorgvraag inwoners gemeente 39 6.1.4 Zorgaanbod in de gemeente 39
6.2 Conclusies zorgverleners Capelle aan den IJssel 40 6.2.1 Reactie zorgverleners op gemeentescan 40
6.3 Aanbevelingen 40 6.3.1 Ontwikkelingen in de gezondheidszorg 40 6.3.2 Kenmerken gemeente Capelle aan den IJssel 40 6.3.3 Gezondheid en zorgvraag inwoners gemeente 40 6.3.4 Zorgaanbod in de gemeente 41
Referenties 42
BIJLAGE I Eerstelijns zorgverleners werkgebied 43 BIJLAGE II Tweedelijns en AWBZ zorg werkgebied 47 BIJLAGE III Publieke zorg werkgebied 49 BIJLAGE IV Aanbod Analyse Monitor 50 BIJLAGE V Verslag wijkbijeenkomst 52 BIJLAGE VI Methode 54 BIJLAGE VII Beschrijving bronnen 55
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
1
1 Inleiding
ZorgImpuls heeft in opdracht van de GGD Rotterdam-Rijnmond en op verzoek van OBR in 2008-2010 voor iedere
deelgemeente een deelgemeentescan gemaakt. Aanvullend zijn scans gerealiseerd voor gemeente
Lansingerland, deelgemeente Rozenburg en gemeente Zuidplas. Onderliggend treft u de gemeentescan van
Capelle aan den IJssel aan.
De gemeentescan geeft inzicht in de ontwikkeling van de zorgvraag en het zorgaanbod in de gemeente. Welke
aandachtspunten (qua capaciteit, huisvesting, inhoud en organisatie van de zorg) doen zich voor als we de
huidige en toekomstige vraag in de gemeente afzetten tegen het huidige en toekomstige lokale aanbod van zorg?
De scan is daarmee een startpunt om toekomstige wijkgerichte eerstelijnszorg te bevorderen in de gemeente.
Zowel voor beleidsmakers als voor zorgverleners biedt de scan inzicht en handvatten voor integrale zorg op
wijkniveau. En de mogelijkheid om dit in samenhang met andere sectoren als wonen, welzijn, werk, onderwijs en
veiligheid te brengen.
Er is gebruik gemaakt van de aanwezige bronnen zoals de beleidsstukken van de gemeente Capelle aan den
IJssel, de Vraag Aanbod Analyse Monitor (Nivel), de Gezondheidsenquête van de GGD Rotterdam-Rijnmond en
en documenten van ZorgImpuls. Gezocht is naar samenhang en consistentie.
Dit rapport bestaat uit zes hoofdstukken. Hoofdstuk 2 geeft een overzicht van de landelijke en regionale
ontwikkelingen op het gebied van de gezondheidszorg. In hoofdstuk 3 worden de huidige en toekomstige
kenmerken van gemeente Capelle aan den IJssel in kaart gebracht. Hoofdstuk 4 geeft inzicht in de ervaren
gezondheid door de inwoners van Capelle aan den IJssel en de ontwikkelingen op het gebied van de gezondheid.
De tweede helft van hoofdstuk 4 geeft aan hoe de zorgvraag zich ontwikkelt. Vervolgens wordt in hoofdstuk 5 het
huidige zorgaanbod besproken. Tot slot wordt in hoofdstuk 6 ingegaan op de conclusies en aanbevelingen voor
het realiseren van een toekomstbestendige eerstelijnszorg in Capelle aan den IJssel.
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
2
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
3
2 Ontwikkelingen in de gezondheidszorg
In dit hoofdstuk worden trends op landelijk en regionaal niveau besproken die van invloed zijn op de eerstelijns
gezondheidszorg in Capelle aan den IJssel.
2.1 Landelijke ontwikkelingen
Toename (complexe) chronische zorgvragen
In de (eerstelijns) zorg zullen - naast enkelvoudige zorgvragen - steeds meer complexe vragen worden
behandeld. Daarbij verandert de samenstelling van de zorgvraag. Het aandeel ouderen stijgt en men leeft
gemiddeld genomen langer. Door de groei en vergrijzing van de Nederlandse bevolking, maar ook de
ontwikkeling in leefstijl (onder andere toename overgewicht) en de verbeteringen van medische technologieën zal
het aantal chronisch zieken de komende twintig jaar sterk toenemen. Daarnaast hebben mensen vaker meerdere
chronische aandoeningen tegelijk, wat de zorgvraag complexer maakt.
Geïntegreerde benadering van zorg
De zorg wordt samenhangend rondom de zorgvraag van de chronische patiënt georganiseerd en daarmee wordt
ingezet op een zo hoog mogelijke kwaliteit van leven. Dit vraagt een multidisciplinaire samenwerking van
zorgverleners.
Geïntegreerde eerstelijnszorg
Onder ‘integrale zorg’ wordt in het kader van chronisch zieken verstaan: de zoveel mogelijk sluitende keten van
vroegtijdige onderkenning, (geïndiceerde of zorggerelateerde) preventie, zelfmanagement en goede zorg. De
meningen zijn verdeeld over de inrichting van ketenzorg (zorggroep, centra, solo, HOED) en over de uitvoering
hiervan (Diagnose Behandel Combinatie (DBC), Geïntegreerde EerstelijnsZorg (GEZ), koptarief). Zorg voor
Diabetes Mellitus II, COPD en cardiovasculair risico worden ingekocht via een Diagnose Behandel Combinatie.
Vanaf 2009 is de Besluit Subsidiëring Gezondheidscentra (BSG) volledig vervallen en bekostigt de
zorgverzekeraar samenwerkingsverbanden voor 100% via de Wet Marktordening Gezondheidszorg. Hiervoor in
de plaats is een prestatiemodule met een vrij tarief gekomen. Het principe van de prestatiemodule is dat de
bekostiging afhankelijk is van gemaakte afspraken en de behaalde resultaten. Op basis van het zorgaanbodplan
en inkoopcriteria maakt de zorgverzekeraar afspraken met het samenwerkingsverband over het uitvoeren van
multidisciplinaire zorgprogramma’s gericht op specifieke doelgroepen (zoals diabetes en COPD), doelmatig
voorschrijf- en/of afleverbeleid en het leveren van specifieke serviceverlening aan de patiënt. Deze resultaten
worden getoetst op basis van Prestatie Indicatoren Gezondheidscentra (PIG) die Achmea Zorg in samenwerking
met de Erasmus Universiteit en de Gezondheidscentra Rotterdam ontwikkeld heeft.
Vervaging van grenzen tussen de eerste en tweedelijns zorg
Specialisatie van huisartsen in de eerste lijn in combinatie met een geïntegreerde aanpak kan verwijzing naar de
tweede lijn voorkomen. Naast deze zogenaamde substitutie van zorg kan ook de tweedelijnszorg bij de eerste lijn
betrokken worden, waardoor de scheidslijn tussen tweedelijnszorg en eerstelijnszorg vervaagt. Niet alleen in
termen van bekostiging, maar ook in zijn algemeenheid is de tendens dat zorgorganisaties minder gedomineerd
worden door een benadering in ‘lijnen’, ‘disciplines’ of ‘schotten’.
Van ziekte naar gezond leven
Zorgverleners zijn opgeleid voor curatie. Preventie vraagt van zorgverleners een andere attitude. Bij
gezondheidsbeleving wordt van de patiënt een actieve positie gevraagd. Naast de rol van behandelaar zal de
eerstelijns zorgverlener steeds meer een motiverende coach in gedragsverandering worden. In de eerstelijns
zorgverlening is hiervoor een bekend instrument de methodiek van ‘motivational interviewing’. Hierbij wordt
ingezet op het door burgers laten uitspreken welke gezondheidsdoelen zij willen bereiken en welke steun zij
daarbij nodig hebben (zelfmanagement). Door de focus op gezond leven te leggen, komt er ook meer aandacht
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
4
voor het voorkomen van chronische en/of maatschappelijke aandoeningen en de noodzaak van geprotocolleerde
en evidence-based interventies. Deze interventies zullen steeds vaker door ondersteunend personeel in de eerste
lijn worden uitgevoerd.
Functiedifferentiatie in de huisartsenpraktijk
De ontwikkeling naar functionele bekostiging in de eerstelijnszorg vraagt om een nieuwe ‘vormgeving’ van de
zorg. Bij een toekomstige functionele bekostiging van zorg wordt de bekostiging gebaseerd op de zorgvraag van
de patiënt en niet op wie de zorg levert. Dit betekent dat bijvoorbeeld in de huisartspraktijk praktijkondersteuners,
physician assistants en nurse practitioners in de toekomst uit de functionele tarieven kunnen worden bekostigd,
indien zij een bijdrage leveren aan de zorg voor de relevante functies [Klink, 2009]. Op deze manier zou de
werkdruk op de huisarts kunnen afnemen, omdat een deel van de zorgvraag kan worden gedelegeerd naar de
ondersteunende zorgverleners in de huisartspraktijk. Dit biedt voor de huisartsen onder andere een mogelijkheid
om meer patiënten aan te nemen in hun praktijk.
Huisvesting in de eerstelijnszorg
Vestiging van nieuwe groepspraktijken biedt de mogelijkheid om op geïntegreerde wijze zorg aan te bieden,
doordat er sprake is van samenwerking tussen diverse eerstelijns voorzieningen. Hierbij kunnen andere sectoren
buiten de zorg betrokken worden, zoals gemeentelijke diensten, AWBZ-instellingen en welzijn. Het voordeel van
een geïntegreerd zorgaanbod is dat inwoners in hun eigen wijk bij een centrum of verband terecht kunnen waar
alle basiszorgvoorzieningen aanwezig zijn. Er wordt multidisciplinair en sectoroverstijgend samengewerkt, de
communicatielijnen tussen de zorgverleners zijn kort en het is mogelijk het gewenste effect/resultaat bij cliënten te
monitoren. De mate waarin de verschillende zorgdisciplines nodig zijn in de basisvoorziening is afhankelijk van de
zorgvraag in de wijk. Voor zorg- en dienstverleners bieden centra/samenwerkingsverbanden een goede
mogelijkheid voor samenwerking, flexibilisering van arbeidstijden en werkruimte en een veilige werkomgeving.
Voor de huisvesting van groepspraktijken met een geïntegreerd zorgaanbod zijn de locaties van de huidige
solopraktijken vaak niet geschikt. Geschikte locaties zullen veelal gevonden moeten worden in renovatie en
nieuwe huisvestingsplannen.
Trends in huisvesting
In de gezondheidscentra zie je steeds vaker dat poliklinieken van ziekenhuizen een plek krijgen, zogeheten
buitenpoli’s. Voorbeelden van specialismen die in deze buitenpoli’s gesitueerd zijn, zijn dermatologie, radiologie,
chirurgie en kindergeneeskunde.
eHealth wordt steeds belangrijker in de zorg. Zorg-op-afstand, telemedicine, zelfmanagement, Gezondheid 2.0,
online therapie en preventie: in alle sectoren van gezondheid, zorg en welzijn worden ICT en internet steeds
intensiever ingezet.
Geïntegreerde eerstelijnszorg vanuit patiëntenperspectief
De Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF) is een samenwerkingsverband van (koepels van)
patiënten die zich inzet voor het realiseren van vraaggestuurde zorg voor patiënten en consumenten vanuit het
patiëntenperspectief, waarbij wordt uitgegaan van solidariteit, keuzevrijheid en het behoud van persoonlijke
autonomie. De NPCF heeft een programma van eisen opgesteld om de eerstelijns gezondheidszorg te
versterken, waarbij aan een aantal voorwaarden zou moeten worden voldaan [NPCF, 2007]:
Versterken van de eerstelijnszorg via substitutie: binnen de eerste lijn en van tweede naar eerste lijn.
Regionale overheden verantwoordelijk maken en toerusten voor het bevorderen van geïntegreerde eerstelijns
gezondheidscentra.
Hanteren van een financieringsregeling die de samenwerking binnen de eerste lijn stimuleert en beloont.
Ontwikkelen van richtlijnen en standaarden binnen de eerstelijns gezondheidszorg gericht op samenwerking.
Opleidingen en bij- en nascholingen aanpassen aan nieuwe ontwikkelingen zoals: samenwerking,
communicatie en transparantie.
Snel en zorgvuldig invoeren van het Elektronisch Patiënten Dossier.
Rechtstreekse toegang tot eerstelijns zorgverleners realiseren, inclusief wettelijke waarborgen voor het
beleggen van de ketenverantwoordelijkheid.
Oprichten van een fonds voor primaire preventie en opnemen van secundaire en tertiaire preventie als
aanspraak in de zorgverzekeringswet.
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
5
Bevorderen van transparantie en ontwikkelen van keuze ondersteunende informatie voor de eerste lijn.
Decentralisatie van de zorg
Gemeenten, provincies en waterschappen gaan meer taken van de Rijksoverheid uitvoeren. Dit wordt
decentralisatie genoemd en staat vastgelegd in de bestuursafspraken 2011-2015. In het bestuursakkoord staat
onder meer dat de uitvoering van de jeugdzorg wordt overgedragen van provincies naar gemeenten. Gemeenten
worden verantwoordelijk voor het totaalplaatje: de zorg voor kinderen, jongeren en hun opvoeders
[http://www.rijksoverheid.nl].
In het regeerakkoord staan maatregelen benoemd voor zorg&welzijn die van invloed zijn op de gemeente en de
eerstelijnszorg [Regeerakkoord 2012]:
AWBZ wordt omgevormd tot een nieuwe landelijke voorziening waarin de intramurale zorg voor ouderen en
gehandicapten vanaf ZZP5 wordt ondergebracht. Zowel zorg in natura als pgb’s maken deel uit van de
voorziening.
Extramurale verpleging (lees: wijkverpleging) wordt in 2017 van de AWBZ overgeheveld naar de
Zorgverzekeringswet (ZVW) en valt daar onder hetzelfde systeem van populatiegebonden bekostiging als de
huisartsenzorg. De indicatiestelling vervalt. Zo verdwijnen schotten, bevorderen we wijkverpleging, en
ontmoedigen we overbehandeling en stimuleren we een sterke eerste lijn waar de huisarts integraal deel van
uitmaakt.
Gemeenten worden geheel verantwoordelijk voor de activiteiten op het gebied van ondersteuning,
begeleiding en verzorging. De aanspraken worden beperkt, dienstverlening wordt versoberd en meer gericht
op waar ze het hardste nodig is en gaat vallen onder de wet maatschappelijke ondersteuning (WMO). De
gemeenten wordt een zeer ruime beleidsvrijheid gegeven met betrekking tot de concrete invulling van deze
gedecentraliseerde voorzieningen.
De jeugdzorg wordt in 2015 gedecentraliseerd naar gemeenten.
“Eén gezin, één plan, één regisseur” is het uitgangspunt bij de decentralisaties in het sociale domein: bij de
wet werken naar vermogen, de algemene wet bijzondere ziektekosten, de wet maatschappelijke
ondersteuning en de jeugdhulpverlening. Dit vergt ook één budget en één verantwoordelijke van
overheidszijde.
Consultatiebureaus worden verplicht kinderen voor wie taalachterstand dreigt, door te verwijzen naar vroeg-
en voorschoolse educatie.
We bevorderen samenwerking van gemeenten, bedrijven, scholen en sportverenigingen. Met gemeenten
willen we bevorderen dat er bij de aanleg van nieuwe wijken voldoende ruimte voor sport en bewegen is.
Regionale zorgagenda
Het ROS netwerk zet samen met de Landelijke Vereniging Georganiseerde eerste lijn (LVG), het ministerie van
Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en de zorgverzekeraars in op het faciliteren van de totstandkoming van
de Regionale Zorgagenda. Regionale zorgkennis wordt beschikbaar gesteld. Landelijk, provinciaal en
gemeentelijk beleid wordt vertaald naar de regio. Regionale Zorgagenda’s worden gedragen door de belangrijkste
stakeholders in de regio.
2.2 Regionale ontwikkelingen
Kernboodschappen voor gezondheidsbeleid Capelle aan den IJssel
De GGD Rotterdam-Rijnmond heeft een regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV) opgesteld voor
Capelle aan den IJssel [GGD Rotterdam-Rijnmond, 20101]. Hierin zijn bestaande gegevens over de gezondheid
in Capelle aan den IJssel geanalyseerd. De belangrijkste bevindingen zijn vertaald in kernboodschappen voor
gezondheidsbeleid. De kernboodschappen voor het gezondheidsbeleid in Capelle aan den IJssel zijn:
Eenzaamheid is in Capelle aan den IJssel net als elders in de regio een omvangrijk probleem. Dit vraagt om
passend beleid per doelgroep.
Een deel van de jeugd heeft psychosociale problemen. Preventie kan al op jonge leeftijd starten.
Overgewicht is net als elders in het land een hardnekkig probleem. Een brede aanpak van voeding en
beweeggedrag is nodig.
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
6
Alcoholgebruik van de jeugd heeft schadelijke gevolgen. Een intensieve preventieve aanpak kan verbetering
opleveren.
Roken is in Capelle aan den IJssel net als elders in het land een bedreiging voor de volksgezondheid. Vooral
voorkomen dat jongeren beginnen met roken is van belang.
Huiselijk geweld is onacceptabel. Niet alleen opvang van slachtoffers, maar ook preventie is nodig.
In Capelle aan den IJssel wonen mensen met een combinatie van lichamelijke, geestelijke en sociale
problemen. Een persoonsgerichte aanpak en ketensamenwerking kunnen perspectief bieden.
De inwoners van Capelle aan den IJssel zijn net zo tevreden over hun leefomgeving als andere inwoners in
de regio. De voorgenomen inzet op vermindering van geluid kan de kwaliteit van de leefomgeving verbeteren.
Als het gaat om lokaal gezondheidsbeleid, hanteert de gemeente Capelle aan den IJssel de volgende
uitgangspunten [Actieplan Welzijn en Zorg, Gemeente Capelle aan den IJssel]:
Mensen beslissen zelf over hun leefstijl.
De gemeente schrijft niet voor wat mensen wel en niet mogen; mensen maken zelf keuzes en zijn zelf
verantwoordelijk voor de gevolgen hiervan. De gemeente wil wel bevorderen dat de ‘gezonde keuze’ makkelijk
is. Voor kinderen en jongeren is het (leren) stellen van grenzen en stimuleren van een gezonde basis wel
gerechtvaardigd, omdat van een minderjarige niet per definitie kan worden verwacht dat zij altijd in staat zijn
om een afgewogen keuze te maken.
Burgerparticipatie.
Het is van belang inwoners meer te betrekken bij het lokale gezondheidsbeleid, bijvoorbeeld door burgers te
laten meebeslissen over prioriteitstelling bij de aanpak van gezondheidsproblemen of de keuze van
interventies.
Vertrouwen in gezondheidsbescherming.
Mensen kunnen sommige risicofactoren voor de gezondheid niet of moeilijk zelf beïnvloeden, bijvoorbeeld de
chemieramp in Moerdijk en de Mexicaanse griep. Via de gemeenschappelijke regeling GGD Rotterdam-
Rijnmond maakt de gemeente regionaal afspraken over onder meer infectieziektebestrijding, het aanpakken
van legionella en psychosociale hulp bij rampen.
Zorg en sport dichtbij in de buurt.
Herkenbare en toegankelijke zorgvoorzieningen in de buurt (zowel fysiek als digitaal) dragen bij aan het
bevorderen van gezondheid, vroegtijdige signalering van gezondheidsrisico’s en toepassing van effectieve
interventies en innovatieve behandelwijzen. De gemeente wil dat iedereen veilig kan sporten, bewegen en
spelen in de buurt.
Onderstaand worden enkele belangrijke regionale ontwikkelingen en projecten ter bevordering van gezondheid
toegelicht.
Buurten met Uitzicht
Gemeente Capelle aan den IJssel gaat de komende vier jaar in samenwerking met Havensteder (voorheen Com
wonen) het project ‘Buurten met Uitzicht’ uitvoeren om de woon- en leefbaarheid in de ‘40+ wijken’ De Hoeken en
De Hoven/Wiekslag te versterken. Dit project kan worden gerealiseerd met subsidie van het voormalige ministerie
van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (VROM). ‘Buurten met Uitzicht’ richt zich op drie
thema’s: Wonen en Voorzieningen, Armoede en Meedoen en Veilig Opgroeien. Doelstellingen zijn een goede
leefomgeving met voldoende voorzieningen, meer participatie en minder sociaal isolement. Daarnaast komen er
projecten om de contacten in de wijk te verbeteren, taalachterstanden te bestrijden, een goede en gezonde
ontwikkeling van kinderen te stimuleren, schooluitval te bestrijden en de omgeving veiliger te maken
[http://www.capelleaandenijssel.nl].
Jeugdgezondheidszorg
De Jeugdgezondheidszorg (JGZ) is overgegaan van de GGD naar de Stichting CJG Rijnmond. In 15
stadsregiogemeenten voert deze stichting nu de JGZ van 0-19 jarigen uit; in Capelle aan den IJssel is de
uitvoering van de JGZ van 0-4 jarigen een taak van De Zellingen [http://www.capelleaandenijssel.nl].
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
7
Sport
Op 1 januari 2010 is Sportief Capelle opgericht. De organisatie heeft twee afdelingen: de afdeling Accommodaties
beheerd en exploiteert vrijwel alle binnen- en buitensportaccommodaties in Capelle aan den IJssel; de afdeling
Sportstimulering organiseert en coördineert sportstimuleringsprojecten in de gemeente. Het doel van deze
projecten is om de inwoners van Capelle aan den IJssel te stimuleren om te gaan of te blijven sporten. De
sportstimuleringsprojecten worden georganiseerd in samenwerking en samenspraak met o.a. lokale
sportaanbieders, het onderwijs, wijk- en buurtgroepen, en de gezondheidszorg. Enkele projecten zijn ‘What’s your
sport’, ‘Scoren door sport’ en sportactiviteiten speciaal voor 55-plussers. Bij ‘What’s Your Sport’ krijgen
basisscholen in Capelle aan den IJssel de gelegenheid om hun leerlingen kennis te laten maken met bekende en
minder bekende sporten, welke in de gemeente te beoefenen zijn. ‘Scoren door Sport’ bestaat uit twee
onderdelen; het 'keurmerk Scoren door Sport’ en de 'Scoren door Sport Award'. Basisscholen kunnen bij dit
project punten “scoren”. Dit doen ze bijvoorbeeld door sportdagen of themaweken te organiseren op school zelf,
maar ook deel te nemen aan ‘What’s Your Sport’ of aan de schoolsporttoernooien. Alle scholen die 1.000 punten
of meer halen ontvangen het keurmerk. De school met de meeste punten in een schooljaar wordt de sportiefste
school van Capelle aan den IJssel en wint de ‘Scoren door Sport Award’. Voor 55-plussers organiseert Sportief
Capelle vier keer per jaar sportactiviteiten, meestal zijn dit reguliere sporten die bijvoorbeeld in een rustiger tempo
worden aangeboden. Omdat de vier periodes samenvallen met de seizoenen, worden deze het Sportieve Lente
55+, Sportieve Zomer 55+, Sportieve Herfst 55+ en Sportieve Winter 55+ genoemd. Elke periode duurt acht
weken en er kan gekozen worden uit vier verschillende sporten [http://www.sportiefcapelle.nl].
Welzijn Nieuwe Stijl Capelle
De gemeente Capelle aan den IJssel onderstreept de landelijke zienswijze die uitgaat van een meer
vraaggerichte manier van werken van de professional, waarbij het zelfsturende vermogen van de burger centraal
wordt gesteld. De kern van de visie Welzijn Nieuwe Stijl Capelle is: inwoners van Capelle aan den IJssel geven
hun leven zelf vorm en zijn hier voor een groot deel ook toe in staat. De eigen kracht van de inwoners staat
centraal, hun zelfredzaamheid wordt gestimuleerd. Hierbij zijn de volgende uitgangspunten geformuleerd:
Ondersteuning wordt eerst in het eigen netwerk gezocht.
Bewoners voelen zich betrokken bij elkaar en worden gestimuleerd elkaar te helpen.
Sommigen hebben een steuntje in de rug of intensievere hulp nodig. Voor die mensen is er een sluitende
aanpak, maar wel op een zodanige manier dat ze hun leven zo snel en zoveel mogelijk weer op eigen kracht
kunnen voortzetten.
Gemeente en organisaties werken zo dicht mogelijk bij bewoners en wijkgericht.
Professionals gaan gezamenlijk wijkgericht aan de slag, bieden maatwerk en geven alleen de ondersteuning
die noodzakelijk is.
Er wordt uitgegaan van wederkerigheid: daar waar mensen op weg worden geholpen, wordt van hen verwacht
dat zij al naar gelang hun mogelijkheden ook wat terug doen.
In geval van meervoudige problematiek bij mensen die de weg naar de zorg niet weten te vinden werken
professionals vanuit de gedachte ‘één huishouden, één plan, één regisseur’.
Indien nodig strekt de zorg zich uit tot achter de voordeur (bemoeizorg).
De wijk is aan de bewoners. Zij bepalen welke activiteiten zij willen om prettig samen te leven.
Het werken volgens deze uitgangspunten is samengevat onder het motto: ‘Krachtig Capelle’ [Visie Krachtig
Capelle, Gemeente Capelle aan den IJssel]. In het implementatieplan ‘Welzijn Nieuwe Stijl Capelle 2012-2014’
staan de hoofdlijnen uitgewerkt van wat de gemeente de komende jaren voor ogen staat met Welzijn Nieuwe Stijl
[Implementatieplan Welzijn Nieuwe Stijl, Gemeente Capelle aan den IJssel].
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
8
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
9
3 Gemeente in beeld
In dit hoofdstuk worden de huidige en toekomstige kenmerken van de gemeente Capelle aan den IJssel in kaart
gebracht. Hierbij wordt ingegaan op demografische ontwikkelingen, veiligheid, sociale kenmerken, de woon- en
leefomgeving en ontwikkelingen op het gebied van wonen.
3.1 Kenmerken gemeente Capelle aan den IJssel
Demografische kenmerken
De gemeente Capelle aan den IJssel bestaat uit de wijken Capelle-West en ’s Gravenland, Middelwatering West,
Middelwatering Oost, Oostgaarde Zuid, Oostgaarde Noord, Schenkel, Schollevaar Zuid, Schollevaar Noord en
Hoofdweg, en Rivium en Fascinatio [CBS, 2011, http://www.statline.cbs.nl]. Nederland telt in totaal 40 zogeheten
krachtwijken, aandachtswijken met problemen op het gebied van o.a. wonen, werken, integreren en veiligheid.
Daarnaast zijn er, om tot een rechtvaardige verdeling te komen van extra middelen ter ondersteuning van de
huisartsenzorg, achterstandsgebieden gedefinieerd (op basis van o.a. het percentage niet-westerse allochtonen,
gemiddeld inkomen en het percentage uitkeringsontvangers per buurt). Capelle aan den IJssel kent vijf
achterstandsgebieden: Schermerhoek (1.485 inwoners), Reviusbuurt (885 inwoners), Meeuwenbuurt (1.035
inwoners), Beemster en Purmerhoek (1.315 inwoners) en de Florabuurt (1.770 inwoners). Er zijn geen
krachtwijken [Wiegers, 2008]. Wel zijn er twee zogeheten ‘40+ wijken’, namelijk de wijken De Hoeken en De
Hoven/Wiekslag. Dit zijn wijken die subsidie van het voormalige ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke
Ordening en Milieubeheer (VROM) hebben gekregen om te werken aan een betere leefbaarheid
[http://www.rijksoverheid.nl].
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
10
In onderstaande overzichtstabel (tabel 1) zijn de kenmerken van gemeente Capelle aan den IJssel weergegeven
en vergeleken met Rotterdam en Nederland. De gemeente Capelle aan den IJssel telt 66.108 inwoners. De
leeftijdsdistributie komt nagenoeg overeen met Rotterdam en Nederland. In Capelle aan den IJssel wonen meer
niet-westerse allochtonen dan in Nederland (20,4% versus 11,4%), maar minder dan in Rotterdam (36,7%). In
vergelijking met Rotterdam zijn er in Capelle aan den IJssel minder eenpersoons huishoudens (35,7% versus
48,8%).
Tabel 1. Overzicht kenmerken gemeente Capelle aan den IJssel
* CBS, 2012 [http://www.statline.cbs.nl]; † CBS, 2011 [http://www.statline.cbs.nl];
‡ Leefbaarometer, 2010
[http://www.leefbaarometer.nl]
In tabel 2 (op volgende pagina) zijn de kenmerken per wijk weergegeven. De wijken Rivium en Fascinatio (56%)
en Oostgaarde Noord (47%) tellen de meeste allochtone bewoners. Rivium en Fascinatio (55%) en Capelle West
en ’s Gravenland (52%) hebben de meeste huishoudens met kinderen en tevens de minste
eenpersoonshuishoudens (respectievelijk 22% en 20%).
Kenmerken gemeente Capelle aan den IJssel
Capelle aan den
IJssel Rotterdam Nederland
Aantal inwoners
66.108* 615.937* 16.725.902*
Vrouwen 51,7%* 50,7%* 50,5%*
Mannen 48,3%* 49,3%* 49,5%*
Leeftijd
0 - 20 jaar 23,1%* 22,1%* 23,3%*
20 - 65 jaar 61,1%* 63,4%* 60,5%*
≥ 65 jaar 15,9%* 14,5%* 16,2%*
Bevolkingssamenstelling
Autochtoon 69,0%† 52,3%† 79,4%†
Westerse allochtonen 10,6%† 11,0%† 9,2%†
Niet-westerse allochtonen 20,4%† 36,7%† 11,4%†
Huishoudens
Eenpersoons 35,7%† 48,8%† 37,0%†
Meerpersoons- huishoudens zonder kinderen 28,3%† 22,5%† 28,9%†
Meerpersoons- huishoudens met kinderen 36,0%† 28,7%† 34,1%†
Veiligheid -14‡ -45‡ 0
Sociale samenhang 4‡ -9‡ 0
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls 11
Tabel 2. Overzicht kenmerken Capelle aan den IJssel, per wijk
*CBS, 2011 [http://www.statline.cbs.nl] ‡ Leefbaarometer, 2010 [http://www.leefbaarometer.nl]
Kenmerken gemeente Capelle aan den IJssel
Capelle West
en
‘s Gravenland
Middel-watering
West
Middel-
watering Oost
Oostgaarde
Noord
Oostgaarde
Zuid
Schenkel Schollevaar
Noord en
Hoofdweg
Schollevaar
Zuid
Rivium en
Fascinatio
Aantal inwoners*
10.255 7.750 8.390 6.350 7.830 5.555 3.205 14.030 2.730
Vrouwen 50,8% 50,6% 54,1% 52,3% 52,0% 53,2% 51,6% 50,6% 50,5%
Mannen 49,2% 49,4% 45,9% 47,8% 48,0% 46,8% 48,4% 49,4% 49,5%
Leeftijd*
0 - 15 jaar 21% 16% 16% 16% 15% 16% 14% 16% 27%
15 - 25 jaar 13% 11% 12% 12% 10% 14% 14% 13% 10%
25 - 45 jaar 24% 25% 24% 27% 24% 21% 22% 29% 37%
45 - 65 jaar 32% 27% 26% 29% 32% 31% 38% 32% 22%
≥ 65 jaar 10% 21% 22% 16% 19% 18% 12% 10% 4%
Bevolkingssamenstelling*
Autochtoon 77% 75% 67% 53% 77% 71% 72% 67% 44%
Westerse allochtonen 9% 9% 10% 18% 12% 8% 11% 10% 11%
Niet-westerse allochtonen 14% 16% 23% 29% 11% 21% 17% 23% 45%
Huishoudens*
Eenpersoons 20% 40% 43% 39% 35% 37% 30% 39% 22%
Huishoudens zonder
kinderen 28% 32% 26% 28% 32% 28% 32% 26% 24%
Huishoudens met kinderen 52% 28% 31% 33% 33% 34% 38% 35% 55%
Veiligheid‡ -5 -1 -22 -21 -5 -24 -18 -24 11
Sociale samenhang‡ 8 15 18 0 10 14 -25 -9 -23
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
12
Mate van vergrijzing
Figuur 1 laat het percentage van de bevolking zien met een leeftijd van 65 jaar en ouder. In de verschillende
wijken van gemeente Capelle aan den IJssel loopt het percentage 65-plussers uiteen van 4,4% (in Capelle-West)
tot 22,5% (in Middelwatering Oost). Figuur 2 toont het percentage 75-plussers in Capelle aan den IJssel; dit
percentage loopt uiteen van 0,9% (in Capelle-West) tot 13,1% (in Middelwatering Oost).
Figuur 1. Bevolking leeftijd 65+ (%) in Capelle aan den IJssel (2012)
Bron: CBS-Bevolkingsstatistiek
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
13
Figuur 2. Bevolking leeftijd 75+ (%) in Capelle aan den IJssel (2012)
Bron: CBS-Bevolkingsstatistiek
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
14
Sociaaleconomische kenmerken
Het gemiddelde besteedbaar huishoudensinkomen in Capelle aan den IJssel ligt 2,6% hoger dan in Nederland.
Als gecorrigeerd wordt voor verschillen in grootte en samenstelling van het huishouden, is het besteedbaar
inkomen in Capelle aan den IJssel 24.900 euro, vergeleken met een landelijk gemiddelde van 24.000 euro [CBS,
bewerking COS 2011].
In figuur 3 is het inkomen per huishouden voor de verschillende wijken in Capelle aan den IJssel weergegeven.
Figuur 4 (op volgende pagina) toont het percentage huishoudens met een hoog en laag inkomen. Het percentage
huishoudens met een laag inkomen is het hoogst in Oostgaarde Noord (51%); het percentage huishoudens met
een hoog inkomen is het hoogst in Rivium en Fascinatio (38%).
Van de huishoudens in Capelle aan den IJssel ontvangt 8% een uitkering voor arbeidsongeschiktheid,
werkloosheid, of bijstand [CBS, bewerking COS 2011].
De sociaaleconomische status is gerelateerd aan gezondheid. Laagopgeleiden leven gemiddeld korter en
verkeren gedurende hun leven gemiddeld ook nog in een minder goede gezondheidstoestand. Daarnaast komen
diverse risicofactoren vaker voor bij laagopgeleiden, zoals roken en ernstig overgewicht
[http://www.nationaalkompas.nl].
Figuur 3. Huishoudens (%) met inkomen (2007)
Bron: CBS Regionaal Inkomensonderzoek
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
15
Figuur 4. Huishoudens (%) met hoog en laag inkomen (2007)
Bron: CBS Regionaal Inkomensonderzoek; Hoog inkomen= vanaf 42.600, Laag inkomen= tot 23.200
Veiligheidsgevoel Gegevens over de veiligheid van de gemeente Capelle aan den IJssel komen uit de Leefbaarometer. Veiligheid
wordt gemeten door middel van een samengestelde index uit de Leefbaarometer die gebaseerd is op diverse
gegevensverzamelingen op het gebied van vernielingen, verstoring van de openbare orde, geweldsmisdrijven,
diefstal uit de auto en overlast. De score wordt weergegeven op een schaal van -50 (een grote negatieve
afwijking) tot +50 (een grote positieve afwijking), waarbij het gemiddelde voor heel Nederland als referentiepunt
gekozen is. Voor Nederland als geheel is de score op het gebied van veiligheid 0. De score voor Capelle aan den
IJssel is -14 en voor Rotterdam -45. Als wordt gekeken naar de verschillende wijken hebben Rivium en Fascinatio
de hoogste score op het gebied van veiligheid (11); Schenkel en Schollevaar Zuid hebben de laagste score (-24)
[Leefbaarometer, 2010].
Uit de Bewonersenquête die in 2011 is gehouden onder een steekproef van 7.290 inwoners van Capelle aan den
IJssel van 16 jaar en ouder blijkt dat bijna een derde (32%) van de bewoners zich wel eens onveilig voelt in de
eigen woonbuurt. Van de verschillende wijken voelen de inwoners van Schollevaar Zuid (43%) en Oostgaarde
Noord (40%) zich het vaakst onveilig. In Fascinatio (13%) en Capelle West (17%) voelen de inwoners zich het
minst vaak onveilig [I&O Research 2011].
Sociale woonomgeving De Leefbaarometer geeft een indicatie van hoe prettig mensen het vinden om ergens te wonen en hoeveel ze
daarvoor over hebben. De totaalscore op de Leefbaarometer wordt uitgedrukt als een bewonersoordeel en loopt
in zeven klassen van ‘zeer negatief’ naar ‘uiterst positief’. De score voor Capelle aan den IJssel is positief (op
twee na hoogste score). De score voor Rotterdam is matig positief, dit is de middelste van de zeven klassen.
De dimensie sociale samenhang van de Leefbaarometer bestaat uit de indicatoren dominantie middelbare paren
zonder kinderen, jonge paren zonder kinderen, oudere paren zonder kinderen, jong alleenstaand en middelbaar
alleenstaand, het aandeel ouderen en gezinnen met kinderen, de homogeniteit van gezinnen met oudere en
jongere kinderen, dominantie eigenaar bewoners en verhuizingen (mutatiegraad). De score wordt weergegeven
op een schaal van -50 (een grote negatieve afwijking) tot +50 (een grote positieve afwijking), waarbij het
gemiddelde voor heel Nederland als referentiepunt gekozen is. Voor Nederland als geheel is de score op het
gebied van sociale samenhang 0. De score op de dimensie sociale samenhang is 4 in Capelle aan den IJssel en
-9 in Rotterdam. Als wordt gekeken naar de verschillende wijken scoort Middelwatering Oost het hoogst op
sociale samenhang (18) en Schollevaar Noord en Hoofdweg het laagst (-25) [Leefbaarometer, 2010].
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
16
Uit de Bewonersenquête komt naar voren dat onder de bewoners van Capelle aan den IJssel de tevredenheid
over de eigen buurt de afgelopen jaren weinig is veranderd. De respondenten geven gemiddeld een rapportcijfer
van 7,2 over hun buurt in het algemeen. Bewoners van Capelle West, ’s Gravenland en Fascinatio geven hun
buurt het hoogste cijfer (7,5). Bewoners van Schollevaar Zuid geven hun buurt een lager cijfer dan een 7 [I&O
Research 2011].
Fysieke woonomgeving
In Capelle aan den IJssel ligt 4% van de woningen direct aan een drukke binnenstedelijke weg. Dit houdt in dat
bewoners van ongeveer 1.050 woningen in een gebied wonen met een relatief slechte luchtkwaliteit. Ruim 1 op
de 5 inwoners van 16 tot 55 jaar ervaart ernstige geluidshinder. Bijna een kwart van de inwoners wordt gehinderd
door geluid van auto’s; bromfietsen en scooters veroorzaken bij een derde van de bewoners hinder.
Twee derde van de inwoners van 16 tot 55 jaar geeft het groen in de buurt een voldoende en vindt ook dat men
er actief kan recreëren. De helft vindt dat men er tot rust kan komen en vindt dat er genoeg groen is; bij 55-
plussers ligt dit aandeel hoger [GGD Rotterdam-Rijnmond, 20101].
3.2 Ontwikkeling van de gemeente
Demografische ontwikkelingen
De bevolking van Capelle aan den IJssel zal de komende jaren weinig groeien. Naar verwachting wonen er in
2020 65.800 mensen in de gemeente (afname van 0,2% ten opzichte van 65.900 inwoners in 2012). In 2040
heeft de gemeente naar verwachting 67.300 inwoners (groei van 2% ten opzichte van 2012). De gemeente zal de
komende jaren te maken krijgen met een vergrijzende bevolking. De groep 65-plussers zal toenemen van 10.300
in 2012 tot 13.200 in 2020 (groei van 28%) en tot 17.200 in 2040 (groei van 67%) [http://www.statline.cbs.nl].
Ontwikkelingen op het gebied van wonen
Uitgangspunt van de structuurvisie was een inwonertal van 65.000 inwoners, waarbij het aantal woningen
uitgebreid diende te worden. In de nieuwe toekomstvisie, de Stadsvisie Capelle 2030, is dit uitgangspunt
losgelaten. Niet het toevoegen van woningen, maar het toevoegen van kwaliteit wordt het nieuwe uitgangspunt.
De aandacht gaat niet langer uit naar verdere groei, maar naar stadsverbetering. In de Stadsvisie is de ambitie
vastgelegd dat Capelle in 2030 een aantrekkelijke en duurzame parkstad is met een gedifferentieerd
woonaanbod en veel groen en water. De komende jaren zal de ‘woonmilieubalans’ worden hersteld door waar het
kan gedifferentieerde woonmilieus te realiseren. Wijken met veel gestapelde kleine (huur)woningen worden in
meer of mindere mate getransformeerd naar woonmilieus waar een tekort aan is, namelijk de suburbaan
grondgebonden, landelijke en dorpse woonmilieus. Deze transformatie van de woningvoorraad is mogelijk te
maken door middel van renovaties, samenvoegingen en sloop. Bij nieuwbouw zal de nadruk zal komen te liggen
op het realiseren van grondgebonden woningen en minder op hoogbouw. De prioriteit gaat ook uit naar
kleinschalige woningbouwplannen, omdat deze in de huidige markt meer kans hebben op uiteindelijke realisatie.
In het totaal zijn er woningbouwplannen voor ongeveer 800-900 woningen waarvan vanwege de huidige
marktomstandigheden nog geen planning kan worden afgegeven [Structuurvisie 2030, Gemeente Capelle aan
den IJssel].
Lucht en gezondheid
In de gemeente Capelle aan den IJssel wordt in het document ‘Op weg naar een milieubeleidsplan 2009-2012’
vastgehouden aan de wettelijke verplichtingen. Aanbevolen wordt te proberen het autoverkeer terug te dringen en
openbaar vervoer en fietsverkeer te bevorderen. Ook wordt met het oog op de gezondheid aangeraden waar
mogelijk te voorkomen dat woningen, verzorgingstehuizen, scholen en kinderdagverblijven binnen 100 meter van
een rijksweg of direct aan een drukke binnenstedelijke weg komen te liggen [Milieubeleidsplan, Gemeente
Capelle aan den IJssel].
Groen en Blauw
In de structuurvisie staan een aantal punten genoemd om het groen-blauwe karakter van Capelle aan den IJssel
te versterken. Het Schollebos zou een opener, toegankelijker karakter moeten krijgen en meer gebruikt moeten
gaan worden voor recreatie. In een aantal wijken is nu te weinig groen dat geschikt is als ontmoetingsplaats. Bij
het ontwikkelen van nieuwe plannen wil de gemeente zo veel als mogelijk extra wijkgroen toevoegen. Daarnaast
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
17
is in een aantal wijken het groen erg versnipperd in kleine stukjes. Het is wenselijk om op diverse plaatsen deze
stukjes groen te verwijderen en daarvoor in de plaats een zelfde oppervlak aan geconcentreerd groen aan te
leggen. Zo kan beter gebruik worden gemaakt van het groen. Op de toegangswegen en op alle grote doorgaande
wegen kan de aanplant van ‘laanbomen’ het groene karakter van Capelle benadrukken.
Bij het ontwikkelen van nieuwe plannen, maar ook bij het beheer van de bestaande inrichting, wil de gemeente
het water zoveel mogelijk zichtbaar en toegankelijk laten zijn. Dit geldt zowel voor de Hollandsche IJssel als voor
de waterpartijen die in de gemeente aanwezig zijn [http://www.capelleaandenijssel.nl].
Aanbesteding welzijnswerk
Binnen Capelle aan den IJssel zijn meerdere grote en kleine welzijnsorganisaties werkzaam. In 2012 is een grote
welzijnsaanbesteding uitgevoerd om meer structuur aan te brengen in dit diverse veld en het grote aantal
gesprekspartners terug te brengen. Vanaf 1 januari 2013 wordt het welzijnswerk uitgevoerd door Buurtkracht.
Buurtkracht bestaat uit een combinatie van drie partijen: Perspect, Sagènn Re-integratie BV en de Stichting
Thuiszorg Rotterdam. Buurtkracht voert in opdracht van de gemeente het welzijnswerk uit conform de visie
Welzijn Nieuwe Stijl. Dat betekent dat meer wordt ingezet op wat bewoners zelf kunnen en het versterken van de
eigen kracht. Om dat te bereiken zet Buurtkracht per wijk een sociaal team van werkers in dat signalen opvangt
en bewoners waar nodig ondersteunt. [Actieplan Welzijn en Zorg, Gemeente Capelle aan den IJssel].
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
18
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
19
4 Gezondheid en zorgvraag inwoners gemeente
Dit hoofdstuk gaat in op de (beleefde) gezondheid en de zorgvraag van de inwoners van gemeente Capelle aan
den IJssel. Hierbij is gebruik gemaakt van het rapport Gezondheid in Kaart met gegevens van de GGD
Rotterdam-Rijnmond uit de Gezondheidsenquête 2008/2009 [GGD Rotterdam-Rijnmond, 20101]; de rapportage
van de gemeente Capelle aan den IJssel met gegevens van de Jeugdmonitor Rijnmond 2009 [GGD Rotterdam-
Rijnmond, 20102]; de Ouderenmonitor Capelle aan den IJssel 2011 [STOEL, 2011] en de Vraag Aanbod Analyse
Monitor (VAAM) van Nivel en het NPCF [http://www.nivel.nl/vaam].
4.1 Ervaren gezondheid inwoners Capelle aan den IJssel
De gezondheidstoestand van de inwoners wordt beschreven aan de hand van beschikbare enquêtegegevens,
zoals de Gezondheidsenquête, de Jeugdmonitor van de GGD Rotterdam-Rijnmond en de Ouderenmonitor. Waar
mogelijk zijn de gegevens vergeleken met de andere regiogemeenten (Albrandswaard, Barendrecht, Krimpen aan
den IJssel, Lansingerland, Maassluis, Ridderkerk, Schiedam, Vlaardingen). Ook zijn waar beschikbaar landelijke
gegevens toegevoegd; deze cijfers zijn echter door het gebruik van verschillende leeftijdsgroepen meestal niet
één-op-één vergelijkbaar met Capelle aan den IJssel.
4.1.1 Algemene gezondheid
Jeugd
De gezondheid van de 2-jarigen en de 5- en 6-jarigen in Capelle aan den IJssel wordt door 4% van de ouders als
gaat wel tot slecht beoordeeld. Van de 12- en 13-jarigen ervaart 16% de gezondheid als gaat wel tot slecht.
Landelijke cijfers laten zien dat 5% van de ouders van 0-11 jarigen de gezondheid van hun kind als gaat wel tot
slecht ervaart; onder 12-17 jarigen is dit 10% [GGD Rotterdam-Rijnmond, 20101].
Volwassenen
Van de inwoners van Capelle aan den IJssel van 16-55 jaar ervaart 11% zijn/haar gezondheid als matig of slecht,
dit is vergelijkbaar met de andere regiogemeenten (10%). Landelijk ervaart 19% van de inwoners van 0 jaar en
ouder zijn/haar gezondheid als minder goed. Bijna de helft (49%) van de inwoners van 16-55 jaar in Capelle aan
den IJssel geeft aan één of meerdere chronische aandoeningen te hebben, dit komt nagenoeg overeen met de
andere regiogemeenten (46%). De meest voorkomende aandoeningen zijn migraine/ernstige hoofdpijn (17%),
depressiviteit (11%) en nek/schouderaandoeningen (10%). Onder 16-55 jarigen in Capelle aan den IJssel komt
vaker depressiviteit voor dan in de andere regiogemeenten (11% versus 7%). Het percentage 16-55 jarigen met
kanker is in Capelle iets hoger dan in de regiogemeenten, namelijk 2% versus 1% [GGD Rotterdam-Rijnmond,
20101].
Ouderen
Onder 55-plussers in Capelle aan den IJssel ervaart 19% zijn/haar gezondheid als matig of slecht, in vergelijking
met 22% in de regiogemeenten. Van de 55-plussers geeft 80% aan één of meerdere chronische aandoeningen te
hebben, dit is vergelijkbaar met de andere regiogemeenten (77%). De meest voorkomende aandoeningen zijn
artrose van heup/knie (32%) hoge bloeddruk (31%) en nek/schouderaandoeningen (13%). Kanker en
darmstoornissen komen in Capelle aan den IJssel iets vaker voor dan in de regiogemeenten (respectievelijk 10%
versus 6% en 7% versus 5%) [GGD Rotterdam-Rijnmond, 20101]. Bijna een kwart (24%) van de 65-plussers in
Capelle aan den IJssel ervaart zijn of haar eigen gezondheid als matig en 4% benoemt de ervaren gezondheid
als slecht. Ruim twee derde (70%) wordt in het dagelijks leven beperkt door een chronische aandoening. De
meest voorkomende chronische aandoeningen (door een arts vastgesteld) zijn: hoge bloeddruk (36%),
gewrichtsslijtage van heupen en knieën (35%), ernstige aandoening van de rug (17%), osteoporose (17%),
luchtwegaandoeningen (15%) en diabetes (14%). Aandoeningen waarmee een relatief grote groep ouderen niet
naar een arts gaat zijn: incontinentie (9%), migraine/ernstige hoofdpijn (6%) en duizeligheid met vallen (5%).
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
20
Opvallend aan deze aandoeningen is dat er bijna evenveel of meer ouderen zijn die deze klachten niet melden bij
een arts dan wel [STOEL, 2011].
4.1.2 Psychische gezondheid
Jeugd
Volgens de ouders heeft 11% van de 5- en 6-jarigen in Capelle aan den IJssel een hoge score op psychosociale
problemen; volgens de leerkrachten is dit percentage 9%. Bij 3% van de kinderen is volgens zowel de ouders als
de leerkrachten sprake van psychosociale problemen. Van de 12- en 13-jarigen heeft 15% een hoge score op
psychosociale problemen. Bij 12- en 13-jarigen is het percentage leerlingen met een zorgelijke score op
emotionele problemen (zoals gebrek aan zelfvertrouwen en teruggetrokken gedrag) 21%. Van de 12- en 13-
jarigen heeft 22% wel eens suïcidegedachten en 3% heeft daadwerkelijk een suïcidepoging ondernomen.
Landelijk is het percentage 12-16 jarigen met emotionele problemen 15% en het percentage 12-16 jarigen met
psychosociale problemen 16% [GGD Rotterdam-Rijnmond, 20101].
Volwassenen
In Capelle aan den IJssel heeft 6% van de inwoners van 16-55 jaar een hoog risico op een depressie, dit is
vergelijkbaar met de regiogemeenten (5%). Vier procent van de 16-55-jarigen gebruikt medicijnen voor angst,
depressie, spanning of stress (5% in de regiogemeenten). Het percentage inwoners van 16-55 jaar dat aangeeft
matig tot zeer ernstig eenzaam te zijn is hoger in Capelle aan den IJssel dan in de andere regiogemeenten (39%
versus 33%) [GGD Rotterdam-Rijnmond, 20101].
Ouderen
Onder inwoners van 55 jaar en ouder heeft 5% een hoog risico op een depressie (4% in regiogemeenten). Van
de 55-plussers gebruikt 11% medicijnen voor angst, depressie, spanning of stress, in de regiogemeenten is dit
9%. Matige tot zeer ernstige eenzaamheid komt voor bij 38%, dit komt overeen met de regiogemeenten [GGD
Rotterdam-Rijnmond, 20101]. Van de 65-plussers in Capelle aan den IJssel heeft 6% een matig risico op een
angststoornis of depressie en een bijna gelijk percentage (5%) heeft een hoog risico op een van deze
aandoeningen. Een op de drie ouderen (35%) is matig tot zeer ernstig eenzaam [STOEL, 2011].
4.1.3 Overgewicht
Jeugd
Uit metingen door de jeugdgezondheidszorg blijkt dat in Capelle aan den IJssel 7% van de 2-jarigen en 8% van
de 5- en 6-jarigen matig overgewicht heeft, obesitas komt voor bij 1% van de 2-jarigen en 3% van de 5- en 6-
jarigen. Uit zelfgerapporteerde gegevens blijkt dat 10% van 12- en 13-jarigen overgewicht heeft. Hierbij dient in
gedachten te worden gehouden dat dit percentage in werkelijkheid waarschijnlijk iets hoger ligt, omdat jongeren
geneigd zijn de verhouding van lengte en gewicht gunstiger in te schatten dan feitelijk het geval is [GGD
Rotterdam-Rijnmond, 20101]. In vergelijking met landelijke cijfers komen overgewicht en obesitas in Capelle aan
den IJssel ongeveer even vaak voor [GGD Rotterdam-Rijnmond, 20102].
Overgewicht wordt deels veroorzaakt door onvoldoende lichaamsbeweging. Van de 2-jarigen in Capelle speelt
53% minstens vijf dagen per week buiten; onder kleuters van 5-6 jaar is dit 57%. Bij oudere kinderen is gekeken
naar de sportdeelname: bijna twee derde van de 12-13 jarigen is lid van een sportvereniging (64%). Bijna de helft
van de 5-6 jarigen (46%) en ruim driekwart van de 12-13 jarigen (77%) sport minstens twee dagen per week
buiten schooltijd. Landelijke cijfers geven aan dat 60% van de driejarigen en 67% van de 5-12 jarigen (bijna)
iedere dag buiten speelt en dat op het voortgezet onderwijs 67% lid is van een sportvereniging [GGD Rotterdam-
Rijnmond, 20102].
Volwassenen
Overgewicht komt in Capelle aan den IJssel voor bij 49% van de inwoners van 16-55 jaar (32% heeft matig
overgewicht en 17% heeft obesitas); in de andere regiogemeenten komt obesitas onder 16-55 jarigen minder
vaak voor (12%). Van de Nederlanders van 20 jaar en ouder heeft 46% matig overgewicht en 11% heeft obesitas.
In Capelle aan den IJssel voldoet 45% van de 16-55 jarigen niet aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen
(voor volwassenen: een half uur matig intensieve lichamelijke activiteit op tenminste vijf, maar bij voorkeur alle
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
21
dagen van de week); in de andere regiogemeenten is dit 41%. Landelijk is het percentage inwoners van 12 jaar
en ouder dat niet aan deze norm voldoet 46% [GGD Rotterdam-Rijnmond, 20101].
Ouderen
Bij 60% van de inwoners van 55 jaar en ouder in Capelle aan den IJssel komt overgewicht voor (45% matig
overgewicht en 15% obesitas). De percentages in de GGD-regio komen hiermee overeen (44% matig
overgewicht en 16% obesitas). In Capelle aan den IJssel voldoet 34% van de 55-plussers niet aan de
Nederlandse Norm Gezond Bewegen (30% in de regiogemeenten) [GGD Rotterdam-Rijnmond, 20101]. Uit de
Ouderenmonitor blijkt dat bij één op de vijf 65-plussers in Capelle aan den IJssel sprake is van obesitas [STOEL,
2011].
4.1.4 Roken
Jeugd
In de gemeente Capelle aan den IJssel rookt minder dan 1% van de 12- tot en met 13-jarigen; 18% heeft wel
eens gerookt. Landelijk heeft 33% van de 12-16 jarigen wel eens gerookt en 8% rookt dagelijks [GGD Rotterdam-
Rijnmond, 20101].
Volwassenen
Van de inwoners van 16-55 jaar in Capelle aan den IJssel rookt 24%; dit percentage is vergelijkbaar met de
regiogemeenten (26%). Landelijk rookt 29% van de personen van 12 jaar en ouder [GGD Rotterdam-Rijnmond,
20101].
Ouderen
In Capelle aan den IJssel rookt 17% van de inwoners van 55 jaar en ouder, dit komt overeen met de
regiogemeenten [GGD Rotterdam-Rijnmond, 20101]. Uit de Ouderenmonitor blijkt dat 14% van de 65-plussers
rookt. Iets meer dan de helft (53%) heeft vroeger wel gerookt maar doet dat nu niet meer [STOEL, 2011].
4.1.5 Alcoholgebruik
Jeugd
Van de jongeren van 12-13 jaar in Capelle aan den IJssel heeft 35% wel eens alcohol gedronken; 17% heeft in
de afgelopen vier weken alcohol gedronken en 12% van de jongeren heeft in de laatste vier weken bij een
gelegenheid meer dan vijf glazen gedronken [GGD Rotterdam-Rijnmond, 20101].
Landelijk heeft 49% van de 11-12 jarigen en 77% van de 12-16 jarigen wel eens alcohol gedronken.
Alcoholgebruik in de afgelopen vier weken wordt landelijk door 14% van de groep 8 leerlingen en door 13% van
de brugklassers gerapporteerd [GGD Rotterdam-Rijnmond, 20102].
Volwassenen
Overmatig drankgebruik (meer dan 21 glazen alcoholische drank per week bij mannen en meer dan 14 glazen bij
vrouwen) komt voor bij 8% van de 16-55-jarigen; dit komt overeen met de regiogemeenten. Van de 16-55 jarigen
overschrijdt 45% de alcoholnorm van 2 glazen alcoholische drank (mannen) of 1 glas alcoholische drank per dag
(vrouwen); in vergelijking met de andere regiogemeenten (51%) is dit minder [GGD Rotterdam-Rijnmond, 20101].
Ouderen
Overmatig drankgebruik komt voor bij 11% van de 55-plussers in Capelle aan den IJssel; dit is gelijk aan het
percentage in de regiogemeenten. Van de 55-plussers in Capelle aan den IJssel overschrijdt 44% de norm
aanvaardbaar alcoholgebruik; in de regiogemeenten is dit 41% [GGD Rotterdam-Rijnmond, 20101].
Vier op de vijf 65-plussers drinkt wel eens, 14% drinkt overmatig. “Binge drinken” (zes glazen of meer op een dag
drinken) heeft 6% van de 65-plussers afgelopen week gedaan [STOEL, 2011].
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
22
4.1.6 Drugsgebruik
Jeugd
Minder dan één procent van de 12-13-jarigen geeft aan in de vier weken voor het onderzoek cannabis te hebben
gebruikt. Harddrugsgebruik (in de afgelopen maand) is niet gerapporteerd in Capelle aan den IJssel. Landelijk
geeft 7% van de scholieren op het voortgezet onderwijs aan de laatste vier weken softdrugs te hebben gebruikt
en 2% rapporteert in deze periode harddruggebruik [GGD Rotterdam-Rijnmond, 20102].
Volwassenen
Het percentage inwoners van 16-55 jaar dat in het afgelopen jaar cannabis heeft gebruikt is 7%; dit percentage
verschilt niet veel met de andere regiogemeenten (9%). Van de 16-55 jarigen heeft 5% ooit harddrugs gebruikt;
dit is vergelijkbaar met de regiogemeenten (6%) [GGD Rotterdam-Rijnmond, 20101].
4.2 Ontwikkeling (eerstelijns) zorgvraag
Om meer inzicht te krijgen in de eerstelijns zorgvraag van de inwoners van de gemeente Capelle aan den IJssel
is gebruik gemaakt van de Vraag Aanbod Analyse Monitor (VAAM) van Nivel en het NPCF
[http://www.nivel.nl/vaam]. De VAAM verschaft inzicht in de huidige vraag naar eerstelijns gezondheidszorg in de
gemeente. De data zijn gebaseerd op gegevens uit landelijke databases van steekproeven uit de bevolking of
voorzieningen (huisartsen- en fysiotherapiepraktijken). De zorgvraag is vervolgens geschat door deze gegevens
te extrapoleren naar de gemeente op grond van de bevolkingssamenstelling en de mate van stedelijkheid van het
gebied. De uitkomsten zijn indicatief. Bijlage 4 bevat een overzichtstabel met de VAAM resultaten voor de
gemeente Capelle aan den IJssel, Rotterdam en Nederland.
Huisartsenzorg en praktijkondersteuning
Het verwachte aantal contacten met de huisarts in de huisartsenpraktijk per inwoner per jaar is 2,2 in Capelle aan
den IJssel en het aantal verwachte consulten met de praktijkondersteuner (POH) ligt op 0,1 per inwoner per jaar;
dit komt overeen met Rotterdam en Nederland. De meeste huisartscontacten in Capelle aan den IJssel vinden
plaats voor chronische ziekten (1.572 contacten per 1.000 inwoners), overige aandoeningen (1.043 per 1.000
inwoners) en infectieziekten (603 per 1.000 inwoners). Het aantal huisartscontacten ligt voor infectieziekten,
chronische ziekten, bewegingsapparaat, acute letsels, overige aandoeningen/klachten en psychische/sociale
problemen hoger in Capelle aan den IJssel dan in Rotterdam. Voor infectieziekten, bewegingsapparaat, overige
aandoeningen/klachten ligt het aantal huisartscontacten in Capelle aan den IJssel iets hoger dan het landelijk
gemiddelde. Verwacht wordt dat 48 per 1.000 inwoners van Capelle aan den IJssel de huisarts bezoekt voor
diabetes, 17 per 1.000 inwoners voor COPD, 130 per 1.000 inwoners voor cardiovasculair risicomanagement en
6 per 1.000 inwoners bezoekt de huisarts voor hartfalen.
Farmaceutische zorg
Het totaal aantal door huisartsen voorgeschreven medicijnen in de gemeente Capelle aan den IJssel is 6.791 per
1.000 inwoners per jaar; in Rotterdam is dit 6.001 en in Nederland 6.500. Er worden in de gemeente met name
veel kalmeringsmiddelen (421 per 1.000 inwoners), maagmiddelen (350 per 1.000 inwoners) en astma/COPD
middelen (331 per 1.000 inwoners) voorgeschreven.
Fysiotherapie en oefentherapie
In de gemeente Capelle aan den IJssel heeft 20,4% van de inwoners contact met de fysiotherapeut, hiervan is
3,7% voor chronische aandoeningen en 16,7% voor niet-chronische aandoeningen. 1,2% van de inwoners heeft
contact met de oefentherapeut. Deze cijfers zijn vergelijkbaar met Rotterdam en Nederland.
Psychosociale zorg
Het percentage inwoners met psychische problematiek geeft een inschatting van de vraag naar geestelijke
gezondheidszorg. Dit is echter een overschatting van de vraag naar de eerstelijns geestelijke gezondheidszorg,
omdat niet iedereen met een psychisch probleem behoefte heeft aan professionele zorg. 32,2% van de inwoners
van Capelle aan den IJssel heeft klachten van psychisch onwelbevinden; dit is lager in vergelijking met Rotterdam
(38,3%) maar iets hoger dan Nederland (30,6%).
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
23
Diëtetiek
Het percentage inwoners dat contact heeft met een diëtist is 1,3% in Capelle aan den IJssel. De percentages
voor Rotterdam en Nederland komen hier mee overeen.
Verloskundige zorg
Het aantal geboortes en bevallingen in de eerste lijn per jaar is bepaald op basis van het aantal vruchtbare
vrouwen tussen de 15 en 39 jaar. In Capelle aan den IJssel zijn er 11 geboortes en 4 bevallingen in de eerste lijn
per 1.000 inwoners per jaar; deze aantallen komen overeen met Nederland. In Rotterdam zijn deze aantallen
respectievelijk 13 en 4.
Verpleging en verzorging
Het aantal uren huishoudelijke hulp en dagelijkse verzorging/verpleging kan worden beschouwd als indicatie van
het gebruik van thuiszorg. Het aantal uren huishoudelijke hulp in Capelle aan den IJssel is 9,5 uur per inwoner
per jaar en het aantal uren dagelijkse verzorging/verpleging is 3,0 uur per inwoner per jaar. Deze aantallen zijn
vergelijkbaar met het Rotterdamse en het landelijk gemiddelde (respectievelijk 9,3 en 3,5 uur; 9,3 en 2,7 uur).
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
24
4.3 Prognose eerstelijns zorgvraag 10-30 jaar
De omvang van de bevolking van Capelle aan den IJssel zal in de komende jaren met ongeveer 3% toenemen tot
67.000 in 2025. Capelle aan den IJssel krijgt de komende jaren te maken met een vergrijzende bevolking. De
sterkste toename is zichtbaar bij de groep inwoners van 65-75 jaar, deze groep zal met 66% toenemen. Ook de
groep van 75 jaar en ouder zal toenemen, met 40% [GGD Rotterdam-Rijnmond, 20101]. Dit kan de zorgvraag in
de gemeente beïnvloeden. Veroudering van de gemeente kan leiden tot een toename van de zorgvraag.
Figuur 5 laat zien dat de verwachte zorgvraag in gemeente Capelle aan den IJssel in de jaren 2012-2040 iets zal
toenemen. Voor alle ziektebeelden, gepresenteerd in de figuren, is een stijging van het aantal huisartsenepisodes
te zien.
Figuur 5. Huisartsenepisodes (per 1.000 inwoners), 2012, 2020, 2030, 2040 – Capelle aan den IJssel
Bron: CBS LINH
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
25
5 Zorgvraag en aanbod
In hoofdstuk 5 wordt nader ingegaan op het bestaande en benodigde zorgaanbod in de gemeente Capelle aan
den IJssel.
5.1 Bestaand en benodigd (eerstelijns) zorgaanbod
In gemeente Capelle aan den IJssel zijn verscheidene eerstelijns zorgverleners gevestigd
[http://www.kiesbeter.nl; http://capelle-aan-den-ijssel.smartmap.nl]. Voor de vaststelling van het ‘benodigd
zorgaanbod’ (hierna ook wel fte genoemd) voor wijkgerichte zorg is inzicht in onderstaande aspecten van belang.
Demografische gegevens (aantal inwoners, samenstelling, SES, leeftijdsopbouw) geven een indicatie van het
soort en de omvang van zorgvragen. Op basis van bijvoorbeeld de mate van vergrijzing is te verwachten dat het
aantal chronische aandoeningen zal stijgen.
De huisarts is in de eerste lijn de meest wijkgerichte discipline. Op de huisarts komen steeds meer taken af. De
DBC’s rondom ziektebeelden die nu langzaam maar zeker hun intrede doen, maken het voor iedere huisarts
noodzakelijk praktijkondersteuning (dus extra fte) in te zetten. Ook door het verder overhevelen van taken uit de
tweede lijn naar de eerste lijn zal het aantal fte alleen maar toenemen.
De feminisering van de zorgsector leidt tot een verdere toename van parttime werken en daarmee stijgt het
aantal werkzame personen in de eerstelijnszorg.
De geraamde fte’s vanuit de VAAM voor fysiotherapeuten blijken in de praktijk steeds lager dan het feitelijk
aanbod. Fysiotherapeuten boren naast reguliere fysiotherapie echter extra markten aan, mede door
verdergaande specialisatie. Beweegprogramma’s en leefstijladvisering zijn hier voorbeelden van. Specialismen
kunnen ook een wijkoverstijgend niveau hebben, zoals kinderfysiotherapie. Toerekenen van fysiotherapeuten
aan de individuele wijken is feitelijk alleen noodzakelijk voor specialismen met als doelgroep minder mobiele
thuiswonenden, zoals ouderen. Ook oefen- en ergotherapeuten kennen een ander schaalniveau.
Psychologen, logopedisten, diëtisten en verloskundigen hebben ook vaak een specialisatie en/of
verzorgingsgebied dat de individuele wijk ontstijgt.
Tweedelijns instellingen bieden steeds meer zorg op eerstelijns niveau aan, zoals fysiotherapie, ergotherapie,
en logopedie.
De gepresenteerde cijfers ten aanzien van het zorgaanbod dienen daarom, net zoals de data ten aanzien van
gezondheid en zorgvraag, aangemerkt te worden als indicatief. Om het werkelijke en naar de toekomst
benodigde zorgaanbod scherper in beeld te krijgen, verdient het de aanbeveling om van de beroepsgroepen de
verschillende specialisaties en capaciteitsgegevens in beeld te brengen. Op basis van de lijst met eerstelijns
zorgverleners in de gemeente (bijlage 1) is in tabel 3 te zien welke en hoeveel disciplines in 2012 werkzaam
waren.
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
26
Tabel 3. Eerstelijns zorgaanbod in werkgebied - 2012
Eerstelijns zorgaanbod in werkgebied - 2012
Huisartsgeneeskundige zorg1
24 fte
Aantal praktijken met POH somatiek 5
Aantal praktijken met POH GGZ 0
Fysiotherapie2 67,2 fte
Oefentherapie2 4,2 fte
Verloskundige zorg1 5,6 fte
Tandheelkundige zorg4 25
Farmaceutische zorg4 7
Logopedie3 6 fte
Eerstelijns psycholoog2 4,2 fte
Voedingsvoorlichting en diëtetiek3 7,2 fte
1 Gemiddeld 0,8 fte;
2 Gemiddeld 0,7 fte;
3 Gemiddeld 0,6 fte;
4 Hierbij gaat het om het aantal gevestigde praktijken en apotheken
Huisartsgeneeskundige zorg en praktijkondersteuning
In gemeente Capelle aan den IJssel zijn 33 huisartsen (24 fte) gevestigd. Vijf praktijken hebben een POH
somatiek in dienst. Per 1.000 inwoners is er 0,50 huisartsen beschikbaar. Dit is lager dan het landelijk gemiddelde
van 0,55 huisartsen per 1.000 inwoners (tabel 4).
Tabel 4. Kengetallen huisartsen in gemeente Capelle aan den IJssel
Huisartsen [aantal] Huisartsen
[per 1.000 inwoners]
Afstand dichtstbijzijnde
huisarts [meter]
Capelle aan den
IJssel
33 0,50 838
Rotterdam 390 0,56 712
Nederland 9.177 0,55 1.037
Bron: ROS’en
Fysiotherapie en oefentherapie
In gemeente Capelle aan den IJssel zijn relatief veel fysiotherapeuten gevestigd (67,2 fte). Hierbij dient
opgemerkt worden dat er beter inzicht gewenst is in de specialisatie en fte om een genuanceerd beeld te kunnen
krijgen. Gelet op de toenemende behoefte aan beweegprogramma’s wanneer het gaat om overgewicht,
chronische aandoeningen maar ook psychische klachten en leefstijl in het algemeen, is het aannemelijk dat de
vraag naar fysiotherapie en oefentherapie de komende jaren zal toenemen. De reisafstand naar de fysiotherapeut
en oefentherapeut is in Capelle aan den IJssel korter dan in Nederland (tabel 5 en 6).
Tabel 5. Kengetallen fysiotherapeuten in gemeente Capelle aan den IJssel
Fysiotherapeuten
[aantal]
Fysiotherapeuten
[per 1.000 inwoners]
Afstand dichtstbijzijnde
fysiotherapeut [meter]
Capelle aan den
IJssel
78 1,19 785
Rotterdam 739 1,05 612
Nederland 17.995 1,08 943
Bron: ROS’en
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
27
Tabel 6. Kengetallen oefentherapeut in gemeente Capelle aan den IJssel
Oefentherapeut [aantal] Oefentherapeut [per
1.000 inwoners]
Afstand dichtstbijzijnde
oefentherapeut [meter]
Capelle aan den
IJssel
7 0,11 1.538
Rotterdam 105 0,15 1.307
Nederland 1.954 0,12 2.315
Bron: ROS’en
Verloskundige zorg
Er zijn in Capelle aan den IJssel drie verloskundigenpraktijken gevestigd, waar zeven verloskundigen werkzaam
zijn. Daarnaast zijn er in het IJsselland Ziekenhuis negen verloskundigen werkzaam (in totaal 12,8 fte). Er is ruim
voldoende capaciteit in Capelle aan den IJssel.
Tabel 7. Kengetallen verloskundigen in gemeente Capelle aan den IJssel
Verloskundigen [aantal] Verloskundigen [per
1.000 inwoners]
Afstand dichtstbijzijnde
verloskundige [meter]
Capelle aan den
IJssel
7 0,11
Rotterdam 112 0,16 1.531
Nederland 2.312 0,14 3.014
Bron: ROS’en
Tandheelkundige zorg
Het zorgaanbod voor tandheelkundige zorg in Capelle aan den IJssel is voldoende voor het aantal inwoners. Er
zijn 25 tandartspraktijken in de gemeente (bijlage 1).
Farmaceutische zorg
Het aanbod van farmaceutische zorg is voldoende. Er bevinden zich zeven apotheken in Capelle aan den IJssel
en deze zijn in verschillende wijken gevestigd. Per apotheek zijn ongeveer 7.500-10.000 inwoners nodig om
economisch rendabel te kunnen zijn. Voor gemeente Capelle aan den IJssel zijn dit ruim 9.400 inwoners per
apotheek.
Tabel 8. Kengetallen apothekers in gemeente Capelle aan den IJssel
Apothekers [aantal] Apothekers [per 1.000
inwoners]
Afstand dichtstbijzijnde
apotheker [meter]
Capelle aan den
IJssel
8 0,12 1.030
Rotterdam 127 0,18 793
Nederland 2.596 0,16 1.749
Bron: ROS’en
Logopedie
Het aanbod van logopedie in de gemeente is lager dan het Rotterdams en Nederlands gemiddeld aantal
logopedisten per 1.000 inwoners.
Tabel 9. Kengetallen logopedisten in gemeente Capelle aan den IJssel
Logopedisten [aantal] Logopedisten [per 1.000
inwoners]
Afstand dichtstbijzijnde
logopedist [meter]
Capelle aan den
IJssel
10 0,15 1.364
Rotterdam 128 0,18 1.153
Nederland 2.753 0,17 1.994
Bron: ROS’en
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
28
Eerstelijns psychologische zorg
In Capelle aan den IJssel zijn vijf praktijken voor eerstelijns psychologische zorg, waar zes psychologen
werkzaam zijn (4,2 fte).
Tabel 10. Kengetallen psychologen in gemeente Capelle aan den IJssel
Psychologen [aantal] Psychologen [per 1.000
inwoners]
Afstand dichtstbijzijnde
psycholoog [meter]
Capelle aan den
IJssel
6 0,09 1.859
Rotterdam 46 0,07 1.685
Nederland 3.104 0,19 2.495
Bron: ROS’en
Diëtetiek
In de gemeente zijn zes diëtistenpraktijken gevestigd, waar twaalf diëtisten werkzaam zijn (7,2 fte). Ondermeer
gelet op het hoge percentage van mensen met overgewicht in de gemeente is het van belang dat er voldoende
aanbod van diëtetiek in de gemeente aanwezig is.
Tabel 11. Kengetallen diëtisten in gemeente Capelle aan den IJssel
Diëtisten [aantal] Diëtisten [per 1.000
inwoners]
Afstand dichtstbijzijnde
diëtist [meter]
Capelle aan den
IJssel
12 0,18 1.210
Rotterdam 69 0,10 1.305
Nederland 1.977 0,12 2.703
Bron: ROS’en
Maatschappelijk werk
Maatschappelijk werk wordt per 1 januari 2013 in Capelle aan den IJssel geleverd door Buurtkracht. Voorheen
werd dit geleverd door Kwadraad. Knelpunten worden ervaren in het aanbod van maatschappelijk werk.
Problemen worden veelal in de huisartsenpraktijk opgevangen door de POH GGZ.
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
29
Gezondheidscentra en diagnostische centra
Er zijn vier gezondheidscentra in Capelle aan den IJssel (Oostgaarde, Spoorlaan, De Rozenburcht en Asclepios).
Bij gezondheidscentrum Oostgaarde is het mogelijk om bloed te laten prikken; bij gezondheidscentrum
Spoorlaan is het mogelijk om bloed te laten prikken, een functieonderzoek en een fundusscreening te laten
uitvoeren.
Figuur 6. Overzicht gezondheidscentra en diagnostische centra
Diagnostische centra
Multi eerstelijnscentra
Multi duo huisarts en fysiotherapeut
Bron: ROS’en
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
30
5.2 Eerstelijns zorgaanbieders in beeld
Aan de hand van een aantal kaarten wordt de vestiging, spreiding en bereikbaarheid van eerstelijns disciplines in
gemeente Capelle aan den IJssel in beeld gebracht.
Figuur 7 (Noord) en 8 (Zuid) laten zien welke disciplines op welke locatie gevestigd zijn; in figuur 9 t/m 16 wordt
de spreiding en bereikbaarheid weergegeven. Punten van aandacht bij het lezen van de kaart zijn:
Een overzicht van de praktijken is in bijlage 1 opgenomen.
De disciplines die ook in de tweede lijn voorkomen, zijn in de kaart opgenomen (fysiotherapeuten,
verloskundigen).
Figuur 7. Overzicht en aantallen eerstelijns zorgverleners Capelle aan den IJssel (Noord)
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
31
Figuur 8. Overzicht en aantallen eerstelijns zorgverleners Capelle aan den IJssel (Zuid)
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
32
Uit de overzichtskaarten van figuur 7 en figuur 8 komt naar voren dat de eerstelijns gezondheidszorg in Capelle
aan den IJssel redelijk verspreid is over de gemeente.
Een van de aspecten van goede zorg is bereikbaarheid. De bereikbaarheid van zorg in gemeente Capelle aan
den IJssel is weergegeven in figuur 9 t/m 16. Met behulp van deze kaarten kan inzicht worden gekregen over de
huidige vestigingssituatie van de zorgverleners. Deze informatie kan worden benut bij (toekomstig) beleid en
vestiging.
Figuur 9. Afstand over de weg (meters) naar dichtstbijzijnde huisarts (2013) Capelle aan den IJssel
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
33
Figuur 10. Afstand over de weg (meters) naar dichtstbijzijnde fysiotherapeut (2013) Capelle aan den IJssel
Figuur 11. Afstand over de weg (meters) naar dichtstbijzijnde oefentherapeut (2013) Capelle aan den IJssel
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
34
Figuur 12. Afstand over de weg (meters) naar dichtstbijzijnde verloskundige (2013) Capelle aan den IJssel
Figuur 13. Afstand over de weg (meters) naar dichtstbijzijnde psycholoog (2013) Capelle aan den IJssel
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
35
Figuur 14. Afstand over de weg (meters) naar dichtstbijzijnde logopedist (2013) Capelle aan den IJssel
Figuur 15. Afstand over de weg (meters) naar dichtstbijzijnde apotheker (2013) Capelle aan den IJssel
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
36
Figuur 16. Afstand over de weg (meters) naar dichtstbijzijnde diëtist (2013) Capelle aan den IJssel
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
37
5.2.1 Ontwikkelingen op het gebied van eerstelijns centra
In Capelle aan den IJssel zijn geen ontwikkelingen op het gebied van eerstelijns centra.
5.3 Andere zorgvoorzieningen in het werkgebied
In het werkgebied van gemeente Capelle aan den IJssel is naast eerstelijnszorg een divers aanbod van
zorgverleners uit de tweedelijnszorg, AWBZ en publieke zorg (zie bijlage 2 en 3). In Capelle aan den IJssel is het
IJsselland Ziekenhuis gevestigd en er zijn meerdere verzorging- en verpleeghuizen. In de gemeente zijn
verschillende locaties van ASVZ (zorg- en dienstverlening aan mensen met een verstandelijke beperking).
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
38
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
39
6 Conclusies en aanbevelingen
Op basis van de geschetste ontwikkelingen in de voorgaande hoofdstukken over de demografie,
gezondheidssituatie, de zorgvraag en het aanbod van eerstelijnszorg in de gemeente Capelle aan den IJssel
geeft dit hoofdstuk de conclusies en aanbevelingen aan voor het bevorderen van toekomstbestendige
wijkgerichte eerstelijnszorg in deze gemeente.
6.1 Conclusies gemeentescan Capelle aan den IJssel
6.1.1 Ontwikkelingen in de gezondheidszorg
Er zijn diverse landelijke ontwikkelingen gaande of gepland op het gebied van de gezondheidszorg die veel
invloed hebben op het huidige zorgstelsel, zoals geïntegreerde eerstelijnszorg, vervaging van grenzen tussen de
eerste en tweedelijns zorg en functiedifferentiatie in de huisartsenpraktijk. Daarnaast zijn er diverse regionale
ontwikkelingen en initiatieven om de gezondheid van de inwoners in de regio te verbeteren, zoals Buurten met
Uitzicht en Welzijn Nieuwe Stijl Capelle.
6.1.2 Kenmerken gemeente Capelle aan den IJssel
Gemeente Capelle aan den IJssel heeft 66.108 inwoners. In de gemeente wonen meer niet-westerse allochtonen
dan in Nederland, maar minder dan in Rotterdam. In vergelijking met Rotterdam zijn er in Capelle aan den IJssel
minder eenpersoons huishoudens. De totaalscore voor Capelle aan den IJssel op de Leefbaarometer, die een
indicatie geeft van hoe prettig mensen het vinden om ergens te wonen, is positief (op twee na hoogste klasse).
Verwacht wordt dat de bevolking van Capelle aan den IJssel de komende jaren weinig zal toenemen. In 2040 telt
de gemeente naar verwachting 67.300 inwoners (groei van 2%). Er zal sprake zijn van vergrijzing, de groep 65-
plussers zal tot 2020 met 28% toenemen; tot 2040 is dit 67%.
6.1.3 Gezondheid en zorgvraag inwoners gemeente
In Capelle aan den IJssel ervaart 11% van de bewoners van 16-55 jaar zijn/haar gezondheid als matig of slecht;
het percentage inwoners met één of meerdere chronische aandoeningen is 49%. Onder 16-55 jarigen in Capelle
aan den IJssel komt vaker depressiviteit voor dan in de andere regiogemeenten (11% versus 7%). Het
percentage inwoners van 16 jaar en ouder met kanker is in Capelle aan den IJssel iets hoger dan in de
regiogemeenten (6% versus 4%). Darmstoornissen komen bij 55-plussers vaker voor dan in de regiogemeenten
(7% versus 5%). Het percentage inwoners van 16-55 jaar dat aangeeft matig tot zeer ernstig eenzaam te zijn is in
Capelle hoger dan in de andere regiogemeenten (39% versus 33%). Bijna de helft van de 16-55 jarigen heeft
overgewicht, onder 55-plussers is dit 60%. In vergelijking met de andere regiogemeenten komt obesitas onder
16-55 jarigen vaker voor (17% versus 12%). Van de 16-55 jarigen rookt 24%. Het percentage inwoners van 16-55
jaar dat de norm aanvaardbaar alcoholgebruik overschrijdt is 45%, dit is lager dan in de regiogemeenten (51%).
Uit de gegevens van de VAAM blijkt dat het aantal huisartscontacten in gemeente Capelle aan den IJssel
overeenkomt met het landelijk gemiddelde. In de gemeente vinden de meeste huisartscontacten plaats voor
chronische ziekten, overige aandoeningen en infectieziekten. Het totaal aantal door huisartsen voorgeschreven
medicijnen in Capelle aan den IJssel is hoger dan in Rotterdam en Nederland.
6.1.4 Zorgaanbod in de gemeente
In gemeente Capelle aan den IJssel is een grote verscheidenheid aan eerstelijns zorgverleners gevestigd. Het
zorgaanbod in de gemeente lijkt over het algemeen voldoende in vergelijking met de zorgvraag. Het aantal
logopedisten lijkt onvoldoende. Daarnaast lijken er juist relatief veel fysiotherapeuten te zijn gevestigd.
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
40
6.2 Conclusies zorgverleners Capelle aan den IJssel
6.2.1 Reactie zorgverleners op gemeentescan
De gemeentescan geeft een mooi overzicht van de ontwikkelingen in de gemeente en in de
zorgvraag/zorgaanbod.
Algemeen
Welzijn nieuwe stijl. Buurtkracht gaat per 1 januari 2013 van start. Er komen sociaal wijkteams. Perspect is een
onderdeel van Buurtkracht. Per 1 januari 2013 zijn er meer achterstandsgebieden in Capelle aan den IJssel. In
Rivium werken alleen mensen. Hier woont niemand.
Met betrekking tot gezondheid en leefstijl
In de zomer van 2013 zal een nieuwe gezondheidsenquête verschijnen
Het veel voorkomen van kanker kan verklaard worden door het lage opkomstpercentage bij
bevolkingsonderzoek borstkanker. Hier gaat de gemeente op in zetten.
Er is een grote vraag naar psychologische zorg, maar de eigen bijdrage bemoeilijkt dit.
Met betrekking tot zorgaanbod
Er is opvallend weinig POH in de gemeente
POH GGZ wordt veelal ingezet als maatschappelijk werker
Aantal fysiotherapeuten klopt niet, dit zijn er meer
Verloskundigen staan niet allemaal op de kaart
In de gemeente is in ieder geval nog een psycholoog extra werkzaam
6.3 Aanbevelingen
Op basis van de conclusies van de gemeentescan en zorgverleners uit gemeente Capelle aan den IJssel worden
in deze paragraaf per onderwerp aanbevelingen gegeven die een bijdrage kunnen leveren aan het bevorderen
van een toekomstbestendige eerstelijnszorg in gemeente Capelle aan den IJssel.
6.3.1 Ontwikkelingen in de gezondheidszorg
Houd rekening met de huidige en toekomstige landelijke ontwikkelingen op het gebied van de
gezondheidszorg (geïntegreerde eerstelijnszorg, vervaging van grenzen tussen de eerste en tweedelijns
zorg, van ziekte naar gezond leven) bij het creëren van een toekomstbestendige wijkgerichte eerstelijnszorg
in de gemeente.
Zorg dat eerstelijns zorgverleners op de hoogte zijn van de regionale initiatieven op het gebied van de
gezondheidszorg en breng deze initiatieven onder de aandacht bij patiënten die hier mogelijk baat bij kunnen
hebben.
6.3.2 Kenmerken gemeente Capelle aan den IJssel
Bij het creëren van een toekomstbestendige eerstelijnszorg is het belangrijk dat rekening wordt gehouden
met de specifieke kenmerken (bijv. bevolkingssamenstelling) van de wijken in Capelle in den IJssel.
6.3.3 Gezondheid en zorgvraag inwoners gemeente
Leefstijlproblematiek, met name overgewicht, vormt een probleem in de gemeente. Interventies die zich
(naast het behandelen van de aandoening) richten op de verandering van leefstijl zullen dan ook het meest
effectief zijn. Het begeleiden en coachen van patiënten in preventieve programma’s en bij leefstijlinterventies
vraagt andere competenties van praktijken; praktijkondersteuners kunnen hierin bijdragen.
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
41
6.3.4 Zorgaanbod in de gemeente
De behoefte bestaat om met elkaar een eerstelijns netwerk Capelle aan den IJssel te vormen.
Dit eerstelijnsnetwerk kan eraan bijdragen dat zorgverleners elkaar kennen, weten te vinden en
samenwerkingsmogelijkheden met elkaar kunnen verkennen.
Er is een toename van psychische problematiek. De POH-GGZ zou ondersteuning kunnen bieden in de
huisartsenpraktijk.
De in deze gemeentescan gepresenteerde cijfers ten aanzien van het zorgaanbod dienen, net zoals de data
ten aanzien van gezondheid en zorgvraag, aangemerkt te worden als indicatief. Om het werkelijke en naar
de toekomst benodigde zorgaanbod scherper in beeld te krijgen, verdient het de aanbeveling om van de
beroepsgroepen de verschillende specialisaties en capaciteitsgegevens in beeld te brengen.
Tot slot, de omvang, complexiteit en diversiteit aan uitdagingen en daaraan gerelateerd de veelheid aan partijen
en soorten partijen, vraagt om samenwerking en krachtenbundeling. Een uitdagend proces waar
eerstelijnszorgverleners, gemeente, gemeentelijke diensten zoals GGD Rotterdam-Rijnmond, gemeentelijke
zorgdiensten, tweedelijns zorginstellingen, regionale beroepsorganen zoals LHV Kring Rotterdam en
ondersteuningsorganisatie ZorgImpuls voor staan.
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
42
Referenties
CBS. Feitenkaart Inkomensgegevens Rotterdam en regio 2009, bewerking COS. 2011.
Christiaanse, B., Schouten, G., Stam, B., Van Veelen, J. Gezondheidsenquête 2008. De gezondheid van volwassen in Capelle aan den IJssel. GGD Rotterdam-Rijnmond, 2010.
Gemeente Capelle aan den IJssel. Krachtig Capelle. Implementatieplan Welzijn Nieuwe Stijl Capelle 2012-2014. 2012.
Gemeente Capelle aan den IJssel. Krachtig Capelle. Visie Welzijn Nieuwe Stijl Capelle. 2012.
Gemeente Capelle aan den IJssel. Milieubeleidsplan 2009-2012. Van ambitie naar Actie. 2012.
Gemeente Capelle aan den IJssel. Structuurvisie 2030. Parkstad naast economische motor. 2012.
Gemeente Capelle aan den IJssel. Welzijn is gedeelde zorg. Actieplan Welzijn en Zorg 2012-2015. September 2012.
GGD Rotterdam-Rijnmond1. Gezondheid in kaart. Capelle aan den IJssel. 2010.
GGD Rotterdam-Rijnmond2. Jeugdmonitor Rijnmond. Rapportage gemeente Capelle aan den IJssel 2009. 2010.
Http://capelle-aan-den-ijssel.smartmap.nl
Http://www.capelleaandenijssel.nl
Http://www.kiesbeter.nl
Http://www.leefbaarometer.nl
Http://www.nationaalkompas.nl
Http://www.nivel.nl
Http://www.nivel.nl/vaam
Http://www.rijksoverheid.nl
Http://www.rotterdam.nl
Http://www.sportiefcapelle.nl
Http://www.statline.cbs.nl
Http://www.www.zorgimpuls.nl
I&O Research. Bewonersenquête Capelle aan den IJssel 2011. 2011.
Klink A. Zorg organiseren rondom zorgvraag: naar functionele bekostiging. Correspondentie aan de Voorzitter van de Tweede Kamer. Den Haag: Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, 2009.
Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF). Eerstelijnszorg voorop! Op weg naar een geïntegreerde eerstelijnszorg vanuit patiëntenperspectief. Utrecht: NPCF, 2007.
Regeerakkoord 2012. Bruggen slaan.
STOEL, Advies in Zorg en Welzijn. Ouderenmonitor Capelle aan den IJssel 2011. 2011.
Wiegers TA, Devillé W. Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008. Utrecht: Nivel, 2008.
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
43
BIJLAGE I Eerstelijns zorgverleners werkgebied
Huisartsen en POH-medewerkers
Praktijk Aantal
huisartsen
POH
ja/nee
Adres Postcode+Plaats
Huisartsen Meeuwensingel 6 Ja Nieuwe laan 8 2902 BW Capelle aan den IJssel
Huisartsenpraktijk Asklepion 3 Nee Puccinistraat 172A 2901 GL Capelle aan den IJssel
Huisartsenpraktijk Fascinatio 2 Ja Fascinatio Boulevard 1122 2909 VA Capelle aan den IJssel
Huisartsenpraktijk Schenkel 2 Nee Bongerd 2 2906 VK Capelle aan den IJssel
Huisartsenpraktijk Dokgaarde Waarnemer Nee De Linie 2C 2905 AX Capelle aan den IJssel
Huisartsenpraktijk Van Santen 1 Ja De Linie 2E 2905 AX Capelle aan den IJssel
Huisartspraktijk van der Flier 1 Nee De Linie 2 2905 AX Capelle aan den IJssel
Huisartsenpraktijk Wilson 1 Nee De Linie 2B 2905 AX Capelle aan den IJssel
Huisartspraktijk Keizer 1 Nee De Linie 2 2905 AX Capelle aan den IJssel
Huisartspraktijk Hordijk 1 Nee Spoorlaan 20D 2908 BG Capelle aan den IJssel
Huisartspraktijk Aalstein 1 Nee Spoorlaan 20C 2908 BG Capelle aan den IJssel
Huisartspraktijk Saat 1 Nee Spoorlaan 20F 2908 BG Capelle aan den IJssel
Huisartsenpraktijk Khoe 1 Nee Spoorlaan 20E 2908 BG Capelle aan den IJssel
Huisartspraktijk Kersten 1 Nee Rembrandtsingel 1 2902 GR Capelle aan den IJssel
Huisartspraktijk Khajehi 1 Nee Van Beethovenlaan 65 2901 EM Capelle aan den IJssel
Huisartsenpraktijk van der Spek 2 Ja Reidans 78 2907 TD Capelle aan den IJssel
Huisartsenpraktijk Van Balen en
Van Balen-Everts
2 Nee Vondellaan 28 2902 AS Capelle aan den IJssel
Huisartspraktijk Bakker 1 ? Meidoornveld 85 2906 AC Capelle aan den IJssel
Huisartsenpraktijk
Visser/Willemsen
2 Ja Johan Jongkindrade 10 2908 CD Capelle aan den IJssel
Gezondheidscentrum
Praktijk Adres Postcode + plaats
Gezondheidscentrum Oostgaarde De Linie 6 2905 AX Capelle aan den IJssel
Gezondheidscentrum Asclepios Puccinistraat 172A 2901 GL Capelle aan den IJssel
Gezondheidscentrum De Rozenburcht Nieuwe Laan 8 2902 BW Capelle aan den IJssel
Gezondheidscentrum Spoorlaan Spoorlaan 20 2908 BG Capelle aan den IJssel
Prikpost/huisartsenlaboratorium/diagnostisch centrum
Instelling Onderzoeken Adres Postcode+Plaats
Prikpunt Puccinistraat Bloed prikken Puccinistraat 168 2901 CL Capelle aan den IJssel
Star MDC (regiopost
Capelle)
Bloed prikken
Functieonderzoek
Diabetesdienst na afspraak
Fundusscreening
Nieuwe Laan 18 2902 BW Capelle aan den IJssel
Verpleeghuis Rijckehove Bloed prikken Tsjaikovskistraat 1 2901 HM Capelle aan den IJssel
Locatie De IJsduiker Bloed prikken IJsduiker 4 2903 WC Capelle aan den IJssel
Gezondheidscentrum
Oostgaarde
Bloed prikken
Linie 2 2905 AX Capelle aan den IJssel
Gezondheidscentrum
Spoorlaan
Bloed prikken
Functieonderzoek
Fundusscreening
Spoorlaan 20 2908 BG Capelle aan den IJssel
Huisartsenpraktijk Schenkel Bloed prikken Bongerd 2 2906 VK Capelle aan den IJssel
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
44
Fysiotherapeuten
Praktijk Aantal
therapeuten
Adres Postcode+Plaats
Praktijk voor fysiotherapie Van Zessen 1 Mahlerstraat 2 2901 GE Capelle aan den IJssel
Fysiomotion 5 Puccinistraat 172C/
Fascinatio Boulevard 1136
2901 GL Capelle aan den IJssel/
2909 VA Capelle aan den IJssel
Fysiotherapie De Rozenburcht 9 Nieuwelaan 6 2902 BW Capelle aan den IJssel
Spanjersberg-DLL 2 P.C. Boutenssingel 5 2902 BG Capelle aan den IJssel
De Zellingen, locatie Rijckehove 6 Tsjaikovskistraat 1 2901 HM Capelle aan den IJssel
De Zellingen, locatie Bermensteyn 1 Bazuin 1 2907 GH Capelle aan den IJssel
Carlier Fysiotherapie 3 Rembrandtsingel 5 2902 GR Capelle aan den IJssel
Praktijk voor fysiotherapie Zondervan 1 Kerklaan 190 2903 BD Capelle aan den IJssel
Fysiotherapie Heiszwolf 3 De Linie 3J 2905 AX Capelle aan den IJssel
Fysiotherapie Oostgaarde 6 De Linie 6 2905 AX Capelle aan den IJssel
Fysiotherapie Schenkel 6 Bermweg 276 2906 LH Capelle aan den IJssel
Ruud Groeneweg manueeltherapeut 1 Filomeentje Erf 154 2907 BC Capelle aan den IJssel
Fysiotherapie Schollevaar 2 Filomeentje Erf 154 2907 BC Capelle aan den IJssel
Fysiocapelle 7 Filosofentuin 2 2908 XB Capelle aan den IJssel
Fysiocapelle Kinderfysiotherapie 1 Maria Danneels erf 1 2907 BD Capelle aan den IJssel
IJsselland Ziekenhuis 17 Prins Constantijnweg 2 2906 ZC Capelle aan den IJssel
Centrum Dynamis 4 Floris Burgwal 194 2907 PL Capelle aan den IJssel
Praktijk voor Fysiotherapie
Orthopedische Manuele Therapie Mourik
5 Spoorlaan 20N 2908 BG Capelle aan den IJssel
Spomed 12 Dalkruidbaan 21 2908 KC Capelle aan den IJssel
Kirchhoff Fysio 1 Rivium Boulevard 301 2909 LK Capelle aan den IJssel
Praktijk Fascinatio 2 Fascinatio Boulevard 1124 2909 VA Capelle aan den IJssel
Praktijk voor Fysiotherapie en
Acupunctuur
1 Beltmolen 103 2906 SC Capelle aan den IJssel
Ergotherapeuten
Praktijk Aantal
therapeuten
Adres Postcode+Plaats
Ergotherapie De Zellingen 6 Tsjaikovskistraat 1 2901 HM Capelle aan den IJssel
De Regenboog, ergotherapie, neuro-
psychologie, de helende reis
1 Leharstraat 242 2901 PD Capelle aan den IJssel
Laurens, Avanze 1 ’s Gravenweg 335 2905 LC Capelle aan den IJssel
Aafje, ergotherapie 1 Spoorlaan 20L 2908 BL Capelle aan den IJssel
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
45
Oefentherapeuten
Praktijk Aantal
therapeuten
Adres Postcode+Plaats
Praktijk voor Oefentherapie De
Bouwsteen
1 Lijstersingel 22A/
Merellaan 344
2902 JD Capelle aan den IJssel/
2902 JN Capelle aan den IJssel
Oefentherapie Capelle 2 Hollandsch Diep 69 2904 EP Capelle aan den IJssel
Praktijk voor Oefentherapie 1 Borndiep 9 2904 RA Capelle aan den IJssel
Praktijk voor Oefentherapie 2 Filomeentje Erf 154 2907 BC Capelle aan den IJssel
Verloskundigen
Praktijk Aantal
verloskundigen
Adres Postcode+Plaats
Verloskundigenpraktijk Plukker 1 Damsterdiep 18/
Puccinistraat 172B
2904 EM Capelle aan den
IJssel/
2901 GL Capelle aan den IJssel
IJsselland Ziekenhuis 9 Prins Constantijnweg 2 2906 ZC Capelle aan den IJssel
Verloskundigenpraktijk Smith 3 Floris Burgwal 183 2907 PE Capelle aan den IJssel
Verloskundigenpraktijk Prinscapelle 3 Hollandsch Diep 69/
Fascinatio Boulevard 1122-112
2904 EP Capelle aan den IJssel/
2909 VA Capelle aan den IJssel
Logopedisten
Praktijk Aantal
logopedisten
Adres Postcode+Plaats
Logopediepraktijk De Linie 4 Hollandsch Diep 63M 2904 EP Capelle aan den IJssel
Logopediepraktijk Schollevaar 3 Maria Danneels Erf 64 2907 BD Capelle aan den IJssel
Logopediepraktijk Spraakkunst 1 Bellinistraat 29 2901 KA Capelle aan den IJssel
Praktijk Fascinatio 2 Fascinatio Boulevard 1124 2909 VA Capelle aan den IJssel
Tandartsen
Praktijk Adres Postcode+Plaats
Akker, B. op den Hollandsch Diep 69 2904 EP Capelle aan den IJssel
Bakker, M.C.M. De Baronie 7 2904 XA Capelle aan den IJssel
Bolwijn, W.C.M. Silkeborg 1 2905 AS Capelle aan den IJssel
Centrum voor Tandheelkunde en Implantologie Casarini Zadkinerade 120 2907 MB Capelle aan den IJssel
Dental Blossom Articuslaan 1e 23 2909 TB Capelle aan den IJssel
De Tandenkliniek Spoorlaan 21 2908 BG Capelle aan den IJssel
Fabels, H.J.M. Puccinistraat 170 2901 GL Capelle aan den IJssel
’t Hart Mondhygiëniste Rivierweg 92 2903 AM Capelle aan den IJssel
Köhler, J.F. Scheldedal 1 2904 HE Capelle aan den IJssel
Kuystermans, R.W. De Linie 14 2905 AX Capelle aan den IJssel
Match Tandartsen Stellingmolen 14 2906 SH Capelle aan den IJssel
Meer, R. v/d Nederwaard 24 2904 SH Capelle aan den IJssel
Mondzorg Fascinatio Fascinatio Boulevard 1126 2909 VA Capelle aan den IJssel
Odontologia J. Strooband BV Rameaustraat 11 2901 RH Capelle aan den IJssel
Olman, E. De Baronie 7 2904 XA Capelle aan den IJssel
Praktijk Floris Burgwal Floris Burgwal 77 2907 PC Capelle aan den IJssel
Shafahi, K. Schermerhoek 500 2905 TW Capelle aan den IJssel
Shrif, A.A. Priamsingel 259 2909 RE Capelle aan den IJssel
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
46
Soendjojo, Chin ON Jan van Kanrede 13 2901 TA Capelle aan den IJssel
Tandartspraktijk A.N. Kaudyk Van Maerlantpark 27 2902 BR Capelle aan den IJssel
Tandheelkundig Centrum Capelle Voltairetuin 2 2908 XJ Capelle aan den IJssel
Tandartsen weekenddienst Krimpen a/d IJssel Vrijhof 13 2923 BR Krimpen a/d IJssel
Tijn A Ton-Yang, C. Paganinistraat 12 2901 KG Capelle aan den IJssel
Tjan, K. Posthoorn 6 2907 SH Capelle aan den IJssel
Wong, L.H. Merellaan 45 2903 GA Capelle aan den IJssel
Apotheken
Apotheek Adres Postcode+Plaats
Apotheek Fascinatio Fascinatio Boulevard 1124 2909 VA Capelle aan den IJssel
Apotheek Schenkel Stellingmolen 12 2906 SH Capelle aan den IJssel
Apotheek Schollevaar Zadkinerade 121 2907 MB Capelle aan den IJssel
Apotheek 's-Gravenland Puccinistraat 166 2901 GL Capelle aan den IJssel
Apotheek Spoorlaan Spoorlaan 20A 2908 BG Capelle aan den IJssel
Mediq Apotheek Oostgaarde De Linie 4 2905 AX Capelle aan den IJssel
Mediq Apotheek Sonnega Nieuwe Laan 2 2902 BW Capelle aan den IJssel
Maatschappelijk werk
Instelling Adres Postcode+Plaats
Perspect Horatiusstraat 50 3076 XB Rotterdam
Eerstelijns psychologische zorg
Instelling Aantal
psychologen
Adres Postcode+Plaats
Psychologenpraktijk V.d. Windt &
Janson
2 Kanaalweg 33 2903 LR Capelle aan den IJssel
Psychologenpraktijk Gerbrands 1 Paradijsselpark 98 2904 PA Capelle aan den IJssel
Psychologenpraktijk Van Son 1 Hollandsch Diep 69 2904 EP Capelle aan den IJssel
Psychologenpraktijk de Koning 1 Hollandsch Diep 69 2904 EP Capelle aan den IJssel
Psychologiepraktijk van der Stelt 1 Fascinatio Boulevard 1122 2909 VA Capelle aan den IJssel
Diëtetiek
Instelling Aantal diëtisten Adres Postcode+Plaats
Diëtistenpraktijk Bert Snijder 1 Brahmsstraat 35 2901 HG Capelle aan den IJssel
Diëtistenpraktijk Voeding op Maat 1 IJsduiker 4 2903 WC Capelle aan den IJssel
Diëtistenpraktijk Schreuder-Stokdijk 3 Spoorlaan 20K 2908 BG Capelle aan den IJssel
Diëtistenpraktijk Health Risk Control 5 De Linie 2/
Filosofentuin 2/
Meeuwensingel 1A/
Nieuwe laan 2/
Capelseweg 31
2905 AX Capelle aan den IJssel
2908 XB Capelle aan den IJssel
2903 TA Capelle aan den IJssel
2902 BW Capelle aan den IJssel
2907 XA Capelle aan den IJssel
Elly de Vrind 1 Roos van Dekama-erf 30 2907 EA Capelle aan den IJssel
Vierstroom Weten en Eten 1 De Linie 5A 2905 AX Capelle aan den IJssel
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
47
BIJLAGE II Tweedelijns en AWBZ zorg werkgebied
Ziekenhuizen
Instelling Adres Postcode+Plaats Opmerkingen
IJsselland Ziekenhuis Prins Constantijnweg 2 2906 ZC Capelle aan den IJssel
Algemeen ziekenhuis
Revalidatiecentrum
Instelling Adres Postcode+Plaats Opmerkingen
Rijndam revalidatiecentrum-
locatie IJsselland
Ziekenhuis
Prins Constantijnweg 2 2906 ZC Capelle aan den IJssel
Polikliniek volwassenen
Instellingen voor verstandelijk gehandicapten
Instelling Adres Postcode+Plaats Opmerkingen
BZW Rotterdam Oost (ASVZ)
Rhijnspoor 229 2901 LB Capelle aan den IJssel
Vorm van structureel wonen
BZW Rotterdam Zuid (ASVZ)
Rhijnspoor 229 2901 LB Capelle aan den IJssel
Vorm van structureel wonen
De Graafschap (ASVZ) Graafschap 75 2904 XV Capelle aan den IJssel
Vorm van structureel wonen
De Wingerd (ASVZ) Nabucco 23 2907 JB Capelle aan den IJssel
Vorm van structureel wonen
Devonia-1 (ASVZ) Ardalaan 28 2009 TA Capelle aan den IJssel
Vorm van structureel wonen
Devonia-2 (ASVZ) Solislaan 39 2909 SB Capelle aan den IJssel
Vorm van structureel wonen
Fascinatio/Locatie Bolknak (ASVZ)
2e Terralaan 11 2909 PD
Capelle aan den IJssel Vorm van structureel wonen
Fascinatio/Locatie Watervilla’s (ASVZ)
Priamsingel 277 en 279 2909 RE Capelle aan den IJssel
Vorm van structureel wonen
Freesia (ASVZ) Freesiastraat 28 2906 CJ Capelle aan den IJssel
Vorm van structureel wonen
Kaap Florida 1 (ASVZ) Floridaweg 38 2905 AE Capelle aan den IJssel
Vorm van structureel wonen
Kaap Florida 2 (ASVZ) Floridaweg 38 2905 AE Capelle aan den IJssel
Vorm van structureel wonen
Kinder- en Jeugdhotel De Spiegel (Steinmetz | de Compaan)
Pastel 94 2907 ZD Capelle aan den IJssel
Kort verblijf opvang
Trainingshuis Aïda (ASVZ) Aïda 18 2907 KB Capelle aan den IJssel
Vorm van structureel wonen
Woonlocatie Sebanja /De Harp (Siloah Gehandicaptenzorg)
Verdistraat 9 2901 EP Capelle aan den IJssel
Vorm van structureel wonen
Cocon (Pameijer) Bongerd 12 2906 VK Capelle aan den IJssel
Dagopvang
Verzorging- en verpleeghuizen
Instelling Adres Postcode+Plaats Opmerkingen
Stichting De Schutshaven Merellaan 155 2903 GC
Capelle aan den IJssel
Verpleeghuis
d’ Amandelhof Fluiterlaan 52 2903 RL
Capelle aan den IJssel
Aanleunwoning/Serviceflat
Verzorgingshuis/
Woonzorgcombinatie
De Rozenburcht Nieuwe Laan 20 2902 BW
Capelle aan den IJssel
Verpleeghuis
Verzorgingshuis/
Woonzorgcombinatie
Laurens Avanze ’s Gravenweg 355 2905 LC Zorghotel
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
48
Capelle aan den IJssel
Rijckehove Tsjaikovskistraat 1 2901 HM
Capelle aan den IJssel
Verpleeghuis
Vierstroom De Meridiaan Banda-hof 6 2905 SX
Capelle aan den IJssel
Verpleeghuis
Verzorgingshuis/
Woonzorgcombinatie
De Roo van Capelle De Baronie 326 2904 XM
Capelle aan den IJssel
Verpleeghuis
Verzorgingshuis/
Woonzorgcombinatie
De Vijverhof Reigerlaan 251 2903 LJ
Capelle aan den IJssel
Aanleunwoning/Serviceflat
Verzorgingshuis/
Woonzorgcombinatie
Thuiszorginstellingen
Instelling Adres Postcode+Plaats Opmerkingen
Vierstroom De Meridiaan Banda-hof 6 2905 SX
Capelle aan den IJssel
Verpleeghuis
Verzorgingshuis/
Woonzorgcombinatie
De Vijverhof Reigerlaan 251 2903 LJ
Capelle aan den IJssel
Aanleunwoning/Serviceflat
Verzorgingshuis/
Woonzorgcombinatie
De Roo van Capelle De Baronie 326 2904 XM
Capelle aan den IJssel
Verpleeghuis
Verzorgingshuis/
Woonzorgcombinatie
d’ Amandelhof Fluiterlaan 52 2903 RL
Capelle aan den IJssel
Aanleunwoning/Serviceflat
Verzorgingshuis/
Woonzorgcombinatie
Agathos Thuiszorg Wormerhoek 14G 2905 TX Capelle aan den IJssel
Thuiszorgorganisatie
Thuiszorg Inis Bonnefanten 93A 2907 NA Capelle aan den IJssel
Thuiszorgorganisatie
Thuiszorg De Zellingen Meeuwensingel 1A 2903 TA Capelle aan den IJssel
Zorgorganisatie
PrivaZorg Rotterdam ’s-Gravenweg 45 2901 LA Capelle aan den IJssel
Thuiszorgorganisatie
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
49
BIJLAGE III Publieke zorg werkgebied
Algemeen Maatschappelijk Werk/Maatschappelijke dienstverlening
Instelling Adres Postcode+Plaats Opmerkingen
Buurtkracht Horatiusstraat 50 3076 XB Rotterdam Algemeen maatschappelijk werk
Openbare Geestelijke Gezondheidszorg
Instelling Adres Postcode+Plaats Opmerkingen
ADHD Behandelcentrum Rietbaan 12 2908 LP
Capelle aan den IJssel
Instelling voor geestelijke
gezondheidszorg
Bavo-Europoort-Locatie
Capelle aan den IJssel
Poortmolen 121 2906 RN
Capelle aan den IJssel
Instelling voor geestelijke
gezondheidszorg
IJsselland Ziekenhuis,
afdeling Medische
Psychologie
Kanaalweg 35
2903 LR
Capelle aan den IJssel
Praktijk medische psychologie
Kind- en Jeugdzorg
Instelling Adres Postcode+Plaats Opmerkingen
Lucertis- Kinder- en
Jeugdpsychiatrie (De Fjord)
Poortmolen 121 2906 RN
Capelle aan den IJssel
Instelling voor geestelijke
gezondheidszorg
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
50
BIJLAGE IV Aanbod Analyse Monitor
Verwachte zorgvraag per jaar in gemeente Capelle aan den IJssel, Rotterdam en Nederland (VAAM)
Huisarts
Capelle aan den IJssel
Rotterdam Nederland
Aantal spreekuurcontacten per inwoner per jaar
Consulteenheden huisarts 2,2 2,1 2,2
Consulteenheden POH 0,1 0,1 0,1
Eerstelijnszorg per ziektecluster: Aantal contacten per 1.000 inwoners
Infectieziekten 603 582 596
Chronische ziekten 1.572 1.283 1.582
Bewegingsapparaat 585 513 569
Acute letsels 132 113 135
Overige aandoeningen 1.043 976 1.020
Overige klachten 522 453 518
Psychische/sociale problemen 457 363 473
Vruchtbaarheid, geboorte 127 129 126
Zorg chronische aandoeningen Aantal inwoners per 1.000 inwoners met huisartscontacten
Diabetes 48 47 49
COPD 17 14 18
Cardiovasculair risicomanagement 130 115 127
Hartfalen 6 5 9
Farmaceutische zorg Aantal voorschriften per 1.000 inwoners
Totaal aantal voorschriften 6.791 6.001 6.500
Maagmiddelen 350 325 325
Cholesterolverlagers 305 239 301
Antibiotica 258 241 249
Kalmeringsmiddelen 421 348 413
Antidepressiva 249 169 248
Astma/COPD-middelen 331 291 320
Insuline 41 52 36
Paramedici
Capelle aan den IJssel
Rotterdam Nederland
Therapeuten Percentage inwoners met contacten
Totaal contact met de fysiotherapeut 20,4% 19,8% 20,2%
Totaal contact met de oefentherapeut 1,2% 1,3% 1,2%
Diëtisten Percentage inwoners met contacten
Contact met de diëtist 1,3% 1,3% 1,3%
Uren dieetadvisering per patiënt 2,7 2,7 2,7
Verloskundige zorg
Aantal per 1.000 inwoners Aantal geboortes 11 13 11
Aantal bevallingen in de eerste lijn 4 4 4
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
51
GGZ of maatschappelijk werk
Capelle aan den IJssel
Rotterdam Nederland
Therapeuten Percentage inwoners met contacten
Psychisch onwelbevinden 32,2% 38,3% 30,6%
Psychiatrische stoornis 20,9% 23,6% 21,2%
Stemmingsstoornis 6,8% 7,9% 6,8%
Angststoornis 11,2% 11,1% 11,3%
Alcoholafhankelijkheid 5,1% 6,1% 5,3%
Huishoudelijke hulp en verzorging/verpleging
Capelle aan den IJssel
Rotterdam Nederland
Aantal uren per inwoner per jaar
Huishoudelijke hulp 9,5 9,3 9,3
Verzorging/verpleging 3,0 3,5 2,7
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
52
BIJLAGE V Verslag wijkbijeenkomst
Aanwezigen
Naam Discipline Praktijknaam
Richard van de Wetering Geriatriefysiotherapeut/
Master Manueel
Therapeut i.o.
FysioCapelle
Ron van Zon Beleidsadviseur Gemeente Capelle aan den IJssel
Irene Smith Beleidsadviseur
Welzijn&Educatie
Gemeente Capelle aan den IJssel
Elly de Vrind Diëtist Diëtistenpraktijk P.C. de Vrind
Daniël van Santen Huisarts Huisartsenpraktijk Van Santen
Evert Liem Apotheker Apotheek Spoorlaan
Annemarieke Sneek Logopedist Logopediepraktijk de Linie
Martin Baan Fysiotherapeut Spomed
Nicole Pijl-van Son Psycholoog Psychologenpraktijk Van Son
Tineke Keuzenkamp Wethouder Gemeente Capelle aan den IJssel
Ans Hartnagel Wethouder Gemeente Capelle aan den IJssel
C.P.J. van der Spek Huisarts Huisartsenpraktijk Spek& Heino
Annette Beijderwellen-
Bruijse
Logopedist Logopediepraktijk Schollevaar
Gabriëlle Hoogendoorn Beleidsadviseur Kamer van Koophandel
Maricia de Koning Eerstelijnspsycholoog Psychologenpraktijk de Koning
E.M.G. Hansen-van de
Meer
Manager De Zellingen/Verpleeghuis Rijckehove
R.J. Liesveld Fysiotherapeut Fysiotherapie De Zellingen
A.F. Stout Fysiotherapeut F.T. Oostgaarde
Elise Schouten Diëtist Dietistenpraktijk HRC
Miranda Ullersma Ergotherapeut Verpleeghuis Rijckehove/de Zellingen
G.J.R. Janson Eerstelijnspsycholoog Psych pr Janson
B. van de Windt Eerstelijnspsycholoog ELP Praktijk v/d Windt
W.A.E. van de Vlegel Beleidsadviseur
Ketenzorg
IJsselland Ziekenhuis
1. Opzet bijeenkomst
Doel van deze bijeenkomst is om kennis te maken met zorgverleners uit de gemeente. Daarnaast om kennis te
nemen van de cijfers en geschetste ontwikkelingen in gemeente Capelle aan den IJssel op het gebied van
gezondheid en eerstelijnszorg. Vervolgens wordt gezamenlijk nagedacht over de toekomst, mogelijke problemen
en uitdagingen.
2. Kennismaking
Kort voorstellen van de aanwezigen.
3. Presentatie gemeentescan Lansingerland
Algemeen
Welzijn nieuwe stijl. Buurtkracht gaat per 1 januari 2013 van start. Er komen teams zorg en welzijn.
Perspect is een onderdeel van Buurtkracht.
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
53
Per 1 januari 2013 zijn er meer achterstandsgebieden in Capelle aan den IJssel.
In Rivium werken alleen mensen. Hier woont niemand.
Met betrekking tot gezondheid en leefstijl
In het voorjaar van 2013 zal een nieuwe gezondheidsenquête verschijnen
Het veel voorkomen van kanker kan verklaard worden door het lage opkomstpercentage bij
bevolkingsonderzoek borstkanker. Hier gaat de gemeente op in zetten.
Er is een grote vraag naar psychologische zorg, maar de eigen bijdrage bemoeilijkt dit.
Met betrekking tot zorgaanbod
Er is opvallend weinig POH in de gemeente
POH GGZ wordt veelal ingezet als maatschappelijk werker
Aantal fysiotherapeuten klopt niet, dit zijn er meer
Verloskundigen staan niet allemaal op de kaart
In de gemeente is in ieder geval nog een psycholoog extra werkzaam
4. Wijkspecifieke ontwikkelingen en actiepunten
Wijkspecifieke ontwikkelingen
Buurtkracht gaat per 1 januari 2013 van start.
Terugkoppeling uit discussie
Er is behoefte aan een platform of netwerk. Aan de hand van een thema bijeenkomsten organiseren. De
gemeente wil het ontwikkelen van een netwerk graag ondersteunen. Een aantal zorgverleners heeft aangegeven
graag mee te willen denken: Robert Liesveld, Miranda Ullersma, Ellen Hansen, Bart van der Windt, Nicole Pijl-van
Son, Richard van de Wetering en Jolande van Teeffelen. ZorgImpuls ondersteunt dit initiatief van harte.
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
54
BIJLAGE VI Methode
Doel
Het doel van de gemeentescan is om een toekomstbestendige eerstelijnszorg te realiseren in gemeente Capelle
aan den IJssel. Daarbij gaat het om zorg voor de inwoners afgestemd op de behoefte en in samenhang met
andere sectoren als wonen, welzijn, werk, onderwijs en veiligheid.
Analyse
Om inzicht te krijgen in de huidige situatie en de toekomstige ontwikkelingen in de wijken zijn gegevens op het
gebied van de demografische ontwikkeling, achterstandsgebieden, de gezondheidssituatie, sociaaleconomische
situatie, ontwikkeling in de wijk, veiligheid en het huidige en verwachte aanbod van eerstelijns zorgverleners
geanalyseerd. Voor de analyse van de huidige situatie en de toekomstige ontwikkelingen is gebruik gemaakt van
bestaande rapporten, zoals de Vraag Aanbod Analyse Monitor en beleidsstukken van de gemeente en
Zorgimpuls. In bijlage 7 is een beschrijving van de diverse bronnen toegevoegd.
Op grond van de analyse van de huidige situatie en toekomstige ontwikkelingen zijn specifieke
aandachtsgebieden naar voren gekomen die van belang zijn voor het realiseren van een toekomstbestendige
eerstelijnszorg.
Gemeente versus werkgebied
De werkgebieden van zorgverleners zijn niet strikt gebonden aan de gemeentegrenzen. Inwoners van een
gemeente zullen niet alleen naar zorgverleners gaan die binnen hun gemeente zijn gevestigd, omdat een andere
zorgverlener bijvoorbeeld dichterbij is gevestigd in een aangrenzende gemeente of door persoonlijke voorkeur
voor een bepaalde zorgverlener. Ook is het mogelijk dat bepaalde zorg niet binnen de gemeente is gevestigd. Het
is van belang dat bij de beoordeling van de capaciteit van de zorgverlening in gemeente Capelle aan den IJssel
ook wordt gekeken naar de zorgverleners in de aangrenzende gemeenten.
Zorgcapaciteit
De werkelijke capaciteit van de eerstelijnszorg wordt niet alleen bepaald door het aantal locaties en
zorgverleners, ook de beschikbaarheid of het aantal fulltime-equivalent (fte) per discipline is van belang. Daarom
is het aantal eerstelijns zorgverleners binnen een bepaalde beroepsgroep verrekend met het gemiddeld aantal fte
dat landelijk binnen deze beroepsgroep wordt gewerkt om een beter inzicht te krijgen in het werkelijke
zorgaanbod in Capelle aan den IJssel. Voor de disciplines huisartsgeneeskundige zorg, verloskundige zorg en
tandheelkundige zorg is uitgegaan van een gemiddelde van 0,8 fte; voor fysiotherapie/oefentherapie en
eerstelijns psychologische zorg is uitgegaan van een gemiddelde van 0,7 fte; voor praktijkondersteuning
huisartsen, logopedie en diëtetiek is een gemiddelde van 0,6 fte gehanteerd [http://www.nivel.nl]. Bij het
zorgaanbod van de farmaceutische zorg gaat het om het aantal apotheken in gemeente Capelle aan den IJssel.
Het benodigde eerstelijns zorgaanbod is bepaald op basis van het aantal inwoners in Capelle aan den IJssel in
2009. Het komt voor dat een zorgverlener in meerdere praktijken werkzaam is. De zorgverlener is dan maar
eenmaal mee gerekend voor het bepalen van het zorgaanbod in de gemeente.
Werkwijze
Naast het gebruik van bestaande bronnen (zie bijlage 7) is de gemeentescan in nauw contact met sleutelfiguren
in de gemeente tot stand gekomen. Tijdens de georganiseerde gemeentebijeenkomst hebben zorgverleners
feedback gegeven op de gepresenteerde cijfers en hun visie op de toekomstbestendige eerstelijnszorg voor de
gemeente gegeven. In bijlage 5 is het verslag met een overzicht te zien met de aanwezige zorgverleners bij de
wijkbijeenkomst van Capelle aan den IJssel.
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
55
BIJLAGE VII Beschrijving bronnen
CBS: Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) heeft als taak het publiceren van betrouwbare en
samenhangende statistische informatie, die inspeelt op de behoefte van de samenleving. De informatie die het
CBS publiceert, omvat vele maatschappelijke aspecten, van macro-economische indicatoren als economische
groei en consumentenprijzen, tot de inkomenssituatie van personen en huishoudens. StatLine is de elektronische
databank van het CBS, waarin het mogelijk is om zelf tabellen en grafieken samen te stellen
[http://www.statline.cbs.nl].
KiesBeter.nl: KiesBeter.nl is een openbare zorgportaal gemaakt door het centrum voor Volksgezondheid
Toekomst Verkenningen van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Deze portaal is bedoeld
voor alle volwassen inwoners van Nederland die vragen hebben op het gebied van zorg, zorgverzekeringen en
gezondheid. Op deze website is het mogelijk om informatie op te zoeken over zorgverleners en zorginstellingen in
een bepaalde regio [http://www.kiesbeter.nl].
Leefbaarometer: De Leefbaarometer geeft online informatie over de leefbaarheid (huidige situatie en
ontwikkelingen) in Nederlandse buurten en wijken. Leefbaarheid is gedefinieerd als de mate waarin de
leefomgeving aansluit bij de voorwaarden en behoeften die er door de mens aan worden gesteld. De
Leefbaarometer is ontwikkeld naar aanleiding van een advies van het Burgerplatform aan de minister van VROM
voor een landsdekkend instrument om de leefbaarheid te signaleren; en de behoefte van steden, uitgesproken in
het kader van het Grotestedenbeleid, aan een leefbaarheidsmonitor. De Leefbaarometer bevat informatie over
1998, 2002, 2006, 2008 en 2010. De resultaten van de meting over 2012 volgen in de loop van 2013. Daarna
wordt de Leefbaarometer tweejaarlijks geactualiseerd. Om te kunnen bepalen in hoeverre een bepaald gebied
aan de leefbaarheid tegemoet komt, en dus positief of negatief scoort op de Leefbaarometer, wordt gebruik
gemaakt van 49 indicatoren (voornamelijk landelijke registraties) die zijn bepaald aan de hand van uitvoerig
onderzoek. De 49 indicatoren kunnen daarbij onderverdeeld worden in 6 onderliggende leefbaarheidsdimensies:
woningvoorraad, publieke ruimte, voorzieningen, bevolkingssamenstelling, sociale samenhang en veiligheid
[http://www.leefbaarometer.nl].
Nivel: Nivel is het Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg. Er vindt toegepast
beleidsonderzoek plaats voor beleidsmakers in de gezondheidszorg en is tevens een kenniscentrum. Er is
samenhangende wetenschappelijke kennis aanwezig over de structuur en het functioneren van de
gezondheidszorg in Nederland en in Europa. Nivel beschikt onder andere over gegevens van het Landelijk
Informatie Netwerk Huisartsenzorg (LINH), een netwerk van 89 geautomatiseerde huisartspraktijken en de
Landelijke Informatievoorziening Paramedische Zorg (LiPZ), een landelijk representatief geautomatiseerd
registratienetwerk van extramuraal werkzame reguliere fysiotherapeuten, oefentherapeuten Cesar/Mensendieck
en diëtisten waarin continu zorggerelateerde gegevens worden verzameld [http://www.nivel.nl].
Vraag Aanbod Analyse Monitor (VAAM): De Vraag Aanbod Analyse Monitor (VAAM) verschaft inzicht in de
huidige vraag naar eerstelijns gezondheidszorg in een gemeente, wijk of buurt. De data zijn gebaseerd op
gegevens uit landelijke databases van steekproeven uit de bevolking of voorzieningen (huisartsen- en
fysiotherapiepraktijken). De verwachte vraag is vervolgens geschat door deze gegevens te extrapoleren naar de
wijk of buurt op grond van de bevolkingssamenstelling en de mate van stedelijkheid van het gebied. Uitkomsten
van VAAM zijn: 1. de zorgvraag voor specifieke aandoeningen als chronische ziektes en psychosociale
problemen; 2. de zorgvraag van specifieke voorzieningen als huisartsenzorg en praktijkondersteuning,
farmaceutische zorg, fysiotherapie en oefentherapie, psychosociale zorg, diëtetiek, verloskundige zorg en
verpleging en verzorging; 3. demografische achtergrondstatistieken. De nauwkeurigheid van de VAAM gegevens
wordt weergegeven met behulp van betrouwbaarheidsintervallen: hoe smaller het betrouwbaarheidsinterval, hoe
nauwkeuriger de gegevens. Deelgemeenten of wijken met minder dan 1.000 inwoners worden in de VAAM buiten
beschouwing gelaten, omdat de schattingen voor kleinere gebieden te onnauwkeurig worden. De VAAM is
ontwikkeld door het Nivel op initiatief van de Nederlandse Patiënten en Consumenten Federatie
[http://www.nivel.nl/vaam].
Bewonersenquête: De gemeente Capelle aan den IJssel organiseert sinds 1999 elke twee jaar een
Bewonersenquête. De enquête geeft inzicht in de meningen en wensen van de inwoners. De uitkomsten van de
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
56
enquête kunnen gebruikt worden om beleid te ontwikkelen of bij te stellen. De thema’s voor de Bewonersenquête
zijn vastgesteld door de gemeente Capelle aan den IJssel en betreffen onder andere sociale en fysieke aspecten
van de woonbuurt, veiligheidsbeleving en slachtofferschap, de dienstverlening door de gemeente en de
informatievoorziening door de gemeente [I&O Research, 2011].
Gezondheid in kaart (GGD Rotterdam-Rijnmond): Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) stelt
elke vier jaar de landelijke Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV) op. Vanaf 2010 stelt de GGD
Rotterdam-Rijnmond een vierjaarlijkse regionale VTV op. Hierin brengt de GGD bestaande gegevens over de
gezondheidssituatie in de gemeente en deelgemeenten in het werkgebied samen. Het rapport Gezondheid in
kaart is het resultaat van een integrale analyse van bestaande gegevens over de gezondheid in Capelle aan den
IJssel. De belangrijkste bevindingen zijn daarbij vertaald in kernboodschappen voor gezondheidsbeleid. In het
rapport is informatie bijeengebracht over vragen als: ‘Wat zijn de belangrijkste gezondheidsproblemen?’,
‘Waarom zijn dit problemen?' en ‘Waar liggen mogelijkheden voor verbetering?’. De gezondheidstoestand van de
inwoners wordt beschreven aan de hand van beschikbare enquêtegegevens, zoals de gezondheidsenquête en
de Jeugdmonitor van de GGD Rotterdam-Rijnmond. Waar mogelijk worden de cijfers van Capelle vergeleken met
het gemiddelde van de GGD-regio en met Nederlandse cijfers. Voor de cijfers over ziekten en aandoeningen,
functioneren en kwaliteit van leven, leefstijl, huiselijk geweld, de leefomgeving, en zorg geldt dat wanneer de
GGD Rotterdam-Rijnmond wordt vergeleken met Capelle aan den IJssel, een gemiddelde van de GGD-regio
zonder de stad Rotterdam is gebruikt [GGD Rotterdam-Rijnmond, 20101].
Gezondheidsenquête: De gezondheidsenquête wordt één keer per vier jaar door de GGD Rotterdam-Rijnmond
uitgevoerd. Inwoners van 16 jaar en ouder zijn benaderd voor deelname aan het onderzoek. Het onderzoek heeft
plaats gevonden in alle tien de gemeenten die deel uitmaken van het werkgebied van de GGD Rotterdam-
Rijnmond. In de vragenlijst stonden vragen die met de gezondheid te maken hebben. Zo zijn er vragen
opgenomen over lichamelijke gezondheid, bewegen, roken, alcoholgebruik, mantelzorg, sociale contacten en de
woonomgeving [Christiaanse, 2010].
Jeugdmonitor: De Jeugdmonitor Rijnmond (JMR) is een wetenschappelijk instrument waarmee de GGD
Rotterdam-Rijnmond de (psychosociale) gezondheid van kinderen en jongeren van nul tot negentien jaar op
systematische wijze monitort. Het instrument wordt gebruikt in Rotterdam maar ook in de andere
gemeenten in het verzorgingsgebied van de GGD-Rotterdam-Rijnmond. Aan de hand van vragenlijsten wordt op
verschillende leeftijdsmomenten gemeten hoe het met de jeugd in Capelle aan den IJssel gaat, namelijk bij
peuters op 24 maanden, bij kleuters in groep 2 van de basisschool en vervolgens in de brugklas [GGD
Rotterdam-Rijnmond, 20102].
Ouderenmonitor: In de samenvatting “Ouderenmonitor Capelle aan den IJssel 2011” zijn themagewijs de voor
beleid relevante uitkomsten gegeven van de Ouderenmonitor Capelle aan den IJssel 2011. Het doel van de
Ouderenmonitor is inzicht te verkrijgen in:
De gezondheidstoestand (lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welzijn) van ouderen;
De gezondheidsbeleving door ouderen;
Gezondheidsbevorderende en bedreigende factoren (persoonsgebonden, leefstijl en omgeving).
Er is vanuit de gemeentelijke basisadministratie een steekproef getrokken van alle zelfstandig-wonende 65-
plussers. Er zijn 742 mensen benaderd met een schriftelijke vragenlijst. De vragenlijst bestaat uit een
betrouwbare en gevalideerde set vragen. De respons bedroeg 52%. De analyses zijn uitgevoerd op een naar
leeftijd en sekse representatieve groep 65-plussers. De gezondheidsenquête 55+ zoals de GGD Rotterdam
Rijnmond die in 2008 hanteerde, vormt de basis [STOEL, 2011].
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
57
Gemeentescan Capelle aan den IJssel / ZorgImpuls
58